Informazioni su questo libro

Si tratta della copia digitale di un libro che per generazioni è stato conservata negli scaffali di una biblioteca prima di essere digitalizzato da Google
nell’ambito del progetto volto a rendere disponibili online i libri di tutto il mondo.
Ha sopravvissuto abbastanza per non essere più protetto dai diritti di copyright e diventare di pubblico dominio. Un libro di pubblico dominio è
un libro che non è mai stato protetto dal copyright o i cui termini legali di copyright sono scaduti. La classificazione di un libro come di pubblico
dominio può variare da paese a paese. I libri di pubblico dominio sono l’anello di congiunzione con il passato, rappresentano un patrimonio storico,
culturale e di conoscenza spesso difficile da scoprire.
Commenti, note e altre annotazioni a margine presenti nel volume originale compariranno in questo file, come testimonianza del lungo viaggio
percorso dal libro, dall’editore originale alla biblioteca, per giungere fino a te.

Linee guide per l’utilizzo

Google è orgoglioso di essere il partner delle biblioteche per digitalizzare i materiali di pubblico dominio e renderli universalmente disponibili.
I libri di pubblico dominio appartengono al pubblico e noi ne siamo solamente i custodi. Tuttavia questo lavoro è oneroso, pertanto, per poter
continuare ad offrire questo servizio abbiamo preso alcune iniziative per impedire l’utilizzo illecito da parte di soggetti commerciali, compresa
l’imposizione di restrizioni sull’invio di query automatizzate.
Inoltre ti chiediamo di:

+ Non fare un uso commerciale di questi file Abbiamo concepito Google Ricerca Libri per l’uso da parte dei singoli utenti privati e ti chiediamo
di utilizzare questi file per uso personale e non a fini commerciali.
+ Non inviare query automatizzate Non inviare a Google query automatizzate di alcun tipo. Se stai effettuando delle ricerche nel campo della
traduzione automatica, del riconoscimento ottico dei caratteri (OCR) o in altri campi dove necessiti di utilizzare grandi quantità di testo, ti
invitiamo a contattarci. Incoraggiamo l’uso dei materiali di pubblico dominio per questi scopi e potremmo esserti di aiuto.
+ Conserva la filigrana La "filigrana" (watermark) di Google che compare in ciascun file è essenziale per informare gli utenti su questo progetto
e aiutarli a trovare materiali aggiuntivi tramite Google Ricerca Libri. Non rimuoverla.
+ Fanne un uso legale Indipendentemente dall’utilizzo che ne farai, ricordati che è tua responsabilità accertati di farne un uso legale. Non
dare per scontato che, poiché un libro è di pubblico dominio per gli utenti degli Stati Uniti, sia di pubblico dominio anche per gli utenti di
altri paesi. I criteri che stabiliscono se un libro è protetto da copyright variano da Paese a Paese e non possiamo offrire indicazioni se un
determinato uso del libro è consentito. Non dare per scontato che poiché un libro compare in Google Ricerca Libri ciò significhi che può
essere utilizzato in qualsiasi modo e in qualsiasi Paese del mondo. Le sanzioni per le violazioni del copyright possono essere molto severe.

Informazioni su Google Ricerca Libri

La missione di Google è organizzare le informazioni a livello mondiale e renderle universalmente accessibili e fruibili. Google Ricerca Libri aiuta
i lettori a scoprire i libri di tutto il mondo e consente ad autori ed editori di raggiungere un pubblico più ampio. Puoi effettuare una ricerca sul Web
nell’intero testo di questo libro da http://books.google.com
 TVRCICA
JRVM RERVM COM
mentarius Pauli IouiiEpiscopi Nuceri*
tu ad Carolum. V.Imperatorcm
Augustum ; Ex Italico Lato
nus factus,Frandsco Ni
gro Baslîanate
interprète.

Orjgo Turcici Imperii.

Vit* omnium Turcicorum

Imperatorum.

Orâo ac disciplina Turdoe militi»

cxactiisime conicnpta,Eodem
Paul. louio autore.

ANTVERPÍI,
In scuto Burgund ix,a pud
loannem Steelfium.
Anne. t5)8.
 PRAFATIO.
INVICTISS. CASARI CA* .
rolo eius nominis .V. Paulus ïouius
Episeopus Nucerinus S, D.
QVandoquidem omnibus notifiïmn est
inuíctilìïme Cxsar, tepro tua sjngularl
religíonc atq? animi magnitudine,nihil
aliud nuncmagis cp bellum in Turcas meditari,
quod quidem nobis vc ob eorum prosperi tatê
atq?audaciam necessarium.itaomnium ludicio
etiam gloriosum fuerrit:Volui,vt ocmuiarer illos
qui te armis, nauibus,equis,& theiauns adiuuau
bunr,quum ego nihíl aliud prestare pcssem, sab
tem tibi peculiarem atq?apertam militiç,poten,
tix ac vi (fi oriiai ïí.quibus ipfl Turcç potiti funt,
cognitionem prçbere,ac flmul viam breuiter fl
deliteroj ostendere, qua hsec fera natio ad tanti
Imperrj magnitudinem tantocum honore,mili
tari exarte parro peruenerit, vt â ducibus ac mi
litïç magistris certa remedia côtra eorum 8c vi*
tes & artes inueniri facile possint,& Christian!
milites exemplis reruni prçteritarum instructi,
meliorem &C commodiorem bcllandi discTpli*
narn percipiant,quo tandem eos ipios Turcas
debeliare queant.Quod quidem tibi r 5 erit ad*
modum difficile,qui post infinitas victorias pa
cem adeo magrn fice,necg id fne gratia dei, omt
nibus ac priuatim defenx iam I ialic donaueris:
atq;animum ChristianilTimi regis Francisa ht
fccibus sorons nuptiïs tibi adeodeuinxeris , vt
is quum obpropnam virtutem.tum veio ob tl
tulum quem gerit, non posfit voluntate,cor.fl*
lio ac viribus tibi non cfie coniunctiflnr us,quc
admodum etiam de alúsprincipibus Chnstia*
 PRJEFATTO._
ofa spes est futurum,prcsertim qun BeatisTimiia
patcr Papa Clemens religiosa quadám proira
ptitudine jpsos inuitet: qui quidcm ÇìémH vo
lis omnibus non solum res sacras & non sacras,
Venimetiammentêac corpus ipsum huic fan*
«ftissnTiç prouinoçdicauit. Et quoniam apud te
budeta eloquentix minimum quçrere,sed tan*
tum ffdelem âC Christianum animum hac in re
mini ostendere propositum est, teediosa prooe*
mia âC Tusoi sermonis ornamenta, táquam rea
superfluas prjtermittam.atq? vt verba ipsa cô*
modiusexcipiantur, simpliciori atq? vniuer&e
italix cômumori lingua vtar, quo substantiam
rerum abfrg temports circa verborum vanita*
tem amissione perripere facijius possis. Neque
mireris optime Cdar,fl egoipse homo demifiae
ad talum togx Cacrisq? initiatus.qui mmquam U
mites Ital/ç transierim , de rebus militaribus ac
de longinquis regionibus loquiaudeam. Tibi
enfm perfuadeas velim, me diutina prxcipuaq*
diligenria,auxilio summorum principum, rela*
tioneexcellêtium ducum, militum, oratorum.
ac deniq? cuiuscunq? conditionis hominû vAina
esse,vt veram mihi notitiam rerûin nosiris lad
nis chronicis descriptarum,pararem.Quç quldê
Chronica.quod in Dei laudem.atq? in tuam tu*
: orumc&auorum perpetuam gloriam ce*
dacbreui iqg>úblicum xdereconsti
tuimus. Vale. Datum Ro*,
.-- mx vndecimo Calendas
Februarrj . M, O.
XXXI,
A» Í>B
 DE REBVS TVRCARVM.
VRCARVM natioá Scythf^
quos nunc Tartaros vocamus, g
solitudines vitra Caspium marc
citez Volgam fluuiîí inhabitant,
originem dubio procul ducit . Id
quod ex ipsorum moribus,ex faci e,ex viu sagic
tarum,ex bellandi consuerudine,ex superbade*
niep loquendi forma Scythirx fimili faole de#
prehendïtur.Anni iunt pluiquam sexcenti,q>rj
i'n Asiam minorê,quam Nacoliam appeltemua
peruen erunrrquo in loco prxdx ac bellis con ti*
rueincûbentesq? plunmaloca munira paulati
subiugarunt ,adeo Vt populis illis. qui nô admo*
dum exacte arma exercere n ouerát, magno ter*
rori essent. Necp tamen principe aíiquê vnquá
habuerût.sed veluti Aphricx Alarbes quos vo
can t.diuifl r> turmas,regionê illá ampliflimá ty*
ránico imperio polTideoSt.Ceternsub magnifl*
ci duris Gotifredi Bolioni aduen tû,qui vt terrS
sanctá acquireret cû trecêti» millibus prditû at#
que equitú centû millibus trásierat mare, vires
in vnn côtraxerût,ac fub regimine Solimani cu
iusdá excellêtiflimi ducis prope ciuitatc NiceS
r«cea haec Christianos aggressi, maximis n ostrorû laborf*
oiim Anti busacpugna nô incruentajusi tandem rugaticp
gonia ab sunt.p0st ngc Solimanû Turcç p plures annos,
Anngono nullûducê.cuiusextet memoria.prçcipuîí habu
Fiulippi B ere.Verúcircaannîi i Christ«iato.i}oo.Otto#
h t manus qui(^5 films Zichi, <l tennis conditionii
re diceoat. homo fuit,nomè', vires, ac digniratê inter Tu»
cas habere ccepk.Atcp is extirit, çj Turcarîí im*
peratoribus,nimirû iis,qui permasculorú recti
iineâ dcscendût,nomc ramilix dedir. Is inquam
magnû ingenium cû vinbus corporis coniun#
 DE REBVS TVRCICIS.
Aum ac fortuná mira in modû fauentc habirft.
Plurima loca m unita Pontico mari adiacctia in
deditionê acccpit. Sed egregias suas victorias
maximoperenobilitauit debeHata Siua ciuitate
pulchemma.quç antiquitus Sebaitiadicebatur.
Regnauitannis vigintiodo. Defunctusq* est
saluas nostrxanno M. CCC. XX VIII. sub
ponúficatu Papx Benedicti.XI.
ORCANNES.
SVcceffit Orcannes, qui paternis virtutibut
immensam auimi magnitudinê ac iubtiliorê
in acquirêdis flnitimis regiombus artê adiûxir,
Liberal itatê erga milites pro comitc perpetuo
liabuit.qua virtute nullá viuidiore princeps ali
gs habere potest.vt magnus atq*adeo immor*
talis cito efficiaí.Copiosus acingeniofus in mi>
lirari apparatu necnô in n ouís b cllicis machinii
inueniendis fuicPrimus extitit,qui ramiliá illu*
sitjorê fecit,accepta in vxorê filia regis Carama
niç quç à veten bus Cilicia dicta est. Is arma in
Michaelë Paleologû Constant!nopolitanû im
peratorê m ornt. Demq; Burfláciuitatê egregiá
(hec Pruïa vetusta sedes regû Bnhy niç fuit) ex*
pugnaurt.Tandê ex vulnere in eaipsa expugna
done accepto,quançj leue videretur, occubuit:
atq? Amurathi filio Victoria fruendam reliquit.
Imperauit annis.xxií. Ac morte obiit quo têpo*
te papatui prxerat Clemens sextus.
AMVRATHES L
AMurathes ambitiosus, flmulator, infldelis,
et quod ad corpusattinet,>nualidus,sed astu
tusac vigilans/emperq? ad quamlibet occaflo*
nem,quaimperium dilatare postet,paratus exrf
tit.Necillifortuna.quodoptabat.negauit. Ni
A » quum
 DE RtBV!
quum pacê cû Imperatore Constantitiopolit»
no !nijsset,dfscordia inter Grçciç principes atqg
BulsariS iP^um imperatorê cxorta est.Marcus veto Cra
Inferiorê' 'oul<:n'us Bulgariç dns prîcipibus fauebat: quî
Mcesiá ef» °bremImperatorab Amurathc tancfjabamû
fe multi ar co vicinioreauxihû petere coactus est.A mura*
bitrantur t"les autêliberaliter ímperatori adfuit. Ná duo*
' decim millia elec"tor3 TurcarG illico in Grecia"
miflt;Quibus adiutus Imperator, Marcíí iplum
ac cçtctos rebelles fudit fugauitch. Porrò finito
bello septê Turcarn millia in Afîam remifit,qcj
teliquû tuit,prçfidn.Jocoflb'j seruauit,atq? Amu
tathi gratias egit pro huiufmodi bnficio, quod
tamê origo ruina: CôftanrinopoKtani ImperiJ,
ac principiû nostrorû vulnerûfuit.Etenï Amu
rathes quûcxmilitibus^in patriáredietlr,ao
ccpisset, dC Grxciá pulcherrimá esse prouinciá,
& peiïime inter Grçcos principes côuenire, ili
lico tnu'icere destinauit, vt imperatoris inimU
cos j> sequeretur: Is illi traiiciêdi prxtextus fuie
AngustiasigiturHellespôtiacas anno Christia
ne. salutis.i)6).tránuit, duabus Genuêsibus naui*
bus in eá operá cdduiftis,quariï altera Interiana
altera veto Squarciafica vocabatur, qux pro se*
xaginta Turcarû milUbus traiectis,totidê nun»
mos aureos accepercTurcçautê quû in GreciS
guenifíent, totá regionê excurflonibus bellici»
fnrestarût,Galliopolimq? ac vicina HellespSto
oppida expugnarnt,atq? ibidem naues ad pedú
tes equitesq? ex Afla in Gracia" ttaiiciêdos con*
struxere:qbus postmodú nauibus Turca exerèí
tû côtinue augens atq? oía tanginimicus inimí
corâ îperatoris debellás ,tandê Philippopolï et
Andrinopolim duitatê magnific! cepitJnde ta
SeruiJ"
 T V RCICIS.
Serufâ profe<ftu3,maximâ ci puinciç tetrotf ih Anórino*
cuiïit.Quaproprer Lazarus Semis Despota ôC polis ca A
Marcus Bulgarie dns ac nônulli prícipes Alba* drianopo*
niç simul côiuncti vires in vnum cótulerût, vt lis est.
Turcis reflsterêt. Qyûq? in prçliú desccdissent, Seruia su*
Christiani ferè oês trucidati sunt.Despota veto periioris
captiuus qdê faclus,sed tn SC ipse paulo postin* Motfiae
tersectus est.Cçterû seruus qdá natione Seruia< pars est.
nus,Despote ,pprrj dni morte agre ferens,eáq? Despota
summopere viudicaredefideras,egregrf viri no dignitatis
mêspreta morte postserelinquetedecreuit,sic* nome est.
que nactus occaflonc,pugione Amurathê inter Albania,
feciu Imperio p fuit Amurathes annis Periit hác rionu!
annopost Christánatû.i)7;.sub Gregorio.XI. liDalmatJ
pontificeRomano. BAIAZETES I. . amalrj E*
REliquit Amurathes duoafliio», Solimanû pirû este
<Sí Baiazetê. Verâ hic ne imperrj çmulâ ha volunt.
beret,Solimano interficiendû curauit,ac fiatini Baiszetcm
côtra Marcâ Bulgarie, prirjcipê.patris mortem hûí alij Paj
vindicaturus,magnúcôparauit exercitû, prose zetê,alii Pa
«Ttuscfc ad loçû vbi priius patet fuerat interfecnis iazercm no
Marcû ipsum cû oí Bulgarorû ac Seruianorum minant,
tiobilitate in pugna trucidauit,ac pose eá vústori
am oîbus ferè" Bulgarie ciuitatibus $C munitis
Jocis potitus est. Neq? ita muîto post, nepe an»
noátestitutasalute M. CCCLLXXVI. per
Boflnam transiens,crudeliflìmas in Vngaria.AJ Boiînaparí
bania de ValachiaexcurlTones fecit,Chnstianosest supeno,
que qj plurimos in Thraciam captiiios duxit. "s Mœsise.
JEnimuero pradentiasingulari,maximoc£ cûrn Js"gaf'a.
tnimi tum corporis vigore prxdiçus fuit, (ed su y!101.3 est*
per omnia solere in prouidendis ac paries in ex*. Y* ac 'ia.
pectandis rerû occaflonibus extiricVerû in ne» rjacif css"C
gotiisexequendistantacelentatevtebatur, vt arbitrétur
... A 4 Baia#
 OB REBVÍ
BâiazetesHildrin.idestcalifulgurcognoms,*
naretur.Iis igitur nature dotibus adi utus.totam
fere Greciam subegir. Porrò tandc eciam Con,
ftátinopolim obfldione cinxit.Quá ob cauflam
infelix Imperator vt á Christianis principibut
Qccidêtis auxitiû peteret,in Gai liá nauigare co
actus cst.Galliç regnû Carolus íius nomims íet
ptímus tunc têporis administrabat. !s veluti <|
fiictatê cum magnanimitate comuncti haberec
oannê Niuernensem Comitê ducis Burgûdij
filium.proprin fratrê.iuuenêalioqui audace, cu
ipso Im peratore mifln quê prjci pu 1 Galliarum
principes nimirû Guido Tremolirs donimus,
PhUippus Arteflorìí comes.Ioánes Vienç dm
Conies de Cuci.Comes de Diù atq?a1rjcôphl
res comitatí sunt.ac secQ mille Cataphractosy*
ni câ leuis armaturç aptis cquidbus côduxere.
Quncfc in VngariS peruemflent, Sigi sinúdo re*
Si,g postea Im perator exritit,se c5iunxerunt,ac -
emû flmul oêsitfnere per SennS,Despota fauê
ce arrepto,post leuiculas aliquot inter eundum
adeptas victorias, N icopolim peruenerôt, atcp
ipsam vrbê oppugnare quidê cceperut.sed Tur
cis eS egregie defend ctibus, laborê oêm frustra
côïumpsere.Interea vero Baiazetes tcpoiis spa
ciû.quo vires suas in vnû collige ret,nactus, in*
numerabilê equitú multitudinê côtra Chnstia*
nos adduxit. Porrò Galli in anteriori exercitua
£arte constituti, quum maximam stragem pa#
ntíum Turcarum qui explorarâ vener3t,effe<
cissent,neqî m onitionibus neque protestation**
bus ne videlicet fine Vngans, Germanis, ac
Seruianis equidbus in hostem impetum face*
fenr, audadorcs$<aptcnriorescontíneiipotu«
CCUO%.
 TVRCICIS.
«rant,qufa fugiêtes prosequerentur,pnesertfat
quum nonnulli ex ducibus iam dictis, maligni*
tareSigismundi, quiGallis primum honorem
fauideret,huiusmodi protestatiSes fieri affirma*
rent. Vnde Cornes de Diuatcpalrj ferc omnea
principes, Viennensem dominum vexilliferS
per vira in hostes impulerunt, iìcqp tubis daflib
cum canentibus in denflssimá turmá constipatf,
Turcasinuasere,adeoquemu!tos in primo con
greslii occiderunt,vt victoriç acclamare iam iitt
operent. Verum ealxtitia breirís adm odû txtíê
ttt.Nam Baiazetes vnácum sexagintamillibui
cqufeum in lunarem forma recens eductoiji ad*
ucni'ens,ipsos circumdedir.ac medios, antequS
Sigismundus auxilium ferre posset,incluflt. Au
quemhuncmodum Galli temeritatis sua: peu
nas pendentes, ferë omnes, licet se viriliter tue*
renrurinterfetsti sunt.id quod reliquo exercituf
tantum erroris incussit.vt absq? pugna turpiter
ac foede milites om nes aufugerint. Sigismïídus
Vero ac magnus Rhodi magister nauicula Da, Rh0(]tf tt
nubiumingreslï.vixeuaderepotuerât, Turcis qUitM sug
à fluurj ripa Ôgittis eos continue impetetibus. fifectun,
ErrímueroexGallis trecêd equites seruari sunt, Magnum
fa quos ob diuitem vestium ornatum auara cru MagistrS
delitas Turcarum , que prerium redempdonis appellant
«xtorqueret haud scuierat Porró Baiazetes Ni
uernensem Comitem.qui ferë nudus erat, iuflït
ad se adduci , habitáq? X xtatis & regrj sangui*
nis,ex quo is exortus erat,ratione,non tantâ ip
íum in vira sertrauit,sed insuper facultatem con*
eesfit, vt ad releuandum eaptiuitaris m cerorem
quincp ex Aris quos veHet ioeios deligeret.fi au
i supchiu nominatos duces flbidaripostu*
A f lans,
 D E R E B VS
lan*, fpfosá morte liberauir, exceptoVïeniwe
Principe,qui in prxlio defunctus erat. Vbi ve*
ro selecti duces ad Comitem deducti fucre,Ba»
iazetes cxteros omnesad vnum trucidari tu»
bato vultu imperauit. Verum Comes quum
intereos,quiinterficiebantur,BuccicalduGal* .
Manescab ux Manescalchu (vt vocant ) hominem gigaru
dr» nome texstaturxcognouisset,supplexac lachrymans,
dignitatis eum quoq? sibi donari,obnixe Baiazetê orauit,
apud Gai' id quod Baiazetes humamssime conceflìt, Ali)
los est. aueem omnes ante oculos sex horum iuperstitû
cnidelifâmenecatiiunt. Quodveroad Man»
icalchum attinet, Is Buccicaldus ille est.qui po/
stea Genuç gubernator extitit, atq? ibi Gabrie*
km Vicecomitem Pifarum principem decapú
tauit: quiqjcû Galeatio Gonzaga homine paiy
uulo singulare certamen iaùt ac superatus est,s«
que ob id ipsom voto obstrinxit arma non am*
Ïlius induturn.Sed vt ad rem rede5,Niueinêi1i
7omes vai cum cçteris captiuis Prusam dedu*
ctus est.quo in loco per aliquod temporis spati
um haud digne satis pro condirione est habitus,
Verum constituto tandem omnibus redemptb
onis pretío liberius aliquáto ac commodiua vit
«ere illis permiflum est. Nam dC id Baiazetes
liberaliter côeessit, vt ois generis venationibus
Vterentur. Postremòducentorum millinaureo
rum pretio fimul oês redempti sunnquam pecu
niarum summá sacobus Mithyleneus princeps
soluit.Ceterum FrosartesGallus historicus,qui
captiuos,posteaq in patriá sunt reuersi,alloquu>
tus est, literis mandauit, cornua exercitus Baia*
zetisinalxcuruaturam ad flmilitudinem nouat
lune, sparia, plui^ septem milliariorû spatiú oc*
cupà
 T V R C I C ï S.
eupauisse, fudicatumqj esse, in eo exerdtu plus*
quam trecëta hominum millia, ex omnibus on
bis tottus nadonibus collecta extitisse,Christiau
nos veto vix numerum octogima millium atri
gissc,inter quos circiter viginti millia equitura
erant.Inciditautem is conflictus in annum faim
tishumanç.rç»5. quo diediuo Michacli vigilix
celebrabantur. Veruenimuero Baiazetespost
huiuimodi victoriam ad ConstantinopolitanS
obfidionem reuersus, antiquas omnes Grçcoqt
delicias, hortos mmirum atqjxdificia extra vu
bê demolitus est , agrosqj ipsos quaquauersum
íncurfionibus patebant, populabudus vaslauic
Neq? vila profecto rationejmperrj caput illud
seruari pòterat,nifl Tamberlanes Zagataiae ori
cntalis Scythix regionis Parehiam ac Sogdianá Suftius iU
versus princeps,in minorê Asiam perueniflet. ctu est Afl
Samarcaoda ciuitas ad fluuium faxartcm côstru am mino*
(Sa, Tamberlanis patria fuit : qui inde peditum rê Nacolif
atq?equftum innumerabiU multitudinc secum nuncyo»
ducta, Natoliam totani occupauit. Quam ob Qtti.
cauflàm Baiazetes Constantinopoli relicta,ex*
crcïtum nauibus Angorium deduxit, acprope AngoriS
Stellam montem,vbi olim cum MithridatePô ab antiqs,
peius pugnauerat, cumTamberlaneconflixit, Anciradi,*
ac fiiperacus est. Hune igitur captum Tamben cebaf vt çj
lanes catenis aureis ligairit: atque in ferream ca< dâ putant,
ueam detrusum, per totam Adam ac Syriam cir
cunduxit , quoufque tandem ipfl miseriarum fb
nem morsattulit. In eo prxlio, quod tempore
Bomfacrj PapatNonicommissum est,phisquS
ducenta hominum milliadeflderata sunt.
»? n-itt'/ CALE*
 DE REBVS
CALEPIN VSV
EX A ngorienfl conflictualiquot Bafazetis (I
lrj aufugerunt , atcç in Graecorum manus çj
Hellcspontum classe custodiebant,peruenere.
Vnus autem ex iis fauente fortuna euaflt, atque
A ndnn opolim gductus est, Iscp Cyriscelebes .
non autem Calepinus vocabatur, quemadmo*
dum Nicolaus Secundinuscredidit, qui Turca*
rum genealogiam Latino sermoneconscriptâ-
Pio Papa dicauit. Idquod in caufla fuit,vt ferê
omnes alrj corrupta veri nominis pronuntiatio
nepro Cyriscelebe Calepinum dixerint. Hic
ïgitur Cyriscelebes instaurais Imperrj vinbus
aduentanti Sigismundo vinliter se opposuic
Ereninj Sigismundushaud sustinendum ratua
Vt Turcs post tantam i Tarnberlane acceptant
cladem,vires resumerent,magnum flbi compat
tarat exercitum, ac Salumbesenos campos oc*
cupauerat,id quodmannum Christi.M.ccccix.
incidisse constat. Ergoiniiscampiscumhoste
côgressus fugam facere coactus est.an n o tertio*
decimo post eam pugnam quai* prius infelicfe
ter cum Baiazete pugnauerar. Enimuero ipfe
rex non minus hic flbi fauente fortuna q apud
Nicopolim fauerat, è Victorû manibus euaflt.
Animaduersum est in eo conflictu Sigismundí
pedites antè sagittis fuisse côfossos 9 in Phalan*
gem dtspofld cominus congredi cum hoste po*
tuerint.Equites vero ad pri muni statim inuadS
tís hostis impetum terga vertisse.Porro Cyrif*
celebes post hanc victoriam.Seruiae Oespotam
bello lacessere, Im peratorisq» C onslantinopoli
tani tines deuastare inccepit. Verum infirmitate
pratucntus,in ipso %taris sua: flore, sub AlexSdri
Quind
 T V R C I C I 8.
Qufntipontificatuvitam cum morte commis*
rauit, quum plus minus scx annislmperiûob
tinuissct. i
MAHOMETES I.
EX Cyriscelebe Orcannes 3C Mahomet» f
lrj fuperfuere. SedenimquumOrcanesad*
hucparuulus auxilio quorundam ducû assume*
re flbi Imperium vellet,á Moic patruo interfe*
«Sus est,A ttamen neq? ipieMoses diu est rerum
potituà, quia Mahomeres Orcannis frater tançj
patris kgirtim us fuccessor,eo occiso imperium
arripuit.Ie igitur Mahometes est, qui Valachi»
asperrimum bellum inculit.Moxin Aflam pro*
fectusjoca omnia quç Tamberlanes occupaue
rat,recepit,ac plurim os principes Turcicç nati*
onis ex Gallatia.ex Ponto, atq? ex Cappadocia
pulsos funditus exmpauit. Imperatoria Insig*
nia ex Prusa in Grçciàm translata, Adrianopol^
quç caput est Thrariç,collocauit. Imperiâ qua>
tuordecim administrauit annis, ac mortuus est,
anno Dni.MCCCC.XIX. Martino Quinco
Romç Pontificem agente. Ergo secundû hanc
temporis suppurationem ,apparet,hunc Maho*
metem 5C non Cyriscelebem prope Salumb»
2ium Sigismundum fugasse, Verû veritas hac
fn re soum flbi locum inueniat.
:; AMVRATHES II.
MAhometi succetfit clarissimusAmurathe*
eius fihus.qui expeditione in Seruix Des*
potam £acra,Scopiam,Sophiam,& Nouemoiv
tem occupaui t, trésq? ipfli» Despotç libcros ca»
priuos duxit : è gbus duos masculini srxus xreo
instrumctoignúo, lumineoculorum priuauit.
Teruam f«miná,quia pulcheirima erat,in vxo
•MM
 DÉ R E B V S
Ktn îrecepít.Hic primus omnium, ordinetn pe>
áïtum.quos Iamzaros vocant instituir,eoscfc e*
Chnstianis, qui tamen Christom abnegauerát,
elegit.-quorum viribus 3C ipfc Si qui ipfl succef*
sere,ex innumeris ferè prxliis victores euaserûc
ac penè totum debellarunt Or«item. Verum
de lis suo loco dicetur. Amurathes non conten*
tus Vngariam, Bosinam, Alba;iiam, ValachiS,
SC Grxciam excurflombus infestasse, Vcneti»
quocpbellum inferre perseuerau!t,quousq* illis
Theflàîonicam nobilem ciuitatem pervimad*
Beígfad5 railt- ^ox Belgradum obsedit. Verum in oppi
ndnulli ar* ^ ^°^iS CIrciter decem hominum millibus amiî
bitrantur "s' cum dedecore ln(^e d'sccdere coactus est. 1
Taurunû Cxterum nonitamultopost Ladiflaus Polo*
ab antias mx atc^ Vng3"* rex m'gno exercitu compara
cffe dicta to 'n ^eruiam ac Bulgariam se contulit, atcp in
' monnsHemiuallibus,cum Amurathis duce Ca
rambeio viriliter conflixit . Sedenim in prxlio
pedites Poloni cominus cum Turcispugnarw
tes, acbreuibus quibusdam confia equos suffo*
dientes,integram victoriam capto Carambeio
reportarunt. Porro Ladiflausanno eam victo*
riam proxime subsequuto,pacem cû Turca op*
timis conditionibus intít, ac Carambeium pre«
tio quinquaginta millium ducatorum redemp»
tum dimiflt. Verum ea pax parum roboris apcj
Ladistaum obtinuit,propterea quod is in gratû
am Constantinopohtani Imperatoris atq? Eu*
genrj Papx,Sí Phihppi Burgundiçducis ac Ve
netorum pactis non sterit: Veneti enim Hellesi
pontum se occupaturos atcfe Amurathi, qui ab
Europeis ob pacem confectam mhil timens,in
Afiam contra Caramanig regcm tranflcrat, redi
tum
 TVRCICIS.
tum claasuros pollicebantur. Vnde Ladiftaut
gloria 8C vtilitate victoriçrecêtis illectus, Var*
namadEuxinum sitam petiit,vtindeprofectua
rò vbi Christiana clafïis continebatur, suas co*
pias cum maritimis coniungeret. Verum Amu
rathes quum hocaudisset, neglecto Caramanrj
regis exercitu,ac superatis septuaginta Christian
norutn trirenubus qux summo conatu redeun*
ti.iter impedire nitebantur,per angustias Hellef
pontiacas reuerfus est : acmoxceleritatemaxi*
ma vsus, die septimo prope Varnam ciuitatem
ab antiquisDionyfiopolim vocatam,cum octo
ginta millibus Turcarum sese hostibus ostcdit.
Porrd Ioannes Huniades Matthia: regis pater,
somma mâitaris artis pentia, sic disposuit Chri*
fiianorum exercitum, vt latus vnum ad paludê
quandam, alterum vero ad currus simul catena*
tos , tergaautem ad montem conuerfe milites
haberent. Quumque acriter diu pugnatum vt
» trinque essset , Primi Turcarum ordines tandê
in fugá conuersi sunt. lámque victoria ad Chri*
stianos inclinare, atque Ámurathes identidem
fuga propox saluti consulere velle videbatur.
Quum duo Episcopi, nempi Varadinus Sc Su
rigonia fugientem hostem intempestiusfequu*
ti, commifla sibi locadeseruere, Turcicorum
equitum turmae aditum in nostrum exercitum
per eum quem dereliquerant locùm concefse*
runt , sicque cffectum est, vt ingressi Turcx fa*
gittarum grandine pedites nostros suo ex ordi*
ne disturbarint.Huniades igitur fuis táto in difr
crimine constitutis opiê ferre deflderás)resum&
darum virium cômoditatem Amurathi dedit.-
Amurathes tum hwuimodji occasione,t5
ver©
■
 DE REBV!
JBaflâ dig>vero exhortatione Galrj Bassâtanimum reefpb
nitatis est ens, cum Ianizaris constitit, ac Ladistaum regÉ
tiomê ap3 infelicem.Equites, Portç fuis cataphractis impe
Turcas. tenté non tantum sustinmr,verumetiâ arte qua*
dam medium dausît: tandemq; post acernniam
pugnam ex equo prolapsum vná cum quápluri
tais nobilibus Vngans & Polonis interfecit,
Huniadcs autem corpus regis ex hostibus per
Vim extrahere conatus,in maximum vitç diseri
m em incidit: nihilominus SC ipse tandem, cum
aliis qui iam per motes tìc paludes ac fyluas iru
accedas fugiebant,euaflrJn ea fuga Iulianus Cf
sarinus Cardinalis Papx Legatus ocdsus est.
Persuaserat is regi pnus, vt cum Turcis percuC*
ùi federa disrum peret, quand o quidem n ulla on»
nino flnt vincula.quç Christianos < bstringanc
vt infidelibus fidc ieruare.teneantur. Dc ille aie*
bat. Cxterâ Amurathfseo loci vbipugnatun»
cst,columnam victoriç inscriprionem conánen
tem erexit.Sed & ibidem in hanc vsq? diem 0(0
flum tumuli videntur , qui indices magnitude
tiis perpétrât» fllic stragis sunt. Perpetrata auti
estanno salutis humanae. M. CCCC. XLAìlL
in menfe Nouembri, eo, qui diuí Martini festo
dicatus est die. Hanc pugnam pauló aliter Pius
Papa descripfit,sed nos porius Callymachum se
quimur, qui in sua Vngarica historia pulcherri,
■no ordine ac sine affectibuseam pingit. Porrd
AmurathcB post illatam Vngaris tam fordá stra
gem, ac post pace cum Venetis an tca bello diu
laceiuris initam, in Grxcos conuersus Hcxami*
lum Corinthi petiit, qui quidem locus murum
fn sex milliariorum spatium porrectum habet .
In us angusuïs^qua: Ageum mare Ioniumq? du
stermi
 t V R C I C I S.
ftermfnant,ac Pelopônesum totam (hodie Mo»
ream vocant)adeo i ncludic, vt eam veluti insu*
13 efficiat. Huiusmodi igitur muro Amurathea
expugnato acdemolito, Constantinopolitani Scander*
Imperatorissrarrem qui ealocatutabatur,cum 5ecl1>
omni Grxcorum exercitufudit.Inde Pelopon*
nesum vm uersam ferro ign éq? deuastans, mco*
larum partem interfecit,panêcaptiuam duxir.
Sub haec Velona, portum i regione Hydrunti Velonáa,
occupauit. Verû emmuero quum post hçc om* hqm Ori*
nia Scanderbechus Albania; praefectus ab Amu cû antuls
rathe.cui aliás inseruierat,defecisset,Amurathcs dictíï fui&
ipse maximo exercitu ac Mahomete etiam pro se existú
prio filio secum ducto,Croiam venit,atcp vrbë mant.
ipsam diu machinis beílicis im petiuit. Verum Croiá and
quum ei us capiendx nulla facultas dareretur, a q c> TroiS
mouit quidem inde castra.sed tantuni dolorem vocabát,
vel potius rabiem ex ea re côtraxit, vt mala va*
letudine correptus, Andriinopoli demum i vit
ta exceflèrit,Anno ab instaurata sailute. M.ccccl,
in mense Nouembris.Regnauit annis.xxxi, tê>
pore Nicolai Papa; Qui n n.
MAHOMETBS II.
P Ost Amurathis mortem Mahometes eius fl
lius annum vigefimum primum agens, ma<
ximo militum fauore Tm perator salutat us,vt lù
berius imperio prxesset, fratrem illico iussit oc*
cidi.Hic prospetrima fortunx aura Vfus est, ani* qu{a por
móqj ac ingenio, necnon glorif cupiditate Ma „ ve] D0
gno Alexandro perflmilis extitit, nihilominus c\zu(un
crudelis admodum quum in bello,tum in Por- g ^et{U3
tx Clausurafuit,adeo vtiuuêculosetiamacpu* ^ ]iijelli
eros quos tamêlibidinoso prosequebaturamo* finfm
re.vel minima de cauflainterflceret. Caeterum b .. .
B labera '
 DE R E B V S
Ukeralem Principem egir : prxcipue vero vff<
tute prxditos,ac fortes viros sibiq? ex animo in
seruientes,magnis munenbus donauit. Quam*
plurimi suere qui exislimarint,no!i magis hunc
Mahometanx religioni, quàm aut Christian»,
aut Gentilium adharflsse. Educatusquidê i ma*
tre Christiana La^ari Seruiç Despotç filia ab int
cunabulis fuerat,Angelicamq? ialutationem.ac
Dominicam precatiuncubm ex eadidicerat :
sed quum adoleuisset, Mahonictanam sectá se*
quurus,talem se exhibuit, vt neq? in Chnstum,
neq?in Mahometem crediderit. hincq?effe&â
efi,vt promifsa,nifl quatenus in suum cemmo*
dum cederet,minime seruaret, atq? in nullo scc*
Jereciilpam aut peccatum consiitueret, quo su*
il saristacere deflderns valeret. Excellentes in
quauis arte viros summoperedilexit.Impensis*
flme curauit,vt victorix,quibus ipfc potitus su
crat,á doctis atqt ludicio pditis hominibus con
scriberentur. ' A ntiquorum vero hillonas con*
o'nue lcgere consueuerat.Ioannem Mariam Vt*
centinum Mustaphxpnmogeniti iui ieruûma*
ximis excepit blanditiis.quod victoriam quatn
fpse de Vsuncaflano Perfle rege reporrarat,Tur
cico sermone, atcp item ítalico literis mádaflet,
<d quicquid est, nosquoq*legimus, Bellinum
V-enetum pictorem,quem Constantinopohrn
quum vt suamipsíus Imperatoris faciem ad vit
uam emgiem, tum vero vt occidentalium ho*
minum habitus depingeret,Venetns euoearat,
largis munenbus ditautt.Ad summam plunme,
virtutes bona fortuna comitatx hunc ad Con*
sianrinopolitanum imperiiï perduxere.Etenim
hoc ipsetm impenu, nc infirme expeditionibu*
ac
 TVRCICIS.
ac parum honoris in se continentibus occupare
tur, statim aggreïïus, innumeris propemoduro
machinis xreis terra maries adhibitis,Constan*
tinopolim expugnairít: quain rxpugnatione
Constantinopobtanus ipse Imperator armatua
ac pugnans occubuit.Jllud autem notatu dignû
ac fatale ferí habetur, quod quemadmodû Cô*
stanrinus Helenx filius,primus Constantinopo
litanus Imperator fuerat,sic et is qui post annos
ab illo primo.M.C.XXI.vltimus extitir.Cô*
ftanrinus Helenx fllius fuit. Vrbis vero huius
expugnario, Quarto Calendas Iunias fàc~ta est,
Anno post virgineum partum. M. C C C C.
bill. Poft huiufmodi autem memorabilem
Victoriam Mahometes Grxcixac Natoh'xriui
tates omnes ImperioConstantinopolitano sub
íectas habuit. Porrô non ita multo post ducen
tis millibus Turcarum secum ductis, Belgradû
inuaflt , Sed virtute Huniadis egregrj Du*
cis fusus, vulnereetiam accepto, machinas çne*
as relinquerecoactusest , Hac untum in re ad*
uerfa fortuna vfus. Sub id tempus Romaniae
Baflam in Peloponnesum cum exercitu misìt,q Ç?lnan"
Grscorum ac Venetorum copias bis ibidem ï h^Ïs
cecidit. Inter eos autem qui occifi sunt,hi prxci putánt,
pui Duces extitere,Emanuel Boccalus,M icha?
cl Rallus, Ciccus Brandolinus,& Ioannes Tel v .e
la,vnácum Venetorum Prouisore Barbadico, E™" °ui*
qui super eminentem Patrarum turrim palo sus j bei)jJ toS
flxus est.Et huiusmodi quidem victoriis Turce appellât, §s
pet fraudem femper potiti sunt,Christianis ve RomaniLc
luti in naflàm attractis, eorumcç ordinibus de< gatos nomi
turbatis.Hexami1i deinde murû iterû demolití nabaot.
siinçeundc enim ipsum murû post prior€ illam
B * desttui
 DE R E B y S
deflructionem, cuius Amurathes amor fuerat,
Veneti quindecim diern spatio ex eisdem, qui*
bus antea constabat, quadratis lapidibus infìau*
rauerant,triginta millibus hominnm SC eo amt
plius ôc operi destinatis. Sub hxc Turca Lerrw
num ac Mithylenêinsulas cepit, incredibilique
apparatu ponte supra Euripum conslructo,Ni*
gropontem expugnauit, Christianis fcedastra*
NigropôV gc affectis ob clashs Venetç prouisoris inertiá,
tcEubo* qui ventisenáprosperisflantibus, nôaususest
reáantiejs pontem triremibus inuadere.His peractis Tur
esse nemo ca Croiam ac Scutarû chutates in Álbania post
non nouit. longam obsidionem ac varias pugnasin ditio*
Scutarû an nemaccepit. Regn3prçtereai3ossinçadortus,
tigs Sco* laizam vrbem regiam expugnauit, ac Bteph»
draerat. «o regi captiuocaputamputariiuiïït.Magnanj
Valachiç 8C Transalpine, partê suo imperio sub
iecit.Caphá Genuenflum vrbem in Euxini ora
pofltá deuicir.,Pirameto Caramaniç regi mul*
tasciuitates pervimabstulit. Cum Vsuncassa*
no Perfiç rege bis acerrime conflixit,semel pro
. , pe Euphratê,vbi superatus decem militum mil
liavná cum Asmirathe Baffe Grxco homine,
olimqj Imperatoris Conflantinopolitani con*
fanguineoamiflt.Verum secundo pnelio Vsun
casfenus acPersç fufl fugaticp sût,Zeinale Vsuri
cafsani filio interfecto. A tq? hçc victoria Tur*
cisnônifiob mulritudinê xrearum machinarû
, . infolirumaunbusPerflcorum equorum strepú
... tum insonantium obrigit.Mox Turca ipseTra
pezuxitinum imperium occupauit,infeliccm<$
Imperatorê Dauidê nomine,Christianû,Vsun
cassani' focerô occidit, ac totam illius stirpc cru*
deliiTime sustulit;Carinthiá ac Stiriam militari*
!.' I
 TVRCICIS.
bus excurfionibusinfestauit. Tandem Homar* Saniac* no
beiû Boflïnç Saniacum Genuenfls cuiusdá filiû mg Turci,
hominem alioqui egregium,ad ItaliaM'ngressn cç digmta,
rnisit,qui exercitui VenetoGradi obuiusfa<ftus tis ejf n5
flngularem victonam nostro cum dedecoread, rmllig'tft
cptus est. hoc nimirum ordinc : Mille equites, sansaCu8
quos noeftu Lisontium fluuiû vadare iusserat, dicitur.
quadáin valle occulte adeo collocauit,vt Vene
ti,qui in vnum collection fluminis ripa Turcis
opposita,castrametati fuerát,animaduertere nô
potuerint.Sunimodeindemanealam equitum
eundê fluuium tranare, ac nostros ad prxhn au*
dacter prouocareimperauit. Enimuero Hiero*
nymus Nouellus dC Cornes ôC primus exerci*
tus dux , in tres partes copias oês Italico more
distinxerat: fllium prxfecerat primx, ipse per se
prxeratsecundx, lacobus vero Picininus SC A*
nasiasius á Romandiola tertiam ductabant.Du*
cis igitur filius hostem viriliter fuis cataphractis
inuades, plurimos trucidauit,effectumq?est, yt
reliqui tanquam fufl terga vertere cceperint; ac
iuuenis,qui vt corporis viribus,ita animi auda»
ciaprçdituserat,diu fltfugientes insequutus,eti
am inuito patre,qui Turcarû insidias veritus,tu
barum clangoreacvexillisnonnullis inaltum
sublatis, ipsum subinde, vt reuerteretur,admo>
nebat. Et reuera statim titfîdtx retectx sunt.
Nam vixiuuenis equum reflexerat,quum ecce
Turcx conuerfl,totam nostrorum equítum tur*
marri circundederunt,ac varns modis impctitá
prius diilipauere , quám Cornes filio suppetias
ferre posset. Eodem temporis momento,Tur
cx.qui in infldiis latitauerant,supra partem exe»
citusextremara inmontisdeciiuo apparuere,
B î Bar* '.>
 DE R E B V S
Barbaricisq? vociferationibus i monte entau
petudescendentes,eam ip&m partem in fugam
verterût. Homarbeius autem vni cum reliquo
exercitu Comitem inuaseirus,flumen vadauit :
tkt.jf tandem nostriomnes ad vnum ferè occidi*
oneoccisi sunt. Cornes vero non sine Turcaqt
iìragc, quum Sc Homarbeiû vulnerafset,occu*
buit.Idemaccidit Comitis Rlio,Idem Anastaflo
Idem Badoario Prouisori. Nonnulli tamen dut
Ces, qudd pulcherrimis estent vestibus ornati ,
in hoc tantum seruati sunt,vt redemptionis pre
tium ab ipfls cxtorqueretur,atque ob id catenia
vincti , ad Turcarum Imperatorem sunt dediw
cìi: înter quos Iacobus Pidninus, filius claniTi*
mi Comitis Iacobi.qui in Neapolitana arce in*
terfectus est, atque Antonius Caldora & Ioaru
nes Clericata extitere. Hxc Turcarum victo*
ria totam Italiam terrait. Homarbeius autem,
igne ferroq? regione deuastata,cum inflnito tu
priuorum numero ad suos reuersus est. Verum
enimuero hoc in conflictu est manifeste perspe
ctum, Turcas arte magis ac m ultitudiiìe, quám
viribus valere. Nam fl Hieronymus Comes,
L>egiones nostratinimicorum Legionibus nô
in directum,sed per latum opposuisíet,ipse me
diusinterpriimamacterriam legionesab Vtro*
que laterein similitudinem Romanorum cor*
nuum sibi adherentes extitisset,flcq? exercitu vc
lut in vnum corpus redacto , Turcx tam facile
Ipsum circundare ac penetrare haud potuissent,
Vt fecerunt, ac toties facturi sunt, quoties praw
postero hoc ordine cum illis pugnabimu*.
A nno qui eam cladem fequutus est, Turcae vi*
ginti millibus militum ùvvnum collectis, cadi
sll*
 T V R C I C I S.
flla Jocaiterumpetierunt. SedVeneri Carolo
MontoneComite exercitus duce côsti t u to,n on
temere cum Us amplius conflixerunt. Em'mue*
ro ex Ioanne Paul o Manfrone equitum Prxfe*
<fto, qui postea sub Papix mcembus interfecui»
est,accepi , nostros semel tan tum castra exiifle,
cacaphraâis om nibus,quorum ipse pnmum se
" fuisse aiebat, in cunei formam vetusto R orna*
norum more dispoiìtis, Turcas vero, qui eum
cuneû impetissent,seipsos lanceis infïxilk.quas
nostn ordine militari minime dereliclo in vnS
quanque partem contra inimicos vertcbant.
Igitur quum Turcx nihil contra nostros eo lo*
ci promouerent,in Germanos conuerfi,Cado*
rum oppidulum vbi tranfltus per alpes in Ger
maniam est, occuparunt, atque in numeros in*
de captiuos abduxerunt. Tandem vero Maho
meces cum Venetispaceminiit,ac totius orbis
imperio inhians, tres viio & eodem tem pore
expeditiones susccpit.Nam Mesithum Bafsant
Grecum genere ex Pal eologorum familia Rho
dum misit , qui tamen post multas ac crucntas
quidem illas vrbís oppugnationes , cum suorû
dedecoreacstrage repulsusest. Acemathem
VeroBaflam Hydruntum Apulixoppidûpe*
tereiufsit. Ipseautem perse Syriam petiturus,
atq? Alcairi Sultanum inuasurus, in Natoliam
traiecit. JEt trecenta quidem armatorum mil*
lia.ducentasque triremes, ac trecenta minora na
uigia his tribus inlocis eum habuissecreditum
est. Verum quum iam prope Nicomediam eï*
set,colico dolore correptus,quarto demum die
Vitá siniuic ,quinto nonas Maias,Anno Christj
rti.
* Porrà
 DE REBV8
Porrô Mahometis mors Italix saluti fuit,prop*
tetea quod Turcç,qui omnium ferë Christiano
rum vires per annum iam Sc mcses aliquot Hyr
drunti fustl nuerát,audita priincipis morte,Aco*
mathem Bailam.qui cum vigintiquinq? Turca
rummillibus Hydruntinum exercitum instau*
laturus, Velonam aduentabat, liaud diutius ex*
pectarunt. Sedcum nostris ea fcedera perçusse*
re,quxbellicam gloriam prius partam minime
denigrarint. Etenim & antea se militiae magt;
siros esseostenderant, cataphractis nostris sxpi<
ùs reuulfis , ac duobus primi nominis ducibus,
nempè Iulio Comite Oucis Hadrienfis patre,
Matthxóqj Capuç princ/pe interfectis.Vna taU
tum inter nostros equitum Vngarorum alain*
uenta est, qux pari arte cum Turcis congrede*
retur, assueta nimirum leuibus pugnis, qux in
Belgradi ac Samandrix finibus abfcp intermissi*
one cum ipfls committunt. loannes autem la*
cobus Tnuitius Princeps sxpius referre tolitus
eratjtalos duces didiciite optima propugnacu*
la construere, ex iis qux Turcx intra Hydrunti
mcenia flngulariartificio fabncarunt. Cçterum
post receptam i nostris ciuitatem, Calabriç dux
plurim os t turcis qui in ea fuerant, vt sub se mi*
íitarent, conduxit : atque rj postea in eo prxho,
in quo ipse Dux contra Sixti Papx exercitum
in loco qui Campus Mortuus dicitur, pugnás,
fusus est , adeó viriliter cum hostibus congressí
siint, vt pedites,quos Lanizaros vocant, bali*
stis equitum impediti, nectamen vnquamte»
ga vertentes,ad vnum omnes peneriint. Equú
tes verotmagnamilitari,.câm virrute, tum arte
sxpe insequentes, conuerfl, atq? «et institutum
 TVRCrCIS.
f/sreprems,prosequuti,Ducem ipsum contenu
pto hostium impetu, vsq? ad Neptuniana mot*
niaincolumetn perduxerint. Veium quod ad
Mahometcm pertinet,prçfuitis impeno anni$
XXXII. quos tamen non oinnino expleuit.
Aatis vero annum.LIII.quû mortuus est,age
bat. Homo neruofi ac robusti corporis extitit,
Faciem subgiluam atq» oculos ciusdem coloris
sed aliquantulum amplioresac supercilia arcua»
ta habuit, nasum autem vsq?adeo aduncum, vt
summitas contingere labra videretur. Porrò in
bellisque is gelîit, plusquam.trecenta hominû
millia ferro periiflc compertum est.
BAIAZETES Ií.
TRes Blios Mahumetes habuít, inter quos
Mustapha iuuenis prçcipuç indolis,primus
extititJs in prçlio contra Vsuncaflanum susce»
pto egregie se gessit: qui n antea quoq? Tosephû
Perflanum ducem regis Caramanix fautorem,
in fugam conuerterat. Verum quum hyemaret
Iconi], venationibusac Venereisrebus nimiû
indulgens,in ipso iuuentutis flore decessit. Enî, SoIimSni
uero in huius gratiam Solimanus.qui ounc Tm* filius nug
peratorem agit,primogenitum suum,annos,it. circûcisu»
natum,atquei'nmenseIulio proxime prçterito Mustapha
maxima pompa circûcisum.eodem nomineap* cognomif
pellauit.Superfuere Baiazetes ac Zi)imus,quo natus*
rum alter in Cappadocia, alter vero in Carama
niaagebat.Ceterum dcfuncto Mahumete,Me
hemedes Bassa genere Caramanus,qui Visir.id
estjmperatori i côflliis erat,cadauer starim cu»
ru Constantinopolim vehendum curauit. Tnde
Zizimo atqj Alcaiiï Sultano per citissimâ nun
tium hac de te admonitis, ipium Zizimû ptity
B f cipem
 DE RE B V S
eípêcôstituere peroptabat. Interea íanizarilit*
tus maris acceiíerát vt Côstantinopolî peterêc
Sed Mahemedes inde naues omnes amouerat.
ne exercitus traiicere valeret. Quo côperto ,Ia*
nisari maximo furore succenfl, lembis quibusi
dam paulatim ac per partes tranflre coeperunt.
fftox qui tranflerant,maioribus in eo littore ao
ceptis nauibus , auos omnes transuexere . Sed
quum Mahemedes 3C ipse ob id furore percw
tus,eos vt insolentes ac parum obsequentes ve
hementerincreparet,in vnum collecti,hunc ip*
sum çdibus,in quas se receperat,expugnatis,in*
terfecerunt:nam 5fiab omnibus, tanquam no*
uorum vcctigalium inuentor,odio habebatur.
Post hac Iauizan Baiaz^tem absentem Impenu
_ .._ . toremcreát,&idquidëauxilioacfauoreCher*
Quid Bel/ seoi, Baflje Grxcic Bellerberj & Aga sanizaro*
.j"a CC rum.qui Baiazetis generi erant . Sedenim Ifea*
quid Aga chus £ DauthU8 am[j0 Baffe ac Viflres , sum*
Ianijaroru maec^ autoritatik viri Constantinopoli tunc tê*
i!h >1M h Por>s ag«ntes,vt tumultus sedare ac melius om
UoelU yoi nia difponere valerent.Corchutum Baia;etis sb
Oe orame numannos.xiII.natum,Imperatoremfaluta*
líri CX - runt.<luoufc& pat«r Constantinopolim reuerte
miutif agi returjam enim 5£id ferebatur ZMmum maxi
tur,pate* m0 cum cxercltu aduentare,vt seipsum Impera
forem constituerec Neque ita multo post Ba*
fajetesaffuit,adeocp puerum solicitauit, vt tan*
dem patri filius imperium renuntiant, Baiajete
postlmperatoriam dignitatem acceptam polli
cente,imperium sepuero tempore opportuno
restituturum.Interea Zi)imus Burflam perue*
nerat,atq» ipsa ciuitate potitus, summ/s bellorâ
conatibus totam Natoliam flbisubiicere quçre
bat,
 TVRCICH
batQuam ob cauffam Baiajetescxerrfrumper
Hellespontum rraiccit, atq? Acomathe cum i«
milttibua, qui Hydruntinis fuppetias tuliflede*
buerant, reuocato, prope Niceam cum fratre
conflixit, quoin loco Zijimus virtutc ipfius
Acomathis fusus, SC in Caramaniam vsque fo*
gatus>est,sed quum ne illic quidem ob insequê*
tem hostem tutus ess«,in Sytiam profectus,Al g. ... „
cairum Sultano seipsum commendaturus tandê ..
venit. Vndc SC factum est vt paulo post.ipflus '
Bultani ac regis Caramaniae adiutus auxiliis,qui - e<rirUin
SC milites & pecunias submimstrarant, in Afiá f - aCaV"
reuersus flt.tiaiajetesautem Acomathem côtra C «r^f
eum miflt,quo cum Zizimus iferum pugnans C.5,CB '
quamplurimisèsuisamilTissuperatus est. Quá P . vo*
ob rê fuga rebus fuis coniulere coactus,ad Rho carlnt,
drj maris littora peruenit,ibiq? spe omni destitu
tus Magno Rhodi Magistro seipsum tradidit,4
quoposteaadlnnocentium quartum Pondfi*
cem Romanummissus est.Ts est Zijimus qui i
CaroloFrancorum regeeius nominis octauo
ex vrbe Roma Neapolim versus deductus, in
itinere obiit Terracinx, veneno (vt creditur)
est ab Alexandre» Papa interfectus.Huius cada*
uer postea Federicus rex Côstantinopobm mU
sit,vt ea liberalitate quç nihil ipfl côstabat, Tur
o'ci Principis beneuolentiam contraheret.Zi}í
ihusautem vir grauis atque excellent!» inge*
nrjfuerat, ac magna quum prudentiatum ani<
mi tranquillitate captiuitatem tolerauerat.
Porré Baiajetes (vt ad eum reuertamur) ter
tio Imperrj fui anno Valachiam subegit,nwu
ximóque SC terrestri , dC maritimo belli ap#
paratu , Lúhostomo in Dauubrj ora sito,
acMon
 DE RE B V S
ac Moncastro erga Boristhcncm fluuium (ho*
die Neper vocant) posito debellatis,Constanti
nopolim reuersus est. Vbi noitita muko post,
Acomathem BaiTam,quum innumera ipsius of
ficia rependere aliter non posset, interfïci iussit;
testatus nimiam serui magnitudincm ac virtutê
Domino timorem incutere. Is Acomathes ex
Albamaoriundusantiquisducibus virtute mi*
litarixqualisfmt, adeo vt prouinciae oês, quas
impeteretbello, vel íblum nom en ipsius perti*
mesoerent. Cognominatus est,Ghendich, que*
niam dens ei vnus deesset, nam id Turcica litw
guaGhendich,signiflcat.Verum tribus posteau
quamhxcperactasuntannis, Baiajetes Alcairi
Sultano, çb Zijimo fauisset,bellum inferre con
stituens,Cherseolum Basïam âC Calubeiû.ma*
R t«Mí f ximis terra marique dispofltis copiis TTiarsum
lite Ma versuS «nifir,Quoaudito Mamaluchi statim An
mahichi ' tiocnÌ3E conuenerunt, atq? Amanum, nunc Ni*
. ' SrHrn montem appellatum,transeuntes,Issum
nt'petiere, quoinloco Magnus Alexander olim
memorabili pugna cû Dariio conflixit. Ex Isso
Adanam Caramaniçciuitatem cursu citato pro
fecti,Turcas castrantetantes inuenerunt : ex iti*
nere enim feflìac sole iam in occasum inclinant
te,vires in castris reparare optabant.Erantq? iplï
Turcx numero multo plures, q? Mamaluchi.
Sed hi meliores equos atq? arma quàm Turcas
habebant,neq? ex itinere admodum farigati es*
se videbantur. Ducibus igitur,quid facto opus
efset,in medium conferëtibus,duo Itali Marna*
luchi pugnam in posterum diem minime disse'
rendam, sed eodem temporis momêto Turca»
impeditos,ac fub papilionibus flne ordine agen
tesim
 T V R C I C I 8;
tes impetendos esse, pluribus adductis ration!*
bus côsuluere:quod quum omnibus placuisset,
illico tubicines dassicum canere luflerût,ac plu*
rimis in locis vno dC eodem tempore Turcarû
castra ex improuiso adorti sunt,tantusq? Mama,
luchorum foruter Tjmniadissipátium impetus
fuit, vt Turcicorum castrorum custodix persi*
stere non potuerint,quousqj ceteri milites con*
. fcenderent equos. Vnde Calubeius exercitum
in fugSconuersum videns aufugit 3C ipse.Cher
seolus vero post vulnus in manu acceptum ca*
ptus, Alcairum ad Caitheum Sultanum dedu*
ctus fuit.Et hoc quidem dedecore atq? hac stra*
ge nullam maiorem Turcx vnquáâquauis or*
bis natione perpefli sunt . Baiazetes autê inita
posteam cladem cum Sultan o pace, in Albamá
armaconuertit, ac Dyrrhachium prope Velo*
nam situm cepit. Quumcp iam annus human»
salutis M.CCCC.XCIII. ageretur, Cadumû
Bassam prxstantissimum ducem in Vngariam
misit,qui cum octo millibus equitum Zagabri
am vscp profectus, non sine maximo populoru
illorum terrore omnia deprçdatus est.Quamob
rem Croacix, Sclauonix, atq? Vngarix princi*
pes.quos Banos vocant, habita tam dam ni nu*
per ilìati,quám quodin futurum inferri poterar
ratione,magnum fimul exercitum compararût.
Id q, in caussa sit, vt Cadamus vsq? ad Diauoli
montem,qui Croaciam & Corbauiadiuidit,su*
os retraxerit.Cxterum Ioannescomes cogno*
mento Torquatus vir prudens,armiscl? SC con*
fllio va!ens,non in patenti campo cum Turcúi
congrediendum, sed ços in angustioribus locis
vbi etiam montes auxilio esse possent,arctádos
 DE R E B V S
arcjimpellendoscensebat. Verû Bernardinug
Francapanus comes plus audaciç in coniulêdis,
cj viriium in peragendis rebus bellicis habens,
aperto Marte dimicandum suadebat.Idem Vn*
garixBanusinimicos contemnens.iudicabar.
Quorum sententia quû prçualuisset, iuxta Mo*
rauam fluuiumcertatum est.Cadunius triparti*
tô exercitum diuiserat, acprimam partem His*
maelbeio SeruixSaniaco, secundam Caruiliz
Vaiuodxcommiserat, tertiam fibnpsi sentante.
Hoc idem 3C Christiani suos pedites inter tres
equitum alas xqua portione diuidentes effece*
re. Primam, qux Sclauinos loca inter Drauum
& Sauum fluuios incolentes continebat,Ferdi*
nandus Berisburchus regebat,Secundam Croa
tel continentem Ioannes Torquatus ductabar,
Tertia sub Nicolao & Bernardino Francapanis
erat.Tn hunc igitur modum exercitibus ordina*
tis,Hismaelbeius tanto impetu primas nostro*
rum cohortes inuaflt, vt Ferdinandus é siio or*
dinedeturbatus, nontantum cedere, sedetiam
suos pedites dereliquere coactus flt. Vnde rj (ta*
tim in feedam 3C cruentam fugam vsq? ad Mo*
rauam a(sti,ob insequentium Turcarum timoré
seipsos in fluuium precipitarunt. Hismaelbeius
Vero prima hac acie deuicra, secundam aggres*
sus est , quam etiam Coruilia eodem temporis
momento inuadens , Torquati milites ad vnû
trucidarunt.Torquarus autem pluribuscircase
Turcisinterfecus, SC ipse tandem occisus est.
Porrôneq? Cadumus occaflonem insequendi
Vngaros omiflt, nam virtutefortissimorOmill
tum,quos in hoc flbi delegerat adeo om ma «liftf
pauit,vt in spatio propemodum vnius horeca*
pto prin
 T V R C I C I S.
pto principe Banoeiusqjfiliointerfecto, egre*
gia victoria paucis t fuis amifiïs potitus sit.Nu*
menti deinde cadauera interfectorum lufsit, au
que in teslimonium stragis Chriiuanis illatse,
multacapuaacnasosçjplurimos ad Jmperato*
rem suum miiìt.Eniniuero qui occisi iuerunt,se«
ptem millium numerum excessere.Sub hecBa*
ia;etes anno ab orbe redempto M. CCCC.
XC VHIbellum Venetis inferrecoepir.quod
loanncm Cernouichium comuem propinquû
Cataro contra Turcas defendendû iufeepifienc
Halis Bassa Eunuchus ex Albania onûdus,clafi,
fc Turcica Iadram vicg peruenit, abductisq? ex
tota Dalmatia prardis, vmuersam prouinaáig*
ne ferroq? desolauit, ne videlicet Veneti,mili*
tes in maritimi belli vsum consenbere valerêr.
CçterumVenctaclaflis Turcicx prope Metho
nem obuia fecta , eam qua tamen longe superi*
or erat,opprimere non tantum nô tentauit, sed
fttam occasioncm id cfficiendi in Sapientiar (vt
nunc vocant) portu opportunam dimiflt. Quî
obcauiTam AntoniusGrimanus claílìs Prxfc*
ctus apud Venetos huius rei reus actus, m vin*
cula coniectus est,ac sic Venetias deductus. In*
terea Turcicaclassis in Corinthiacum finû pro/
recta,Lepantum ciuitatem antiquis Naupactâ
dictam cepit. Verum enimuero sub id tcm pus
Veneti Ludouico Francorumregi huius noml
nis duodecimo/oedere se coniunxerunt. Vnde
rex ipse in ftaliS côtra Ludouicn SforciS veniês
Mediolanêsem ditionê.qua nondn potitus erac
cû Venetis diuiflt. QuS ob rem Mediolani dux
ab omnibus derelictus, ad Baiajetem confugit,
pluribuCif in medrû productif cauflïs orauit ve
 DE R E B V S
flbi auxflio efse vellet, Veneris validius impetfr
tis. Quod Baiazetes fiue ob huiusmodi preceo,
siue ob destinatum lìbiantea propositum lubcs
eftecit.Nam Schenderum BalTam cum dccê mil
libus equícum in Forum lulium mifit, atque ra
loca excurfionibus infestari mandauit.Schende*
rusautem licetaliquantuluminfirmus esset»Ti*
liauentum tamen ac Lisontíum lata flumina va,
dauit,ac ccch fulgure cdenor in Taurisinum vsi
que agrum populabundus processif . Sedenim
quum cos omnes,quos captiuarat, abducere se*
cum non valeret,i n Tiliauenti ripa caput homi
nibus plusquater mille amputan iuflit.Nec V«
neti prouisores, quos vocant, Turcas vnquam
inuadere aufi sunt : Td quod in caussa fuit, vt ipfl
Turcx libere, qua libebat, vagantes, Venctiis
adeo propinqui cffet'u flnt,vtè monnbus emU
nentionbus vi bis fltum côtemplari potuerint:
id quod in mêïe Octobris an ni superius iam di
cti.i498.accidit. Verum Baiazetes eo anno qui
hune insequutus est, ad expugnandun) Metho*
tiem perseipsum est profectus, exercituque in
tres partes diuiso, machis xreis moenia diutius
impetiuit,propugnacula dirùit,domosq? q plu»
rimasin vrbe mortarfìs, (vt vocant) perforatas
destruxir.Methonensibus igitur iam ferè extre,
ma patientibu8,quatuor Venecx trirem es auxi*
liariis peditibus atqialiisad bellum nécefiariis
rebus onustxaduenerunt . Quo cognitojj qui
in vrbe crant ob praesons auxilium lxti, omnea
ad portum cucurrerunt,ac moenia flne cuíiodris
& flne defensoiibus reliquere. Quod vbi Ianfe
zarisenserunt,peripfemœniain vrbem ingres,
fl, Venetospeditesad vnum trucidarunt,atque
 TVRCICISJ
spfa demû vrbc potiti sunt,et huiusm odfquidC
clades,quo die diiri Laurentij festû celebramus,
facta est,Anno qui I Christo nato.M.D. numc
tatur.Turcicusautem ImperatorMethonéïem
episcopum aliosq? complures coram se decolla*
n prçcepit. Mox inde profectus, SC Iuncum SC
aliamulta Peloponnefiloca obtinuit. Cçterum
quum principes Christian! id çgerrime ferrent,
nauium ingentem numerum ex Gallia, ex Lufl
tania atcp ex reliqua Hispania in vnum contra*
xerunt,acduceeo,qui Magnus Capitaneus co*
gnominatus est, vná cum Venetis ad expugná*
dam Cephaleniam insulam perrexerunt. Vene*
ri vero etiam sanctx Maura: Insulam postea ce*
pere.Verum non ita multo post Andreç Griti,
ounc Veneriarû clanfsimi ducis, opera, qui tuc
Constantsnopolicapduus detinebatur,ea resti*
tuta,pacem cum Turca sanxerunt, qux quidem
fn bodiernum vsq? diem perseuerat. Porrò Ba,
íazetes iam senex de podagrosus effeclus, omis
fis bellis,incûbere quieti ac philosophie ccepit,
prçsertim vero doctrine. Auerrois,qua summo*
pere delectabatunsirmilq? codem tempore Có
stantinopolrtana meenia instaurauit, que terne*
motu maiori ex parte collapla suerant : id quod
rerum,quç Ottomaniç fymibe postmodum ac*
ciderejcertum prodigium fuit. Enimuerodum
huiusmodipaceBaiazetes frueretur, Hismael
Sophis ex Vsuncaflàni filta pgenitus apud Per*
sas magnus euaflt : etenim Mahometanam legê
rouis expositionibus interpretanis, nouam iri*
dem religionem introduxerat, atque ea v*a Pet
02 regnum sibi occuparat . Et fama quidem
huius iuucni8,qui Orientent iam subegerat^an
.. C taerat,
 D E R E B V S
ta erat, vt eius secftx duces, in Naroliávfqj pt0*
currentes,omnia tumultibus replerent.Tumul
íuarium quidc Persx exercitû,sed quotidie ma*
gis excrescentê habebant,adeo,vt randê etiá cû
Carague Bassa conserere manus aufl flnt: ac vu
ctoriá adepti,ipsum prope Cuciam ciuitatëpa*
lo fuffixerínt.Post Coraguem HalisBassa vali
do exercitu statim Persasinsequutusest, quûcp
iam eos,non vt eunuchus,sed yt fortiflimus mf
les pugnás penë perdidifiet,in ipsa victoria oct
cubuit.Sub idem tempus minimus Baiazetis í
lius,noniineSelimus,nouaiT)o1iricapit,n3mi
suo Trapezuntino Saniacatu Caphá profectus
cum Tarrarorum principe fcedus iniit, accepta
In vxorê eius filia.sicqp Turcai û ac Tartarorum
lîmul exercitu comparato,prope Valachiç Che
liam Oanubium traiecit, alium Saniacatû fldei
.Mahometanç inimicis viciniorem à patre se de
flderareaffnmans,quo virtutem propriam ostê
dere, seq? in ai mis exercere cômodms valeret :
flmul ne Acomathi fratriadeo vicinus foret , 4
cum de Amafle fimbus iam contendebat. Jntw
rim Andriinopol!'m,vbieratpater,propinquá9,
nunrios subinde prçtermittcbat,qui patri indi*
carent,ipsum in hoc accedere, vt paternam ma*
num oscularetur,quandoquidem patrem i plu*
ribus annis non vidisset, Baiazetes autem astu*
tusalioqui senex,quiingen!Ûfilri ac naturáim*
perrj auidiiTtmam optime norat,SEmandnxSa*
riacatum Belgrado Vngarix propinquum lìit
co ei concessit,missisq? pecunns,vestibus,equis
ac serms pulchernmo munere silium donauit,ac
respondir,non opus esse,vt tune res erant, eum
addeoiculandam manu accedere; vehementer
enim
 T V R C I C I S.
enfoi timebat, ne collectis in vnû Tanijaris im*
perium vfurparet,flcuti demum fecit.Enimue*
ro Selfmus foras ac liberalis Sc supra modâ bel
li cupidus,pacifq? inimicus lambris videbatur,
qui bus de cauiïis milites omnes magis eum ài*
Jigebant,cp aut Acomathem, qui in Amaflç âC
Cappadocie Saniacatu voluptatibus potius qj
bellis incumbebat,aut Corcuthum,quiin Ma>
gnesia Rhodio litton vicinus , Philosophia ac
Mahumetanç legis theologie, operá dabauquan
studia,quum in vtroçp parti mihribus probarê
tur,in cauiTa erant,vt Selimo magis fauerent .
Interea Selimus ipse vnácum exercitu iam An
drinopoli vicinus.aiebat,se omnino patrem in,
uiïere velle,sed Baiajetes eo minime expedìato
Constantinopolim versus iter arripuit,ne vide
licet ciuitasimperr) totiuscaput i Selimo prae*
occuparetur.Iamçp Ciorlum, qui locus Confia
tinopolimatq? Andrinopolim xquis íerè sp*
tiis dinmicBaiaiCtes peruenerat,quû ecce Ta»
tari atq? alix Selimiturmx perplaniciê sparfx,
Baiajetis impedimenta ac milites sine ordine in
çedentes,adorti sunt.Quá ob causiam Baiajetes
è curru.quo ob podagrá vehebatur,iniquo fllio
cffusislachrymismale precatus, fese militibus
commendauit.orationemque adeo luculentani
habuit.vt Ianijari, quamuis Selimú summope*
re amarent,optareiuq?,vt Baiajetes ipsum priru
cipem confiitueret,non potuerint, quod debe*
bát,nô prçstare:sicq? Portç equitibus coniûcn,
Tartaros oês subito ,pstrauere. Selimus aút ipse
acriter pugnádo vuînerat', cuiufdáeq spadicis,
g optim» erat^nficio Varna peruenát, vbi qun
C * nauem
 DE R E B V S
nauem conscendiflet,ad Tartarum princ/pé so*
cerum suum tandem se contuht. Verum enínv
uero Baiazetes veritus,ne post mortem sua Se*
límus inquieri ac feri animi iuuenis, Ianizarorâ
seuore legitimam regni succeflïonem impedú
ret, Acomathi pn'm ogenito indicauit , velle se
vita adhuc superstite imperium ei renuntiare .
Igitur Acomathes vbi Selimum fratrem suum
i patre fugatum audiuit,occaflonem inde Con*
stan tin opolim veniendi accepit.Iamcç Scutara
veteribus Calcedonem vocatum,&cótraC5*
ftantinopolim situïrîÇ eo animo peruenerat, vt
princeps ab omnibus côsalutaretur . Verû eiui
aduentus Ianizaris,Selimo feuentibusïta displi
cuft, vt affirmariin t se neutiquam permissuros,
vt v/u'ënte adhuc Baiazete, rerum alter potire*
tunpresertim quum veram acdebitam imperrf
succesí'onem, quotiescun q? principem mori cô
tingeret,non essent im pedituri.Ad hçc aiebant
fìdelitatem suam omnibus iam sads esse perspe*
<íram: praterea sua se Porta vetera priuilegia a.
m/ttere nolle asferebát,quibus in prídpis mor*
te Tudeos 8c Christianos deprçdari permiflum
atoji huiusmodicriminaiuramentonoui princi,
p'scondonari solitum erat.Ad summam.verba
hecaro* hi tumultus lanizarorum ranrumpotu
«"e,vt bonus senexquadam etiam dominandi
Vsqjad morte dulcedine ductus,miserit, quidi*
cerent Acomarhi nu1l5 adesie rationê,qua prirw
ceps creari poflet,debere igitur en in Amaflam
rcuerrf, quousçptandêmelior occafio desidetij
communis exequendi sese ofièrret.Acomathe»
verotalinuntïorurbatus.odium in patre de rí*
bus fuis inconflderate desperás, statim côcepit,
 TVRCICIS.
ac Natolia occupare proposuit , vtpost morte
patri3,huius prouinciç viribu» adiutus imper»
um accipere atq? aduersarios punire posset. Er*
go exercitu coacto, qjplurima loca fubiugauir.
Alenfciachi Baiajetis primogeniti, mukis ante
annis defuncti SHum, qui Iconiu nobiliiïimam
ciuitatem poflidebat,è regno expuht.Denique
tanquá patri penúus rebellis,ommbus inimica*
batur,qui fuis consiliis opponere se auderent.
Quin quod tnaius est.patr/s etiá oratori nasum
atqjauriculasabscidit. Quo scclere lanijan cô*
mod,exclamare cceperunt,Acomarhem velud
proditorêac parncidam esse puniendû. Sed 3C
Ba1a3er.es maxima in Acomathê indignatione
concepra,exerritum,vt in Natoliá traiiceret,pa
rari iufsit.Verû Bassç oêsac Belerberj.prçterea
S& Ianijarorum Aga, se contra Ottomaniû fan*
guinem ituros omnino récusabant,ni(ì à Princfe
pe aliquo ex eodê sanguine progenito,duceren*
cor. Obtinebant tune apud Baia;etem summi
autoritatem Cherseolus Bafla,L,atici ducis ori*
gine Grçci filius principia gener, ac Mustapha
Bafía qui flmul etiam Vifiruserat, nimirumis
quiRomam ad Innocentium Papam orator ve
nit,ac ferrum lancex,quçlatus Domini nofíri le
fuChristiaperuit,adnosdetulit. Igitur rj duo
Baia-,etisuaserunt,vt SeHmum,c5donara culpa,
ad se vocaret, atcp eum ipsum contra Acoma*
them mitteret,rem enim nô nid optime succes*
suram arbitrabantur,etiam fl Selimus fuccubuif
set,quando in quemeunq? euentum inclinasset
fortuna, scelestifemutuocafh'gassent. Placuit
Baiajeti côflliûietenim quia senex atcls infirmus
crac,tn Afiam per se traúcere,Selimo in Europa
C) reli
 DE R E B V 8
relicto,non audebat, illud prxcipue n'mens,ne
seipsoatc|?exerci tu absente, Selimusimperium
occuparet. Postquam igitur m eam fententiam
pedib us itum est, Baiajetes manu propria ad Se
limum scripflt, vt ad Portam accederet. Porrô
Corcuthes tertius Baiajetis films abamicis hac
de re certior Cactus codem ipso têpore ex Pho*
cça Constant! n opolim trïremibus venit,ac pa*
trem obnixe rogauit,vteam fibi redderet domf
natio nem.quam post Mahometis rnortem á se
liberali ter acceperat,Baia-,etes autem libere pol
lícitus est,fe id effecturum.quum Selim us in A*
fiam transiflet. Cacterum non ita multo post ad*
fuit Selimus,incredibiliq? omnium militum fa*
uore 8C gaudio.except* est.Quin SC Corcuthes
ipse vsq? ad ciuitatis portam illi obuiam proces
fît.Selimus vbi ad patrios pedes peruenit , per#
petrati criminis veniam facile impetrauit,Baia»
jetelçto vultu affirmante, quod quum proprrj
errons fubitas poenas foluisset, merebatur etiá,
Vt malefacta maleq? cogitata cito ei condonarê
tur.Inde Selimus duces ac pnuatos Portae mi\U
Ces muneribus 8C pollicitati ombus efficere Hbí
amiciflïmos inccepir.Çorcuthes vero huiusmo
di ambitionibus minime intentus, sperabat foo
re,v t á patre id obtineret,quod Selimus i m ili#
tibus quxrebat.Sed re ipsa cognitum est, libera
lieacem atque industriam cuicunq? quamuis dis*
flcili negotio fuccessum optimû praebere. Nam
quum Selimus bel lice expeditionis Dux publb
candus essset, non Dux, sed lroperaror á militi*
bus magno clamore falutams est. Moxq? Mu<
stapha Bafla,huiusce rei autorad Ran-.erem est
mifsus,qui ei indicaret,vt Selimo renutiaret im
pctium
 T V R c r C I s.
perin.quod nisieffeciiïet, milites statim ingres*
suros,qui ipsum interfìcetent. Baia.etes autem
qui velutiattonitus obauditas vociferationes
in podium quoddam exierat,persuader! flbi per
mifft, vt id donaret, quod iam inmanuSebmi
erat.SicqjSelimusiterâPrinceps solutatus est,
ac tota ciuitas iis vtens ceremòniis , quibus in
nouorum principum creatione vti consueuit,
ad ipsum cucurrit. Corcuthes vero eo tumultu
perterritus,in prouinciam suam triremibus au*
fugit. Porrò Caia;etes collectis gemmis ac pe<
cuniis è veten sua sedejachrymans disceflit, eo
nimirumanimo,vtDimoticum amceniiTimam
ciuitatem in Euxini littore fltam peteret. Verâ
ínitinerenimioexdolore in malam valetudi,
rem lapsus,pharmaco venenato per medicum
quendá ludeum.Selimi iuiïu dispolìto, interiit,
quum iam 3etansannum.LXXIIII,ageret,an*
Disque XXXI. quemadmodum dC pateráí
auus,imperio prxfuisset. Enimuero Seltmus in
Aflam contra Acomathem traiecturus, timuit,
ne pater,fleum viuere permisilTet,fortrrecupe*
raret impenum. Adfuit prxterea huic facinori
crudelitatisatqueadeo vitiorum omnium mau
terauaritia. Selimus enim in rem suam mini*
me esseiudicauit, vt senex pater gêmas omnes,
resque alias pretiosas á plunbus, qui prçceflerát
principibuscollectas,secumauferret,pra;sertim
quum eiusmodi rebus ipse indigeret , quo inv
menfe obligationi,quam cura militibus contra
xerat, satisfaceret, quando rj etiam proditionis
notam subire non timuerant,vt ipsum constitu
crentlmpcraíorem.
C 4 SELU
 DE REBV8
S E L I M V S.
HAC iniusta&scelerosa via Sel/mus ad im
periumperuenitanno ab humani generis
instauratione M.D.XII.in mense Aprili, nêpe
illis ipfls diebus, quib* Galli art} Hiípani inter
se Rauennçconflixerunt.Defuncto patre fune*
bres pompas ac magnificum sepulchrum appa*
rauit,vt hac vana SC simulata pietate mamfestíí
parricidium contegeret. Quibusperactis,ilico
thesauros numerauit,atq?amp!iísimum donati*
uum lanijaris Portçq? equitibus dedit. Stipen*
dia militibus omnibus, vt cuiusq? veteris ordi*
nia ratio cxposcebat,adauxit, adeo vt omnes (I*
bi fàctum este satis,professi sint.Mox in fratrcm
arma mouit^llumq^ è Cappadocia expulitAco
mathes enim vires quibus resisteret Seh'mo nô
habebat.Inde Angorium nobilem ciuitatê ve*
teribus Ancyram dicta profectus,n«potes onw
nes ex Aleníciacho atcfi exaliissuis fratribus an*
teadefunctis,interflcicrudeliteriusfit. Sub hxc
quuin Aladinum dC Amurathem Acomathis fl
lios poil paternam fugam cum exerdtu,recupe
randxregioniscaufia venifle Amafiam versus
audisset,equitatum in eos,quicompreh€sos irw
terflceret,immittere decreuit. Id confllrj Musta
pham Baflam ad pietatem i nflexit,iam enim eâ
pcenitere incceperat oceritoacm ptxbuisse « vt
SC Baiajetes SC tot iuuenes infantuliq? sanguin
nis Ottomanrj firissent<nterfe<sri.Quamobrem
Acomathis fllios adeo SC secrete 8C celeriter ad
m onuit,vt ante Im peratorrj equitatus aduentô
ad motes aufugerint.Selimusautem,qui homo
astutus crat,statim animaduertit Mustaphf ope
ra iuùeacscuaflsse,Vnde ctiam ob cam iuspirio*
oem
 TV R C I C I &
nem Mustapham Burfix suffocari, ac nudum ca
dauer in publica via canibus exponi iufiït.Et ta*
km quidem Mustapha mentorum suorumgra*
tram recepit: quiaapud malum principe vel mi
aima ofíenfluncula pluris estimatur,q acceptoRt
quamplurium officiorum obligatio. Post Mu*
staphxmortem Sclimus Corcuthcm quoq?nv
terficere constituit,quanquam ab otioso SC qui*
«i dedito Philosopho parum flbi timendû erat
Duçigiturcquítum turmçin Magnefiam, vbi
Corcuthes refidedat, in hoc excurrerunt. VerS
Corcuthes á fuis hac de re certior factus, inimi*
corum furorê euasit : seruis enim duobus comi*
tatus vestibusq? alienis tndutus ad Smyrne 1/tto
rasecontulit, ib/q?inspeluncaquadam delitesi
cens, nauem aliquani expectabat, quae Rhodû
traiiceret.Sed quum id nequaquam sien posset,
Bostange Bassa Selimi genero classe ealittora
obseruáte, ob famcm ac serui persidiam cito de*
prehensuscaptusq? ett,SC quemadmodum Seli*
mus ordinarat, arcus neruo suffocatus. Interea
Acomathesimplorato à Sophiatq? Alepi Prin» SZtqdidt
dpe auxilio.qui veluti capitales inimici magni* Alepfi vel
tudinisTurcicorum imperatorum.rebusipiìus ,5^?
fauebant,aded magnum acpotentem coëgit ex "r* v°taB.,i
ercitum,vtaperto Marte cum hostibus congre fMjjfc Epi"
di valeret. Nam dC equitum Periîanorum vali* phamii n«t
dam turmam opriméqj armatam habebat, flcq» ( "
tandem ad Horminiâ vsqi montê Bartíx proxi
mum peruenit.SolimusautemCanolio vxoris
suçfratre cum maxima Tartarorum multitudi*
ne secôducto obuiam ei ptofectus,decimo octa
uo Galendas Matas Anni. M. D. X III. cn ipso
confiisaryK vúrtutc Sinarai Baife Eunuchi, Na*
C 5 toliac
 DE R E B VS
ttilix Belerberj Persas fudit. Acomathea veto
i Tartarisimpetitusitergo, ex ordine 3C ipse
deturbatus est: qu unng equus, cm insidebat, ob
nimiam craiîitiem parum agilis, in terrain àeci*
di(ïct,ab hostibus captus.iuflu Selimi statim eo
quo Sc Corchutes modo,crude]iísime strangu
latus est.Porrô Aladinus et Amurathes euaserc
quorum alter postmodum ad Sultanum prose*
ctus,ibi sebribus periit: Alter vero Pcrflam pe*
tens,apud Sophim per plûies annos manflt.
Selimus posteaquam consanguineos oês, quos
commodum habere potuit, i medio sustuliíïer,
deiis omnibus, qui Acomathi fauerant, vindi*
clam sumere decreuir. Quodque id securius au
que expeditius efficere valeret,soJennes induefr
ascum Ladiflao Vngarioc rege paótusest.acpa
cem cum Venetis , quam Baiazetes eius pater
constituerat, con sirmaui t , ficque anno á Christi
natiuitate M. C. vnácumducentishominum
millibus peditibus partim,partim equitibus,uí
nere sexaginta dierum contra Hnmaelem regê
profectus,non procul i ciuitatc Arsengana Eu*
phratem tranfluit,acprope Taurium inclyram
regiinque ciuitatem in medio maioris Arme*
• nix fltam peruenit.Nec tamen vnquam Sophis
obuius illi est ractus. Sed id tantum curabat, vc
stram ina.atcg ea qux ad victum pertineban t,ig
Artaxata neconsumerentur,quoTurce famelaborareco
t*?c,vr $dá gerentur. Verum quum Selimus in magna Cal
putir.ab An deramx planitiem inter Coim 5c Taunû, vbi
nibalccôdi antiquitus Artaxata nobilisciuitasextitit, per*
t*f"fr*,»£si uenisset, Sophis rexvná cum equitatuadeoa»
tho!diseesíîsmis pi»cherrimis ornato, vt nihil supra
(tt excogitaiipolTet,sesehostibusostcndit: nihilo*
minus
 TVRCICIS.
minus tatnen neque pedites necp machinas aere
as habebat.Sedenî equi phaleris laminibus cha*
lybeis, vt Azemiae fiunt, elaboratis flc exorna*
bantur, vt equites ipfl Turcis inermibus, defeft
iîs,acfamelaborantibus comparati, Duces cfle
viderentur.Enimuero Priinceps Sophisquum
flbi pararet imperium, cû Armenis,PerfissMe*
dis SC Aiïyriis suorum quatuor regnorum, qux
nuncTauris,Sumachi,Sciras SC Bagadat voeát
primoribus populis fepius pugnarat,ac sempet
egregic victor euaserat. Quam ob rem perpe*
tua hac felicitate eiatus,Turcas numero suis 15/
ge superiores,nihili íaciebat : neque quid fíbiet
uenire posset,si xquo Marte in prxlium descen*
duTetanhno perpendebat, quemadmodum r)
consoeueruntefbcere, qui fortunam nunquam
experti ftint contrariam. Ht sanèiempercum
militibus tumultuarie acdeimprouiso, vtbel*
landi necessitas cogebat,ex populis,quos sope*
nus paulô memorauimus, collecds Obi tes sue*
rat.Turcx vero veterani milites erant,belbs ac
victoriis perpetuo assueti,ad quancunque necef
fltatem sofferendam nati , quo certam victoria
ex quauis temataprournaareferrent , Id quod
ipse sorficá minime cogitabat.Vt vt fuerit, No*
no Calendarû Septembrium exercitum in duo
amplirïïmacornuadiuiflt, quorum a! rei n Vsta»
olo sommarautoriratis Ducicommrfic, Alterû
stbi ducendum seruauit,ac mox tubicinibus claf
ffcum canentibus, Cassanum Bafíam Romanis
Bellerbein aggressus est.Prxerat is sinistro Tur
carâ cornu.Dextrïí Sinamus Bafla teiicbat,Me
diS vero Selimus ctï Ianijaris tuebatur,circûda*
tus Canjclisinordinêdispositis, acmachinarû
4 aenea
 DE R E B VS
«néant curribus ab vtroq? latere 8C i tergo cch
locatis. Verum primo congressuSophiani táto
impetu hostes inuaferunt,vt Turcae inermes,«*
quosq* inualidos habentes,resistere minime pov
tuerint.Etenim Sophiani âC longioribus et bre
trioribus hastis varie hostem impetentes, ensl*
busq?,quos Cincitarras vocant,ac optimis secu
ríbus feriêtes, hommes atq? equos fubuertebáb
In hoccongreiïu Bellerbeius vai cum quatuor
Saniachis ac militibus quamplurimis periêre.
Porro altera ex parte quum Vstaolus inimico*
rum dextrû cornu inuasurus esset,Sinamus astu
teipsum aperiri,atq?çreas machinas quas Pako
netosappellant,exonerariiussit: quae Perfls,an*
tequam cominus pugnare postent, maxima 8C
terrarem & damnum intulere: nihilominus tí*
dcm pugnatum est,licet ob fumum atqj ob pul
uerrmpugna ipso Caris effet obscura. Vstaolus
vná cum multisè fuis occisus est. Caeteri vero
Stnami equitatu circundati ac repulfl , in cornu
medrj frontem,vbi Selimus cum exercitus ner*
uiserat,impingere coacti funt, atq? ibi demum
omnes ereç machinx, additis eriá paruulis quas
Ianizari ferebant,(Scopietos eas vocant)globu
los suos emifere,atq* indiscriminatim tam Tur«
cis q Sophlanis nocuere. Quam ob cauflam So#
phiani ipfl priusquá ad lanizaros peruenire po*
tuissent,in fugam conuerfl funt. Hifmael fcopie
ti glande in fcapulis vulneratus,vexilla ac plurl*
mos egregios charospjimilitesamisit.Etnifl pul
UÍ8 obïcunfíimus eripuiflet visum,flne dubio ec
ipfe autmortíaut capriuitari obnoxius exridfr
let.Interea vero dum manus confererentur.Seli
mus femper inter Ianizaros máftt, nullis armis
 TVRCICIS.
pmerquátriliricollario indutus. Vcrû ffdelio*
res Spachi 3c Solachi maiores quosdam clypc*
os circa Principem erectos tenebant , vt ipsom
ab immiflis sagitris tuerentur. Ex verfdicorum
hominum,qui huic pugnarinterfuerunt,relatio
ne accepi, inter cadauera interfectorS fotminat
nonnullas Persarum nimirum vxores reperças
Cuncfe sommât euentum sequebantur. Eaa Sch*
mus nononfice sepeliri luflicPonrÓ huiuscemo*
di victorix fama totam Armentam aded pertcr
refecit,vt ipse Sophis Taurrj consilìere non au*
dens , vlterius ad inflaurandum exercitumpro*
greffas sit, Verum Selimus vt optimus Oux vit
Ctorix recens partx calore vsus,Tauriium câ ex
peditiore equitum manu profectus est, atq? in
ipsa vrbe,quam fine pugna dediram accepit,per
aliquot dies est cômoratus.Mox quum Hismaë
km congregatis ex omnibus fuis proirincits mi
Ifcrbus Taurium aduêtare audiiïet,Principis pa*
latnim ac mercatorum plurimorô xdes pukhri
oribus Sc pretiosioribus rebus expoliauit: prae*
terea pecunias i ciuibus exegit, ac demum inde
discedens, multas artifleum ac nobilium hmiìi*
as secum abduxit. Quumcb iam ad Euphratem
Jongis itinenbus perueniiiet,maxima ac forristì
ma Iatronum Hiberorum Hismaèli subditorâ
turma,transuadautes Turcas á tergo populabrô
da inuafir,atcp ex ipfls plurinios ex itinere defeí*
sos (SCad rehquum exercitum subsequendû taw
dosinterseric Posteavcroquámfluuium Seli*
mus transilïet, ab Aladulo Principe maxima 5£
molestia «Si damno afrectus est.Etenim is in flu
nmum tranfltuatcp inmontium angustiis Tue
cicum
 DE R E B V S
daim exercitû, prçcipue vero milites extra or*
dinê vagáces assidue infeslauit,Selimo sçpius iu#
tante se huiusmodï iniurias vere nouo vindica*
turû.Cçterû hecCalderamia victoria incredibi
lem autoritatê Selimo peperit,qui itineredieqt
viginti longius g Mahometes ipflus auus, pro»
gredi ausus eflet:atq? in hoc peculiariter cômen
dabatur, quòd per ipsum iá oîbus manifeste paj
teret,S opnianas vires nô vsq? ad miraculum ex
cellere,quemadmodû prius rama creditîi erat. .
Nam vt verum fateamur, ipsius Sophis exerci*
tus nôexmilitibusordinariostipendio condu*
ctis constat, sed ferê oês ad Ptincipis impenum
conuenire, ac propriam tueri patriam bene an
mati iubentur. Id fané verum est.centû Perfaa
ob equorô atq? armorû apparatum cû quadrin*
gentis Turcis poste côgredi. Verum ipfl Perfa*
rum reges cômoditate fufcipiendarum in rema
tas prouincias expeditions omninocarenc:quo
niá neq? confuetudinem neqj facultatê stipendi
orum tam pacis quám belli tempore soluendo*
rum habent, ficut Ottomanios Principes habo
re certum est. Perfx enim stabiles atep idoneoa
ad bellandum pecuniarum prouentus non pose
fldent,quum populi ab anriquis remponbus li>
beri ab omnibus feré vectigalibus flnt. Vnde
etiam est, vt nullos peditum ordinei perpetuo
alant, neqj multum machinarum xrearum fecS
ducannqbus tamen duabus prçcipue rebus c]d*
uis bellicum quannis difficile negotium superat
tur.Sed vt ad Selimum redeam, Turcicus exer*
citus eo anno in Trapejotinaatcp Amaflnapro
uincia hyemauit. Anno vero qui proxnaetofa
quutus est,ráarirû M.D.X V, vt acceptas initu
 T V R C I C I S.
rias vindfcaret, bellû côtra Aladulum Principe1
mouicls Cappadociç montes illos,quê Taurú
Vocant,prope Euphratem incolit,ac regni fui si*
ses terminat cum Sultano quidc Alepum ver*
fus,cum Sophi veto prope minorem Armeniá
cum Turcaautê vrbequadam quam Orfam no
minant, Amasiç Samacatui ata» Iconto opposiV
ta.Et val les fane aliquor fructiferas,verû plures
filuestres ÔC saxosas possidetJn iis autéCostage
lus dux difficiles quofdá tranfltus, iter hofìibus
impediturus munierat. Verum labor ois frustra
insumptusest. Sinamusenimiocorû angustiaa
OOfincs penetrauk, pluriimisq? illarum gentium
turmis profligatis,ac prçsidùs cfeturbatis, randê
cum Costagelo intermontes conflixit, atq?eû
in fugam conuertit. Sedenim Costagelus perse
quête Sinamo ab incolis proditus, in Selimi ma
nus peruenit, qui eum capite puniri imperauit,
atq? ipsum caput Venetias in victoria; signum
misit. Verû enimuero quû adeò felici rerum suc
cessu Selimus suum impenú debellatisPersis at*
que Aladulo castigato stabilisset , quum obatu
daciam inde fumptam, tum ob triumphorû cu*
Eidiratem Campsoni Ciauro Alcain Sultano
ellum inferre conslituit.Et Campson quidem
ipsecum ingenti exercitueodê têpore ex jfigy*
to in Syriam venerat. Alepum conccfsurus, vt
Caierbeiti eiusdc vrbis prîcipê fubditû fuis im*
, periis, fed-parû amicû ac parû obfequentem,&:
Erinciparu 3C vita priiuaret,atq? vt Turcarû sini
us propinquus Selimo terrorê incuteret,aç ex
perirer.an autoritate sua res Sophis cû ipsoTut
ca côponere valeret,Ná potêtia ac felicitas Seli*
mi re vera ìá oibus ttaori erat,optiméq? Sulta*
nus
 DE R E B V S
nus Ipse confiderabat,Turcis deuicto antea Ca#
ramanïxrege, prostrato nuper Aladuloac So*
phi grauréer deprefïo,nihil amplius obstare pof
ie,quo minus Syriam quum hberet,inuaderent.
Comitabantur Sultanum quatuordedm millia
Mamaluchorum, ac totidem subserui, armis,e*
quis, atq? aliis egregn's ornamenris adco exccUÇ
tes,vt nihil omnino pulchrius videri poflïr.
Mamaluchorum pleriq? genere Circafli erant,
omnésq? excorum numero qui C H R ISTO
valedixerunt,verum homines robusti SC in pet
tractandis armis ac sagittis etiam equitando eia*
culandis agiles, ingenio tamen adeò elato ac su*
perbo, vt sese omnibus hominibus praferrent.
Sed prçcipue Turcas,quoniam eos antea prope
Tarsum tam facile fugarant,veluti pecora con*
temnebant.Interea Selimus cum exercitu Cxfit
ream venerat, ex quo loco cômode vel Euphra
cem traiieere, atq? in Periam mouere,vel A ma*
num montem tranflre ac Syriam inuadere pote*
rat:rumor tamen diuulgabarur ipsum cStra Pet
sasiturum.Nihilominus quandiu Cxsareçman
flt,oratores quám plurimi ac litera: û Sultano ad
8elimum SC econuerso miiïi fuêre.Porrò Caier
b'eius Turcam subinde admonebat atq? inuira*
bat vt in Syriam transîret, flmulq* pollicebatur
se à domino suo ad ipsum defecturum, quemad
modum &fecit,acdeniq?certam Turcis viclo
riam promittebat. Cxterum, quum iam Sulta*
. nus Amanum ciuitatem antiquitus A pamiam
quóndam d'ctam inter Damascum atq? Alepum peruenif
Apaiqja. nimirum animo,vt Alepum statim inua*
' deret, Selimus tandem Sultanum ipsum aggre*
di decreuitjsicqj ad dextrá cgnuersus, incredibb
 T V R C I C I S.
li celsritate montem Aman um pertranfluit, Ta*
fiizaris atq* Asapis çnearum machinarû currus
super hum eros gestantibus.Quod quum Cam*
pion audi(Ter,iam nô Caierbeium castigare, sed
íeipsum i Turcis tueri,ac vindiâam in aliud tê*
pus differre statuit.Vnde etiam Caierbeium ip*
sum orauit,vt prope Alepum secundum par uu
lum fluuium i veteribus Singa vocarum, in csu
straconcederet.Id quod Caierbeius haud inuú
tus fecit,nô quidem vt Sulranum iuuaret,sed vt
proderet. Inter hçc Selimus de repête hostibus
íese ostêdens,Mamaluchos,qui sub Sybeïo Bel
uamo Damasci principe ac primi nominis duce
eran t,inuasic. Sed Mamaluchi eo in côgrefTu vi*
rihter agctcs,Turcicos equites á Mustapha pau
lò ante in Bellerbeium assumpto dC Imbracore
Bassa in pugná deducstos dissi parun t. Erant prae
terea SC alix tres Mamaluchorum dasies,quaqt
Vnam Caierbeius ducebat:q longo ambitu ho#
fies circumiens, impedimenta atcf homines ad
bellandû minime idoneos i tergo aggredi vcl*
k videbatur.Alteri Lambardus Gazelles vete
fanus ac fortissim us dux pracerat , qui etiam Si*
namum Baflam fortiter inuasic Tertiam.quç
ad duo m iliaria rem ota erat,Sultanus ipse per se
ductabat.Sedenim quû GazellisacSyberj tur*
tiiç vsq?ad sanizaros penetrassent, SCabíisSC
ab çreis machinis adeô egregie repulsi sunt , vt
nô secus ac in Sophiano cofliítu antea Prrfls ac*
Ciderat.laxatis habenis retroceder e coacti flnt.
Quam ob rem Sinamus fugientes insequutus,
eos in Sultani dassem impingere côpulit:g qui
dem visa suorum fuga,& Caierberj proditione
auidita, oimio dolore perculfus ex equo inter su
D gicrv
 DE R E B V S
giendú cecidit,equorumcp non minus suorn q*
hostisï pedibus artritus,vitji finiui t. Ad hçc Tri*
polis Princeps ac Sib eius,q cquitandi perit ia ne
mini cedebat,i n te rfecìi sonc Ga;ell es cua(7t,ac
collectis in vnû,çl superfuerát Mama!uchis,Da
mascû se côtulit.In eo côflictu plunmi excellen
tes equi, nimiií quum laborê tum calorê surfer*
re nó valentes,medrj crepuere: pugnatû est enï
nono Calendarû Septernbriû,flcuti duobus re#
troanniseodc die& simili fortunacum Persia
pugnatum fuerat.Sultani cadauer illçsum.quod
ad vulnera attinet,inuentû est. Fuerat Suítanus
ipse,homoadmodû pinguis,senioqj iam confe*
ctus, vt qui septuageflmum sextum annum age
ret,prçterea herniosus ,id quod illi etiam praxi*
pua mortis causfa fuit,quádo ob huíusmodi im*
pedimentn in fuga celeriter equitare non po tu*
erir. Verumvtad Selimûreuertamur,egregia
hec victona Syrie portas omnes Turcç refera*
uit. N am A lepum,Amanum,ac Damalcû pro*
fectus,summ o cum gaudio tanquá populorum
« tyran ni manibus liberator.ab omnibus excep
tus est.Mamaluchi vero ocs,tam qui aufugerât
§ qui maritima loca tuebantur, Alcairi côuene*
runt,ac Tomombeium Alexandrie prçfectum
(Armiralium nunc vocant)Circassum quidem
genere, sed homincm quum egregrj corporis,
tum inuicti animidotibus, regiam dignnatem
prx se ferentem, Sultan» creauere. Is itatim gc<
quid seruorum,quicquid Arabum inuenire pO*
tuit simul conrraxit, ac Rhodïi miflt qui machi*
nas eneas afferrêt:prçterea Mathaream Alcairo
yicinam exacte mu niuit, relicto in Iudeç Gaza
Gazelle cû militum manu non contemnenda,
qui
 T V R C I C I S.
qui hostium transitum impedirent.Verûçn/ixi*
uero Selimus, vbi noui Sultani bellicû apparat
tum audiuir,petere omnino Alcairum constitu
it, flcq? inter eundû Hierosolyma profectus,at*
que ibidem peraliquotdiescommoratus.tem*
plum inuifit,monachiscp eiusdê loci incolis ele*
emofynam dédit. Sinamus autem cum vigintl
millibus equitum ac plurimis Ianijaris scopieta
riis(vt vocant) Imperatorem prxcedens prope
Ga»am cum Gabelle conflixit , ac Mamaluchos
tandê post cruentam pugná íudir.Gajelles acce*
ptoin ceruice vulnere prçter oim opinionem i
mediis Turcarum turmis euaflt.Porrô Sinamus
Mamaluchorum capita cn ftrisillis demislïs bar
bis secundû viam ad palmarum trûcos affigicu*
rauit, vt áSelimoillac tranflturo postmodum
viderêtur.Selimus vero ea victoria letus,q plu
rfmos vrres parari iuflít,quibus aqua per areno
fa deserta ferri poster, atq? exercitum Alcairum
versus direxit, quo in itinere fepius cum Alar*
bis quos vocant,pugnatum est.Tandê Seuïnus
Mattaream,vbi balfemum nascirur, ab Alcairo
drciter quincji miliariis distantê, peruenit, que
locum Tomombeius xreis machinis, fostis, 8c
apertis et occultis,maximisq? propugnaculis,ne
paterethostitransitus>munierattibiqtcastrame
tatus milites sub papilionibus esse iufferat.Cae*
terum quû" Turcicus exerrítus illuc appropm*
quasset.duo Mamaluchi ex Albania oriûdi.me*
liorem fortunam quxsituri, i castris ad Turca»
Ipsos tiahsfugere,Tomombeiiq?con(Tlia Sina*
mo conterraneo fiio manifestantes, loca ostca*
derQt,vbi fossç cratfbus canncis coopeni,qu*
précipites exciperent cquos , latitabant .
 DE R E B V S
Ad hçc,vbi & quomodo xrexmachinçdispoft
tx eflenc.indicarût.Id quod proculdubio in eau
láfuit,vt postea Selimus victoria potitus fit:ma
gnoenimcircuitu adflnistram arrepto itinere,
praeparatas insidias euitauit. Tomombríus vbí
rerum á sedispositarum ordinê proditione re*
tectum vidit, spe omni iam ferè destitutus, ma*
chinas ipsas afiò traducere conatus est. Verum
quum non ex xre,sed ex ferro,vt antea fieri con
sueuerant consectx.atque in trabibus quibusdá
multo ferro munitis.non super currus coUocatf
estent, difficulter deduci poterant: nihilominus
leuiores aliquot curribus impofitas secum acci*
piens,contra Turcas profectus est. Nullibi vn#
quam memoria hominum crudelius pugnatû
est, quum vterq? princep6 vitx,honoris, atque
ípem nulla alia in re, quám in
Victoria posuilïet. Gazelles maxima militum
multitudine su patus, Sioamum est adortus.
Magnus vero Diadarus Mustaphx cornu mua*
flt, Sultanus autem ipse in Selimi ordines inuc*
ctin est. Ac pnus quidem ex vtraque parte ma
chinx xrex globulos in hostes,maximis militû
acclamat! onibus emisere. Mox incens Marna*
luchorum numerus Turcas circundedit,accir*
cum impedimenta maximum excitauit tumul*
mm. Verum in medio maior strages est xdita.
In quaetiam sortis atq? egregius Eunuchus Si*
namus (ntrriic límq? victoria ad Mamaluchos
indinare videbatur, quumSelimus Ianizaris
Vt fuis adessent.ftgnum dedit. Hi vero seruato
ordineprogressi, quadam veluti grandincglo*
bulorum è Scapietis quos ferebant, emuTorû,
Mamaluchos ilico tergadare coegerunt.
Ergo
 TVRCICIS.
Ergo Tomombeius,vbi pugnando strenuf etû
am militis ofFicio functus ester , ad Alcairri por,
tas se contulit, vt exercitus reliquias colligeret.
Idem recit á£Gazelles,flcque ambo incolumes
euasere. Diadarus autem ac Bido Prxfectus,in*
J credibilis fortitudinis virjetalibus acceptis vul
nenbus,capti sunt;quos Selimus non ita multo
post.ad expiandos Sinami manes interfici luflit
restatus se tantum é Sinami morte doloris,quá*
tum ex parta victoria lxtitix accepisse. Tomô*
beius autem sapientes reges imitatus.qui etiam
in aduerfis, animo semper iníracto sunt, Mania*
luchos horrari ccepit, vt munire vrbem, atque
in flnguhs vicis, imô, in flngulis domibus con*
tra hostê perflstere vellen t:practerea plus quám
sex mille seruos A chiopes manumitìt, atque ad
jd bellum armauit. Ad hçc Alcairi ciuibus per*
soaflt,vt se á communi om nium.crudeliflimóqj
hoste tuerentur : ficque effectum est, vt summa
diligen tía dignioribus vrbis locis m u ni tis,viif,
que omnibus interclufis, etiam feeminarad hác
Vltimam pugnam disponerentur. Selimus ve<
rohuiufmodi apparatus optime norat, nimiríí
per eos seruos,qui ad ipsum transfugientes Sul#
tanum deserebant:quemadmodum plerunque
fit,vtaduersadominifortuna beneficiorum ac»
ceptorum memoriam serufe adimat. Magna igi
tur solicitud ín e curabat , vt exercitus quám a>
tissime fi eri postet, vires recupera ret, acpneci*
pué vt vulnerati Medicorum auxiliis iuuaren*
tur. Tandem quum quarto post cômissum prç,
lium die Alcairâ ingredi decreuisset,Ianus Base
fa Ianizarorum cohorte ac nônullis equitibus,
necnon 36 machinis aereis secû ductis , primus
D j vrbem
 DE REBV8
vrbem est ingresíus per cam portá, quç Bafluo
la vocatur,quo in loco nô ita diu pugnatum est*
Selimus paulò post hunc est insequutus,ac fie de
mima Alcairi auitatis egrcgiç loca paulattm e»
pugnata sunt, sed adeò dimculter, vt aspect illa
ateperuenta pugna per duos dies actotide aot
ctes cum vtriuiq? partis ingenti strage perseue*
rauit.Tandê bona Mamaluchorum pars in ma*
gnam quandá Meschitam concesserfinvbi quú
pugnando defelTi etiam fame laborare ccepisset
vitam cum Turcis prius pacti sese dedidere.Ve
rum Selimus pronussis minime sterit, nam eos
omnes Alexandriam miflbs in carcere decolla*
ri iuiticTomombeius cum CircaiTorum parte
trans Nilû profectus ad instaurandun^bellû mi
lites congregare, Mamaluchoiq? oêsac multos
Arabum duces ad se vocare iubet. Gajeljes aût
prudentiú virorû exempla seqoutus, q postea${
q osticrj fui est prçstitere,cn fortuna,ne penitus
frangantur inducias agût,ad Selimû venit, secj
illi vt dignissimo victoridcdidit, acpollicitus
est se Turcis eadë ftdelitate inseruiturû.qua Sub
tanis antea inseruierat. Selimus humaniter ho*
minê excepit,atcg inter soos Duces locû ei non
infìmum côcessit.Octauo inde Calëdas Febru*
arias Anni M.D. XVII. Alcairiarcê ingreslus
est.quç in colle haud admodû^minenri sita, do
auratis pictisçp edifiais, fonabus, hortis,ac pla*
têis miro artiflcio stratis pulchrior,q mûris mut
nitior est,etenim ipflus dC portç ôC fenestrç pre
tiofissimis rebus.nimirn, Marmore,Ebore,atcp
Ebeno egregie' insculptis ornantur. Neque ita
m,ultòpost Selimus prope Bulacnvicûcnaui*
bu» ponte supra Nilucôstruxit,vt commodius
con
 TVRCICIS.
cStra Tamombeiû flumê tráflret.Quo perspe*
<flo Tomombcius partê Turcici exercitus,que.
trans pontê castrametata suerat , de improuiso
adortus,tuuiultuariû confbctû iniit.In quo quû
IanusBaflapericliraretur,Canoliusaffinis bcli*
mi,occupato adhuc á Ianijans,q nondû oës pet
transierant pôte,Nilûcû Tartarorum manu na»
tando tranigressus est,vt celerius fuis adefle pos
fecid quod ob Nsli ^pfunditatê immêsam mira*
culo pene ascriptû est. Porrò Tomôbeius quû
ínstaurata sçpius maximis virib» pugna, in qua
<&ipsepropriismanibus egregia facinóraçde*
bat,impetû Ianijarotûac Tartarorû diutius su*
ftinere nô posset,aduersam fortunáexecratus re
bus fuis fuga côïuluit. Selimus aût vbi Tomô,
beiû cû paucis affugifle accepit, Mustapha vná
cû Carbeio 8C Gajelle (j regionê oprime norát
ad eum insequendû misit. Vn infelix Tomôbe
iusp Principe quendá Maurum prodirus, atq?
in palude, vbi inter cánas 8C iuncos pe(ftore te*
nus in aqua latitabat,inuêtus, ad Selinui perdu*
«ftus est,Selimus autê adhibitis tormêtis hoíem
Vexauit, vt quo ná in loco thesauri Campsonis
Ciauri eflent,ex ipso agnosceret, Sed Tomôbe
ius incredibili quadá a! constantia mhil vng in*
dicauit. Verum Selimus non ita multo poft, vt
omnem defectionts spem popuJú. adiraeret,
Tomombeium mulac insidentem, atque anne*
xum gutturi laqueum habentê per totâ vrbem
duci, ac demum prope portam Bassuelá tertio
Idus Aprilissuspendiiuiîït: omnibus crudele
hoc fpectaculum deplorantibus,atq? iniquá for
tunS accusantibus, (j ipsum Tomôbeiô ob sin*
gulare virtutë ad imperiû vocarat,ac mox regû
D 4 omnium
 DE REBVS
omnin.qui vnquam miseri extitissentrniseríd*
rem efsecerat.Sublaris his duobus Sultanis,vn4
cûferètota Mamaluchorû fuperba progenic.
ErouHiciç oês ceiam quç in extrema flous Ara*
ici parte fltgsunt,Turcïs sese dedidere.Selimua
vero post hçc Bulacû petiit vt Nilû iucundiffi*
me illic excrescentê videret. snde Alexandriam
profectus est. Ex quo detnâ loco Alcairum re*
uersua Caierbeiâ admimstrandis paulò ante de
uictis prouinciis prçfecit,vt proditionis in Ale
pino conflictu (acte id illi prçmiû foret. Sedenî
íanus Bafla qui munus hoc honorifícum flbi tra
di vehementer optabat.id egerrime tulit. Vn*
de etiam id honoris Caierbeio inuidês curauit,
vt lanizari.qui Alcairum custodiebant, statim
áPrincipis disoessuin vnum colleât tumultâ
excitarent, quo Caierbeius ob id maie audirec
apud omnes. Verum seelus in autorem recidir.
Nam Selimus cognita Iani fraude,in itinere nó
procul ab Alcairo capite eum puniri iuiïit : vt
omnibus ostenderet non esse aduersus Impera*
corem tumultu militari ludendum.Mox quum
in Synam venisset,eius prouincix administrat!
onem Gazelli concessit, Turcis iá inter se mu»
murantibus quòd Princeps proditoribus flde*
ret,ac Turcicorum Duçum officia parui estima*
ret. Tandem Selimus Gonstantinopolim peu
uenit,quo in loco sub Pirrhi Bassx magnx fidci
acfingúlaris prudentix viri cura,Solimanû vni«
câ film vt reliquerat,flc inuenit,licet antea veri
tus(vtmultiiudicarût)neflbiabsenti Soliman»
<mperinadimeret,quemadmodum ipïe Baaze
Ci patri ademerat , qun veste quadá veneno in*
tíncta donomissa filij vitç patct infldiatus essec*
 T V R C I C I S.
Ncep ita multo post Selimus domi agés vlctìt
in renibus contraxit, quod canceris in more fer
pens,eam corporis diïpositionem quam copie*
xionem vocant,paulatim turbauit , atq? omma
bellandi consilia expulit.Post paulum «iam pe
stifera febris hominem inuaflt, ficq? iam morbt
txdio sibiipsi grauis,victoriis ac tnumphis exa
turànis mortem obiit,salutis nostrç annoM.D.
XX.in mense Septembri,in eodem pagodur
lano vbi prius cum patre conflixerat. Quod nô
fínemanifesto dei iudicio factum est, vt quo ira
loco peccatum commiîerat, ibidê âC peenas sol
uerer. Prxfuitimperiioanms oefro, agebatque
quum obiit,xtatis annum.XXXX VI. Verú
quod ad corporis membraattinet, Ventre ad,
modum demuTum breuioribus cruribus susteh
(abat, Vnde eaam cques magts quam pedes
commendabatur. Faciem sobrotundam ac palli
dam,oculos prçgrandes et fer)tate plenos habe
bat. Animiveromagnitudine leonem squat
bat.Nihil flbi vnquá á fortuna pertimuit. Nul*
lum ob periculum quamuis mamfestum fusce*
ptas semel expeditiones vnquam dimisit.Con*
fllia dubia, sed spem aliquam honoris conrinen
tia,securis,sed illaudaris prxferebat. Alexandrû
Magnum acdictatorem Cxsarem pluris quám
alios omnes antiquos duces fariebat.Quam ob
rem etiam ipsorum gesta in Turcïcam linguam
versa sine intermisfione legebat . Natura vero
seuerus erat atq* inexorabilis,semper cogitabô*
dus,minq? prçceps,prçserrim in exequendacru
delitate,quç tamen sepius inniti iustitiç visa est:
Mustapham interfecit, quiaparum fidelemc5*
pericChendeniura Baflam necari iussit,quonfc
D f amsibt
 DE RE B V 8
trh nbi contra Persas eunti tot difsicultates ob#
Kcerat,vt Iani*ari in vnum collecti tranflre Et»
phratem recusarent.Bostangi Bassç genero su©
capot am putari prçcepit, quod proui ncias, qui*
buseum prçfecerat,expilaflet. lanum Bafiam
interficiendum curauit,vtipsius nimiam arrogá
tiam cum infidelitate coniunctá puniret. Dice*
re consueuerat,se non nutrireprolixabarbá ve*
luti Baia*etes pater effecerat, ne Bassç manibus
in illá iniectis, dncerent Principem quô vellct,
quemadmodû cuenerat Baia;eti. Nimia tamen
in ptoprium fanguinem crudelirate infamem se
reddtdit. Verum ipse affirmabat nthíl esse dah
eiusqflneconsanguineorum timore ac suspici*
one regnare,feq? ob id excusatione dignum ar*
bitrabatur, Quodfl velminimusquiipiamex
Ottomanio fanguine in principem prius euasise
set,dbi quoq? eodem modo pereundum fuerat,
Prxtereaeum minime prudentem esse aisbat,
qui quod proposuifset, nonilicoexequeretur:
quoniá in mora sepeamitteretur occaflo,atque
impedimentum designatx intentioni contraria
oboriretur. Summa hçc est,fn arte militari atq»
in populorum regimine excellentissimus ac ntt
ri nominis vir extitit,quippe qui lustiti* vbicp
seruandá prxciperet . Aloysius Mocemco vir
ílariilimus vnus ex Venetis oratoríb^.qui Bo*
noniçapud Maiestatê tuáfuere nobis retoiit,(e
neminê vnquá hoîm Selimo (nam apud ipsum
quoq» Akairi oratorê egerac,diuq? cum illo su*
erat versatus) parem, quod ad iustitiS, humant
tatem,animi magnitudinem,atq» alias huiufaio
H virtutes attinet, inuenisse, nullosq» barbaros
mores in eo fuisse assercbat . 3C quicquid á vub
goilli
 T V R C I C I Sl
go flH obiiciebatur, egregic refellebat . Porrd
côsucuerat Selimus(vt cx seremlïïmo Gtiti Ve
netiarûduce accepimus) nônunqj edere semen
quoddá Turcis notû,quod rcrum seriarû acmo
lestarum memoriá hominibus adimit, eosq? M*
beros ac iucundos peraliquot horas facitjdqcl
ipfe cfFiciebat,ne ptofundius grauioribus cogfc potfan
tarionibus inhçresceret,sed ad oblectandum ani Neoen*
mumaliquodtêporisspatiûhaberet. Venatio* thesfm'^
nibus summoperedelectabatur,sed mulieribus
nimiû dcditus erat. Verû táta in victu modestía
vtebatur, vt nô nisi cx vno ferculo comederet,
q3 plerunq? potius i íetis venatione captis aut
eiufmodi vilioribus carnibus,cj c volatilibus fít
bi eligebat,quêadmodû 3C priuati milites effice
te côsueuerant.Id qèf in cauflà erat,vt etiá inter
tot labores, qs in remotilTimis regionibus sub
vario subinde ccelo sustinebat,prospera sempet
valetudine vteretur. SOLIMANVS.
SOlimanus vnicus Selimi films fuffect» est pa
tri,eodë anno quo tua Maiestas imperatorio
diademate Aquisgrani coronata est . Nec para
Christiani principes Selimi tam sortis ac fortin
nati hostis morte lçtati sunt,sed prç ceteris pru>
dentisiimus Papa Leo.X.tantn ex ea re conce*
pit gaudrj.quantû tristirie pauloanteaudito Sul
tani interitu acceperat. Nam eo interitu nuntia*
to litanias ac supplicationes publicas, inquibus
hoîes nudatis pedibus incederêt Romx haberi
pie curauerat : Legatosq? per totá Europá mifo
rar.qui id efficerent,vt Chrishani in vnâ coeur»
tes,contra Chrislianorum omnium hostemaw
ma fumerent. Nihilominus quod adSolimanq
attúiet, omnibus víd«batur,mitë agnú rabido
... leoni
 DE RE B V S
feoni succeffifle , quum Solimanus ipse iuuenis
rerum imperitus,ac natura (vt ferebatur) quie*
tfssimus efíet, qux tamê falia opinio multos at*
queinter eos Gazellem prçcipue fefellit. Ete*
nim is defunisto Selimo.cui se iuramento deuin
xerat,veluti iam liber Syriam fibi subiicere pro
, posuit.Vnde <5£ reliquias omnes Mamalucho*
rum excipiens, regionis flmul incolas necnon
Alarbtum duces ad seblandiciisallioebat: praw
terea sese Magno Rhodi magistro inflnuauit,vt
machinas çreas,quçq? iis neceflarfa sunt,infuper
arma ac triremes inde acciperet.Ad hçc Legatú
occulte Alcairum ad Caierbeium milìt, qui eû
hortaretur, vt de iniuriis 3C sanguine Circasso*
rum effuso vindictam sumerer,atq? occisìs Tur#
cis,principem se constitueret, Sultanicumq? im
perium denuo instaurates. Verum Caierbeiua
Gajellis veteris inim ici verbis minime fidê ad*
hibens,aut sortasse maiorem qudm pro suis vU
ribus difFicultatem in huiusmodi peragendo ne
gotio futuram considerans,legatum interficiius
nt,ac Solimanû eius rei admonuit . Solimanus
Faratem Baflàm cum valido exercitu statim in
Syriam misit. Quod quum audilïet Gajelles, ÌU
« t- cet iamBarutiac Tripoli alusque inlocisplura
doute Be Turcarumprxfldiaexpugnasset,rerroretamen
^ ' perculsus;Damascum seierecepit, quô quidem
"jL- e, 'âíFarateslongisitineribus tandem peruenir.
Straboni Cxtetum Gabelles nibil aliud fuis rebus magi»
Barutus *5tPe^ire arbitracus,q? vt fortune omnia cômie
252/ teret,quç autvicTtoriamaut mortem generoso
duce dignam afferret.exercitum, quem congre
garat,extra vrbê duxit, ac mox cû Farate confit
xit,Sedenim in cocôflictuipse vaácû Mamalu
chi»
 TVRCICIS.
chis oîbus trucidat* est.Farates veto vna hac vl
«ftoria de Syriï recepit & Caierberj totíusqt A*
gyprì fidelitatê erga Solimanû côfirmauir.Por*
rò Solimanus co anno,qui hác victoria lequur»
«st,Pirrhi nationcTurcx,prudêtissimi viri côfl
lio,ac lanijarorum hortatu,Belgradum, vbi cp
plurimaex Turcis deuic*tis poiìta ab Vngaris
trophça cernebantur,aggredi constituit. Iguur
prçmiíío exercieu Sophiam vscp.quç Seruix ci*
uitas eft,ante peruemt, q? Vngari ea de re aliqd
resciscerent. Enimuero quod ad Vngaros atti*
oct,per id tempus Vladislao.qui per aliquot an
nos absq? militari gloriia regnum adminiitrarat,
Ludouicus vnic» filius successerat,iuuems haud
admodum ingeniosus^tqj ob xtatemadhuc rc
rum imperitus.Hunc regm principes atq? eccle
flarum prxfules auari expilandum sibi proposu*
erant,adeo,vt mhil ipse prxter regium nomen
poiïideret,id quod in caussa extitit, quo minus
colligi exercitus contra Turcas ilico potuerit,
prçsertim principibusauxilia pollicentibus tan
tum.nihil autem re ipsa prçstantibus.Hinc Soli*
manus nullo impediente commoditatê nactus,
fubterraneis cuniculis, xreis machinis atq? aliis
huiusmodi bellicis instrumentis, paucis ésui»
amiiïis,Belgradum expugnauit: quod quidem
non tantum Vngariat/ed totius Christianiratis
propugnaculum erat,quemadmodum infortu
nia,quçpostea insequuta sunt,manifeste ostêde/
runt.Solimanus quum posteam victoriam per
integrum annum quieuisset, generosa quadam
animi promptitudine contra Rhodû arma sum
pflt,PirrhoacplunbusSaniacts minime id pro
bantibus ; ctenim adhuc memores erant.quára
dimeub
 DE RE B V S
difficaker,quámcpxiiagno cumsuorum damno
ac dfdecore Mahometes antea id frustra tentas*
set. Sed super om nia parum tutum Imperatori
(udicabant,vt seipsum tam paruç Insulx cômit*
terer,fieri ení posse arbitràbantur,vt dassis Tur
cica vel ad uerfe tem pestate,vel C hnstian orum
tiauibus impetita, ingens aliquod incommodri
iufóneret,idquodprïncipemipsiim in manife*
stum disorimen induceret, Nam illis xquuni ac
rationi consentaneum videbatur, vt occidenta*
les principes Rhodiis suppetias ferrent, Verâ
Solimanus,qui ex patre audierat, victorias, nifl
imperatoris manu parentur , non esse omnino-
lntegras,per seipsum tandem petere insulam de
creuit.Sicq?anno ab orbis inftauratione .M. D.
XXII.sub Iuntj mensis finem cum quadringen
tis nauibus,ac ducctis Turcarum millibus illuC
se contulit,xreasc£ qua'mplurimas machinas se*
cum duxit , quibus deinde super duos monte»
diïposiris,omnê defendendç vrbis commodita
rem abstulit.Hos autc montes, quod incredibi*
Je lit etiá qui viderunt,penè fuit,ipfl Turcç con
struxerant,terra per spaciû duorû i ciuitate mil*
liariiorum ligonibus atq? eius generis instrumê
lis contra vrbis fossas proiecta, 6C in eam aldtu
dinêcoaceruata. Tantacp Turcarû multitudo,
carû operarïí more, quibus nostri exercitus in
excauádis vel irnplfdii fossis atcp aliis huiusmo
di ad bellû neceflàriis exequêdis vtûturJiuico*
peri incubuerat,vr breui ad foflas vrbis peruen
tum esset,in quibus iam 8C excauarctur cunicuM
dC mania variis instrumentis demolirctur. Phi
lippus autc Villadamus Gallus Rhodiensiun»
equitû magister,mhil cûsuis,quod ad defendra
 T V R C ï C I &
dam ciuitatem pertinebat, prxtermiflt. Quia
machims xreis maxima etiá damnû Turcisitu
ruh&adeocp egregiecominus pugnatum est.vc
fossx vrbis Turcarû cadauenb» repletç fuerint,
bìcqp tamen propterea Solimanus oppugnatto
nem vnquáremiflt, quáuisetiátngintamilha,
& eo amplius Asapoiû dysenteriat niorbo lam
perissent.Tandê deiedis turribus ac mcenibus
demolitis,per subterraneos cuniculos Turcç vr
bis extremas partes occupauerunt , Vnde pai»
latim semper vlterius progredientes, Chnlìia*
noscedere,ac noms subinde propugnaculis,vt*
ut poterant,se tueri compellebant.Prçterea ma
chinç quçdáxreç quas Mortanos vocant, glo*
bos qui vlnç diametrû habebant,emittêtes, Vr#
btítff interiorê partê impetêtes,tecta ac pauimê
ta«domorû vfcpad terra cûmaximo omniû ter
rore perforabant.íamcfcaliquot mêses ab incou
pta obfidione prçterierát, &nihilominus Rho*
diisadhucnemosuppetias tulerat, quum tamc
interim Turcis & a Farate ex Nato]ia,& à Ca<
ierbeio ex A1exádría auxilia q?plurima adueniA
sent. Ná ipse Caierbeius quadraginta naues re»
bus adbellum neceflariis onustas miserat.Cete
rum dum hçcapud Rhodum gererentur, Hadri
anus Papa cum nonnullis nauibus ac tnremib»
peditumqj circiter tribus millibus ex Hispania
in Italiam venicHunc Cardinalis Medices,qui
nunc Papatui prçest,atc$alrj qpplurimi rogarûc
vt eas naues ac pedites vná Rhodû mitteret,fu
turû enim sperabant, vt validioribusautumni
' vêtis adiut*,inuita etiá Turcica classe portû in*
nctorum trirèmes in Cret» tune cficnt,que hac
tare
 DE RE B V S
ín re nonnihil auxilrj,sa]tem sese hostibus o stem
tSdo,attuliflent.Verum ianclistimus pater, qui
recens Pontificatum acceperat, ipsorom confia
liis ranquam suspecítis minime adhçrens, id gra*
tie diuinitus non habuit,vt negorium hoc iuuá*
di Rhodio8ample<steretur.Quamobrem Rho»
drj ipfl spe omni destituti,Villadamo autore se*
fe Turcx dediderunt,cum illo tamen prius pa*
cti,vt SC viuere dC res proprias poiïidere,dem»
pris xreis machinis vnicuiq? concederet, quas
conuentionesSolimanushumanifïime ac reH<
giofliTime ieruaui t:prçterca res diui loannis te*
plo sacras ne attigit quidem, i quibus nostri mi
lites fortafle non abstinuiflent. H quidem Villa*
damo reserenteaudiui, quód quum Solimanus
rriginta mi!libus hominum comitatus Khodâ
ingresíus est ne vnum quidem verbum est vng
ex alicuius ore audirum ,adeo,vt milites per vr<
bem incedentes,monachi obseru5tes,quos vo
cànt,cfle viderentur . Ad hxc Villadamus ipse
aiebat,se quum secundo ad Sol iman uni ,vt abe*
undi peteret veniam^accelïisTct.tam benigne su
isse exceptû, vt idem Solimanus ad Hebraimâ
Baflàm,quem summopere aniabarquemqi so»
lum tunc secum habebat,conuersu6, huiusmodi
Verbadixerit, Profeclo non possum non dole*
re,infelicem huncsenê, propna domo pulsum.
adeo tri item lu nc abire. In summa. Soliman ua
maxima cum sua gloriia, 8C Christianorum om*
mum summo vitu peri o R h edum ,quar sibi vet
luti molesta sudes in oculo fuerat, sexto mense
ab eo quo ipsam oppognare cçperat,occupauit
Porrôeodem ipso die, quo Rhodrj seTurca de
dcreconcìuserunc, R omx magnum Hadriano
Papa
 TVRCICÎ&
Papa prodigitim accidit. Nam quum is Palatrj
sacellum ad solênes natalis diei Christi ceremo*
nias peragendas ingredererur,Ianuç fllnn sacel*
li superlimi iiare quod marm oreû erat,post cius
ingressumilicodeádit, acnonnullos custodix
ÍU3E milites cum maximo ipflus timore ocridit.
Sed vt ad Solimani res reuertamur. Post captS
Rhodum,Caierbeius statim defunctus est.Cui
Acomathes Basta,quodadadministrarionë at*
tinet.succeffit. Verum is,quum parum suo prù*
dpi fidelis esset, occupare Sulranicum imperia
proposuit,sed id quidem parum consulte, quo*
niam in ipso pertractandç rei huius initio á Tut
cis eo fidelioribus captus atque interfecftus est.
Quam ob cauflàm Solimanus Hebraimum Bas
sam Alcairum miflt, vt is res tarbatas compo*
neret : qui omnia (ìngulari prudentia subito pa*
cauit.M ox principis,qui eum diutius abeflèsu6
ferre nô poterat,amantisiïmis literil reuocatus,
Constantinopolim rediit : ac nô ita muleÔ post,
Bellerbeia dignitate donatus est. Sub hxc Soli*
manus,anno post Christû natû.M.CCCCC.
XXVI. Vngaris bellum indixiti
gradum peruëniiïet,Ludouicus infélix rex,om
nium C hnstianorum Principum aliis bellis im
pedkovu m auxilio destirurus,prçterquám Cle*
mentis Papar.qui BoemisacGermanis pediti*
bus nônullis è suo stipcdia exhibebat, hosti ob*
tiïá ire cóstituit,quad5 potmsfatali necessitates
au t belli ratione,aut spe victorix ductus. Neq»
en i securç atq? hon este belli prorrahendi viç illi
deera n t,etiá si regni pars aliqua fuiflet amitten,
da retenim ex ea re minus damni accepiilet , qj
cxtotius regni amiffione postmodum accepit,
E preferant
 DE REBVS
presertim quû íoánes Vaiuoda vná cû qsplurí*
mismilitibus asiuetis pugnarecû Turcis quoti
die expectaretur.Sed Paulus Tomoreus Colîo
cenfîsarchiepiscopus monachus Franciscanus,
vir manibus prôptus,at ingenio m'miûaudaci,
consilia oîa pugnç auiditate in tertui bu uit.E nim
.ueroseiam poiíebelli ducê agereexiïhmabar,
proprerea q> semel aut iteríí cû Turcis, nô qui*
de integra acie, sed leuioribus quibusdá pugnis
ac tumultuariis incurfiombus feliciter congres*
sus fuerat. Nam post prxstantiflïmi rrgis Mat*
thie obitû.Vngari, quod ad bella pertracranda
attinet,semperinglorrj extitere.Etenim Ladis*
laus militari disciplina atqj a' rrge Matthia insti
tut os militû ordsnes, adeo labefacftarí permise»
rat,vt Vngari.qui tûc sub Ludouico militabár,
nullá bellandi pcritiá,sed solûmodo quandá te*
meraná audáciaac ferinû furorê haberent, quo
se posse Turcas oês in primo congressu deuora
re prçsumerent.Sûma v«o totius Vngarici ex*
ercitus.nô nifi vigmtiquatuor millia hoím in pe
dites equitefq? distinctorfi continebat: qui qui*
dem,quû Mogacrâad Danubiûfltû, Budamq*
ac Belgradû xquis serë spatiis dirimentê,perue
niflènt,anteriorê Turcia exercitus parté, quam
Balibeius Belgradi Saniacus conducebat, haud
procul abefleconspexerût. Viginti miliia ecui,
tumerantvquiplanicic importunis cfcmolest.it
cxcurfîonibusacleuibuspugnisdie noclutp si*
ne intermiflione infeslabant. In quatuor enint
turmas diuìfìje nis horis, quo perintegrîí naru*
ralem diê semper adessent,aliis air) per vices suç
cedebanr.Vngari verointercumrii septaflefe.f
ficane sic cogente claufl , nc aquatû quide equoa
 TVRCICIS.
ducereàd Danubiûnô nifl quanta sagittx iact*
estad sinistrádistátê.audere : ied puteos ad aquî
eo loci.vbi côiinebátur,inueniendá,côtinue ex
cauare: Interea Solimanuscureliquoexercitu
se suis adiunxit, ac milites ex Romania ^fectos
Hebraimo, ex Natolia vero missos , becramo
Bassx ducêdos cômiiît. Tom oreus autê militi*
bus oíbus in latáquandáaciê côititutis,inter pc
ditû cohortes equitû turmas disposuit,ne facile
á Turcis q multò plures numero erant, circiída
ri possent, Practerea pauculas illas xreas machi*
nas,quas habebat.in locis opportunionbus col
locauit,atq? ad curruum cultodiam eos, qui mit
nus in bellis exercitati erant,reliquit. Rex vero
ipso post aciem manflt,eleclosq? equites circiter
mille prçfldrj nomine ieorsim constituit.In ipso
autem conserendarum manuum initio , Turcx
bis machinas xreas globulis in hostem eiectis
exornarunt. Verum rj qui machinis ipsis exone
randis,quos nominant bombardariios preeranc
altius quám debuerant ferientes,vix nostrorum
lanceas frustraneis ienbus attigerîït. Creditum
est id consultò fuisse fac"rum,propterea q, Chrse
stiani flnt rj , quorsi opera in ea re Turca vtitur.
Equiratus deinde Turcicus in Vngaros immis
sus est.quo acriter áfronte pugnante,turma itU
dcm Turcicorû equitum currus i tergo inuaflt.-
Quûq? iis succurrere necesse esset, equites illi q
in regis psidiû in oem fortunç euentâ seruabani
eò missi sunt. Interea vero Tómoreus multitu*
die pugnantiû turcarû oppressus, interfect'est
vnd cû Strigonia Sc Varadino psulibus,qpluri*
misep nobilib'\îter c|s Ambro.Satcon* SC Gre.
Vaiuodf fraterexticcre, SedSCipscinfelix rex
.. . Et destinato
 DE REBVS
destinatoantea prçfífliodestitutus euadere mU
nime potuit.Etenim intet fugiendû in palustre
quandá foueam descendit, ex qira quû emerge*
re ascêdcdo conaretur, ab equo, q in terga in ps
ludê obuersa decidit,opprelîus ncâC qa grauio
rïbus armrs indut* erat, subtrahere sese ex equo
non valuit,ficcp tandê coactus est,ibidê miserri*
me vitá finire. Germani autc ac Boemi pedites
nônihil quidê restiterunt,sed mhilominus 3C ip
si demûoecidione occifi sunt.Pauculi equites af
fugerunt.Solimanus (tuldtiam regie vehemen*
ter admiratus eit,qui ducêris hominû millibu»
cû tam paruo exercitu obuius factus efl'er.Mox
Budani profectus,vrbisarcemhis condirioni*
bus se dedentê,vt 3C homines Sc res pruarç in*
columes seruarêtur,benigneaccepit, ac firmitet
conuentionibus stetit. Duas deinde statuas arts»
as per probatissimos ob'm artifices Matthias re*
gis iuiîu fabrefactas Constantinopolim duci, ac
super bases i marmore, pulcherrimo ornatu c5
fiructas veluti victorie trophçû in foro erigi cu
rauit.Etpugna quidê hçc codê (quera superiua
memorauimus)anno.M.D. XXVI. Quarto
Calendas Septemb.pugnata eit.Verû emmue*
ro Solimanus post eam ipsam pugnam ob hye*
mis vicinitatem haud diuin Vngariamoratus,
Constádnopolim reuersus est,Necaliquid po*
stea contra Chnstianos est molitus, nid Vifnie
oppugnationem.in qua nos quidê auxilio Dei
ac Germanorum virtutevictoriam flneconfli*
ctu adepti,agnouimus quáto in discrimine vni*
uersa Christianisas extiterit.Et proculdubio do
minus noster lesus Christus eo periculo ac dam
no principes Chnstianos admomtos vploit,vt
tebus
 T VR C1CIS.
febus sois consuÌant,ne cas fuccumbere contïn
gat, 0 parum vigilantes iterum á Turcis impe*
tantur. Illud tibi optime Cçfar persuadere po*
tcs,Solimanû,qui natura glorie cupidus, atque
ob victorias plunmas, imperiiq? magnirudinê
audax cst.nihil alsud magis in animo habere , qj
Vt regna tibi subiecta tandem occupet.Erenim
ex hoininibus integris,quorum verbis sides ha
fccn potest,accepi,Solinianû ipfum dicere fepi*
us esse solitum.Romx ac totius Occidentis >m*
perium ad se spectare,propterea q> ipse inipera*
toris Constantin!, qui Byzantin imperiû rrarw
stulit,legitimus successor sit . Neq? id telateat,
Solimanû res Chtiibanorû omnes optime atqj
«xactissimecallere,nec minus aniniiqlvinû ha
bere.vt pluraflmul bella confleienda suscipiat.
Adhec in rebusserè omnibus mirabili iudicio
.versatur, Denic; virtutibus quamplurimis or*
natus c&praectpuúçp îliis auantiae, crúdelitatis,
atq?infldelitatisvitiis caret, in quibusSehmus,
Baiazetes ac Mahometes, qui ipsum prercesfa
runt,fuere,Sed super omniareligione ac libera*
litate est prçditus, qux d ux res facile hominem
«n coelum fubuehût: etenim religfo iustitiam ac
«temperantiam patit, liberalisas vero militum
animos flbi deuincit, ac certam prxmrj spem
in eorum omnium animis seminat, qui per vú>
tutê ad meliorê fortuná conscendere student .
Porròtisdê virtutibus Hebraimus quoq? Bafià
qúiprçcipuaautoritateomniagubernat,ornat*
est. Is enim in omnibus suisactionibusiustus,
ac natura sobrius,castus & patiens habetur:prç<
cereaeos,quivariis decau(Tis ipsum accedunt,
<3i Ubcrrinte audit, & citiffime expedit , Hune
Et alrl
 DE R E B V 8
air) duo Baffç ranq herum venerantur,q» spsè tS
in bdltcfe cp in ciuilibus negotiis ptradádis, ac
pecuniis ex prouinciis oîbuscolligendis auto*
ritate Ptincipi ferè xqualis flt.Natus vero est in
Macedoniç vico,quem Pargávocant,á Còrcy
ra non admodum remoto, acSchenderi Bans
seruus fuit,Cuius etiá flliá postea in vxorem ac*
cepir.Cçterum ab ineunte xtate cum Solimano
(fortuna sic disponente) educatus,mores grauif
simos atq? optimos semper seruauif, adeocp têo
Eerate,gratia SC fauore principis vsus est, vt aU
il arrogantix, nihtl inde superbix contraxerit,
quemadmodû plerunqj rj tàcere consueuerunt,
qui ex humili loco in altum conscendentes,anu
plitudine aspirantis fortunç abutuntur . Tanta
hinc beneuolentia Imperator ipsum prosequfc
tur,vt multos,ob id tantû q> illi inuiderent, per
diderit : inter quos extitit Parates Baffe, qui q»
tantam Hebraimi sublimiratem ferte non pob
set,interfìci iussus est. Pirrhus quoq?,5í Visirio
munere & aule consuetudine honesto quodam
exilrj genere ob eandêcauiTam est priiuatus:Mu
staphaautem Bassa, qui superiore anno destin»
<5lus est,ob id ipsum principis indignationê pe*
nitus ineumflet nifl ipse princeps ei culpam con
donasset propriç tantû sororis întuitu, quç ohm
quidem Bostangi.cui caputSelimusamputauit
nupserat,tunc vero ipfius Mustaphx vxor erat,
Quod vero ad imperrj Turcici solidos prouen*
tus attinet, Imperator ipse, connumeratis cum
prionbus suis etiam Sultanici regni redditibus,
iexagies centena millia aureorum flrtgulis annis
habet.Ex quibus quinquies & quadragies cen
tena msllia expendÁ^uhilominus quoties ei bel
titrai
 r v R g r c i s.
lftempore populo» cenfere libet,ex quaufs vel
minima súmma census exnaordinaric impofln
pecunias innumerabiles corradit,adeo,vt quod
ad xratium pertinet,ex bellis potius lucretup q?
in dáno sit. Prêterea plus gêmaruni ac thesauro*
rum lolus possider,q; cçteri oës orbis principes
fimul possideant. Ad hçc tantum xrearû niachfc
narum ac rerum ad illas attinentium copiá,tan*
tumrp papilionû.armorum, nauiû, ac ttiremiû
apparacum habet, vtquilibct, quipauperiem
nostram aliquoufcg nont,facile iudicet,eum plu
ribus fimul principibus vno dC eodem tempo*
re bellum inferre poste . Et fane quêadmodum
ttiaMaiestaspluribusregnisprxert, quám ali*
quis vnquam occidentales prxfuerit Imperator
|ta Solimanus potentia imperiiq? amplitudine
reges exteros omnes.de quibus historie menu* /
nerinr,flnecontrouerflafuperat.Quo fit vtmul
ti existiment, velle iam Deuni orbem vnfuer*
tum in veterem monarchiam redigere, vt Ma*
(estatem tuam vnica victoria tam re qua'm no*
mine Cxfarem Augustum constituat.
ORDO AC DISCIPL& '
na Turcica: militiae.
I $; omnis Turcice militixin Portçmiliti*
V bus.quos vocant,sita est. li vero homines
felectifumi funt, partim peditum, partim equ»
tum ordinibus aflcripti. Spachi Óglani (sic enî SpacM O»
eorum aliquos Turceappellát)digniorem obi 8lani 3buk
tinentlocum.Nam ij ipiìin eo,cui ClausurçHO*"* vno ta?
meneftJocoeducati,acliterarum atq? armorû ntSmhU*
difctplirus institut*,veluti principis fiïrj habenîk g|ani voc'âa
L/egatorum&cômifíariorû, prçsertim si hono tUr.
È 4 nScum
 DE R E B V S
ríficn aliquod atq? vtile negotrâ peragettdS flt,
muneribus runguntur,acSaniacatibus atq?aliiB
huiusmodi dignitatibus prçffciûtur.His prçte»
ca Clausurç iam dicta: mulieres, necnon fihx ac
sorores ipfius princtpis nubunt. Sûma hxc est.
Ii ceteris omnibus nobilioresac principi grati*
ores sunt.Excellentiores equos,equorumq? or*
naméntapulchriora, vestespretiosioribus fuit
fultas pellibus,seruos robustiores elegantiusq*
»ndutos,g quodlibet ali'ud hominû genus inter
Turcas habent. Vt autê tam cgregie ornati itu
cedant,Perflcçatq? Alcainenses effiriunt prçdç
Nam antea fub Mahomete, nec pretions ptíìû
bus,nec gêmis,nec pan nis auto intertextis, nec
mulris holosericis vestibus vtebantur.Sunt ve*
ro rj numero mille, quorû vnnquenq? tres aut
quatuor,autad summû decem serui coniitátur,
qui quidê serui capita quibusdam,vt ipfl voeát,
Sarcolis limbo aureo cnstacp pulcherrima exor
natis obtegûtJpfi autè" Spachi Turbantos(vtê*
dn est enîeorû vocabulis)in capite gestant , vet
ftesqj aureas varia textura picas atque holoseri
cas vel tyrio, vel alio colore infectas induunt.
Quû vero extra vtbl equirandû est,rj prinápia
dextru latus claudût.Porrô finistrû, mille itê e<|
tes quos Sulastros vocSt,eiusdê rfi Spachis ediu
cationis ac nobilitatis,iiïdemqj vestibus arque
armis vtentes,occupant. Etiis quidem bis miU
leequitibus honorem exhibent omnes, quêad*
modû(q3 exépli causse dict5 flt) ducêtis nobilî
bus illis c|s Gallorâ rex apud se habet, exhiberí
solitâest. Horûgplurimiarmis oculisoímex*
pofltis induûtur,paruiscp phaleris Damasceno
«rondo daboratísJPersarû more ,pprios equot
v ornant
 T V R G Ï C IS
ornár.Has duas eqtû alas milleadhuc aKf egtei
Vlufagi dicti subsequuntur.Ii vero côflati sunt,
partim ex Ianizaris, qui ob aliquod egregiû fa*
dnus expedestriad cquestrem cuecti suntord»
nem, partim ex ferais, qui Baiïis ac Bellerbeiia
fidelem ac forte operá in bellis nauarunt, quot
pnneeps defuneftis eorû dominis,relatione mul
torû probatos assumpflt. Atclj huiusmodi tres
tnilitum classes è Christianis,qui tamen abrenS
tiarunti5Chrô,constant.Post lias Caripici (ira
enim i Turcisappellantur)millenanum Scipt
numerum explentes,equitant. Ii vero leuis ar*
mature sunt equites, equorum egregrj domito
res,ac pugnandi arcu,tancea,scuto atcji ense, que
Crniirarram vocant, eousqj periti, vtres supra
vires humains efficere Mamaluchorum more
videantur. Omnesautem rj Mahométan* sunt,
ex variis prouinciis,nimirum ex Perfla, Turco*
mania, Syria, Aphrica, Alarbia, Scythia, atque
eriam ex India vsq? in vnum collecti: stipendia
htk amplum habent, idc$ prioiteg rj à principe
iis conceditur,vt quandiu ipse Confiant!nopo*
Hmoratur, vbilibet hybernare atq? çsttuare va*
ïeant.Tertia quaq? hebdomada die lunç ad Pot
tam(flcipflnominant)mirtunt,qui stipendiû ip
sis debitum accipiát,quod quidem illisiUed ex*
hibetur.Sic Turcicus Imperator quatuor milli*
um equitum elcctiiTimorum caterua fbpatus in
cedit, rpforum equitum soruis minime in hunc
numerum vocatis. N3 3C rj quámplurimi sunt,
36 vestibus,armis equisq? tam ornári,S] proprrj
domini Principem comitantur. Sed loca depu*
tata scorsim habcnt,ncque ordinibus iam dictis
Imaúteeana» >. - ^'.^
E $ Ad
 D E R E B VS
Ad harc Ianizarorum circiter duodecim mil
Jia fortiflïinorû fane peditû custodia , princeps
perperuomunitur, qui quidem &ipsiexeorâ
numero sunt qui Christum abnegarunt.Eligû*
tur autem rj, q u um paruuli adhuc sunt, tx be\\U
cofiíTimis Chrisiianorum nationibus, aiq?edu<
cantur, pars quidem in principis Oausura, pars
yero apud Natohç Turcasiquoniam pueri oês
flue ex mbuto.fiue ex bellicisexcurfionibus aa
cepti.per Turcarum domos diitnbuuntur,atqj
ipsorum nomina in ichedis quibufdam annota,
tur,vt numerus tam eorum qui emergût, <j qui
pereunt,in ueniri facile poiîi t. Et vnusquisqi g<
dem puer aliquam mechanicamartem mihtix
vtil cm discit.ac flmul se exerces, vt tractand orçs
armorum, 3c quibus eminus, «Síquibus comi,
nus pugnatur,peritus euadat Qui vero ex iis
ad miliriam seliguntur,caput operiunt pileis g«
busdam expannoalbo,sed admodum rudiin ca
Iigx flmilitudinem confectis , atrp eos glutin o
vsqueadeò duran t,vt itstum cuiusuis gladrj susti*
nere possint.Et qua parte huiusmodi pilei super
eminent fronti, aureo limbuío pretri non parut*
ornantur.cui inquam limbulo vaginala ttidcm
aureainest, quac cristas impofltas veluticonue
excipit,eosqj sic exornatos,Exarcolas vocanr.
Ensem,quem superius cimirarrara appellari di
ximus,& pugionem biciachum dictum.ac seci»
riculam à cingulo post terga pendentem contio
nue ferunt. Vtuntur prxterea nominat is antea,
scopietis, dC us quidem obi o ngis,atq» eos agib
limepertractant. Nonnulliexipsisdrmidiatas
lanceas,atqj alia huiusmodi plura bellica instru*
menta portant, EtanteSelimum quidêplure»
eiuí
 TV R C1 C I S.
cfus ordinis erant,nuncautë nô admodum mul
tisunt.Sagula quçdá passim ac circunquaq? derw
fiiíimis fllis consuta,armorn loco induunt. Fad
cm habent miris modis etrictá,etenim barbá in
tegram nô alun t/ed eam tainum,quç à supeno*
re labio dependet,partê prolixe demittun t. Ma
ïorittorû pars ex Vngaris,Sclauonibus atq? Al
banensibus côstatur,reliqua ex Grecis, Germa*
nis,Polonis,Seruiarns,atcp exOccidêtalibus ho
minibus côstat. Cçterum cx integro cìm lan U
zarorum ordmecirciter scxmillia, qui seniores
fînt,seliguntur, vt non á Bellerbciis sed ab ipso
Principe immediate pendeát.Prçterea drca de«
cem milliaiuuenum, tirocinium Iaruzaricû au
«rcentium variis in locis aluntur.atrp ex iis Ianí
zarorum duobus generibusin demortuorum
locasupplentur. Porrò stipendium non omnú
bus xquale est.sed vnicuique pro mentis auge*
tur: nequecorumendationeautrauore ad hanc
rem opus est : quoniam qui egregium aJiquod
facinus aggreditur , plurimorum oculis expof?*
tus.aut prosperam fi vicent,auc aduersam,fl suc»
cubuerit fortunam, ex perit ur, id quod in causia
est.vrin viros fortissimos euadanc,quemadmo
du in vanïs conflictibus cognoscere potuimuc.
Etenini post Aniurathis tempora , qui primua
Ianizarorum ordines instituit nunquam eos a*
cie intcgra pugnátes,fuisse fugatos inuenimus.
Deniq? lanijari Prxpositum vnum habent,quo
quum subvno 8C eodê papilione versantes,of»
ficia in ter se distribuût. Ná nônulli coquine.alrj
vero tendêdi ac coHigëdi papilionis curá habêt
Suntetiá çjipsius Papilionis custodia: prxflnt,
flcquesumma in concordia quietissime viuunt,
Dcinde
 DE REBVS
Deinde Centeni quiq? ac Milleni fuis prefectís
parent,quousq? tandêad Ducem vnum oim su»
ptcmum ac supremçautoritatis deueniatur,quê
A-, ipflA gam appellant.Insuper ex oibus lamzaris
ducenti.cçteris 5í corpote proceriores,& iagit
tandi arte peritiores diguntur, q tenfls arcubus
ac sagittis neruo aptatis equitantc Principe cir*
cundant,Solachi rj nominantur. Sagulis aliquáí
to §j reliqui Ianizari breuioribus vtuntur. Pilc*
os albos in formam pyramidale oblôgos in ca*
pite gestant.quorum tummitatibuscristulasali
quas plerunqt affigun t. N ecp aliud omnino hic
Ianizarorum ordo est, q M aced onica Phalanx,
qua totum Orientê AlexanderMagnus debella
uic Viden turq? iam Turcx quemadmodû irrw
pertj Macedonici occupatores sunt, ita & miH*
taxis discipline ab antiquis Macedoniç regibus
instituta: imitatores elfe: quâquam in quibusdí
i Macedonibus diffmn t.Maced ones enim lon
gis lanceis,lorica,galea,& parma ferrea vteban*
cur,quae quidê parma ab humeris pendebat, vt
quoriea ense cominus pugnandum erat , ipiam
ampere raciie valerêt:H is igitur equitum ac pe*
ditum generibus Principis Porta conduditur,
qua(vt superius dictum est) semifugatis ixpius
incer pugnandum exercitibus opem ferens,no*
biliifimis potitur victoriis.Omnes autem alrj e»
Bcllerbdus quitum ordines sub Bellerbeiis sunt. BeUerbe*
ius veroidiotnateTurdco Príncipem principû
ibnat,Sûtq» rj numero duo tonus equitatus prç
cipui Duces, Imperane Saniacis, qui quidê pro*
Uindarum Prefecti Ain t,ob eximiam aliquá vit
cutem ad id munerisaslumpti. A! ter autc ipsor*
Bellerbeiorum in Natoliamoratur, atqj vrbê
Ga«
 T V R C I C I S.
GalatiçCutheiam dictam inhabitat.Alter vero
in Romsuria veriatur ac Sophiam Sentiçciuit»
tê incolicPorrà vtereg plurim os fub se Saniaca
tus conriiiet,q Saniacatus licet fub Baiazcte nô
hifl duo de quiquaginta essent,nihilominusau*
cto posteaperbelimum ac Solimanûimperio,
ctiam ipsorum numerus auclus est. Sub Sania*
cis Subasij ac Timoriotes funt,qui pro numero
Villarum 3C locorû,quos possident,equite6 ale*
re,ac singulis pro stipendio tria millia Asprorû,
quç summa Turdcç monetx sexaginta ducatos
effvcit,annuatim exhibere tenentur.Si quis áuté
ex ipfls equiobus arma atcj? equum ci traditum
nô recte curat,(ratim ex equitû numero expuiu
gitur.Cçterum Bellerberj quories Princeps iiu
bet, sexagintamillia equitn & eo amplius pau*
ciflïmis díebus congregant. Et Natolix quidë
equites pulcherriima scuta,lanceas,arcus,<ecures
accimitarrasferunc, Romanhe vero lanceis 3C
scutismore Albanensium, sed paucisiìmisarcu*
bus vtûtur,atq? rj fane Natoliç equitibus robw
stioresfunt, licetilliineliores &ornatiorese*
quos habeant.Omnes autê eodem modo Tu»
bantis siue Caputns (vt ita eos vocem)acumfe
natis ex pellibus ve! ex quaiibet aita materia,vt
Vnicuiqjmagisarridet,confecfnscapitategunr. .
Sunt prçterea quidam alrj ex Turcica natio*
ne qui bus olim ab Ottomamïs Prícipibus agrí
variis victoriis acquifiti, pto flngulorú maint
fie distributi funt, vt vnufquisq; pro fîngulo ter*
reiugero,quodaccepit, equitê vnumaut duos
pedites quoties maiora instant bella, exhibere
Principi reneatur. Atq? ij vocantur Mosellini, (foselUnl.
ex quibus nonnunquápluiquaro fex millia equi
tum
 DE R E B VS
tum,ae peditum magnus numerus in Vnum st»
- . U, Sednec$rei bellicx peritia netp vinbusad*
modum valent.Habent rj quosdam veluti ccn*
fores i Principe constitutos,qui prouincias om
nes Turcicas circumeuiHeshuiuirnpdiagroru
posseffores agnoscant, ac seuereiudicerit.
Ceteri ocs Turcici exercitus equites, forru*
nç equites sunt absq? certo siipêdio militantes,
Alcanzi à aPPe'lanturfl' Alcanji.Et quidc natura ipsa ma>
nônullis A, xim* ^* wudeliiïïmi Jatrones sunt,pannofl ince
conizix fa< dunt^ac pileis pelliceis capita obtegunt,Militiá
talcs dicSf. tiô nifl speprçdc exercent.Quû aliquò eundum
itinere vnius diei aut duorum reliquum exercw
tum prxceduut,igni ferroq? omnia deuastátes.
Nonnunquam numerum triginta millium ex*
cedant, qbus omnibus Oux vnus militari pru*
dentiaprçditus prxfícitur. Enimuero exhoc or
dine extitere rj g anno fuperiore Solimano Vi*
ennam oppugnante,trans vrbem progrcifí,re*
gionem Lincio adiacentem memorabiliclade
ajfecerunt, miserisq? senibus crudeliter interfe*
cftis,ac locis igne côsumptis,quamplurimos ca*
ptiuosabduxerunt.Inter hos Alcan;os pluriml
Marteloflï,Vallachi, âC Tartari inhumaniflimi
alioqui homines militant.
Aíàpi. Est adhuc aliud genus mih'tum,quiA sapi vo
cátur,Sed rj pedites funt,quos prouinciç ac Tur
cicçciuitates iubente Principe ad bellû mittût,
ac fingulis tres aureos coronatos in fingulorum
mcnsiû stipendium exhibent.Suntcp ferè ocs fa*
gittaríj. Verû genus hocignauû atcp inerme est
acbellis patû aptú. Vn etiam ipse Pnnceps quo
cies nauale bellû parat, iis remigû loco vtitur,
In terrestri autem bello, ipsos earum operarum
• . . . vice
 T V R C IC I S.
Vfa habct,quibus (vt soperius diximus) nostri
exercitus in excauandis vel miplendis foifit, at*
quealiis huiuscemodi ad bellû necestariis exe*
quendis vtuntur, quemadmodû eos Rhodi ac
Vienne habitos esse satis constat, adeócp Impe*
rator istoríí salutem parum curat,vt siepe fofláf
oppidorum, quç oppugnant ipsorum corpori*
bus inipleat,quo facilius aditûad loca expugná
da Iani;aris parer,Ducem nihilominus bellandi
peritia inflgnemsemperhabent. Canerum Yîfîfi
Visiri Bassximperatorid Consiliissunt,cum iis Ban*,
enim de negonis omnibus,tam ad pacem, qp ad
bellum pertinentibusagit.Suntautem nuniero
tres,aut ad summum quatuor. Nunc vt res ha*
bent,trestantum essedicuntur,nimirum Hebra
imu8,Aiax, 8C Caflimus ex eorum dC ipfl ordi*
ne,quibusChristus abiuratus est.Ii vero vt sum
mam autoritatem, sic infinitas diuitias habent.
Sed huiusmod i eorum potentia inutchx oppug
tiatione non carcs, multie periculis exposira est.
Nam pro principis libito sxpe etiam strangulá*
tur,flc enim Acomathes Ghendich Baiajetis,flc
Mustapha 5C IanusSelimi, sicFaracateshuius
Solimani iuflu pcnêre.AHquandodigniratibu»
priuantur, vt Pirrho ante hosce non itamultos
annoseuenit, qui nunc senio confectus, in vdla
quadam principe concedente priuatam Vitá vi*
Uit.Verum quod ad bella attinet, Expeditionea
Bellerbeiis cômittuntur,quisapenumero vno
SC codê tempore etiam Viflri,id est, Coniìliarij
font. Sicuti Hcbraimus Vngarico bcHo contra
Ludouicû regê SC Bellerbeius dC Viflrus erati
Idem erat & Sinamus Eunuchus,g sub Selimo
in<ôflictuMattaree habite intetfecr* occubuit.
Porrd
 DE R E B V S
Porrò in Principis aula variium hnguariini vsui
«st.quarû tamen omnium cognitionê.omnes fc
tè saltem aliquousq? habent,quemadmodû cris
in tuç maiestatis aulaGallice.Hispanice,Germa
nice,atq? Italice loquntur. Eniuero lingua Tur*
ciea, qua Imperatoripse vtitur primum flbá vê*
dicar locum,Arabica secundû, qua Turcarû lex
(Alcoramum vocát)conscripta est,& in vniuer
sum Turcç literis feu characteribus Arabicis in
scribendo vtuntur. Tertium locum bclauonica
lingua occupat,qua quia latifiimc patetJaniza*
ri loquuntur.Grçca quartum locîi habet, a vw
ro Constantinopolitani ac codas Grçciç vrbiû
ciues vtuntur. Verû enimueroTurce disciplina"
militarem tanta $C iustitia SC scueritate exercêt,
Vt veteres Gratcos ac Romanos facile super!t.
Nulla vnquá inter eos pugna exauditur, prop,
terea quod vel minimum etiam delictum capfe
te vindicetur. Tribus vero de cauffis Turc* cji
milites nostri meliores funtrPrima est.quia prô
pte obediunt imperantibus,quod inter nostros
raro flt, Secunda, quia nullû quanuis manifestû
Vitç diferimen in pugna fubterfugiunt, temera*
ria quadam opinione iìbi persuadentes, vnfcub
quequornodo SC quando mori debeat, eflè cô<
nitutum.Terria, quia abscj» pane SC absq? vino,
djuviuerepossunt,oriza&aquacôrenti. Sçpet
numero etiam xquo aîo carent carnibus. Quód)
fi contingat eos orizam quoqj minime habere,
hìitís carnibus minutatim contritis, ac velut in
puluere redactis vtuntur. Náeiusmodi pulue*
res in quibufdá facculis secum ferunt,quumque
opus eftymmixta calidaaqua,dissolutos ebibôt
atqj indenutriuntur, Prgtcrea soJitisuiie,pr»se«
 T V R c r C I s.
tfm quum niïnia faroe laboratur,equos phlebo< p|jn>
tomare,atC£ illorô sanguine vitam propná ale*
re.Quin etiam equinis carnibus non iniuri vesi
cuntur,denicp multo commodius omnc ihopiS
ferunt, q nostri milites, qui nâc etiam in castris
Elura fercula expetunt. Vnde tu» maiestati ni
il dífficilius in pertractando hocbelloscofte*
ret,q vc ratio conducendorum cômeatuum cô*
ftet,prçcipue panis acvini,quastamen duasres
Romani veteres nô admodum curabant,contê
ti videlicer aqua de frumento contuso,atqi in le
betibus cocto.quod illis ordinario iure exhibe*
batur.Quôd fi pane vescendum erat,quasdácd*
ficiebant placentas, quasvelsubcineribus, vel
sub testis quibusdam ferreis in hoc supereurrus
post legiones conduCÌis,coquebant.Etcnim il*
iud nobis perfuadeamus oporret, fl obuiáhosti
eundum erit,Turcas in itinere nô permifluros,
vtaliquid commeatus in noflra castra deferai.
Nam equorum multitudine,maxima occupant
fpatia, atqi iter ad castra circumquaqj impediut.
•Sleq? hiric difficultati vllaaliaratiôe occurri po*
test,nitì ve vnusquisq? miles qu§ ad sufìentandS
Vit5 necessana funt,secum ferat.vtputa (accules
tarins plen os,aur panes recoctos,aut alim êta a*
lia huiusinodi. Ad hçc illud obseruandû,vt legi
ones in acie dispofltç,ac leuioribus machinis çre
f»circundate,semper inced5t.Neqj impcdhnen
tis pluribus onerentur-Enimuero si'Ons noster
ïefus Chnstus id gratiç tufmaiestati côceifcrit,
Vt Christianos milites sanizaris Qpponat, pro*
culdubio certisïímá adjpifectur vicioriá,Et for
tissimfqdê Germanorûpeditîí legiones primû
educendc, erunt,vt siistinere, acdcmn etiS reiice
' - . P re
 DE R E B V S
re Turdcos equites poiïinr , quousij tandê ad
pedites penetrare liceat.Turcicusautê peditat?
quanuisfortiflimus sit,nunquá tamc Germani*
L/anceariis prçsertim Boëmis,Hispanis,atcp Jta
lisscopietanïs(vt vocát)adiutis,par erit. Quòd
fl Ianizari in fugá verterentur, iam çreis machi*
nis,imped!mêtisq},atq? adeò castrorû hostilium
oíapparatu potin ras esset. Necpadmodû refew
ret, etiam si oês equites incolumes euaderêt, qfi
experientia ipsa iá constatjanizaros Turcicarû
viriû neruos esse. Tu huiusmodiautem euentu,
etiá Christianiequites,licet pauci,cômode satis
in hostëferri pofìcnr,sic tamen vt á nostro pedi
tatu nô longius abirent,neabhosbbus circnclu
dicontingeret.Ná quw tam leuis armatures ca
raphracti equites optimearmati sint,secure ho*
stes iniequi ac se subinde ad peditatum recipere
valerêt.Necp id inutile fuerit, si extremi peditû
ordines clypcisac parmis vtátur, quo antequS
cominus in pugná dcscendant/agitras excipere
absq? nocumêto possint:tanta emm sagitta^t,ve
luti grando erit,vt qpluriimi vel armorû.vel ail
arum rerîí tegumenta deflderaturi sint.Nec fané
olini M.Antonius sagittariisParthis aliter q mi
litíí capita clypeis tegendo reibrit. Quin 3c pot
steriores Romani côtra Gotthos & Hunnos,g
oês ferè lagittarrj erant,testudinc clypeis itidem
confìcientes q" ciriflïme poterant in hostê coeur
rebanr, quia cominus pugnantes râcflius multd
Victoria consequebantur.Summa est.vt Deum
opt.max.enixe precemur,ne bellû.posteaquam
incçptû fuerit,protrahatur,sed facultasilicôcô*
fligedi nobis detur.Eteni Turce,si bellû protra*
hendum foret,ob equorum multitudinê ac patj
entiam
 ' TVRCICIS.
entfámilittim.j'nnumeráfcp pecumarum myria*
das, facile tandê fuperiores euadere possent. Sed
(5 statim confligatur, verisimile est,peditatû no>
stnim nobis victoria pariturum. Et quomam fl
huiusmodi confiictudecernendíí esset,aka toti*
us orbis imperrj iaceïetur.neceflarium iudicaue
rim.vt maximus rerum oîm militanum appara
cus sieret,queadmodum ab iis qui sibi timent dt
cricontueuit:côtemptis nonnullorum vanisac*
queinutilibus verbis,q Turcas antequam peri*
culû faciant,nihili faciunt.quo vbi bellû inccep*
tum fuerit,adeô nobis oíabenedispofiiasint,vt
nô tantum virtute,armis,ordine,machinis acre*
is arq? aliis huius generis rebus Turcis nô ceda*
mus, sed ne numero quidê militum multò illit
inferiores fini us. Ceterûnonnulli iunt,quiexi*
siiment Turcájìipseaut A uitriam.autítaliá in*
uaderet,in fugá verti facilius postes si Chrisiia*
ni in Turcicas prouincias ,pfecti, eo lociipsum
adorirëtur, vbi postlongorûitinerum labore*
etiam cômeatus inopiam fustlnere fortaisjs co»
gerentur.Et hec quidem opinio forsan nôaber
raret á scopo,fl principes Ghristiani adeò vnani
mes essent,vt ad primum ipsiiis Turcç aduetus
rumorê, validas ad resiflendum vires in vnum
colligerent.Sed sperare vi* possumus hoc futu*
rQ.Nam nullus vnquS flbi pcrfuadebir, Turcam
aduentare,quousq? tandc adeò propinquus ex*
tirerit, vt oh ad refistendum apparatus, ferus ac
frustraneus futurus fit, quêadmodû in Rhodia
Belgradenfl acBudensi expeditionibus côtigit,
Qiia.de cauiìa qui rei bellicç peritiores funt,ar*
bitrantur,certius ac securiusin inferendo hosti*
bus,5 in excipiendo ab eisdè bello victoriá cô*
. $ : F t fisterc
 DE REBVS TVRCICIS.
flstere pòiíe : bellum enim quod nobis infertuf
ab aliis,vt periculosissimú eit.ita Deus summo*
pere orandus,ne huiusmodi nos inuoluat. Por#
rô quo tem pore de susoipie nda in Turcas expe*
ditione,plurimus sub Leone Papa X. fermo e*
rat,Ducû quorundá primi nominis iudiciu fuit
Vt ea nô nifl valida ac rriplex susciperetur,nimu
rum in hunc modum, vt Maximilianus Cxsar,
Germanie,, Vngariç, Bocmiç,ac Poloniç viri*
bus comitatus, Seruiam versus secundú Oanu*
bium iret.Franciscus vero Francorâ Rex,ingê*
ti exercitu ex quacunq? ad bellû dispoflta natio*
ne conscripto , ex Apuliaín Epiru traiiceret,ac
fauorepopulorum illojfc,qui Turcisalioqui in*
fenfîífimi sunt,adiutus progrederetur, quó bo*
na sortuna iter ostend isset. Rex autem Ángljç,
Lufltanis,ac tonus Hfspaniç viribus, néenoa
Venetorû triremibus adsutus , Hellespont um
versus nauigaret,Castellisqj,quos Dardanellos
vocant,cxpugnatis,rectá Côstanrinopolim pe
teret. Futurû enim arbitrabantur,si res Turcica
Vel in vnum tantû istorum tria laterum debili*
taret ur,vt C hnstiani postea victoria in tegram
adipisd facile valerêt.Sed quêadmodâ summae
diffïcul tatis erar,Christianorum vires oês,ac pe
culiariteripsosetiam potentiores Principes in
vnum colligcre,flc D El voluntate est actum,
Vt omnía tunc in nihilum redigere ntur,quo hu
iufmodi Turcarum debellandorû occaflo traru
quillioribus temporibus , adeôq? tue maiestati
iam adulte feruata, eam ad summum fasti*
gium vere gloriç, vt fuis in nuraeris
Virtutibus meretur,ex*
tolleret. ..>
FINIS.
 D E G R * C I A,
Quid tandê de vniuersa dicam Gtfciaí vbl
Christus maiore studio prçdicatus est vnquam,
atq? in Grçcias' Que vnquam terra tot aluit infl
gnes,& eruditione 3C vite sancítimonia viroa <
Hanc olim Musaríj patriam,gens barbara TuW
cx.vniuersç polirions literaturx ignara, pecca*
ris nimiruid nostris exigcribus,poflìdet.Porrd
de origine Turcarû.nô alia afferá.cj quç Toánea
Baptista Egnatiuâ Venetus de illis prodere nô
dubitauit.Turcarû,inquit, tenuisssma memorî
tur primordial vt cxterarû gentiú plane obw
fcura.Casprj maris accole fuerut, q sepringêtefl*
mum ab hinc annû natali solo relicto,in Perfide
atq? Asiá minorê primû impetû fccerc.Sed nec
vnus dux illis,nec cerrû imperiû. Vagi, dispala*
riq? quouecuiq? sorsaffuitjatrocinantes magit
qj belligerantes prouincias vastarunt.Prima Rit
pendia Basilio Macedone imperante, sub Miw
chumerio Sarracenorû principe meruere, quew
rum prxcipuc opera Babylonioí, Indosq? illc
vicerit.Variatû sçpe inter eos ractiombus exor
risadGallorûvsq?memorabilê il!5 expedition
nê,quafracti ab his sxpius, magna etiá imperif
parte maltari sunt,donec Othománus veterem
gentis gloriá asserere ausus est . Is obscuro loco
& parentíbus agrariis natus,virtute ac callidita
te flngulari.côflata per seditionê manu, circôfcr
re Turcica ccepit arma, in su» gentis hoîes non
minusinfestus qin nostros. Othománus igitut
his auspiciis intra octo et viginri annos,qu(bua
rerú potitus est.incredibile didtu quantíî rem su
am auxerit, MagnS eerte Bithytria parte breul
fubigit,oppidaq? ad Euxinû pofica nô pauca ce*
F j pit.
 DE GRACIA. 'I
ph.Qiri morfens Orchani filio regnú per man*
tradidir. Hic Pruflam Grecis ademit, primusq»
in Europam traiecit.Tandê post.XXII.impe*
rtj annû,Ammuratê flliû hçredê reliquit.Ts aui*
tam patemácgfelicitatêemulatus, in Bulgares
tnouit.Hellespontum ad Abydû superat.Calli*
nopolimcpcum aliis oppidis occupat. Seruiam
Bulgariáq? ingressus.quû Adrianopolim ptius
occupasset,occurrentes lîbi cuni paratilïiniis co
piis hostes ingentí cçde proBigat, Lazaro Ser*
uiç principe in acie cçso,sed mox i feruo Dni in
Vindictam Ammurates occiditur,quum annos
viginti rres imperiúm tenuisset,Bazaite &SoM
maiio filiis superstitib'.Bazaites interfecto pcr
infldias fratre,magnam Bulgarie parte flbi fui»
íecit. Bossinam, Croatiam, vlteriorefq? Illyric*
partes vastat.Tandê Mahometes rem Turcarú
occúpat,qui Bulgaros ÔC Vlachos prçliis SC cla
dibus afflixir.Adrianopoliq? recepta , regiá ibi
icdë statuit, ipso post annos septi & decê mor*
tuo,Ammurates filius regnum intt , Prima illi
expeditio in M ysorum principe, qui nunc Se»
ui dicuntur,fuit: de quibus Scopiá 3C Nouemô
tum cepit.In Vlachos,Vngaros,<5c Germanos
incurflones graues fecit.Tandc Mahometç filio
cura rerum demandara,quum annosxxxiin. re*
gnaflet,niçrore animi obiit. Longû esset.fl Ma
homeris eius fllrj res gestas explicë.Quat quátat
fuerint,nouum Othománicç ramiliçmagni coé
gnomentum ab eo quçu'tum,& in hçredes tara
transmissum arguat. Is enim duo CbristianorS
imperia,Constantinopolitanum,&Trapezun
tium subuertit, regna duodecim nobis ademit,
SC cgtcra.Hic quum amu's prxfuiiset,xxxi. obiit
Anno
 DE GRACIA;
Annofelutisnostrat.M. CCCC. LXXXfc
quinto Nonas Marj.Quo mortuo,Bazaiteg re*
gnû obtinuit,q qun Vlachix castella quxdá ex*
à quo sçpe victi Turcac,tandc pacc.fcedusqj ini*
ere.Hic ex quo annos ferm è trigi nta irnperaiTec
á Selino fflio rcgno pellitur . Hucusq? Egnatiu
sequutus sum . Hic Selinus paratissiin is copiis
aduersus Persarum regem lsmaelem venit, cçso
in acie duce Persarum, niagnam Perfix parrem
in desoJationem dedit,Deindc Syriam subegit,
ac Sukanû vita exuir.it gyptumq? imperata fa*
cere coegit,quod factum est anno saluris nosira:
M.D.X VI.Quum porrd 3c hicdiem obiiflet,
Splimánuâ rilius eius regnare Cçpit pro eo. Quí
annoáChristo nato.M.D.XXI. Albam Gnet
cam Hungarix ciuitatem cepit.Rhodon In fui3,
Annosalutis,M.D.XXíII.in deditionem rece
pit.Ludouicum Vngarix regem, in acie cçsum
friteremir,Anno.M.D.XXVI.Budam Vnga
ria; duitatem.non tam cepir,qj vastauit , atque
adeo nihil in ea immanitatis sux reliquit liberû.
Viennam Austriç obsedit,sed frustra. Quum se*
cundo hoc idem tentarer,á Carolo quinto Ro*
manorû imperatore facile retrocedere coactus
est.Occurrês enim ei Cxsar exquisitiiTimis Ger
manorum copiis,om nem facile Turcicam vim .
represtït,Cefa sunt passim Turcarû quinquagirt
taniillia. Si Deus nos respiriat, facile recupera*
bimus Afiam,facile Turcas profligabimus.Nô
enim in finem hxreditatê suam relinquer Deu$,
qui est benedictus in sçcuîa. Amen.
Typis Ioan. Graphei,