Sei sulla pagina 1di 39

†iwR÷vW© bs wW G-1

evsjv‡`k †M‡RU
AwZwi³ msL¨v
KZ…©c¶ KZ…©K cÖKvwkZ
eyaevi, wW‡m¤^i 12, 2018

MYcÖRvZš¿x evsjv‡`k miKvi


evwYR¨ gš¿Yvjq
ißvwb-1 AwakvLv
weÁwß
ZvwiL : 28 b‡f¤^i 2018 wLª:
bs 26.00.0000.100.42.006.17-202wb‡`©kµ‡g Rvbv‡bv hv‡”Q †h, miKvi GZ`ms‡M
mshy³ Òißvwb bxwZ 20182021Ó Aby‡gv`b K‡i‡Qb| Zv GZØviv cÖKvk Kiv n‡jv|
02| ißvwb bxwZ 20182021 Awej‡¤^ Kvh©Ki n‡e|

bvRbxb cvifxb
wmwbqi mnKvix mwPe|

( 25829 )
g~j¨ : UvKv 40.00
25830 evsjv‡`k †M‡RU, AwZwi³, wW‡m¤^i 12, 2018

 a

 ,

 ,  ,
, ,
, 
,

,   o  
2.1
 :

 : e  !  31293132   a $ % % &।
2.2  :
: () o ! ( +) (i , 2.61 e 4(2)   & 
1  !  31293132 я  ।

2.3 !   (Objectives)

2.3.2 1<   & = &>& я  ? , uA )


B$&,  & =  C
&> & я 1D?, E )
 (&D )
-$ - -GC ) 1HI u-(J 
K K (Connectivity), E o &P o  Q u R, S TC,
(J  & я я C uU , V W X aя=  )  e
 )
1Y % 1 
Z [ & я 1\= ? 1% &D )
 uA
 )
uA  %o   o
 я 1  1D   ] & я I&?  (Trade regime) 1 W X
(   d  K o u)    ;

2.3.3 ( 3132 1   ! ( 71 &   = Q uA  


 $g] K =h i%;

2.3.4 a =  C1i uA j1D%     1! J& k =  l  o  


 l  e&D $
-3152 e (   ! W X, n &я 1<1  o n
&og]   e&D & $A )
1  K p$ & & я $ 1 q uA ;

2.3.5 )
I я  [ =1D? r s   ) t gp &D )
u  
v k
l, ]R  h 
lя n, u w) o u w)я n, aE 
n1% 1&   xZ n ! W X;

2.3.6   K Y y  1z n ! I&?  ,  KEi X  &> uA


1 &k  1 { K =h i%,  n  uA , uA, 1i o  &

&|& d p I&% u}1 % , u~Y y ! n u}) e&D 


o
Qяi u}k = 1 ;

2.3.7 ! g]
l €  ‚     ! & я & =ƒ  o
  K Y &> &  я &D )
a&? „…† ;

2.3.8 !  ICT 1% 1& ]  1 & =~ ai  ) , i-1 = o i-$ =
I&%  ! &  я 1<1  o  
 (  ;

2.3.9 ! g]
l o &  я  ) 1\‰p W X।
evsjv‡`k †M‡RU, AwZwi³, wW‡m¤^i 12, 2018 25831

2.4 &Š&
&Š& 
 (Implementation Strategy):
2.4.2 ! uA Ž  (i  &), &D )
   
o &e(i-
&e(i-e  [ 
) o = W X, ‘1 ’=, 1gt o ? &B ’=, &я 1
u , }“ a )! , ” k 1<1  a )! , &e1(i, E &Q = e&D
 
u ,
& $A I&1 1D• 1 &  =  1% )   e&D 1 { K =h
i%;
2.4.3 i   Q €  1 я )  & )
a& ? &D )

1Y% 
(–  o d  K  ;
2.4.4 ! 1H&   n u}) o ! u}1 %   я— 1  o &1 
]  K u R  u}) ,  n I&1 o & я W X   n $ ˜ ™
8 &я 1  
u   K =h  
   

 я
(  &я 1  
u  •  ;
2.4.5 I&1 I    ! n1Y%  a    K  , u}) W X, &я
a C 
, i-1 = o i-$= 
1<1  e&D  Q Ci    (    a C 
,
&=   1 i & я I&?  d  K o (–    1%
)  ;
2.4.6 ! &og]   ! &я o d p 1\ = !   )  % ) š
1 & %  ;
2.4.7 u})
 W X u › œ x , =E o I&?  1  1D s ) я—
& $A   
  I&?   e&D (  ] $ ˜ 
 i ‘uC  u
;
2.4.8 =
 n  ‚   я— (žя= $ & Ÿ ” 1  
I&?  [
1% K  )  ;
2.4.9 x  ) =?  ˜1% x  ) a  &k   ¡¢   ;
2.4..  n Qяi o 
uA n $ ˜ Qяi o 
1£ ?
u}1 %  ;
2.4.21 (žя= $ & E  &  я/I&1  ja$1/j  (Good Practice/
Ethical Business) a«1  u}1 %  ;
2.4.22 (žя=  & я  1%     я  e & 1& (National
Single Window) &= ;
2.4.23 !   )  Organic n u}) я— 1 & = 1% )  ;
2.4.24 ¯t o °
l  &
k 1% ) I&?  ;
25832 evsjv‡`k †M‡RU, AwZwi³, wW‡m¤^i 12, 2018

2.4.25 a ” ± j) % ! ² ) 1% !   )  & $A (  =


 )  (Incentive) )  ;
2.4.26 !   Q Ci    (  я— &B I&?  uA , a&•  uA , n
]1 X  1%я   o K K I&? uA   e&D o ‘ 1 $=1
&=  I&1 I (Cost of doing business)    (   
!   )   K 
p W X 1% )   ;
2.4.27 n  E  (Product Branding) o &og]   (Diversification)-e
я— µ µ &я a {k u R  (o & $A )
&D )
 n e
 ( я o (žя=   K)  ¶ !   )  1%
)  , & )
& я   )    , & )
%  ( h
 [ /I&1 1D• 1{  ™ &  я 
i% e&D  n &я
Study   I&? i%  ;
2.4.28 & )
&D )
n o 1& ]  &я 1<1  я— dp ·1% a——
uA o uA
 )
¸¹gp &я j & o  ¶  я  1
u R i%  ;
2.4.29 )  º& = e
 o E1% e
 o ( » & $A )
, S я,  T ,
E , 
1% & $A 1(ie1 )
o 1=¼p )
n o 1& ]  !
W X  &
k u R  ;
2.4.2. µ µ n u}) , n &og]  , a  n ! i ) = ½ я—
& $A ]    &¾ x[ !   )  1(i  K =) o я  ! ¿ 
)  ;
2.4.31 ‘‘ ! 1Dhž я   ’’ ’=  $ & )
!  ?  K = E 
  e&D & $A &k   я  )- ) =
 ) ;
) ;
2.4.32 ‘‘ ! 1Dhž я   ’’ e 1Xž &Š& я— ™ ‘C 1 =’ ’=
 $ & 1Xž &Š& ai   C D o Yy  ;
2.4.33 1D s +1Y% o
k = I&1  1D•    ) 1{  ! 
31293132  C D-e я— “ !   C D  ” • ,   ’=
!  &Š& ai  K = E ,  я  j
) ; e&D
2.4.34 ! & я 1<1    Å , &o  & gp & я Æ p 1\) ,
&я 1<1  o &я & n &og]   ˜  

1
W X1%  [  ) W X u R i%  ;
2.4.35 &D )
 n Branding e&D Upstream value addition;
2.4.36 &D )
ID  u R  a  & я&|& ID D I&?  u  e&D
! &  я a =  ¶ È D 1 $=1  u}1 %  ;
evsjv‡`k †M‡RU, AwZwi³, wW‡m¤^i 12, 2018 25833

2.4.37 !
l я— ÉE 1 &  % ˜ () &l
l  [  u µ 
! &  я 1<1 ;
2.4.38 ! & я W X  ! $=
l ]  v& )
 &  u}1 % ;
2.4.39 !  n &я 1<1  я— µ &я a«1| , µ 
 a&Ê o
(žя=  &я 1\Ë š 1Di% o & k;
2.4.3. ! KÌ n u}) o &я я  u}1 %   я—  я 
a&•  e&D ¶ &
k IoQ = o  oQ = D я  u µ  1%Í
 ;
2.4.41 udp 
    (žя=  & я  E  я— ) я
p  u
µ  1%Í  ; e&D
2.4.42  &=
 (žя=  & я   1\ = &  1  , I&1 1D• ,
I&1 o 1D s I p& = 1q   )  ।

2.5   o   :
2.5.2 $AÎ u Ï ]  %  !  3129-3132 &D )
%  1  n o
1& !  ¶  Kя % &;
2.5.3 !  3129-3132 
) %  41 Ð , 3132 K =ž &&}  &।  &
 &Ë !  я  %o K =ž e !  K =  &;
2.5.4 !  h  e, &D )
&
k a =Ñ  aJ o &1  !
 h  e ¾u &D )
a—— 1 e e   Kя % &;
2.5.5 ¸¹ o  1Dhž  &k  я  & яC o я  яŸ &Q = Z k 1Xž
!  u —  &;
2.5.6 e   K Ò Ó   , a—  1  ( )
! 1Dhž j ) =s
 1Xž я   %   K ) e !   & 1 % a1D º =
%,  & up 1  ( )
!  u —  &; e&D
2.5.7 1  &¾ ažÔ e&  K = E   & e&D  я  K 
 &= ,  & = o 1D
    &।

Å  a
3.1. 1DÕ:
1DÕ:
3.2 e   (i &  () o ! ( +) (i , 2.61  Ž° &;
3.3 () Yy &  aÖ  ¿Q & × : ! e я— &D )
&B
() ”  n 1e½e (Cost and Freight) Yy;
25834 evsjv‡`k †M‡RU, AwZwi³, wW‡m¤^i 12, 2018

3.4 “e 1 a i я
 ” a = K   e 1 ] a i я
e я—
 =   ;
3.5 “e 1 & C a& h QC” a = () u › œ K C a& h QC/²¶
] %;
3.6 ‘‘ g ’’& “\ &  &  я$ & I&% a« K (No Commercial
Value) e&D 1% я 1 p KÌ 1   /1DÚ n  Ž° &;
3.7 ‘‘ ÛC  1 =’’ &  & K  ,Q K  a& Ó  1 $= 1   
u% 1i  Ž° &।
3.8 ‘‘aÖ  & я’’ a = eÎ & я K  ¶ () ”   n   ,
 , (” 1%    &= I   n Yy aÜ 6 %e a 
Y y ’   )
!   %, K &B 1   & % (  K & ,  &
a—  &B   ! u › œ & я +  a« ) h  e
&B %  a— &B n  &%   K   ;
3.9 aÖ ’ (o ”() Yy’’ &  &D )
&B () ”  n
Z k 1e½e (Cost and Freight) Yy  Ž° &;
3.. ‘‘× Ô ! ’’ a = ? $ & × Ô h     n    &
(”  K  e a& u$   &= º& = () ”  n Y y 1 %
Ü  21% Yy 1D Kя º& =  =  1    n !    Ž° &;
3.21 ‘‘× Ô ! ” (o () Yy &  × Ô ! я— &D )
&B
() ”  n 1e( Yy  Ž° &;
3.22 ‘‘&i D ÞÈ’’ &   n ! u › œ !   o ()  
  Ÿ  Æ p  Ž° &;
3.23 “n’’ &  ‘ eÈ, 2.7. e  
 u Ï ] n  Ž°;
3.24 &  я ()   a = eя ()   K ) i C = , eT C =
e½ i ½C 1 ( я ß
) aQ = 2.92 e a & | e&D K n
 h  ¾ui &h  я— n ()  ;
3.25 gt &   eT Eà    
eÈ, 2.58 e 1DÕ  gt  Ž°;
3.26 “() ”&“ ! ”&  Kh  1gt, ? & (
   n & 1&
Kh  &D )
$ (  e&D &D )
& %    Ž° &;
3.27  + &  () o ! ( +) (i , 2.61 e 3(e) a«1
1DÕ   +  Ž° &;
evsjv‡`k †M‡RU, AwZwi³, wW‡m¤^i 12, 2018 25835

3.28  C &  e ¶, ()  C, á D  C,   KÌ


()  C, !  C1 & !  ()  C Ž°, K 
 ¶ %   , K () & ! + ’= ’= ij”;
3.29 ‘‘âA ! ’’ &  Yy 1D Kя  o 1ã  ¸¹ (i 3123 e )˜ 1DÕ
a«K âA !  &° &;
3.2. “1 & =~ ai  ! ]” &  1 1 ]  Ž° & K] ! &
k
1H&   ¾; aE & &   e 1H&     я   K ,  &
 я  1% K  )  a  1y aя=   1H&।“ &
k uA Y
]” &  K 1  n ! 1H&   ¾ aE n   u}) , 1 & %
e&D ! $ ˜ j1D% ;
3.31 “j | Eu” a  =  я ,  я   e-73, E  u, E (,
E  i, &)
 $, C $, ) $, – , &É
ä, яC&É
å,
&Aå, µ
, µ
(, µ
 , –, ] , 1Ó ] , « ,

i, &( - 6 (æ $). S -45, S -48, S -49, o S -61,
až¼=p %i & e1( o 25.-(i /3125 a«1 ।

’  a
! 1  & & 
& & 
4.1 n !     & -
& - & :
&D )
%  n !  ¶   &  = a& e) &k a—  (i
&  =
=& , &D )
ID ’= 1  1  я ” v& )
 gt & 
1Dhž & - & o &   e&D e (o  =  )  ) ) ]
  % &।
4.2 n ! +
+e
+  a  n ! ±Î$ &  E  % &, KÔ
4.2.2 ! kX n:
n $AÎ u Ï ]  % , e   u Ï ] ! kX n
1i !   K & । ! kX  n   
s-2 e )˜ %  ¾;
e&D
4.2.3
= 1   ! :
! : K 1 n  
=  1   ! KÌ 1 1
n up &  1   !   K &।
= 1   ! KÌ  n
  
s-3 e )]  % ।
4.3 ! KÌ n:
n: $AÎ u Ï ]  % , 
s-2 e u Ï ] ! kX n
e&D 
s-3 e K 1 n   &  1   !  & %  ¾
1 1 n I  a—— n a&  ! KÌ % &।
25836 evsjv‡`k †M‡RU, AwZwi³, wW‡m¤^i 12, 2018

4 .3.2 e   &  = & - ±&  =  ¶  Kя % & :


& - & ±&  :
4.3.2.2 & )
 я%я, K a& & $ç (Store), K+  (equipment)
a& 
K+D
e&D |
 aD
%1 & Z k n a&  &
a& up я%я, K a& & é o K¶ ) 1D  &% ” I я;

4.3.2.3 ±p
= )  1   g 
g  (sample)
sample) ! 
! 
(a) kX   & %G= 1 n;
(() eo & (Free on board) Y y $ ˜    !   ’= & k =
1& =  21,111/-  = Q n (êk I );
(i) g  %1 & &  Y y   n,  &
=   K, êk   ¶ :
(2) ! e 1 (Letter of Credit) & ²¶ I    
& | !  , K  & | !   e 1 1 
1)“,
&¾ 1 & =~ 81,111/  = Q , a&
(3)   e 1 & ² ¶ &  C e 1/ ²¶ Y y 21% &
1 & =~ 26,111/-  = Q êk K  % &;
(4)  я &D )
ID 1 ì 1    e 1  W X  
 &;
(í) &D )
ID  1z  1   211% ! g] 
 e&D Eu
l
’= & k = 1 & =~ 31,111/- = Q Y y v 
 e&D
Euя  n g ;
(u) я  яŸ & Q = a ‘1 &½  
 C %  &½ i 1 !
& ½Q %   h   [ a& Y1 ($C)  
 C %  u})
%1 & Y1 & | % /%  ] E Ÿ =D  h   [ & )

a« [ (žя=  & я  aD


i% a& ! &я uA  l
)
= ˜ & k = 71,111 (kC %я )  = Q Y y C o
 
Q %  e&D %  ] E Ÿ =D g  % 1 &      & e&D
)
= 
k  )
 } (  % &।  & )
= 
k- &h   % 
& h a = v& ID D E  )
&1   % &। & 1
a  =   g  %1 &   Y y  %   & ;
(î)  
  C   (S
u , ‘ ,  C, I  i ))  ¶
K  Yy & oя ;
(²) 3,111/- (æi %я )  = Q & 1  C u% 1i & C
 1 =;
(e) &D )
&i ï I p v& (Bonafide) I я; e&D
(ð) 1  ’= ¶ 1i %1 & ! n ।
evsjv‡`k †M‡RU, AwZwi³, wW‡m¤^i 12, 2018 25837

4.3.3 g  1DÚ !   ’= Z k 1DÚ E  &


%  a  p 1DÚ g 
 ] &      я— ‘ñ ’= I&? &;
4.4 ! +
   
udp   ) ]  1  
s-2 e
&  =  kX n ! a«  )    &। e ¾u 1  &
k
& &E   n ! , ! --() a& × Ô ! a« ¶
(authorization) я    &।

4.5 aÖ 
aÖ  o × Ô ! :
× Ô ! :
4.5.2 aÖ  & я  ¶ () ”   n   ,  , (” 1% 
  &= I   n Yy aÜ 6% e a  Y y ’   )

!   %, K &B 1   & % (  K & ,  & a—  &B  


! u › œ & я +  a« ) h  e &B %  a— &B n
 &%   K   ;
4.5.3 aÖ 
aÖ  &  я   () :
() : () o !  +  )! %  )˜
Import permit on returnable basis e   h ’=  )
I-ì-I ² ¶ &  aÖ  &  я ˜ n ()   K &
e&D upÎ aÖ  ()  ¶  n Zk aÖ  & 1  ()
(Temporary Import)  u Ï]   % &;
4.5.4 () o ! &B ei %  () ” n &B &i   K & ;
4.5.5 () o ! &B $A %  Qu ó-I  (o ¸¹ 
 a&
211% ID Ì  £ &  ¸¹ ’=  a« ) h  ! &B
? ž º& =  =  11    n !   % &;
4.5.6 aÖ ’ (o () Yy’’ &  &D )
&B () ”  n
Z k 1e½e (Cost and Freight) Yy  Ž° &;
4.5.7 ‘‘× Ô ! ’’ a = ? $ & × Ô h     n    &
(”  K  e a& u$   &= º& = () ”  n Y y
1  Ü  21% Yy 1D Kя º& =  =  1    n !   
Ž° &;
4.5.8 e  ¶ () Yy &  × Ô ! я— &D )
&B () ”  n
1e( Yy  Ž° &;
4.5.9 ! ” n ôº = %o & a——      (1  &B %  ]1 o
× Ô !  ¶ :
(2) & ½Q o %u 1  ¶ v 
1% a—— n !    
ôdp %o a& a—      (1    &B %  ]1
o × Ô !  ¶ 1D s   ID   $ ˜  ¸¹ ’=
’=  ]1 o × Ô ! я— ¾u¶ )   % &।
25838 evsjv‡`k †M‡RU, AwZwi³, wW‡m¤^i 12, 2018

(3) & ½Q o %u1 i 1 &% a& ?  ÉE I&% º& = ! ”
v 
 & a—— n ôdp %o a& a—     
(1  1D s  [ 1Y% ’= 2 (e) &¾   × Ô !  
aõ   $ ˜  ! ” n   (  K &।  &, aõ  
a«K n × Ô !   I = %  E  Y1 (i a«K ? 
K =  Y1 ) 1   Y1-22 a«K ö%     1  Y1

 1   (¸–¶ ?   u  ¶) ?  &я & h  
K &।
 &, %  ED u o ¾ e&D a—— $Ì n & 1D s  + 
’=  ¾u¶  % &।
4.5.. ôdp & a——     (1 u
u o a——
a—— n × Ô !  ¶:
 ¶:
(2) K 1 édp u o a—— n 1 & % / !   ’=  
 (i% e&D &D )
%   v& )
 gt     % 1 1
 ¶ 1D s   ID   $ ˜  ¸¹ ’= × Ô !
я— ¾u¶ )  & ;
(3) K 1 ôdÛp u o a—— n 1 & % / !     
(i% e&D i   &D )
%  v& )
 gt Yy 
   % 
  Buyer-Seller e Å  1z   Inventory ÷˜ 
$ ˜  ôdp u o a——  n   ) =s Ô }&&) v& )

gt TT a& AtSight LC e   
 a& 1  n
 ?  1D s   ID   $ ˜  ¸¹ ’= 
× Ô ! ¾u¶ )  & ।
4.6 $AÎ u Ï ]  %  & )
h ’=   [ ² ¶ (e 1) & 
!   K &;
4.6.2 ²¶ (e 1) ¾u ! j KÔ e 1 ¾uo &i D ÖÈ, Æ p,  E =я aQ =
D& eQ$Q   £ &  ID %  Exp (Export Permit)
1Di % $ ˜  !   K &; a i )  ¶  1i £ $ ˜ 
1  n e 1 ¾u ! a« ) ) % &। a i ) (o
TT o až¼=p  &; e&D

4.7 × Ô () я— 1  ! :


! :
(2) 
 , iÓi £ & 1 ½  , -  D & i Ci—
i ) я— & )
   ¶ ¸¹ ’=  C  n 1Y y
ID Ì  £ )   % &। 1  , (1  o Ÿ¢
 1  [
e&D 1  & % o × 
&$   ¶ u Ï ] 1Y y ID
Ì  £  & = 1D s k +  a« ¶ () o !
 +  )! ) ]º& =  +  )! %  ! --
()  C & a«  i%   % &।
evsjv‡`k †M‡RU, AwZwi³, wW‡m¤^i 12, 2018 25839

(3) ud =p & &


l  [  ¶  Kя % & e&D upÎ  Kя
 ¶ k (Sponsor) ’=  j
$ ˜  1D s
l  [
’= aõ   ) ]   % &; e&D
(4) &æ} u}) 1 C &i (  &T1% & ¾u) & 1я  

 ¶ C &i u})  a& o$ % (Overhauling)
 [ 1  1\ ) Æ p ¶
=/²¶  & C &i
(  &T1% & ¾u) o a—— 1D s K+  o K+D
()  
 ? (Replacement) º& = ) u˜  = C &i (  &T1% &
¾u) 1 & %  [ a«û  !   я— () o !
 +  ( 1 1(ie½i) C %  ! --()  C i%
  % &। e  ¶ o$ % (Overhauling)  [ 1  Æ p
 & ²¶  [   1 $=1 Eя=/ ? I 
  
K &।
4.7.2 () ” n  ,  ? a& ¸–¶ × Ô$ = (refilling) u › œ
1 ½ o (ie1o D 1 $ & !   K &।  &
=   K, e  ¶
 я  K = ) 1\)  n ()   % &  = !   ‘1
’=  C i ½  &½ (indemnity bond) )   % &;
4.7.3 &h Æ p a«K ! ”  n ô o   &D )
!    up
 n  ? n ! a«  ) % &।  & !    ±p ) 
‘1 ’=  C я )  % &:
() &h Æ p  ;
(]) h C %  ôdp  n && 1Ê  ¶; e&D
() ‘ñ (i (o º   a— 
=।
4.7.4 » ß CQ  = (frustrated
frustrated cargo) × Ô ! -‘ñ eÈ 2.7. e & -
&   1   » ß CQ  = × Ô !   K &।
4.7.5 =,  
 o v&æ  \ Æ p a«1 K = 1\) ˜ 

o 1я-1 à ) ±p
= 1   1 $ & ! --()  
 & :
() я 
k 
  } ( &  =  я  i ½  &½ )  
% &;
(]) ‘ñ ’=  C 1D s Æ p o eo Q =   ) ]   % &;
e&D
25840 evsjv‡`k †M‡RU, AwZwi³, wW‡m¤^i 12, 2018

4.8  + 1 )¶


1 )¶K 1 n !  ¶  + 1 )¶ i%
&Y, 1 1 n !   K dp ’= (Bangladesh
Standards And Testing Institution/Department of Fisheries/
Department of Agricultural Extension/Bangladesh Council
of Scientific and Industrial Research/ Bangladesh Atomic
Energy Commission/a——) ’= ij”  + 1 )¶ ‘1
’=  C ) ]   % &।

Eµ = a
! &og]  
5.2 n o 1&] $ ˜ &я 1  
u  • :
• :
5.2.2 & я +  u R  ! &og]  ,  n  uA o ‚ ,
udp d p (% , €    , n & i ) &k  1  o
&1  ]  K u R  \ eÈ 2..5-e (o   ]
(n o 1&) $ ˜ &я 1  
u  •   %  ¾। e u   
=½ я ) o j1D%   ¾uo (  u  • u}1 %  
 я  u R   % &। n o 1& ] $ ˜ uA ¢  {   я—
 я uA 1% K  ) 1  K$ & & $A uA l %    % &।
& я +  &  = u R ! uA Ž ’ ! uA o ! 1
= ½  º  % 1 & & & E % &।
5.3 n o 1& ]1Y % x &—1:
&—1:
5.3.2 u}) o 1 & % Š , !  ¶ 1H&  a&) , (žя=  &я E %)
1 & = )
( =-1 я uA a&) ] 1 & &E  e  
n  ‘‘1 & =~ ai  ]’’ e&D a—   n  ‘‘ &
k uA Y
]’’ % 1 & E ü   %। 1  ’= 1 1 e    &= e&D e
1  n !  u}1 %     &
k j & )   K &।
5.4 1 & =~ ai  ! ]
]::
5.4.2 1 & =~ ai  ! ] &  1 1 ]  Ž° & K] ! &
k
1H&   ¾ aE & &   e 1H&     я   K ,  &
 я  1% K  )  a  1y aя=   1H&। KÔ
(2) a Yy 1D K я v 
, Q  e&D  =£1 e T1 я;
(3) 1Co o (i e & 1 $= 11, (i 1 n;
(4) = 1u n;
(5) € ‘ n;
evsjv‡`k †M‡RU, AwZwi³, wW‡m¤^i 12, 2018 25841

(6) Ð (Euя, aEuя o 1 ) e&D Euя n;


(7) Cя n;
(8) e i-QÈ1 o e i- 1ñQ n;
(9) я%я o 1gt 
D ¿ =;
(.)  =E ;
(21) % CTCi o C Co ;
(22) %  =
D;
(23)  я; e&D
(24) e$ = 1u i i Q £1 (e (i)) e&D y& C & 
(  я£))।

5.5 &
k uA Y ] :
5.5.2 K 1  n ! 1H&   ¾ aE n   u}) , 1 & % e&D !
$ ˜ j1D%  1 1  n ! $ ˜ j…†    &
k uA Y
]  až¼=p   % &। K :
(2) &og] Cя n;
(3) i  ¿ o i ý  n;
(4) 1   n;
(5) iC i à  D n (a C-C =1, &i 1i , C 1i , IC );
(6) Yy 1D K я %  }“;
(7) Éu;
(8)  £D e½ þ  яD;
(9) D o  
” r %  o Ð  ;
(.)  o  QÈ1;
(21) & ;
(22) 
 1i ;
(23) %Š o ¡ n;
(24)  õ1% É
lя n ; e&D
(25)   ¾&u;
(26 )  C$  Qu (1 e  я=);
25842 evsjv‡`k †M‡RU, AwZwi³, wW‡m¤^i 12, 2018

(27) Ð&) (ÉE e&D  h”);


(28) я &ž o  hя Éu;
(29) ]  (Toy);
(2.) ( ।
5.6 1 & =~ ai  ! o &
k uA Y ]
]1Y%
1Y% 
1Y%   ) j K-
j K-j &:
j &:
5.6.2 ai  $ ˜  1” j) % l ² )  ;
5.6.3 (   )  ;
5.6.4 &æ},  , Ì1 i ) iu  1 $= 1  ¶ Q uo’ e i £ a
e iE e&D e i £ a 1& 1 Qя e½ u£ $i D я ñ-e 1 
1D º = 1HI (  = j & & $µ =  )  ;
5.6.5 1%я
= o 1” j) % ! ² )  ;
5.6.6 ai  $ ˜  &  &%  j K )  ;
5.6.7 ¸¹ =/&½ j & )  ;
5.6.8 u}) I 1D E u › œ a&•  uA 1% 1%
l ? j &
)  ;
5.6.9  n  A o +     [  o   j & 1<1   ;
5.6.. € £
l ? &  ¸ ¹ iÓi £ () I&?  ;
5.6.21 n u}) o &я я  1% )  ;
5.6.22 & % & = > &я a Êk  1% )  ; e&D
5.6.23 & )
&  (”s    ¶  я  u R i%  ।
5.7 &
k uA Y 1& ] :
(2) K =C
l;
(3) ( = CE , i à  D o  1 C 1 $= 11।
5.8 n &og]     (žÔ] l :
5.8.2 n &og]     (žÔ] l i%   % &। up  l (o !
Yy   K Y K =  ]   &½ I&?, Qu-ó-I, 1& 1 Q
i ) &k K = E   )] % &। a«Î$ & ei  l (o n uA
o &я 1<1 , & я 1% K  e&D ! &  я a&• 
 &|    KK I&? i%   % &। ! & я 1<1 
  uA d p i%  l  ;
5.8.3 aJ $ ˜ )
я ÉE $=   K Y y n u})  ‘e я
e n’ =„E я )  ।
evsjv‡`k †M‡RU, AwZwi³, wW‡m¤^i 12, 2018 25843

J a
! 1  j K-
j K- j &
6.2 v& )

!   a я= v& )
 gt I&% :
6.2.2 !   ! (  e ) =s   a =  ) C
C v& )

gt eu £ я ]   , K   1  1  &D )
ID  = 
 &। &R v& )
 gt  ) I&? !    [ C
C
%1 & ?  Å  ” I&1  I (Bonafide business
expenses) K I&1  ï, (žя=  & я  o 1   aD

i%, & )
a 1 ? o  E , u}) u  )/Y K+  ()
  & =%    &। e¾uo ! & я 1<1  ˜ (&œ I
% 1 & & )
? &     x  D& & )
e я £  

C
C %1 & ?  Å  & =%   K &।
6.3 ! u}1 %  % & (eT C =  
½):
½):
i  &  e ! u}1 %  % & (i e)  &। e % &  
!   )  ±p j K-j & )   % &:
6.3.2 n u}) я— 1” j ) o 1%я
= $J - C ) ;
6.3.3  n uA o &og]    ¶ & )
   
= e&D 1& o d p
i%  1% ) ;
6.3.4 & )
& 
  o (žя=  & я  aD
i%  1% ) ;
6.3.5 1HI  ¶ & )
)
= -- &h  ? e&D o %u яD j & r s 
1% ) ;
6.3.6   ) o &  ¶ u}k = aя= u › œ & )
n uA o
&я я  &k  
 =„E  aD
i%  1% ) ; e&D
6.3.7 n o 1&1% &я uA o 1<1  1D s a—— K =h  1% ) ।

6. 4 a—— (  = j &
j &:
&:
6.4.2 !   ) ) 1%  & = &æ},  , Ì1 Q я,  =1 a 
i ) 1 $=1 ]   ) a =    % 
  j K, 1& 1 Q & $µ
=
) K       )] % &;
6.4.3 i½ ß I&%  ¶ &æ},  o Ì1 Eя= K p K =   =  u R
  % &;
6.4.4 WTO e & e 1  1D   ] ! 1H&  (emerging) ] a =}
K 1 ] &= n u}) 1 e&D (žя=  &я o  ) E %)
 ¾ 1 1& ] -e ) 1% ) & &E    % &।  & &=  ) )
1% no K = E º& = 1D Kя o & я I&?   % &।
25844 evsjv‡`k †M‡RU, AwZwi³, wW‡m¤^i 12, 2018

6. 5 ! a = 1D? :
6.5.2 ! 1<1    ! uA % & [Export Promotion Fund-
(EPF) & Export Development Fund (EDF)]    я  (  =
1% )   % &। EDF fund e a = K =h  W X1% 1 !  n
a«û  ei ½ & ›   % &।
6.5.3 1 !  n  ¶ I-ì-I/iu я ²¶ ] j & ) % &;
6.5.4 ! uA Ÿ  =  C 
 я o ÉE ()  ¶ 1” j) o
1%я
= ² )   % &।
6.5.5 ! g]
l/]  (–  o d p uA 1 я— &D )
ID 
Technology Development/Upgradation Fund (TDF/TUF)
• º& = e ½ %  Ÿl j ) 1%я
= ² )   % &।
6.5.6 1 ! g]
l a«û  &D )
ID  i  ½ %  Ÿl j ) 1%я
=
² )   % &।

6.6 ! ² :
6.6.2 % a KÌ ²¶ (irrevocable letter of credit) a& ‚ Æ p
(confirmed contract) a !   K  ²¶ a& Æ p  &  =
a  =
  .1 $ ²    , e &k &  я ID   ai 
$ ˜  & &E   &;
6.6.3 ! 1Dhž K =h V 1\) e&D ID D ]  Ÿâ (  я—
a i I&? &   % &;
6.6.4 ! ]  Ÿ$ & ² &% aI% ] e&D ²  j ) % 1 õ Q я C
 =  я— &D )
ID  я  )  i%  &;
6.6.5 º& =&Ë &¾ ! (  1 y $ ˜  !   
h QC 1 
 =  % &।  & &= &¾ ! W X 1H& / l  h QC 1   = 
& &E    K   ।
6.6.6 % a KÌ ² ¶ a 1iC-  £ $ ˜  K ) n !   %, 1
 ¶ !     я  ! ) ¶ я )
= &  я ID
o$ Qu j) K =  & ;
6.6.7 ! ]  uA я—  я  a = 1D? ˜ &D )
ID e
‘‘eT C = h QC 1’’ E    । ei$ & &  я ID   !
a = 1D? я— ‘‘ &
k h QC iu C’’ ?  &;
6.6.8 e u~ 1\A ‘‘ ! ²  C D  ’’  & e&D   ! ² 
E %)    = , ² &% K = E  o  C  &। &D )
ID 
 ’ ¢ ei ‘‘ ! ²  C D  ’’ K =h  E  % &।   
k =
I&1  1D• o & я +     až¼=p   K   ;
evsjv‡`k †M‡RU, AwZwi³, wW‡m¤^i 12, 2018 25845

6.6.9 
1% a—— 1(ie1 )
1Y%,   e&D $  u˜ º& =J 
я   1  &  я 1\= 1  я ID D j & ? /
я )   u R   % &;
6.6.. ‘‘eT C = h QC Ì  £   (ECGS)’’ e a«Î ½ •   (o
 iŠ !  [  K
(  =  º  ) u R   % &;
6.6.21 a«  ) Q Y ² ¶ a ?  ÉE 1 & % ) a«û 
a$ž  I-ì I e 1
   &;
6.6.22 !  ¶ ID1Y % j ) % , e 1  
, & & 1 $=1 Eя=, ID
Ì  £,  
i ) &D )
ID e ) =
  & 1& = ± K =  ]
% &;
6.6.23 ! g]
l ! W X   e1ei h QC Ì  £ Â E   u R
  % &; e&D
6.6.24 ! g] e1ei-e uA я— až Ÿl j ) ² )  ¶ &D )

ID e&D e1ei u ½


u R i%  &।

6. 7   &    :


6.7.2 v 

l1% ! g]
l &
k   % a o  -&   
 = 1%  1% я ) I&?  &। e I&? !   я%я   
  
       ।

6. 8 µ
lя n ! 
!  u}1%Ià j & ) :
6.8.2 µ
l n !  ¶ u}1%Ià j & ) % & e&D e  ¶ Yy
1D Kя %  
  41 $ %  % &;
6.8.3 µ ! g]
l &
k   % a o   &     =    % &।

6. 9 !
!
l  ¶ &½ j & :
6.9.2 ! g]
l % 1 & & & E 1
l я— & ½Q o %u1 j & )
&k я  яŸ &Q = & &E   &।
6.9.3 a  Yy  !    n S½  -e E u}1 %   % &। ‘ iQ i
&D )
’ S½  1  & > ¾ u  )   E E  u}1 %   % &।
6.. ¸¹ &½ a& Qu-
Qu-ó I e  & = ! g] )
 &&
],
], 
 e&D
 =£1 e T1 я
e T1 я a«û  &l j & ) :
6...2 1  ¸¹ &½ a& Qu-ó I-e  & = ! g] )
 & ] o 


l a«û  &l j & % 1 & 1& 1 Q ( ) 1%) )   । 1%
% 1  ’=  =  % &। e j & a—— ] o 1<1    K   ।
25846 evsjv‡`k †M‡RU, AwZwi³, wW‡m¤^i 12, 2018

6.21 ! 1% 1 $= 1
1 o $C = 1%я   :
6.21.2 ! 1% 1 $=1 K - 1e½e 1&, C   , C T, T, &æ}, Ì1,
& -  ,
D e я£  
/ &  o $C =  E  
$C ()  1Xž &    j
  % &।

6.22 ! g]
l

l я— 1  j K-
j K-j & :
6.22.2 u} )  n Ü  91% ! 
l  [ ! g]
l  [
% 1 & n % & e&D e   ID-²1% a—— (  = j & o KÌ
% 1 & & & E % &;
6.22.3 u} )  n Ü  91% ! 
l  [  a&
s 31%  n ¸¹ o
 Î X  1%я   )  i%   % & e&D ¸¹ o  
  
up 31% n ?  &я &я я  j K )   % &;
6.22.4 a  Compliant %o я— !   )  €  1% K+ ,
 &
&|&
l 1D s K+  e&D a $ & ” k K+  () я—  j )
1%я
= ² ) e&D &  ¸ ¹ () j K )   % &;
6.22.5 &
k  aJ /
lZ e Central Effluent Treatment Plant
(CETP) e&D Air Treatment Plant (ATP) ? 1% )   % &।
&1  u R  ETP o ATP ?  ¶ 1D s ) Ÿlj ) o 1%я
=
² 1% ) I&?   % &। ETP o ATP € £ I&  1 
tI )o a—— u) ()  ¸¹gp j & )   % &।
6.22.6 ! g] 1 ]   Q , a + o a & = K+1% a ˜
‚ l I&  K+ ) &  ¸ ¹ () j K )   % &;
6.22.7   ! g]
l я— Y K+  21%
E  K+D
  3 &¾ až
¸¹gp () j K ) % &; e&D
6.22.8 ! g]
l &æ}, Ì11% iu  1 $=11Y% ai  o я¡ $ ˜ 
1D K1% 1& ) я— 1D s ’=1Y%  я  u R i%  &।

6.23 (
 
-

-1 
1 1% €£,
€£, -
-Y,
Y, å o &
k j &! n !  ¶
1” % & $u j & ) :
6.23.2
-1 1% €£, -Y, å o &
k j &! n !  ¶ 1” %
& $u j & ) &k  e i1Y% & &E   &। ¾u e 1
n  &% я—  = 1 $=1 E  ;
6.23.3 Æ p&X Ek o u˜ ” k X  $ ˜  •   &я (farm to market)
 a«1    u R i%  ;
evsjv‡`k †M‡RU, AwZwi³, wW‡m¤^i 12, 2018 25847

6.23.4 E
 n %1 & я
-1 , -Y o å e 1 я& a¯ ] ˜
%K 
%я (žя=  & &B 1% a—— (žя=  & &B

 + I&? ‚   u R i%  ;
6.23.5  &% I&? 1%я$ e&D j$   ˜ e  = $u u R i%  
% &; e&D
6.23.6 !  n   a¯ ]  1 !   ’= (žя=   1\A
ei  ì = CFB (Corrugated Fibre Board) I&% ‚  
e&D e ]  1  1% ‚  ।
6.24 !  ¶ & )
e -i-e  = 1 $=1 j & 1<1  я— 
e -i-
% Ô
6.24.2
-1   &%  i%   % । ei  j &  , å o -
Y1% &
k j &! u w)я  n  ¶ &% ] u R   % &; e&D
6.24.3 & )
e i-e  = 1 $= 1 1 W X e&D d p1õ $u å, -Y,

-1  o a—— u w)я n &%   я—  я  u R   % &।

6.25 ! g] ¾C o ° ]  $J  C j & ) :


6.25.2 ! u › œ
-1 , -Y, я å, a =Q, a = £ €£  
u}) o !   u}1% )  l Ü  6 (ÉE) e K =ž ” k ] 
$J  C j & ) % &;
6.25.3  n V E   û D Ei (cooling chain) ?  u}1 %   % &।
e  ¶  $ o   Ci  ()  u}1 %   % &।
6.26  &k e&D uA :
6.26.2 !  [ ’=  &k o uA я— K+  o 1 à  ()  gp
] &k я  яŸ &Q =    )] &। ! uA Ž ’
j
h   &k  [ 1Y% e j & $  KÌ & & E %   ।
6.27 1&-
1&-Þ ÈD $ ˜ !  u}1% o j &Ô
6.27.2 ” K = )
 $ º & = K K,     , & )
ï, C½ QÓ £
h i ) я—   [ ’= 1 & =~ & k = I     =   
&D )
ID &Š&  я & &E º& = 1 1  я  ( )
я
 &;
6.27.3 & )
a 1 ? o =E   a«  ) ; e&D
6.27.4 l &
kÕ ) a«û  I p  
 Ì  £/&  )   % &।
25848 evsjv‡`k †M‡RU, AwZwi³, wW‡m¤^i 12, 2018

6.28  P-
 P-e Ö $1 o 1D  1% ) :
6.28.2 & )
&  o &D )
 n ()     P-e Ö $1
)   % &। e  ¶  я & я + & )
? &D )


&  я ==  e&D  · +/& 1 j
     &।
& я +/ · + K )  я   , 1  ¶ ! uA Ž 
j
i%    ;
6.28.3 &D )
!  /I&1 ) a— )
$1  !  i  &  я 
1% )  &। e   i  &- %l QÂ ] % &; e&D
6.28.4 & )
? &D )

e&D 
= u   ! W X я—  )
K =h (   
  & , )
 !   ) 1  & )

()   ) &u 1\=  u µ  1% я )  & ।


6.29 v& )
 & я
& я &k 
:

:
6.29.2 v& )
 & я &k 
 ) я— &D )
 ¿Q i ‘uC ?
  %  ¾। e   & $A I&1 1Dhž &
k: Q uo &k  K =! 1DÚ
o=
 o 1   ( я I&?   % &।
6.2. & )
(žя=
(žя=  & я  o e )
= ( я e&D a—— &я uA
=„ E 
=„ E  aD
i%:
aD
i%:
6.2..2 & $A )
a« [ (žя=  & я , e )
 )
= o a—— &я
uA =„ E  e&D & )
1  o &1  1D? 1{  e & я
 ( я u}1%Ià j & ) % &।
6.31 ! &k 
 я ) :
я ) :
6.31.2 ! &  я & - & 1\ = !    a& %     ! uA
Ž  )
& $A ? 
, 1   o =
 ( я  &।
6.31.33 & )
a& ? &D )

    &D )
 n  E /E Y
Q1 € I&?   % &।
6. 3 2 ?   €T o &> & я 
 = :
6.32.2 ! & я 1<1  я—  o Ei  ?   €T o &> & я
 ? u R i%   %  ¾। e u R ¢  {   % &;
6.32.3 &я a«1| o & ) W X   ! & я 1<1  o j1D%
  я— &> & я    1 1% ) % &; e&D

6.33 1  o n $ ˜ :


:
6.33.2 & )
h ) 1 o  ) C !  n  E  &u 1% h o
& h   1D K ? я— )
(žя=   1  e&D n $ ˜
 ( я   % &।
evsjv‡`k †M‡RU, AwZwi³, wW‡m¤^i 12, 2018 25849

6.34 n я%я   :
6.34.2 n я%я  / &% I&? 1%я   I&?   % &। u & EC =
  Ei  1      я  1% K  ) % &; e&D
6.34.3 () o ! n ] 1  ¶ ¸¹ 1\ = 1&1Y% V   ˜
o ‘ I&?1% a C 
o (–  d p 1 & =~ I&% (  W X  
% &।
6.35 1 1 & -
& -Ž D I&? :
6.35.2 )
u˜ J1% a—— aJ  CC
-

-1 
1  o a—— E
 n K 
1% я žI?  ¾  e&D  n   a¯ ] j &  = я
% o
v1)× 1% 1D s 1 a$ž  & &B   ð 1  n 1 1 Ž D
j & aI%  &।
6.36 a  % )
 ÉE I&% u}1% ) :
6.36.2  \ яC C/% 1 & o 
 ÷˜ iu C    a  % )

ÉE I&% u}1% )   % &। e¾u a——
l o a  % )

ÉE I&% u}1% )   % &।
6.37 q я £ i  

i  
1 ‘ (e(ie1)
e(ie1) ? :
6.37.2 !   K  1% я  я  š    1я— ! uA Ž 
¿Q i  
1£ ((i 1)  ( o я ) o (–      % &।
6.38 âA ! -
! -j & :
6.38.2 âA ! &  Yy 1D Kя  o 1ã  ¸¹ (i 3123 e )˜ 1DÕ
a«K âA ! &° &। âA ! a  = ±&  = e & e  1 & %
až=¼p % &:
. &D )
& % $  я— a $   n & 1& u 
 =  X   v& )
 gt &   1 & %;
].  (žя=  )  ¶   v& )
 gt &   &D )

a$ž  n & 1& 1 & %;
. ?  ² ¶ &  v& )
 gt &   &D )
a$ž 
n & 1& 1 & %;
6.38.3 âA !    !   — Qu ó-I1% ! 1 j K-
j &  &।
25850 evsjv‡`k †M‡RU, AwZwi³, wW‡m¤^i 12, 2018

6. 3 9 & & :
6.39.2 ! g]
l ÉE,  ST, “\ () /  я—  C =/ & &B
&
k I&? i%/ ui ½ ? )  i%   % &;
6.39.3  e ¿Q  1  C
1£ ? I&?   % &;
6.39.4 
% &i udp  я e (–  (i 1 Q =  I&?
  % &;
6.39.5 E¿i  &B я 1<1 , New Mooring Container Terminal
(NCT) e  я  K+   ? º& = a&•  uA ( &
k: K =!
  h j &)   % &।
6.39.6 & )
&
k  o %u1 ? 1% ¿ QD %u1, eT C = %u1, & я 
? u}1 %   % &;
6.39.7 !  ¶ & я &   ˜ l ! uA Ž ’ 1 o )
W X u R   % &;
6.39.8 Anti-dumping issue Cost Accounting Standard ‚  
% &।
6.39.9    ID  (Nominated Bank)   Export Registration
Certificate (ERC) &   &k     % &।
6.39.. n o 1& ] $ ˜ uA i ‘uC/u  ? )    % &।
¾u & $A  я o iu $ 1 = & $A  1 = ! n o 1& ] uA
&k až¼= p I&?   % &;
6.39.21 &D )
ID  º& =«  I   !   ’= & )
e я 
  I&?   % &;
6.39.22 Q uo-e  Ÿ lA )
    )˜ j & E ü  e&D 
1D s 1  a& %   I&?   % &;
6.39.23 !    [    aя= я— (ie1o .111 e&D  &

& - k 1Dhž (ie1o 25111, ]R ˜ (FSMS) 1Dhž (ie1o
33,111 e&D  o
p 1Dhž (ie1o 6112 aя= u}1% )   % &;
6.39.24 () o ! 1Dhž e 1 o ieT    &> & я 1D? a«r
%  iяQ Q I&%   !  n º =õ & =  1Ê  Q
I&% ‚   % &;
6.39.25 (  = o яŸ j K-j &   1  1  K = E    % & e&D  я 
I&? i%   % &;
evsjv‡`k †M‡RU, AwZwi³, wW‡m¤^i 12, 2018 25851

6.39.26 × (i 1 Q’   n !  ¶ &


k I&? ) & $Q =
$ EE  j K )   % &;
6.39.27 e i QÈ1 o e i- 1ñQ n1Y % !   a$ž   &%  ¶
 -,   o 1u   &
k  &% I&?   % &;
6.39.28 & я +  & o u R  1D s 1 1  / &1 
 [ 1% K  e&D я  ¿Q C =  (o e QCID  [
o  E    % &। ei QCID !  , ()  , ID o (  =
 [ 1Y%, я  яŸ &Q = e&D a—— 1  - &1 
‘ % )  š )   1%  &। ei QCID  ±  ]
&k1Y % š-u˜  &Ô
 n $ ˜ Yy e&D  1% ! u˜ ;
 ! Yy e&D ]o ! ( ;
 )
$ ˜ n ()   o I;
 )
$ ˜ u} ) & $A  n (K   &D )
u}) o !
  ) u}) u˜;
 () o ! Yy „E ;
 & $A )
 ¡¢º = o $&
 &  )  ;
 n $ ˜ E %) o 1 &  %  =;
 ]o &  o a = u˜;
 & $A )
WTO, APTA, SAFTA-e (o ! GSP j &;
 ¡ñ a& a я e
=1Y%;
 “ C o i C“ C
=1Y%;
 & $A )
% )   % ;
 a——।
25852 evsjv‡`k †M‡RU, AwZwi³, wW‡m¤^i 12, 2018

k[ a
! n $ ˜ j & )
7.2 v 


7.2.2 &B I&?  uA , e 1e n1% 1 n ]1 o я%я   X 
1%я  , &æ} o Ì1 1“ 1 i ) = ç   v 

! ‘ Q Ci’    (  )  i%   % &;
7.2.3   à
 ž E  u u• ” C Ï ” 1% 1 &
k 
lJ   u
u• ‘
 Ï ’ e a&•  uA o iu  j &1% &я=/ k 
I&?     я  1% ) ˜ I&? i%   % &।
7.2.4 

l Ï  &я=  
 €£ (waste water treatment
plant) ? )  i% aI%  &;
7.2.5 v 
  ]  =  &
uA , æZ =C я     1  e&D
 ]  K =  € 
=   1% K  )   % &। ¾u 1
‘ % ) 1   e 1 { o K p €   v
u R   % &;
7.2.6 

l =  x  o =E ) u})
 W X o n &og]  
я— & $A  ) 
  u R aI%  &;
7.2.7 x  o =E ) ) W X, n &я š o d p 1\ = u Rp ) š
1 &  %   n &og]   u  ¡¢ ) aI%  &;
7.2.8 v 
  &я 1<1  o j1D%  я— S я,  T ,
)Ô ( », µ Â, 
1% 1(ie1¼p )
, я , Â ½ $ )
o
e1e Q 1¼p & $A )
1% & )
& 
 , e )
 & o v

  ( я , (žя=   ( я o aD
i%  I&?  
% &;
7.2.9 µ () u $=
     )
µ u}) &u  e&D
µ &l n u})  я  )  i%   % &।
7.2.. IoQ = o  oQ = D я
l ? u}1% )   % &;
7.2.21 1D s  [ ’= () ” ÉE  я— ¸ ¹ 1  ID-
Ì  £ ) 1   ”  o ” ¶ u (artificial wool) Å  &½
i 1 &%  [  &½ & %G= e %  &  1 C ! u › œ
u}) j K ) % &;
7.2.22 )
µ 1 & % & =ƒ o ‚ ]   1  o &1  1)“ )
1{  e  
=  k) •   % &;
evsjv‡`k †M‡RU, AwZwi³, wW‡m¤^i 12, 2018 25853

7.2.23 & $A uA 1% K  [ )˜ ! uA 1Dhž (  = o  


1% K  & я + ’= 1 {   u R   % &;
7.2.24 )
1 v 
  ]  я— & $A )
e&D & $A 
h ) E %) 1{  Ü $ &  KÌ e Standard
Unified Code of Compliance    1  u R i%  &;
e&D
7.2.25 v 
 o  =£1 e T1 я1% 1 ! n uA o $ &
  K Y 1 W X   &k o uA (research &
development) K =h  u я )   &k u R   % &।
7.3 Eu
l :
7.3.2 Å  W%˜ ! ] % 1 & Eu ]  a«û  )˜ j &1Y% (K:
i Qe e ( , &R &½ I&?  ¶ Inter Bond Transfer
Facilities, a o & D 1 e&D € £ 1D s iÓi £) v
k
l a«û  )˜ j & a«Î   % &;
7.3.3 Eu
l ÉE 1%я$  e&D u Ï] KÌ$ &  Q Ci  
  ‘Central Bonded Warehouse’  [ u R i%   % &;
7.3.4 € £ æ o Euя
l] 1D s  ] 1Y%  1Žя D
x ¼p  K =h i%   % &;
7.3.5 ! (  a&)      o   &% !    a«û 
C C a %K =  1Y% () j & )   % &;
7.3.6 ¡ Eu
l  ]       1 1  C =   ² × Ô
 
j & )   % &;
7.3.7 u})
 W X o n uA K =h i%    (žя=  &я Eu
o Euя  n   K  (competition)  
p W X  !
1 u R   % &;
7.3.8 () &l Eu  h  я— () &l  я    v

l, Ð & $A  \ £ o Eu
l & $A u  (accessories)
)
$ & u}) u}1 %   % &। e  ¶ & )
&  & K & 
u}1 %   % &;
7.3.9 ¸
  Eu ]1 X , я $
,  &% , 1D  i )
&k  & $A E  o 1 E  W X u R   % & K   Eu (% ,
1D  o  h  K =       (  K। e  ¶ $ & 1i
o Eu I&1 ) я— 
 1 = o =
 ( я aI%  &;
7.3.. ) 1È &я 1  
u  e
l 1 i uA & $A ) 
&;
25854 evsjv‡`k †M‡RU, AwZwi³, wW‡m¤^i 12, 2018

7.3.21 Euя n o Ð


l v& )
 &  o я £ $J i $‘ £ 
u}1 %   % &;
7.3.22 211% ! g] Eu
l я— &R &½ j & a  1%я o
1  K   u R i%   % &;
7.3.23 &R ¸¹ o  = X  1%я   % &;
7.3.24 Euя  n uA o &og]      &k K =h я ) o ¡Û
Eu
l &e( i o a—— I&? i%    Eu
l
u})
 W X я— 1 { ‘€ a& e
’ i%   % &;
7.3.25 &я r s   u Rp ) (žя=   o )
=  K) 1%
) % &;
7.3.26 )
 
%  / 1 ’=  1D s &$  1%  uA
X   ¸ я&i e   uA Eu  ! I&?   % &;
7.3.27 1$ = Eu
l Ï 
l iu C ? ž 1HI 1 1% K 
)   % &;
7.3.28 1$ ? Eu
l Ï   $ & o ‘ q я £ €£ ? u R
  % & e&D á C  я ? u}1 %   % &;
7.3.29 Eu o Euя  n   ‚   я— uA 1  ? 1%
1 $=1 1£ ? u R &Š&   % &;
7.3.2. Eu
l I&?  1DC u˜  u › œ u Rp ) я— )
- & )


  I&?   % &;
7.3.31 ÉE Eu 1%я$   я— )
& ) ¸  e&D  ! 1я (lean
season) ÉE Eu () u}1 %   % &;
7.3.32 Eu
l ± % dp i ¿ я o 1 Q á C I&% u}1 %   % &;
7.3.33     o e я£ )  I&1  1\= uA 1%   % &
K       ) 1ñ  

o  =D  1 W X ;
7.3.34 %я &   1$   Ï 
l iu C ? ž e&D     )
h‘ )   
" ) u}) 1%   % &;
7.3.35 Ð o Euя  n v& E¶ (    Qяi Q $ £ 1£  
(   
   u R   % &;
7.3.36 ! g] Euя  n uA o u}k = 1   Qяi o 

i ‘uC ? 1% ) C  я  я  d  K   )  i%
  % &;
evsjv‡`k †M‡RU, AwZwi³, wW‡m¤^i 12, 2018 25855

7.3.37 &я r s   u Rp ) (žя=  & я  o )


=  K)
1% ) % &; e&D
7.3.38 Eu
l я—   o a—— u   ! 1%я o ‚  
 я  I&? i%   % &।
7.4 C
l :
7.4.2 & )
C o Cя t I &я 1<1    v& )
 
1Y% 
 
  , & )
& 
  o (žя=   aD
i%  I&?
 ;
7.4.3 D &B %  & $A ¡ C Q $ 1 E   I&? i%  ;
7.4.4 C  n !   ) &  я ID ² j & I&?  &;
7.4.5 Cя  n uA o &og]      &k K =h я ) o C
&e( i o a—— I&? i%    C
l u})
 W X я—
1 { ‘€ a& e
’ i%   % &;
7.4.6 & $A )
C o Cя n !  &|1Y% E ü     
)    % &;
7.4.7 & )
a& ? &D )

1Y %    C  &
1%    µ 
  C I&% (žя=  &я я    u R i%   % &;
7.4.8 &я r s   C o C  n !   ) (žя=  & я  o
)
=  K) 1% ) % &;
7.4.9 Cя  n v& E¶ (    Qяi 1£ ? 1  1% )
 ; e&D
7.4.. C n  ” k  n — j K ) u R  ।
7.5 ” k ] :
7.5.2 u w) o u w)я  n  KEi o + I&? uA я—  
 v
 ” k 1<1  a )! u w) 1D  &$ e&D &e1(i-1%
a——  + 1D? 1 W X   I&?   % &;
7.5.3 ! KÌ
-1 , (,  o (1% -Y, u w) o u w)я n
u}) я— ÞÈ  =D  u}1 %   % &;
7.5.4
-1 , å o -Y   я e&D u}) я— u R !  
a«û  þ 1   1  ]1я  & › ) e&D ! Ï •
u}1 %   % &;
7.5.5
-1 , å o   я e&D -Y ! я—  я  (–  o
&Õ 1z þ  яD 1i u})  u}1 %   % &;
25856 evsjv‡`k †M‡RU, AwZwi³, wW‡m¤^i 12, 2018

7.5.6 (,  , ( o a—— -Y o


-1  !  ()   )

() E %) (Phyto-sanitary Requirement) º  я—  я 
I&? i%   % &;
7.5.7
-1 , å o   я e&D Y u}) o !   ) я— 
 
I&? aI%  &;
7.5.8 ” k $ ˜ n !  ¶ 1  1Dhgp n ! я— u R
  % &। e  ¶ ” k 1<1  a )! Y G    &;
7.5.9  !  ¶ “   gp   ! &k  ” k 1<1  a )!
 я  I&? i%  &;
7.5.. Cool Chain System a«1 º& =  œ× Central
Warehouse e&D þ D 1£ ? u R   % &;
7.5.21 ()   )
()
= º  I  K  u w) o u w)я n !
 % 1 я— KK u R   % & e&D !   o Ek ) 
 
  a& %  I&? i%   % &;
7.5.22 ! KÌ (, -Y o
-1  u}) я— &igp e (Pest
Free Area-PFA) e&D  &i e u ?  ( ¾ (Area of Low Pest
Prevalence-ALPP) e e v я— u R   % &;
7.5.23 u}) e $ ˜ þ D %uя  u  u R   % &; e&D
7.5.24 i C“ C K =h  ) o
p
   I&? i%   % & e&D
=
i-i C“ C 1  C E o &   % &।

7.6 %  }“ o }“ n


l :
7.6.2 ”  $ 1q &я  ] uA 1  X  (improved extensive)
o ( &u (semi intensive) ED u o }“ E k X  a&Ê 
ED u o }“ u}) W X я— ED u o }“ Ek )  Ÿl j ) 1%я  Š 

 KÌ ² )   % &;
7.6.3 %  ]R ]  Yy-1D K я n u}) ,  h  o !  
$J - C )   % &;
7.6.4  n uA e&D e1 e1 (Sanitary and Phyto-sanitary) 1D s
 ‚  я— 1  o &1  & K u R  (žя=   1\A
accredited C ‘D y& C  [1% 1 W X u R i%   % &;
7.6.5 %  ] R  + I&? я )     &  ¸ ¹ a %K = 
+ K+  () u}1 %   % &। }“ a )! o & 1e1(i(
 ) accredited C ‘D y& C uA I&? i%  &;
evsjv‡`k †M‡RU, AwZwi³, wW‡m¤^i 12, 2018 25857

7.6.6 % ED   }“ u}) ,  h  o þ  яD-e 1 K =  e &


k
)  I&? & ¿ 1I  (traceability) 1 ‘  u  % & K  
 k (contaminated) %  ]R ! (
D    (  K   ;
7.6.7 %  ] R &я 1<1  o j1D%  я— & )
& 
 ,
& )
e )
  ( я , )
o & )
(žя=   ( я
o aD
i%  I&?   % &;
7.6.8 () ” 
- Q I&% u K -  e&D     k & kX
u) & 1&1 C ( ¾  ,  n E ] 1 º & = ¸¹ ’= ’=
‚ %  % &। BSTI o }“ a )! e &k   я  1% )
 &;  KEi I&? uA o &   я— }“ a )!  я 
I&? i%  &;
7.6.9 ! u › œ (% ˜ Ÿ?1z ED u o }“ ˜  h 
 ]  V ¾ я— ED u o }“ u}) e Common
Receiving Centre ?  я  ]1я  & › o a&•  = 
Ÿl j ) ²  I&?   % &;
7.6..
$ ! g]
l % 1 & %  ED u o ¾  hя   ] 
    ? я— 1  Y K+  ()  d p1D$ & ¸¹
j & ) ;
7.6.21 ôdp & a—   ! ” %  ED u o  ¾  £i 
(Bangladesh Origin) & )
%  &D )
  (1   &R
‘ñ eÈ, 2.7. e 33()   a«K ¸¹ &$ ’= ¾u  X 
1%я  ;
7.6.22 ED u o }“ Ek   º = & ” k
“ a«Î ED u o }“ &  E  
% &;
7.6.23 ED u o }“ u}) W X   EkJ  &É 1DÂ , ] ] 1% a——
a&•  v   uA &Q = o }“ a )! ’= &
k l i%
 ;
7.6.24 ED u o }“ u}) W X l  , ]R, &æ} o   i )  ¸¹ o
$C % I&?   % &;
7.6.25 ED u o }“ Ek )  uA 1  ED u o }“ Ek o ( &u ED u o
}“ E k uÅ#X      я  
 o 1 E  W X я— = 

i%   % &;
7.6.26 ED u o }“ E k uA   )
я    E %) º 


3132 1    36 %я  C ! ( aя=   }“
ID  [ u R  ;
25858 evsjv‡`k †M‡RU, AwZwi³, wW‡m¤^i 12, 2018

7.6.27 Specific Pathogen Free (SPF) & $i 1gp ED u o }“  
1 &  %  я    1% )   % &;
7.6.28 Specific Pathogen Free (SPF) & $i 1gp ED u o }“   & 
¸ ¹ () I&?   % &;
7.6.29 ) t & E я— & | ¯t ED u o }“ Ek ) Ÿl j ) ² j & )
% &;
7.6.2. &D )
&) ED u (Black Tiger)- ‘‘я  S½’’ % 1 & & > µ 
  u R i%   % &;
7.6.31 !  I E %)  ”  $ 1q &я  ] Éu (Crab) o
Ó E (Eel) E k u R i%   % &। e ¾u e 撐  ¶  h   ] 
 u    1% )   % &;
7.6.32    o a— ¨  gp ED u o }“ u}) o &  я 
I&? i%   % &;
7.6.33 (žя=  &я   K     o Cost of Production
+  ]   ED u !  ID )˜ E  Y ²  j ) %
1 & =~ .%  =    u R i%   % &; e&D
7.6.34 ¡ aE = ED u e&D }“  hя  ]     × & =1
u R i%   % &।
7.7 E
l :
7.7.2 E & (o a & ) я  E k (o (  u R   % &;
7.7.3 ¡ E &    × & =1 I&? i%   % &;
7.7.4 Yy   K     E &      Ì1 1D K  )  i%  
% &;
7.7.5 K 1 E & iя  K =h e] o 1\ ) % ,  V 1\) 1 & =
1% K  ) % &;
7.7.6 (žя=  &я      E    uA o E 
u})
 W X я— e&D E  ]  (–    я— 1%я
= ²
) ID  я  I&? i%  &;
7.7.7 ) t & E я— ¯t ] E u})  ) ² j &1% a——
j & ) % &;
7.7.8 þ C-E !  u}1% )   () ” u 1i я— eo &
Y y o &   & Qu-ó-I j &/&½ j & )   % &। e
¾uo ID Ì  £   &  ¸ ¹ u 1i () j K ) % &;
evsjv‡`k †M‡RU, AwZwi³, wW‡m¤^i 12, 2018 25859

7.7.9 & )
E  &я 1<1  o j1D%  я— & )
& 
 ,
& )
(žя=   aD
i%  I&?   % &;
7.7.. & )
&D )
E &я я  “%õ ” &½  i  [ &k 
&D )
 &Q =  я  I&? i%  &;
7.7.21 E ! W X   ¯t E Ek 1<1  1% )   % &; e&D
7.7.22 E
l uA 1% E ! W X   1  a«  ) “uA  
:
&D )
E
l” &Š& K =h я )   % &।
7.8 š d p :
7.8.2 š K K I&? uA   )
(i 1’ 1& =  I&% ‚  
% &;
7.8.3 (i ]  ! 1<1  я— &1 &D )
) 1D  K K
я )  1% & )
&  ] 1HI KEi  )] % &;
7.8.4 1Co u}) o ! я— )
‘‘(i =’’ ? K =h aI%
 &;
7.8.5 —
 (i I-& -e 1  1&- i& a & 1D K, %i
 Q QC ¿ 
i 1%я$   e&D (J $ & (i ]  $ ˜
j…†      я  I&? i%   % &;
7.8.6 (i 1 &я 1  
u     (i 1 ]  uA я— j K-
j & W X I&?   % &;
7.8.7 (i ]  ! 1 я— &D )
ICT Industry Branding e
  i  & o & )
a& ? &D )

1Y %    я  E
u R i%   % &;
7.8.8 (žя=  o )
=  ? (i  1Co )
= я—  я 
%Q =o o iÓ £  Ko o   (  I ‘1, () o
!  +  )! e&D ! uA Ž  1%  &;
7.8.9 e 1 e&D Æ p 1\)  1Co o (i ]  Confirmed Work
Order e   ID E  ( v& )
 gt  ! ( % 1 &
i% KÌ   % &;
7.8.. 1  )
i£ C SQ I½ 1D K ‚   e&D I½ui e Yy 1 )

K p ]  Es i%   % &;


7.8.21 š d p ]  ‘Export Development Fund’ e až¼=p   % &;
e&D
7.8.22 (i 1 1È =  Q- $ q я £   я  
 )o
˜ 1 { K =h i%   % &।।
25860 evsjv‡`k †M‡RU, AwZwi³, wW‡m¤^i 12, 2018

7.9 êk :
7.9.2 êk
l ÉE ()  ¶ 1Ž X  a& $A X  E  
K       )] % &; e&D
7.9.3 êk ]  ! 1HI & &E  e  o Ei  Active
Pharmaceutical Ingredient = o Common Lab  [  
u R   % &।
7.9.4 e (i ]  C1i uA o &
    “я  e (i (Active
Pharmaceutical Ingredients) o y& C &  (Reagents)
u}) o ! 1Dhž ” &Š& K = o 1 { )  i%   % &।

7.. € ‘ ] :
7...2 g  à 1 я )] e&D &
k a =Ñ  aJ  € ‘
l   [
K =h V &Š& )   % &;
7...3 € ‘   ¶ Inter Bond Transfer Facilities )   K =h
i%   % &;
7...4 € ‘ ]  âA !   e&D 1  !   u$  я—i EDF
% &  a = 1D? I&?   % &;
7...5 € ‘ n u})  я   ? Ÿl j ) o 1%я
= ² )
I&?   % &;
7...6 &>&я &D )
€ ‘  n  E ) e&D ! uA ˜
a % (žя=   aD
i%  ˜ 1% K  ) % &;
7...7 € ‘ n o  =£1 e T1 я  n    o 1 ) ) я— e h Q CQ
y& C ? u R i%   % &। e ¾u BSTI e 1  n   
I&? &;
7...8 € ‘ ]  )
= ! (  âA e&D 1 1 u$  ! ( 
až¼=p   % &;
7...9 € ‘
l ]  i  x ¼p  u R i%   % &;
7.... € ‘  n я— ™ &я 1 u   º =õ o K =  [  • 
) I&? i%   % &।
7.21 я%я =
l :
7.21.2 я%я =
l ID Ì  £  
1% a—— 1 $=1 Eя= &D )
ID
e ) =
  & 1& = ± K =  ] % &; e&D
7.21.3 я%я =
l 1%я
= Ÿl j ) ² 1 &  % u R   % &।
evsjv‡`k †M‡RU, AwZwi³, wW‡m¤^i 12, 2018 25861

7.22 iC i à  D n :
7.22.2 %  
 (iC i à  D)
l uA я—  a ‘‘iC
i à  D á‘ $ я’’  u  % &; e&D
7.22.3 %  
 ]  uA я— e a–  y& C o 
 1 я 1£  u  % &।
7.23 e i-
e i-QÈ1 :
7.23.2 ” k o ” kя  n  A o  +  я— ‘‘e i-QÈñ &я 1
 
u ’’  я  I&? i%  &;
7.23.3  1\A ]R u}) o ! W X   e ]    “]R 1D s ” kя
 n a&? e&D ]R  hя 
l &
: 1“, 1H&  o   

k =  T”&Š& 1 { K =h i%   % &।
7.24 $kя 1i :
7.24.2 $kя u w)я êk o 1i u}) e&D !  u}1% )   % &। e
=
  (žя=   1\A  я  e h Q CQ 1  
y& C ?
u R   % &; e&D
7.24.3 $kя 1i ]  1 i uA я— ‘% & QÈ Q $ £ u ’
 я  I&? i%  &।
7.25 )
 u) v %Š
l :
7.25.2 1% a—— 1 ? ¡Ï ? )  i%   % &;
7.25.3 %Š
lя  n ÉE 1%я$   я— &og] Cя tI, &É
, &,
 , , • i ) u) &  я u}) u}1 %   % &;
7.25.4 &og] Cя tI, &É
, &, Æ  ,    ¾&u1% a—— )

u) Å  v Yy 1D K я n !  u}1 %   % &;
7.25.5 %Š
lя  n u}) µ ¢ o v& E¶ (  я— Qяi & T
uA 1% )   % &। e 
  ? &k  1  o
&1  K u R  I&?   % &। %Š
lя n ! &k  &o ¶

  I&?   % &;
7.25.6 %Š
lя  n &я 1<1  o j1D%  я— & )
& 

 , )
o & )
(žя=   ( я o aD
i%  I&?  ;
7.25.7 %K 
%я (žя=  & &B %Š
lя  n Q1 € 1£
? u R   % &; e&D
7.25.8 %Š
lя  n u}k = 1 я— 1  o &1  u R   я 
I&? i%   % &।
25862 evsjv‡`k †M‡RU, AwZwi³, wW‡m¤^i 12, 2018

7.26 '}
l :
7.26.2 )
& $A ? ð %&% '}
l u}) o !  u}1% )   % &;
7.26.3 '}
l u}) µ ¢ o v& E¶ (    Qяi o 
 
& 1 1% )  &;
7.26.4 '}
l uA я— E¡ i ‘uC1% a——  [ 1% K  '}

l ) &
k 
  I&? i%   % &; e&D
7.26.5 '}
l]  uA ¯t ²  I&?   % &।
7.27 a—— ]
] :
7.27.2 Ÿ = o   þ a( ! 1   a( 1i ÉE ()
1%   1% e
l  u}1 %   % &;
7.27.3 () ” ar %   h   !  u}1 %   % &;
7.27.4 ]  o i  C
%  u}) e&D !  u}1% o 1% )   % &;
7.27.5 ! g] 1  
l  aI% Ì1 1 &  % I&?   % &; e&D
=
7.27.6  1z a  =
u w)я n1% a  QÈ1 !  u}1% )  
% &;
7.27.7 j  a =  (Blue Economy) 1D s  l  &Š&  11 = % 
1\) (% ,  hя  e&D !   1% ) ।

1! a
1& ] :
8.1 1& ] &  Q uo (WTO) e General Agreement on Trade
in Services (GATS) e Mode-1, 2, 3, 4 e a ±Î 1&1Y%
Ž° &-
2. š o K K d p $ ˜ K =h;
3.  ß
&я 1;
4. Ÿ? 1& 1Dhž K , %1, á ,  1 =D 1&;
5. % C o K =C 1Dhž 1&;
6.  1 PD 1 $= 11;
7. y& C C ‘D;
8.  Ci  K =h;
evsjv‡`k †M‡RU, AwZwi³, wW‡m¤^i 12, 2018 25863

9. C  u 
ñ;
..  &% o K K;
21. o %u1 o  Ci  1 $=1;
22. ID D K =h;
23. Ì o  
 1 $=1;
24.
 1&;
25. 1 u  1 $=1;
26. -
 £ i 
( e1(i);
27. (uC 1 1 =D e&D
28. i ½ £D 1 $= 11 ।
8.2 ! uA Ž  1& ]  ! W X я— & $A )! 1D? 1  1{º& =
e 1 { € a& e
   я  )  i%  &;
8.3 ! uA Ž  n ]  

1& ]  !  1DÚ v o
u R i%  &;
8.4 1& ]  ! uA я— & )
? &D )

1Y % ) W X u R
  % &;
8.5 1& ]  & $A )
’= Q uo 1 $=1 o $ (o )˜ j K-j &
1\ = ‘ % ) a& %  e&D  () o &Š& 

o
K =h i% aI% ]  % &;
8.6 1& ]  & $A 1& ! 1HI KEi    &e(i o &D )

   
1   E   &;

as a
! uA & & ) 1Y%
9.2 »iC  o Q =D + 1Dhž e1( o D 29-(i /3119/3285/¸¹,  ]
24-2-3119 K  я ” »iC  oQ =1 = (i 1 D K =  E ) & ,
3119 a«K »iC  oQ =1 =  E  % &;
9.3 a&•  uA 1 ,  [  1% ‚  &D )
ID,
s1, Ei o D 1gt &B (–   , ? &B ’=  K =h 
 
 (    % &;
25864 evsjv‡`k †M‡RU, AwZwi³, wW‡m¤^i 12, 2018

9.4 1 ! g]
l  ¶ ai  $ ˜  & âA$ & &æ}, Ì1 o 
1 & % ‚   я— Express Line =1%  я  $ a&• 
=  u R   % & e&D
l I&%  ¶ &æ},  o Ì1 Eя= $µ = 
1% K p K =   =  u R i%   % &;
9.5   $ 1gt &B , D &B K =!  £i  я%я e&D   ó яD-
e I&?   % &;
9.6 ” k n ! я— & a  p 1 & ›1%   = & I&?
e&D & o я%я $u d p1D % 1   % &;
9.7 & &D )
e i ’= iu   1    “Cargo
Freighter Service” &= u R   % &;
9.8 aJ $ ˜ ! W X   e a&•  uA u  ¡¢ )
% &;
9 9. 1  &Š&  211 &
k a =Ñ  я ! g]
l  [ я—
G  & ›1% a&•  uA o €    ai  )
  я— j
  % &;
9.. n  &%   1 $=1  u}1 %   я— &D )
 o  ’=
(k =  o   K Y $u %  =  1HI    )] % &;
9.21 !  ¶  % u Rp ) u}1% )     &¾  % 1(i 
& =E o x[  % u Rp ) ! ¿  )   % &;
9.22 ! uA я— & )
? &D )

1Y % š d p  ¶ ) W X
u R   % &; e&D
9.23 n $ ˜ !  u}1 %   я—  &¾ e n  ‘‘QÈ a& )
i (Product of the year)” Zk aI% ] % &।

9.24 Yy 1D Kя % K p   :


9.24.2 e ‘ ½D   1 1 v 
1% a——  n Yy 1D Kя %
 =   &;
9.24.3 v& )
 gt &    & )
&% я%я   &&) ! v& )

gt &D )
ID    & 1 %  ¾
=  1& ]  ! (
% 1 & n   % &।
evsjv‡`k †M‡RU, AwZwi³, wW‡m¤^i 12, 2018 25865


s-

s-2
!
! kX n  
..2 () ”  Ì1 uw-  ¿  o  ¿ я n (KÔ —,
 1 a ,  S£ a , &ì  ,  Q 1C, e o ee1)
I   1  ¿  o  ¿ я tI।  & Q

 D
ÞÈ-e (o & )
&   [ ’= Æ p  &
 ) %1 &  ¿  o ee я !  ¶ ei kÕ  Kя
% & ।
(]) ! kX o
= 1   ! KÌ n I  I p  
a  p % 1 & &D )
v 311 (æi
)  = Q Yy n
 K¶ & )
Ko 1 e \ Q I  я 1D    & ।
eÎ  & )
   n &  ¸¹  =/ 1{, $µ =  i )
j K-j & ) KÌ % & ।
..3 C& я o
& я।
..4 E (1  %  1  K =  E e&D j | E I )।
..5 3123 1  &— (1D  o ˜) (i (3123 1 41 D (i ) e
  3. a«K  I p
= ¸¹ &B I  a—   ;
() & %
=
(])  Kя  ¶, 1i1 (CITES) 1  C I ; e&D
() i 1 I -
 &— &  aD
, ¿ , a1ã = ¿ , a&  1 5 e u Ï ] u w) &
 aD
&  %  u}A tI ! & × Ô !    & ।
..6 (  , &¡) o 1D s u ।
..7 я . ) =।
..8 ×   æ=$ &/।
..9 « ( a& « a& « p Å  u} ) a—  1i ।
... 1  Q ( hя Q I )।
..21 E, %  o  hя I  a—— ED u।
..22 я, j o ()।
..23. () 1   h” 72/81 u£/u½ e E  ¾C ( ) ED u
(Macrobrachium rosenbergii);
25866 evsjv‡`k †M‡RU, AwZwi³, wW‡m¤^i 12, 2018

(]) 82/.1 u£/u½ e E  ¾C ( &) ED u (Penaeus


monodon);
() 211/311 u£/u½ e E  ¾C ( %  & ]u] u & Su
(Metapenaeus monoceros) 1 & i   (Metapenaeus
brevicornis) E & %iC (Fenneropenaeus indicus) &  &
C Ci &  i &।
..24 &, • o  •   u/?- [ ]½ (ei 1& Å  ÷˜” %Š
l 1i I )।
 & &
l  =
e & • !  h  e a& ?  =E

l u) % 1 & !   K & K âA ! % 1 & & & E % &। up
  =E
l1Y%  &  = • )  ÷˜”   =E ! %1& 1D s
’=  C ) ]   % &।
..25 1 я  I0 (я & a& ') o I 0 ।
..26 ÉE, o C-1 Eu।  &, o C-1 Eu %  ! uя K: o C-1 2 C
) ! KÌ %i &।
evsjv‡`k †M‡RU, AwZwi³, wW‡m¤^i 12, 2018 25867


s-

s-3

= 1   ! n  
 
21.2 1 & ,  a ।
21.3 =
iu  iя -  I  a—— È     /” iu 
=
iя
l +  a«  $ ˜  !   K &।
21.4 & ) Y a«[ ,  , C, ¾¾ &, n E¶ i ) a Qo  1C, $ Qo
 1C, 1 Q, Q $ Q i )  = š +  a  ˜ 1   !  
K &।
21.5 ”  Ì1 uw-  ¿  o  ¿ я n (KÔ- —,  1
a , &ì  ,  Q 1C, e o ee1)  o ] я 1\) &$ 
a  ˜ 1   !   K &।  &  
= I    S D o 
!   K & e&D e  ¶  o ] я 1\) &$  !  
&k š a&   % &।
21.6 1  a ( kX ) (i , 3117 e  1 2, 3 o 4 e &  = 1 
tI ) up (i .   &  & ! kX & ! KÌ % &।
21.7 E ।
21.8 i 
¾।
21.9 j | E।
21.. &D )
E %) i e C )  g Q।
21.21  &k u › œ p €я।
21.22 &  я $ ˜  I p & K u R    [ ] u} ) Ó  ÉE
Eu o D1  &
o & +  1z / a  ˜ $ ˜  & я +
! a«  )  &।
21.23 $C  я ß
(o  &
a )! ’= Ÿ ” IC -1i áD €£
%  u} ) Re-melted Lead ! KÌ % &।
21.24 o я Š  tI ( + ) & , 3115 o  &Ë 1D
 1Y% a«1  o
 &
a )! a«  1   $ , ái D & 1i áD” o я Š
 tI ! KÌ % &।
21.25 & ½Q o %u1 j & (o () ” Eu i      o ™
&я= I&?  (o  &
&|& u   h  : × : !   K &।
21.26 &

†gvt ZvwiKzj Bmjvg Lvb, DccwiPvjK, evsjv‡`k miKvix gy`ªYvjq, †ZRMuvI, XvKv KZ…©K gyw`ªZ|
†gvt Avãyj gv‡jK, DccwiPvjK, evsjv‡`k dig I cÖKvkbv Awdm, †ZRMuvI,
XvKv KZ…©K cÖKvwkZ| website: www.bgpress.gov.bd

Potrebbero piacerti anche