Documenti di Didattica
Documenti di Professioni
Documenti di Cultura
Cataloguer
This material has been developed within the Project in
Ethel S. Gali
Araling Panlipunan implemented by Curriculum and
Project Development Officer Learning Management Division (CLMD) of the
Clint S. Cinco Department of Education, Region VI – Western Visayas.
It can be reproduced for educational purposes and the
Division Quality Assurance Team source must be clearly acknowledged. The material
Alica A. Olid
may be modified and the derivatives of the work
Normelita N. Alsado
Era P. Villapana including creating an edited version, an enhancement
Marineth I. Villena or a supplementary work are permitted provided all
Jancen L. Dence original work is acknowledged and the copyright is
attributed. No work may be derived from this material
Project Manager for commercial purposes and profit.
Jason R. Alpay
Executive Managers
Ivy Joy A. Torres, PhD. Grade 9
Chief, CID Grade Level
Pangalan: Baitang:
Paaralan: Iskor:
GAWAIN 1
Ekonomiks, Isang Agham
Panuto: Basahin nang mabuti ang mga tanong at bilugan ang titik ng tamang sagot.
1
5. Ang ekonomiks ay may kaugnayan sa demograpiya sa pamamagitan ng mga datos na
ibinibigay ng demographer. Alin sa mga sumusunod ang HINDI nagpapakita ng epekto
nito?
A. Ang komposisyon ng populasyon sa bumubuo sa lakas-paggawa ng bansa.
B. Ang malaking populasyon sa antas ng pagkatuto at kasanayang dapat makamit
ng mamamayan.
C. Ang lumulubong populasyon sa pag-unlad at pagbagsak ng ekonomiya ng bansa.
D. Ang kanilang nakaraan sa paggawa sa kabuhayan ng bansa.
2
ARALING PANLIPUNAN 9
Pangalan: Baitang:
Paaralan: Iskor:
GAWAIN 2
Kayamanan na nasa Pilipinas
Panuto: Basahin nang mabuti ang mga tanong at bilugan ang titik ng tamang sagot.
2. Ang isang uri ng pinagkukunang-yaman kung saan may kakayahang gumawa ng paraan
upang paunlarin ang mga bagay sa kalikasan ay ________.
A. yamang-tubig
B. yamang-lupa
C. yamang-tao
D. yamang-kapital
3. Ang yamang-tao ang pinakamahalagang yaman ng isang bansa dahil ang tao ay ______.
A. napapabilang sa lakas-paggawa
B. ang bumubuo at nagpapatatag ng populasyon
C. itinuturing na pangunahing salik ng produksiyon
D. ang gumagamit at nagpapaunlad sa mga likas na yaman
3
5. Kailan masasabing pinagkukunang-yaman ang isang bagay?
A. Ito ay napagkikitaan bilang isang produkto.
B. Ito ay pinagmulan ng isang produkto na gingagmit sa pang-araw-araw.
C. Ito ay napakikinabangan at tumutugon sa pangangailangang ekonomiko.
D. Lahat ng nabanggit.
4
ARALING PANLIPUNAN 9
Pangalan: Baitang:
Paaralan: Iskor:
GAWAIN 3
Lakas- Paggawa
Panuto: Basahin nang mabuti ang mga tanong at bilugan ang titik ng tamang sagot.
A. 1,2,3
B. 1,3,5
C. 3,2,4
D. 3,4,5
5
4. Ang mga sumusunod ay hindi sangay ng pamahalaan na nangangasiwa at tumutulong
sa pagpapaunlad ng paggawa ng bansa, MALIBAN sa:
A. DepEd
B. DOLE
C. DOH
D. DSWD
6
ARALING PANLIPUNAN 9
Pangalan: Baitang:
Paaralan: Iskor:
GAWAIN 4
Suliranin ba ang Kakapusan?
Panuto: Basahin nang mabuti ang mga tanong at bilugan ang titik ng tamang sagot.
3. Isang batas na nagsasaad na wala tayong sapat na kita o kayamanan upang matugunan
ang lahat ng ating pangangailangan.
A. Batas ng Kakapusan
B. Batas ng Demand
C. Batas ng Suplay
D. Batas ni Harold Maslow
4. Ano ang tanda o indikasyon na may kakapusan ang isang bansa? (Analyzing)
A. kapag mataas ang presyo ng mga pangunahing pangangailangan
B. kapag mataas ang antas ng pagdarahop at krimen
C. kapag marami ang hindi nakapagtrabaho
D. kapag marami ang lumalabas ng bansa
7
5. Ang mga sumusunod ay nagpapakita ng mga mabuting gawain upang maiwasan ang
kakapusan MALIBAN sa:
A. Pagtatanim ng mga puno sa nakalbong kagubatan na tirahan ng mga hayop at
halaman.
B. Pagkoron o enclosure sa mga piling lugar (protected areas program) upang
maiwasan ang paglapit ng tao.
C. Pangangampanya upang ipagbawal ang paggamit ng kemikal at iba pang bagay
na nakakalikha ng polusyon.
D. Paghuli sa mga nauubos na hayop (endangered species)
8
ARALING PANLIPUNAN 9
Pangalan: Baitang:
Paaralan: Iskor:
GAWAIN 5
Pagkonsumo
Panuto: Basahin nang mabuti ang mga tanong at bilugan ang titik ng tamang sagot.
A. 2,3,4,5,1
B. 1,2,3,4,5
C. 3,2,1,5,4
D. 4,5,1,2,3
9
4. Ang pagtatakda ng pamahalaan ng log ban, pagbabawal sa paghuhuli ng mga
endangered species at pagbabawal sa paggamit ng dinamita ay ilan sa mga paraan
upang malunasan ang ____________.
A. kakapusan
B. kagustuhan
C. kailangan
D. konsumo
10
ARALING PANLIPUNAN 9
Pangalan: Baitang:
Paaralan: Iskor:
GAWAIN 6
Ang Demand Mo! Ibibigay Ko!
Panuto: Basahin nang mabuti ang mga tanong at bilugan ang titik ng tamang sagot.
4. Ang mga sumusunod ay mga pares ng produkto, alin dito ang mga produktong
komplementaryo?
1. Kape at asukal 3. Karne ng baka at baboy
2. Cellphone at sim 4. Isda at karne
A. Bilang 1
B. Bilang 1 at 2
C. Bilang 1 at 4
D. Bilang 3 at 4
11
5. Si Leah ay 18 taong gulang na. Siya ang tulong-tulong ng kanyang nanay sa
pamamalengke at pagluluto sa kanilang bahay. Tuwing namamalengke si Leah at mahal
ang karne at isda, naghahanap siya ng pamalit dito kagaya ng beans at legumes. Si Leah
ay _____________.
A. isang matalinong mamimili dahil sumusunod sa budget.
B. Isang matalinong mamimili dahil alam niya kung mahal ang karne at isda, ang
beans at legumes ay mataas din sa protina na ating makukuha sa karne at isda.
C. Hindi matalinong mamimili dahil sinusunod niya ang bilin ng kanyang nanay.
D. A at B
12
ARALING PANLIPUNAN 9
Pangalan: Baitang:
Paaralan: Iskor:
GAWAIN 7
May Kawiwilihan sa Pamilihan
Panuto: Basahin nang mabuti ang mga tanong at bilugan ang titik ng tamang sagot.
1. Ang pamilihan ay sinasabing may ganap na kompetisyon kapag ang sinumang prodyuser
ay walang kapangyarihan na palitan o baguhin ang presyo sa pamilihan. Paano
makatutulong ang ganap na kompetisyon sa pamilihan?
A. Nakakukuha ng malaking tubo ang mga prodyuser.
B. Napapababa ng prodyuser ang kalidad ng kanilang produkto.
C. Nakakahikayat sa mga prodyuser na magpasok ng produkto.
D. Sumisigla ang kompetisyon dahil marami ang konsyumer at prodyuser.
13
5. Ang halimbawa ng mga produkto at serbisyong ipinagkakaloob sa pamilihang may
monopolistic competition ay ang mga sumusunod MALIBAN sa _________.
A. fabric conditioner
B. soft drinks
C. beauty at cosmetics product
D. gasoline
14
ARALING PANLIPUNAN 9
Pangalan: Baitang:
Paaralan: Iskor:
GAWAIN 8
Halika! Gumawa Tayo ng Produkto
Panuto: Basahin nang mabuti ang mga tanong at bilugan ang titik ng tamang sagot.
1. Isang salik ng produksiyon na kakaiba ang katangian sapagkat fixed o takda ang bilang
nito.
A. Enterprenuership
B. Kapital
C. Lupa
D. Paggawa
3. Bilang isang entrepreneur, paano mo mapapahalagahan ang lupa bilang isang salik ng
produksiyon?
A. Patayuan ng mga hotel at resort para sa mga turista.
B. Gamitin nang wasto at tiyakin ang pagkakaroon ng produktibong paggamit nito.
C. Kunin ang lahat ng mga produkto na mapapakinabangan mula rito hanggang sa
wala ng matira.
D. Wala sa mga nabanggit
15
4. Suriin at unawain ang dayagram sa ibaba. Ano ang inilalarawan ng dayagram?
5. Ano ang mangyayari kung walang salik na magagamit sa proseso ng paglikha ng mga
produkto?
A. Magiging sagabal ito sa pag-unlad ng ekonomiya ng isang bansa.
B. Walang produkto at serbisyo na ikokonsumo ang mga mamamayan ng isang
bansa.
C. Ito ay magdudulot ng kakulangan sa pagtugon ng pang-araw-araw na
pangangailangan ng tao.
D. Lahat ng nabanggit
16
ARALING PANLIPUNAN 9
Pangalan: Baitang:
Paaralan: Iskor:
GAWAIN 9
Sa Negosyo, May Asenso!
Panuto: Basahin nang mabuti ang mga tanong at bilugan ang titik ng tamang sagot.
2. Alin sa mga sumusunod ang tungkulin ng isang sole proprietor o sole trader?
A. Mahigpit na usaping legal sa ganitong uri.
B. Pantay-pantay na pinangangasiwaan ang negosyo.
C. Nagbibigay ng mga bahagi o share sa anyo ng stocks.
D. May kabuuang kapangyarihan at responsibilidad sa negosyo.
17
ARALING PANLIPUNAN 9
Pangalan: Baitang:
Paaralan: Iskor:
GAWAIN 10
Sa Matalinong Pagkonsumo, Angat ang Estado!
Panuto: Basahin nang mabuti ang mga tanong at bilugan ang titik ng tamang sagot.
18
4. Ang mga sumusunod ay pangunahing dahilan kung bakit ipinatupad ang price freeze
MALIBAN sa __________.
A. upang masigurong ang galaw ng presyo ng mga produkto at serbisyo ay naaayon
sa kagustuhan ng mga investor
B. upang mapanatiling abot kaya para sa mga mamamayan ang presyo ng
pangunahing produkto lalo na sa panahon ng krisis
C. tuwing nakararanas o katatapos pa lamang ng isang kalamidad ng bansa
D. upang mapigilan ang pananamantala ng mga negosyante sa labas na
pagpapataw ng mataas na presyo ng kanilang mga produkto
19
ARALING PANLIPUNAN 9
Pangalan: Baitang:
Paaralan: Iskor:
GAWAIN 11
Tamang Pagsukat, Dapat! Nararapat!
Panuto: Basahin nang mabuti ang mga tanong at bilugan ang titik ng tamang sagot.
1. Alin sa mga sumusunod ang HINDI paraan sa pagsukat ng Gross National Income?
A. Economic Freedom Approach
B. Expenditure Approach
C. Value Added Approach
D. Income Approach
3. Kung ikaw ay nagtatrabaho sa Hongkong bilang isang factory worker, saan dapat
isinasama ang iyong kita?
A. Sa GNI ng Hongkong
B. Sa GNI ng Pilipinas
C. Sa GDP ng Pilipinas
D. Sa GNI at GDP ng Pilipinas
4. Alin sa sumusunod ang may tuwirang epekto ng Gross Domestic Product ng bansa?
A. Mataas na remittance ng mga Overseas Filipino Workers.
B. Masiglang pakikipagkalakalan ng Pilipinas sa ibang bahagi ng mundo.
C. Maayos na pamumuno ng pamahalaan na makahihikayat sa pamumuhunan.
D. Matalinong paggamit ng pondo ng pamahalaan para sa kawanggawa.
20
5. Sa iyong palagay, bakit mahalagang masukat ang economic performace ng bansa?
A. Dahil magiging tanyag ang bansa sa mga pandaigdigang institusyong
pampinansyal.
B. Dahil magagamit ito upang makabuo ng mga patakarang magpapaangat sa
ekonomiya ng bansa.
C. Dahil repleksyon ito sa kahusayan ng namumuno na magamit upang umani ng
malaking boto sa Eleksyon.
D. Dahil makikilala ang bansa sa pagkakaroon ng mahusay na pamamalakad ng
ekonomiya.
21
ARALING PANLIPUNAN 9
Pangalan: Baitang:
Paaralan: Iskor:
GAWAIN 12
Presyo Bakit ba Ganito?
Panuto: Basahin nang mabuti ang mga tanong at bilugan ang titik ng tamang sagot.
2. Bilang isang mag-aaral, alin sa sumusunod ang nararapat mong gawin kung maliit
lamang ang baon na ibinigay sa iyo?
A. Tipirin ang sarili sa lahat ng pagkakataon.
B. Humingi na lamang kapag kulang na ang salapi.
C. Bilhin ang mga bagay na nakapagpapasaya sa’yo.
D. Tipirin ang sarili sa mga bagay na hindi naman mahalaga.
22
5. Si Eva ay umutang kay Edna ng ₱100.00 na ipinambili niya ng isang kilo ng manok sa
kasalukuyan. Kung 5% ang antas ng implasyon sa susunod na buwan, ano na ang halaga
ng isang kilong karne ng manok?
A. ₱ 100.00
B. ₱ 105.00
C. ₱ 110.00
D. ₱ 115.00
23
ARALING PANLIPUNAN 9
Pangalan: Baitang:
Paaralan: Iskor:
GAWAIN 13
Pera, Pera Saan Ka Nagmula?
Panuto: Basahin nang mabuti ang mga tanong at bilugan ang titik ng tamang sagot.
5. Kung ang kabuuang kita ni Jose ay ₱ 25,000.00 at ang kanya namang kabuuang gastusin
ay ₱ 21, 000.00, magkano ang maari niyang ilaan sa pag-iimpok?
A. ₱ 4,000.00
B. ₱ 21,000.00
C. ₱ 25,000.00
D. ₱ 46,000.00
24
6. Ang idenipositong ₱ 100,000.00 ni Maria sa bangko ay nagpapakita ng paglabas ng
salapi sa paikot na daloy ng ekonomiya. Ano ang nararapat na gawin upang pumasok
muli ang salapi sa paikot na daloy?
A. Magpataw ng mataas na interes upang mahikayat ng pag- impok.
B. Ipautang ng bangko ang ideniposito upang magamit na panibagong kapital sa
negosyo.
C. Ibaba ang interes mula 10% patungong 5% upang maragdagan ang paggastos
ng tao.
D. Magbigay ng insentibo sa mga depositor upang lumaki ang reserba ng mga
bangko.
25
ARALING PANLIPUNAN 9
Pangalan: Baitang:
Paaralan: Iskor:
GAWAIN 14
Paggasta, Naayon Ba?
Panuto: Basahin nang mabuti ang mga tanong at bilugan ang titik ng tamang sagot.
2. Hindi sapat na iasa sa pamahalaan ang laban sa kahirapan at ang mithiing kaunlaran.
Bilang isang mamamayang Pilipino may obligasyon ka ring dapat sundin upang
makatulong sa pag-abot sa kaunlaran. Bilang isang mag-aaral ano ang bagay na dapat
mong gawin upang makatulong sa bansa?
A. Maging mulat sa anumalyang nangyayari sa lipunan.
B. Makisangkot sa pagpapatupad at pakikilahok sa mga proyektong pangkaunlaran
sa paaralan at komunidad.
C. Tangkilikin ang mga produktong sariling atin.
D. Wala sa nabanggit.
26
ARALING PANLIPUNAN 9
Pangalan: Baitang:
Paaralan: Iskor:
GAWAIN 15
Sektor ng Pananalapi: Kilala mo Kaya?
Panuto: Basahin nang mabuti ang mga tanong at bilugan ang titik ng tamang sagot.
3. Isa sa mga institusyong Di-bangko ay ang Pension Funds. Alin sa mga sumusunod ang
halimbawa nito?
A. Insurance Companies (Kompanya ng Seguro)
B. Ang Philippine Deposit Insurance Corporation (PDIC)
C. Al-Amanah Islamic Investment Bank of the Philippines (AlAmanah)
D. Pagtutulungan sa Kinabukasan: Ikaw, Bangko, Industriya, at Gobyerno (PAG-
IBIG Fund)
4. Ang mga Institusyong Bangko ay tumatanggap ng salapi mula sa mga tao, korporasyon
at pamahalaan bilang deposito. Alin sa mga sumusunod ang HINDI kabilang sa
institusyong ito?
A. Rural Banks
B. Thrift Banks
C. Commercial Banks
D. Bangko Sentral ng Pilipinas (BSP)
27
5. Itinatag ito upang magpautang sa mga taong madalas mangailangan ng pera at walang
paraan upang makalapit sa mga bangko. Ano ang tinutukoy nito?
A. Bahay-Sanglaan
B. Pre-Need Companies
C. Registered Companies
D. Government Service Insurance System
6. Ang Land Bank of the Philippines ay isa sa mga Specialized Government Banks. Alin sa
sumusunod ang pangunahing layunin ng LBP?
A. Tustusan ang mga proyektong pangkaunlaran lalo na sa sektor ng agrikultura at
industriya.
B. Tulungan ang mga Pilipinong Muslim na magkaroon ng puhunan at mapaunlad
ang kanilang kabuhayan.
C. Magkaloob ng pondo sa mga programang pansakahan at tulungan ang iba pang
negosyante sa kanilang pangangailangan sa puhunan.
D. Tumulong sa mga magsasaka, maliliit na negosyante, at iba pang mga
mamamayan sa kanayunan sa pamamagitan ng pagpapautang.
28
ARALING PANLIPUNAN 9
Pangalan: Baitang:
Paaralan: Iskor:
GAWAIN 16
Repleksiyon sa Implasyon
Panuto: Basahin nang mabuti ang mga tanong at bilugan ang titik ng tamang sagot.
3. Ang pagtaas ng demand ay nagbubunsod ng pagtaas ng presyo ng mga bilihin, dahil dito
ang pamahalaan ay maaring magpatupad ng ______________.
A. pagbabawas ng bonus ng mga manggagawa
B. pagpapahiram ng BSP ng pera sa mga bangko
C. pagtaas ng interes ng mga pautang sa mga namumuhunan
D. B at C
5. Alin sa sumusunod ang HINDI dahilan upang ipatupad ang Contractionary Fiscal Policy?
A. Pagbabawas ng puhunan ng mga negosyo.
B. Mabawasan ang paggasta ng sambahayan
C. Ibaba ng pamahalaan ang interes sa pagpapautang
D. Pagbabawas ng sahod ng mga mangagawa
29
6. Kapag nagkaroon ng patuloy na implasyon sa mga pangunahing bilihin, maraming epekto
ang nararamdaman ng mamamayan. Ano ang mga ito?
I. Maaaring di matugunan ang mga pangunahing bilihin.
II. Marami ang naghihirap at walang makain.
III. Maraming pera ang sambahayan at bahay kalakal
IV. Bumabagsak ang demand ng mga produkto at serbisyo.
A. I at II
B. I, II at IV
C. I, II at III
D. I, II, III at IV
30
ARALING PANLIPUNAN 9
Pangalan: Baitang:
Paaralan: Iskor:
GAWAIN 17
Pera Saan Ka Papunta?
Panuto: Basahin nang mabuti ang mga tanong at bilugan ang titik ng tamang sagot.
31
5. Si Mang Osting ay isang traysikad driver. Araw-araw namamasada siya at kumikita ng
₱200.00. Nakaugalian na niyang tumaya sa lotto at pinalad siyang manalo ng halos
humigt kumulang ₱ 348,000,000.00. Kung ikaw si Osting, ano ang gagawin mo sa pera?
A. Ibili ng lupa, bahay, makabagong kagamitan at mga mamahaling sasakyan.
B. Gagamitin ko sa paglalakbay sa iba’t ibang bansa.
C. Ideposito muna sa bangko at pag-isipan kung ano ang nararapat gawin sa
napanalunang pera.
D. Gamitin sa paghahanda para sa pagpapakain ng mga kapitbahay at ipangsugal
at ipang-inom araw-araw.
32
ARALING PANLIPUNAN 9
Pangalan: Baitang:
Paaralan: Iskor:
GAWAIN 18
Pilipinas: Ngayon at Bukas
Panuto: Basahin nang mabuti ang mga tanong at bilugan ang titik ng tamang sagot.
3. Paano ka makaaambag upang mapanatili ang pagtiwala ng mga dayuhan at lokal na mga
negosyante bilang mahuhusay sa paggamit ng makabagong teknolohiya?
A. Makiusap na taasan ang umento sa sahod.
B. Paghingi ng iba’t ibang benepisyo at insentibo.
C. Palaging lumapit at pagdikit sa mga managers at presidente ng kumpanya.
D. Pag-ibayuhin pa ang pagtrabaho at pagdalubhasa sa mga kasanayan.
33
5. Alin sa mga sumusunod ang HINDI kabilang sa kahandaan ng ating bansa sa paggamit
ng makabagong teknolohiya?
Maraming mga Pilipino ang:
A. Computer literate
B. Dalubhasa sa makabagong teknolohiya
C. Marunong mag-internet at maglaro ng clash of clans at DOTA
D. Nakatanggap ng parangal at pagkilala sa iba’t ibang larangan ng paggawa
34
ARALING PANLIPUNAN 9
Pangalan: Baitang:
Paaralan: Iskor:
GAWAIN 19
Sektor ng Agrikultura May Pag-asa Pa Ba?
Panuto: Basahin nang mabuti ang mga tanong at bilugan ang titik ng tamang sagot.
3. Bilang mamamayang Pilipino, may obligasyon rin tayong dapat gawin upang makatulong
sa pag-abot sa kaunlaran. Bilang mag-aaral, ano ang maaari mong gawin upang
makatulong sa bansa?
A. Tangkilikin ang mga produktong gawang Pilipino
B. Maging mapagmasid sa mga nangyayari sa lipunan
C. Maging aktibo sa pakikilahok sa mga proyektong pangkaunlaran sa paaralan at
sa komunidad.
D. Wala sa nabanggit
35
4. Itinuturing ang agrikultura bilang primaryang sektor ng ekonomiya, samantalang ang
industriya naman ang tinatawag na sekundaryang sektor. Mahalagang papel na
ginagampanan ng dalawang sektor na ito sa pagsulong ng ekonomiya ng bansa. Alin sa
sumusunod na pahayag ang nagpapakita ng epektibong ugnayan o interaksyon ng
dalawang sektor?
A. Sa malawak na lupain nagaganap ang mga produksiyon ng agrikultura
samantalang ang industriya ay sa mga bahay-kalakal.
B. Ang magsasaka ang pangunahing tauhan ng agrikultura samantalang ang mga
entreprenyur naman ang kapitan ng industriya.
C. Ang mga hilaw na materyales na nagmumula sa sektor ng agrikultura ay lubhang
mahalagang sangkap sa sektor ng industriya upang gawing panibagong uri ng
produkto.
D. Sa industriya nagmumula ang mga hilaw na materyales na ginagamit upang
makabuo ng produkto ang sektor ng agrikultura.
6. Ang Pilipinas ang isa sa pinakamayayamang bansa kung ang pag-uusapan ay likas na
yaman. Mataba ang mga lupain at hitik ang ating mga anyong-tubig sa iba’t ibang
yamang-dagat. Ngunit kapansin-pansin sa mga datos sa itaas na ang sektor ng
agrikultura ang may pinakamaliit na ambag sa ekonomiya ng bansa mula 2005-2010.
Ano ang nais ipahiwatig nito?
A. Kulang ang mga pasilidad at imprastruktura na tutulong sa agrikultura.
B. Mas prayoridad ng pamahalaan ang sektor ng industriya at serbisyo.
C. Kulang ang suporta na tinatanggap ng mga kababayan nating nasa sektor ng
agrikultura.
D. Lahat ng nabanggit
36
ARALING PANLIPUNAN 9
Pangalan: Baitang:
Paaralan: Iskor:
GAWAIN 20
Ugnayang Panlabas ay Palawakin upang Ekonomiya’y Patatagin
Panuto: Basahin nang mabuti ang mga tanong at bilugan ang titik ng tamang sagot.
37
4. Ang mga sumusunod na pahayag ay nagpapakita ng mga bunga ng pamimirata sa bansa
MALIBAN sa:
A. Kakulangan ng komprehensibong kampanya sa mga tao ukol sa masasamang
bunga nito.
B. Kakulangan ng trabaho sa bansa.
C. Kakulangan ng mahigpit na pagpapatupad ng mga batas na laban sa pamimirata.
D. Pagnanais ng ilang negosyante na kumita nang malaki kahit sa ilegal na
pamamaraan.
6. Ang Pilipinas ay isa sa mga bansa na may kalakalang panlabas, na nagdudulot ng hindi
magandang epekto gaya ng pagkalinang ng kaisipang kolonyal ng mga mamamayan
sapagkat nagkakaroon sila ng pag-uugaling mas tinatangkilik ang mga produktong
banyaga kaysa sa mga produktong lokal. Kung ikaw halimbawa ang pangulo ng bansa,
ano ang magiging planong aksyon mo para malutas kung di man maibsan ang epektong
ito?
A. Hayaan na lang ang mga mamimili na magdesisyon sa pagbili ng mga gusto
nilang produkto.
B. Gumawa ng pangangampanya na huwag bumili ng mga dayuhang produkto at
pagtangkilik sa produktong pinoy.
C. Ipagbigay alam sa mga mamamayan na bagamat may isinusulong na
liberalisasyon ayon sa konsepto ng globalisasyon tungkulin pa rin ng pamahalaan
na pangalagaan ang interes at kapakanan ng mga mamamayan.
D. Magpatupad ng mababang pamantayan at maluwag na polisiya sa pagpasok ng
mga dayuhang produkto.
38
Mga Kasagutan:
39