Sei sulla pagina 1di 106

gabriela mistrali

poemebi prozad
moTxrobebi

espanuridan Targmna
manana gigineiSvilma

gamomcemloba
`saqarTYvelos macne~
Tbilisi 2008
Gabriela Mistral

Poemas en Prosa
Cuentos

Traducido del español al georgiano


por Manana Guiguineishvili

© gamomcemloba `saqarTvelos macne~

© manana gigineiSvili

ISBN 978-9941-406-45-4

garekanze gamoyenebulia pikasos naxati


mTargmnelisagan

gabriela mistrals (1889-1957), did Cilel


poets, laTinuri amerikis mweralTagan pirvels
mieniWa nobelis premia (1945 w.).
igi daibada CileSi, maswavleblis ojaxSi.
deda baskuri warmomavlobisa iyo, mama _ amerikis
indielTa STamomavali. misi namdvili saxeli
da gvaria lusila godoi alkaiaga. 17 wlisa iyo,
soflis maswavlebloba rom daiwyo. mas Semdeg
wlebis ganmavlobaSi aswavlida Ciles sxvadasxva
soflebisa da qalaqebis skolebSi. man didi
kvali daamCnia Ciles saganmanaTleblo sistemas,
monawileobda meqsikis ganaTlebis sistemis gar­
daqmnaSic; espanuri literaturis kurss kiT­
xulobda amerikis SeerTebuli Statebisa da
puerto rikos universitetebSi; sapatio doqtori
iyo Ciles, amerikis SeerTebuli Statebis, espa­
neTis, italiis, kubis mravali universitetisa;
eweoda diplomatiur moRvaweobasac: Ciles kon­
suli iyo espaneTsa da portugaliaSi.
fsevdonimad man airCia Tavisi sayvareli
poe­­
tebis _ gabriele d’anuncios* da frederik
mistralis* _ saxeli da gvari da Tavisi pirveli
poeturi krebuli gabriela mistralis fsev­
donimiT gaacno mkiTxvels. es iyo 1914 wels
gamoqveynebuli sikvdilis sonetebi, romelsac
misi piradi tragedia daedo safuZvlad: lusilas
uyvarda axalgazrda rkinigzeli muSa, magram isini
dascildnen erTmaneTs. daSorebidan oriode wlis
Semdeg misma yofilma satrfom TviTmkvlelo­­­biT
daasrula sicocxle. gardacvlils ubis jibeSi
lusilas werili hqonda. am ambavma umZimesi
darty­ma miayena momaval poets da daRi daamCnia
mis cxovrebas. swored es tkivili gadmoiRvara

3
mis pirvel poetur krebulSi da misi pirovnuli
ganc­ debi umSvenieres poeziad gardaisaxa. igi
ar gaTxovila, uSvilZirod gadaego da Tavis
arsebaSi Cakluli dedobis saocari wyurvili
gamoxata mxatvrul sityvaSi, Seqmna msoflio
mwer­­­lobaSi dedobis, dedaSvilobis Temisadmi
miZRvnili unikaluri nawarmoebebi. gamaognebeli
gulaxdilobiT gadmogviSala qalis sulieri sam­­­­
yaro, gabedulad isaubra uCveulo Temebze, msof­­
lio literaturaSi naklebad damuSavebulsa da
saCoTirod miCneulzec ki. dedaSvilobis Te­
mas gabriela mistralma prozauli poemebis
ramdenime cikli uZRvna. am prozaul poemaTa
Sesaxeb Tavad gabriela mistrals naTqvami aqvs:
`es prozauli poemebi espanur enazea dawerili,
magram amasTanave universalur qalur enazea
aJRerebuli~. maradqalurisa da maradiuli de­
dobis uRrmes da usaTuTes gancdas gvaziarebs
gabriela mistrali. am poemebiT aRtacebuli pab­
lo neruda aRniSnavda: `man dawera poemebi, dawera
proziT, _ wminda, daxvewili, cecxlovani proziT.
gabriela mistralis proza aris yvelaze ufro
sulisSemZvreli poezia. gauTxovari qali Tavis
poemebSi saubrobs fexmZimobaze, mSobiarobaze,
dedobriv zrunvaze~.
Tavad gabriela mistrali ambobda, rom de­
dobrivis gancda yoveli adamianis amamaR­lebe­lia,
rom `akvnis simRerebi~ ufrosebsac sWirdebaT,
raTa maT sulSi simSvidem daisad­guroso.
gabriela mistrals pirvelmave poeturma
kre­­
bulma gauTqva saxeli. amas mohyva sxva poe­
turi krebulebi: martooba (1922), sinaze (1924),
tyis Wra (1938). poeti bevrs mogzaurobda, mTe­
li Cile fexiT hqonda Semovlili, imogzaura
uamrav qveyanaSi, movlo kontinentebi. dedamiwis
sxvadasxva kuTxis buneba, gansxvavebuli garemo
4
da adaT-wesebi gabriela mistrals uadvilebda
sxvadasxva erTa sulis wvdomas, farTo asparezs
uqmnida mis gancdebsa da SemecnebiT interesebs,
did gasaqans aZlevda mis poetur miswrafebebs.
gabriela mistralis nawarmoebebi qveyndeboda
sxvadasxva qveynebis espanurenovan Jurnal-gaze­
TebSi. mis mxatvrul TxzulebaTa Tavmoyra da
sruli krebulis gamocema moxerxda mxolod misi
gardacvalebidan erTi wlis Tavze, 1958 wels.
gabriela mistrals nerudasTan da uidob­
rosTan erTad miiCneven Ciles Tanamedrove poe­
ziis fuZemdeblad. `Cems mokrZalebul Semoq­
medebaSi cocxlobs Ciles suli _ damuxtuli,
Sekavebuli da mkacri~, _ es misi Sefasebaa sakuTari
Semoqmedebisa.
SvedeTis akademia ganmartavda, rom `gabriela
mistrals nobelis premia eniWeba Rrma gancdebiT
STagonebuli lirikuli poeziisTvis, romelmac
misi saxeli aqcia mTeli laTinuri amerikis su­
lier miswrafebaTa simbolod~.
gabriela mistralis leqsebsa da prozaul
poe­­
mebSi adamianis sulis unazesi mimoxra da
unatifesi gancdebia gamoxatuli. mas miaCnda, rom
racionalizmis epoqam sasikeTo ZvrebTan erTad
gamoiwvia samyaros universaluri harmoniisagan
adamianis gaucxoeba. am harmoniis aRdgenas emsa­­
xureboda gabriela mistrali. misi azriT, sam­
yaros ritms unda Seewyos adamiani. mis poetur
qmnilebebSi wrfel intimur gancdebs saerTo-
sakacobrio ganzomileba eZleva.
gabriela mistrali Tavis Rrma gancdebsa
da fiqrebs gviziarebs, mkiTxvelic uneburad
erT­veba mis poetur xilvebSi. mis SemoqmedebaSi
ganc­daTa siRrmesa da sisaTuTes didi sevdac
axlavs. `momitevon im adamianebma, romelTaTvis
sicocxle mxolod siamovnebaa~, _ ase mimarTavs
5
igi mkiTxvels da Tavisi SemoqmedebiT gviCvenebs,
rom sicocxle RvTiT boZebuli saswaulia, rom
cxovrebis gza umiznod ar unda gailios, rom
yvelaferi mniSvnelovania amqveynad: mSobliu­
ri qveynis sanaxebi Tu sxvaTa qveynebis xedebi,
saukuneebSi Camoyalibebuli zne-Cveulebebi
Tu momavlis siaxleni. gabriela mistralis yu­
rad­ Rebas ipyrobda erTi SexedviT sruliad
umniSvnelo sagnebic ki. yvelaferi feTqavs,
cocx­ lobs, araferia amqveynad SemTxveviTi da
yve­­­­lafris miRma sulier, zogadsakacobrio fa­
seulobebs xedavs poeti; materialuri da konk­
retuli faqtebidan igi migviZRveba sulieri
siRrmeebisken, amaRlebuli idealebisken. igi
poe­ turi sityviT qmnis grandiozul Canaxatebs,
mSob­liuri qveynis peizaJebs enacvleba dedami­wis
zurgze poetis mogzaurobis STabeWdilebebi. igi
wers siyvarulze, gansacdelze, mSvenierebaze,
sixarulze da sevdaze.
gabriela mistralma prozaul poemaTa cikli
miuZRvna xelovnebis daniSnulebas. xelovanis
aTi mcneba erTgvari kredoa mSvenierebis yvela
msaxurisa. sulismargebel sakiTxavTa cikli
adamianis ufaqizes miswrafebebs gadmogviSlis.
axalgazrdobis aRzrdas, Rirseul pirovne­
bebad maT Camoyalibebas gabriela mistralma
didi energia Sealia. am Rirseulma Rvawlma
Tavisi gamoxatuleba hpova mis mxatvrul Semoq­
medebaSic. maswavleblis locva-vedreba mTel
msoflioSi gavrcelda da axlobeli gaxda mravali
pedagogisTvis; maswavleblis aTma mcnebam
aRmzrdelis movaleobaze daafiqra uamravi
pedagogi.
gabriela mistralis Sesaxeb frTian frazad
iqca: `aRsarebasaviT gulwrfeli gabriela~, `cec­

6
x­­­
lovani da RvTismosavi gabriela~, `Ciles mas­­
wavlebeli gabriela~.
gabriela mistrali mSobliuri enis madls
aziarebda espanurenovan mkiTxvels, enis grZnobas
uRrmavebda da ufaqizebda. misi ena gamoirCeva
mdidari leqsikiT, sasaubro intonacias zogjer
bunebrivad enacvleba arqauli ieriT Seferili
fraza. igi sulis usaTuTes gancdebs saocari
gulwrfelobiT gamoxatavs da amis Sesabamisia
enobrivi qsovilic. zogjer sityvaTa Sorisaa
bevri ram sagrZnobi, unazes grZnobaTa gamoxatvas
xSirad igi naTqvamze ufro uTqmeliT axerxebs.
gabriela mistralis prozaul poemebs xSirad
`locvebs~ da `epistoleebs~ uwodeben.
am patara krebulSi gabriela mistralis pro­
zaul poemebTan erTad warmodgenilia ramde­ ni­
me sxva prozauli nimuSic, romelTa saSualebiT
qarTveli mkiTxveli eziareba mis poetur xil­vebs,
Seitkbobs da Seiyvarebs mis mTrTolare poetur
suls, wrfelsa da marTals, gaiTavisebs samyaros
miseul xedvas.

manana gigineiSvili

7
vedreba

ufalo, nu miwyen am naRvliani wignisTvis da


momitevon im adamianebmac, visTvisac sicocxle
mxolod siamovnebaa.
am poemebSi sisxlad iwriteba Cemi mware
warsuli da simRerebad iRvreba wveT-wveTad,
raTa dardian guls moufonos. warsuli ukan
Camovitove Rrma xeobasaviT da axla mSvenier
ferdobs aRma mivuyvebi sulis savanisaken, sadac
diadi naTeli moefineba Cemi cxovrebis dReebs, da
gulmxurvaled vimRereb adamianTa sanugeSeb­lad.
ocdaaTi wlisam davwere `xelovanis aTi mcneba~.
maSin davde es aRTqmac.
ufalma RmerTma inebos da cxovrebam macalos
misi aRsruleba gzaze savalad darCenil Cems
dReebSi.

gabriela mistrali

8
dedis poemebi
makoca

makoca, momialersa... da axla me sxva var. sxva


var, radganac orjer ufro Zlierad Cqefs sisxli
ZarRvebSi. sxva var, radganac misi sunTqva Seezava
Cemsas.
Cemi wiaRi iseve wmindaa, rogorc Cemi guli.
mas aqeT yvavilebis surneliviTaa Cemi amo­
sunTqva. mizezi igia, vinc Camisaxlda sxeulSi da
momeTvisa, viT nami _ balaxs.

neta rogori iqneba igi?

neta rogori iqneba igi? didxans vumzerdi var­


dis kokors, TiTebiT movusinje furclebi. ne­ta
aseTi fafuki loyebi eqnebodes! mayvlis abur­dul
buCqs mivesiyvarule. neta aseTi muqi da xveuli
Tma eqnebodes! Savtuxa Tu iqneba? meTuneebs rom
wiTeli Tixa moswonT, ai, imferi Tma Tu eqneba?
anda swori, SoTi Tma, Cems cxovrebasaviT sada?
iyos, ra uSavs?!
nislSi exveva mTis orwoxebi. nislis fTila
patara gogonas hgavs, sayvarel cugrumelas. iyos
gogona!
ufro ki minda, mamis silbo hqondes mzeraSi
da, rom damelaparakeba, minda, masaviT odnavi
TrTola erios xmaSi. visac moveli, masSi minda igi
miyvardes, vinc makoca, momialersa.

sibrZne

ager ukve meoce zafxulis mziT vivsebi da


isev meZleva neba vkrifo mindvris yvavilebi.
weliwadis umSvenieres dReebSi neta ratom ime­

9
tebs CemTvis am saocar saCuqars CaxCaxa mze da
lor­Tqo balaxi?!
kvamlisfer mtevans rom mzis Tvali Caudgeba,
mec aseve sinaziTa da netarebiT mavsebs naTlis
sxivi. Cemi arsebis siRrmeSi Cemive ZarRvebidan
wveT-wveTad iqmneba igi da Rvindeba CemSi.
da ase vivsebi. vinc xorcs isxams Cems sxeul­Si,
misi wyalobiT Cems miwier bunebas RvTaebrivi neba
msWvalavs. da roca TrToliT amovTqvam leqss,
Cemi arsebidan CaRdeba gaunelebeli cecxli da
gavarvarebuli nakverCxaliviT viRvelfebi.

sinaze

Cems wiaRSi rom Tvlems, im biWunas gamo nabiji


ufro frTxili da mozomili gamixda. mas aqeT,
rac diad saidumlos davatareb, gulma RvTisken
gamiwia.
Cemi pataras siyvarulma xma damitkbo da ga­
minaza. jer unda Tvlemdes da meSinia, ar ga­mo­
vafxizlo. TanagrZnobas vawydebi yvelgan, Cemi
ga­
fiTrebuli saxis danaxvaze yvelani xvdebian
mizezs.
krZalviT movsinjav xolme Sambnars, mwyrebis
sa­
budars. frTxilad, fexakrefiT davdivar na­
TesebSi da ase mgonia, xeebsac hyavT Tav-TavianTi
Cvilebi, romlebsac Tavs dahkankaleben, arweven
da unanaveben.

da

dRes erTi qali vnaxe. xnavda. siyvaruls misTvis


TeZoebi gaeganierebina CemsaviT da miwaSi mruded
avlebda xnuls.

10
welze movxvie xeli. Sin wamoviyvane. mouxdeli
rZe vasvi Cemi WiqiT da Cems WerqveS movasvene.
siyvarulis tvirTiT iyo damZimebuli. rZe blomad
Tu ar Camidgeba, Cemi biWi mis ZuZus mohkidebs
pirs.

vedreba

ara, RmerTi siberwes rogor argunebda Cems


wiaRs?! swored ufalma Semivso weli. vgrZnob,
rogor mezrdeba mkerdi, zemoT iwevs nela,
rogorc wyali patara tborSi. ZuZuebi mifuvdeba
da es saimedo dapirebasaviTaa Cemi patarasTvis.
vin iqneboda amqveynad Cemze sacodavi, Cemi wia­
Ri rom ar ganayofierebuliyo?!
qalebi RamRamobiT WurWels rom gareT to­
veben ciuri namis mosagroveblad, ase mivandob
mamazeciers Cems mkerds. me ufals axal saxels
vuwodeb _ sisavsis momniWebels, da vevedrebi,
Warbad miboZos macocxlebeli siTxe. Cemi biWi
monaxavs da xarbad daewafeba Cems mkerds.

ukareba

ukve aRar maxarebs tol-sworebSi mindvrad


xetiali, vSiSob, ar waviforxilo, ar wavborZikde.
nayofiT CamomZimebul rtos vgavar.
ise var gafaqizebuli, baRCaSi rom Caval,
vardis surneli Tavbrus maxvevs; raRac martivi
hangi mohyveba niavs da guls miCuyebs. Camavali
mze rom suls Rafavs da mwuxris zecas sisxlis
wveTebs SeaSxefebs, guli miRondeba sevdiT.
RamRamobiT Cemi Tanamecxedris Semoxedvamac
ki lamis gamaTavos.

11
maradiuli tkivili

roca mas raRac awuxebs, me vfiTrdebi. vinc


CemSia da visac ver vxedav, misi biZgebi makrTobs.
mis erT Setokebazec ki SeiZleba guli gamiCer­
des.
nu ifiqrebT, rom tkivili gastans, vidre Cemi
sxeuliT vifarav pataras, tkivili gamyveba merec,
laRad roca gaudgeba cxovrebis gzebs, Cemgan
Sors rom iqneba, maSinac. mas rom qari Seexleba,
is qari mec SemomexeTqeba, Zval-rbilSi gaatans
da damifleTs sxeuls. Cemi Svilis yvirili Ce­
mi xorxidan amoskdeba. Cemi cremlica da Cemi
Rimilic Seni saxidan daiwyeba, Cemo biWo!

misi gulisTvis

nurafers mavnebT misi gulisTvis, vinc CemSi


Tvlems balaxebSi mowanwkare nakaduliviT. jafiT
nu momqancavT. momiteveT, kerZs rom viwuneb,
xmaurs rom ver vitan.
ojaxis gasaWirze, siRaribesa da mZime Sromaze
melaparakeT mere, roca ukve CvrebSi meyoleba
gamokruli Cemi patara.
TavSi Tu Camartyamen an mkerdSi Tu Camcxeben,
is daikvnesebs, mas etkineba.

simSvide

miWirs xalxSi gamoCena, gzaze siaruli. meri­


deba amsisqe weli da amoRamebuli Tvalebi rom
maqvs. momitaneT qoTnebiT yvavilebi, gverdiT
damidgiT! daukariT, davtkbe mSvenierebiT!
mucelze vixuteb vardebs. momiZRveniT RvTa­
ebrivi leqsebi!
aivanze saaTobiT veficxebi mcxunvare mzes.

12
mzis gulze nayofi rom sitkbos Caiyenebs, mec ase
unda movamwifo Cems wiaRSi Cemi pawia. fiWvnaridan
Semoqrolil sios vagebeb saxes. naTlis sxivma da
niavma sisxli damiwminda, gamijansaRa. da me aRarc
siZulvili SemiZlia, aRarc buzRuni, _ mxolod
da mxolod siyvaruli! am siCumeSi, am simSvideSi
vqsov mis sxeuls, saswaulebriv sxeuls. vqsov
Cemi ZarRvebiT, Cemi saxiT, Cemi mzeriT da wminda
guliT.

misi TeTreuli

pawawina windebs vqsov, fafuk Cvrebs vkecav.


Cemi xeliT unda movumzado yvelaferi.
datovebs Cems wiaRs da ynosviT micnobs.
qunqula kravo, am zafxuls gagkriWes Cemi
biWisTvis! rva TveSi mogezarda eg mSvenieri
bewvi, Tanac ianvris mTvarem gamogiTeTra. mere
birkis Zgvitebi da mayvlis eklebi gamovaride.
axla matylis fartena fafukia, Cemi sxeuliviTaa,
romelSic biWi Tvlems.
Cemi pawias fiTqina TeTreuli... Cvili Cemi
TvalebiT ixedeba, ucqers TeTreuls da iRimeba,
bednieria, windawinve moswons, am saocar
sisaTuTeSi rom CaRuRundeba.

dedamiwis namdvili xati

adre arasdros mixilavs dedamiwis namdvili


xati. arada, dedamiwa hgvanebia qals xelSi atate­
buli CviliT. masac Tavis veeba mklavebSi hyavs
Caxutebuli Tavisi qmnilebebi.
TandaTan viwyeb samyaros dedobrivi arsis
Secnobas. ager, mTa rom gadmomyurebs, _ dedaa.
SeRamebisas nisli balRiviT dasTamaSebs mis
mxrebs da kalTebs.
13
erTi patara Rele magondeba, JRurtuliT mie­
dineba Rrma kalapotSi. Rranteebiani napirebi
jagebiTaa dafaruli da wyali arc ki Cans. mec ase
var. vgrZnob Cems siRrmeSi morakrake nakaduls
da, vidre sinaTleze gamoaRwevdes, im kldovani
napirebiviT vifarav sxeuliT.

Cems qmars

nu momexvevi, Cemo. Sengan gaifurCqna is Cems


siRrmeSi, rogorc SroSani _ wyalSi. macale, viyo
mdore wyaliviT.
minda giyvarde. minda giyvarde axla cota
ufro metad. me, ase mfrTxali, megzurs mogivlen
cxovrebis gzebze; me, ase Raribi, gaCuqeb sxva
Tvalebs, sxva tuCebs, samyaroTi rom ufro gai­xa­
ro; me, ase nazi da saTuTi, siyvarulis amforasa­
viT gavibzarebi, gadavixsnebi da macocxlebeli
Rvino gadmoedineba Cemgan.
momiteve, nabiji rom damimZimda, mapatie, uceb
rom ver mogawode sasmisi. Sengan var aseTi mouq­
neli, Sen gamo var ase gazantebuli.
adrindelze ufro saTuTad momepyari. sisxls
nu amiforiaqeb, sunTqvas nu gamixSireb.
axla me erTi unazesi saburveli var. sabur­
velia mTeli Cemi sxeuli. mTvlemare Cvilia am
saburvelSi gaxveuli.

deda

dedaCemma mominaxula. gverdiT momijda. si­


cocxleSi pirvelad viyaviT debi da visaubreT
did gansacdelze.
mucelze momiTaTuna aTrTolebuli xeli da
frTxilad gamiReRa mkerdi. mis Sexebaze TiTqos

14
gakvirtul xesaviT gadavifurCqne da Cemi arsebis
siRrmidan daiZra macocxlebeli siTxe.
Secbunebulma da saxealewilma vaxsene tkivili
da SiSi Cemi sxeulisa. mkerdze mivexute dedas,
patara gogonad viqeci da sicocxliT SeSinebuli
avqviTindi mis mklavebSi.

miTxari, deda!

deda, miTxari yvelaferi maSindel tkivilze.


rogor ibadeba bavSvi, dRis sinaTleze rogor
gamoaRwevs CemTan WipiT mobmuli misi patara
sxeuli.
miTxari, TavisiT monaxavs ZuZus, Tu me unda
mivawodo da wavaqezo.
deda, momeci Seni niWi siyvarulisa. maswavle
sxvagvari mofereba, nazi alersi, qmris alersze
unazesi.
rogor davbano pawia Tavi? CvrebSi rogor
gavaxvio, rom araferi davuSavo?
deda, maswavle is iavnana, me rom marwevdi da
damRiRinebdi. sxva simRerebze ufro mSvidad is
daaZinebs.

gamTeniisas

mTeli Rame wamebaSi gavatare, mTel Rames


ZagZagebda da borgavda Cemi sxeuli CemTvis
saCuqris mosarTmevad. safeTqlebze civ ofls
masxams, sikvdilis piras var. magram sadaa
sikvdili?! es sicocxlea!
Sen mogixmob, ufalo, maradiulo lmobierebav,
saTuTad momwyvite igi!
daibade, Cemo pawiav, rom gamTeniisas gaismas
Cemi Sekivleba da Citebis galobas Seerios!

15
wmidaTawmida kanoni

miTxres, sicocxlis niSanwyali aRar get­yo­bo­


dao. Turme Cemi ZarRvebidan, rogorc sawnaxli­­­dan
moedineboda sisxli. me ki mkerdSi mxolod Svebas
vgrZnob, TiTqos amovisunTqe.
_ vina var? _ Cems Tavs vekiTxebi, _ mainc vina var,
rom muxlebze myavs dagorebuli Cemi biWuna?!
pasuxic TviTonve vici:
_ qali var, qali. miyvarda da siyvarulma
alersTan erTad maradiulobas maziara.
Svili myavs. da Semomxedos dedamiwam, makurT­
xos, radgan wminda var da nayofieri, rogorc es
palmebi, rogorc es gadaxnuli miwa.

16
yvelaze sevdiani dedis poemebi

gamogdebuli

mamaCemma Tqva, gavagdebo. dedaCems gasZaxa


Rrial-RrialiT, _ amaRamve gavagdebo saxlidan.
RamiT susxi icis. varskvlavebis Suqze gavikv­
lev gzas maxlobel soflamde. magram swored
gzaSi rom mouwios dabadeba? Cemma qviTinma rom
uxmos? egeb swored Cemi cremliani saxis danaxva
indomos? ki CavfuTni, magram am siciveSi mainc
acaxcaxdeba Cemi pawia.

risTvis moxvedi?

risTvis moxvedi? aravis eyvarebi, Tumca mSve­


nieri xar, Cemo biWunav. saxeze Rimili dagTamaSebs
rogorc yvela Cvils. Cemi umcrosi Zamia rom
daibada, ase iRimoda. Cems meti aravin Cagikravs
gulSi. pawia TiTebiT saTamaSos eZeb, magram Cemi
mkerdisa da Cemi cremlis meti sxva saTamaSo Sen
ar geqneba, Cemo biWo.
risTvis moxvedi? vinc gamogiwvia, xom manve
Segijavra, rogorc ki gigrZno Cems wiaRSi?!
magram ara, Sen CemTvis moxvedi, CemTvis. me
xom marto viyavi maSinac ki, roca imas vyavdi
Caxutebuli.

17
akvnis simRerebi

Cemze mondobili

Cemo TvalisCino, Cems wiaRSi mogamwife, Cemo


mcivana kravo, iZine Cemze mondobilma!
mwyeri gatrunula balaxebSi, Cems gulis Zgeras
ayuradebs. nu gakrTobs Cemi sunTqva, iZine Cemze
mondobilma!
mTrTolare balaxo, sicocxliT damfrTxalo,
nu moswydebi Cems mkerds, iZine Cemze mondobilma!
me xom udrtvinvelad davkarge yvelaferi
axla ki Zilis win ra kankalma amitana? xelidan nu
misxltebi, iZine Cemze mondobilma!

aRar var marto

mTebidan zRvis kidemde ukuneTi Camowva. miu­


safari Ramea. me ki Sen garwev da aRar var marto.
qveyanac miusafaria. naRvliania yvela suld­
gmuli. gulSi gikrav da aRar var marto.

rweva-rwevaSi

zRva zviadad arwevs Tavis brolnamsxvrev


zvirTebs. yurs vupyrob boboqar zRvebs da var­wev
Cems pataras.
qari daTareSobs RameSi, aforiaqebs jejils.
yurs vupyrob aSar qarebs da varwev Cems pataras.
ufali RmerTi feriT uTvalav samyaros uCum­
rad arwevs. ukuneT bnelSi uflis xels vgrZnob
da varwev Cems pataras.

18
Rame

ratom gZinavs, Cemo biWo, cis dasavali aRar


iwvis, aRar brialebs. cvari bzinavs mxolod. Cems
gacrecil saxeze ufro fermkrTalia cvari.
ratom gZinavs, Cemo biWo? gzaze siCumea. mxo­
lod mdinaris duduni ismis. irgvliv aravinaa.
Cemi Tavis anabara var.
nisli Camowva velze. laJvardisferma xvarT­
qlebma dakeces furclebi, daixuWnen. siCu­ mem
TiTqos xeli waafara samyaros.
pataras rom varwev, dedamiwasac eZineba Cems
naninaze...

me gyavar

iZine, Cemo patarav, oRond ZilSi gaiRime.


varskvlavebi gaCaRebulan, ferxuli gaumarTavT
da Sen garweven.
gaixare naTliT da iyav bednieri. yovelgvari
sikeTe SenTanaa, raki me gyavar.
iZine, Cemo patarav, oRond ZilSi gaiRime. es...
sayvareli dedamiwaa, Sen rom garwevs.
Sexede avarvarebul wiTel vards, SeeTvise
qveynierebas, mec SemeTvise.
iZine, Cemo patarav, oRond ZilSi gaiRime, Sen
xom RmerTi garwevs, Tavad ki Crdils efareba.

aRtaceba

es bavSvi namdvili bednierebaa, nazi sios


msgavsia. zogjer verc ki vgrZnob, rom ZilSiac
vawoveb ZuZus.
am mdinareze, am borcvze ufro lamazia Cemi
biWi, TviT samyaroze ufro mSvenieria.

19
caze da miwaze ufro mdidaria Cemi patara,
yaryumze ufro Zvirfasia Cemi mkerdi. Cems sim­
ReraSi xaverdia.
Cemi biWis pawia sxeuli qrTilis marcvalivi­
Taa, ocnebaze msubuqia. Cemo biWo, arsad gamiqre,
iyavi CemTan.

sevdiani deda

iZine, iZine, Cemo batono. iZine mSvidad, ud­


rtvinvelad. iZine, radgan fxizlobs Cemi suli,
radgan ar visveneb me.
iZine, Cemo, iZine, iyav am RameSi Cumad, balaxis
Cqamze da abreSumis Srialze ufro Cumad.
Sens ZilSi iZinebs Cemi sxeuli, Cemi dardi da
Cemi SfoTi, Sens ZilSi ixuWeba Cemi Tvalebi, Sens
ZilSi sZinavs Cems guls.

sinaze

Sen rom gimReri, amqveynad iklebs boroteba,


mtroba da SuRli. Seni safeTqlebiviT, Seni quTu­
ToebiviT saTuTi xdeba yovelive.
Sen rom gimReri, qreba sisastike, yuCdeba da
itruneba nadiri: lomi Tu tura.

naRvliani nanina

modi, viTamaSoT, Cemo biWo, mefededoflobana


viTamaSoT.
es mwvane mindori Senia. aba, visi unda iyos?
amdeni ionja SenTvis TrTis da RaRanebs.
es Wala mTlianad Senia. aba, visi unda iyos?
moviwioT mosavali. vaSlis baRebma Tafli Cai­
yenes.

20
eh, ar gjera da mitom Wirveulob uzneo bavS­
viviT. ra iyo, xom ar ggonia, rom dedaSens ZuZu
uSreba dardisagan?
batknebi wamoizardnen, matyli dasarTavia.
Senia es fara. aba, visi unda iyos?!
es rZe, curebidan rom iRvreba, es TavTuxis
xeleulebi Senia. aba, visi unda iyos?
eh, ar gjera da mitom Wirveulob uzneo bavS­
viviT. ra iyo, xom ar ggonia, rom dedaSens ZuZu
uSreba dardisagan?
ho, viTamaSoT, Cemo biWo, mefededoflobana
viTamaSoT!

SiSi

ar minda, Cemi patara gogo mercxlad gadaiq­ces,


caSi aiWras da gverdSi aRar myavdes ager, aq, am Cems
Wilofze; ar minda, bude gaikeTos aivnis kuTxeSi,
maRla, xeli rom ver mivawvdino mosafereblad. ar
minda, mercxlad gadaiqces Cemi patara gogo.
ar minda, Cemi patara gogo ufliswuls misT­­­­
xovdes. oqros qoSebiT xom ver iTamaSebs mde­
loze?! RamiT gverdSi ar moviwvino? ar minda, Cemi
patara gogo ufliswuls misTxovdes.
Zalian, Zalian ar minda, erT mSvenier dRes
dedofloba daupiron, dasvan taxtze, sadac me
ar mimesvleba da, rom daRamdeba, ver vunanavo. ar
minda, Cems patara gogos dedofloba daupiron.

kravi

Cemo kravo, Cemo unazeso da uCumaro! Cemi


mkerdi lorTqo balaxia, Cemi mkerdi TavSesafari
mRvimea SenTvis.

21
TeTria Seni sxeuli, mTvaris mkrTali naTe­
liviT TeTri! yvelaferi miviviwye, raTa Sens
akvnad gadavqceuliyavi.
mTeli samyaro gulidan gadamqarda, vgrZnob
mxolod Cems savse mkerds, romelic Sen gasazr­
doebs.
SeniT gaxarebam, Cemo biWo, damiCrdila yve­
la sixaruli. mxolod isRa maxsovs, rom Sen
gWirdebi.

cvar-nami

cvar-namiT gadavsebuli vardi _ es xom Cemi


mkerdia Cem biWianad.
Camocvenil foTlebs vagroveb, qveS rom
davugo. niavs varideb Cems biWunas, meSinia, siom
ar SeakrTos, ZuZus ar moacdinos.
ukidegano cidan Rame Camowva. siyvarulma
Sematova Cemi biWis neli fSvinva.
bednierebam Sematova siCume... siCume da vardTa
Soris yvelaze saswaulebrivi vardi.
cvar-namiT gadavsebuli vardi _ es xom Cemi
mkerdia Cem biWianad.

povna

mindorSi wavawydi am pataras, mSvidad eZina


balaxebSi.
venaxidan vbrundebodi, zvrebi gadmoviare Se­
mor­Cenili mtevnebis mosamcvrevad. vazis ulva­Si
movucacune fafuk loyaze pataras.
meSinia, mZinare rogor mivatovo, cvari rom
SeaSreba vazs, ase ar gaqres, araferi SeemTxvas...

22
Cemi simRera

miusafari bavSvebisTvis sibraluliT rom


vmRerodi, is simRera mimRere!
sacodav bavSvebs rom vunanavebdi maTze dar­
diT gulgasenili, is simRera mimRere!
kaSkaSa Suqma Tvali momWra, xmaurma gamayrua.
pataras rom varwevdi, is simRera mimRere!
siyvaruliT rom vamwifebdi Cems wiaRSi, nazad,
saTuTad rom vqsovdi mis sxeuls, ra vicodi, rom
es bavSvi ki ara, Cemive suli iyo.

23
bavSvis Tma

rbili Tma, mTeli samyaros sisaTuTis momc­


veli Tma. es Tmebi rom ar mqonoda kalTaSi, sxva
ra momaniWebda aseT sixaruls?! am sinazeSi ra
tkbilad CaTavda dRevandeli dRe. netareba
vigrZeni, Tumca sul mcire xans vufaTurebdi
xelebs bavSvis Tmas.
loyaze mimaxutebineT, yvavilis ReroebiviT
mux­lebze SemomaxvevineT bavSvis Tma. damaw­ne­vi­
neT, rom dardi gavinelo. bneli gamafantineT am
Tmebis gamonaSuqiT, egeb ar Cakvdes naTeli.
ufali rom miibarebs Cems suls, frTebs ki
ar miboZebs, angelozis frTebs, Cemi gulis
feTqvis gamosacocxleblad, _ ufali RmerTi
cis laJvardSi gaSlis bavSvis Tmebs, niavi
wamoiqrolebs da ufali saxeze momelaciceba Cemi
sayvareli bavSvis TmebiT.

24
dedis gaxseneba

deda, Seni wiaRis mdumarebaSi gamoisaxa Cemi


Tvalebi, Cemi tuCebi, Cemi mklavebi... macocxle­
beli Seni sisxliT masazrdoebdi, wyali rom
kvebavs miwaSi Capneuli yvavilis Tesls, swored
ise. Sengan momdgams, Seni, Sengani da Senmieria Cemi
SegrZnebebi. Seni sxeulis nawilia Cawnuli Cems
arsebaSi. da ase vcxovrob amqveynad. Sen dailoce.
madloba samyaros elvare ferebisTvis, romelTac
SeeTvisa Cemi suli.
deda, Sens kalTaSi vizrdebodi, rogorc nayofi
_ daxunZlul rtoze. Sens muxlebs aqamde SemorCa
Cemi sxeulis anabeWdi, momdevno Svilmac ver
gadafara. mixutebdi da marwevdi. baRis bilikebs
askinkilaTi rom gavuyvebodi, Seni kalTa roca
ver grZnobda Cemi tanis simZimes, mominatrebdi da
melodi saxlis zRurblTan. me vicodi es.
amqveynad ar arsebobs msoflios upirvelesi
musikosis hangze ufro tkbili hangi. es Seni nanaa,
deda, da Cemi sulis yvelaze mTrTolare kvirti
maSin gamoinaskva, Sen rom nazad minanavebdi.
marwevdi da Tan sul RiRinebdi: xan Cumad, xan
xmagagonebiT. es xan leqsi iyo, xan saxumaro da
saalerso sityvebi, ase mRera-mReraSi axsenebdi,
im samyaros sagnebsa da movlenebs, romelsac unda
SevTvisebodi: gorakebs, adamianebs, xeebs, xils,
qinqlas, mindvrad mofancqale pepelas. gindoda,
Sens gogos Sinaurulad egrZno Tavi am garemoSi;
cdilobdi, misTvis gagecno dedamiwis yvela
suldgmuli _ momavali didi ojaxis wevrebi.
ase nel-nela Segyavdi Sens mSvenier da sastik
samyaroSi. ar aris amqveynad iseTi sityva, Sen rom
ar geTqva CemTvis.
mere sxvebi imeorebdnen im mSvenier sityvebs,

25
acocxlebdnen im warmodgenebs, im azrebs, rom­
lebic Sengan ukve mqonda naCuqari da sulSi
SemoWrili.
deda, Sen SemiZexi iseTi ubralo sagnebisa
da movlenebis saufloSi, romlebic tkivils ar
momayenebdnen. es iyo samkurnalo balaxebi, baR­
Ca, saxlis winkarTan suros foTlebi. saTuTad
vexebodi maT da cocxal megobrebs viZendi.
zogjer saTamaSosac miyiddi xolme, ufro
ki TviTon mikeTebdi CemsaviT didTvaleba de­
do­falas, anda _ patara saxls, Cemi celqobis
wyalobiT iolad rom ingreoda da ifuSeboda.
Sen, ra Tqma unda, gaxsovs, rom ar momwonda
saTamaSoebi, suli ar edgaT da imitom. yvelafers
merCivna Seni xelebi, maTi Sexeba.
gulCaTxrobili da ukareba bavSvi viyavi, far­
vanas vgavdi, dRisiT rom ver mohkrav Tvals; ki­­dev
_ xvliks, ganapirebiT rom icis mzes mific­ xe­ba.
Sefiqrianebuli iyavi, Seni gogo rom ar TamaSob­
da, rom ar gaereoda bavSvebSi da ar dakuntruSeb­
da. `avad Tua~, _ ityodi xolme, martos rom
mnaxavdi dabrecil vazTan an asxletili malxazi
biWiviT tanayril nuSis xesTan molaparakes. axla
Seni qaliSvili xSirad gesaubreba, magram Sengan
pasuxs ver iRebs. misi danaxva rom SegeZlos,
adrindulad Sublze miadebdi xels da etyodi:
`sicxe gaqvs, Cemo gogo...~
ise ubralod SevigrZnob mSvenierebas, TiTqos
wyals vsvamde. Sen mommadle es niWi. Senganve maqvs
dardis unaric. gulis siRrmeSi saTuTad vinaxav
am faqiz gancdebs da kvlavac Sevinaxav.
minda mjerodes, rom gesmis Cemi da Tvalebs
vxuWav, dRis sinaTles varideb mzeras. Sen xom
wyvdiadSi xar axla. yvelaferi rom ukeT gamov­
xato, dumils varCev, radgan sityva uZluria,
grZnobas ver itevs.
26
netarebis poemebi

avtirdi

Sen miTxari, miyvarxaro, da avtirdi. Sen


miTxari, xelSi agitaceb da mTel qveynierebas
Semogatarebo.
Tavs damatexe uecari bedniereba. avadmyofs
rom ylup-ylupad asmeven wyals, SegeZlo CemT­
visac ase wveT-wveTad gamogezoga netareba.
Sen ki kldidan Camoqceuli CanCqeriT momikali
wyurvili.
miwaze davemxobi, cremlad daviRvrebi, jer
suli ver SeTvisebia am bednierebas. Seni naTqvami
ismina yurma, gonebam, gulma, magram Cemma sulma
ver Seismina, ver Seegua.
es RvTaebrivi dRec daRamdeba. aTrTolebuli
gavwev Sinisken. gzispira xeebs miveyrdnobi, xidan
xemde mivcaxcaxdebi. nuTu es is gzaa, am dilas rom
gamoviare?! gaognebuli avxedav zecas, gavxedav
velebs, glexis kar-midamos da ezo-yures. neta,
ra hqvia am vels, am sofels? mTeli Cemi cxovreba
gadamaviwyda.
dilas, rogorc ki Tvals gavaxel, vinmes Sevex­
vewebi, damiZaxon, gamagonon Cemi saxeli, egeb
virwmuno, rom es cxadSia. da isev avtirdebi.
Tavs damatexe uecari bedniereba.

ufali RmerTi

axla ki RmerTze visaubroT. yvelafers ga­


vigeb.
RmerTi aris simSvide Seni gamoxedvisa, roca
Cveni mzera erTmaneTs Sexvdeba. RmerTi aris
uxmaurod, usityvod erTmaneTis gageba, Cveni

27
mgznebare da wminda, eniT gamouTqmeli ndoba.
ufals CvensaviT uyvars ganTiadi, SuadRe, Se­
Rameba. igi ecxadeba qal-vaJs, roca siyvaruli iba­
deba. erTaderTi sagalobeli, romelic RmerTs
SeSvenis, _ es siyvarulia. galobaa SeyvarebulTa
CasunTqvac, amosunTqvac, qviTinic... kvlav Ca­
sunTq­va...
RmerTi aris srulqmnileba gafurCqnili var­
disa, romelsac jer erTi furcelic ar dahk­
lebia.
RmerTi aris dadastureba imisa, rom sikvdili
tyuilia, rom sikvdili ar arsebobs.
ho, axla namdvilad vgrZnob RmerTs.

samyaro

_ ara, egeni Seyvarebulebi ar arian, ar daeZeben,


ar ealersebian erTmaneTs, dRemde ubiwod arian. _
ase amboben Cvenze. ra ician, rom Cven, sakmarisia,
erTmaneTs SevxedoT da... erTni vxdebiT.
Sen Sromob Cemgan moSorebiT. me ar var Ca­cuc­
quli Sens ferxTiT. da mainc, ganmartoebiT rom
vsaqmianob, vgrZnob, Cemi siyvaruli, Cemi fiqrebi
daZaxuli matylis narTiviT moemarTeba Senken
da badeSi gaxvevs. da Sen iq, Sors, zixar saqmeSi
TavCarguli, grZnob Cems mzeras da sinaziT geleva
guli.
es dRec daRamdeba da Cven erTi wamiT Sevxv­
debiT erTmaneTs. tkbili tkivili siyvarulisa
momaval Sexvedramde gagvyveba da gagvaZlebinebs.
ra ician maT, visTvisac ucxoa sulTa erTobis
netareba, _ Tumc gverdigverd wvanan da tkbobas
eZlevian, _ ra ician maT, rom Cven, sakmarisia,
erTmaneTs SevxedoT da... col-qmari varT.

28
Senze meubnebian

bevr siaves meubnebian Senze, Cirqs gcxeben. ne­


ta, adamianebi rad ar iRlebian uazro avsityvao­
biT? Tvals vxuWav, guliT gimzer da sufTa
xar, rogorc sarkmelze RamenaTevi Wirxli gam­
Teniisas.
bevr saqebars meubnebian Senze, gadideben. ne­
ta adamianebi rad ar iRlebian sityvamravlobiT?
vdumdebi da Cemi gulis siRrmidan wamoimarTeba
Seni uCumari sadidebeli, zRvaze gawolili nisli­
viT SuqCamdgari.
sxva dros Sen aRar gaxseneben, sxvaTa mgznebare
qebas amboben. uferuli, CemTvis arafrismTqmeli
saxelebis koriantelSi maxveven da Seni saxeli,
Tumc mas aRar axseneben, feTqavs gazafxuliviT,
romelsac qebis sagalobeli romc aravin uZRvnas,
mainc modis weliwadis mTrTolare dros da
qargavs mindor-vels.

Sens molodinSi

yanaSi gelodebi. mze Cadis. velze eSveba


mwuxri da, rogorc ki daRamdeba, Cveulebisamebr,
gamoemarTebi Cems Sesaxvedrad. iCqare, minda
vixilo Seni saxe Sebindebisas!
ra nela miaxlovdebi! TiTqos fexi geflobo­des
ayalo miwaSi. Tu Seferxdebi, SiSiT SemiCerdeba
gulis Zgera, gavfiTrdebi da gavSeSdebi.
simReriT momaSure velze Camorakrakebul
mTis wyarosaviT. moyuradebuli var.
iCqare! dRe Ramdeba. dRes suli eleva, ise unda
erTmaneTs mixutebul Cvens saxeebze CamoRameba.

29
dammale

dammale, rom veravin momagnos. dammale ise, xe


rom malavs Tavis qerqSi surnelovan aSifs. minda,
saRamo Jams aSifis wveTiviT mec surnelebiT
gagabruo da am surnelma silbo Segmatos. Sen
da Cem garda aravis ecodineba, saidan movida es
sinaze.
uSenod umaqnisi var, adgils ver vpoulob,
TiTqos amoZirkvuli mcenare viyo, SiSveli fes­
vebiT miwaze dagdebuli.
ratom ara var naWuWSi Camaluli nuSis guliviT
patara?!
momeci erTi wveTi Seni sisxlisa da Sens
Rawvs SevrCebi, viT vazis foTols _ cvris
kamka­
ma wveTi. kvlav magrZnobine Seni sunTqva,
mkerd­ze mogeyrdnobi da, TiTqos badeSi gavbmu­
liyavi, ise davivaneb Sens gulSi. mere haerSi
amovfrTxialdebi, kvlav Sens gulSi Semovfrin­
debi da am TamaSSi gavlev sicocxles.

oTxfurcela yvavili

erT dros Cemi suli iyo aSoltili xe,


romelzec wiTlad Ruoda uamravi nayofi. maSin
CemTvis Tvalis erTi Sevlebac ki sisavsis gancdas
aRZravda. rtoebSi Sexiznuli Citunebis galoba
xom netareba iyo!
mere Cirgvad viqeci. Cirgvs sul ramdenime
daRrekili toti hqonda, magram mainc uxvad
dasdioda surnelovani aSifi.
axla erTaderTi yvavili SemrCa, erTi pawawina
oTxyura yvavili. mis erT furcels mSveniereba
hqvia, meores _ siyvaruli. orive gverdigverdaa.

30
mesames mwuxareba hqvia, meoTxes _ TanagrZnoba.
TiTo-TiTod ifurCqnebian yvavilis furclebi da
meti furceli mas aRar eqneba.
yvavilis oTxive furcels ZirSi sisxlis Ti­
To wveTi atyvia. asea, radgan mSvenierebam mwuxa­
reba momgvara, siyvarulma tanjva momitana,
TanagrZnoba ki tanjvisgan iSva.
Sen moxvedi, roca tanayrili rtomravali xe
viyavi. axla ki Cems saZebrad ase gvian, SeRamebulze
gamosuli ise Camivli, veRarc ki micnob. malulad
Semogxedav, saxeze Segatyob, SeZleb Tu ara moi­
xiblo ubralo yvaviliT, cremliviT ucabediT.
Sens TvalebSi ampartavnebas Tu davinaxav, da­
gacli sxvebTan wasvlas, sxva xeebTan, nayofiT
daxunZlul tanmaRal xeebTan.
am miwaSi Cem gverdiT vigueb mxolod mas, vinc
iqneba Tavmdabali, Seeleva wamier brwyinvalebas,
daTmobs amqveyniur amaoebas, raTa Cems miwaze
dados Tavi da tuCebiT damekonos.

Sebindebisas

Sebindebisas mindorSi gamodi da balaxebSi


Camitove Seni nakvalevi, rom Sens nafexurebs
gamovyve. daadeqi gaTelil biliks, mihyevi Ca­
ri­
gebul alvebamde. oqrosfrad gaCaRebuli
alvebidan gaemarTe iisferi serebisken. bunebas
Seezave, xeli Seaxe xeebs, raTa Seni alersi da­
mibrunon, roca Cavuvli da xels movufaTureb.
gzadagza nakadulebSi Caixede, molivlive wylebi
damaxvedreben Seni saxis anarekls. esRa damrCenia.
veRar gixilav dedamiwaze.

31
sikvdili Tu mova

Tu daiWrebi, ar SegeSindes, damiZaxe, mixme.


sulerTia, sad iqnebi, Tundac es ar iyos saxelo­
vani sikvdili, me SenTan gavCndebi. ekalbardebiT
romc iyos dafaruli gza Senamde, me mainc moval.
ar minda, Cem garda vinmem, TviT ufalmac ki,
ofli mogwmindos safeTqlebze, sasTumali gagis­
woros.
roca miiZineb, wvimisa da Tovlisagan dagicav,
Cemi sxeuliT gadavemxobi Sens samares. xels daga­
fareb Tvalebze, rom ar ixilo didi sibnele.

32
xelovneba

mSveniereba

simRera aris Ria Wriloba siyvarulisa. siyva­


ruls ki bevri ram gvimxels.
ubiro kaco, Sen sisxls giCqrolebs mxolod
qalis sxeuli, xorcieli survili. Cven ki suls
SegviZravs mTeli samyaros mSveniereba. varskv­
lavebiT gaCiraRdnebul zecaSi isevea siyvaruli
CaRvrili, rogorc xorciel vnebaSi.
samyaros mSvenierebas Cven simReriT Seve­
pasuxebiT xolme. simRera ise agvanTebs da ag­
vaTr­Tolebs, rogorc Sen TrTi xolme, qalis
moSiSvlebul ubes rom Seavleb Tvals.
ubiro kaco, mSvenierebis sinatifem suli
gagvifaqiza, sisxlSic gagvijda da Cveni cxov­
rebis gzaze mSvenierebasTan uamravi Sexmiane­biT
Senze ufro gulanTebulnic varT da ufro nacem-
nagvemnic.

simRera

qali midis da miimReris mindvrad. binddeba.


ukve aRar Cans qali, magram simRera aremares efi­
neba.
galiclicebuli Tungi miaqvs Relispiras. gu­
lic savse aqvs am TungiviT, romelsac drodadro
riyis qvebze miaCxakunebs. simRera Zalas ikrebs.
Segubebuli dardi simReras kilos ucvlis, anaRv­
lianebs, sinazesa da Tan Zalas matebs. xmis mimox­
raSi TiTqos sisxli wveT-wveTad Jonavs.
SeRamebasTan erTad mindvrad Cakvda Cveu­
li xmebi. wamSi CaCumda Citi, miwyda misi nag­
vianevi galoba. qalis daucxromeli guli ki...

33
tkiviliT mfeTqavi, tanjviT cecxlmodebuli
guli, CayuCebul yvela xmas TiTqos Tavs uyris
simReraSi, amJamad kidev ufro gamZafrebulSi,
magram adrindeliviT utkbessa da unazesSi.
xom ar umReris qmars, romelic egeb uCumrad
yurs upyrobs mas SeRamebis bindbundSi. egeb Svils
umReris, Soridan amSvidebs Tavisi simReriT? an
egeb umReris sakuTar guls, RameSi marto dar­
Cenili bavSviviT miusafars?
Ramdeba. simRera Rames egebeba. da aris RameSi
am simRerisTvis raRac dedobrivi. varskvlavebi,
romlebic es-esaa daaCndnen zecas, adamianur
sinazes gvafrqveven. varskvlavebiT moTvaluli
ca adamianuri siTboTi dahyurebs dedamiwas da
esmis misi satkivari.
simRera wmindaa, rogorc SuqCaRvrili ankara
wyali. simRera vel-mindorsac siwmindes matebs,
gajaxirebul-gaukuRmarTebul dResac ganbans da
Camoacilebs yvelafers, rac kacTaTvis saZ­ra­xi­­­
sia. kvlav mReris qali. misi simReriT amoiTqmeba
da amoizrdeba ganwmendili dRe da varskvlave­
bamde amaRldeba.

ocneba

ufalma miTxra:
_ erTaderTi, rac SenTvis damrCa, _ es aris
lampari. bnels gaginaTebs. sxvebma iCqares, trfoba
da siamovneba airCies. Sen ki ocnebis lampari
gergo. icxovreb misi neli naTebis Suqze.
siyvaruliT anTebuli guli ar Cageferflos,
siyvaruli ar Cagelios xelSi ise, sxvebs lxinis
dros xelSi rom CaefSvnebaT xolme sasmisi. gqon­
des simSvidis momgvreli es naTeli.
bavSvebs Tu aswavli, aswavle am lampris Suqze
da Sens gakveTilebs gaugonari sinaze da simSvide
34
dahyveba. matyls an sels Tu daarTav, murgs
did Saravandad Semoevleba lampris naTeli.
dailaparakeb da... am lampris Suqze warmoTqmul
sityvebs bevrad meti silbo eqneba, vidre dRis
TvalismomWrel sinaTleSi naTqvams. lampars Seni
gulidan amoxeTqili sisxli gaanaTebs. drodadro
guli tkiviliT dagewureba miwaze Camobertyili
daWyletili nayofiviT, romelsac wveni an zeTi
dasdis. magram, ras izam, ara uSavs!
Sens mzeras simSvides SesZens lampris mcxra­­
li naTeli. loTobiTa da vnebaTaRelviT mze­
raamRv­reuli adamianebi ikiTxaven: `ra ali aqvs am
lampars, rom arc parpalebs da arc qreba?~
ar eyvarebi bevrs. beCavad migiCneven, bevrs Se­
sabralisic egonebi. sinamdvileSi ki Sen iqnebi
maTi Semwe da qomagi. maT gverdiT icxovreb da
aborgebul gulebs Seni mzeriTac ki dauokeb maT.
am lampris Suqze waikiTxav mgznebare leqsebs,
kacTa modgmis mier tanjvaSi gamotarebul leqsebs,
da saocar siRrmes dainaxav maTSi. violinos hangs
miapyrob yurs da, sxva msmenelTa saxeebsac Tu
SeaTvaliereb, mixvdebi, rom ufro itanjebi, vidre
isini, da ufro metadac xarob. rwmeniT SemTvrali
mRvdeli saubars Tu dagipirebs, Sens TvalebSi
ixilavs RvTis sasoebiT mogvril zeciur simSvides.
da getyvis: _ RmerTi SenTanaa marad, me ki mxolod
netarebis wamebSi var misiT moculi.
kacobriobis didi katastrofebis dros,
ro­­­
ca adamianebi kargaven oqro-vercxls, meuR­
les, satrfos, _ yvelafers, rac maTTvis lam­
pa­
ria, _ mxolod maSin mixvdebian, rom marTla
mdidari xar Sen, mxolod Sen, radgan lampris
Su­qiT saxedawmendils, magram xelcarielsa da
jibegafxekils, gixilaven Sens Raribul saxlSi.
da SercxvebaT, rom mowyalebasaviT gTavazobdnen
imas, rac bedniereba egonaT TviTon.
35
xelovanis aTi mcneba
1. Seiyvare mSveniereba. igia samyaroSi ganfe­
nili Crdili RvTisa.
2. uRmerTod ar arsebobs xelovneba. RmerTi
romc ar aRiaro, is mainc gwams, raki Senc Semoqmedi
xar mis msgavsad.
3. mSveniereba ar aris grZnobebisTvis satyuara,
igi sazrdoa sulisaTvis.
4. avxorcobas eride, nurc fuW didebas da­
xarbdebi. ecade, RvTaebrivi Rvawli aRasrulo.
5. mSvenierebas nu eZieb zeimsa da lxinSi, Sens
qmnilebebsac nu miuZRvni maT. mSveniereba ubiwoa
da is, rac zeimi da lxinia, ar aris mSveniereba.
6. mTeli guliT miende Sens simReras da uze­
naesis mier ganiwmindebi.
7. Seni mSveniereba kacTaTvis iqneba gul­
mowyalebac, radgan igi nugeSs mohgvris adamianTa
gulebs.
8. Seni pirmSo rom Seiqmna, ise Seqmeni Seni
nawarmoebi: sakuTari sisxli Catove Sig.
9. mSvenierebam haSiSiviT ki ar gagabruos,
didebul RvinosaviT unda aganTos da agamoqme­
dos. maSin arc kaci iqnebi, arc qali, _ iqnebi xe­
lovani.
10. Sens yovel qmnilebas krZalviT Seegebe,
radgan igi naklebia Sens ocnebaze. ocneba aris
RvTaebrivi ubraloeba.

36
sulismargebeli sakiTxavebi

siuSnove

Sen ar Segicvnia uSno arsebaTa saidumlo da ar


ici, mSvenieri SroSanis gverdiT ufali RmerTi
ratom asuldgmulebs mindvrad gvels da WaSi _
gombeSos, ratom aZlevs maT namian xavsSi faTuris
nebas.
siuSnove _ es aris tirili materiisa. momismenia
me es qviTini, momismenia me es oxvra. SeigrZen da
Seiyvare es wuxili, es sevda. giyvardes obobac da
nexvis xoWoc. orive dardiania, radgan usaSvelod
swyuriaT srulyofileba. silamazis monatrebaa
maTi arsi. isini Sens gardasul dReebs hgvanan,
Senda uneburad amaod Cavlilsa da gajaxirebuls.
giyvardes isini, Tumc maRal RmerTs ar mogago­
neben da arc sixaruliT gagiciskrovneben saxes.
gebralebodes isini, radgan danatrebulni
arian silamazes da umisod saSinlad itanjebian.
mucelgaberili oboba unazesi da ufaqizesi
qseliT gvimxels Tavis ocnebas idealze. nexvis
xoWo ki Sav zurgze Seitovebs namis wveTs, raTa
erTxans ibzinos da icimcimos.

salbun-saxvevi

dedamiwis silamaze salbunad da saxvevad


waadgeba Sens Wrilobas. ufalma RmerTma es si­
lamaze ise gadagiSala Tvalwin, TiTqos afera­
debuli tilo gazafxuls swored SenTvis gad­
moefinos mindor-velze.
miwa gefereba. TeTri yvavilebi da nairferi
qvebi misi sasiyvarulo sityvebia. dainaxe es.
mTeli es mSveniereba RvTis wyalobaa.

37
moRlil da najafar xelSi xiWvebi ki gaqvs
Sesobili, magram isic xom RvTiTaa, rom meore xels
Sensas eboZa didi simsubuqe, ramac sixaruli da
Rimili mogitana. nu ityvi, rom es sastiki TamaSia.
Sen ra ici saqmeni uflisani! Sen ra ici, risTvisaa
saWiro amdeni cremli?!
axede zecas, igrZeni, rom cac salbun-saxvevia
Seni WrilobebisTvis. ca ukidegano, veeberTela
ridea, zevidan CamoSvebuli, raTa saTuTad
Segexos, mogialersos da dagimdovros amRvreuli
gulis foriaqi. vinc Wriloba mogayena, wavida,
Tvals miefara, magram savali gzis gayolebaze
salbun-saxvevad dagitova ridis nafleTebi.
dilauTenia aivanze rom gaxval, Tvali Seavle
amomaval mzes da igrZeni, rom esec jadosnuri
salbuni da saxvevia, xvalindeli dRe rom mogi­
tans, im tkivilisgan Sens dasacavad adrianad
amonaTebuli.

mTesvels

yovelTvis, roca marcvals moabnev da arc ki


gaxedav, miwaSi rogor Cacvivda Tesli, sxvaTa
saxeebze Tu moindomeb rCevis amokiTxvas, dai­
Rupebi. Seni mzera pasuxs moiTxovs maTgan
da egonebaT, rom Seqebas eli. Sens sikeTes da
simarT­les dainaxaven, magram ar dagimadleben
gulzviadobis gamo. Tqvi Seni saTqmeli da mSvi­
dad, ukan mouxedavad ganagrZe gza. Sors rom
dagiguleben, adamianebi akrefen Sens sityvebs da
gulSi Caitoveben.
Sens rCeva-darigebebs Tu daafuZneb Sen mier­
ve Selamazebul Sens pativsa da Rirsebaze, _ es
mogitans TavkerZa adamianTa moCvenebiT siyva­
ruls. TavkerZoba xom kacTa modgmis Tvi­sebaa.

38
Sens moZmeT mimarTe SeRamebis mrume naTelSi,
raTa daiCrdilos Seni xateba. ise isaubre, rom
Seni xma sxvaTa xmas miemgvanos. daiviwye Seni Tavi,
daiviwye... emsgavse gakrefil rtos, romelsac
nayofis nasaxic ki ar SerCenia.
yvelaze saqmiani adamianebi maincdamainc ar
gamoirCevian saintereso ocnebebiT, magram maTac
mSvenivrad ician ocnebis fasi, oRond cdiloben,
TavianTi naocnebari naadrevad ar miiCnion frTa­
Sesxmulad da Tavi ar daimSvidon.
emsgavse kacs, romelmac mters waaswro Svilis
ferebisas da yvelaferi apatia. Sens ocnebebSi
warmoidgine, rom mteri gkocnis da sinanuliT
gTxovs Sendobas. usityvod Sexede da Rimili Sea­
gebe...
ikmare diadi azriT mogvrili zeciuri sixa­
ruli da usazRvro netareba. es RvTaebrivi
sai­­
dumloa, romlis monawileni arian ufali
Rmer­Ti da Seni suli. nuTu ver Seitkbob am diad
Tanx­mobas?! ufalma uwyis, ufali xedavs, ufali
ara­fers iviwyebs.
RmerTi moculia idumali mdumarebiT, radgan
wmindaa igi. Cumad, balaxis zrdis Cqamze ufro
Cumad, Seqmna ufalma simravle arsTa da silamaze
mimoafrqvia mTebsa da velebze. daiarebian misTa
naqmnarTa moyvaruli adamianebi, umzeren, xels
ufaTureben, pirisaxiT exebian am silamazes da
exvevaT Tavbru. TviT ufal RmerTs arc axseneben.
is ki dums, marad dums da iRimeba...

RvTaebrivi qnari

pirvel memusikes, daviTi* rom erqva, Se­


moqmediviT xelT epyra qnari. veebaa uflis qnari,
mas adamianTa gulebi aqvs simebad. qnari arasdros
dumdeba, memusikemac ar icis daRla.
39
avxorci adamianis guli mogudul xmas ga­
moscems; saSovars gadagebuli adamianisa _ na­
diris ymuiliviT royiosa da mouxeSavs; Zunwis
gulis xma Zlivs moismis; alal-marTalTa guli
broliviT wkrialebs; sevdiT dadaguli gulis
xmianoba zRvaze qaris Semoqrolebas hgavs, didi
mimoxra aqvs: gulsaklavi qviTinic moismis da
sawyalobeli oxvrac. memusike Seyovndeba xolme,
am simebs rom Seaxebs xels.
kaenis suli roca xmianobs, TiTqos SuSis Wur­
WeliviT imsxvreva zeca. boosis galobis sitkbo
lewvis dros TavTavis Srials hgavs, kalodan
moRweuls. iobis suli rom galobs, adamianiviT
caxcaxs iwyeben varskvlavebi da iobi STagonebiT
yurs upyrobs gansacdelTa morevs, misTvis
sikeTed da silamazed Semobrunebuls.
ufali yurs upyrobs Tavis mier Seqmnil
su­­­
lebs, usmens sevdiT, usmens sixaruliT. xan
keTilsa da mSveniers miayuradebs, xan _ ukeTurs,
xan iRimeba, xan ki misi cremli sims ewveTeba.
qnari ar dumdeba, memusike ar iRleba. ar iRleba
zecac, romelic yovelives yurs ugdebs.
ofliT gaxviTquli glexi belts rom amoab­ru­
nebs, verc ki amCnevs, rom ufali RmerTi feT­­qavs
mis gulSi, RmerTi, romelsac zogjer igi iviwyebs
kidec. ufals rom abarebs Svilis suls, deda ver
amCnevs, misi kivili rom seravs cis laJvards. am
dros dedis sims sisxli eSxefeba.
mxolod idumalTmetyvelma icis es yovelive.
da RvTaebrivi qnari rom ukeT gagvagonos, xeliT
exeba Tavis Wrilobebs, raTa misma simma meti ZaliT
ixmianos zeciur sivrceebSi.

40
iluzia

aravis gamouZevebixar! miwa, gadamwvanebuli


miwa, garTxmulia Sens ferxTiT, zevidan dag­
yurebs uZiro zeca. genatreba gzad mimavali
adamianis danaxva. ager, gzis piras, tanaSoltili
verxvi TrTolas autania. Seni Crdili miuerTe
mis Crdils, sulis mosaTqmelad SeCerdi, Sen
SemogCerebia yvelaferi.
aravis gamouZevebixar! Rrublis qula moge­
faTura saxeze, _ didi, qunqula, Suqiani qula.
Rrublis fTila yelze gexveva nazad, saTuTad,
rom ar SegakrTos, ar Segacbunos. cremlis wveTic
Segatova Rawvze. es Rrublis amboria.
ara, vina Tqva Seni gamoZeveba!

41
maswavleblis locva-vedreba

ufalo, Sen, romelic gvmoZRvrav da gvaswavli,


momiteve, mec rom moZRvrad da maswavleblad
viwodebi, rogorc Sen mogmarTavdnen xolme deda­
miwaze.
gevedrebi, didi siyvaruliT Semayvare Cemi
skola. silamaze romc daWknes da Caiferflos,
maSinac nu wamerTmeva sinaze da sisaTuTe.
ufalo, miboZe sulgrZeloba da maSore sul­
mokleoba. aRmofxveri bilwi survili Suris­gebi­
sa, jer kidev rom budobs Cems gulSi. Wrilobas
rom momayeneben, samagieros mizRvis survili Tu
Semomepareba, misganac damifare. Semewie, rom ar
gavwyre, roca ver gamigeben, da ar davRonde, Cemi
mowafeebi Tu damiviwyeben.
mommadle niWi siyvarulisa, SemaZlebine, rom
de­disa mjob dedad gavuxde, dedasaviT SeviTviso
da davicva isini, vinc ar aris xorci xorcTagani
da sisxli sisxlTagani Cemi. miboZe Zala, rom Ce­mi
leqsiviT davxvewo da srulvyo romelime gogona
Cems mowafeTagan. da, roca Cemi bageebi veRar
SeiZ­­le­ben galobas, im droisaTvis mis sulSi Cama­
tove­bi­ne Cemi yvelaze ufro sulisSemZvreli hangi.
ufalo, damanaxve, rom Cems droSic cocxlobs
Seni saxareba, raTa yoveldRe, yovel wams Seus­
venebliv vibrZolo mis dasamkvidreblad.
Sen gaumarjve Cems saxalxo skolas, raTa mis­
ma brwyinvalebam gza gaunaTos Seni Rataki, fex­
SiSvela bavSvebis gunds.
me, sust da Rarib qals, SemaZlebine, rom gan­
verido yovelgvar Zalmosilebas, uwminduri
gziT moniWebuls; miboZe Zala, rom ar gavikaro
Zalaufleba, romelic Seni cxovelmyofeli nebiT
ar gadmova Cemze.

42
ufalo, iyav Cemi megzuri da Cemi sayrdeni.
vici, bevrjer davrCebi mxolod da mxolod
Sens anabara. roca ufro davxvew, rasac vaswavli,
roca Cemi simarTle ufro mwveli gaxdeba, vici,
yvelani Semomeclebian. maSin Sen Camikrav gulSi:
Senma gulma icis martoobisa da miusafrobis
simware. mxolod Sens mzeraSi vipovi siTbos da
mxardaWeras.
miboZe ubraloeba da miboZe siRrme. damexmare,
rom Cemi yoveldRiuri gakveTilebi arc rTuli
iyos, arc erTferovani.
yovel diliT, roca Cemi skolis kars SevaReb,
SemaZlebine, daviviwyo Wrilobebi, mkerdze rom
matyvia; SemaZlebine, rom samuSao magidasTan ar
mimyves Cemi sadRexvalio sazrunavi, gauTavebeli
wvrilmani satkivari.
ufalo, simsubuqe mianiWe Cems xels, roca
bavSvs vsji, da sinaze Sehmate, roca veferebi.
Semrisxe kidec, tkivili momgvare, usiyvarulod
Tu davtuqsav.
Sen Semewie, ufalo, rom qviT naSenebi eg Cemi
skola sulierad aSendes da aRorZindes; Cemma
Tavdauzogavma SemarTebam moicvas misi ubralo
derefnebi da sada saklaso oTaxebi; Semewie, rom
Cemi guli dedaboZad Seudges skolis Senobas da
Cemi Tavdadeba mdidruli skolebis mooqrul
svetebze ufro Zlieri burji da WeSmariti ganZi
gaxdes Cemi skolisTvis.
bolos ki, velaskesis* erTi fergacrecili ti­­
los meoxebiT Semaxsene, rom amqveynad didi siy­
varuliT aswavlide, _ es igivea, jvarcmuli mac­
xovrisTvis longinoz asisTavis* mier naZgerebi
SubiT daWrili da siyvaruliT anTebuli guliT
miatano gankiTxvis dRemde.

43
maswavleblis aTi mcneba

1. giyvardes mTeli guliTa da suliT. Tu siy­


varuli ar SegiZlia, nu aswavli bavSvebs.
2. aswavle sadad, ubralod, ise rom mTavari ar
gagefantos.
3. gaimeore, rogorc buneba imeorebs, vidre ar
miaRwevs srulyofilebas.
4. aswavle ise, rom gaxsovdes mSveniereba, rad­
gan igi dedaa yovelivesi.
5. iyavi gulanTebuli. lamprebi rom aanTo,
cecx­li unda gqondes gulSi.
6. suli STabere gakveTils. yovel gakveTils
suli unda edgas cocxal arsebasaviT.
7. izrune Seni sulis amaRlebaze. rom gasce,
unda gqondes.
8. gaxsovdes, Seni profesia xeloba ki ara, _
RvTismsaxurebaa.
9. yoveldRe, gakveTilis dawyebamde, sakuTar
sulSi Caixede, wminda Tu gaqvs guli.
10. ifiqre imaze, rom RmerTma Sen dagakisra
xvalindeli dRis Seqmna.

44
saskolo moTxrobebi

ratom aqvs lerwams Rru?

erTxel mcenareTa uwyinar samyaroSi so­ cia­


luri revolucia momxdara. amboben, moTa­ veebi
iyvneno gadidgulebuli lerwmebi. ambo­xe­bulTa
winamZRoli, qari, Turme jguf-jgu­­­ fad amo­
quCquCebul mcenareebTan qaqanebda, pro­pa­gan­das
eweoda. daburuli tyeebi daxunZlul ba­Rebs Se­
kavSirebian TanasworobisTvis wamow­yebul jany­Si.
Tanasworoba... ki, magram rogori, ranairi
Ta­­nas­woroba? riTi unda gauTanaswordnen erTma­­
neTs? merqnis simkvriviT? keTili nayofiT Tu
wyalTan siaxloviT?
ara, ubralod... gadauwyvetiaT, gaTanas­ wo­
re­buliyvnen mxolod da mxolod simaR­ leSi!
da idealad qceula simaRleSi gaTanabreba. si­
minds azradac ar mosvlia Zal-RoniT muxas
gatoleboda; aiwowa, aiwowa da muxis simaRleze
aaSriala Tavisi qoCoCi. vardi ar cdila kauCukis
xesaviT gamosadegi gamxdariyo. simaRleSi wamoe­
wia mas, baliSiviT amoburca Tavisi varji da
zed ise mimofanta kokrebi, TiTqos sasTumalze
miesvenebinos wasaZineblad.
amaoeba amaoTa da yovelive amao! gandidebis
giJuri survili! es bunebis kanonis sapirispiroc
aris da arsTa WeSmariti pirvelsaxis dacinvac!
gonieri yvavilebi _ morcxvi iebi da TeTri
dumfarebi _ amaod iSveliebdnen RvTaebriv
ganCinebas, amaod kicxavdnen amboxebulebs gada­
metebuli qedmaRlobisTvis. maTi naTqvami dax­
roncili bebris siCerCeted miaCndaT.

45
erTi moxuci grZelwvera poeti mSvenierebas
gamoeqomaga, dagmo mojanyeTa miznebi da brZnu­
lad isaubra samyaros wesTan SeuTavsebeli
erTferovnebis Sesaxeb.

II

rogor SeiZleboda maTi ayola?! gaugonar


ra­Racas iTxovdnen! hoda, miwis sulebi afus­fu­
sebulan mcenareTa fesvebTan, gaukuR­mar­Tebuli
sicocxlisunarianoba miuni­ WebiaT maT­Tvis da
sazarladac daumaxinjebiaT.
marcvleulTa jiSebi da Cirgvnari erT Ra­
meSi ramdenime aTeuli metriT wagrZelebula
simaRleSi, varskvlavTa mbrZaneblur SeZaxils
damorCilebia TiTqos.
meore dRes Tav-TavianTi qoxebidan gamofenil
glexebs guli SehRonebiaT, samyura balaxi sa­
kaTedro taZris simaRleze aziduli rom dax­
vedriaT da puris yanebi oqrosfrad moSriale
tropikul tyeebs rom damsgavsebia.
Jami siSmagisa damdgariyo. saqoneli bRaoda,
gza ver gaegno Camoburul saZovrebSi. saTvalT­
valo koSkis simaRleze azidul budeebSi Wyiod­
nen saqcielwamxdari Citebi, veRar axerxebdnen
ase maRlidan marcvlis asakenkad Camofrenas.
aRarsad Canda mziT gaCaxCaxebuli kordi da rbil
xaliCad dafenili xasxasa moli.
mecxvareebi gaognebulebi mdgaran ialaRebis
piras, qunqula TeTri cxvrebi Turme frTxebod­
nen da ver Sediodnen am raRac Camoburulsa da
bnelSi, STanTqmiT rom emuqreboda maT.
warmatebiT gayoyoCebuli lerwmebi Turme
xiTxiTebdnen da foTlebs gametebiT ufarT­
xunebdnen evkaliptis molurjo kenweroebs.

46
III

amboben, erT Tves gastanao aman. mere ki


dawyebula dacemis xana. es ki ase da amgvarad
momxdara: Crdilis moyvaruli iebi CamomWknaran
Takara mzeSi.
_ ra moxda mere, mainc arafris maqnisni iyvnen!
_ imav wams wamouZaxiaT lerwmebs.
sulis saufloSi ki didi wuxili mohyolia
amas.
dumfarebs gadamtvreviaT ocdaaT metramde
wagrZelebuli Reroebi da Turme Zirs cviodnen
sikvdilmisjil dedofalTa mokveTili Tavebi­viT.
lerwmebi Tavisas ar iSlidnen, kvlav qili­
kobd­nen. tyeebidan gamorbodnen yvavilebis saco­
daobiT acremlebuli nimfebi.
cad azidul limonis xeebs moZalade qarma
SemoaZarcva yvavilebi. mSvidobiT, mosavalo!
_ ra moxda mere! didi ambavi! isedac mJave
nayofi hqondaT! _ boboqrobdnen lerwmebi.
samyuras brazi moeria, cecxlSi Cagdebuli
ZonZiviT moemCvara ylortebi. TavTavebs gadaeb­
ricaT usaSvelod wagrZelebuli Reroebi, wawvnen
da maTi wvelebi gamousadegari relse­biviT eyara
miwaze.
tanmorCilma, nagala xeebma simaRleSi ki gai­­­
wies, magram nayofi dauCiavdaT, vaSlis Tes­lis­
tola gauxdaT.
lerwmebi ukve aRar qilikobdnen, moiRuSnen.
arcerT yvavils aRar gamoutania nayofi:
arc mindvris yvavilebs, arc buCqnars, _ mwerebi
ver ekarebodnen Turme da imitom, frTebi etru­
sebodaT.
imasac amboben, xalxi darCenila ulukmapurod,
uWirnaxulod. arc pirutyvisTvis hqoniaT Tiva.
yofila SimSili. yofila gasaWiri.

47
imJamad mxolod tanmaRali xeebi gadarCenilan
uvneblad. idgnen Turme, adrindeliviT laRad
aSoltilebi. brali ar miuZRodaT da imitom.
lerwmebi waqceulan bolos, sul bolos, da
amiT naTeli gamxdara gaTanabrebis moZRvrebis
marcxi. lerwmebs fesvebi CalpobiaT nestSi,
Turme foTlebic ver SeuSriaT.
advili SesamCnevi yofila, rom savse Rero
gamoscarielebiaT. lerwmebma Tavi gamoiWames
TiTqos da Ziridan wveromde gamofuturoebulan,
xis kacunebs an rezinis sasacilo Tojinebs
damgvanebian.
yvelaferi cxadi gamxdara. aRaravin cdila am
moZRvrebis dacvas. ager ukve aTasi welia, am ambis
gaxsenebac aravis surs.
maradi ganaxlebis SemZle bunebam eqvs TveSi
gamoakeTa wamxdari saqme. moarjula Serekili
mcenareebi.
gamoxda karga xani da erTma wvermoSvebulma
poetma didi aRmafreniT umRera axal epoqas,
Tqva, rom mSvenieria patara ia, rom limonis xec
mSve­nieria, mSvenieria yvelaferi ise da imgvarad,
rogorc Seqmna ufalma RmerTma! mSvenieria Ro­
nieri muxac da qeris susti Tavelic.
dedamiwa isev damSvenda. naxirma ferdebi Seiv­
so. adamianebs sarCo gauCndaT.
Tavqarian lerwmebs ki samudamod darCaT daRi
_ gamocarielebuli Rero.

ratomaa vardi ekliani?

man Cauara vardebs. adre vardi ubralo yvavili


yofila da aTasgvar balaxbulaxTan erTad Turme
yvelgan iyo modebuli.
dRes vin warmoidgens, rom vardebi _ umSve­
nieresi furclebiT morTul-mokazmuli dedof­
48
lebi _ gzispirebSi xarobdnen da bilikebis
mosalamazeblad iyvnen gaCenilni. arada, ase iyo.
erT mzian dRes mlocvelad gadacmulma ufal­
ma RmerTma dedamiwa moiara da, ukan rom dabrun­
da, zecidan moisma:
`gapartaxebulia am sawyali dedamiwis gze­ bi.
Takara mzeSi gzebze vixile gaxviTquli mgzav­­
rebi da dasicxuli saqoneli. pirutyvi bRao­ da,
adamianebi Tav-beds iwyevlidnen. gzebi Cale­
xebulia, gzispirebSi Semowyobili yoreebic
mong­reulia. gza xom RvTaebrivi siwmindea! gza
daSoriSorebul soflebs akavSirebs erTmaneT­
Tan. sicocxlis wyurviliT atanili adamianebi
daia­rebian gzebze: vaWars imedi daatarebs, mloc­
vels _ anTebuli suli. gadasaCrdilebeli lama­zi
fanCaturebi kargi iqneboda am gzebze, Tvalsac
gaaxarebda da gulsac~.
da ufalma RmerTma Seqmna mtirali tiri­
febi, romlebic CamoSvebuli mklavebiT loc­
va-kurTxevas afrqvevdnen TiTqos; Seqmna tanay­
rili alvebi, romelTa Crdili Sor manZilze
gawoliliyo; xviara vardebiT daamSvena Camo­
Jamuli ruxi yoreebi.
maSin vardebi amayad yelyelaobdnen yvelgan.
maTi gamoyvana da gaxareba gaZnelda da dRes es
yvavili gaiSviaTda.
`sovdagrebi da momlocvelebi RimiliT Cauv­
lian qalwulTa gundiviT Carigebul alvebs,
tirifis CrdilqveS mtvers CamoiferTxaven Ta­­vian­
Ti xamlidan~. _ gaifiqra ufalma da gae­ Rima, rom
warmoidgina mwvaniT mofardaguli gzispira yoreebi
da zed wiTeli, TeTri, yviTeli surnelovani
yvavilebi: _ `pirutyvi galaRdeba, ayroyindeba,
aWixvindeba. mgzavruli unda gais­­­mas da soflis
myudroeba unda daarRvios uc­ nauri idumalebiT
ganmsWvalulma RvTaebrivma simRerebma~.
49
magram sicocxlis xalisiT atanili da siames
daxarbebuli adamiani axlac uxeSad Caeria movle­
naTa mdinarebaSi.
simaRlem ixsna alvebi. tirifis SemWknar
rto­ ebs aRar SerCaT silamaze. vardebi, marTa­
lia, mSveniernic iyvnen da aRmosavluri nel­
sacxebeliviT surnelovannic, magram miuval
mTeb­ Si umweod darCenil patara gogonasaviT
dauc­­velni aRmoCndnen.
gzispirebSi cxovrebam vardis buCqebi sul
erT TveSi saSinlad daauSnova: sami-oTxi vardi
yovelTvis akldaT.
vardebi enas ar aCerebdnen qalebiviT, tanjva-
wamebis gamo sul wuwunebdnen. erTxelac ufals
SesCivles. wuxdnen, caxcaxebdnen, yayaCoze ufro
wamowiTlebuliyvnen:
_ ufalo, Seni wyalobis Rirsni ar arian
umaduri adamianebi! Sengan movevlineT qve­ ya­
nas ase umankoni da mSvenierni. gvinda, siamov­
neba mivaniWoT adamianebs da saswauli movuv­
linoT. guls gaviReRavT xolme, gvirgvins
ga­da­vifurCqniT, mZafri surneli rom vafrqvioT.
gvin­da, sicincxale SemogvrCes da iseTi ZaliT
visrutavT miwis wvens, rom ylortebi gveZabeba
da gveRleba. magram Cvenma silamazem ubedureba
mogvitana.
mwyemsma Camoiara. fexdafex raRac fafuki
fTilebi rom mohyveboda, imis danaxva mogvinda
da gadavixareT. `alisfrad RaRaneben, Sexe,
mogvesalmnen, zRapruli mzeTunaxavebiviT dad­
rikes Tavi!~ _ Tqva mwyemsma da mogvwyvita maRal­
Reroiani ori kokori.
mere erTi glexi movida. gaocebisgan Tvalebi
daWyita da wamoiZaxa: `saswaulia! gzis kides fe­
radi wamosasxami mouburavs. es naRdi Zvelebu­ri

50
dResaswaulia!~ _ Semdeg ki Tqva: `esec... anukasT­vis
saCuqrad~. _ da erTi xelis mosmiT eqvsi yvavili,
mTeli toti Camogvatexa.
mere Caiara erTma moxucma mlocvelma. saocari
mzera hqonda, Sublze naTeli gadasdioda, Tva­
lebSi sxivi edga. wamoiZaxa: `dideba Senda, RmerTo!
Senda sadideblad qebas aRavlenen Seni ubralo
qmnilebanic ki! ufalo, Sen gadidebs yoveli arsi!~
_ Tqva da Tan gaiyola Cveni yvelaze lamazi daia.
viRac Saraxvetiamac Camogviara: `ra kargia,
yvavilebi zed gzis piras!~ dagvtaca xeli da mRe­
ra-mReriT gauyva biliks.
ufalo, ase cxovreba aRar SeiZleba. cota xanSi
gadavSendebiT da uwindeliviT moSiSvlebuli
darCeba yore.
_ ras iTxovT?
_ dagvifare! kacTa modgma baR-bostans ZeZviTa
da mayvlovaniT icavs. raRac amdagvari mogvixerxe
Cvenc.
mowyale RmerTma, arsTa gamrigem, sevdianad
gaiRima, radgan surda, mSveniereba kacTaTvis
gasaxareli yofiliyo, magram advilad mosaxel­
Tebeli _ ara.
- dae, iyos ase! vxedav, sxva drosac ase momiwevs.
adamianebi maiZuleben gavatlanqo da gavauxeSo
Cemni Seqmnilni.
hoda, vardis buCqebs qerqi dauskdaT, naxeT­
qebidan wamoiwia wamaxulma Zgvitebma. es iyo
eklebi.
da amis Semdeg adamianma, marad usamarTlo
adamianma, brZana, rom ufalma RmerTma Selaxa
keTili xati TvisTa SeqmnilTa.

51
vardis fesvi

miwis qveS iseve feTqavs sicocxle, rogorc


miwis zeviT. uTvalavi arsebani fuTfuTeben,
Sromoben, ibrZvian, uyvarT, sZulT.
miwaSi cxovroben mcenareTa fesvebi, rom­
lebic muq matlebs an rux zonrebs hgvanan, da
kidev _ miwisqveSa wylebi, selis ReroebiviT wagr­
Zelebuli mTrTolare, liklika nakadulebi.
amboben, miwaSi kidev sxvac bevriao. eseni arian
jujebi _ grZelwvera onavrebi, vaciwveras wbilas
rom ar ascilebian simaRleSi.
erT mSvenier dRes swored iq Sexvdnen da
erTmaneTs gamoelaparaknen mowanwkare wyali da
vardis fesvi.
_ fesvo, Cemo mezobelo, Cems Tvalebs arasdros
uxilavT Sennairi simaxinje. Senze amboben, maimun­
ma miwaSi Rrmad Cafla Tavisi kudi da Sig Catovao.
mgoni, Wiayelas baZav, magram masaviT rom ver
iklaknebi?! kargad ki giswavlia Cemi mocisfro
rZis Sesrutva. Tu Cagiare da Segexe, gamanaxevreb
xolme. is mainc miTxari, ras uSvebi amden wyals?!
fesvma krZalviTa da ridiT miugo.
_ Zmao, Cemo Zmao, mowanwkare wyalo! uSnod da
ulazaTod migaCnivar da namdvilad var Seuxedavi.
miwaSi didxans yofnam CamaSava. muSas rom najafari
xelebi ebriceba, mec ase damRrika gausaZlisma
jafam. mec xom erTi muSa var, Cemi sxeulis zeda
nawilisTvis vSromob, im nawilisTvis, mzes rom
Sehyurebs. Sengan rom mocisfro rZes Seviwov, mere
imas vawvdi, raTa gaixaros. roca Tavs dagviZvireb,
Sors daveZeb sasicocxlo wvens. Zmao, mowanwkare
wyalo, aba, erTi axede miwiszeda mcenareebs! naxe,
ra mSvenieri var miwis zeviT!
wyali daeWvda, magram dumili arCia, lodinis
meti ra darCenoda?!

52
roca wylis Wavlma imata, iZala da CxrialiT
gaaRwia sinaTleze, misi mTavari safiqrali iyo,
fesvma rom axsena, is raRac wagrZeleba enaxa.
da, eha, RmerTo, es ra ixiles misma Tvalebma!
gazafxuli gamobrwyinebuliyo. da... swored
im adgilas, fesvis gaswvriv, raRac mowiTalo
unazesi saocreba amSvenebda miwas.
ylortebi dadrekiliyvnen, daRliliyvnen
pawia gvirgvinis tvirTviT. haerSi surneleba da
idumali netareba ifrqveoda.
nakaduli Sefiqrianebuli gauyva yvavilebiT
moCiTul vels da Caiduduna:
_ eha, ufalo RmerTo! eg ubadruki ruxi ZonZi
rogor aqcie ucxofer abreSumad! am mSvenierebis
gagrZeleba ranairad aris is simaxinje!..

narSava

erTxel erT mSvenier baRnarSi SroSanma yva­


vilebs hkiTxa, qristes Sesaxeb raime Tu gsmeniaTo.
Cvenma mebaRem rom Camiara, axal­gafurCqnili yva­
vili Semiqo da Tan ratomRac qriste axsenao.
alisferma vardma uTxra, _ ar vicnob qristes,
erTi ubiri glexi iqneba, didgvarovnebi yvelani
nanaxi myvanano.
_ arc me minaxavs, magram jer arcerT keTil
suliers ise ar Cauvlia, rom ar daeynosa Cemi
pawawina yvavilebi, _ Tqva iasamnis surnelovanma
buCqma.
_ arc me minaxavs, _ miugo kameliam, nazma da
natifma. _ vinme bogano iqneba, SeZlebuli kacebi
da warCinebuli lamazi qalebi mkerdze ibneven
Cems yvavilebs.
SroSanma ganagrZo:

53
_ rogorc Cans, Camomgavs. aba, me rom Semomxeda,
raRa maSin gaaxsenda qriste Cvens patrons?!
Semdeg iam Tqva:
_ romelime Cvengans uTuod eyoleba nanaxi.
egeb Cvens sawyal Zamia narSavas enaxos? gzis piras
xarobs, viRas ar Cauvlia mis gverdiT! yvelas
esalmeba da Tavis mtvrian Tavs uqnevs. mtverSi
kia amoqvarqnili, magram iseTi nazia da saTno,
gegoneba, CemsaviT lamazi yvavilebi hqondes.
_ swori xar, _ Seexmiana SroSani, _ narSavas
namdvilad nanaxi eyoleba qriste. magram `Cvens
Zamiad~ ram gaxsenebina?! ra Cveni Zmaa narSava!
eklebi asxia, uSnoa, Tanac avazaks hgavs. faras rom
Caatareben, Zgvitebian birkebs Seatovebs xolme
batknebs.
SroSani bilikisken gadaixara, damtkbari da
minazebuli xmiT TvalTmaqcurad gasZaxa nar­
Savas:
_ Zmao narSavav, Cveno sacodavo Zmao! me, Sro­
Sani, gekiTxebi: ginaxavs qriste?
qarma moiyola raRac xrinwis xma, _ narSava
ReroSi gadamtydariyos TiTqos.
_ ki, Caiara am gzaze, mis kvarTsac Sevxebivar me,
erTi beCavi narSava.
_ marTla Camomgavs?
_ odnav... mxolod maSin, mTvaris Suqze sevdiani
rom Canxar. Sen mudam TavaRerili xar. qriste ki
odnav Tavdadrekili daiareboda. farTo iyo misi
kvarTi, SroSanebis konas hgavda. bednieri xar! me,
mtvrian narSavas, vin mimamsgavsebs qristes!
_ narSavav, Tvalebi?.. rogori Tvalebi aqvs
qristes?
iqve totze gaifurCqna lurji yvavili.
_ mkerdi rogori aqvs, miTxari.
narSavam wiTeli yvavili gadafurCqna.

54
_ aseTia misi mkerdi.
_ o, es Wyetela feria! _ Tqva SroSanma.
_ gazafxulze romeli yvavilwnulis gvirgvini
umkobda Subls?
narSavam eklebi aburZgna.
_ eg xom sazareli gvirgvinia! _ Tqva kameliam.
_ vards uwuneben eklebs, magram misi momcro
eklebi ra saxsenebelia qristes gvirgvinis ekleb­
Tan. kaqtusis ZgvitebiviT iyo, tramalebSi amozr­
dili kaqtusis ZgvitebiviT!
_ siyvaruli Tu icis qristem? _ ganagrZo
aforiaqebulma SroSanma, _ rogori siyvaruli
icis qristem?
_ ai, ase uyvars qristes! _ wamoiZaxa narSavam da
Tavisi gvirgvinis bususebi mimofanta, erTianad
qars gaatana.
_ da mainc... minda misi naxva! rogor movaxerxo,
Zamia narSavav?
man ki miugo:
_ mis saxilvelad, misi mzeris mosaxelTeblad
narSavebi gzispirebSi varT Carigebulni. is mu­
dam bilikebs miuyveba Seusvenebliv. gverdiT
rom Camiara, miTxra: `kurTxeul iyav Sen, radgan
yvavilob mtverSi da gaxarebs gzad mimavalTa
anTebuli mzera. didxans ver SemorCebi war­
CinebulTa surnelovan yvavilnars: qari Se­ mo­
giqrolebs da gagTqvams, sxva surnels gaiyo­­lebs
_ kacTa tanjvisa da WrilobaTagan anasx­lets~.
magram arc SroSanma, romelsac qristes moZmed
miiCneven*, _ arc vardebma, romlebic bavSvobaSi
gorakebze TviT qristes mouwyvetia, _ arc xviara
jiqam ar isurves gzispira narSavas xvedri. ar
Seudgnen ufals arc didgvarovani dedani da
mamani, gadaxrukul velebze ar gahyvnen mas. hoda,
maT ver Seicnes qriste.

55
keriis poemebi

lampari

dailocos Cemi lampari! mzesaviT ar dagsic­


xavs, ar Segawuxebs, Tanac Sexedav da... naRd
silbosa da sitkboebas asxivebs.
Cemi oTaxis SuaSi, Sig SuagulSi anTia. misi nazi
Suqi amicimcimebs xolme Tvalze momdgar cremls
da mkerdze aRar CamomeRvreba, Sevikaveb xolme
kurcxals.
gulma momTxova da SuSa Sevucvale. ase varCie.
axla lurjad, bindisfrad aSuqebs da Cemi oTaxi
Rrma xevs daemsgavsa, miT ufro, rom am bolo xans
xevxuvSi veRar davexetebi da ufals ver vevedrebi
bunebis wiaRSi. dardi rom momeZaleba, iisfer
SuSas movargeb xolme. maSin ki lampari naRdad
CemsaviT grZnobs yvelafers.
Cemi cxovrebis Sesaxeb lamparma meti icis,
vidre im adamianebma, me rom adre guls vuxsnidi.
sevdian RameebSi saTuTad exeba Cems guls da amiT
xarobs. sulier tkivils neli aliT miamebs da
rbilad anaTebs, rom mSvidad enTos didxans.
gardacvlilebi, TvalisCini Camqrali rom
aqvT, lampridan Semogvyureben. vin unda iyos is
micvalebuli? neta, vin Semomcqeris aseTi sina­
ziT?
lampari rom adamiani iyos, daiwveboda Ce­
mi dardiT, daidageboda Cemi tanjviT. bedi Tu
wyalobiT gadmomxedavda, CemTan yofniT gai­ xa­
rebda. es lamazi lampari namdvili srul­ yofi­
lebaa!
erTi SexedviT verafers Seatyob da mtrebs
hgoniaT, marto var. aseTi patara, aseTi RvTaeb­
rivi CemTanaa yovelgvar gansacdelSi, uCveulo

56
Suqs asxivebs da micavs, rom bednierebam ar
mimatovos.
sulSi minTia is Zala, lampars rom Saravandad
adgas. mis parpalSi vxedav dedaCemis xatebas da
gadaSlil wigns. neta SemrCes mxolod is, rasac
lampris Suqi swvdeba, danarCeni yvelaferi Tun­
dac waritacon.
ufalo, gevedrebi, dardian kacs nu moakleb
lampris nel naTebas, rom mis Tvalzec iklos
cremlis cimcimma.

buxari

nairferi qvebiTaa mopirkeTebuli Cemi buxari.


es RaribTaTvis satyuaraa. Sehyureb da patiosani
Tvalebis patroni ggonia Tavi.
gavaCaReb, miveficxebi da mTel Rames vtkbebi
buxris RadRadiT. jer nakverCxali: SiSveli,
ro­gorc Ria Wriloba; mere _ Radari, alisferi
vardis siTboTi rom gavsebs. ase miileva Rame,
gasisxamdeba da rZeCaRvrili Suqi unazes sa­
burvelSi gagxvevs.
Seni alis TvalmidevnebaSi ocnebebi mewveva
da mogonebebi wamomeSleba xolme, erTxans Seni
muguzaliviT elvareben, mere qrebian.
myudro xar da Sinauri. uSenod saxli ki arse­
bobs, magram mSobliuri kera _ ara.
Sen maswavle, rom yvelaferi, rac iwvis, Tavis
garSemo ikrebs adamianebs. bavSvobaSi giyurebdi
da Seni cecxlis enebiviT mifarTxalebda guli,
Cem irgvliv biWunebi iyridnen Tavs.
xels CavWidebdiT erTmaneTs. bedi roca gvi­
Rimis, maSinac unda gvaxsovdes es Cakidebuli
xelebi.
ukeT rom gigrZno, cxaurs ar Camogafareb,
minda, didxans giyuro rogor gizgizeb.
57
brinjaos salte rom gaqvs Semovlebuli,
brwyin­­valebas da lazaTs gmatebs.
Cemi didedebi Sens RvelfSi yridnen jados­
nur balaxebs, maTi kvamli av sulebs ganasxamda.
axla ki, raki Sen kargad gaxsovs Cemi moxucebi,
davaqucmaceb surnelovan balaxebs, raTa Sens
RvelfSi itkacunon da kocnis xma gamoscen.
giyureb, Cemo buxaro, giyureb da vambob:
_ dae, yvela Ratakma gagaCaRos am Rames da
dardian adamianTa xelebi siyvaruliT SeerTdnen
Sen siaxloves.

doqi

Tixisa xar, Cemi RawviviT muqi xar da mSvenivrad


miklav wyurvils. erTaderTi, vinc Sen gjobs, _ esaa
wyaro, xevSi rom amoCqefs. magram wyaro Sorsaa,
zafxulis am CaxuTul Rames iq ra wamiyvans?!
yovel dilas gavseb. wyali jer mRera-mRe­
riT Cagedineba, mere, piramde rom mogadgeba,
gaitruneba, imitom rom aTrTolebul tuCs gi­koc­
nis, madls gwiravs.
gamZlec xar da moxdenilic, Cemo doqo! glexis
qalis mkerds magoneb. dedaCems rom ZuZu gauSra,
is qali mawovebda. dRes aRaraa cocxali. mis
ZuZusaviT xar gamoburculi. Sen rom giyureb,
swored is qali maxsendeba. Zalian vuyvardi.
xom xedav Cems gamSral tuCebs, Cems bageebs
didi wyurvili tanjavs. esaa wyurvili RvTisa,
wyurvili mSvenierebisa, wyurvili siyvarulisa.
sulis wyurvilis mooxeba Znelia. amaTgan arcerTs
ar Seedreba is wyurvili, romelsac Sen ase iolad
miklav.
im sami wyurviliT maqvs tuCebi daSaSruli.
Ram-RamobiT gareT gagdgam, Ria cis qveS:
egeb cidan cvari CamogeSxefos yelSi, egeb Senc
58
gwyuria. Cemi ar iyos, egeb Senc sxvaTa dasanaxavad
xar yelamde savse, Torem sinamdvileSi karga xania
daclili xar.
pirdapir Seni tuCidan vsvam, siyvaruliT wa­
gaSveleb xolme xels. Sen Tu idumalad ocnebob,
rom vinmem Cagixutos, icode, es me var, me myavxar
gulSi Cakruli.
Tu grZnob, ra didi siyvarulia am naTqvamSi?!
zafxulobiT notio oqrosfer qviSaze gdgam
xolme, rom ar daskde sicxisgan. gaxsovs, erTxel
gverdi gqonda gaxeTqili da frTxilad amogilese
nedli TixiT?
gajaxirebulma cxovrebam gamatlanqa da ga­
mauxeSa, Torem sul mindoda vyofiliyavi nazi
arseba, saTno diasaxlisi, romelic nivTebsac ki
saTuTad da faqizad ekideba, radgan miaCnia, rom
imaTac esmiT, isinic ganicdian.
dilas mindorSi gaval, pitnas davkref, mo­
garT­­mev da Sens wyalSi Cavawyob. Cems xelebs
gamoyolili niavsurneli gagrZnobinebs vel-
mindv­rebis silamazes.
doqo, Tixis doqo, me Sen ufro keTili mgoni­
xar, vidre yvela is, vinc sikeTes iCemebs.
minda, SuadRis am sulisSemxuTvel sicxeSi
yvela Rataks CemsaviT hqondes grili doqi,
romelsac moiyudebs da daewafeba simwriT gamS­
rali tuCebiT.

59
vnebis motivebi

zeTisxilis xeebi

brbo rom gaikrifa da sibneleSi gauCinarda,


zeTisxilis xeebi alaparakdnen:
_ baRSi rom Semodioda, maSin davinaxeT.
_ me toti maRla avwie, rom ar wamovdebodi.
_ me ki rtoebi dabla davxare, mas rom Sev­
xebodi.
_ yvelani TrToliT SevcqerodiT.
_ ager, aqve, Cems siaxloves, mociqulebs rom
esaubreboda, maSin Sevityve, ra yofila adamianis
xmis sitkbo. TafliviT CameRvara da mTel tanSi
damiara.
_ angelozi mofrinavda, Tasi mohqonda. foT­
lebi CamovaSvaveT, rom rogorme Segve­fer­xebina,
rogorme ar Seesva.
_ Tasi rom dacala, iesos bageTagan simware
gadmoeca Cvens foTlebs, ahyva Cvens tans maR­
la, keweromde. amieridan aranairi Citi aRar
Cauniskartebs Cvens mware foTlebs, dafnis foT­
lebze ufro mwares.
_ misi Sublidan gamonaJoni sisxlis nawveTa­
liT iklavdnen wyurvils Cveni fesvebi. ukve
mTlad Sesves, mTlad Seisrutes.
_ me ki erTi foToli Camoviwyvite da saxeSi
vesrole CaZinebul petres. Zlivs gamofxizlda.
eeh, Zmebo, maSin davrwmundi, rom adamianebs ar
SesZlebiaT siyvaruli! Zalianac rom moindomon,
mainc uWirT siyvaruli.
_ iudam rom akoca, mTvare RrublebSi miimala,
ar undoda, rom xeebs dagvenaxa.
_ Cemma erTma totma Tvali mohkra da
sircxviliT daiwva kidec.

60
_ Cven yvelas suli Segvigubda, roca akoca.
_ aqamde ar gvenaxa. mxolod SroSanebi, go­
rakebze aRaRanebuli SroSanebi xedavdnen, maT
gverdiT rom Caivlida xolme SuadRis xvatSi,
neta erTxel mainc sagrilad Camomjdariyo Cvens
CeroSi.
_ Tundac erTxel rom gvyoloda nanaxi, axla
sikvdili gveqneboda sanatreli.
_ saiT wavida? neta sad aris axla?
_ viRac jariskacma Tqva, xval jvars acvameno
mTis Txemze.
_ Tavi rom daxara, momakvdavs hgavda. axla
barSi daiareba, Tavis sayvarel velzea da misi
yovlismomcveli mzera Cvenc gvwvdeba.
_ egeb naWrilobevi aqvs, egeb axla, amwuTas,
Cven rom daxeTqili gvaqvs qerqi, isic asea Wri­
lobe­biT daserili.
_ xvalve gardamoxsnian da daasaflavebeno.
_ dae, Cvens nayofTagan mTlad Camoiwritos
zeTi, Cvens fesvebSi CaiRvaros da miwisqveSa
nakadad daiZras mis WrilobaTa mosaSuSeblad.
_ Tendeba. foTlebi gvifermkrTaldeba!

kocna

RamiT baRSi iudas wasTvlima da ieso ixila


sizmrad. iuda sul imaTze fiqriT iyo moculi,
visac uyvarda ieso da _ imaTzec, vinc jvars acva
igi.
iesom uTxra:
_ ratom mkocni? xom SegeZlo maxvilis Zgere­
biT geniSnebina Cemze. uceb daviclebodi sisxli­
sagan, bageebTan mitanili sasmisi rom icleba,
ise. ar gaveqceodi sikvdils. Seni saxis gamoCenas
velodi iq, rtoebs Soris.

61
ratom mkocni? Seni kocnis mere deda aRar
indomebs Svilis kocnas. amqveynad yvela, vinc
kocnaSi aqsovs siyvaruls, TviT mze da foTlebic
ki, amieridan moiZuleben am sulisSemZvrel
alerss. rogor warxocos naTlis sxivma Seni kocna,
raTa ar daWknen da ar gaicricon am gazafxulze
SroSanebi?! Sen uRalate samaradiso ndobas,
samaradiso erTgulebas.
ratom mkocni? ager xels ibanen isini, vinc kla­
ven marwuxebiT, maxviliT... da ukve ganw­mendil­nic
arian.
rogor icxovreb amieridan? xes qerqi uskdeba
da uaxldeba. Sen ki sxvas rogorRa akoceb mag
bageebiT? arada, sad gaqvs sxva bageebi? dedaSens
akoceb da... wamsve gaWaRaravdeba. Sens danaxvaze
zeTisxilis xeebi gafiTrdebian da gaSeSdebian.
iuda, iuda, vin gaswavla es kocna?
_ meZavma, _ iyo pasuxi. suli SeexuTa, tanze civma
oflma daasxa, sisxlis oflma. tuCi moikvnita,
TiTqos unda moecilebina, xe rom CamoiSorebs
xolme gamxmar qerqs, swored ise.
ezmana, rom dedamisma qva esrola: surda
rogorme moekuma misTvis piri. iudas Tavis qalas
miwaSic SerCa gapobili bageebi, kocnas ganagr­
Zobda TiTqos. matli RrRnida da ver anadgureb­
da, wvima asvelebda da ver alpobda mis tuCebs.
kocna grZeldeboda miwisqveSeTSi.

62
cecxli

cecxli Zlieria, Smagia da sxarti.

cecxli elvare samkaulebiT cekvavs tyeSi


da Tan fexebSi uRitinebs xeebs. cecxli
vefxvis swrafi naxtomiT eZgereba xeebs, Tavisi
oqrosferi maxviliT ZirSi celavs maT da alag-
alag sicarieles tovebs. cecxli namjis nawverals
wvavs araukis* borcvebze. cecxlis enebi lokaven
miwas da jiqis tyaviviT dawinwklul gorakebs
veeba Savi vardebiTa da keTrovanis TeTri fufxiT
faraven TiTqos. da borcvi xels emsgavseba, sas­
waulmoqmedis xels, moses marjvenas.
cecxli Zlieria, Smagia da sxarti.
cecxli furCqnis dedamiwaze erTaderT WeS­
marit yvavils, romlis uamravi furceli TrTis,
fancqalebs, TiTqos gavarvarebuli haeridan wve­
ni unda Seisrutos.
cecxls garindebidan gamohyavs liTonebi.
xalisiT adnobs vercxls da mouTmenlad moelis,
rom dainaxavs ucnauri oflis mZime wveTebs,
magnolias yvaviliviT TeTr CamonaRvenTs. cecx­­li
adnobs oqros, raTa ixilos misi wveTi _ idumali
RmerTebis sisxlis naSxefi.
cecxli gamudmebul jafaSia. qarxnebis yovel
kuTxe-kunWulSia mimaluli, idumal sityvasaviT
farulia. cecxls Tu xeliT Seexe, dagRreks da
dagferflavs.
cecxli Zlieria, Smagia da sxarti.
siyvarulis cecxli enas amogadgmevinebs da
Zils dagakargvinebs, Tanac astamic rom ar gaqvs,
rom droze wauCinCxlo cecxls?! trfobis alisgan
gamWvirvale xdeba adamiani da Cans, rom Sig gulSi
cecxlovani salamandra Casaxlebia.

63
siZulvilis cecxli gadaulaxav zRudes aR­­mar­
Tavs da daxroncili bebris saxsrebiviT Wria­lebs.
siZulvilis cecxls eSma aRvivebs, swored igia
cecxlis moyuriade Ramis wkva­ram­Si.
cecxli Zlieria, Smagia da Tanac _ mSvenieri.
CvenSi, adamianebSi rom cecxli gizgizebs, _
es qrTilis marcvaliviT cicqna naperwkalia;
daqris Cvens sisxlSi, gvacocxlebs da cecxls
SemogvinTebs, rogorc udabnos narcecxla _
arabul kanjars. Zeras TvalebSi mSvidi, uZravi
cecxli kiafobs, iaguaris Tvalebidan cecxli
mwvane Suqad ifrqveva; Trobis cecxli saSvels
ar aZlevs bevrs. cecxlia, simReraSi rom siTbos
CaRvris, frinvelsac is aZlevs Zalas, rom caSi
aiWras.
cecxli Zlieria, Smagia da Tanac _ mSvenieri.
gansacdelis cecxli Tavis alSi awrTobs yve­
lafers naRds, danarCens ki dabrecs, daRreks
Setrusuli tyaviviT. cecxli gankiTxvis dRisa
gamoawrTobs marTalT, romelnic cxondebian da
sayrden boZebad gamoadgebian samyaros.
cecxli suliwmidisa _ TeTrad mogizgize
ori muguzali _ mtredis ori frTa! cecxli, pav­
leze rom gadmovida da ganmsWvala igi TxemiT
terfamde!
cecxli zecidan movida CvenTan da zecaSive
dabrundeba, roca aRasrulebs misTvis namcneb
saqmeT. cecxli daamarcxebs wyals da orTqlidan
gafurCqnis mSvenier yvavils, magram bolos furc­
lebi dascviva masac. cecxli miwasac dajabnis,
jer alisfer yvavilad aqcevs, mere daaCiavebs,
ferflis yvavilad gadaaqcevs.
cecxli didi nabijebiT daiareba mTvlemare
dedamiwaze, daiareba winaswarmetyveliviT, rome­
lic mudam fxizlobs.
cecxli Zlieria, Smagia da sxarti.
64
ferfli

ferfli mCatea da Cumi.

ferfli elvare cecxlis qvrivia. igi ar


borgavs, ar daxtis aTeulobiT wiTeli fexiT.
cecxli kentavriviTaa da yovelTvis imarjvebs
Tavisi yovlismomsrveli Subis ZgerebiT. magram
TviTonac kvdeba, TviTonac iRupeba. ferfli
araa mgznebare da xalisiani, mcxralia da mwuxare,
indoeli qvrivi qaliviTaa.
ferfli sityvaa, sityva uZalo, mkerdidan
ver­gamoRweuli. ferfli nacrisferia da xma­
gakmendili. ferfli uqonel-uyoleli kacis sikv­
dils hgavs.
ferfli CaRvelfil nakverCxlebs dedasaviT
wae­fareba, ganelebisgan icavs muguzals.
moTeTro ferfli, romelsac tovebs rbili
xe, uwyinari sayveduriviTaa, naoWsa hgavs moxuci
dedis yelze; moCvarulia momakvdavi CitiviT,
romelic veRarc iZvris, veRarc gatokdeba.
magari jiSis xeebis ferfls simware dahkravs,
gemos gasinjva ar mogindeba. siwmindis mZafri
survili aniWebs xeebs simwklartes.
ferfli, romelic anoyierebs miwas, uSvilZiro
qalsa hgavs, sxvis Svils rom Tavs evleba.
ferfli mCatea da Cumi.
patiosani ferfli micvalebulisa, umsubuqesi
fimflebia, romelTac veRaraferi xelyofs.
ferfli mRilisgan icavs xorcs.

65
qeba wylisa

Cqaria wyali da saTavisod araferi unda.

wyali muxlmodrekili miedineba, albaT


angelozebic aseve mowiwebiT miiswrafvian, oRond
maRla, uflisaken.
wyali mieqaneba bunebis wiaRSi da zed etyoba
yvelaferi, rasac Cauvlis, TiTqos emowmeba
yovelives. bunebis xedebiT daxunZluls sulac ar
umZims tvirTi da ise miiCqaris, arafers imCnevs.
wyali erTiania. mas ar sWirdeba da arca aqvs
saxsrebi. haeric xom asea. arc maja aqvs, arc myesebi
sxva arsebebiviT. gadmoedineba da arc imtvreva,
arc stkiva, ase albaT zecaSi angelozebi daqrian
mxolod.
Cqaria wyali da saTavisod araferi unda.
Sadrevnebis wyali maRla awvdili grZeli
mklavebiT _ zeviT atyorcnili CqerebiT _ baRebs
amSvenebs, xvewavs da aTasobiT satrfosaviT di­
lidan daRamebamde ise exveva da efereba baRs, rom
qali ver SeZlebda vaJs ase mialerseboda.
wyaros wyali Tavis TavSia CaRrmavebuli da
Tavis Tavs aris miyuradebuli. nakurTxi wyali
alesili maxvilis pirze ufro Zlieria. erTma
wyarom Tvali momwyvita, swored im wyarom
gamagona sityva, romliTac sikvdili SemoiWra
CemSi da aRar mimatova.
Cqaria wyali da saTavisod araferi unda.
arxebis wyali _ kacTa naxelav sadinarebSi
navali wyali _ qalaqis ubnebs ise Semoirbens,
araferi gaaocebs. es isea, kleopatras sicocxle
rom ar gaewira siyvarulisTvis da siberemde rom
mieRwia.
Cqaria wyali da saTavisod araferi unda.

66
zRvis wylis borgva ar aris naucbaTevi da
naCqarevi. zRva dinjad mrisxanebs fsalmunTa
RmerTis risxvis darad. zeciuri meufis siyva­
ruliT zRvas casaviT lurji aqvs mkerdi. zRvis
wyals surs erTianad moicvas miwis zurgi, raTa
dedamiwam zecaSi TevziviT isxmartalos.
zRvis wyali miqcevisas zurgs ki Segvaqcevs,
magram Tvali mainc aqeT uWiravs. Tvalis upesaviT
momrgvalebul ubeSi talRebs adgafunebs da lo­
forTqinebs napirisken ise isvris, TiTqos mali­
mal afaxulebdes wamwamebs.
zRvis wylisgan gvaqvs sisxlSi marili da Cvenive
sisxliT datkbeba zRva. es namdvilad moxdeba,
magram ara uadres JamTa aRsasrulisa.

67
qeba qviSisa

qviSa ukvalod Slis Cvens nafexurebs, im


nakvalevsac ki waSlis xolme, romlis dakargvac
ar gvindoda. sadRaa Cemi xalisiani nabijebi?
sadRaa dinji Tu gafrenili nabijebi? sadaa, sad?
neta SemZleboda Tavi momeyara qveynis oTxiv
kideSi gafantuli Cemi nabijebisTvis, SuaSi
Cavm­dgariyavi, maT ki ferxuli gaeCaRebinaT Cem
irgvliv! me axla uimaTod borblis umaqnis RerZs
vgavar. qviSam gadafara isini. qviSa arc erT nabijs
ar gvibrunebs, radgan samaradJamod iviwyebs maT.
qviSa araa sando, imitom rom araa myari. iseve
araa sando, rogorc qari, rogorc Tovli, rogorc
wyali.
qviSa unayofoa, berwia. `ar mindixaro~, _ uTxra
balaxs. ferTa siWrele dauwuna yvavilebs da
mitovebul satrfosaviT miaxala: `ar mindixar!~
da kidev, muhamedis fiWvis garda, yvela sxva xes
uTxra: `ar mindixar!~
saRamoobiT qviSa SeTbeba da zRvis piras
moxetiale usaxlkaroni qviSaSi wvebian Ramis
gasaTevad. qviSa maT uwiladebs ojaxur siTbos,
uromlisodac uTavbolod dayialeben ra xania.
vin ra icis qviSis saidumlo?!
qviSis wyalobiT rbili da damyoli xdeba
dedamiwis zurgi. qviSa Seiyoliebs xolme zRvis
napir-napir mosiaruleT da simlaSes asunTqinebs.
sanapiros qviSian borcvebze gaSotili, Weris
monatruli mawanwalebi da Saraxvetiebi stvena-
stvenaSi waimRereben kidec. maT simRerebSi deda­
miwas adamianis Tvisebebi aqvs, imitom rom es
borcvebi mamis mxarbeWs agonebT.
bavSvebs qviSaSi ekargebaT usaSvelod lur­
ji, usaSvelod wiTeli, usaSvelod yviTeli sa­

68
TamaSoebi. qviSa saguldagulod malavs maT da,
yvelani rom gaikrifebian, gamoaCens. me TviTon
var amis Semswre da gaCaRebuli varskvlavebis
Suqze qviSa Tavs marto iqcevs drogadasuli
bedmomcdari qaliviT.
qviSa Raribebs miuwiladebs xolme bedniere­bas,
romelic mdidrebs oqro-vercxliTa da patiosani
qvebiT eZlevaT. Ratakebi qviSiT iSeneben saxls da
umalve Tavze eqcevaT, qviSazeve ageben auxdeneli
ocnebis koSkebs. amitomac xanmoklea maTi bed­
niereba.
qviSaze dawera ieso qristem Tavisi erTaderTi
msjavri, raTa wamsve waSliliyo, misi azri ar
SeecvalaT msajulebs da ar aborgebuliyvnen.
mSral qviSas ara aqvs warmosaxva, radgan gemo
ver gaugo gamonagons, sicrues. mis gverdiT uki­
degano zRvaa, TvalTmaqci da TaRliTi zRva.
qviSa amrezilad da damcinavad gahyurebs zRvis
boboqari talRebisa da qafiani Cqeris SeTamaSe­­bas.
qviSas erTaderTi gardasaxva SeuZlia: Rimi­ lis
naoWs daimCnevs, grZlad gawolils, talRovans,
da ase dascinis yvelafers, rac araa qviSa.
wyaro mirakrakebs da mirecxavs qviSas. wyaroSi
qviSas sulac ar enaRvleba, Tu gaifanteba. da... ase
Caedineba wyalwaRebuli, ase ifanteba nakvalevic.
qviSas Robeze gadaxtoma sulac ar sWirdeba, ise
gaaRwevs iqiT. RamRamobiT dafrinavs, eklesiebSic
Seiqrolebs da saxlebSic. maincdamainc ar vnebs
Cvens sxeuls, magram, TvalSi Tu Cagivarda, agac­
remlebs.
solomonis* qviSam da Toma kempielis* qviSamac
ician im sami mogvi mefis* saxelebi. magram arc
gamxelis survili aqvT da arc _ xelebi, rom
daweron da amiT raimeSi waadgnen zRvas, romelsac
Slegi talRebiT didi Zvrebi moaqvs qviSisTvis.

69
qeba qvisa

zogi qva adgils inacvlebs, zogma Caimuxla,


zogs Zvra ar ZaluZs daZabunebuli guliviT.
sxva qvebi daxocili meomrebiviT zurgze wva­
nan. maT Semzarav Wrilobebs dolbandis nacvlad
samariseburi siCume buravs.
sxvani anci baSvebiviT gaifantnen, sadRac
mTebSi maTi warbebia, ager, aqve maTi koWebia.
qvebs axsovT erTianni rom iyvnen, da swyuriaT
WeSmariti saxis dabruneba, imedi aqvT, rom Tan­
daTan Tavs moiyrian.
qvebi, ZiliT gabruebuli qvebi, sizmrebiT da­
xunZlulan, rogorc pilpili _ Tavisi sicxariTa
da surneliT. qvebi ZiliT CamomZimebulan, erT
adgilas xeebiviT CasTeslebian miwas da magrad
CaubRujavT ZilSi moZiebuli ganZi.
zogi qva adgils inacvlebs, zogma Caimuxla,
zogi wamoimarTa, zogs Zvra aRar ZaluZs, daZa­
bunebuli guliviT.
qva, iakobs* rom sasTumlad hqonda, Tavisi
ganieri mxarbeWi rom edo zed, gadaleuli brtye­
li qva! man ar icis dilis nami, arc dilis Zil-
burani.
Semorkaluli didi qva, beberi maTusalas*
wam­
wamebgacvenili quTuTos msgavsi... idumali
andebis WiuxebiT Semojaruli mwvervali, rome­
lic als hgavs, oRond ar parpalebs, an kidev _
loTis gaqvavebul cols* gvagonebs. es mwvervali
arc bavSvobaSi mipasuxebda kiTxvebze, arc axla
mcems xmas.
qvebi, romelTa sxeulSi SeaRwia oqrom da
vercxlma... qvebi, romelTac igemes uecari da
umwaresi tkivili, roca spilenZi nemsebiviT
SeesoT... qvebi, romelTac saqcieli wauxdaT, roca

70
Sig gulisgulSi uxilavi maxviliviT CaeWedaT
metalis birTvi...
zogma qvam Caimuxla, zogi wamoimarTa, zogni
TiTo-TiTod garbian, an erTmaneTSi areul-da­
reulebi ugzo-ukvlod mieqanebian.
qvebs, mdinareSi Cawolil lodebs, wyltu,
slikina ferdebi aqvT da gagudulebs hgvanan.
lorwoiani wyalmcenareebi ise sTrevT, rogorc
damxrCval adamianebs _ Tmebi. es qvebi ise Segexeba
gadayvlefil kanze, rom ar gatkens, piriqiT,
TiTqos dedasaviT frTxilad dagiamebs tkivils.
qvebi, mdinaris wvril-wvrili qvebi, nairferi
kenWebi, yvavilebiviT ferad-feradi qvebi! ho,
mRerian es qvebi. xuTi wlis rom viyavi, baliSis
qveS amovide kenWebi da Cems sasTumalTan bavS­
vebiviT gahqondaT Jriamuli. Wylopinebdnen, fer­
xulic ki gaaCaRes; Sua ZilSi rom viyavi, rac moep­
rianebodaT, imas sCadiodnen; bavSvobis qvebma Cems
sawolSi moindomes TamaSi.
qvebis nawilma Tavis saboloo adgilad arc
saflavi indoma da arc Sadrevani. ar undodaT, rom
maTTvis gulze raRac warwera, raRac ucxo ram
amoekveTaT, imitom rom odesme xom moesurvebaT
TavianT enaze raRac mniSvnelovanis Tqma da
TavianT nebaze moqceva?!
qvebi duman, radgan guli Setborebuli aqvT
usazRvro vnebiT. ar iZvrian mxolod imitom,
rom eSiniaT ar gamoafxizlon maT gulisgulSi
mTvlemare boboqari Zala.

71
samefo palma

samefo palmas mzisken atyorcnili yvelaze


swori tani aqvs amqveynad. arcerT mcenares ar
SeuZlia amonaTebuli mziT misnairad tkboba.
palmis SiSvel tans uxvad afrqvevs mnaTobi sxi­
vebs. SuadRisas, mzes roca gaaqvs briali, gegone­
ba, palma ki ara, veeberTela butko iyos, unabisfe­
ri mtvrianaTi dafaruli.
mzis SuqSi Camdgari palma veneciur sasmiss
mogagonebT, maRalfexians, wvril-wvrili ku­ wu­­
bebiT damSvenebuls. maRla, sul zeviT, pal­ mis
foTlebi pirfarTo Tass hgavs, uzados, dax­
vewils. drodadro gaismis raRac xmebi, TiTqos
mariliani daberili afrebis faTquni iyos. qari
rom Semoiqrolebs, sicili da tkrciali iwyeba,
uecrad yvelaferi aCurCuldeba, abubundeba,
ybadauyenebeli qalebis yayanisa da CoCqolis
msgavsad.
qaris qrolva da feTeba rom Cawynardeba,
yvelaferi CayuCdeba da palma ise irxeva, TiTqos
deda arwevdes Cvils. palmis totebi qalis farTo
qvedatanis kalTebs magonebs.
mcenareebi raRacnairad Camohgvanan adamia­
nebs. alva mouTmenlobisgan aTrTolebuli saC­
venebeli TiTia TiTqos; kopiti da muxa dar­bai­
sel mRvdelmTavrebs hgvanan. eseni mcenareTa
boosi da abraami* arian, uamrav Stod gantotilan
da swo­red maTi amonayari ylortebia mcenareTa
nair-nairi jiSebi.
samefo palmas marTlac rom SeSvenis Tavisi
saxeli. igia yvelaze wminda, yvelaze naTeli
xati mcenareul samyaroSi. es palma SesaniSnavad
ixateba yovelnair peizaJSi.
lurjze ulurjesi tropikuli ca TiTqos

72
imitom gadmogvmxobia Tavze, rom mis fonze ukeT
gamoCndes am madlianis mSveneba. ca TiTqos mxo­
lod imisTvis arsebobs, rom ukeT gamoaCinos
palmis uzado silamaze.
am palmis siaxloves ar unda xarobdnen sxva
xeebi. fiWvebis Tvaltanadobac ki iCrdileba mis
gverdiT; RvTaebrivi araukariac ki iCagreba.
Cirgvnaric ar unda iyos mis axlomaxlo, imitom
rom gvifaravs, ver vxedavT, miwas rogor swydeba,
zecaSi rogor aiWreba, ra didebulia palmis aR­
masvla!
ubiri adamianebi samefo palmas momcro kordze
an ferdobze rgaven. is ki gaSlil vakeze unda
xarobdes, raTa aRmatebuli iyos mTel garemoze,
netarebdes mzis sxivebSi, mzes eficxebodes yel­
moRerebuli.
modi, jer nurafers vityviT mis nayofze. palma
gvCuqnis silurjeSi Tavis unatifes monaxazs.
WeSmaritad RvTaebrivia eg dalocvili! sivrcisa
da wylisTvis madls imiT ixdis, rom mis CrdilSi
sulis mosaTqmelad Tu CamosxdebiT, maRlidan
mogesmebaT netarebis oxvra da palmis foTlebis
miRma dainaxavT, rogor mkrTaldeba mwuxris
ca. mTavari ki sxvaa: bolos da bolos, am palmam,
rogorc iqna, gagvagebina, rom Turme swori xazi
SeiZleba iseTive nazi da moqnili iyos, rogorc
rkali.
Tavisi moxazulobiT swored samefo palmam
gamoxata uflisadmi Cveni swrafvac da Cveni
sasoebac. ase srulyofilad amas ver SeZlebda
verc mTa da verc zecisken aRpyrobili Cveni
xelebi.
zogs miaCnia, rom zRva aris yvelaze Sesaferi
xati sulierebisa. zogi fiqrobs, rom ukeTesi
xatia mTa, romelsac cisTvis aqvs mibjenili
mwvervali. nuTu mTrTolare palmas, daxvewils,
73
SuqCaRvrils, ara aqvs mTasa da zRvaze meti uf­
leba, iyos niSani sulierebisa?!
palma mTaze ufro sxartad, erTi naxtomiT
Tavisufldeba miwis morCilebisagan da Tanac
Tavis Tavsac arafers vnebs amiT. zogjer swored
palma anazebs da akeTilSobilebs pirquS bunebas.
palma awynarebs Tavisi foTlebis uTavbolo
foriaqs, erTobas da wonasworobas amkvidrebs.
jagebiT, ZeZvnariT, dabrecil-daRrekili Cirg­
vebiT mofenili miwa mSvendeba palmis natifi
monaxaziT.
samefo palmis Rirseba da didebuleba misi
daxvewilobaa. gana netarebis momgvreli araa
proporciaTa is srulyofileba, rasac bunebam
miaRwia am saocrebis SeqmniT? vumzerT da isvenebs
sxva xeebis foTolmravlobiT gadaRlili Tvali.
vidre aRtacebiT SevyurebT am mSvenierebas,
pal­ma WeSmariti rwmenis gzaze gvayenebs da STag­
vagonebs, davemorCiloT erTaderT survils,
erTa­derT miswrafebas da gafrenili isariviT
Cvenc agvitanos sicocxlis uzenaesi safexuris­
ken swraf­vam.
samefo palma usicocxlo da uRimRamo iqne­
boda moSriale-moRiRine mwvane qoCori rom ar
amkobdes. es ra xalisi moCqefs misi mwvane varjidan
da gadmoedineba saocrad Zlier tanze! palma
esiyvaruleba foTlebSi gaxlarTul niavs. egeb es
palma Tavad aris azri, romelic unda gaiSalos,
maRla aiWras da gainavardos, an egeb es palma didi
xnis Sekavebuli siyvarulia, bolos rom ifeTqa da
gadmoskda sityvebis zvavad!
meqsikisa da kubis palmis tevrebi!.. am qveynebis
ramdenma poetma umRera maT! es aSoltili mce­
na­
reebi totebis neli rxeviT anugeSebdnen ga­
tanjul monebs: indielebsa da zangebs; TavianTi
gauTavebeli oxvriT axSobdnen gaubedurebul
74
adamianTa kvnesas, raTa ar gamwyraliyvnen maTi
gulqva batonebi.
meqsikel indiels uyvars palma da gva­­dala­xa­­
ra­Si* Tavisi doqis yelze xatavs. indielis arse­
basTanaa SenivTebuli palma, aris mis sxeul­ Si
raRac pal­mis msgavsi. egeb swored palmis macoc­
xlebel CrdilSi indielze wyalobad gadmovi­da
saocari simSvide. egeb swored am ZvelTaZve­li
palmisgan mosdgams indiels uCveulo mizan­
swrafva.
qoqosis palmas, qalRmerT aTenasaviT brZens,
didi sikeTe moaqvs Tavisi ruxi mrgvali nayofiT.
qoqosis kaklidan moismis cxovelmyofeli siT­xis
feTqva. kakali zeTs Caiyenebs xolme. amitom palma
iseTive wmindaa, rogorc zeTisxilis xe. da kidev,
palmas zroSi Taflic Caudgeba xolme. sqeli araa,
msubuqia misi Tafli.
axla finikis palma, mtevnebad rom dausxams
udabnosferi bnelyviTeli nayofi?! am nayofSi
mzis Suqia Sededebuli. da palma CrdilSi CaTv­
lemil beduins balRuri miamitobiT apnevs
saxeze Tavis nayofs. amerikuli palma indielTa
RvTaebad aRiarebis Rirsia! finikis palma xom
iqca arabTa mfarvelad! Cveni palma qalRmerTi
rom iyos, mironcxeba SeeZleboda, misi TiTebidan
CamoiRvenTeboda wylulis damaamebeli zeTi.
mkerdi ki TafliT ise eqneboda gadavsebuli,
rogorc bage _ sasiyvarulo sityvebis Segubebuli
niaRvriT.
vinc dedamiwis zurgi moiara, sikvdilis win
SeuZlia Tqvas: `vixile samyaros ukeTilSobilesi
qmnileba; erTxel saxeze momadga samefo palmis
Crdili da Sevexe mis moRerebul yels, romelic
JamTa svlas ar epueba~.

75
maguei _ amerikuli agava

miwis oxSivari, miwis Rrma amoxvneSa mgonia


maguei. Sesaxedavad ubraloa da tlanqi, gadaxnuli
miwis beltsa hgavs. wawvetebul foTlebSi
dagrovili aqvs TviT misive Semqmneli Seupovari
Zala.
ukve karga xania, dedamiwis grZnobebis gamom­
xatvelad mimaCnia mcenareebi.
zizilebi dedamiwis gaubedavi ocnebaa ubi­
woebaze, vardi srulyofilebis mZafri sur­vilia;
maguei ki _ esaa dedamiwis leqsi gmirobaze, ma­guei
samamaco leqsis taepia.
ibadeba da xarobs zed miwis zedapirze, loya
beltisTvis miudvia. meqsikuri kaqtusiviT welSi
gamarTuli araa, odnav waxrilia kordisken _ Ta­
visi dedisken, raTa SviliviT miesiyvarulos.
magueis ara aqvs Rero, romelic suls udgams
yovel mcenares, da miwidan amozrdili ki ara,
haeridan Seqmnili ggonia. yvavili swored Reros
gamoa yelmaRala qaliviT momxibvleli. maguei
sasmisiviTaa da erT RameSi mTel mindorSi Camoc­
varul nams itevs.
xvati ver aWknobs mis Ronier foTlebs,
romelTac mindvris balaxis silbo da sinaze dahy­
vebaT.
maguei kvamlisfer-iisferia, saRamosken Camuq­
deba xolme. meqsikis bunebaSi Warbobs magueis
muqi iisferi naTesebi da Sori mTebi surnelovani
iebiT mofenili gegonebaT.
indielisTvis maguei igivea, rac arabisTvis
palma. igi wyaroa, saganZuria uxvi saunjisa.
misi veeberTela foTlebiT saxlebs xuraven,
misi boWkosgan grexen gamZle kanafs da wnaven
Taflisfer badeebs. es badeebi indielebs zurg­ze

76
aqvT xolme mogdebuli. da kidev: misgan arTaven
xelovnuri abreSumis unazes Sulos.
magueis Tu kakal gulSi aZgereb danas, neqtari
gadmoiRvreba da Sesqeldeba TeTri SaqariviT.
paskals uTqvams:
`Tavdaviwyeba sWirdebaT kacTac,
dardsa da naRvels aqarvebs gacla~.
hoda, indielsac uswavlia `gacla~. es ubralo
siTxe eSmakeul sasmelad moevlina indiels da
SesTavaza mas moCvenebiTi sixaruli, gaxeleba,
biwieri siyvaruli da sikvdilis cru mgznebareba.
meqsikuro maguei, Sens gulSi Cabudebuli
Trobis buranisagan daicavi Tavgzaabneuli ube­
duri indieli, actekTa da maias diadi modgmis
naSieri! umjobesia, asiode Sens furcels Tu
miscem sxvenisTvis. mieci bagiri da abreSumi
ialqniani navisTvis! dae, Sors gaitanos Tavisi
miwis nayofi da gamdidrdes!
da vidre ucxo xalxi axali bazrebis da­
sapyrobad mocuravs wynari okeanis napirebisken,
Seni abreSumiT nazi alersi uwilade indiel qals.
dae, Tavisi xeliT moiqsovos saqorwino sakabe!
indielis saxes gadahyare naRveli, Camoacile
tuCebTan simwris Rarebi, warxoce xangrZlivi
monobis nakvalevi!

77
meqsikuri kaqtusi organo

es kaqtusi gamomSrali miwis qviTinsa hgavs.


es kaqtusi wyurviliT daosebuli da gvalviT
daxeTqili miwis daSaSruli enaa.
RadariviT cxeli mtvriT dafufqulma kaq­
tusma maSinac ki ar icis raa sixaruli, roca
sar­wyav miwaze xarobs. mis gulgrilobasa da si­
jiuteSi didi tkivili imaleba.
cvilis kelaptars waagavs, an kidev _ maR­
la aSveril xels. amitom aris masSi raRac ada­
mianuri.
ukacriel adgilas ganmartoebuli kaqtusi
organo fiqrebSi wasul, martodmarto dayudebul
gaZvaltyavebul bers hgavs.
mas ar xiblavs bambukisa Tu alvis bedniereba.
maTi foTlebis caxcaxi xom miwis xarxars hgavs.
mas ar ganucdia foTlebis xalisiani TrToliT
mogvrili sixaruli. rtoebic rom ara aqvs, totis
ubeSi gazafxulze bude rom gamarTon Citebma?!
Camuqebulia misi simwvane, magram didma sic­
xeebma odnav gauxuna wvero.
gandegils hgavs da gandegiliviT ar dagidevT
Tavis garegnobas. mSvidi, uSfoTveli siZulviliT
sZuls zecis silamaze da Rrublebis SeTamaSeba.
oTxi sigrZivi ganaseri aqvs da gamoWedils,
uroTi gamokverilsa hgavs.
kaqtusi organo roca ganmartoebiT dgas,
RirsebiTaa savse. magram rogorRac knindeba,
roca Camdgaria Robis bijgebiviT Carigebul
TanamoZmeTa grZel mwkrivSi. aq igi tyvea, dar­
diania da Saragzis mtvriTaa gaWaRaravebuli.
ra erTgulad emsaxureba adamianebs! amas rom
gavifiqreb, madlierebiT vivsebi. kaqtusi organo
darajad udgas indielTa bostnebs, maT xom sxva

78
aRaraferi SerCaT Zvel actekTa simdidridan. es
kaqtusebi mkvidr zRuded aRmarTulan Rataki
gle­xis patara oTxkuTxa nakveTis dasacavad. misi
winaprebi Soreul warsulSi mzeramiuwvdomel
sivrces flobdnen. glexs lamis yvelaferi
wartaces. ver waarTves mze _ misi uwindeli
RvTaeba da kidev ver waarTves qaris qrolva da
xeTqeba _ kecalkoatlis* sunTqva.
erTgulo kaqtusebo, mamaco kaqtusebo, dai­
caviT Tqveni RviZli Zma _ indieli. igi iseTi
uwyinaria, rom sakuTar mtersac ki aras vnebs.
kaqtusebo, indieli iseve miusafaria, rogorc
kordze ganmartoebuli erTi Tqvengani.

79
ananasi

miwaSi ise zis, TiTqos misi baton-patroni iyos.


ar gegonoT, Caqarvebuli gulabiviT susti yunwi
hqondes, eqvs kviraSi moRonierdeba da datkbeba
xolme.
Tavs umSvenebs muzaradis jiRis msgavsi xSiri
fafari. naomarsa hgavs. amorZalis mkerdiviT
mTlad dafarulia naWrilobeviT. jaWv-javSnis
Sig­
niT saocreba dagxvdebaT. misi surneleba
Tvaluwvdeneli mindvrisTvis ikmarebs niavsur­
nelad.
drodadro ityvis: `nuTu mec iliadasaviT var,
uamravi sisastike da simuxTle netarebad rom
iRvreba eladelis leqsidan~.

80
tirifi

me rom dardiani var, _ es gulCvili adamianebis


mogonilia. alva Tu cisken miiltvis, me wylisken
mimiwevs guli! momwons wyali, sicocxliT Cqefs,
TiTqos angeloziviT daqrodes da grZeli ride
sTrevdes. da kidev: tbors Tbili guli aqvs.
wylisken vxri rtoebs, TiTis wverebiT vexebi
wyals da yurs vupyrob mis butbuts.
gevedrebiT, nu gamsxlavT, nu CamomakvecT
wyalSi CaSvebul rtoebs. eg igivea, vinmes kocnide
da zurgi Segaqcios.
palmas maRla aqvs atyorcnili xalisiT gaS­li­
li xelebi da haeriT tkbeba, me ki wyliT vnetareb.
miedineba, miedineba da mainc sul CemTanaa.
pirmSoc myavs, esaa norCi tirifi, Cemi
amonayari. oRond CeroSia da xeirianad verc
vxedav. drodadro sevdianad irweva da iisfrad
elvarebs.
odnav damdrikeT, dabla damwieT, kidev, kidev,
ai ase, rom ukeT davinaxo. rogor miSlis Cemi
kenwero! haeric miSlis! moqnili balaxiviT rom
SemeZlos wylis zedapirze wawola, nimfasaviT
loyas Sevaxebdi wyals. ra bednieri viqnebodi!

81
xomaldebi

adamianebma Seqmnes xomaldebi, magram rogorc


ki imaT wyalSi igulves Tavi, gayoyoCdnen da aRar
indomes kacT damorCilebodnen.
vTqvaT, mezRvaurebs aRar moundeT sadme
gamgzavreba (xom SeiZleba asec moxdes?), maSin
xomaldebi CaWrian bagirebs, Tavisuflebi da
bednierebi uimaTod gavlen zRvaSi.
mezRvaurebs alalad sjeraT, rom yvela navi,
yvela xomaldi maT emorCileba. arada, TviTon
emorCilebian xomaldebs.
swored xomaldebi Seuyeneben wrials da afo­
riaqeben sanapiroze sulis mosaTqmelad gamosul
adamianebs da bolos kidec aiZuleben, gavidnen
zRvaSi.
xomaldebi napirisken miiCqarian, rom dait­
virTon surnelovani nayofiT: ananasiT, finikiT,
oqrosferi bananiT. zRva TavkerZa satrfosaviT
mouTmenlad elis, rodis miarTmeven miwis cincxal
keTilsurnelebas, romelsac xarbad CaisunTqaven
yalyze Semdgari talRebi.
mas aqeT, rac wyals gauSinaurdnen, xomaldTa
sulebSi urCobam iZala. xomaldebs uyvarT mez­
RvaurTa motyueba. Tavi ise uWiravT, TiTqos
emorCilebodnen kapitnebs, arada, TviTneburad
cdiloben iqiT gacuron, sadac tritonebi wa­
momarTulan Semzarav bnelmwvane zRuded.
kapitnebs ar SeuZliaT zustad gansazRvron
ge­
mi rodis Seva navsadgurSi, uTuod raRac
SeeSlebaT gaTvlebSi. sinamdvileSi es maTi Sec­
doma ki araa, sirinozebTan xomaldTa SeTamaSe­
bisa da laRobis gamo xdeba ase.
xomaldebs bagiris xSiri fafari aqvT, ialqnebi
maTi mkvrivi mkerdia, mariliT gaJRenTili mer­

82
qani maTi ganieri TeZoebia. grZeltunikiani
mocekvaveebiviT daasrialeben fexebs wyalqveS.
xomaldebs zRvaSi gahyavdaT axal miwaTa aR­
momCenni. da sanam mogzaurebs eZinaT, xomaldebi
dascinodnen maTs sazRvao rukebs. yvela xomaldi
kacTaTvis gaugebrad da idumalad exmianeba kun­
Zulebs. naxevarkunZulebi ki yels waigrZeleben
xolme da adamianTaTvis vergasagonad gayvirian,
Tavisken uxmoben xomaldebs.
tyuilad fiqroben, rom xomaldebs morCilad
gadahyavT adamianebi, romelTac TavianTi maudis
gayidva surT. xomaldebi zRvaSi imitom gadian,
rom sakuTari TavisuflebiT gaixaron.
erT mSvenier dRes adamianebma rom aRar
moindomon zRvaSi gasvla, xomaldebi TviTon
Securdebian wyalSi. napirze adamianebi ayayan­
debian, bolos da bolos mixvdebian, rom maT
arasdros ar emorCilebodnen xomaldebi, radgan
isini, sirinozebis ar iyos, zRvis Tavisufali
stiqiis asulebi arian.

83
kakaumpilpas mRvime

es mRvime Zalian Rrmaa. romeliRac geografiul


cnobarSi weria, misi siRrme aTas xuTas metrs
aRwevso. mRvimis fskerze gamaognebeli siCumea,
TiTqos dedamiwis ZirisZiramde CageRwios. pir­
velive wuTebidan Segzaravs mdumareba. amis ata­
na Turme ufro Zneli yofila, vidre gaZleba
verafris danaxvisa. CamiCumi ar ismis. Tumca, ismis
Cveni fexis xma da kidev _ wveTebis neli vardna,
TiTqos TviT mRvimis minelebuli gulis feTqva
iyos.
ggonia, rom samyaro amotrialda. iq, zeviT,
dedamiwas irgvliv Semogragnia ca _ es raRac
gamouTqmeli, mouxelTebeli da lurji.
aq ki Tavs gadmogvmxobia myari ca da nairgvar
formebad gaqvavebula. ra saocari ca dagvyurebs
mRvimeSi! iq, zeviT, yvelaferi icvleba, Rrublebi
midian, modian, qrebian... mRvimis ca wylis axirebaa
da wylisganaa gamyarebuli. yvavilwnulebi, vee­
berTela kokrebi, ayiravebuli cixe-koSkebi!
kirqvis qanebSi gamonaJon wyals miwisqveSeTis
gamocarielebul gulSi Causaxlebia Tavisi qmni­
lebani. ase Seiqmna es SeSlili da gaxelebuli
jadosnuri labirinTi. warmoidgineT, saukuneebi
moandoma bunebam am saocrebis SeTxzvas.
mRvimis Ziric cis TaRsa hgavs (`maRla igivea,
rac dabla~, _ ubrZanebia svedenborgs*). ucnauri
arsebani qveviT miiweven, erTmaneTs exebian,
uerTdebian zeviTken asxletil formebs. asea
locvis drosac: `RvTismosavis sulsac xom ase
swyuria RmerTTan SeerTeba~, _ vfiqrob amis Sem­
yure.
mRvime saswaulebrivi taZaria, oRond sakurT­
xeveli aq yvelganaa. gverdiT adamianebi arian,

84
aqvea raRac nageboba. stalaqtitebSi, romlebic
zecisken miiswrafvian, moxelTebulia adamianTa
uamravi moZraoba, mimoxra: ager pirqve Camxobil
adamianebs mTlad daufaravT mRvimis fskeri. iqiT
ki gajavrebul kacebs braziT maRla auSveriaT
muStebi. raRac sabediswero igrZnoba yovelive
amaSi. aqa-iq TiTqos zRvidan amozidulan maRali
kldeebi, talRebis oromtrialidan wamoweulan
da haerSi gamokidulan, TiTqos qars SeuCerebia
isini.
iosafatis* veli magondeba. wminda werili
cocxl­deba TiTqos. ager Cvenken moemarTeba vi­
Rac kaci, uzarmazaria da Zlieri. vin icis, egeb
mose winaswarmetyvelia? mis ukan erTmaneTSi
gadaxlarTuli raRac formebia. Semovtrialdi da
viRacis SeSfoTebuli mzera vigrZeni. oidiposia
Tu mefe liri? qarbuqSi Tma aburdvia. moRrecil-
mobrecili piridan TiTqos ver gamouRwevia yvi­­
rils. axla ki daJinebiT makvirdeba viRacis Tva­
lebi. saxe arsad Cans, mxolod Tvalebia, danarCe­ni
unda igulisxmo.
vagrZelebT gzas...
axla mRvime nadirobis epizodebs gvagonebs
jadosnuri zRapridan, flobers rom aqvs aRwer-
ili mwirTa Semfarebeli wminda Jiulenis legen­
daSi*, _ iseTs. yalyze Semdgari kameCi irqineba,
gama­nadgurebeli naxtomisTvisaa gamzadebuli.
dam­frT­xali Svlebi garbian, iqiT xarirmebi erT­
ma­neTs Sexlian bojojRi rqebiT; jiqebi Casafre-
bulan da galursulan... Cvens ferxTiT gvelebi
dasarsaleben, zogi Segragnilia. es xom afrikuli
tropikuli tyis saocari bareliefia!
am nairgvar xatebaTa oromtrialSi adamsac
naxavT. samoTxeSi codviT dacemis Semdeg mxecebi
Semosjarvian, anTebuli Tvalebi uelavT da
sadacaa gaglejen am ubedurs...
85
alag-alag daxvewili, naTeli formebi Warbobs.
da mRvime maSin ukve mZvinvare mxecTa samyofels
ki ara, uwyinar da natif mcenareTa samyaros
emsgavseba: moSriale gvimrebi, tanaSoltili
fiWvebi da kviparosebi, gaxelebiT rom miiltvian
Seucnobeli simaRleebisken. maT qveS aSlili
balaxi da Cirgvnaria. TiTqos es yvelaferi namqe­
riTaa waqirsluli, TiTqos didxans eTovos da
foTlebs sqlad dahfenodes fanteli. am garin­
dul garemoSi rom var, daTovlil tyeSi mgonia
Tavi. suli mexuTeba, minda feTiani eldaqari
amoqandes, axvetos Tovli, namqerad aqcios da
mixsnas ucnaur xilvaTagan, romelTac es siTeTre
da siCume iwvevs.
aq botoro haeria, Sesqelebuli, rogorc tro­
pikul tevrSi.
win miviwevT da TiTqos sizmris gauxSoebul
haerSi SevabijeT. zeviTken mimarTuli es formebi
drodadro waagavs aTas xels, RvTisTvis Sesawiris
misarTmevad maRla awvdils. ho, esaa veeberTela
samsxverplo romeliRac gulcivi RvTaebisa:
larnakebi, amforebi, kverTxebi _ yvelaferi,
riTac RvTis wyalobis mopovebas lamoben. vin
icis, egeb am adamianebs, mTel qalaqs RvTis risxva
daatyda miutevebeli codvebisTvis... ganwiruleba
da sasowarkveTa igrZnoba zecisken amaod awvdil
xelebSi. moeli, rom viRac waiqceva, viRac daecema,
ganadgurdeba.
sruli siCumea, magram sikvdilis mdumareba
mainc sxvaa. mRvimeSi yoveli arseba sisxlsavsea,
magram sxvagvaria, gansxvavebulia Cveni sam­yaros­
gan. uneburad gaxsendeba Svidi mZinare Wabukis
legenda. mTam Svidive qveS moiyola ise, rom
araferi dauSavebia maTTvis, TiTqos msubuqi
ride waefarebinos. gamoxda saukuneebi da gaTx­
rebis wyalobiT gamoCnda Svidi miZinebulis
86
sxeuli, saocrad TeTri da saRi Svidi sxeuli!
ZiliT gabruebuli Wabukebi Zlivs SesamCnevad
sunTqavdnen. sikvdili ar Sexebia maT. isini mzis
amborma, mzis siTbom gamoafxizla. am utyv sta­
laqtitebSic igrZnoba Segubebuli Zala, Seka­
vebuli Zlieri sunTqva. ukanmouxedavad Ca­­viareT
yvela darbazi da gvgonia, rom Cvens zurgs
ukan es gaqvavebuli arsebani cocxldebian, iS­
muSnebian... Soridan TiTqos moismis, SvebiT rogor
amoisunTqes.
mRvimeSi rom marto movsuliyavi (adamiani xom
Tavis TavTan ufro gulaxdilia), ase ar avCqarde­
bodi da aRtacebiT gaciskrovnebul Cems Tvalebs
rom ixilavda, mRvime gacocxlebas moindomebda.
Cavjdebodi am mSvenieri ferxulis SuagulSi, rom
Cumad memzira maTTvis, memzira saaTobiT, dReobiT,
sanam ar dairRveoda es Seuvali mdumareba... da
maSin Cemi anTebuli mzeriT gamTbari xeebi uecrad
gamoerkveodnen gaognebisgan; cxo­­ velebi xtunvas
mohyvebodnen da bolos maTi xaxidan veeba mZime
wveTiviT gamoaRwevda di­di xnis Sekavebuli sityva;
mTvaridan TiTqos iakobis kibiT* Camovidodnen
iqauri mkvidrni da datrialdebodnen Cem irgvliv.
ufro ki vioc­nebebdi, mRvimis siRrmeSi vyofiliyavi,
rom mesmina sruli siCume, romelsac ar arRvevs
wveTebis xma. wveTebi xom kapuniT adastureben
saocrebas sruli siCumisas. damewmindeboda da
gamimaxvildeboda yurTasmena, awewili samyaros
foriaqma da azrmiutanelma sixarbem rom damixSo.
es iseTi siCume iqneboda, rom sruliad verafers
gavigonebdi, TiTqos dolbandi askecad mqonodes
Tavze Semoxveuli. ara, ufro sruli siCume iqnebo­
da, siCume sikvdilisa, romelsac cocxlebi ismenen.
es yovlismomcveli mdumareba Tu damamZi­meb­­­da,
ai ise, zRvis wyali rom simZimed awveba fskerisken
daZrul myvinTavs, maSin musikiT Sevatborebdi
87
mRvimis siRrmes. simfoniis enaze SeiZleba saocar
formaTa am samyaros gadatana: ai, es koSkebi civ
da maRal bgerebs gamoscemen, es gumbaTi mkacri
da tevadi akordia, erTmaneTSi gadaxlarTuli
balaxbulaxi musikaluri tonebis SeTamaSebaa. eh,
rom araferi maferxebdes, daubrkolebliv rom
SemeZlos am RvTaebrivi siCumiT tkboba, sulac
ar daviRlebodi, ise gardavqmnidi musikalur
harmoniad am usier tevrs.
vumzer da vumzer am sakvirvel arsebaTa moy­
vanilobas. miwis zeviT arsebul formaTagan
Tua romelime aq daviwyebuli? arcerTi! wyalma,
romelsac TiTqos Seqspiris SemoqmedebiTi niWi
aqvs mimadlebuli, gamoaqandaka yoveli maTgani!
xan bunebas mibaZa, xan kacTa naxelavs miamsgavsa.
ai, didgvarovanTa Zveleburi savarZeli, odnav
iqiT raRac aris maRali cixe-darbazis msgavsi.
aq, am mRvimeSi gavige, ra yofila bunebis war­
mosaxva.
mRvime dabrmavebuli miltoniviTaa*. mRvi­me oc-
nebobda mSvidobaze mzisqveSeTSi da gaxe­­lebuli
qmnida yvelafers, risi Casaxvac moin­­doma wyalma
miwis wiaRSi. qvis arsebaTa am sim­ravleSi, sadac yve-
la da yvelaferi SeiZleba Segvxvdes, mgonia, imaTac
vnaxav, vinc kargaxania sulis saufloSia. kidev
ramdenime saaTs rom davrCeniliyavi, ager, am Cab-
nelebuli kuTxidan gamovidoda Cemi gardacvli-
li deda. am SeuZvrel kedlebs Tu avayolebdi mze­
ras, sakuTar saxesac vixilavdi! da ase mgonia, jer
kidev srulad frTa ar Seusxams mRvimis yvela oc-
nebas, jer ar dasrulebula yvelaferi, qmnadoba
grZeldeba! wveTavs wyali da qmnis raRacas. davi-
arebiT da dagvyveba mZime wveTebis Senele­buli xma.
ara, ukan mogvdevs gesliani qilikiT.
eleqtroSuqi metismetad mkveTrad, uxeSad ana­
Tebs stalaqtitebs. mTvarem rom icodes mRvi­mis
88
ambavi, Zalian moundeboda miwisqveSeTis ganaTeba
Tavisi lurjvercxla SuqiT, ara, oqrovercxla
Tu TeTrvercxla SuqiT.
usicocxlo sifiTre am miwisqveSa xedebs
ubi­wo simkacris iers aniWebs. siTeTre da sinac­
risfrea irgvliv. da TiTqos romeliRac sxva
planetis sanaxebiT monusxulebi davborialobT.
gzadagza erTmaneTs gadavulaparakebT xolme,
SeveZraxebiT, xmas gavagonebT, rom ar SeviSaloT
am saswaulisgan.
odesme am mRvimis Soriaxlos qalaqi wamoi­
marTeba. uamravi didebuli taZari romc aagon
im qalaqSi, mRvimeSi mainc movlen mousvenari
adamianebi, Cavlen TeTrad gaqvavebul wiaRSi,
raTa cxadad igrZnon sikvdilis sunTqva. RvTis­
ken aRvlenil locvaTa Soris maTi locva
iqneba yvelaze ufro amaRlebuli, yvelaze meti
sinanuliT aRsavse. RvTis sadidebeli yvelaze
diadi sagalobeli egeb swored am stalaqtitebian
sakurTxevelTan iSvas, egeb swored aq amoTqvas igi
kacTa bageebma. adre RmerTs vgrZnobdi mxolod
maSin, roca varskvlavebiT moWedil uZiro cas
Sevyurebdi. axla ki ager sxva siRrmea, romelmac
SeiZleba cnoba dagakargvinos.
bavSvobaSi dedas vkiTxavdi xolme, ra aris-
meTqi miwis qveS. is ki mipasuxebda: `iq bnela, iq
saSiSia~. hoda, dedaCemo, rogorc iqna, vixile
dedamiwis wiaRi: igi saSosaviTaa, uzarmazari
yvaviliTaa amovsebuli, masSi nair-nairi formebia
daxvavebuli. da am sulisSemZvrel silamazeSi
mivabijeb sunTqvaSekruli.
mRvimidan gamovediT... saxeze mogvefaTura
SuadRis cis silurje. Tvalebs uneburad vWu­
tavT, naavadmyofarT vgavarT, TiTqos gamom­
jobinebisken gveqnas piri.

89
cota ram keCuas Sesaxeb

perus centraluri qedis Rranteebian kal­


Teb­ ze, akibul kldeebSi, sadac gaxsnili cidan
iRvreba andebis gamWvirvale Suqi, didi xnis winaT
cxovrobda kacobriobis yvelaze gamoucnobi,
yv­e­laze idumali xalxi _ keCua. es xalxi inkebis
gulisguli iyo. swavlulTa xangrZlivi da rTuli
kvleva-Ziebis miuxedavad, dResac Zalian cota
ram viciT keCuas warmoSobis Sesaxeb. dRemde ver
gaurkveviaT, Tavisi aTaswliani istoriis manZil­
ze rogor moaxerxa am xalxma mwyobri saxelmwifo
struqturis Camoyalibeba, rogor Seqmna is, rasac
inkebis imperiis saswauls uwodeben.
inka garsilasos an preskotas rom kiTxulob,
gjera da arc gjera, orWofob: namdvilad isto­
riuli dokumentebia, indur-amerikuli sinamd­
vilis mecnieruli gaazrebaa, Tu esaa saocari
jadosnuri zRapari oqros xanisa.
es xalxi _ brZeni da bavSviviT miamiti,
TviTm­ yofadi da Tanac teqnikuri niWiT ga­ mor­
Ceuli, imperiuli zraxvebis mqone da amas­ Tana­
ve mSvidobismoyvare _ sasicocxlo Za­ las pou­
lobda sakuTar wyobaSi; sicocxles poeturad
aRiqvamdnen, saamisod erTmaneTisgan gauTiSavi
ori wyaro hqondaT: zeciur mnaTobTa Tayvaneba da
aristokratizmis swori gageba, anu ierarqiulobis
miCneva imperiis ayvavebisa da saerTo keTildReobis
safuZvelTa safuZvlad. zecas aRmerTebdnen da
SeZles astralur da atmosferul RvTaebaTa
mwyobri ierarqiuli jaWvis Seqmna. am dros maTi
me­
zobeli tomebi Tayvans scemdnen cxovelebs
da mSvidad Seeq­ ceodnen adamianis xorcs. inkebi
mmarTveli aristokratiaa: RvTismsaxurebi da
qu­rumebi. isini mzis Svilebad miiCnevdnen Tavs
da mTeli maTi panTeoni _ mamad Seracxili varskv­
90
lavidan dawyebuli da cisartyeliTa Tu elviT
damTav­rebuli _ zeciurisa da miwieris Rrma gaaz­
rebaze metyvelebs.
bavSviviT gulubryviloni ki iyvnen, magram
keCuas religia aziel xalxTa rwmenaze ufro
mTliani da harmoniuli iyo. oRond es ar exeba
indoelebs, romelTac budizmi Seqmnes.
inkebis imperia gadaWimuli iyo dRevandeli
kolumbiidan Cilemde, wynari okeanidan boliviis
aRmosavleT kidemde, lamis argentinamde. am
uzarmazar sivrces imperia uomrad dae­ pat­ro­
na. inkebi mezobel indielTa tomebs ip­ yrobd­­
nen gasaocari xerxiT: mamaSviluri keTil­
mosurneobiT. dampyrobelni flobdnen ra­ Rac
uCveulo magias, romelic erTgul samsaxurs
uwevda maT; roca uzenaesi inka Tavisi amalianad
samegobro-sazeimo vizitiT ewveoda momijnave
miwebis mflobelT, stumrebi saubars iwyebdnen
TavianT aRmatebulebaze, imperiaSi damkvidrebul
siqvelesa da Zalmosilebaze. inkebi mezobel
CamorCenil tomTa mimxrobas cdilobdnen da
damxvdurebi yovelTvis TavianTi nebiT miuerT­
debodnen xolme maT.
Cveulebisamebr, velurebs jer Seagonebdnen,
mere imorCilebdnen aseTi mSvidobiani laSq­
robebiT. sityviT ufro imarjvebdnen, vidre _
iaraRiT, zustad gaTvlili politikiT ufro,
vidre _ ZaliT.
keCuas xalxi dRevandel yvelanair xelobas
iyo dauflebuli. miwas ise amuSavebdnen, iseTi
mosavali mohyavdaT, rom sazrdo uxvad hqondaT.
saxnav-saTesi miwa orjer meti iyo, vidre espaneTis
batonobis Jams.
keCua aziels Camohgavda, saocari moTminebiTa
da SromisunarianobiT gamoirCeoda. maT SemoiRes
miwis damuSaveba miwayrilsa da orokoze; andebSi,
91
TavianT samflobeloSi, kldeebsa da uRalo, al­
qat miwaze iwevdnen uxv mosavals. es adgilebi Tvi-
Ton airCies, tropikul poxier miwebs amjobines.
sufTa haeri da TavianT saTayvanebel zecasTan
siaxlove surdaT. amitom ganeridnen daxaSmul
dablobs.
keCuam _ Tavisi isariviT moudrekelma, xmel-
xmelma da mTis kaqtusiviT mkvrivma, vulkanur qva­
saviT gamZlem da amtanma _ mTis serebi gadaaq­cia
terasebad ganlagebul Tvaluwvdenel si­min­­dis
yanebad da kartofilis naTesebad, bost­neulisa
da xilis beRlad. Cven rom ubiri gvgo­nia, im ada-
mians miaCnda, rom daumuSaveblad miSvebuli miwa
_ esaa Seuracxyofa mzisa, inkis uzenaesi xeli­suf­
lisa, da misTa ZeTa. 3488 metris simaRleze miwis
sarwyavad mdinareebi raki ar iyo, miudgomel adgi­
lebSi mosavlis mosawevad keCuas unda moefiqre-
bina, unda aego da sanimuSo wesrigSi hqonoda
sarw­yavi sistema; unda gaeyvana sarwyavi arxebi,
mTis nakadebis gadasagdebi Rarebi da kanalizaci-
isTvis kldeebSi gaWrili Txrilebi. es yvelaferi
moisazra da Seqmna keCuam.
roca raime SemoakldebodaT, mTebSi roca
aciv­deboda, baridan ezidebodnen saqonels, bam­
basac ki. roca saWiro Seiqna andebis* samefos
gafarToeba, vrceli vakeebi da subtropikuli
velebi miierTes.
Tavisi dedaqalaqis, kuskos*, maRal qarafze
avidoda uzenaesi inka, mzeras mimoavlebda im
miwebs, romelTac andebi gadahyurebda, da axal
dapyrobaTa gegmebs saxavda, ukve Tavis xelq­
veiTebad eguleboda mezobeli tomebi.
imperias, romlis saxelwodeba iyo tauan­
tinsuiu, anu `qveynis oTxive kide~, mWidro urTi­
er­Toba hmarTebda axalSemoerTebul miwebTan.
auci­­lebeli Seiqna axali gzebis gakvalva. qveynis
92
wmidaTawmida gulidan, qalaq kuskodan, gamosuli
gzebis qsels rom moecva mTeli imperia, _ unda
daeRrRnaT, gamoexraT, gaepoT andebis gorozi
qedi. da es SeZles inkebma.
imperiis kidiT kidemde veeberTela maxrCobela
gveliviT miigragneboda Saragza, miiklaknebodnen
da miixlarTebodnen gzawvrilebi da bawara bili­
kebi; TeTrad blandavdnen, erTi meores akerebdnen
teritoriebs, jibeSi uZvrebodnen kordilierebs*,
ufskrulebze gadebuli da haerSi gamokiduli
bondebiT imperiis macocxlebel guls, RvTaebriv
kuskos, ukavSirebdnen kitoss, CibCas, Cangos da
sxva xalxebs. swored kuskoSi iyo aRmarTuli mzis
mTavari taZari da mziuri inkis sasaxle. mokled,
keCuas xalxma Seqmna romaelTa msgavsi cocxali
organizmi sisxlis mimoqcevis iseTi sistemiT, rom
es yvelaferi jadosnur zRapars ufro waagavs,
vidre sinamdviles. da mainc... es sinamdvilea.
SemoerTebuli tomebi rom morCilni yofi­­liyv­
nen, inkebs unda aRmoefxvraT maTi veluri zne-
Cveulebani da sakuTari cxovrebis wesi Tavs unda
moexviaT maTTvis. imaTi RmerTebi daTrgunes,
ra­Ta TavianTi religiis Tesli CaeTesaT qveynis
oTxi­ ve kideSi. gzebi cocxali arsebebiviT ga-
moadgaT, gzebma kargad aRWurvil armiaze didi
samsaxuri gauwia inkebs.
idumalebiT moculma inkebis kastam ufro
metis miRweva moindoma. saqmisTvis Tavis garT­
mevis saocari niWiT dajildoeulma xalxma,
ro­melsac religia matriarqaluri hqonda, yo­
fa ki patriarqaluri, _ gabeda da SeuZlebeli
SeiZlo: bolo mouRo siRatakes, romelic
adamians pirutyvad aqcevs. inkebma moiwadines, da
kidec aRasrules TavianTi gabeduli ganzraxva,
warmoudgenel Sedegs miaRwies. tauantinsuiuSi
usaqmurs ar daedgomeboda: yoveli adamiani
93
Sromobda, or xelobaSi Tu ara, erTSi mainc unda
gawafuliyo. sayovelTao Sroma iyo gaCaRebuli.
sagangebo gawvarTulobasa da daostatebas moiT­
xovdnen kacisganac da qalisganac. moxucebi
Tavisufldebodnen jafisgan. isliT gadaxuruli
Weri yovel ojaxs icavda andebis susxisagan; tanT
ecvaT bambis Tbili da fafuki samosi; saRi da
gemrieli sakvebi _ simindi, kartofili, xili _ mzis
yovel Svils maZRrisad hqonda mosavlian wlebSic
da mousavlianSic. cxadia, am TviTmpyrobelur
saxelmwifoSi arc uSfoTveloba iyo da arc sa­
moTxis idilia. iyo simkacre religiur sferoSic
da saxelmwifoebrivSic. uzarmazar teritoriaze,
romelsac veeba kontinentis meoTxedi, mTeli
amerikis cali mxare ekava, inkebs adamianebi
uzrunvelyofili hyavdaT WeriT, sazrdoTi, sa­
mosiT. magram amas sulac ar miiCnevdnen TavianT
did damsaxurebad.
swored amitom tauantinsuius saxelmwifoSi
magari xeli, kaJiviT magari wesrigi iyo saWiro.
adamianebis Seusvenebeli jafa miuwvdomeli
andebis mTel gayolebaze saRvTo saqmianobad
miiCneoda. muxlCauxrelad Sromobdnen: maRa­
roeb­Si qvas texdnen, ise rom arc xvewi hqondaT,
arc saxvretela, arc burRi. mwir da uy miwas
saguldagulod amuSavebdnen, ise rom guTani da
saxnis-sakveTi ar icodnen ra iyo.
da mainc, es mkacri imperia humanuri da sa­
marT­liani iyo ori TvalsazrisiT: misi rwmena
varskvlavTmricxvelobas efuZneboda da misTvis
ucxo iyo adamianis msxverplad Sewirva, Semzaravi
ritualebi. Sroma da garja sul xuTiod ZiriTad
saqmianobas moicavda da adamianebi Sromas
miiCnevdnen saxaliso, sazeimo saqmed.
keCuas hqonda Tavisi Teatri: epikuri, saxalxo,
amave dros religiuric. mSvenier ferad qsovi-
94
lebs qsovdnen da am xelobaSi Zvel egviptelebsac
ki waaWarbes. keCuam, amerikis Cinelebma, mgrZno-
biare marjve xeliTa da gawafuli TvaliT moaxer­
xes iseTi keramikis Seqmna, etruskul da asiriul
keramikas rom ar Camouvardeboda. da kidev: warmar-
Tuli idumali rwmenis wyalobiT srulyofilebas
miaRwies cekvaSi: religiurSic da saeroSic. dRes
ki yovelive amisagan SemorCenilia mocekvavis tanze
Camokonkili ZonZebi da Zveleburi sakravis gulis-
momwyvleli hangi. indielTa rasis sulic daiTrgu-
na da sxeulic. piradad mec var maTi samarcxvino da
savalalo bediT daRdasmuli.
yovelive imis garda, risi moyolac movaswari,
inkebis brZnulma da rTulma imperiam Seqmna
gansacvifrebeli gaerTianeba RirsebiT aRsavse
moxeleebisa. msgavsi ram arc berZnebs hqoniaT,
arc romaelebs. am moxeleT amauta ewodebodaT.
maT mravalmxrivi movaleoba ekisreboda: amau­
ta werda qalaqis cxovrebis qronikebs, anu Jam­
TaaRmwerlis misias asrulebda; indielTa Teok­
ratiis Sesaferisad, igi iyo religiuri moZRva­ric.
amauta mxatvruli kiTxvis ostatic iyo, xSirad
TviTonac Txzavda leqsebs.
ra SesaniSnavi saqmianobaa, ra mSvenieri xelobaa!
amauta iyo STamagonebeli da warmmarTveli saxalxo
dResaswaulebisa da zeimebisa. dRes vityodiT, rom
igi sixaruls sazrdod awvdida xalxs. amautas saq­
mianoba sapatiodac iTvleboda da mimzidveladac...
yvela SesaZlo xelobaTagan mxolod amautasi Sem­
Surebia. vwuxvar, rom igi aRar arsebobs.
rogorc xedavT, inkebis imperiam icoda, rogor
daekmayofilebina moTxovnilebani yvela kastisa
(anu dRes rom vxmarobT uvargis sityvas _ `masebisa~).
amitom dabejiTebiT vambob, rom rkinisebur sa­
xelmwifo wyobas Tan axlda sikeTe da siqvele,
hqonda Jami Sesvenebisa da Jami uzenaesi netarebisa.
95
literaturaSi nobelis premiis
gadacemis dros sazeimo ceremoniaze
warmoTqmuli sityva

pativi maqvs mogesalmoT, Tqveno samefo udi­


debulesobav, princebo, diplomatiuri korpu­
sis warmomadgenlebo, SvedeTis akademiisa da
nobelis fondis wevrebo, saxelmwifo da sazogado
moRvaweno!
dRes SvedeTma yuradReba miapyro Soreul
amerikis iberias, raTa misi kulturis mraval
moRvaweTagan erT-erTis saxiT ganadidos igi.
kacobriobis keTildReobis mosurne alfred
nobelis suls eameboda, rom misi keTili Rvawli
_ kulturuli cxovrebis mfarveloba _ gadaswvda
amerikis kontinentis samxreTsac, romelsac
erTxans xeirianad arc icnobdnen aq.
me, Cilis demokratiis Svili, didad amaRelva
SvedeTis demokratiuli tradiciebis am gamov­
lenam. Tavisebureba Tqveni qveynisa _ esaa socia­
lur miRwevaTa wyalobiT ganuwyveteli ga­nax­leba.
dromoWmulisagan Tavis daRwevisa da yvelaze
Rirebulis SenarCunebis gziT tradiciaTa dax­
vewas, awmyos gulgaxsnilad miRebas da momavlis
Segebebas _ amas yvelafers hqvia SvedeTi, es
yvelaferi evropis siamayea da misabaZ magaliTad
gamoadgeba amerikis kontinents.
axalgazrda xalxis Svili mivesalmebi SvedeTs,
mivesalmebi am qveynis sulieri gzis gamkvalavT,
romelTagan araerTxel migrZvnia mxardaWera. min-
da pativi mivago am qveynis swavlulT, sulieri da
materialuri saganZuriT rom amdidreben qveya­­nas.
minda movigono bevri maswavlebeli, WeS­maritad
sanimuSo skolebis Semqmnelni; gul­ wrfeli siy­

96
varuliT mivmarTav sxva pro­fesiis adamianebs: mS-
romelebs, xelosnebs, miwaTmoqmedT.
me wilad mergo bedniereba, rom am wuTebSi
mo­
gawvdinoT Cemi qveynis SemoqmedTa xma, xma
samxreT amerikis poetebisa, ori didebuli enis _
espanurisa da portugaliuris _ mesaidumleTa!
isini moxarulni arian CrdiloeTis mkvidrTa
zeimze mopatiJebisaTvis. Tqveni cxovreba xom,
ager aTasi welia, warmoudgenelia xalxuri sity­
visa da poeziis gareSe.
ufali RmerTi faravdes Tqveni SesaniSnavi
xalxis naRvaws, mis Semoqmedebas da ganamtkiceb­
des awmyosTvis Tvalis gasworebis unars uZle­
veli zRvaosani xalxisas.
Cems samSoblos, romlis warmomadgenlad aq
brZandeba didad pativcemuli Cveni ministri
gaxardo, SvedeTTan akavSirebs mowiweba da siyva­
ruli.
aq gaxlavarT, raTa madloba mogaxsenoT Cveni
qveynis mimarT gamovlenili gansakuTrebuli ke­
TilmosurneobisaTvis. Cile ar daiviwyebs Tqvens
didsulovnebas da mudam eqneba yvelaze na­ Tel
mosagonrad.

97
SeniSvnebi

gv. 3

gabriele d’anuncio (1863-1938) italieli poeti,


prozaikosi, dramaturgi. nacionaluri moZraobis
erT-erTi lideri.

frederik mistrali (1830-1914) provanseli poe­ti,


nobelis premiis laureati (1904).

gv. 39

daviTi israelis pirveli cxebuli mefe, fsal­­­­­


mun­Ta avtori, winaswarmetyveli, beTlemeli iude­­ve­
lis, ieses, umcrosi vaJi.

gv. 43

velaskesi diego de silva (1599-1660) espaneli


mxatvari, yvela drois erT-erTi saukeTeso ko­
loristad miCneuli. `velaskesis tilo~ _ igu­lisxmeba
misi cnobili jvarcma.

longinoz asisTavi tradiciulad miCneulia,


rom longinozi erqva romael asisTavs, romelmac
`laxuriTa ugmira guerdsa~ jvarcmul macxovars.
ioanes saxarebaSi, sadac es ambavia aRwerili, misi
saxeli naxsenebi ar aris. saxeli longinozi gvxvdeba
pilates aqtebSi. saqarTveloSi uZveles droSive iyo
Targmnili wamebaY longinoz asisTavisaY, romelSic
aRwerilia longinozis sinanuli da qristes rwme­
nisTvis mowamebrivi sikvdili.

98
gv. 55

`SroSani, romelsac qristes moZmed miiCneven~ _


gamoZaxilia saxarebis muxlisa (maTe 6, 28; luka 12,
27), sadac qriste moZRvravs mowafeebs, rom mibaZon
SroSans velisas.

gv. 63

arauka mdinare kolumbiaSi, venesuelas sazR­var­


Tan, md. orinokos Senakadi. arauka ewodeba pata­ra
qalaqsac kolumbiis aRmosavleT mxares.

gv. 69

solomoni israelis mefe, daviT winaswarmety­ve­


lis _ israelTa cxebuli mefis, fsalmunTa avto­ris,
Ze. mis dros ayvavda israelis samefo. tradiciu­lad
solomoni miiCneva bibliis ramdenime wignis avtorad
(`qebaY qebaTaY~, igavni solomonisni da `eklesiaste~).

Toma kempieli (1380-1471) asketikosi da misti­


kosi, avtori cnobili Txzulebisa _ baZva qristesi,
romelSic rCevebia adamianis sulieri srulyofisa
da amaRlebisaTvis.

sami mogvis saxeli igulisxmeba aRmosavle­Ti­


dan yrma iesos Tayvanissacemad mosuli sami mog­ vi,
romelTac varskvlavi mouZRodaT. maTes saxareba­Si,
sadac mogvTa Tayvaniscema aris gadmocemuli, maTi
saxelebi araa naxsenebi. teqsti migvaniSnebs, rom
qviSas bevr idumalebaSi SeuZlia SeRweva.
tradiciis Tanaxmad, aRmosavlel mogvTa saxe­lebi
iyo: melqiori, balTazari da gaspari.

99
gv. 70, 87

iakobis qva, iakobis kibe, bibliaSi moTxrobi­lia,


rom ebraelTa patriarqma iakobma, mamamisis, isaa­
kis, davalebiT Tavisi dedis ZmasTan gzad mimavalma
lodi daido sasTumlad da daiZina. sizmrad ixila
Cveneba: kibe, romelic miwidan zecas swvdeboda da
zed angelozni aRvidodes da gardamovidodes~.

gv. 70

maTusala ebraelTa erT-erTi patriarqi, ro­mel­


mac 167 wlis asakSi Sva vaJi saxelad lameqi, amis Sem­
deg icocxla kidev 782 weli. misi saxeli xangrZlivi
sicocxlis sinonimad iqca.

loTis gaqvavebuli coli bibliis Tanaxmad (da­ba­­de­­


ba, 19, 25-26) ufalma RmerTma gaafrTxila sodomis mkvid­
ri, loTi, rom qalaqs risxvas daatexda da urCia col-
SviliT unda garideboda iqaurobas, Tanac ubrZana, ukan
ar moexedaT. rodesac sodoms zeciT daatyda cecxli,
loTis colma ukan moixeda da gaqvavda, `iqmna igi Zegli
marilisa~.

gv. 72

boosi da abraami ebraelTa partiarqebi.

gv. 75

gvadalaxara mniSvnelovani qalaqi meqsikis samx­


reT-dasavleT nawilSi.

gv. 77

blez paskali (1623-1662) frangi maTematikosi,


fizikosi, filosofosi da mwerali. 18 wlisam ga­moigona

100
ariTmetikuli manqana. 1654 wlidan, mis­tiku­ri eqstazis
Semdeg, qristianuli religiis apologetad iqca.

gv. 79

kecalkoatli centraluri amerikis indiel tom­­­Ta


uzenaesi RvTaeba. toltekebis, omlekebis, acteke­ bis
miTologiaSi kecalkoatlis mravali aspeqti vlin­
deba. miTis Tanaxmad, man miatova toltekTa qalaqi
da aRmosavleTiT, okeanis miRma gadaixvewa, Tan xalxs
aRuTqva, rom dabrundeboda. atlantidis okeanidan
Semoqrolili qari ke­cal­koatlis sunTqvad miaCndaT.
es rwmena imdenad Zlieri iyo, rom pirvel xanebSi
atlantikis sanapiroze gadmomsxdari espaneli kon­
kistadorebi da maTi winamZRoli _ kortesi TviT
kecalkoatli da misi amala egonaT. gabriela mistralis
teqstSi_qarirogorckecalkoatlissunTqva_indiele­
bis miTologiur warmodgenaTa gamoZaxilia.

gv. 84

svedenborgi emanuel (1688-1772) Svedi mecnieri,


damfuZnebeli iyo mecnierebis araerTi dargisa.
samyaros sulieri struqturiT interesdeboda. 56
wlis asakSi uecari cvlileba moxda mis cxovrebaSi:
zegrZnobadi cnobiereba da naTelxilva gaexsna. amie­
ridan iwyo wminda werilis Seswavla. mistikuri xasia­
Tis araerTi Txzuleba ekuTvnis.

gv. 85

iosafati ebraelTa mefe, daviT mefis (winas­


warmetyvelisa da mefsalmunis) STamomavali, mexuTe
Taoba.

`mwirTa Semfarebeli wminda Jiulienis legenda~


gustav floberis moTxroba, romelSic ufliswul
101
Julienis zRaprul-legendaruli nadirobaa aR­
werili. nadirobaSi xelmocaruli ufliswuli ded-
mamas xocavs uneburad. Semdeg sinanuli eufleba da
wmindanis Rvawlis Rirsi xdeba.

gv. 88

miltoni jon (1608-1674) inglisuri literatu­


ris udidesi warmomadgeneli. 43 wlis asakSi dakarga
Tvalis Cini. usinaTlom daasrula Tavisi cnobili
epikuri poema _ `dakarguli samoTxe~ da dawera
dabrunebuli samoTxe, sonetebi.

gv. 92

andebi qedi, romelic gawolilia samxreT amerikis


dasavleT mxares mTel sigrZeze kolumbiis, ekvadoris,
perus, Ciles teritoriebze.

gv. 92

kusko qalaqi peruSi, andebis samxreT-aRmosavleT


kalTaze.

gv. 93

kordilierebi espanurad niSnavs mTagrexils (cor­


dillera). amitom arsebobs kolumbiis, ekvadoris, perus,
Ciles kordilierebi. andebis calkeul monak­veTebs
uwodeben ase.

102
sarCevi

mTargmnelisagan........................................................ 3
vedreba......................................................................... 8
dedis poemebi.............................................................. 9
makoca...................................................................... 9
neta rogori iqneba igi?..................................... 9
sibrZne..................................................................... 9
sinaze....................................................................... 10
da............................................................................... 10
vedreba.................................................................... 11
ukareba..................................................................... 11
maradiuli tkivili.............................................. 12
misi gulisTvis...................................................... 12
simSvide................................................................... 12
misi TeTreuli...................................................... 13
dedamiwis namdvili xati.................................... 13
Cems qmars................................................................ 14
deda.......................................................................... 14
miTxari, deda!........................................................ 15
gamTeniisas............................................................. 15
wmidaTawmida kanoni............................................ 16
yvelaze sevdiani dedis poemebi............................ 17
gamogdebuli.......................................................... 17
risTvis moxvedi?.................................................. 17

103
akvnis simRerebi......................................................... 18
Cemze mondobili................................................... 18
aRar var marto...................................................... 18
rweva-rwevaSi......................................................... 18
Rame........................................................................... 19
me gyavar.................................................................. 19
aRtaceba.................................................................. 19
sevdiani deda......................................................... 20
sinaze....................................................................... 20
naRvliani nanina.................................................... 20
SiSi............................................................................ 21
kravi......................................................................... 21
cvar-nami................................................................. 22
povna......................................................................... 22
Cemi simRera............................................................ 23
bavSvis Tma................................................................... 24
dedis gaxseneba.......................................................... 25
netarebis poemebi...................................................... 27
avtirdi.................................................................... 27
ufali RmerTi........................................................ 27
samyaro.................................................................... 28
Senze meubnebian.................................................... 29
Sens molodinSi..................................................... 29
dammale.................................................................... 30
oTxfurcela yvavili.......................................... 30
Sebindebisas........................................................... 31
sikvdili Tu mova.................................................. 32

104
xelovneba..................................................................... 33
mSveniereba............................................................. 33
simRera.................................................................... 33
ocneba...................................................................... 34
xelovanis aTi mcneba........................................... 36
sulismargebeli sakiTxavebi................................. 37
siuSnove.................................................................. 37
salbun-saxvevi...................................................... 37
mTesvels................................................................. 38
RvTaebrivi qnari.................................................. 39
iluzia..................................................................... 41
maswavleblis locva-vedreba................................ 42
maswavleblis aTi mcneba......................................... 44
saskolo moTxrobebi................................................ 45
ratom aqvs lerwams Rru?................................... 45
ratomaa vardi ekliani?...................................... 48
vardis fesvi........................................................... 52
narSava..................................................................... 53
keriis poemebi............................................................. 56
lampari.................................................................... 56
buxari...................................................................... 57
doqi.......................................................................... 58
vnebis motivebi.......................................................... 60
zeTisxilis xeebi.................................................. 60
kocna........................................................................ 61

105
cecxli.......................................................................... 63
ferfli......................................................................... 65
qeba wylisa................................................................... 66
qeba qviSisa.................................................................. 68
qeba qvisa...................................................................... 70
samefo palma............................................................... 72
maguei _ amerikuli agava......................................... 76
meqsikuri kaqtusi organo...................................... 78
ananasi........................................................................... 80
tirifi.......................................................................... 81
xomaldebi.................................................................... 82
kakaumpilpas mRvime.................................................. 84
cota ram keCuas Sesaxeb........................................... 90
literaturaSi nobelis premiis
gadacemis dros sazeimo ceremoniaze
warmoTqmuli sityva................................................. 96
SeniSvnebi..................................................................... 98

106

Potrebbero piacerti anche