Importance of Pre-natal care and schedule (Christine)

Healthy Pregnancy: The Importance of Prenatal Care and Schedule

An mahimsog na Pagbuburod: An pagkaimportante han Pagpa-prenatal ngan Eskedyol

What is prenatal care and why is it important? (Ano it prenatal care ngan kayano importante ini?)
● Health care you receive while pregnant for a healthy pregnancy. Pagmangno han nakakarawat na kinahanglon
para may mahimsog na pagbuburod
● Establish a baseline of present health An pag establisar han yana nga kahimsog o mga inaabat han panlawas
● Determine the gestational age of the fetus. Paghibaro kun pira na ka bulan o semana an iginbuburod
● Monitor fetal development and maternal wellbeing. Pagmonitor han kaporma han iginbuburod ngan han
kahimsog han nagbuburod
● Identify women at risks for complications. Naghatag hin higayon samtang temprano pa para makitan an mga
posible na komplikasyon han nagbuburod.
● Reduces the risk of pregnancy and birth complications. Basi maibanan han peligro han pagbuburod ngan
komplikasyon han pag-anak
● Provide time for education about pregnancy, lactation, and newborn care. Nahatag hin edukasyon mahitungod
hit pagbuburod, pagpasuso, ngan pag-atiman han igin-aanak pala
● Can begin even before pregnancy with a pre-pregnancy care visit to a health care provider. Pwede matikangan
bag-o pa magin burod pinaagi hin Pre-pregnancy care visit ngadto ha nag-aatiman han kahimsog.

What is pre-pregnancy care? (Ano it pre-pregnancy care?)

● A pre-pregnancy care visit can help women take steps toward a healthy pregnancy before they even get
pregnant. An pre-pregancy care visit kay nakabulig ini ha mga kababayin-an pagbuhat hin mga pitad ngadto ha
paguswag hin mahimsog na pagbuburod antes han waray pa maburod.

Promote a healthy pregnancy and birth by taking the following steps before they become pregnant:

Makabulig nga magkaada hin positibo ngan mahimsog na pagbuburod ngan pag-anak antes han waray pa maburod,
pinaagi han pagtuman han masunod:

● Develop a reproductive life planning. Pagplano hin maupay han pagkaada hin pamilya o kun pira nga anak an
plano
● Increase their daily intake of folic acid (one of the B vitamins) to at least 400 micrograms. Pag tumar kada adlaw
hin folic acid diri maminos hin 400 na microgramo
● Make sure their immunizations are up to date. Masiguro na pagbabakuna hin timprano
● Control diabetes, hypertension and other medical conditions. Pag-kontrol han na mga medikal na problema
sugad hit diabetes ngan high-blood.
● Avoid smoking, drinking alcohol, and using drugs. Paglikay han mga bisyo sugad han pagsigarilyo, pag-inom hin
mga irinmon nga de-alkohol ngan pagabuso han droga
● Attain a healthy weight. Pagkontrol o magkaada hin husto nga timbang.
● Learn about their family health history and that of their partner. Kinahanglan mahibaroan han kahimsog ngan
historya han mga sakit haimo pamilya ngan ha historya han mga sakit hit pamilya hit lalake.
● Seek help for depression, anxiety, or other mental health issues. Pagbiling hin bulig kun naabat hin depresyon,
kabaraka o iba pa nga sakit ha huna-huna na kinahanglan nga magpatambal ha usa nga espesyalista.
With regular prenatal care, women can: (Pinaagi hin regular nga pagpa-prenatal care, an mga burod kay makaagom hin:)
1.Reduce the risk of pregnancy complications.
Pag-iban han peligro o mga posible na komplikasyon han pagbuburod
● Following a healthy, safe diet; getting regular exercise. Ginsusunod an husto ngan masustansya na
pagkaon ngan regular na mag-ehersisyo
● Avoiding exposure to potentially harmful substances such as lead and radiation. An paglikay tikang ha
mga nakadadaot nga mga kemikal sugad han lead ngan radyasyon
● Controlling existing conditions, such as high blood pressure and diabetes. Pagkontrol han mga
kahimtang naeksister sugad han paghitaas hit dugo ngan diabetes

2.Reduce the fetus' and infant's risk for complications.

Pag-iban han peligro o mga posible na komplikasyon hit bata nga iginbuburod
Tobacco smoke and alcohol use increase the risk for: An pagsigarilyo ngan pag-inom hin mga irinmon nga de-alkohol kay
makadugang hin posibilidad hit:
● Sudden Infant Death Syndrome temprano nga kamatayon hit bata nga iginbuburod
● Fetal alcohol spectrum disorders (abnormal facial features, having a small head, poor coordination,
poor memory, intellectual disability, and problems with the heart, kidneys, or bones) magkalainlain na
mga sakit hit bata nga iginbuburod sugad hit abnormal na hitsura hit nawong,pagkaguti it ulo,
 kawaray hin koordinasyon, maluya nga memorya, depekto ha intelektuwal, ngan problema ha
kasingkasing, kidney/bato, o ha bukog

3.Help ensure the medications women take are safe.

Makakabulig hit pagsiguro nga an mga medisina na gintutumar hit nagbuburod kay may kaupayan basi malikyan an
pagkaapekto hit iginbuburod
Should not take certain medications: Likayan an pagtumar hit mga medikasyon na mga:
● Acne treatments. Tambal ha punggod o sakit ha panit
● Dietary and herbal supplements. dietary ngan herbal na mga suplemento
● Without doctor prescription. waray opisyal na reseta hit doktor

Each prenatal visit and schedule is important for a healthy pregnancy

Kada prenatal visit ngan skedyul kay importante para may mahimsog na pagbuburod

At least 8 weeks pregnant : First prenatal appointment

Dire maminos ha walo ka semana: Siyahan na appointment
Up to week 28: 1 prenatal visit a month
Tubtob ha ika baynte otso na semana: Usa ka prenatal visit ha usa ka bulan
Weeks 28 to 36: 1 prenatal visit every 2 weeks
Ika banyte otso tikadto ha trenta-y-sais na semana: Usa ka prenatal visid kada duha ka semana
Weeks 36 to 40: 1 prenatal visit every week
Ika trenta-y-sais tikadto ha kuwarenta na semana: Usa ka prenatal visit kada semana

―Seeing your doctor regularly helps ensure you have the healthiest pregnancy possible.
An regular na pagbisita ha doktor kay makabulig hit pagsiguro han pinakamahimsog na pagbuburod
―Babies of mothers who do not get prenatal care are three times more likely to have a low birth weight and have birth
complications.
An mga nanay na dire nabisita ha doktor para ira regular na prenatal care kay magreresulta hin tulo ka pilo nga mas may
tendensya na magkamayada hin hamubo na timbang ngan komplikasyon hit iginbuburod.
―Your doctor will want to see you more often if you had any preexisting health conditions like diabetes or high blood
pressure before you became pregnant, if you are over the age of 35, or if problems develop during your pregnancy.
Kasagaran pirme makigkita an doktor kun mayada mo na daan na sakit han waray kapa nagburod sugad hit diabetes o
paghataas hit dugo, kun sobra tranyta ka anyos na an edad, ngan pagkaada hin seryoso na mga problema ngan
komplikasyon ha pagbuburod.

What to expect at Prenatal visits An sadang na laoman ha Prenatal visits:

Obstetrician and Gynecologist provider will:
An Obstetrician ngan Gynecologist kay itatagana an mga kinahanglan pag:
● Ask if you are having any issues, problems, or concerns - including screening questions for COVID-19
Pagpakyana hin mga isyu, problema, mga kabaraka - upod na an mga screening questions ha COVID-19
● Perform Initial interview and Health History questions
Pagbuhat hin interbyu ngan mga pakyana mahitungod ha kahimsog han nagbuburod
● Will review your medical health history
Uusisahon an rekord ha kahimsog o medical health history
● Perform a complete physical examination (Pelvic examination, External and Internal Genitalia, Pap smear, Vaginal
Inspection)
Pagbuhat hin kompleto na pisikal nga pag-eksamin sugad hit Pelvic examination, External and Internal Genitalia, Pap
smear, Vaginal Inspection
● Perform initial laboratory tests such like urine and blood tests
Pagbuhat hin mga laboratoryo sugad hit pag-eksamin han ihi ngan dugo
● Imaging tests (Ultrasound exams)
Pagbuhat ngan pag-eksamin hin ultrasound
● Assess baby’s heartbeat using doppler fetal monitor (once you are at least 10-11 weeks pregnant)
Gin-uusisa han pitik han kasingkasing han iginbuburod gamit han doppler fetal monitor (dire maminos hin ika napulo o
onse na semana nga pagbuburod)
● Discuss your growing baby’s growth and development
Paghisgot han pagkaporma ngan nagtutubo han dire pa natatawo na bata haiya tiyan
● Discuss the results of any tests you had done
Paghisgot han mga resulta han mga gin eksamin
● Review any medications you are taking
Pagrebyu han mga tambal na gintutumar
● Answer any questions you may have
Pagbaton han mga gusto igpakyana
Reference:

July 9, 2. (2020, July 09). Healthy Pregnancy: The Importance of Prenatal Care. Retrieved November 15, 2020, from
https://www.ucrhealth.org/2018/07/healthy-pregnancy-the-importance-of-prenatal-care/

What is prenatal care and why is it important? (n.d.). Retrieved November 15, 2020, from
https://www.nichd.nih.gov/health/topics/pregnancy/conditioninfo/prenatal-care

Psychological & physiological Changes during pregnancy (Mariemar)

Psychological changes Pagbabago hit emosyon o panghunahuna
Factors: Nakadepende ha mga:
1. Social influences Impluwensya tikang ha iba nga tawo
2. Cultural influences Impluwensya han kultura
3. Family influences Impluwensya han pamilya
4. Individual differences Pagkakaiba-iba hit pagkapot hin sitwasyon
Psychological tasks:
TASKS Buruhaton CHANGES Pagbabago

First trimester: Accepting the ● Surprise Mahipausa

Pregnancy Pagkarawat ha ● Ambivalence Iba-iba nga mga pagbati
pagbuburod

Second trimester: Accepting the ● Narcissism and introversion Pag huna-huna ha

Baby Pagkarawat hit bata kaugaringon
● Role-playing Imahinasyon bahin hit pagiging kag-anak
● Announces the news to the parents
● Shopping the baby’s clothes
● Partner may be overly absorbed in work

Third trimester: Preparing for ● “Nest-building” activities

Parenthood Pag-andam hin ○ Pag-plano hit katurugan han bata
pagkaada’n anak ○ Pagpili hin ngaran para ha anak
● Interested in attending prenatal classes

Physiological changes Pagbabago ha pisyolohikal

REPRODUCTIVE SYSTEM
● Amenorrhea Pagkawaray regla
● Increase in size of the uterus Pag dako han matres
● Leukorrhea Lukya

CHANGES IN THE BREAST

● Breast size increase Pag dako hit suso
● Areola of the nipple darkens and diameter increases Pagg-itom han palibot ha nipple
● Colostrum can be expelled by 16th week Pag-gawas hit gatas ha nipple
● Montgomery’s tubercles enlarge and become protuberant
 SYSTEMIC CHANGES
Endocrine system
■ Increase production of hormones and pregnancy hormones Paghitaas hit hormones
○ Placenta
○ Pituitary gland
○ Thyroid
○ Adrenal glands
○ Pancreas
Immune system
■ Immunologic competency decreases Paghamubo hit resistensya
Integumentary system:
■ Striae gravidarum Stretch marks
■ Diastasis pagnipis ngan lapad hit muscle ha tiyan
■ Linea nigra itom nga linya ha tiyan
■ Melasma Pagbrown han parte han nawong
■ Vascular spiders Pagkaada’n pula na bagan sapot danay aada dapit ha paa
Respiratory system:
■ Congestion or “stuffiness” of the nasopharynx Barado nga irong
■ More rapid than usual breathing rate (18 to 20 breaths/min) Ginhihingal
■ Chronic feeling of shortness of breath Kuri pag ginhawa
Temperature
■ Increase early in pregnancy Temprano na pagtaas han temperatura
Cardiovascular system:
■ Increase blood volume Paghitaas hit kadamo han dugo
○ Increase heart rate Pag-paspas han pulso hit kasingkasing
○ Increase cardiac output Paghitaas han kadamo han dugo nga gin BOBOMBA han
kasingkasing
Gastrointestinal system:
■ Entire GI tract may become less active Paghinay han gastrointestinal (GI) system
■ Upward displacement of the stomach by the uterus Pagkadus-og han tiyan pahitaas
tungod han pagdako han uterus
Urinary system
■ Alterations in fluid retention, renal, ureter, and bladder function Pagbabago han
NAHIHIMO han urinary system
Musculoskeletal system:
■ Gradual softening of the pelvic ligaments and joints Hinay-hinay nga paghumok han
kaluluthan han balakang

Health promotion during pregnancy (Self-care needs, exercise, sleep, etc.) (Krystal, Faith)

PAG-ALAGA HIT KALUGARINGON

Bathing (Pagkarigo)

- Adlaw-adlaw na pagkarigo

- Ayaw pagpababad ha mapaso na tubig sobra 10 minutos

- Sponge bath ngan showering

 Bath Tub (Kontraindikasyon)

- Pagdudugo

- Pagkabuho han inunlan o putos han bata

- Kaurhian han pagbuburod

Breast care

- Pagsulot hin bra na may hilapad na strap

- Paghugas hit nipple gamit hin tubig ha likido na nagawas pagabot 16 semana

- Gamit hin breast pad o gauze squares kun makusog it paggawas hin likodo

Dental care

- Regular na pagbisita ha dentista para ha pagpaeksamin ngan pagpalimpyo hin ngipon

- Pagkaon hin masustansya na pagkaon

- Pagkaon hin magtamis na madali la matunaw

Perineal Hygiene

- It douching kay gindidiri

- Pagpunas tikang ha atubangan tikadto luyo pagkapos pagihi

Clothing (Pamado)

- Haluag ngan komportable na bado

- Likayi it mga huot na panubos

- Gamit hin hamubo it takong na sapatos

SEKSWAL NA AKTIBIDADES

Dire tuod:

- Nagpapakaanak it burod kun nakikighilawas ha adlaw kun diin ginreregla it babaye

- Nagpapakaanak hin sayo it gingagawsan

- Nagkakaada ikaduha na pagbuburod o kambal it pakikig-hilawas ha mga adlaw na madali

maburod it babaye

- Pwede makabuho hin putos hin bata o inunlan an pakikighilawas

Kontraindikasyon, dire pwede it pakikighilawas kun:

- Napunitan na an babaye ha mga dati na pagbuburod

- May pagdudugo ngan kun may pagkabuho han putos han bata

It tuod:

- Waray gana makig-hilawas ha siyahan na tulo ka bulan

- It pagsasakit hit suso kay pwede makaapekto ha sekswal na sensasyon.

- Mas sensitibo na clitoris

Rekomendasyon:

- Bago na posisyon ha pakikighilawas

- Paggamit hin water-soluble lubricant o pampadalunot

- Paggamit hin condom

EXERCISE

- Bago magtikang mag ehersisyo, dapat magkonsulta anay doktor.

- 3 ka beses ha usa ka semana, naiha hin 30 minutos

· 5 minutos – warm-up

· 20 minutos – active “stimulus” phase

· 5 minutos – cool-down

- 70% - 85% han maximum heart rate

· 220 – (edad) x 70% o 85%

· Pagyakan habang nageexercise:

nakukurian paghinga = sobra na ha target heart rate

Benepisyo:

- Paghamubo hin lebel hin cholesterol

- Paghamubo hin tsansa na mag kaada osteoporosis

- Paghitaas hin lebel hin kusog

- Pagmintinar hin sakto na timbang

- Paghamubo hin tsansa na magkasakit ha kasing-kasing

- Pagupay hin pagkita ha kalugaringon ngan panlawas

Kontraindikasyon, igindidiri:
- Mulay o sports na may kontak hin lawas (e.g. soccer)

- Paglurop o pag-ambak ha tubig

- Paglangoy hin hirayo na distansya

- Aerobics

Rekomendasyon:

- Ayaw pagehersisyo ha mapaso na panahon o kun may hiranat.

- Likayi it mga may pag ambak, ngan may malaksi na mosyon sugad it jogging o pagdalagan.

- Pagehersisyo ha kahoy o mayda sapin para dire malain it epekto ha tuhod.

- Hinay-hinay ha pagbuhat tikang ha paghigda.

- Inom hin tubig bago ngan pagkatapos pag ehersisyo.

- Kun dire ka gud aktibo bago ka maburod, pagtikang ha masayon ngan dire mabugat na klase hin
ehersisyo.

- Kun may malain na abaton, igundang it ginhihimo ngan tawag layon ha doktor.

- Ayaw paglapos 20 minutos kun makapoy an klase hin ehersisyo na ginbubuhat.

- Ayaw pag ehersisyo habang nahigda pagkatapos hin upat ka bulan na pagbuburod.

- Likayi an mga klase hin ehersisyo na nagamit Valsava Maneuver.

- Siguraduha na an kinaon kay sadang para ha kinahanglan han lawas ngan han ehersisyo na
ginbuhat.

Sleep

● Modified Sim’s Position

● Kun nagkukuri pag katurog:

○ Inom hin usa ka baso nga mapaso nga gatas
○ Mga ehersisyo nga nakaka relaks (halimbawa: yoga, breathing exercises)
○ Dobleha an iyo ulunan o di ngani katurog ha sofa nga may tungtungan han kamot labi na kun:
■ Nag uutod utod an katurog nga nag reresulta hin pagkawara han rapid eye
movement (REM)
■ Heartburn
■ Dyspnea o pagkuri paghingi
● Igindidiri:
 ○ Pagkaturog nga nakahuyang
○ Pag lingkod o higda nga naka “sharply bent” an tuhod
● Ano an nahihinabo pag kulang katurog?
○ Kapoy
○ Posibilidad nga dire sakto an pag tubo han iginsasagpon o bata nga iginbuburod.
● Katurog hin mas maaga ha gabi ngan pag schedule hin oras ha kulop para maging maupay ngan sakto
an katurog.

EMPLOYMENT

Igindidiri nga trabaho:

● Mga delikado nga kemikal

● Maiha nga pag binakdawon
● Nag aalsa mga mabugat
● Mapaso an lugar nga gin tatrabahuan

Mga Surundon (mga trabaho gawas han balay)

● Pahuway ha imo trabaho

● Kun may sobra pa nga oras kahuman paningudto, pahuwayi. Higda ha imo wala ha usa nga silid
kun pwede. Kun dire possible, ig angat imo tiil habang nakalingkod ka.
● Kun imo trabaho, nagkikinahanglan nga nagbibinakdaw ka, pamiling hin oras nga pwede ka
umundang para ma igbaw mo imo tiil.
● Paglakat lakat ngan iwasi an pag binakdaw o pagliningkod ha usa nga posisyon hin maiha,
pangunat para maiwasan an pag sakit ha likod.
● Pag sulot “support hose” para mas mapaupay an daloy han dugo pabalik ha kasingkasing tikang
ha ubos nga parte han lawas.
● Iwasi an pag trabaho sobra walo ka oras.
● Ihi kada duwa ka oras para maiwasan an impeksyon ha pantog)
● Tage imo kalugaringon dugang nga pahuway ha mga adlaw nga waray trabaho)
● Paging maikmat o paghinay kun an imo trabaho kay may mga kagamitan nga nagkikinahanglan
maupay nga balanse. Ayaw pagsaka mga hagdan labi na kun harani na imo kabulanan.
● Dapat maaram kamo kun pira imo target heart rate pag nag ehersisyo
● Ayaw pag sige palit pagkaon ha mga “fast food”. Mas maupay kun mag andam ka mga
masustansya nga pagkaon.

Acts of Discrimination
● Section 13 of Republic Act No. 7910, gin tatawag nga Magna Carta of Women
○ (Gin babawal an pag tangal han mga estudytane ug mga manurutdo nga waray pa igkasal
tapos na burod.)
● Republic Act no. 8282 o Social Security Law
○ Sumala hini nga batas nga an makakakuha benepisyo han usa nga burod katugbang han 100%
han iya average salary credit ha 60 ka adlaw o 78 ka adlaw kun caesarean delivery.
● Republic Act No. 11210 or the “105-day Expanded Maternity Leave Law”
○ Gin pirmahan ini President Rodrigo Duterto hadto nga 2019 kun diin gin himo nga
105 days an paid maternity leave para ha mga empleyado. May opsyon nga pag
dugang hin 30 ka adlaw pero waray bayad, ngan 15 ka adlaw para ha mga solo nga
kag-anak.)

Travel
● Waray gin babawal ha una nga trimester ha mga burod nga waray komplikasyon.
● Pag abot pira ka bulan, ig api ha plano an posibilidad han maaga nga pag anak.
● Motion sickness
○ o Ayaw pag tumar bisan ano nga medikasyon
 ○ o Pagsulot “sea-sick” wrist o acupuncture band
● Mga pahinumdom pag nabiyahe o ada ha iba nga lugar:
○ Adma an lokasyon han pinakaharani nga ospital
○ Ayaw kaon han mga dire luto nga mga pagkaon ngan ayaw pag inom mahugaw nga tubig
ha lugar nga iyo gin kadtuan
○ Dapat may dara nga vitamins
○ Kun hilaba an biyahe, undang ngan pangunat kada oras o di ngani kada duwa ka oras.
Lusad ha sarakyan ngan lakat bisan guti la nga distansya.
○ Kun may plano pag sakay ha eroplano, pamakiana anay ha airline o travel agency kun
ano an mga kinahanglan o limitasyon.

● RA 11229: CHILD SAFETY IN MOTOR VEHICLES

○ Sumala hin nga batas, kailangan han mga sarakyan nga may ada child restraint system
(CRS) para ha mga bata nga 12 an edad pa ubos.

Discomforts during Pregnancy and ways to alleviate discomforts (Trixie)

FIRST TRIMESTER

1. BREAST TENDERNESS (PAG UL-OL HITON SUSO)

-usa nga pinaka syahan nga gin aabat kun burod iton babaye
-mas na aabat labi na ha mga mag hagkot na lugar
-dara han paghitaas han hormone nga estrongen
MGA PAMAAGI NGA MAKAKA BULIG:
- Pag gamit hiton bra nga halapad iton strap
- Pag gamit hiton mag dakmol nga bado

2. PALMAR ERYTHEMA
- pan mumula ngan pan ngangatol htion palad
-dara han paghitaas han hormone nga estrongen
MGA PAMAAGI NGA MAKAKA BULIG:
- Pag gamit hiton CALAMINE lotion

3. NAUSEA & VOMITING (PAGDUDUWAL O PAGSUSUKA)

- Ini in na aabat ha tulo nga pinaka syahan na bulan han pag buburod
- An pagsusuka maka usa sulod han saka adlaw in normal la
MGA PAMAAGI NGA MAKAKA BULIG:
 - Pagkaon hin guti

4. CONSTIPATION
- Makuri nga pag gawas hiton hugaw han lawas
MGA PAMAAGI NGA MAKAKA BULIG:
-pagkaon hin mga hataas iton fiber sugad hit mansanas ngan mani
-pag inom hin walo ka baso nga tubig kada adlaw

5. PYROSIS (HEARTBURN)
- Paf abat hin maul-ol ha may nuruk-surok
MGA PAMAAGI NGA MAKAKA BULIG:
- Pagkaon hin guti
- PAg iwas ha pagkaon han mga pirinito ngan pag kakape
MAY BE PRESCRIBED:
A. Aluminum Hydroxide (Amphojel, Alternagel)
B. Cimitidine (Tagamet) or Ranitidine (Zantac)

6. PYROSIS (HEARTBURN)
- Paf abat hin maul-ol ha may nuruk-surok
MGA PAMAAGI NGA MAKAKA BULIG:
- Pagkaon hin guti
- PAg iwas ha pagkaon han mga pirinito ngan pag kakape
MAY BE PRESCRIBED:
C. Aluminum Hydroxide (Amphojel, Alternagel)
D. Cimitidine (Tagamet) or Ranitidine (Zantac)

7. FATIGUE
- Pagkahilo o pag linop hiton ulo
MGA PAMAAGI NGA MAKAKA BULIG:
- Pag pahuway ngan pagkaturog hin tama

8. MUSCLE CRAMPS
-pag ul-ol ha mga muscles ha lawas
MGA PAMAAGI NGA MAKAKA BULIG:
- Pag alsa hiton mga tiil ha lamesa kun nalingkod
- Pag iwas han pag unat hiton mga tiil ngan tudlo

9. VARICOSITIES
-pagka gawas hiton mga ugat dara hiton dire maupay na pag agi han dugo ha aton lawas
MGA PAMAAGI NGA MAKAKA BULIG:
-iwasi an pag lingkod nga naka krus iton imo mga tiil

10. HEMORRHOIDS
- An pag utwal han bobot dara han pagdako hiton matris o mas gin tatawag ta nga
almuranas
MGA PAMAAGI NGA MAKAKA BULIG:
- An pag posisyon nga naluhod ngan naduot an imo mga siko han salog in makaka bulig para
maiwasan an pag gawas ngan pag dugo hini (PAKI INSTERT NALA PIC HAN KNEE-CHEST
POSITION. THANKS)
11. HEART PALPITATIONS
 - an pag dagmit han aton kasing kasing
-Normal ha mga burod para maihatag an isakto nga nutrisyon nga kaulangan hiton bata
MGA PAMAAGI NGA MAKAKA BULIG:
-pag gios hin mahinay in makakabulig para maiwasan an agsob na pag abat hini

12. FREQUENT URINATION

-agsob na pag ihi-ihi
-pagka piit hiton pantog dara han pagdako han matres
MGA PAMAAGI NGA MAKAKA BULIG:
-pag iwas han pag inom hin mga kape
-Kegel’s exercise

13. LEUKORRHEA
-agsob na pag gawas han likido na mapilit hiton ikinatawo hiton babaye
MGA PAMAAGI NGA MAKAKA BULIG:
-pagkakarigo kada adlaw
-pag gamit hiton panty nga cotton
-pag iwas han pag gamit hiton mga suot na panty o pantyhose

SECOND AND THIRD TRIMESTER

1. BACKACHE
- Pag ul-ol han taludtod
- Dara han pagdako hiton bata ha iyo tiyan
MGA PAMAAGI NGA MAKAKA BULIG:
-pag gamit hiton sapatos o tsinelas nga dire hagtaas
-pag buhat hiton dire mag bug at nga gamit

2. HEADACHE
- Agsob nga pag ul-ol han ulo dara han paghataas hiton dugo
MGA PAMAAGI NGA MAKAKA BULIG:
- Pagbutang hiton mahagkot nga tualya ha iyo mga agtang
- ACETAMINOPHEN

3. DYSPNEA
- Ini an Hababaw nga pag hinga
- Dara han pag dako hiton matris, napipiit iton diaphragm nga nabulig hiton maupay nga pag
ginhawa
MGA PAMAAGI NGA MAKAKA BULIG:
-pagkaturog nga mayda hataas nga gin uulnan han ulo
-pag iwas o an pag limitar han damo nga mga buruhaton

4. ANKLE EDEMA
- An panhubag hiton mga tiil
- Dara han guti na dugo nga nalubot ha iralom na parte han lawas.
- Makikita kun harani na iton panganak
MGA PAMAAGI NGA MAKAKA BULIG:
-pagkaturog nga naka tagilid
Pag lilingkod nga naka igbaw iton tiil ha lamesa
-pag iwas pag gamit hiton mga suot nga pantalon

5. BRAXTON HICKS CONTRACTION

-an pag abat hin maul-ol ha parte han matris hiton nanay
-FALSE LABOR

Preventing exposure to teratogens (Jastyn)

Maupay na kulop ha iyo na tanan ako hi student nurse Jastyn.

Pagiistoryahan liwat naton yana an paglikay an pagkahibalag hin delikado nga mga kemikal o
butang nga makakaapekto ha puya/ pag-iwas ha mga teratogen

An “teratogen” kay bisan ano na kondisyon/ butang (puydi chemical o physical) na delikado ngan
may malain na epekto ha puya. May mga sakit ngan komplikasyon dara hini na mga teratogen
amo importante ini na likayan hit mga burod.

Teratogenic Infections/ Mga Impeksyon

ADD PHOTOS FOR EACH

1. Malaria – Nakukuha ini na sakit tikang kagat hit lamok. Delikado ini nga sakit kay napapasa
ini hit burod na nanay ha puyo. May ada kita mga pwede itumar na medisina para hini.

2. Toxoplasmosis – Ini na impeksyon makukuha tikang ha hilaw na karne ngan puydi gihapon
ini makuha tikang ha baya hit misay. Kailangan lutuon it karne hit maupay.

3. Rubella (German measles) – Ini na virus kay nagdadara hin pamumula ha panit nga mas
grabe pa kaysa hit tipdas ngan sakit ha babayi pero mas damo o grabe an negatibo na epekto ha
puya. Puydi an puya mabungol, paghuna-huna, ngan pag-gios, problema ha kasingkasing, ngan iba
pa.Igindidire an pagpapabakuna hin Rubella mintras burod an babayi. Ginpapasabot gihapon na
likayan anay it pagbuburod tulo ka bulan matapos magpabakuna para Rubella.

4. Herpes simplex virus – An genital herples simplex virus impeksyon na nakukuha tikang ha
pakikipaghilawas. Posible na matapnan an bata pag-gawas niya han puwerta han nanay kun mayda
mga samad-samad ha ikinatawo han nanay tungod han virus.

5. Cytomegalovirus – Nakakatapon ini na virus paagi ha mga “droplet” sugad hit pag hatsing.
Posible na it puya magkaada hin damo na komplikasyon pananglitan it problema ha mata tas
pagbati, sakit ha atay, ngan iba pa. Halos waray symptomas na naabat nanay ngan waray ghap
medisina o treatment para hini

6. Syphilis – Impeksyon na nakukuha tikang ha pakikipaghilawas na posible mapasa ha puya na

gindadara hit burod.

7. Iba pa na mga nakakatapon na sakit – Pananglitan an Rubeola (measles), mumps, hangga,

polyo ngan hepatitis
Mga teratogenic na butang na nagagamit hit burod

1. Mga bakuna

- Igin iiwasan an pagpabakuna para hit measles, human papillomavirus (HPV) ngan
polio kay tungod nagamit hin buhi na virus ini na mga bakuna ngan bangin ini mapasa ha
puya.

2. Medisina

- Likayi an pagtumar hin medisina ngan herbal nga medisina nga diri gin reseta han
doktor labhi na hit first trimester o una nga tulo na bulan hit pagbuburod

Ex. Phocomelia ngan Acromelia kanan Thalidomide na medisina

3. Herbs

- An mga herbs o tanom na panluto kay dre ginbaantayan hit Food and Drug
Administration(FDA) amo dre masisigurado it posible na epekto ha pagbuburod.

4. Makahurubog na irimnon

- Kinompirma hit ebinedsya na nagkakaada hin mga komplikasyon an bata kun damo
na irimnon na makahurubug an ginkukunsumo han han nanay habang burod hiya.

5. Sigarilyo/ Tobacco

- Hinuhunaan na it usa na posible na rason hin pagkabaog hit babayi kay dara han
pagsisigarilyo. An bata nga dara han burod na nagsisigailyo kay may hurohitaas na
posibilidad mamatay bago- paman gumawas han nanay o di maiha katapos ig-anak.

6. Environmental Teratogen / Palibot

- Delikado para ha bata it mahugaw na tubig o hangin, labhi na an direkta na naiinom

o nasulod ha lawas han burod.

7. Delikado na mga metal ngan kemikal

- Dapat likayan an mga pesticide o kemikal na ginagamit pampatay mga insekto ngan
aso tikang mga awto kay teratogenic ini hra.

8. Radiation

- Likayi an pagpa x ray kay tungod damo it komplikasyon na dara hit radiation

9. Hypothermia and Hyperthermia

- Nakakapekto an hitaas na temperatura ha pagtubo han bata. Gin-aaghat an mga

burod na dre pagbabad ha mapaso na tubig o lugar. An epekto han habubo liwat na
temperatura ha pagbuburod in dre pa klaro.

10. Teratogenic Maternal Stress/ Stress na naabat hit burod

 - An stress na maiha na/ tag-iha na naabat hit nanay in nakakapekto ha supply na
dugo ngan kinahanglan na sustanya han puya.

11. Mga nakuhuha na impeksyon ha pag-anakan hit puya?? (birth)

- Mga durodilain nga makukuha nga impeksyon ha pag anakan hit puya salit igindidiri
it pag anak ha balay. Pananglitan na mga impeksyon kay an hepatitis B, gonorrhea,
candidiasis, chlamydia, ngan streptococcus B. Salit, importante in diri hihimuon an
panganak ha mga pinamalay kundi ha sentro tungod na diri nasisigurado an kalimpyo
ngan pagtapon hit impeksyon ha mga balay.

Healthy Nutrition for the Pregnant Woman (Maxinne)

MAUPAY NGA NUTRISYON PARA HA MGA BUROD NGA BABAYI

1. Iginrerekomenda nga pagdugang han bug-at
a. 11.3-15.8 kg (25-35 lb) – aberids nga babayi
b. Body Mass Index (BMI) – gintitirotimbang an tambok ha lawas ha
kabug-at ngan kahitaas
c. 4 NGA KATEGORIYA HIT BMI BAG-O MABUROD AN BABAYI

KATEGORIYA BMI KINAHANGLAN NGA

DUGANG HIN KABUG-AT

Kulang hin timbang < 18.5 28-40 lb

Normal nga timbang 18.5-24.9 25-35 lb

Sobra hin timbang 25-29.9 15-25 lb

Sobra nga katambok > 30 11-20 lb

(ngatanan nga klase)

d. MGA SAGDON PARA HA MGA BABAYI MAHITUNGOD HA

PAGDUGANG HIT BUG-AT HA PAGBUBUROD
· Para masiguro an sakto nga nutrisyon han bata nga iginbuburod,
iguindidiri an pag-“diet” para han pag-iban hin timbang durante han
pagbuburod
· An babayi nga umabot na ha butnga hit pagbuburod ngan nagdugang
hin > 10 lb kay kinahanglan usisahon an iya adlaw-adlaw nga gin
kakaon ngan gin iinom
· Bisan it mga mga babayi nga sobra hin katambok kinahanglan
magdugang hin diri maubos ha 0.5 lb/semana o 11-15 lb nga
kabug-osan
· It pagdugang hit bug-at kay mas hitaas para ha mga nagbuburod hin
damo kun igkukumpara ha nagbuburod hin usa
· It tigda nga pagbug-at suhestyon hin “fluid retention” o
“polyhydramnios”; It pag-iban hit kabug-at suhestyon hin sakit ngan
kinahanglan usisahon ha pagpa-prenatal
 2. MGA SUHESTYON PARA HA MAUPAY NGA PAGKAON
a. It maupay nga pagkaon kay nagtitikang ha pagtutukod hin maupay nga
plato hin pagkaon
b. Ibani an pagkaon hin mga pagkaon nga hitaas ha tambok, tam-is ngan
asin
c. Kaon hit sakto nga kadamo hit “calories” para ha imo
d. Maopay nga nutrisyon
3. ADLAW-ADLAW NGA NUTRISYONAL NGA GIYA NGA PIRAMID PARA HA
MGA PILIPINO NGA NANAY NGA NAGGAGATAS
//insertpichere
4. MGA PAGKAON NGA KINAHANGLAN LIKAYAN O LIMITAHAN HA PAGBUBUROD
a. Hilaw nga bonay ngan hilaw nga pagluto han manok
b. Hilaw nga pagkaon nga tikang ha dagat ngan “sushi”
c. Mga de-alkohol nga irimnon
d. Mga artipisyal nga pagpatam-is
e. Mga isda nga hitaas ha mercury sugad hit tanigi ngan balo
f. Pag-iban hit bug-at pinaagi hit “diet” o “supplements”
5. MGA PROBLEMA NGA NAKAKA-APEKTO HA NUTRISYONAL NGA PANLAWAS
a. Paghingasuka ngan Pagsusuka
• Pagsupsop hin de-karbon nga irimnon, tubig, herbal nga tsaa o salabat
• Paglakat ha gawas o ginhawa hin halarom ha abri nga bintana
b. Heartburn/Pyrosis
• Kaon hin agsob nga taggurugti nga pagkaon imbes hin tagdamo nga pagkaon
• Katurog ha imo wala nga mayda duha nga ulonan para humitaas an imo
igbaw nga parte han imo lawas
c. Paghihingyap
• Normal nga parte hit pagpa-uyon ha pagbuburod
• Igreport an mga abnormal nga paghihingyap sugad hit lapok ngan hugaw
d. “Hypercholestrolemia”
• Adlaw-adlaw nga pag-eehersisyo
• Pagkaon hin “oat cereal”

References
Silbert-Flagg, J., & Pillitteri, A. (2017). In J. Silbert-Flagg, & A. Pillitteri, Maternal and Child
Health Nursing: Care of the Childbearing and Childrearing Family (8th Edition) (pp.
645-697). LWW.

Preparing a family for childbirth and parenting (Josh)

Pag andam ha pamilya para pag anak

● Pag andam ha mga kag-anak
✓ Sikolohikal
● Pag aandam ha mga:
1. Pag pili ha ma bulig
○ Nurses
○ Midwife
○ Doula
2. Maida espesyal na kailangan
3. Pag pili ha lugar kun diin ma nga nga-nak
○ Ospital na pag aanak
 ○ Ha balay na pag aanak
4. Mga iba na pamaagi pag anak
○ Leboyer method
○ Pag anak ha tubig
5. Ma pira tas ano na klasi na medisina na pan pa wara sakit ha pag
aanak
6. Hino na pamiya it pwede maka api
7. Posisyon
8. Medisina
9. Plano ha katapos pag aanak tas pag alaga ha bata
10. Hino it pwede mag bisita na pamilya
● Pag andam pag gammit:
○ Sente Focus
○ Hypnobirthing
✓ Pisikal
● Prenatal Yoga
● Ehersisyo na pag hihinga na nakaka bulig pag bawas hin sakit
○ “The Cleansing Breath”
○ Kontrolado na pag hihinga
● Pelvic rocking
● Pag pa kusog hit muscle ha tiyan
○ Gin papa contract it muscle ha tiyan
● Pag pa kusog ha parienal muscle
○ Tailor sitting
○ Squatting
○ Kegel exercise
✓ Mga pama agi para ma bantayan it sakit ha pag aanak
1. The Bradley (partner-Coached) Method
2. Psychosexual method
3. Dick-Read Method
4. Lamaze Method (psychoprophylactic method)
○ Controlado na pag relaks
○ Effleurage

Pag andam ha kag-anak para pag alaga ha bata

● Expectant Parenting Class
○ Pag tutdo ha mga mag hurang na anak
○ Pag tutdo pag papasuso

Preparing a family for childbirth

● Prepare parents:
✓ Psychologically
● Plan for birth attendant and setting mind
1. Choice of birth
2. Special needs
 3. Choice of setting
○ Hospital Birth
○ HomeBirth
4. Alternative Methods of birth
○ Leboyer method
○ Hydrotherapy and water birth
5. How much and what type of analgesic they want to use in labor
6. Extent of family participation
7. Position
8. Medication
9. Plans for postpartum period and baby care
10. Family visitation
● Preparing to use imaging/ focusing and hypnobirthing
○ Senate Focus
- Another method of keeping sensory input from reaching the
cortex of the brain
- It works by refocusing the participants on their own sensory
perceptions and sensuality, instead of goal-oriented
behavior focused on the genitals and penetrative sex.
○ Hypnobirthing
- is a birthing method that uses self-hypnosis and relaxation
techniques to help a woman feel physically, mentally and
spiritually prepared and reduce her awareness of fear,
anxiety and pain during childbirth.
✓ Physically
● Prenatal Yoga
- Aimed at helping a woman relax and manage stress better for all
times in her life, not just pregnancy
● Breathing exercises to reduce pain
○ The Cleansing Breath:
- Begin all breathing exercises , a woman breathes in deeply
and then exhales deeply
- It limits the possibility of either hyperventilation (blowing off
too much carbon dioxide)
- Or hypoventilation (not exhaling enough carbon dioxide)
- Both of which could happen with rapid breathing patterns,
and so it helps ensure an adequate fetal oxygen supply
○ Consciously Controlled breathing
- Set breathing rates

- Provides distraction as well as prevents the diaphragm from

descending fully and putting pressure on the expanding
uterus
● Flexible lumbar spine from pelvic rocking (Hands and Knees Rocking)
 ○ Purpose: to facilitate extension of the thoracic spine (upper back)
and for comfort, procedure:
1. Begin on hands and knees
2. Rock forward, extending upper back
3. Rock backward bringing buttocls toward feet and stretching
arms forward repeat ___ times, ____sets day
● Strengthened abdominal muscles
○ Abdominal muscle contraction
- It can be done in a standing or lying position. A woman
merely tightens her abdominal muscles and then relaxes
them. She can repeat the exercise as soften as she wishes
during the day
- Helps strengthen abdominal muscles during pregnancy
- Prevent constipation
- Help restore abdominal tone after pregnancy
● Strengthened perineal muscles from tailor sitting
- Supple perineal muscles allow for stretching during birth, reduce
discomfort, and help muscles revert more quickly to their normal
condition and function more efficiently after childbirth
○ Tailor sitting
- Stretches muscles to make them more supple
○ Squatting
- It speeds up pushing phase of labour
○ Pelvic Floor Contraction (Kegel exercise)
- While sitting or working around the house, a woman can
tighten the muscles of her perineum by doing Kegel
exercises.
- Helpful in the postpartum period to reduce pain and
promote perineal healing
● Methods for managing pain childbirth:
1. The Bradley (partner-Coached) Method
- Robert Bradley
- Is based on the premises that pregnancy and childbirth are
joyful natural processes and that a woman's partner should
play an important role during pregnancy, labor, and the
early newborn period
2. Psychosexual method
- Sheila Kitzinger
- 1950s
- Stresses that pregnancy, labor and birth, and the early
newborn period are some of the most important points in a
woman's life
- Includes a program of conscious relaxation and levels of
progressive breathing that encourage a woman to "flow
with" rather than struggle against contractions.
 3. Dick-Read Method
- Grantly Dick-Read
- Break the chain between fear and tension or tension and
pain, then she can reduce the pain of labor contraction
4. Lamaze Method (psychoprophylactic method)
● 6 Major concepts:
1. Labor should begin on its own, not be artificially
induced
2. Women should be able to move about freely during
labor, not be confined to bed
3. Women should receive continuous support during
labor
4. No routine interventions such as intravenous fluid
are needed
5. Women should be allowed to assume a non-
supine(e.g., upright or side-lying) position for birth
6. Mother and baby should be housed together
following birth, with unlimited opportunity for
breastfeeding
- Lamaze Classes are kept small so that there is time for
individual instruction and attention to each couple
● Conscious Relaxation
- Learning to relax body parts so that, unknowingly, a
woman does not remain tense and cause
unnecessary muscle strain and fatigue during labor
● Effleurage
- French for "light abdominal massage," done with
just enough pressure to avoid tickling

Preparing family for parenting

✓ Expectant Parenting Class:
- An individualized curriculum where expectant parents are required to attend
and complete
A. Sibling Education classes
- Are organized to acquaint older brothers and sisters with
what happens during birth and what they can expect a
newborn to look and act like
- If the classes are held at a hospital, a tour of a newborn
nursery is included so children can see how small their new
siblings will be
- To be certain that siblings classes will be successful, be sure
that the information presented is age-appropriate
B. Breastfeeding class
 - Designed to help women learn more about breastfeeding so
they can appreciate the advantages of breastfeeding over
formula feeding

Breastfeeding (Stephanie)

IMPORTANCE OF BREASTFEEDING

Damo nga salamat, Josh, Maupay na adlaw ha aton, ako liwat hi student nurse Steph nga magiistorya
ha iyo, bahin hit pagpapasuso.

INTRO: Breastfeeding is the best way of providing ideal food for the healthy growth and
development of babies. It has many benefits for the infant and mother. (An Breastfeeding, o
pagpasuso, an pinaka-maupay na pag-pakaon ha puya para ha era buyag na pag-tubo. Damo it
benepisyo ini para ha nanay ngan ha iya puya)

Kay ano important it pagpapasuso?

● Ito ay mahalaga, unang-una, para sa kalusugan ng sanggol dahil sa maraming nutrisyon na

makukuha sa gatas ng ina. Taglay nito ang maraming bitamina, protina at fats na kailangan
ng bata sa paglaki. MASUSTANSYA (importante ini, kay una, para ha maupay nga pagtubo
han puya katungod han damo na nutrisyon na makukuha tikang ha gatas han nanay. May-
ada ini damo nga bitamina ug protina na kinahanglan para ha pagtubo hit puya.)
● At pangalawa, sa gatas ng ina nanggagaling ang mga pangunahing depensa o resistensya ng
bata mula sa mga virus at bacteria na nakaambang na umatake sa katawan ng bata at
magdulot ng mga sakit. PARA KONTRA HA SAKIT (IKADUHA, an una nga depensa ug
resistensya han bata kontra mga sakit kay tikang han mga panakot na lakip ha gatas han
nanay.)
● Ang pagpapasuso ay hindi nangangailangan ng karagdagan pang pagkain para sa sanggol,
ang gatas ng ina ay sapat na pagkain para sa sanggol, marapat lamang na ito ay patuloy na
ibinibigay at nasa oras kung kailan ang sanggol ay kailangan ng pakainin. SAKTO NGA
PAGKAON PARA HA PUYA (IKATULO, an pagpasuso, diri na kinahanglan hin dugang na
pagkaon para ha PUYA, katungod na sakto na ini nga pagkaon para ha iya. Asya, nA angay
ini hiya igpadayun didto ha sakto nga oras kinahanglan sumuso it puya.)
● ang pagpapasuso sa mga sanggol sa unang 6 na buwan ay makatutulong nang malaki hindi
lamang sa kalusugan ng bata kundi pati na rin sa kalusugan ng ina. PARA HA BATA NGAN
NANAY (An pagpasuso ha puya ha syahan nga unom kabula, kay nakakabulig diri la para ha
pagtubo han bata, para gihap ha maupay na panlawas han nanay.)

● Katungod na importante it pagpasuso, Asya may-ada kita Usa na programa nga gin tikang
han DOH ngaran breastfeeding tsek campaign

BREASTFEEDING TSEK CAMPAIGN - igin susulong na kampanya han DOH kun hain gin tututduan kita
na:

Tama – immediately and appropriately breastfeed within one hour of birth (syahan, TAMA: amu ini
an pagpasususo hin TAMA o sakto dida ha sulod han usa ka oras katapos gin anak an puya)
Sapat – mother’s milk is sufficient in nutrients and quantity for the baby up to six months (an gatas
han nanay may sapat o sakto na (ikaduha, an gatas han nanay kay may sapat na sustansya ngan
kadamo para ha bata hasta unom (6) kabulan o subra)

Eksklusibo – exclusive breastfeeding for the first six months of life,not giving baby anything, not
even water. (amo ini an eksklusibo la na pagpasuso ha siyahan nga unom (6) kabulan han bata.
katungod na ekslusibo, gatas gud la han nanay an pwede ig hatag ha puya. Maski tubig, diri pa
ighahatag pwera kun may hiranat o diarhea)

BENEFITS OF BREASTFEEDING (yana, mag iistorya kita an mga benepisyo han pagpapasuso,
(Katungod na an gatas han nanay an pinaka angay na pagkaon para ha puya, damo an benepisyo han
pagpapasuso. May ada kita pamaagi na makatigaman hini nga mga benepisyo. Pwede naton
tigamnan an karugsigngon han BREASTFEEDING)

B – est for baby and mommy (Maupay para ha anak ngan nanay) katungod nga may-ada benepisyo
para kan baby ngan kan nanay)

R – educes incidence of allergies (iban insidente hin allergy)

E – conomical (Diri magasto) an pagpapasuso an pinaka barato ug pinakamasustansya na pagkaon

para ha bata. Libre na kay syempre katikang na mismo ha nanay, diri na kinahanglan paliton.)

A – ntibodies (proteksyon kontra sakit) naghahatag hin proteksyon kontra mga sakit

S – tool inoffensive (diri mabaho an baya han bata)

T – emperature always correct and constant (Pirmi sakto nga temperatura) diri mo na kailangan mag
laso hin tubig ngan mahulat na humagkot paris hit pagtitimpla

F – resh (Diri nag papan-os ha sulod hit suso)

E – motional bonding
(Emosyonal nga bugkos han nanay ngan anak) (nagpapakusog hit emosyonal na pagka-urusa han
nanay ug han puya)

E – asy once established

(madali mabaro batsa gin tikangan) (madali na ini himoon basta gin tikangan mo na)

D – igested easily (madali matunaw) (madali la ini matunaw para ha puya)

I – mmediately available (magagamit dayun) (diri mo na kinahanglan hin damo nga preparasyon pa)

N – utritionally balanced (balanse na nutrisyon) (naghahatag ini hin balanse nga nutrisyon)

G – astroenteritis greatly reduced (likayan hin gastrpoenter) (katungod na may ada resistensya nga
gin hahatag hit gatas han nanay)

BREASTFEEDING POSITIONS (yana magpapakita ako ha iyo han mga posisyon ha pagpapasuso)
Front hold or cradle position -

● ha pagpasuso hini na posisyon, kinahanglan naka kilikid an bata kun hain an iya baba lebel
ha imo utong.
● Pwede ka gumamit hin ulunan para masuportahan an imo siko ug ma alsa hiya ha lebel hit
imo utong.
● Gamit han imo usa na kamot, suportahi an imo susu hin naka “U” or “C”
● kinahanglan at least katunga hin pulgada han imo areola an ada ha sulod han baba ni baby.
● To nurse your baby while cradling or holding him across your lap, he should be lying on his
side, resting on his shoulder and hip with his mouth level with your nipple. His whole front of
his body should touch the front of your body.
● Use pillows to lift your baby and support your elbows to bring your baby up to nipple height,
especially during the first few weeks.
● support your breast with either the “U” hold” or “C” hold
● His mouth should be covering at least a half inch of the dark area around your nipple. Be
sure his ear, shoulder and hips should be in a straight line. As a newborn, your baby’s head
and bottom should be level with each other.

Underarm position or football - The underarm (or football) position is where your baby is facing you
with his legs tucked under your arm. You support his head with your thumb and index finger behind
his ears and his body with your arm. Your breast is supported with your other hand. (kun hain gin
dadara mo hi baby pero an iya tiil ada ha ilarom han imo braso. Suportaha an iya ulo gamit imo
kamot gin kakaptan ha likod han iya talinga ngan an iya lawas suportaha gamit han imo kamot.
Gamit han imo usa na kamot, suportaha an imo soso.)

side-lying position - Place your baby on his or her back in the middle of a large bed.

1. Lie on your side, next to your baby with your head on a pillow (make sure the pillow is not
near your baby's head). (Higda hin nakakilikid sapit ha imo anak. Gamit imo usa na kamot o
ulunan, suportaha an imo ulo habang magka atubangay kamo hit imo puya.
2. You can also put a pillow between your legs and one up against your back if these help with
your comfort. (pwede gihap kamo tumanday hin ulunan para komportable)

Yana, siguro mayda magpapakiana ha iyo, san o man diri pwede magpasuso an nanay? Amo adi an
mga contraindikasyon o panahon kun hain bawal magpasuso an nanay.
Contraindication of pregnancy: (Kontraindikasyon hit pagpapasuso)
● Breast cancer (kun may-ada kaser ha suso)
● HIV (kun may sakit na HIV)
● Tuberculosis
● Illicit drug use (na tumar hin medicina pan chemotherapy, o an mga pinagbabawal nga
drodroga)
● Alcohol (kun nagiinom hin mga makahurubog na irimnon)
 ● Smoking (nag sisigarilyo)

Yana, human na kami han amon pagtutdo ha iyo bahin hit pagbuburod. nalaum kami nga damo an
iyo nabaruan tikang ha amon. Damo nga salamat ha iyo ngan maupay na adlaw.