- Tumutukoy sa ngalan ng tao, hayop, bagay, lugar, o
(Nouns) pangyayari
PAGKAKAHATI-HATI NG PANGNGALAN GAMIT NG PANGNGALAN
(Categories of Nouns) (Uses of Nouns)
Ayon sa uri: Ayon sa lapi: SIMUNO O PAKSA (Subject)
• Pantangi (Proper Nouns) • Payak – original or root words - Tells who/what the sentence is about ex. bahay (house) • Pambalana (Common Nouns) - Can be found in the beginning (before the • Maylapi – root words + panlapi word “ay”) or end of the sentence ex. ka+bahay+an = kabahayan (entire household) NOUN AS SUBJ. Ex. Si Troy ay nag-aaral. Ayon sa kasarian: • Inuulit – words that are repeated or • Panlalaki (male) syllables of a word are repeated PANAGURI (Predicate) • Pambabae (female) ex. magbabahay-bahay (to go visit houses) - Tells something about the subject (what, who, • Di- Tiyak (can be either male or female) • Tambalan – two words joined together to where, when,) make a new word - Should not be mistaken as an adjective or • Walang Kasarian (no gender) ex. bahay+ampunan = bahay ampunan (orphanage) pang-uri NOUN AS PRED. Ex. Si Troy ay Pilipino. Ayon sa gamit: Ayon sa kailanan: LAYON (Direct Object) • Tahas – nouns experienced by our senses and has physical characteristics • Isahan (one noun) - This is the noun that the action is referring to Ex. ahas, mesa, simbahan, kapatid - Uses words like si, ni, kay, ang, ng, nang, or - Follows the action word + “ng” number words like isa, isang, sang NOUN AS D.O. Ex. Nagluluto ng sinigang si nanay. • Basal – refers to ideas, concepts or conditions • Dalawahan (two nouns) PINAGLALAANAN (Indirect ex. pagmamahal, pagasa, - Uses words like sina, nina, kina, ang mga, mga, sa • Lansak – nouns used to refer to a group mga, or number words like dalawa or dalawang Object) ex. madla, grupo, pangkat, kapuluan (group of • Maramihan (three or more, or groups) - This is the noun that will receive the islands) ex. kabahayan (entire household) NOUN AS I.O. action/object (para sa/kay, kay, sa, kina) Ex. Para kaya nanay ang niluluto kong sinigang. PANG-URI - naglalarawan ng pangngalan (nouns) o panghalip (pronouns) (Adjectives)
URI NG PANG-URI KAANTASAN NG PANG-URI KAILANAN NG KAYARIAN NG PANG-URI
PANG-URI PANLARAWAN LANTAY - describes the physical attributes of a noun - describes only one noun or pronoun Payak – original or root ex. Si Troy ay mabait. Isahan words ex. matalino, malaki, payat, maliit - describes only one ex. payat noun/pronouns PAMILANG PAHAMBING Maylapi – root words + -describes the number or how many/ much -describes only two nouns/pronouns panlapi the noun is ex. ma+taba = mataba MAGKATULAD NA PAHAMBING: Dalawahan URI NG PAMILANG: - Uses words like kapwa, -describes the similarity 1. Patakaran – stating the number or how pareho, magsing- Inuulit – words that are -uses words like pareho, magkapareho, many (isa, dalawa, tatlo, sampu) /magkasing-, kasing-/sing-, repeated or syllables of a magsing-/magkasing-, kasing-/sing-, gaya 2. Panunuran – stating the order (una, huli, gaya, magkatulad) word are repeated ex. Magkasinghaba ang pantalon ni Troy at pang-apat) ex. pira-piraso (piece by Raffy 3. Pamahagi – stating the parts or portion piece) of a whole (tig-iisa, kalahati, sampung DI-MAGKATULAD NA PAHAMBING: Maramihan porsiyento) - describes the differences - uses ng panlapi “ma” + Tambalan – two words 4. Pahalaga – amount of money (limang 1. PALAMANG – positive qualities are more the first syllable of the joined together to make a piso, isang daang piso) than the other (higit, lalo, mas, di-hamak ) pang-uri is repeated new word 5. Palansak – groupings (dalawahan, 2. PASAHOL – negative qualities are more than ex. Maliliit ang mga ex. taos+puso = taos puso apatan, isahan) the other (di-gaano, di-gasino, di-masyado) bulaklak sa hardin. (whole heartedly) 6. Patakda – states an exact amount or Masasarap ang mga number (iisa, dadalawa, tatatlo) ulam sa mesa. PASUKDOL - describes positive or negative traits of 3 or PANTANGI more nouns/pronouns (sobra, ubod, tunay, - uses proper nouns to describe talaga, saksakan, hari ng) ex. Si Raf ay batang Xavierian. Si Troy ay Pilipinong mag-aaral. PANGHALIP - humahalili (replaces/substitutes) sa ngalan ng mga (Pronouns) pangngalan (nouns)
URI NG PANGHALIP (Kinds of Pronoun) PANAUHAN NG PANGHALIP KAILANAN
(Person Point of View) NG PANGHALIP PANAO (Personal Pronouns) PANANONG (Interrogative - used for persons Pronouns) UNANG PANAUHAN ISAHAN (one) - ako (me), ko, kami - ako, ko, akin, ka, mo, Sino at Kanino (for who/whom) – para sa tao (1st person) (we), kayo, atin , inyo, kita, kata, mo Ano (what) – para sa hayop, bagay, katangian, ikaw, iyo, siya, niya, - Tumutukoy sa taong nagsasalita (you), niya/siya (he/she), ikaw/ka/kayo pangyayari, at ideya kanya (speaker) (you), tayo (us/we), nila/sila Kailan (when) – tungkol sa petsa at panahon - ako, ko, akin, atin, amin, kami, tayo, (them/they),namin/natin, ninyo Saan (where) – tungkol sa lugar naming, natin DALAWAHAN Bakit (why) – tungkol sa dahilan (two) PAARI (Possessive Paano (how) - tungkol sa pamamaraan - inyo, kayo, ninyo, sila, Ilan (how many) – pagtatanong sa dami o bilang IKALAWANG PANAUHAN nila, kanila Pronouns) Alin (which) – ginagamit sa pagpapapili - Shows ownership (2nd person) Magkano (how much) –tungkol sa halaga ng pera - Tumutukoy sa taong kinakausap MARAMIHAN - akin, atin, amin, iyo, inyo, kanya, kanila, mo, ninyo, ko **if you want to ask more than one: (the person that the speaker is (three or more) talking to) - sila, nila, kanila, inyo, Sinu-sino, Anu-ano, Kani-kanino, iilan/ilan-ilan, - ikaw, ka, mo, iyo, inyo, kayo, ninyo kayo, ninyo saan-saan, kai-kailan, papaano, alin-alin PANAKLAW (Indefinite Pronouns) IKATLONG PANAUHAN - does not refer to any specific person, PAMATLIG (Demonstrative thing or amount. It is vague and "not Pronouns) (3rd person) definite" - ito, ganito, dito, rito, heto (near the person - Tumutukoy sa taong pinaguusapan - sinuman, anuman, alinman, lahat, talking or he’s holding it) (the person being talked about, not walang sinuman, marami, ilan, lahat, - iyan, ganyan, diyan, riyan, hayan (near the physically doing the conversation) karamihan, isa, gaanuman, kailanman, person that the speaker is talking to) - siya, niya, kanya, sila, nila, kanila iba, madla, balana, magkanuman, - iyon, ganoon, doon, roon, hayun (far away from paanuman, saanman, pawa, ilanman the people talking, not present)