Documenti di Didattica
Documenti di Professioni
Documenti di Cultura
poemebi prozad
moTxrobebi
espanuridan Targmna
manana gigineiSvilma
gamomcemloba
`saqarTYvelos macne~
Tbilisi 2008
Gabriela Mistral
Poemas en Prosa
Cuentos
© manana gigineiSvili
ISBN 978-9941-406-45-4
3
mis pirvel poetur krebulSi da misi pirovnuli
ganc debi umSvenieres poeziad gardaisaxa. igi
ar gaTxovila, uSvilZirod gadaego da Tavis
arsebaSi Cakluli dedobis saocari wyurvili
gamoxata mxatvrul sityvaSi, Seqmna msoflio
mwerlobaSi dedobis, dedaSvilobis Temisadmi
miZRvnili unikaluri nawarmoebebi. gamaognebeli
gulaxdilobiT gadmogviSala qalis sulieri sam
yaro, gabedulad isaubra uCveulo Temebze, msof
lio literaturaSi naklebad damuSavebulsa da
saCoTirod miCneulzec ki. dedaSvilobis Te
mas gabriela mistralma prozauli poemebis
ramdenime cikli uZRvna. am prozaul poemaTa
Sesaxeb Tavad gabriela mistrals naTqvami aqvs:
`es prozauli poemebi espanur enazea dawerili,
magram amasTanave universalur qalur enazea
aJRerebuli~. maradqalurisa da maradiuli de
dobis uRrmes da usaTuTes gancdas gvaziarebs
gabriela mistrali. am poemebiT aRtacebuli pab
lo neruda aRniSnavda: `man dawera poemebi, dawera
proziT, _ wminda, daxvewili, cecxlovani proziT.
gabriela mistralis proza aris yvelaze ufro
sulisSemZvreli poezia. gauTxovari qali Tavis
poemebSi saubrobs fexmZimobaze, mSobiarobaze,
dedobriv zrunvaze~.
Tavad gabriela mistrali ambobda, rom de
dobrivis gancda yoveli adamianis amamaRlebelia,
rom `akvnis simRerebi~ ufrosebsac sWirdebaT,
raTa maT sulSi simSvidem daisadguroso.
gabriela mistrals pirvelmave poeturma
kre
bulma gauTqva saxeli. amas mohyva sxva poe
turi krebulebi: martooba (1922), sinaze (1924),
tyis Wra (1938). poeti bevrs mogzaurobda, mTe
li Cile fexiT hqonda Semovlili, imogzaura
uamrav qveyanaSi, movlo kontinentebi. dedamiwis
sxvadasxva kuTxis buneba, gansxvavebuli garemo
4
da adaT-wesebi gabriela mistrals uadvilebda
sxvadasxva erTa sulis wvdomas, farTo asparezs
uqmnida mis gancdebsa da SemecnebiT interesebs,
did gasaqans aZlevda mis poetur miswrafebebs.
gabriela mistralis nawarmoebebi qveyndeboda
sxvadasxva qveynebis espanurenovan Jurnal-gaze
TebSi. mis mxatvrul TxzulebaTa Tavmoyra da
sruli krebulis gamocema moxerxda mxolod misi
gardacvalebidan erTi wlis Tavze, 1958 wels.
gabriela mistrals nerudasTan da uidob
rosTan erTad miiCneven Ciles Tanamedrove poe
ziis fuZemdeblad. `Cems mokrZalebul Semoq
medebaSi cocxlobs Ciles suli _ damuxtuli,
Sekavebuli da mkacri~, _ es misi Sefasebaa sakuTari
Semoqmedebisa.
SvedeTis akademia ganmartavda, rom `gabriela
mistrals nobelis premia eniWeba Rrma gancdebiT
STagonebuli lirikuli poeziisTvis, romelmac
misi saxeli aqcia mTeli laTinuri amerikis su
lier miswrafebaTa simbolod~.
gabriela mistralis leqsebsa da prozaul
poe
mebSi adamianis sulis unazesi mimoxra da
unatifesi gancdebia gamoxatuli. mas miaCnda, rom
racionalizmis epoqam sasikeTo ZvrebTan erTad
gamoiwvia samyaros universaluri harmoniisagan
adamianis gaucxoeba. am harmoniis aRdgenas emsa
xureboda gabriela mistrali. misi azriT, sam
yaros ritms unda Seewyos adamiani. mis poetur
qmnilebebSi wrfel intimur gancdebs saerTo-
sakacobrio ganzomileba eZleva.
gabriela mistrali Tavis Rrma gancdebsa
da fiqrebs gviziarebs, mkiTxvelic uneburad
erTveba mis poetur xilvebSi. mis SemoqmedebaSi
gancdaTa siRrmesa da sisaTuTes didi sevdac
axlavs. `momitevon im adamianebma, romelTaTvis
sicocxle mxolod siamovnebaa~, _ ase mimarTavs
5
igi mkiTxvels da Tavisi SemoqmedebiT gviCvenebs,
rom sicocxle RvTiT boZebuli saswaulia, rom
cxovrebis gza umiznod ar unda gailios, rom
yvelaferi mniSvnelovania amqveynad: mSobliu
ri qveynis sanaxebi Tu sxvaTa qveynebis xedebi,
saukuneebSi Camoyalibebuli zne-Cveulebebi
Tu momavlis siaxleni. gabriela mistralis yu
rad Rebas ipyrobda erTi SexedviT sruliad
umniSvnelo sagnebic ki. yvelaferi feTqavs,
cocx lobs, araferia amqveynad SemTxveviTi da
yvelafris miRma sulier, zogadsakacobrio fa
seulobebs xedavs poeti; materialuri da konk
retuli faqtebidan igi migviZRveba sulieri
siRrmeebisken, amaRlebuli idealebisken. igi
poe turi sityviT qmnis grandiozul Canaxatebs,
mSobliuri qveynis peizaJebs enacvleba dedamiwis
zurgze poetis mogzaurobis STabeWdilebebi. igi
wers siyvarulze, gansacdelze, mSvenierebaze,
sixarulze da sevdaze.
gabriela mistralma prozaul poemaTa cikli
miuZRvna xelovnebis daniSnulebas. xelovanis
aTi mcneba erTgvari kredoa mSvenierebis yvela
msaxurisa. sulismargebel sakiTxavTa cikli
adamianis ufaqizes miswrafebebs gadmogviSlis.
axalgazrdobis aRzrdas, Rirseul pirovne
bebad maT Camoyalibebas gabriela mistralma
didi energia Sealia. am Rirseulma Rvawlma
Tavisi gamoxatuleba hpova mis mxatvrul Semoq
medebaSic. maswavleblis locva-vedreba mTel
msoflioSi gavrcelda da axlobeli gaxda mravali
pedagogisTvis; maswavleblis aTma mcnebam
aRmzrdelis movaleobaze daafiqra uamravi
pedagogi.
gabriela mistralis Sesaxeb frTian frazad
iqca: `aRsarebasaviT gulwrfeli gabriela~, `cec
6
x
lovani da RvTismosavi gabriela~, `Ciles mas
wavlebeli gabriela~.
gabriela mistrali mSobliuri enis madls
aziarebda espanurenovan mkiTxvels, enis grZnobas
uRrmavebda da ufaqizebda. misi ena gamoirCeva
mdidari leqsikiT, sasaubro intonacias zogjer
bunebrivad enacvleba arqauli ieriT Seferili
fraza. igi sulis usaTuTes gancdebs saocari
gulwrfelobiT gamoxatavs da amis Sesabamisia
enobrivi qsovilic. zogjer sityvaTa Sorisaa
bevri ram sagrZnobi, unazes grZnobaTa gamoxatvas
xSirad igi naTqvamze ufro uTqmeliT axerxebs.
gabriela mistralis prozaul poemebs xSirad
`locvebs~ da `epistoleebs~ uwodeben.
am patara krebulSi gabriela mistralis pro
zaul poemebTan erTad warmodgenilia ramde ni
me sxva prozauli nimuSic, romelTa saSualebiT
qarTveli mkiTxveli eziareba mis poetur xilvebs,
Seitkbobs da Seiyvarebs mis mTrTolare poetur
suls, wrfelsa da marTals, gaiTavisebs samyaros
miseul xedvas.
manana gigineiSvili
7
vedreba
gabriela mistrali
8
dedis poemebi
makoca
sibrZne
9
tebs CemTvis am saocar saCuqars CaxCaxa mze da
lorTqo balaxi?!
kvamlisfer mtevans rom mzis Tvali Caudgeba,
mec aseve sinaziTa da netarebiT mavsebs naTlis
sxivi. Cemi arsebis siRrmeSi Cemive ZarRvebidan
wveT-wveTad iqmneba igi da Rvindeba CemSi.
da ase vivsebi. vinc xorcs isxams Cems sxeulSi,
misi wyalobiT Cems miwier bunebas RvTaebrivi neba
msWvalavs. da roca TrToliT amovTqvam leqss,
Cemi arsebidan CaRdeba gaunelebeli cecxli da
gavarvarebuli nakverCxaliviT viRvelfebi.
sinaze
da
10
welze movxvie xeli. Sin wamoviyvane. mouxdeli
rZe vasvi Cemi WiqiT da Cems WerqveS movasvene.
siyvarulis tvirTiT iyo damZimebuli. rZe blomad
Tu ar Camidgeba, Cemi biWi mis ZuZus mohkidebs
pirs.
vedreba
ukareba
11
maradiuli tkivili
misi gulisTvis
simSvide
12
mzis gulze nayofi rom sitkbos Caiyenebs, mec ase
unda movamwifo Cems wiaRSi Cemi pawia. fiWvnaridan
Semoqrolil sios vagebeb saxes. naTlis sxivma da
niavma sisxli damiwminda, gamijansaRa. da me aRarc
siZulvili SemiZlia, aRarc buzRuni, _ mxolod
da mxolod siyvaruli! am siCumeSi, am simSvideSi
vqsov mis sxeuls, saswaulebriv sxeuls. vqsov
Cemi ZarRvebiT, Cemi saxiT, Cemi mzeriT da wminda
guliT.
misi TeTreuli
Cems qmars
deda
14
gakvirtul xesaviT gadavifurCqne da Cemi arsebis
siRrmidan daiZra macocxlebeli siTxe.
Secbunebulma da saxealewilma vaxsene tkivili
da SiSi Cemi sxeulisa. mkerdze mivexute dedas,
patara gogonad viqeci da sicocxliT SeSinebuli
avqviTindi mis mklavebSi.
miTxari, deda!
gamTeniisas
15
wmidaTawmida kanoni
16
yvelaze sevdiani dedis poemebi
gamogdebuli
risTvis moxvedi?
17
akvnis simRerebi
Cemze mondobili
rweva-rwevaSi
18
Rame
me gyavar
aRtaceba
19
caze da miwaze ufro mdidaria Cemi patara,
yaryumze ufro Zvirfasia Cemi mkerdi. Cems sim
ReraSi xaverdia.
Cemi biWis pawia sxeuli qrTilis marcvalivi
Taa, ocnebaze msubuqia. Cemo biWo, arsad gamiqre,
iyavi CemTan.
sevdiani deda
sinaze
naRvliani nanina
20
eh, ar gjera da mitom Wirveulob uzneo bavS
viviT. ra iyo, xom ar ggonia, rom dedaSens ZuZu
uSreba dardisagan?
batknebi wamoizardnen, matyli dasarTavia.
Senia es fara. aba, visi unda iyos?!
es rZe, curebidan rom iRvreba, es TavTuxis
xeleulebi Senia. aba, visi unda iyos?
eh, ar gjera da mitom Wirveulob uzneo bavS
viviT. ra iyo, xom ar ggonia, rom dedaSens ZuZu
uSreba dardisagan?
ho, viTamaSoT, Cemo biWo, mefededoflobana
viTamaSoT!
SiSi
kravi
21
TeTria Seni sxeuli, mTvaris mkrTali naTe
liviT TeTri! yvelaferi miviviwye, raTa Sens
akvnad gadavqceuliyavi.
mTeli samyaro gulidan gadamqarda, vgrZnob
mxolod Cems savse mkerds, romelic Sen gasazr
doebs.
SeniT gaxarebam, Cemo biWo, damiCrdila yve
la sixaruli. mxolod isRa maxsovs, rom Sen
gWirdebi.
cvar-nami
povna
22
Cemi simRera
23
bavSvis Tma
24
dedis gaxseneba
25
acocxlebdnen im warmodgenebs, im azrebs, rom
lebic Sengan ukve mqonda naCuqari da sulSi
SemoWrili.
deda, Sen SemiZexi iseTi ubralo sagnebisa
da movlenebis saufloSi, romlebic tkivils ar
momayenebdnen. es iyo samkurnalo balaxebi, baR
Ca, saxlis winkarTan suros foTlebi. saTuTad
vexebodi maT da cocxal megobrebs viZendi.
zogjer saTamaSosac miyiddi xolme, ufro
ki TviTon mikeTebdi CemsaviT didTvaleba de
dofalas, anda _ patara saxls, Cemi celqobis
wyalobiT iolad rom ingreoda da ifuSeboda.
Sen, ra Tqma unda, gaxsovs, rom ar momwonda
saTamaSoebi, suli ar edgaT da imitom. yvelafers
merCivna Seni xelebi, maTi Sexeba.
gulCaTxrobili da ukareba bavSvi viyavi, far
vanas vgavdi, dRisiT rom ver mohkrav Tvals; kidev
_ xvliks, ganapirebiT rom icis mzes mific xeba.
Sefiqrianebuli iyavi, Seni gogo rom ar TamaSob
da, rom ar gaereoda bavSvebSi da ar dakuntruSeb
da. `avad Tua~, _ ityodi xolme, martos rom
mnaxavdi dabrecil vazTan an asxletili malxazi
biWiviT tanayril nuSis xesTan molaparakes. axla
Seni qaliSvili xSirad gesaubreba, magram Sengan
pasuxs ver iRebs. misi danaxva rom SegeZlos,
adrindulad Sublze miadebdi xels da etyodi:
`sicxe gaqvs, Cemo gogo...~
ise ubralod SevigrZnob mSvenierebas, TiTqos
wyals vsvamde. Sen mommadle es niWi. Senganve maqvs
dardis unaric. gulis siRrmeSi saTuTad vinaxav
am faqiz gancdebs da kvlavac Sevinaxav.
minda mjerodes, rom gesmis Cemi da Tvalebs
vxuWav, dRis sinaTles varideb mzeras. Sen xom
wyvdiadSi xar axla. yvelaferi rom ukeT gamov
xato, dumils varCev, radgan sityva uZluria,
grZnobas ver itevs.
26
netarebis poemebi
avtirdi
ufali RmerTi
27
mgznebare da wminda, eniT gamouTqmeli ndoba.
ufals CvensaviT uyvars ganTiadi, SuadRe, Se
Rameba. igi ecxadeba qal-vaJs, roca siyvaruli iba
deba. erTaderTi sagalobeli, romelic RmerTs
SeSvenis, _ es siyvarulia. galobaa SeyvarebulTa
CasunTqvac, amosunTqvac, qviTinic... kvlav Ca
sunTqva...
RmerTi aris srulqmnileba gafurCqnili var
disa, romelsac jer erTi furcelic ar dahk
lebia.
RmerTi aris dadastureba imisa, rom sikvdili
tyuilia, rom sikvdili ar arsebobs.
ho, axla namdvilad vgrZnob RmerTs.
samyaro
28
Senze meubnebian
Sens molodinSi
29
dammale
oTxfurcela yvavili
30
mesames mwuxareba hqvia, meoTxes _ TanagrZnoba.
TiTo-TiTod ifurCqnebian yvavilis furclebi da
meti furceli mas aRar eqneba.
yvavilis oTxive furcels ZirSi sisxlis Ti
To wveTi atyvia. asea, radgan mSvenierebam mwuxa
reba momgvara, siyvarulma tanjva momitana,
TanagrZnoba ki tanjvisgan iSva.
Sen moxvedi, roca tanayrili rtomravali xe
viyavi. axla ki Cems saZebrad ase gvian, SeRamebulze
gamosuli ise Camivli, veRarc ki micnob. malulad
Semogxedav, saxeze Segatyob, SeZleb Tu ara moi
xiblo ubralo yvaviliT, cremliviT ucabediT.
Sens TvalebSi ampartavnebas Tu davinaxav, da
gacli sxvebTan wasvlas, sxva xeebTan, nayofiT
daxunZlul tanmaRal xeebTan.
am miwaSi Cem gverdiT vigueb mxolod mas, vinc
iqneba Tavmdabali, Seeleva wamier brwyinvalebas,
daTmobs amqveyniur amaoebas, raTa Cems miwaze
dados Tavi da tuCebiT damekonos.
Sebindebisas
31
sikvdili Tu mova
32
xelovneba
mSveniereba
simRera
33
tkiviliT mfeTqavi, tanjviT cecxlmodebuli
guli, CayuCebul yvela xmas TiTqos Tavs uyris
simReraSi, amJamad kidev ufro gamZafrebulSi,
magram adrindeliviT utkbessa da unazesSi.
xom ar umReris qmars, romelic egeb uCumrad
yurs upyrobs mas SeRamebis bindbundSi. egeb Svils
umReris, Soridan amSvidebs Tavisi simReriT? an
egeb umReris sakuTar guls, RameSi marto dar
Cenili bavSviviT miusafars?
Ramdeba. simRera Rames egebeba. da aris RameSi
am simRerisTvis raRac dedobrivi. varskvlavebi,
romlebic es-esaa daaCndnen zecas, adamianur
sinazes gvafrqveven. varskvlavebiT moTvaluli
ca adamianuri siTboTi dahyurebs dedamiwas da
esmis misi satkivari.
simRera wmindaa, rogorc SuqCaRvrili ankara
wyali. simRera vel-mindorsac siwmindes matebs,
gajaxirebul-gaukuRmarTebul dResac ganbans da
Camoacilebs yvelafers, rac kacTaTvis saZraxi
sia. kvlav mReris qali. misi simReriT amoiTqmeba
da amoizrdeba ganwmendili dRe da varskvlave
bamde amaRldeba.
ocneba
ufalma miTxra:
_ erTaderTi, rac SenTvis damrCa, _ es aris
lampari. bnels gaginaTebs. sxvebma iCqares, trfoba
da siamovneba airCies. Sen ki ocnebis lampari
gergo. icxovreb misi neli naTebis Suqze.
siyvaruliT anTebuli guli ar Cageferflos,
siyvaruli ar Cagelios xelSi ise, sxvebs lxinis
dros xelSi rom CaefSvnebaT xolme sasmisi. gqon
des simSvidis momgvreli es naTeli.
bavSvebs Tu aswavli, aswavle am lampris Suqze
da Sens gakveTilebs gaugonari sinaze da simSvide
34
dahyveba. matyls an sels Tu daarTav, murgs
did Saravandad Semoevleba lampris naTeli.
dailaparakeb da... am lampris Suqze warmoTqmul
sityvebs bevrad meti silbo eqneba, vidre dRis
TvalismomWrel sinaTleSi naTqvams. lampars Seni
gulidan amoxeTqili sisxli gaanaTebs. drodadro
guli tkiviliT dagewureba miwaze Camobertyili
daWyletili nayofiviT, romelsac wveni an zeTi
dasdis. magram, ras izam, ara uSavs!
Sens mzeras simSvides SesZens lampris mcxra
li naTeli. loTobiTa da vnebaTaRelviT mze
raamRvreuli adamianebi ikiTxaven: `ra ali aqvs am
lampars, rom arc parpalebs da arc qreba?~
ar eyvarebi bevrs. beCavad migiCneven, bevrs Se
sabralisic egonebi. sinamdvileSi ki Sen iqnebi
maTi Semwe da qomagi. maT gverdiT icxovreb da
aborgebul gulebs Seni mzeriTac ki dauokeb maT.
am lampris Suqze waikiTxav mgznebare leqsebs,
kacTa modgmis mier tanjvaSi gamotarebul leqsebs,
da saocar siRrmes dainaxav maTSi. violinos hangs
miapyrob yurs da, sxva msmenelTa saxeebsac Tu
SeaTvaliereb, mixvdebi, rom ufro itanjebi, vidre
isini, da ufro metadac xarob. rwmeniT SemTvrali
mRvdeli saubars Tu dagipirebs, Sens TvalebSi
ixilavs RvTis sasoebiT mogvril zeciur simSvides.
da getyvis: _ RmerTi SenTanaa marad, me ki mxolod
netarebis wamebSi var misiT moculi.
kacobriobis didi katastrofebis dros,
ro
ca adamianebi kargaven oqro-vercxls, meuR
les, satrfos, _ yvelafers, rac maTTvis lam
pa
ria, _ mxolod maSin mixvdebian, rom marTla
mdidari xar Sen, mxolod Sen, radgan lampris
SuqiT saxedawmendils, magram xelcarielsa da
jibegafxekils, gixilaven Sens Raribul saxlSi.
da SercxvebaT, rom mowyalebasaviT gTavazobdnen
imas, rac bedniereba egonaT TviTon.
35
xelovanis aTi mcneba
1. Seiyvare mSveniereba. igia samyaroSi ganfe
nili Crdili RvTisa.
2. uRmerTod ar arsebobs xelovneba. RmerTi
romc ar aRiaro, is mainc gwams, raki Senc Semoqmedi
xar mis msgavsad.
3. mSveniereba ar aris grZnobebisTvis satyuara,
igi sazrdoa sulisaTvis.
4. avxorcobas eride, nurc fuW didebas da
xarbdebi. ecade, RvTaebrivi Rvawli aRasrulo.
5. mSvenierebas nu eZieb zeimsa da lxinSi, Sens
qmnilebebsac nu miuZRvni maT. mSveniereba ubiwoa
da is, rac zeimi da lxinia, ar aris mSveniereba.
6. mTeli guliT miende Sens simReras da uze
naesis mier ganiwmindebi.
7. Seni mSveniereba kacTaTvis iqneba gul
mowyalebac, radgan igi nugeSs mohgvris adamianTa
gulebs.
8. Seni pirmSo rom Seiqmna, ise Seqmeni Seni
nawarmoebi: sakuTari sisxli Catove Sig.
9. mSvenierebam haSiSiviT ki ar gagabruos,
didebul RvinosaviT unda aganTos da agamoqme
dos. maSin arc kaci iqnebi, arc qali, _ iqnebi xe
lovani.
10. Sens yovel qmnilebas krZalviT Seegebe,
radgan igi naklebia Sens ocnebaze. ocneba aris
RvTaebrivi ubraloeba.
36
sulismargebeli sakiTxavebi
siuSnove
salbun-saxvevi
37
moRlil da najafar xelSi xiWvebi ki gaqvs
Sesobili, magram isic xom RvTiTaa, rom meore xels
Sensas eboZa didi simsubuqe, ramac sixaruli da
Rimili mogitana. nu ityvi, rom es sastiki TamaSia.
Sen ra ici saqmeni uflisani! Sen ra ici, risTvisaa
saWiro amdeni cremli?!
axede zecas, igrZeni, rom cac salbun-saxvevia
Seni WrilobebisTvis. ca ukidegano, veeberTela
ridea, zevidan CamoSvebuli, raTa saTuTad
Segexos, mogialersos da dagimdovros amRvreuli
gulis foriaqi. vinc Wriloba mogayena, wavida,
Tvals miefara, magram savali gzis gayolebaze
salbun-saxvevad dagitova ridis nafleTebi.
dilauTenia aivanze rom gaxval, Tvali Seavle
amomaval mzes da igrZeni, rom esec jadosnuri
salbuni da saxvevia, xvalindeli dRe rom mogi
tans, im tkivilisgan Sens dasacavad adrianad
amonaTebuli.
mTesvels
38
Sens moZmeT mimarTe SeRamebis mrume naTelSi,
raTa daiCrdilos Seni xateba. ise isaubre, rom
Seni xma sxvaTa xmas miemgvanos. daiviwye Seni Tavi,
daiviwye... emsgavse gakrefil rtos, romelsac
nayofis nasaxic ki ar SerCenia.
yvelaze saqmiani adamianebi maincdamainc ar
gamoirCevian saintereso ocnebebiT, magram maTac
mSvenivrad ician ocnebis fasi, oRond cdiloben,
TavianTi naocnebari naadrevad ar miiCnion frTa
Sesxmulad da Tavi ar daimSvidon.
emsgavse kacs, romelmac mters waaswro Svilis
ferebisas da yvelaferi apatia. Sens ocnebebSi
warmoidgine, rom mteri gkocnis da sinanuliT
gTxovs Sendobas. usityvod Sexede da Rimili Sea
gebe...
ikmare diadi azriT mogvrili zeciuri sixa
ruli da usazRvro netareba. es RvTaebrivi
sai
dumloa, romlis monawileni arian ufali
RmerTi da Seni suli. nuTu ver Seitkbob am diad
Tanxmobas?! ufalma uwyis, ufali xedavs, ufali
arafers iviwyebs.
RmerTi moculia idumali mdumarebiT, radgan
wmindaa igi. Cumad, balaxis zrdis Cqamze ufro
Cumad, Seqmna ufalma simravle arsTa da silamaze
mimoafrqvia mTebsa da velebze. daiarebian misTa
naqmnarTa moyvaruli adamianebi, umzeren, xels
ufaTureben, pirisaxiT exebian am silamazes da
exvevaT Tavbru. TviT ufal RmerTs arc axseneben.
is ki dums, marad dums da iRimeba...
RvTaebrivi qnari
40
iluzia
41
maswavleblis locva-vedreba
42
ufalo, iyav Cemi megzuri da Cemi sayrdeni.
vici, bevrjer davrCebi mxolod da mxolod
Sens anabara. roca ufro davxvew, rasac vaswavli,
roca Cemi simarTle ufro mwveli gaxdeba, vici,
yvelani Semomeclebian. maSin Sen Camikrav gulSi:
Senma gulma icis martoobisa da miusafrobis
simware. mxolod Sens mzeraSi vipovi siTbos da
mxardaWeras.
miboZe ubraloeba da miboZe siRrme. damexmare,
rom Cemi yoveldRiuri gakveTilebi arc rTuli
iyos, arc erTferovani.
yovel diliT, roca Cemi skolis kars SevaReb,
SemaZlebine, daviviwyo Wrilobebi, mkerdze rom
matyvia; SemaZlebine, rom samuSao magidasTan ar
mimyves Cemi sadRexvalio sazrunavi, gauTavebeli
wvrilmani satkivari.
ufalo, simsubuqe mianiWe Cems xels, roca
bavSvs vsji, da sinaze Sehmate, roca veferebi.
Semrisxe kidec, tkivili momgvare, usiyvarulod
Tu davtuqsav.
Sen Semewie, ufalo, rom qviT naSenebi eg Cemi
skola sulierad aSendes da aRorZindes; Cemma
Tavdauzogavma SemarTebam moicvas misi ubralo
derefnebi da sada saklaso oTaxebi; Semewie, rom
Cemi guli dedaboZad Seudges skolis Senobas da
Cemi Tavdadeba mdidruli skolebis mooqrul
svetebze ufro Zlieri burji da WeSmariti ganZi
gaxdes Cemi skolisTvis.
bolos ki, velaskesis* erTi fergacrecili ti
los meoxebiT Semaxsene, rom amqveynad didi siy
varuliT aswavlide, _ es igivea, jvarcmuli mac
xovrisTvis longinoz asisTavis* mier naZgerebi
SubiT daWrili da siyvaruliT anTebuli guliT
miatano gankiTxvis dRemde.
43
maswavleblis aTi mcneba
44
saskolo moTxrobebi
45
erTi moxuci grZelwvera poeti mSvenierebas
gamoeqomaga, dagmo mojanyeTa miznebi da brZnu
lad isaubra samyaros wesTan SeuTavsebeli
erTferovnebis Sesaxeb.
II
46
III
47
imJamad mxolod tanmaRali xeebi gadarCenilan
uvneblad. idgnen Turme, adrindeliviT laRad
aSoltilebi. brali ar miuZRodaT da imitom.
lerwmebi waqceulan bolos, sul bolos, da
amiT naTeli gamxdara gaTanabrebis moZRvrebis
marcxi. lerwmebs fesvebi CalpobiaT nestSi,
Turme foTlebic ver SeuSriaT.
advili SesamCnevi yofila, rom savse Rero
gamoscarielebiaT. lerwmebma Tavi gamoiWames
TiTqos da Ziridan wveromde gamofuturoebulan,
xis kacunebs an rezinis sasacilo Tojinebs
damgvanebian.
yvelaferi cxadi gamxdara. aRaravin cdila am
moZRvrebis dacvas. ager ukve aTasi welia, am ambis
gaxsenebac aravis surs.
maradi ganaxlebis SemZle bunebam eqvs TveSi
gamoakeTa wamxdari saqme. moarjula Serekili
mcenareebi.
gamoxda karga xani da erTma wvermoSvebulma
poetma didi aRmafreniT umRera axal epoqas,
Tqva, rom mSvenieria patara ia, rom limonis xec
mSvenieria, mSvenieria yvelaferi ise da imgvarad,
rogorc Seqmna ufalma RmerTma! mSvenieria Ro
nieri muxac da qeris susti Tavelic.
dedamiwa isev damSvenda. naxirma ferdebi Seiv
so. adamianebs sarCo gauCndaT.
Tavqarian lerwmebs ki samudamod darCaT daRi
_ gamocarielebuli Rero.
50
dResaswaulia!~ _ Semdeg ki Tqva: `esec... anukasTvis
saCuqrad~. _ da erTi xelis mosmiT eqvsi yvavili,
mTeli toti Camogvatexa.
mere Caiara erTma moxucma mlocvelma. saocari
mzera hqonda, Sublze naTeli gadasdioda, Tva
lebSi sxivi edga. wamoiZaxa: `dideba Senda, RmerTo!
Senda sadideblad qebas aRavlenen Seni ubralo
qmnilebanic ki! ufalo, Sen gadidebs yoveli arsi!~
_ Tqva da Tan gaiyola Cveni yvelaze lamazi daia.
viRac Saraxvetiamac Camogviara: `ra kargia,
yvavilebi zed gzis piras!~ dagvtaca xeli da mRe
ra-mReriT gauyva biliks.
ufalo, ase cxovreba aRar SeiZleba. cota xanSi
gadavSendebiT da uwindeliviT moSiSvlebuli
darCeba yore.
_ ras iTxovT?
_ dagvifare! kacTa modgma baR-bostans ZeZviTa
da mayvlovaniT icavs. raRac amdagvari mogvixerxe
Cvenc.
mowyale RmerTma, arsTa gamrigem, sevdianad
gaiRima, radgan surda, mSveniereba kacTaTvis
gasaxareli yofiliyo, magram advilad mosaxel
Tebeli _ ara.
- dae, iyos ase! vxedav, sxva drosac ase momiwevs.
adamianebi maiZuleben gavatlanqo da gavauxeSo
Cemni Seqmnilni.
hoda, vardis buCqebs qerqi dauskdaT, naxeT
qebidan wamoiwia wamaxulma Zgvitebma. es iyo
eklebi.
da amis Semdeg adamianma, marad usamarTlo
adamianma, brZana, rom ufalma RmerTma Selaxa
keTili xati TvisTa SeqmnilTa.
51
vardis fesvi
52
roca wylis Wavlma imata, iZala da CxrialiT
gaaRwia sinaTleze, misi mTavari safiqrali iyo,
fesvma rom axsena, is raRac wagrZeleba enaxa.
da, eha, RmerTo, es ra ixiles misma Tvalebma!
gazafxuli gamobrwyinebuliyo. da... swored
im adgilas, fesvis gaswvriv, raRac mowiTalo
unazesi saocreba amSvenebda miwas.
ylortebi dadrekiliyvnen, daRliliyvnen
pawia gvirgvinis tvirTviT. haerSi surneleba da
idumali netareba ifrqveoda.
nakaduli Sefiqrianebuli gauyva yvavilebiT
moCiTul vels da Caiduduna:
_ eha, ufalo RmerTo! eg ubadruki ruxi ZonZi
rogor aqcie ucxofer abreSumad! am mSvenierebis
gagrZeleba ranairad aris is simaxinje!..
narSava
53
_ rogorc Cans, Camomgavs. aba, me rom Semomxeda,
raRa maSin gaaxsenda qriste Cvens patrons?!
Semdeg iam Tqva:
_ romelime Cvengans uTuod eyoleba nanaxi.
egeb Cvens sawyal Zamia narSavas enaxos? gzis piras
xarobs, viRas ar Cauvlia mis gverdiT! yvelas
esalmeba da Tavis mtvrian Tavs uqnevs. mtverSi
kia amoqvarqnili, magram iseTi nazia da saTno,
gegoneba, CemsaviT lamazi yvavilebi hqondes.
_ swori xar, _ Seexmiana SroSani, _ narSavas
namdvilad nanaxi eyoleba qriste. magram `Cvens
Zamiad~ ram gaxsenebina?! ra Cveni Zmaa narSava!
eklebi asxia, uSnoa, Tanac avazaks hgavs. faras rom
Caatareben, Zgvitebian birkebs Seatovebs xolme
batknebs.
SroSani bilikisken gadaixara, damtkbari da
minazebuli xmiT TvalTmaqcurad gasZaxa nar
Savas:
_ Zmao narSavav, Cveno sacodavo Zmao! me, Sro
Sani, gekiTxebi: ginaxavs qriste?
qarma moiyola raRac xrinwis xma, _ narSava
ReroSi gadamtydariyos TiTqos.
_ ki, Caiara am gzaze, mis kvarTsac Sevxebivar me,
erTi beCavi narSava.
_ marTla Camomgavs?
_ odnav... mxolod maSin, mTvaris Suqze sevdiani
rom Canxar. Sen mudam TavaRerili xar. qriste ki
odnav Tavdadrekili daiareboda. farTo iyo misi
kvarTi, SroSanebis konas hgavda. bednieri xar! me,
mtvrian narSavas, vin mimamsgavsebs qristes!
_ narSavav, Tvalebi?.. rogori Tvalebi aqvs
qristes?
iqve totze gaifurCqna lurji yvavili.
_ mkerdi rogori aqvs, miTxari.
narSavam wiTeli yvavili gadafurCqna.
54
_ aseTia misi mkerdi.
_ o, es Wyetela feria! _ Tqva SroSanma.
_ gazafxulze romeli yvavilwnulis gvirgvini
umkobda Subls?
narSavam eklebi aburZgna.
_ eg xom sazareli gvirgvinia! _ Tqva kameliam.
_ vards uwuneben eklebs, magram misi momcro
eklebi ra saxsenebelia qristes gvirgvinis ekleb
Tan. kaqtusis ZgvitebiviT iyo, tramalebSi amozr
dili kaqtusis ZgvitebiviT!
_ siyvaruli Tu icis qristem? _ ganagrZo
aforiaqebulma SroSanma, _ rogori siyvaruli
icis qristem?
_ ai, ase uyvars qristes! _ wamoiZaxa narSavam da
Tavisi gvirgvinis bususebi mimofanta, erTianad
qars gaatana.
_ da mainc... minda misi naxva! rogor movaxerxo,
Zamia narSavav?
man ki miugo:
_ mis saxilvelad, misi mzeris mosaxelTeblad
narSavebi gzispirebSi varT Carigebulni. is mu
dam bilikebs miuyveba Seusvenebliv. gverdiT
rom Camiara, miTxra: `kurTxeul iyav Sen, radgan
yvavilob mtverSi da gaxarebs gzad mimavalTa
anTebuli mzera. didxans ver SemorCebi war
CinebulTa surnelovan yvavilnars: qari Se mo
giqrolebs da gagTqvams, sxva surnels gaiyolebs
_ kacTa tanjvisa da WrilobaTagan anasxlets~.
magram arc SroSanma, romelsac qristes moZmed
miiCneven*, _ arc vardebma, romlebic bavSvobaSi
gorakebze TviT qristes mouwyvetia, _ arc xviara
jiqam ar isurves gzispira narSavas xvedri. ar
Seudgnen ufals arc didgvarovani dedani da
mamani, gadaxrukul velebze ar gahyvnen mas. hoda,
maT ver Seicnes qriste.
55
keriis poemebi
lampari
56
Suqs asxivebs da micavs, rom bednierebam ar
mimatovos.
sulSi minTia is Zala, lampars rom Saravandad
adgas. mis parpalSi vxedav dedaCemis xatebas da
gadaSlil wigns. neta SemrCes mxolod is, rasac
lampris Suqi swvdeba, danarCeni yvelaferi Tun
dac waritacon.
ufalo, gevedrebi, dardian kacs nu moakleb
lampris nel naTebas, rom mis Tvalzec iklos
cremlis cimcimma.
buxari
doqi
59
vnebis motivebi
zeTisxilis xeebi
60
_ Cven yvelas suli Segvigubda, roca akoca.
_ aqamde ar gvenaxa. mxolod SroSanebi, go
rakebze aRaRanebuli SroSanebi xedavdnen, maT
gverdiT rom Caivlida xolme SuadRis xvatSi,
neta erTxel mainc sagrilad Camomjdariyo Cvens
CeroSi.
_ Tundac erTxel rom gvyoloda nanaxi, axla
sikvdili gveqneboda sanatreli.
_ saiT wavida? neta sad aris axla?
_ viRac jariskacma Tqva, xval jvars acvameno
mTis Txemze.
_ Tavi rom daxara, momakvdavs hgavda. axla
barSi daiareba, Tavis sayvarel velzea da misi
yovlismomcveli mzera Cvenc gvwvdeba.
_ egeb naWrilobevi aqvs, egeb axla, amwuTas,
Cven rom daxeTqili gvaqvs qerqi, isic asea Wri
lobebiT daserili.
_ xvalve gardamoxsnian da daasaflavebeno.
_ dae, Cvens nayofTagan mTlad Camoiwritos
zeTi, Cvens fesvebSi CaiRvaros da miwisqveSa
nakadad daiZras mis WrilobaTa mosaSuSeblad.
_ Tendeba. foTlebi gvifermkrTaldeba!
kocna
61
ratom mkocni? Seni kocnis mere deda aRar
indomebs Svilis kocnas. amqveynad yvela, vinc
kocnaSi aqsovs siyvaruls, TviT mze da foTlebic
ki, amieridan moiZuleben am sulisSemZvrel
alerss. rogor warxocos naTlis sxivma Seni kocna,
raTa ar daWknen da ar gaicricon am gazafxulze
SroSanebi?! Sen uRalate samaradiso ndobas,
samaradiso erTgulebas.
ratom mkocni? ager xels ibanen isini, vinc kla
ven marwuxebiT, maxviliT... da ukve ganwmendilnic
arian.
rogor icxovreb amieridan? xes qerqi uskdeba
da uaxldeba. Sen ki sxvas rogorRa akoceb mag
bageebiT? arada, sad gaqvs sxva bageebi? dedaSens
akoceb da... wamsve gaWaRaravdeba. Sens danaxvaze
zeTisxilis xeebi gafiTrdebian da gaSeSdebian.
iuda, iuda, vin gaswavla es kocna?
_ meZavma, _ iyo pasuxi. suli SeexuTa, tanze civma
oflma daasxa, sisxlis oflma. tuCi moikvnita,
TiTqos unda moecilebina, xe rom CamoiSorebs
xolme gamxmar qerqs, swored ise.
ezmana, rom dedamisma qva esrola: surda
rogorme moekuma misTvis piri. iudas Tavis qalas
miwaSic SerCa gapobili bageebi, kocnas ganagr
Zobda TiTqos. matli RrRnida da ver anadgureb
da, wvima asvelebda da ver alpobda mis tuCebs.
kocna grZeldeboda miwisqveSeTSi.
62
cecxli
63
siZulvilis cecxli gadaulaxav zRudes aRmar
Tavs da daxroncili bebris saxsrebiviT Wrialebs.
siZulvilis cecxls eSma aRvivebs, swored igia
cecxlis moyuriade Ramis wkvaramSi.
cecxli Zlieria, Smagia da Tanac _ mSvenieri.
CvenSi, adamianebSi rom cecxli gizgizebs, _
es qrTilis marcvaliviT cicqna naperwkalia;
daqris Cvens sisxlSi, gvacocxlebs da cecxls
SemogvinTebs, rogorc udabnos narcecxla _
arabul kanjars. Zeras TvalebSi mSvidi, uZravi
cecxli kiafobs, iaguaris Tvalebidan cecxli
mwvane Suqad ifrqveva; Trobis cecxli saSvels
ar aZlevs bevrs. cecxlia, simReraSi rom siTbos
CaRvris, frinvelsac is aZlevs Zalas, rom caSi
aiWras.
cecxli Zlieria, Smagia da Tanac _ mSvenieri.
gansacdelis cecxli Tavis alSi awrTobs yve
lafers naRds, danarCens ki dabrecs, daRreks
Setrusuli tyaviviT. cecxli gankiTxvis dRisa
gamoawrTobs marTalT, romelnic cxondebian da
sayrden boZebad gamoadgebian samyaros.
cecxli suliwmidisa _ TeTrad mogizgize
ori muguzali _ mtredis ori frTa! cecxli, pav
leze rom gadmovida da ganmsWvala igi TxemiT
terfamde!
cecxli zecidan movida CvenTan da zecaSive
dabrundeba, roca aRasrulebs misTvis namcneb
saqmeT. cecxli daamarcxebs wyals da orTqlidan
gafurCqnis mSvenier yvavils, magram bolos furc
lebi dascviva masac. cecxli miwasac dajabnis,
jer alisfer yvavilad aqcevs, mere daaCiavebs,
ferflis yvavilad gadaaqcevs.
cecxli didi nabijebiT daiareba mTvlemare
dedamiwaze, daiareba winaswarmetyveliviT, rome
lic mudam fxizlobs.
cecxli Zlieria, Smagia da sxarti.
64
ferfli
65
qeba wylisa
66
zRvis wylis borgva ar aris naucbaTevi da
naCqarevi. zRva dinjad mrisxanebs fsalmunTa
RmerTis risxvis darad. zeciuri meufis siyva
ruliT zRvas casaviT lurji aqvs mkerdi. zRvis
wyals surs erTianad moicvas miwis zurgi, raTa
dedamiwam zecaSi TevziviT isxmartalos.
zRvis wyali miqcevisas zurgs ki Segvaqcevs,
magram Tvali mainc aqeT uWiravs. Tvalis upesaviT
momrgvalebul ubeSi talRebs adgafunebs da lo
forTqinebs napirisken ise isvris, TiTqos mali
mal afaxulebdes wamwamebs.
zRvis wylisgan gvaqvs sisxlSi marili da Cvenive
sisxliT datkbeba zRva. es namdvilad moxdeba,
magram ara uadres JamTa aRsasrulisa.
67
qeba qviSisa
68
TamaSoebi. qviSa saguldagulod malavs maT da,
yvelani rom gaikrifebian, gamoaCens. me TviTon
var amis Semswre da gaCaRebuli varskvlavebis
Suqze qviSa Tavs marto iqcevs drogadasuli
bedmomcdari qaliviT.
qviSa Raribebs miuwiladebs xolme bednierebas,
romelic mdidrebs oqro-vercxliTa da patiosani
qvebiT eZlevaT. Ratakebi qviSiT iSeneben saxls da
umalve Tavze eqcevaT, qviSazeve ageben auxdeneli
ocnebis koSkebs. amitomac xanmoklea maTi bed
niereba.
qviSaze dawera ieso qristem Tavisi erTaderTi
msjavri, raTa wamsve waSliliyo, misi azri ar
SeecvalaT msajulebs da ar aborgebuliyvnen.
mSral qviSas ara aqvs warmosaxva, radgan gemo
ver gaugo gamonagons, sicrues. mis gverdiT uki
degano zRvaa, TvalTmaqci da TaRliTi zRva.
qviSa amrezilad da damcinavad gahyurebs zRvis
boboqari talRebisa da qafiani Cqeris SeTamaSebas.
qviSas erTaderTi gardasaxva SeuZlia: Rimi lis
naoWs daimCnevs, grZlad gawolils, talRovans,
da ase dascinis yvelafers, rac araa qviSa.
wyaro mirakrakebs da mirecxavs qviSas. wyaroSi
qviSas sulac ar enaRvleba, Tu gaifanteba. da... ase
Caedineba wyalwaRebuli, ase ifanteba nakvalevic.
qviSas Robeze gadaxtoma sulac ar sWirdeba, ise
gaaRwevs iqiT. RamRamobiT dafrinavs, eklesiebSic
Seiqrolebs da saxlebSic. maincdamainc ar vnebs
Cvens sxeuls, magram, TvalSi Tu Cagivarda, agac
remlebs.
solomonis* qviSam da Toma kempielis* qviSamac
ician im sami mogvi mefis* saxelebi. magram arc
gamxelis survili aqvT da arc _ xelebi, rom
daweron da amiT raimeSi waadgnen zRvas, romelsac
Slegi talRebiT didi Zvrebi moaqvs qviSisTvis.
69
qeba qvisa
70
Sig gulisgulSi uxilavi maxviliviT CaeWedaT
metalis birTvi...
zogma qvam Caimuxla, zogi wamoimarTa, zogni
TiTo-TiTod garbian, an erTmaneTSi areul-da
reulebi ugzo-ukvlod mieqanebian.
qvebs, mdinareSi Cawolil lodebs, wyltu,
slikina ferdebi aqvT da gagudulebs hgvanan.
lorwoiani wyalmcenareebi ise sTrevT, rogorc
damxrCval adamianebs _ Tmebi. es qvebi ise Segexeba
gadayvlefil kanze, rom ar gatkens, piriqiT,
TiTqos dedasaviT frTxilad dagiamebs tkivils.
qvebi, mdinaris wvril-wvrili qvebi, nairferi
kenWebi, yvavilebiviT ferad-feradi qvebi! ho,
mRerian es qvebi. xuTi wlis rom viyavi, baliSis
qveS amovide kenWebi da Cems sasTumalTan bavS
vebiviT gahqondaT Jriamuli. Wylopinebdnen, fer
xulic ki gaaCaRes; Sua ZilSi rom viyavi, rac moep
rianebodaT, imas sCadiodnen; bavSvobis qvebma Cems
sawolSi moindomes TamaSi.
qvebis nawilma Tavis saboloo adgilad arc
saflavi indoma da arc Sadrevani. ar undodaT, rom
maTTvis gulze raRac warwera, raRac ucxo ram
amoekveTaT, imitom rom odesme xom moesurvebaT
TavianT enaze raRac mniSvnelovanis Tqma da
TavianT nebaze moqceva?!
qvebi duman, radgan guli Setborebuli aqvT
usazRvro vnebiT. ar iZvrian mxolod imitom,
rom eSiniaT ar gamoafxizlon maT gulisgulSi
mTvlemare boboqari Zala.
71
samefo palma
72
imitom gadmogvmxobia Tavze, rom mis fonze ukeT
gamoCndes am madlianis mSveneba. ca TiTqos mxo
lod imisTvis arsebobs, rom ukeT gamoaCinos
palmis uzado silamaze.
am palmis siaxloves ar unda xarobdnen sxva
xeebi. fiWvebis Tvaltanadobac ki iCrdileba mis
gverdiT; RvTaebrivi araukariac ki iCagreba.
Cirgvnaric ar unda iyos mis axlomaxlo, imitom
rom gvifaravs, ver vxedavT, miwas rogor swydeba,
zecaSi rogor aiWreba, ra didebulia palmis aR
masvla!
ubiri adamianebi samefo palmas momcro kordze
an ferdobze rgaven. is ki gaSlil vakeze unda
xarobdes, raTa aRmatebuli iyos mTel garemoze,
netarebdes mzis sxivebSi, mzes eficxebodes yel
moRerebuli.
modi, jer nurafers vityviT mis nayofze. palma
gvCuqnis silurjeSi Tavis unatifes monaxazs.
WeSmaritad RvTaebrivia eg dalocvili! sivrcisa
da wylisTvis madls imiT ixdis, rom mis CrdilSi
sulis mosaTqmelad Tu CamosxdebiT, maRlidan
mogesmebaT netarebis oxvra da palmis foTlebis
miRma dainaxavT, rogor mkrTaldeba mwuxris
ca. mTavari ki sxvaa: bolos da bolos, am palmam,
rogorc iqna, gagvagebina, rom Turme swori xazi
SeiZleba iseTive nazi da moqnili iyos, rogorc
rkali.
Tavisi moxazulobiT swored samefo palmam
gamoxata uflisadmi Cveni swrafvac da Cveni
sasoebac. ase srulyofilad amas ver SeZlebda
verc mTa da verc zecisken aRpyrobili Cveni
xelebi.
zogs miaCnia, rom zRva aris yvelaze Sesaferi
xati sulierebisa. zogi fiqrobs, rom ukeTesi
xatia mTa, romelsac cisTvis aqvs mibjenili
mwvervali. nuTu mTrTolare palmas, daxvewils,
73
SuqCaRvrils, ara aqvs mTasa da zRvaze meti uf
leba, iyos niSani sulierebisa?!
palma mTaze ufro sxartad, erTi naxtomiT
Tavisufldeba miwis morCilebisagan da Tanac
Tavis Tavsac arafers vnebs amiT. zogjer swored
palma anazebs da akeTilSobilebs pirquS bunebas.
palma awynarebs Tavisi foTlebis uTavbolo
foriaqs, erTobas da wonasworobas amkvidrebs.
jagebiT, ZeZvnariT, dabrecil-daRrekili Cirg
vebiT mofenili miwa mSvendeba palmis natifi
monaxaziT.
samefo palmis Rirseba da didebuleba misi
daxvewilobaa. gana netarebis momgvreli araa
proporciaTa is srulyofileba, rasac bunebam
miaRwia am saocrebis SeqmniT? vumzerT da isvenebs
sxva xeebis foTolmravlobiT gadaRlili Tvali.
vidre aRtacebiT SevyurebT am mSvenierebas,
palma WeSmariti rwmenis gzaze gvayenebs da STag
vagonebs, davemorCiloT erTaderT survils,
erTaderT miswrafebas da gafrenili isariviT
Cvenc agvitanos sicocxlis uzenaesi safexuris
ken swrafvam.
samefo palma usicocxlo da uRimRamo iqne
boda moSriale-moRiRine mwvane qoCori rom ar
amkobdes. es ra xalisi moCqefs misi mwvane varjidan
da gadmoedineba saocrad Zlier tanze! palma
esiyvaruleba foTlebSi gaxlarTul niavs. egeb es
palma Tavad aris azri, romelic unda gaiSalos,
maRla aiWras da gainavardos, an egeb es palma didi
xnis Sekavebuli siyvarulia, bolos rom ifeTqa da
gadmoskda sityvebis zvavad!
meqsikisa da kubis palmis tevrebi!.. am qveynebis
ramdenma poetma umRera maT! es aSoltili mce
na
reebi totebis neli rxeviT anugeSebdnen ga
tanjul monebs: indielebsa da zangebs; TavianTi
gauTavebeli oxvriT axSobdnen gaubedurebul
74
adamianTa kvnesas, raTa ar gamwyraliyvnen maTi
gulqva batonebi.
meqsikel indiels uyvars palma da gvadalaxa
raSi* Tavisi doqis yelze xatavs. indielis arse
basTanaa SenivTebuli palma, aris mis sxeul Si
raRac palmis msgavsi. egeb swored palmis macoc
xlebel CrdilSi indielze wyalobad gadmovida
saocari simSvide. egeb swored am ZvelTaZveli
palmisgan mosdgams indiels uCveulo mizan
swrafva.
qoqosis palmas, qalRmerT aTenasaviT brZens,
didi sikeTe moaqvs Tavisi ruxi mrgvali nayofiT.
qoqosis kaklidan moismis cxovelmyofeli siTxis
feTqva. kakali zeTs Caiyenebs xolme. amitom palma
iseTive wmindaa, rogorc zeTisxilis xe. da kidev,
palmas zroSi Taflic Caudgeba xolme. sqeli araa,
msubuqia misi Tafli.
axla finikis palma, mtevnebad rom dausxams
udabnosferi bnelyviTeli nayofi?! am nayofSi
mzis Suqia Sededebuli. da palma CrdilSi CaTv
lemil beduins balRuri miamitobiT apnevs
saxeze Tavis nayofs. amerikuli palma indielTa
RvTaebad aRiarebis Rirsia! finikis palma xom
iqca arabTa mfarvelad! Cveni palma qalRmerTi
rom iyos, mironcxeba SeeZleboda, misi TiTebidan
CamoiRvenTeboda wylulis damaamebeli zeTi.
mkerdi ki TafliT ise eqneboda gadavsebuli,
rogorc bage _ sasiyvarulo sityvebis Segubebuli
niaRvriT.
vinc dedamiwis zurgi moiara, sikvdilis win
SeuZlia Tqvas: `vixile samyaros ukeTilSobilesi
qmnileba; erTxel saxeze momadga samefo palmis
Crdili da Sevexe mis moRerebul yels, romelic
JamTa svlas ar epueba~.
75
maguei _ amerikuli agava
76
aqvT xolme mogdebuli. da kidev: misgan arTaven
xelovnuri abreSumis unazes Sulos.
magueis Tu kakal gulSi aZgereb danas, neqtari
gadmoiRvreba da Sesqeldeba TeTri SaqariviT.
paskals uTqvams:
`Tavdaviwyeba sWirdebaT kacTac,
dardsa da naRvels aqarvebs gacla~.
hoda, indielsac uswavlia `gacla~. es ubralo
siTxe eSmakeul sasmelad moevlina indiels da
SesTavaza mas moCvenebiTi sixaruli, gaxeleba,
biwieri siyvaruli da sikvdilis cru mgznebareba.
meqsikuro maguei, Sens gulSi Cabudebuli
Trobis buranisagan daicavi Tavgzaabneuli ube
duri indieli, actekTa da maias diadi modgmis
naSieri! umjobesia, asiode Sens furcels Tu
miscem sxvenisTvis. mieci bagiri da abreSumi
ialqniani navisTvis! dae, Sors gaitanos Tavisi
miwis nayofi da gamdidrdes!
da vidre ucxo xalxi axali bazrebis da
sapyrobad mocuravs wynari okeanis napirebisken,
Seni abreSumiT nazi alersi uwilade indiel qals.
dae, Tavisi xeliT moiqsovos saqorwino sakabe!
indielis saxes gadahyare naRveli, Camoacile
tuCebTan simwris Rarebi, warxoce xangrZlivi
monobis nakvalevi!
77
meqsikuri kaqtusi organo
78
aRaraferi SerCaT Zvel actekTa simdidridan. es
kaqtusebi mkvidr zRuded aRmarTulan Rataki
glexis patara oTxkuTxa nakveTis dasacavad. misi
winaprebi Soreul warsulSi mzeramiuwvdomel
sivrces flobdnen. glexs lamis yvelaferi
wartaces. ver waarTves mze _ misi uwindeli
RvTaeba da kidev ver waarTves qaris qrolva da
xeTqeba _ kecalkoatlis* sunTqva.
erTgulo kaqtusebo, mamaco kaqtusebo, dai
caviT Tqveni RviZli Zma _ indieli. igi iseTi
uwyinaria, rom sakuTar mtersac ki aras vnebs.
kaqtusebo, indieli iseve miusafaria, rogorc
kordze ganmartoebuli erTi Tqvengani.
79
ananasi
80
tirifi
81
xomaldebi
82
qani maTi ganieri TeZoebia. grZeltunikiani
mocekvaveebiviT daasrialeben fexebs wyalqveS.
xomaldebs zRvaSi gahyavdaT axal miwaTa aR
momCenni. da sanam mogzaurebs eZinaT, xomaldebi
dascinodnen maTs sazRvao rukebs. yvela xomaldi
kacTaTvis gaugebrad da idumalad exmianeba kun
Zulebs. naxevarkunZulebi ki yels waigrZeleben
xolme da adamianTaTvis vergasagonad gayvirian,
Tavisken uxmoben xomaldebs.
tyuilad fiqroben, rom xomaldebs morCilad
gadahyavT adamianebi, romelTac TavianTi maudis
gayidva surT. xomaldebi zRvaSi imitom gadian,
rom sakuTari TavisuflebiT gaixaron.
erT mSvenier dRes adamianebma rom aRar
moindomon zRvaSi gasvla, xomaldebi TviTon
Securdebian wyalSi. napirze adamianebi ayayan
debian, bolos da bolos mixvdebian, rom maT
arasdros ar emorCilebodnen xomaldebi, radgan
isini, sirinozebis ar iyos, zRvis Tavisufali
stiqiis asulebi arian.
83
kakaumpilpas mRvime
84
aqvea raRac nageboba. stalaqtitebSi, romlebic
zecisken miiswrafvian, moxelTebulia adamianTa
uamravi moZraoba, mimoxra: ager pirqve Camxobil
adamianebs mTlad daufaravT mRvimis fskeri. iqiT
ki gajavrebul kacebs braziT maRla auSveriaT
muStebi. raRac sabediswero igrZnoba yovelive
amaSi. aqa-iq TiTqos zRvidan amozidulan maRali
kldeebi, talRebis oromtrialidan wamoweulan
da haerSi gamokidulan, TiTqos qars SeuCerebia
isini.
iosafatis* veli magondeba. wminda werili
cocxldeba TiTqos. ager Cvenken moemarTeba vi
Rac kaci, uzarmazaria da Zlieri. vin icis, egeb
mose winaswarmetyvelia? mis ukan erTmaneTSi
gadaxlarTuli raRac formebia. Semovtrialdi da
viRacis SeSfoTebuli mzera vigrZeni. oidiposia
Tu mefe liri? qarbuqSi Tma aburdvia. moRrecil-
mobrecili piridan TiTqos ver gamouRwevia yvi
rils. axla ki daJinebiT makvirdeba viRacis Tva
lebi. saxe arsad Cans, mxolod Tvalebia, danarCeni
unda igulisxmo.
vagrZelebT gzas...
axla mRvime nadirobis epizodebs gvagonebs
jadosnuri zRapridan, flobers rom aqvs aRwer-
ili mwirTa Semfarebeli wminda Jiulenis legen
daSi*, _ iseTs. yalyze Semdgari kameCi irqineba,
gamanadgurebeli naxtomisTvisaa gamzadebuli.
damfrTxali Svlebi garbian, iqiT xarirmebi erT
maneTs Sexlian bojojRi rqebiT; jiqebi Casafre-
bulan da galursulan... Cvens ferxTiT gvelebi
dasarsaleben, zogi Segragnilia. es xom afrikuli
tropikuli tyis saocari bareliefia!
am nairgvar xatebaTa oromtrialSi adamsac
naxavT. samoTxeSi codviT dacemis Semdeg mxecebi
Semosjarvian, anTebuli Tvalebi uelavT da
sadacaa gaglejen am ubedurs...
85
alag-alag daxvewili, naTeli formebi Warbobs.
da mRvime maSin ukve mZvinvare mxecTa samyofels
ki ara, uwyinar da natif mcenareTa samyaros
emsgavseba: moSriale gvimrebi, tanaSoltili
fiWvebi da kviparosebi, gaxelebiT rom miiltvian
Seucnobeli simaRleebisken. maT qveS aSlili
balaxi da Cirgvnaria. TiTqos es yvelaferi namqe
riTaa waqirsluli, TiTqos didxans eTovos da
foTlebs sqlad dahfenodes fanteli. am garin
dul garemoSi rom var, daTovlil tyeSi mgonia
Tavi. suli mexuTeba, minda feTiani eldaqari
amoqandes, axvetos Tovli, namqerad aqcios da
mixsnas ucnaur xilvaTagan, romelTac es siTeTre
da siCume iwvevs.
aq botoro haeria, Sesqelebuli, rogorc tro
pikul tevrSi.
win miviwevT da TiTqos sizmris gauxSoebul
haerSi SevabijeT. zeviTken mimarTuli es formebi
drodadro waagavs aTas xels, RvTisTvis Sesawiris
misarTmevad maRla awvdils. ho, esaa veeberTela
samsxverplo romeliRac gulcivi RvTaebisa:
larnakebi, amforebi, kverTxebi _ yvelaferi,
riTac RvTis wyalobis mopovebas lamoben. vin
icis, egeb am adamianebs, mTel qalaqs RvTis risxva
daatyda miutevebeli codvebisTvis... ganwiruleba
da sasowarkveTa igrZnoba zecisken amaod awvdil
xelebSi. moeli, rom viRac waiqceva, viRac daecema,
ganadgurdeba.
sruli siCumea, magram sikvdilis mdumareba
mainc sxvaa. mRvimeSi yoveli arseba sisxlsavsea,
magram sxvagvaria, gansxvavebulia Cveni samyaros
gan. uneburad gaxsendeba Svidi mZinare Wabukis
legenda. mTam Svidive qveS moiyola ise, rom
araferi dauSavebia maTTvis, TiTqos msubuqi
ride waefarebinos. gamoxda saukuneebi da gaTx
rebis wyalobiT gamoCnda Svidi miZinebulis
86
sxeuli, saocrad TeTri da saRi Svidi sxeuli!
ZiliT gabruebuli Wabukebi Zlivs SesamCnevad
sunTqavdnen. sikvdili ar Sexebia maT. isini mzis
amborma, mzis siTbom gamoafxizla. am utyv sta
laqtitebSic igrZnoba Segubebuli Zala, Seka
vebuli Zlieri sunTqva. ukanmouxedavad CaviareT
yvela darbazi da gvgonia, rom Cvens zurgs
ukan es gaqvavebuli arsebani cocxldebian, iS
muSnebian... Soridan TiTqos moismis, SvebiT rogor
amoisunTqes.
mRvimeSi rom marto movsuliyavi (adamiani xom
Tavis TavTan ufro gulaxdilia), ase ar avCqarde
bodi da aRtacebiT gaciskrovnebul Cems Tvalebs
rom ixilavda, mRvime gacocxlebas moindomebda.
Cavjdebodi am mSvenieri ferxulis SuagulSi, rom
Cumad memzira maTTvis, memzira saaTobiT, dReobiT,
sanam ar dairRveoda es Seuvali mdumareba... da
maSin Cemi anTebuli mzeriT gamTbari xeebi uecrad
gamoerkveodnen gaognebisgan; cxo velebi xtunvas
mohyvebodnen da bolos maTi xaxidan veeba mZime
wveTiviT gamoaRwevda didi xnis Sekavebuli sityva;
mTvaridan TiTqos iakobis kibiT* Camovidodnen
iqauri mkvidrni da datrialdebodnen Cem irgvliv.
ufro ki viocnebebdi, mRvimis siRrmeSi vyofiliyavi,
rom mesmina sruli siCume, romelsac ar arRvevs
wveTebis xma. wveTebi xom kapuniT adastureben
saocrebas sruli siCumisas. damewmindeboda da
gamimaxvildeboda yurTasmena, awewili samyaros
foriaqma da azrmiutanelma sixarbem rom damixSo.
es iseTi siCume iqneboda, rom sruliad verafers
gavigonebdi, TiTqos dolbandi askecad mqonodes
Tavze Semoxveuli. ara, ufro sruli siCume iqnebo
da, siCume sikvdilisa, romelsac cocxlebi ismenen.
es yovlismomcveli mdumareba Tu damamZimebda,
ai ise, zRvis wyali rom simZimed awveba fskerisken
daZrul myvinTavs, maSin musikiT Sevatborebdi
87
mRvimis siRrmes. simfoniis enaze SeiZleba saocar
formaTa am samyaros gadatana: ai, es koSkebi civ
da maRal bgerebs gamoscemen, es gumbaTi mkacri
da tevadi akordia, erTmaneTSi gadaxlarTuli
balaxbulaxi musikaluri tonebis SeTamaSebaa. eh,
rom araferi maferxebdes, daubrkolebliv rom
SemeZlos am RvTaebrivi siCumiT tkboba, sulac
ar daviRlebodi, ise gardavqmnidi musikalur
harmoniad am usier tevrs.
vumzer da vumzer am sakvirvel arsebaTa moy
vanilobas. miwis zeviT arsebul formaTagan
Tua romelime aq daviwyebuli? arcerTi! wyalma,
romelsac TiTqos Seqspiris SemoqmedebiTi niWi
aqvs mimadlebuli, gamoaqandaka yoveli maTgani!
xan bunebas mibaZa, xan kacTa naxelavs miamsgavsa.
ai, didgvarovanTa Zveleburi savarZeli, odnav
iqiT raRac aris maRali cixe-darbazis msgavsi.
aq, am mRvimeSi gavige, ra yofila bunebis war
mosaxva.
mRvime dabrmavebuli miltoniviTaa*. mRvime oc-
nebobda mSvidobaze mzisqveSeTSi da gaxelebuli
qmnida yvelafers, risi Casaxvac moindoma wyalma
miwis wiaRSi. qvis arsebaTa am simravleSi, sadac yve-
la da yvelaferi SeiZleba Segvxvdes, mgonia, imaTac
vnaxav, vinc kargaxania sulis saufloSia. kidev
ramdenime saaTs rom davrCeniliyavi, ager, am Cab-
nelebuli kuTxidan gamovidoda Cemi gardacvli-
li deda. am SeuZvrel kedlebs Tu avayolebdi mze
ras, sakuTar saxesac vixilavdi! da ase mgonia, jer
kidev srulad frTa ar Seusxams mRvimis yvela oc-
nebas, jer ar dasrulebula yvelaferi, qmnadoba
grZeldeba! wveTavs wyali da qmnis raRacas. davi-
arebiT da dagvyveba mZime wveTebis Senelebuli xma.
ara, ukan mogvdevs gesliani qilikiT.
eleqtroSuqi metismetad mkveTrad, uxeSad ana
Tebs stalaqtitebs. mTvarem rom icodes mRvimis
88
ambavi, Zalian moundeboda miwisqveSeTis ganaTeba
Tavisi lurjvercxla SuqiT, ara, oqrovercxla
Tu TeTrvercxla SuqiT.
usicocxlo sifiTre am miwisqveSa xedebs
ubiwo simkacris iers aniWebs. siTeTre da sinac
risfrea irgvliv. da TiTqos romeliRac sxva
planetis sanaxebiT monusxulebi davborialobT.
gzadagza erTmaneTs gadavulaparakebT xolme,
SeveZraxebiT, xmas gavagonebT, rom ar SeviSaloT
am saswaulisgan.
odesme am mRvimis Soriaxlos qalaqi wamoi
marTeba. uamravi didebuli taZari romc aagon
im qalaqSi, mRvimeSi mainc movlen mousvenari
adamianebi, Cavlen TeTrad gaqvavebul wiaRSi,
raTa cxadad igrZnon sikvdilis sunTqva. RvTis
ken aRvlenil locvaTa Soris maTi locva
iqneba yvelaze ufro amaRlebuli, yvelaze meti
sinanuliT aRsavse. RvTis sadidebeli yvelaze
diadi sagalobeli egeb swored am stalaqtitebian
sakurTxevelTan iSvas, egeb swored aq amoTqvas igi
kacTa bageebma. adre RmerTs vgrZnobdi mxolod
maSin, roca varskvlavebiT moWedil uZiro cas
Sevyurebdi. axla ki ager sxva siRrmea, romelmac
SeiZleba cnoba dagakargvinos.
bavSvobaSi dedas vkiTxavdi xolme, ra aris-
meTqi miwis qveS. is ki mipasuxebda: `iq bnela, iq
saSiSia~. hoda, dedaCemo, rogorc iqna, vixile
dedamiwis wiaRi: igi saSosaviTaa, uzarmazari
yvaviliTaa amovsebuli, masSi nair-nairi formebia
daxvavebuli. da am sulisSemZvrel silamazeSi
mivabijeb sunTqvaSekruli.
mRvimidan gamovediT... saxeze mogvefaTura
SuadRis cis silurje. Tvalebs uneburad vWu
tavT, naavadmyofarT vgavarT, TiTqos gamom
jobinebisken gveqnas piri.
89
cota ram keCuas Sesaxeb
96
varuliT mivmarTav sxva profesiis adamianebs: mS-
romelebs, xelosnebs, miwaTmoqmedT.
me wilad mergo bedniereba, rom am wuTebSi
mo
gawvdinoT Cemi qveynis SemoqmedTa xma, xma
samxreT amerikis poetebisa, ori didebuli enis _
espanurisa da portugaliuris _ mesaidumleTa!
isini moxarulni arian CrdiloeTis mkvidrTa
zeimze mopatiJebisaTvis. Tqveni cxovreba xom,
ager aTasi welia, warmoudgenelia xalxuri sity
visa da poeziis gareSe.
ufali RmerTi faravdes Tqveni SesaniSnavi
xalxis naRvaws, mis Semoqmedebas da ganamtkiceb
des awmyosTvis Tvalis gasworebis unars uZle
veli zRvaosani xalxisas.
Cems samSoblos, romlis warmomadgenlad aq
brZandeba didad pativcemuli Cveni ministri
gaxardo, SvedeTTan akavSirebs mowiweba da siyva
ruli.
aq gaxlavarT, raTa madloba mogaxsenoT Cveni
qveynis mimarT gamovlenili gansakuTrebuli ke
TilmosurneobisaTvis. Cile ar daiviwyebs Tqvens
didsulovnebas da mudam eqneba yvelaze na Tel
mosagonrad.
97
SeniSvnebi
gv. 3
gv. 39
gv. 43
98
gv. 55
gv. 63
gv. 69
99
gv. 70, 87
gv. 70
gv. 72
gv. 75
gv. 77
100
ariTmetikuli manqana. 1654 wlidan, mistikuri eqstazis
Semdeg, qristianuli religiis apologetad iqca.
gv. 79
gv. 84
gv. 85
gv. 88
gv. 92
gv. 92
gv. 93
102
sarCevi
mTargmnelisagan........................................................ 3
vedreba......................................................................... 8
dedis poemebi.............................................................. 9
makoca...................................................................... 9
neta rogori iqneba igi?..................................... 9
sibrZne..................................................................... 9
sinaze....................................................................... 10
da............................................................................... 10
vedreba.................................................................... 11
ukareba..................................................................... 11
maradiuli tkivili.............................................. 12
misi gulisTvis...................................................... 12
simSvide................................................................... 12
misi TeTreuli...................................................... 13
dedamiwis namdvili xati.................................... 13
Cems qmars................................................................ 14
deda.......................................................................... 14
miTxari, deda!........................................................ 15
gamTeniisas............................................................. 15
wmidaTawmida kanoni............................................ 16
yvelaze sevdiani dedis poemebi............................ 17
gamogdebuli.......................................................... 17
risTvis moxvedi?.................................................. 17
103
akvnis simRerebi......................................................... 18
Cemze mondobili................................................... 18
aRar var marto...................................................... 18
rweva-rwevaSi......................................................... 18
Rame........................................................................... 19
me gyavar.................................................................. 19
aRtaceba.................................................................. 19
sevdiani deda......................................................... 20
sinaze....................................................................... 20
naRvliani nanina.................................................... 20
SiSi............................................................................ 21
kravi......................................................................... 21
cvar-nami................................................................. 22
povna......................................................................... 22
Cemi simRera............................................................ 23
bavSvis Tma................................................................... 24
dedis gaxseneba.......................................................... 25
netarebis poemebi...................................................... 27
avtirdi.................................................................... 27
ufali RmerTi........................................................ 27
samyaro.................................................................... 28
Senze meubnebian.................................................... 29
Sens molodinSi..................................................... 29
dammale.................................................................... 30
oTxfurcela yvavili.......................................... 30
Sebindebisas........................................................... 31
sikvdili Tu mova.................................................. 32
104
xelovneba..................................................................... 33
mSveniereba............................................................. 33
simRera.................................................................... 33
ocneba...................................................................... 34
xelovanis aTi mcneba........................................... 36
sulismargebeli sakiTxavebi................................. 37
siuSnove.................................................................. 37
salbun-saxvevi...................................................... 37
mTesvels................................................................. 38
RvTaebrivi qnari.................................................. 39
iluzia..................................................................... 41
maswavleblis locva-vedreba................................ 42
maswavleblis aTi mcneba......................................... 44
saskolo moTxrobebi................................................ 45
ratom aqvs lerwams Rru?................................... 45
ratomaa vardi ekliani?...................................... 48
vardis fesvi........................................................... 52
narSava..................................................................... 53
keriis poemebi............................................................. 56
lampari.................................................................... 56
buxari...................................................................... 57
doqi.......................................................................... 58
vnebis motivebi.......................................................... 60
zeTisxilis xeebi.................................................. 60
kocna........................................................................ 61
105
cecxli.......................................................................... 63
ferfli......................................................................... 65
qeba wylisa................................................................... 66
qeba qviSisa.................................................................. 68
qeba qvisa...................................................................... 70
samefo palma............................................................... 72
maguei _ amerikuli agava......................................... 76
meqsikuri kaqtusi organo...................................... 78
ananasi........................................................................... 80
tirifi.......................................................................... 81
xomaldebi.................................................................... 82
kakaumpilpas mRvime.................................................. 84
cota ram keCuas Sesaxeb........................................... 90
literaturaSi nobelis premiis
gadacemis dros sazeimo ceremoniaze
warmoTqmuli sityva................................................. 96
SeniSvnebi..................................................................... 98
106