Sei sulla pagina 1di 8

6.3. Textos: Antología, otros autores distintos de Apolodoro.

ARGUMENTOS DE LAS TRAGEDIAS DE EURÍPIDES


Argumento de Hipólito
Recensión de los manuscritos bizantinos, coincidente con la de un papiro del s. I
d.C.; edición de J. Diggle.
1.1. Θησεὺς υἱὸς μὲν ἦν Αἴθρας καὶ Ποσειδῶνος, βασιλεὺς δὲ Ἀθηναίων· γήμας
δὲ μίαν τῶν Ἀμαζονίδων, Ἱππολύτην, Ἱππόλυτον ἐγέννησε, κάλλει τε καὶ
σωφροσύνῃ διαφέροντα.
Teseo era hijo de Etra y de Posidón y rey de Atenas. Se casó con una de las Amazonas,
Hipólita, y de ella engendró a Hipólito, que sobresalía por su belleza y por su virtud.
ἐπεὶ δὲ ἡ συνοικοῦσα τὸν βίον μετήλλαξεν, ἐπεισηγάγετο Κρητικὴν
γυναῖκα, τὴν Μίνω τοῦ Κρητῶν βασιλέως καὶ Πασιφάης θυγατέρα
Φαίδραν.
Cuando su compañera aban donó la vida, se volvió a casar con una mujer cretense, con
Fedra, hija de Minos, rey de Creta, y de Pasífae.
1.2. ὁ δὲ Θησεὺς Πάλλαντα ἕνα τῶν συγγενῶν φονεύσας φεύγει εἰς Τροιζῆνα
μετὰ τῆς γυναικός, οὗ συνέβαινε τὸν Ἱππόλυτον παρὰ Πιτθεῖ τρέφεσθαι.
θεασαμένη δὲ τὸν νεανίσκον ἡ Φαίδρα εἰς ἐπιθυμίαν ὤλισθεν,
Teseo, después de haber asesinado a Palante, uno de sus parientes, fue en exilio a Trozén con
su esposa, en don de Hipólito era educado junto a Piteo. Cuando Fedra contempló al
muchacho, cayó presa del deseo
οὐκ ἀκόλαστος οὖσα, πληροῦσα δὲ Ἀφροδίτης μῆνιν, ἣ τὸν Ἱππόλυτον διὰ
σωφροσύνην ἀνελεῖν κρίνασα τὴν Φαίδραν εἰς ἔρωτα παρώρμησε <...>
no por que fuese intemperante, sino por cumplir el plan de Afrodita, que, habiendo decidido
destruir a Hipólito por su virtud, impulsó a Fedra a enamorarse de él
1.3. στέργουσα δὲ τὴν νόσον (sc. ἡ Φαίδρα) χρόνῳ πρὸς τὴν τροφὸν δηλῶσαι
ἠναγκάσθη, ἥτις κατεπαγγειλαμένη αὐτῇ βοηθήσειν παρὰ τὴν προαίρεσιν
λόγους προσήνεγκε τῷ νεανίσκῳ.
A pesar de que Fedra ocultaba su mal, con el tiempo se vio obligada a revelar selo a la
nodriza, la cual había prometido ayudarla; ella, contra la voluntad de Fedra, se lo hizo saber
al muchacho.
τραχυνόμενον δὲ αὐτὸν ἡ Φαίδρα καταμαθοῦσα τῇ μὲν τροφῷ ἐπέπληξεν,
ἑαυτὴν δὲ ἀνήρτησε. καθ’ ὃν καιρὸν φανεὶς Θησεὺς καὶ καθελεῖν σπεύδων
τὴν ἀπηγχονισμένην εὗρεν αὐτῇ προσηρτημένην δέλτον,
Habiéndose enterado Fedra de que él se había enfurecido, se lo echó en cara a la nodriza y
se colgó. Apareciendo Teseo en ese preciso momento y apresurándose a liberar a su esposa
colgada, encontró unida a ella una tablilla,
δι’ ἧς Ἱππολύτου φθορὰν κατηγόρει καὶ ἐπιβουλήν. πιστεύσας δὲ τοῖς
γεγραμμένοις τὸν μὲν Ἱππόλυτον ἐπέταξε φεύγειν, αὐτὸς δὲ τῷ Ποσειδῶνι
ἀρὰς ἔθετο, ὧν ἐπακούσας ὁ θεὸς τὸν Ἱππόλυτον διέφθειρεν <...>
que acusaba a Hipólito de su muerte por haberla seducido. Dando crédito a lo que estaba
escrito, ordenó a Hipólito marchar al exilio y él mismo dirigió a Posidón
maldiciones que, oyéndolas el dios, causaron la muerte a Hipólito.
Argumento de Hécuba
Recensión de los manuscritos bizantinos; edición de K. Matthiessen
2.1. Μετὰ τὴν Ἰλίου πολιορκίαν οἱ μὲν Ἕλληνες εἰς τὴν ἀντιπέραν τῆς Τρῳάδος
Χερρόνησον καθωρμίσθησαν· Ἀχιλλεὺς δὲ νυκτὸς ὁραθεὶς σφάγιον ᾔτει μίαν τῶν
θυγατέρων τοῦ Πριάμου.
Después del sitio de Ilión, los griegos arribaron al Quersoneso que está enfrente de la Tróade. Aquiles,
aparecido de noche, exigía como sacrificio una de las hijas de Príamo
οἱ μὲν οὖν Ἕλληνες τιμῶντες τὸν ἥρωα Πολυξένην ἀποσπάσαντες Ἑκάβης
ἐσφαγίασαν. Πολυμήστωρ δὲ ὁ τῶν Θρᾳκῶν βασιλεὺς ἕνα τῶν Πριαμιδῶν
Πολύδωρον ἔσφαξεν.
Pues bien, los griegos, tratando de honrar al héroe, sacrificaron a Políxena tras arreba társela a
Hécuba. Poliméstor, rey de los tracios, dio muerte a Polidoro, uno de los Priámidas.
2.2. εἰλήφει δὲ τοῦτον (sc. τὸν Πολύδωρον) παρὰ τοῦ Πριάμου ὁ Πολυμήστωρ ἐν
παρακαταθήκῃ μετὰ χρημάτων. ἁλούσης δὲ τῆς πόλεως κατασχεῖν αὐτοῦ
βουλόμενος τὸν πλοῦτον φονεύειν ὥρμησεν καὶ φιλίας δυστυχούσης ὠλιγώρησεν.
. Poliméstor lo había recibido de parte de Príamo en prenda de amistad junto con dinero. Tomada la
ciudad, como quisiera quedarse con el dinero, se dispuso a matarlo y menospreció la amistad a
la hora de la desgracia.
ἐκριφέντος δὲ τοῦ σώματος εἰς τὴν θάλασσαν κλύδων πρὸς τὰς τῶν αἰχμαλωτίδων
σκηνὰς αὐτὸν ἐξέβαλεν.
Arrojado el cuerpo al mar, el oleaje lo echó fuera frente a las tiendas de las prisioneras.
2.3. Ἑκάβη δὲ τὸν νεκρὸν θεασαμένη ἐπέγνω, κοινωσαμένη δὲ τὴν γνώμην
Ἀγαμέμνονι Πολυμήστορα σὺν τοῖς παισὶν αὐτοῦ ὡς ἑαυτὴν μετεπέμψατο,
κρύπτουσα τὸ γεγονὸς, ὡς ἵνα θησαυροὺς ἐν Ἰλίῳ μηνύσῃ αὐτῷ. παραγενομένων
δὲ τοὺς μὲν υἱοὺς ἔσφαξεν, αὐτὸν δὲ τῆς ὁράσεως ἐστέρησεν <...>
. Hécuba, tras contemplar el cadáver, lo reconoció. Después de comu nicar su resolución a Agamenón,
hizo venir ante sí a Poliméstor con sus hijos, ocultándole lo ocurrido, como para ponerle al corriente
de unos tesoros de llión. Cuando se presentaron, mató a los hijos y a él le privó de la vista.
Argumento de la Estenebea
Recensión bizantina conservada en los Comentarios a Hermógenes, coincidente
con la de un papiro del s. II d.C.; edición de Ch. Meccariello; la tragedia no se
conserva.
3.1. Προῖτος ἦν Ἄβαντος υἱός, Ἀκρισίου δὲ ἀδελφός, βασιλεὺς δὲ Τίρυνθος. γήμας
δὲ Σθενέβοιαν ἐξ αὐτῆς ἐγέννησε παῖδας. Βελλεροφόντην δὲ φεύγοντα ἐκ
Κορίνθου διὰ φόνον αὐτὸς μὲν ἥγνισε τοῦ μύσους,

ἡ γυνὴ δὲ αὐτοῦ τὸν ξένον ἠγάπασε. τυχεῖν δὲ οὐ δυναμένη τῶν ἐπιθυμηθέντων


διέβαλεν ὡς ἐπιθέμενον αὐτῇ τὸν Κορίνθιον.

3.2. πεισθεὶς δὲ ἐκείνῃ ὁ Προῖτος αὐτὸν εἰς Καρίαν ἐξέπεμψεν, ἵνα ἀπόληται.
δέλτον γὰρ αὐτῷ δοὺς ἐκέλευσε πρὸς Ἰοβάτην διακομίζειν. ὁ δὲ τοῖς γεγραμμένοις
ἀκόλουθα πράττων προσέταξεν αὐτῷ διακυνδυνεῦσαι πρὸς τὴν Χίμαιραν. ὁ δὲ
ἀγωνισάμενος τὸ θηρίον ἀνεῖλε.

3.3. πάλιν δὲ ἐπιστρέψας εἰς τὴν Τίρυνθα (sc. ὁ Βελλεροφόντης) κατεμέμψατο τὸν
Προῖτον, ἀνέσεισε δὲ τὴν Σθενέβοιαν ὡς <εἰς> τὴν Καρίαν ἀπάξων. μαθὼν δὲ παρ’
αὐτῆς ἐκ Προίτου δευτέραν ἐπιβουλὴν φθάσας ἀνεχώρησεν.
ἀναθέμενος δὲ ἐπὶ τὸν Πήγασον τὴν Σθενέβοιαν μετέωρος ἐπὶ τὴν θάλασσαν ἤρθη.
γενόμενος δὲ κατὰ Μῆλον τὴν νῆσον ταύτην ἀπέρριψεν. αὐτὴν μὲν οὖν
ἀποθανοῦσαν ἁλιεῖς ἀναλαβόντες διεκόμισαν εἰς Τίρυνθα. πάλιν δὲ ἐπιστρέψας ὁ
Βελλεροφόντης πρὸς τὸν Προῖτον αὐτὸς ὡμολόγησε πεπραχέναι ταῦτα <...>

PSEUDO CALÍSTENES, LA VIDA DE ALEJANDRO


Historia Alexandri Magni. Sobre la recensio β (manuscrito L) Ed. H. van Thiel
(Damstadt 1974). Texto extraído de TLG (Historia Alexandri Magni. Recensio β).
Traducción García Gual (Gredos 1977).
3, 5. 11-18: Alejandro llega a las tierras de los brahmanes, gentes de paz.
Ταῦτα ἀναγνοὺς ᾿Αλέξανδρος εἰρηνικῶς πρὸς αὐτοὺς ἐπορεύετο. καὶ ἐθεώρησεν
ὕλας πολλὰς καὶ δένδρα πολλὰ καὶ ὑπέρκαλα μετὰ καρπῶν παντοδαπῶν, ποταμὸν
δὲ περικυκλοῦντα ὅλην τὴν γῆν ἐκείνην, οὗ ἦν τὸ ὕδωρ διαφανές,
Después de esta lectura Alejandro continuó su marcha hacia ellos en son de paz. Allí contempló
el espectáculo de bosques inmensos y muchos preciosos árbo- les cargados de frutos de toda clase,
y un río que rodeaba toda aquella comarca, cuya agua era diáfana.
λευκὸν ὡσεὶ γάλα, <καὶ> φοίνικας πολυπληθεῖς καρπῶν γέμοντας, τὸ δὲ τῆς
ἀμπέλου κλῆμα ἔχον βότρυας χιλίους καλοὺς λίαν εἰς ἐπιθυμίαν. καὶ εἶδεν αὐτοὺς
᾿Αλέξανδρος γυμνοπεριβόλους ὑπὸ καλύβας καὶ σπήλαια κατοικοῦντας. ἔξω δὲ
μακρὰν ἀπὸ διαστήματος αὐτῶν πολλοῦ εἶδε τὰς γυναῖκας καὶ τὰ παιδία αὐτῶν ὡς
ποίμνια νεμόμενα.
y blanca como la leche. Las palmeras, numerosísimas, rebosaban de frutos y las cepas de los
viñedos tenían miles de racimos más hermosos de lo que uno soñaría. Allí los vio Alejandro
habitar enteramente desnudos en sus chozas y cuevas. Lejos, a un buen trecho de distancia,
vio a sus mujeres y a sus hijos que guardaban sus rebaños.
3, 27. 10-14: Alejandro encuentra junto al río Termodonte a las amazonas.
῎Ηλθομεν οὖν ἐπὶ τὸν καλούμενον Θερμώδοντα ποταμόν, ὃς ἐξέρχεται χώραν
πεδινὴν καὶ εὐδαίμονα, ἐν ᾧ ᾤκουν ᾿Αμαζονίδες γυναῖκες τῷ μεγέθει ὑπερέχουσαι
καθ' ὑπερβολὴν τῶν λοιπῶν γυναικῶν, κάλλει τε καὶ εὐρωστίᾳ σπουδαῖαι, ἐσθῆτα
δὲ φοροῦσαι ἀνθινήν.
Llegamos luego al río llamado Termodonte, que recorre una llana y fértil comarca,
en la que viven las Amazonas, mujeres que por su estatura superan en mucho a las
demás mujeres y que son magníficas por su belleza y valor. Llevan vestidos de
colores, floreados,
ὅπλοις δὲ ἐχρῶντο ἀργυρέοις καὶ ἀξίναις· σίδηρος δὲ καὶ χαλκὸς οὐκ ἦν παρ'
αὐταῖς. ἦσαν δὲ συνέσει καὶ ἀγχινοίᾳ τεταγμέναι. παραβαλλόντων δὲ ἡμῶν παρὰ
τὸν ποταμόν, ἔνθα αἱ ᾿Αμαζόνες ᾤκουν -ἔστι γὰρ ποταμὸς μέγας καὶ ἀδιάβατος,
ἔχει δὲ θηρίων πλῆθος- αὗται οὖν διαβᾶσαι παρετάξαντο ἡμῖν. ἡμεῖς δὲ δι'
ἐπιστολῶν ἐπείσαμεν αὐτὰς ὑποταγῆναι ἡμῖν.
Y manejan armaduras de plata yhachas de guerra. No tienen en su país hierro ni
bronce. Y están bien dotadas de inteligencia y astucia. Al acercarnos nosotros al
río, al otro lado del cual habitan las Amazonas, que es un río grande e infranqueable
y contiene una multitud de animales feroces, ellas cruzaron y se dispusieron en
formación militar frente a nosotros. Nosotros por carta ya las habíamos persuadido
a sometérsenos.
2, 37. 10-16: Alejandro en su camino se encuentra con hombres que se alimentan
de peces.
᾿Εκεῖθεν δὲ ἀναχωρήσαντες ἤλθομεν εἴς τινα τόπον, ἔνθα ἦσαν ἄνθρωποι
ἀκέφαλοι, λαλοῦντες δὲ ἀνθρωπίνως τῇ ἰδίᾳ γλώσσῃ, δασεῖς, δερματοφόροι,
ἰχθυοφάγοι. θαλασσίους δὲ ἰχθύας ἀγρεύοντες ἐκόμιζον ἡμῖν ἐκ τῆς παρακειμένης
αὐτοῖς θαλάσσης, ἄλλοι δὲ ἐκ τῆς γῆς ὕδνα ἔχοντα ἀνὰ λίτρας εἴκοσι πέντε.
Al marchar de allí llegamos a otro lugar, donde vivían unos hombres acéfalos (que
no tenían cabeza ni siquiera cuello como nosotros, sino que tenían entre los
hombros su cara, ojos, nariz, oídos y boca), que hablaban con voz humana en su
lengua particular, velludos, recubiertos de pieles, comedores de pescado.
Capturaban peces marinos y nos lo traían desde el mar vecino, y otros traían de su
tierra setas de un peso de un peso de veinticinco libras.
φώκας δὲ πλείστας καὶ μεγάλας εἴδομεν ἑρπούσας ἐπὶ τῆς γῆς. πολλὰ δὲ οἱ φίλοι
ἡμῶν συνεβουλεύσαντο ὑποστρέψαι. ἐγὼ δὲ οὐκ ἠβουλήθην θέλων ἰδεῖν τὸ τέλος
τῆς γῆς.
Vimos allámuchísimas y grandes focas que se arrastraban por la costa.
Repetidamente me aconsejaban volver los compañeros, pero yo no quise, porque
deseaba ver el fin de la tierra.
3, 28. 1-7: Alejandro se encuentra con diversas tribus al llegar al río Atlante.
καὶ ἀπ' ἐκεῖ ἤλθομεν ἐπὶ τὸν ῎Ατλαν ποταμόν. ἐκεῖ δὲ οὐκ ἦν ὁρᾶν οὔτε γῆν οὔτε
οὐρανόν. ἦν δὲ ἔθνη πολλὰ καὶ παντοδαπὰ κατοικοῦντα.
Y desde allí llegamos hasta el río Atlante. Por allá ya no se podía distinguir ni la
tierra ni el cielo. Eran muchas y muy diversas las tribus que allí habitan.
εἴδομεν δὲ κυνοκεφάλους ἀνθρώπους, οἵτινες ὀφθαλμοὺς εἶχον ἐν τῷ στήθει καὶ
τὸ στόμα, ἑτέρους δὲ ἄνδρας ἑξαχείρους καὶ ταυροπροσώπους καὶ τρωγλοδύτας
καὶ ἱμαντόποδας, ἀγρίους ἀνθρώπους, ἄλλους δὲ δασεῖς ὡς αἶγας καὶ
λεοντοπροσώπους καὶ θηρία παμποίκιλα καὶ διάφορα εἰς ὅρασιν.
Vimos a los hombres de cabeza de perro y a los descabezados, que tienen en medio
del pecho los ojos y la boca, y a otros hombres con seis brazos y cabezas de toro,
y a los trogloditas y a los salvajes de pies de correa (himantópodos), y a otros tan
velludos como cabras y con rostro de león, y a otros animales feroces y de aspecto
extraño.
2, 18. 1-11: Alejandro visita las tumbas de los reyes persas (Nabucodonosor, Ciro,
Jerjes).
᾿Εθεάσατο δὲ καὶ τοὺς Περσῶν τάφους χρυσῷ πολλῷ κεκοσμημένους. εἶδε δὲ καὶ
τὸν Ναβονασάρου τάφον τοῦ κεκλημένου Ναβουχοδονόσωρ ῾Ελλαδικῇ φωνῇ
[…] παραπλήσιον δὲ ἐθεάσατο καὶ τὸν Κύρου τάφον.
Visitó también las tumbas de los reyes persas adornadas con montones de oro. Vio
también la tumba de Nabonasaro, el que en lengua griega es denominado
Nabucodonosor, […] Junto a ésta visitó la tumba de Ciro.
ἦν δὲ πύργος αἴθριος δωδεκάστεγος, ἐν δὲ τῇ ἄνω στέγῃ ἔκειτο ἐν χρυσῇ πυέλῃ
καὶ ὕελος περιεκέχυτο, ὥστε τὸ τρίχωμα αὐτοῦ φαίνεσθαι καὶ αὐτὸν δὲ ὅλον διὰ
τοῦ ὑέλου.
Era una torre aislada de doce pisos, y él yacía en el piso más alto en un ataúd de
oro, recubierto de cristal, de modo que podía verse su cabellera y toda su figura a
través del cristal.
ἐνταῦθα δὲ ἦσαν ῞Ελληνες ἄνδρες εἰς τὸν τάφον Ξέρξου λελωβημένοι, οἱ μὲν
πόδας, οἱ δὲ ῥῖνας, ἕτεροι δὲ τὰ ὦτα αὐτῶν, δεδεμένοι πέδαις καὶ ἡλωθέντες,
ἄνδρες ᾿Αθηναῖοι, <οἳ> ἐξεβόησαν ᾿Αλεξάνδρῳ ὥστε σῶσαι αὐτούς. ὁ δὲ
᾿Αλέξανδρος ἰδὼν αὐτοὺς ἐδάκρυσεν. ἦν γὰρ τὸ θεώρημα αὐτῶν δεινόν.
Allí, en la tumba de Jerjes, había algunos griegos, mutilados los unos de los pies,
otros de la nariz y otros de los ojos, atados con cadenas y sujetos con clavos. Eran
atenienses. Dieron gritos a Alejandro para que los salvara. Alejandro al verlos
lloró, pues el espectáculo que ofrecían era terrible.
2, 21.1- 7: Alejandro llora a Darío y ordena hacerle un funeral de rey según las
costumbres persas.
῾Ο δὲ ᾿Αλέξανδρος συμπαθῶς κλαύσας τὸν Δαρεῖον ἐκέλευσε τὸ σῶμα αὐτοῦ
βαστάζεσθαι, θάψαι δὲ αὐτὸν Περσικῷ νόμῳ ὡς βασιλέα. κελεύει δὲ πρώτους
Πέρσας προάγειν καὶ Μακεδόνας ὄπισθεν ἐνόπλους.
Alejandro dio grandes gritos de dolor y sollozó compasivamente por Darío, y
,luego ordenó que se le sepultara según la usanza persa. Dispone, pues, que en
primer lugar desfilaran los persas y en retaguardia del cortejo todos los macedonios
armados.
αὐτὸς δὲ ᾿Αλέξανδρος ὑποθεὶς τὸν ὦμον αὐτοῦ ἐβάσταζε μετὰ τῶν σατραπῶν τὸ
σῶμα Δαρείου. […] ἀποθεὶς δὲ ᾿Αλέξανδρος ἐπὶ τὸν τάφον Δαρεῖον τὸν βασιλέα
βουθυτήσας ἐκεῖ μνήμην ἐποίησε Δαρείῳ·
Alejandro

PALÉFATO
1. φασὶν Ἀκταίωνα ὑπὸ τῶν ἰδίων κυνῶν καταβρωθῆναι1. τοῦτο δὲ ψευδές· κύων γὰρ
δεσπότην καὶ τροφέα μάλιστα φιλεῖ, ἄλλως τε καὶ αἱ θηρευτικαὶ2 πάντας
ἀνθρώπους σαίνουσιν.

2. ἔνιοι δέ φασιν ὡς3 Ἄρτεμις μὲν εἰς ἔλαφον μετέβαλεν αὐτόν, ἔλαφον δὲ ἀνεῖλον
αἱ κύνες. ἐμοὶ δὲ δοκεῖ Ἄρτεμιν μὲν δύνασθαι4 ὅ τι θέλοι5 ποιῆσαι· οὐ μέντοι ἐστὶν
ἀληθὲς ἔλαφον ἐξ ἀνδρὸς ἢ ἐξ ἐλάφου ἄνδρα γενέσθαι·

3. Ἀκταίων ἦν ἁνὴρ τὸ γένος Ἀρκάς, φιλοκύνηγος. οὑτος ἔτρεφεν ἀεὶ κύνας πολλὰς
καὶ ἐθήρευεν ἐν τοῖς ὄρεσιν, τῶν δὲ αὑτοῦ πραγμάτων ἠμέλει6. οἱ δὲ τότε ἄνθρωποι
αὐτουργοὶ πάντες ἦσαν οἰκέτας τε οὐκ εἶχον,

4. τῷ οὖν Ἀκταίωνι ἀμελοῦντι τῶν οἰκείων, μᾶλλον δὲ κυνηγετοῦντι, διεφθάρη7 ὁ


βίος. ὅτε δὲ οὐκέτι αἶχεν οὐδέν, ἔλεγον οἱ ἄνθρωποι "δείλαιος Ἀκταίων, ὃς ὑπὸ τῶν
ἰδίων κυνῶν κατεβρώθη",

1
Infinitivo aoristo pasivo de καταβιβρώσκω.
2
Se refiere a las κύνες; el sexo del animal sólo se diferencia por el artículo.
3
Valor temporal.
4
El verbo δοκέω+ dat. + inf. : “parece a (dat.) que (inf. con o sin sujeto).
5
Presente optativo de θέλω.
6
De ἀμελέω.
7
Aoristo pasivo de διαφθείρω.
5. Περὶ τῶν Διομήδους ἵππων φασὶν ὅτι ἀνδροφάγοι ἦσαν, γελοίως· τὸ γὰρ ζῷον
τοῦτο μᾶλλον8 χόρτῳ καὶ κριθῇ ἥδεται ἢ ἀνθρωπίνοις. τὸ δ᾽ ἀληθὲς ὧδε ἔχει.

6. καὶ μέχρι τούτου9 ἵπποις ἥδετο, ἕως οὗ τὰ αὑτοῦ ἀπώλεσε10 καὶ πάντα πωλῶν11
κατανάλωσεν12 εἰς τὴν τῶν ἵππων τροφήν. οἱ οὖν φίλοι ἀνδροφάγους τοὺς ἵππους
ὠνόμασαν.

7. Φασὶν ὡς Νιόβη γυνὴ ζῶσα λίθος ἐγένετο ἐπὶ τῷ τύμβῳ τῶν παίδων· ὅστις δὲ
πείθεται ἐξ ἀνθρώπου λίθον γενέσθαι ἢ ἐκ λίθου ἄνθρωπον, εὐήθης ἐστί. Τὸ δὲ
ἀληθὲς ἔχει ὧδε.

8. Νιόβης ἀποθανόντων τῶν παίδων, ποιήσας τις εἰκόνα λιθίνην ἔστησεν ἐπὶ τῷ
τύμβῳ τῶν παίδων. ἔλεγον οὖν οἱ παριόντες· «Νιόβη λιθίνη ἕστηκεν ἐπὶ τῷ τύμβῳ·
ἐθεασάμεθα ἡμεῖς αὐτήν»,

9. Ἱστορεῖται περὶ Φινέως ὡς διεφόρουν Ἅρπυιαι τὸν βίον αὐτοῦ, δοκοῦσι δὲ ἔνιοι
θηρία πετεινὰ εἶναι ταῦτα ἁρπάζοντα ἀπὸ τῆς τραπέζης τοῦ Φινέως τὸ δεῖπνον. Ἡ
δὲ ἀλήθεια αὕτη.

10. Βορέου δὲ παῖδες ἀνδρός, οὐκ ἀνέμου, βοηθήσαντες αὐτῷ, τάς τε θυγατέρας
ἐξεδίωξαν ἐκ τῆς πόλεως καὶ τὰ χρήματα συναθροΐσαντες, ἐπίτροπον αὐτῶν
κατέστησαν τῶν Θραικῶν τινα.

11. Φασὶ τὴν Ἰὼ ὡς ἐκ γυναικὸς βοῦς γενομένη καὶ οἰστρήσασα, διὰ τῆς θαλάσσης
εἰς Αἴγυπτον ἐξ Ἄργους ἀφίκετο. ὅπερ ἐστὶν ἀπίθανον· τὸ καὶ τοσαύτας ἡμέρας
ἄσιτον μένειν. Τὸ δὲ ἀληθὲς ἔχει ὧδε.

PAUSANIAS
22. 4 Acrópolis: Propileos, Templo de Nike áptera, Leyenda de la muerte de Egeo
[22.4] ἐς δὲ τὴν ἀκρόπολίν ἐστιν ἔσοδος μία· ἑτέραν δὲ οὐ παρέχεται, πᾶσα
ἀπότομος οὖσα καὶ τεῖχος ἔχουσα ἐχυρόν. τὰ δὲ προπύλαια λίθου λευκοῦ τὴν
ὀροφὴν ἔχει καὶ κόσμῳ καὶ μεγέθει τῶν λίθων μέχρι γε καὶ ἐμοῦ προεῖχε.
Sólo hay una manera de entrar en la ciudadela, por cualquier otro lado está cerrada
de un muro de roca. Los propileos están cubiertos de mármol blanco, su grandiosidad
y esplendor, aún lucen hermosos en mi tiempo.
(…) τῶν δὲ προπυλαίων ἐν δεξιᾷ Νίκης ἐστὶν Ἀπτέρου ναός. ἐντεῦθεν ἡ θάλασσά
ἐστι σύνοπτος, καὶ ταύτῃ ῥίψας Αἰγεὺς ἑαυτὸν ὡς λέγουσιν ἐτελεύτησεν. [22.5]
ἀνήγετο μὲν γὰρ ἡ ναῦς μέλασιν ἱστίοις ἡ τοὺς παῖδας φέρουσα ἐς Κρήτην, Θησεὺς
δὲ—ἔπλει γὰρ τόλμης τι ἔχων ἐς τὸν Μίνω καλούμενον ταῦρον—πρὸς τὸν πατέρα
προεῖπε χρήσεσθαι τοῖς ἱστίοις λευκοῖς, ἢν ὀπίσω πλέῃ τοῦ ταύρου κρατήσας·
8
Construcción comparativa.
9
“hasta tanto... que”.
10
De ἀπόλλυμι.
11
De πωλέω.
12
De καταναλίσκομαι.
(…) A la derecha de los propileos esta una capilla de la nike Áptera, que está al lado
del mar, y desde allí, dicen que Egeo se arrojó. El barco que llevaba el homenaje a
Creta de los atenienses se hizo a la mar con velas negras, y Teseo, que estaba lleno
de coraje de combatir al Minotauro, había prometido a su padre que si lograba la
victoria, volvería con velas blancas,

τούτων λήθην ἔσχεν Ἀριάδνην ἀφῃρημένος· ἐνταῦθα Αἰγεὺς ὡς εἶδεν ἱστίοις


μέλασι τὴν ναῦν κομιζομένην, οἷα τὸν παῖδα τεθνάναι δοκῶν, ἀφεὶς αὑτὸν
διαφθείρεται· καί οἱ παρὰ Ἀθηναίοις ἐστὶ καλούμενον ἡρῷον Αἰγέως.

pero aún de la alegría de haber vencido le hizo olvidar Ariadna, para anunciar su
victoria con la señal, de modo que cuando Egeo vio las velas negras creyó que su
hijo había perecido, y la desesperación le hizo lanzarse al mar. Entonces los
atenienses le erigieron un santuario para el héroe.

24. 4 El Partenón
[24.4] (…) ἐς δὲ τὸν ναὸν ὃν Παρθενῶνα ὀνομάζουσιν, ἐς τοῦτον ἐσιοῦσιν [24.5]
ὁπόσα ἐν τοῖς καλουμένοις ἀετοῖς κεῖται, πάντα ἐς τὴν Ἀθηνᾶς ἔχει γένεσιν, τὰ δὲ
ὄπισθεν ἡ Ποσειδῶνος πρὸς Ἀθηνᾶν ἐστιν ἔρις ὑπὲρ τῆς γῆς·

αὐτὸ δὲ ἔκ τε ἐλέφαντος τὸ ἄγαλμα καὶ χρησμοῦ πεποίηται. μέσῳ μὲν οὖν ἐπίκειταί
οἱ τῷ κράνει Σφιγγὸς εἰκών—ἃ δὲ ἐς τὴν Σφίγγα λέγεται, γράψω προελθόντος ἐς
τὰ Βοιώτιά μοι τοῦ λόγου—, καθ᾽ ἑκάτερον δὲ τοῦ κράνους γρῦπές εἰσιν
ἐπειργασμένοι.

[24.7] τὸ δὲ ἄγαλμα τῆς Ἀθηνᾶς ὀρθόν ἐστιν ἐν χιτῶνι ποδήρει καί οἱ κατὰ τὸ
στέρνον ἡ κεφαλὴ Μεδούσης ἐλέφαντός ἐστιν ἐμπεποιημένη· καὶ Νίκην τε ὅσον
τεσσάρων πηχῶν, ἐν δὲ τῇ χειρί δόρυ ἔχει, καί οἱ πρὸς τοῖς ποσὶν ἀσπίς τε κεῖται
καὶ πλησίον τοῦ δόρατος δράκων ἐστίν·

εἴη δ᾽ ἂν Ἐριχθόνιος οὗτος ὁ δράκων. ἔστι δὲ τῷ βάθρῳ τοῦ ἀγάλματος


ἐπειργασμένη Πανδώρας γένεσις. πεποίηται δὲ Ἡσιόδῳ τε καὶ ἄλλοις ὡς ἡ
Πανδώρα γένοιτο αὕτη γυνὴ πρώτη· πρὶν δὲ ἢ γενέσθαι Πανδώραν οὐκ ἦν πω
γυναικῶν γένος.

28. 2 Acrópolis: Atenea Prómaco, Atenea Lemnia. Muros de la Acrópolis.


[28.2] χωρὶς δὲ ἢ ὅσα κατέλεξα δύο μὲν Ἀθηναίοις εἰσὶ δεκάται πολεμήσασιν,
ἄγαλμα Ἀθηνᾶς χαλκοῦν ἀπὸ Μήδων τῶν ἐς Μαραθῶνα ἀποβάντων τέχνη
Φειδίου—(…) ταύτης τῆς Ἀθηνᾶς ἡ τοῦ δόρατος αἰχμὴ καὶ ὁ λόφος τοῦ κράνους
ἀπὸ Σουνίου προσπλέουσίν ἐστιν ἤδη σύνοπτα—,

καὶ ἅρμα κεῖται χαλκοῦν ἀπὸ Βοιωτῶν δεκάτη καὶ Χαλκιδέων τῶν ἐν Εὐβοίᾳ. δύο
δὲ ἄλλα ἐστὶν ἀναθήματα, Περικλῆς ὁ Ξανθίππου καὶ τῶν ἔργων τῶν Φειδίου θέας
μάλιστα ἄξιον Ἀθηνᾶς ἄγαλμα ἀπὸ τῶν ἀναθέντων καλουμένης Λημνίας.
[28.3] τῇ δὲ ἀκροπόλει, πλὴν ὅσον Κίμων ᾠκοδόμησεν αὐτῆς ὁ Μιλτιάδου,
περιβαλεῖν τὸ λοιπὸν λέγεται τοῦ τείχους Πελασγοὺς οἰκήσαντάς ποτε ὑπὸ τὴν
ἀκρόπολιν· φασὶ γὰρ Ἀγρόλαν καὶ Ὑπέρβιον <τοὺς οἰκοδομήσαντας εἶναι>.

πυνθανόμενος δὲ οἵτινες ἦσαν οὐδὲν ἄλλο ἐδυνάμην μαθεῖν ἢ Σικελοὺς τὸ ἐξ


ἀρχῆς ὄντας <ἐς> Ἀκαρνανίαν μετοικῆσαι.

28. 5 Areópago . Las Erinias.


[28.5] [καθὸ καὶ ὁ Ἄρειος πάγος.] ἔστι δὲ Ἄρειος πάγος καλούμενος, ὅτι πρῶτος
Ἄρης ἐνταῦθα ἐκρίθη, καί μοι καὶ ταῦτα δεδήλωκεν ὁ λόγος ὡς Ἁλιῤῥόθιον ἀνέλοι
καὶ ἐφ᾽ ὅτῳ κτείνειε.

κριθῆναι δὲ καὶ ὕστερον Ὀρέστην λέγουσιν ἐπὶ τῷ φόνῳ τῆς μητρός· καὶ βωμός
ἐστιν Ἀθηνᾶς Ἀρείας, ὃν ἀνέθηκεν ἀποφυγὼν τὴν δίκην. τοὺς δὲ ἀργοὺς λίθους,
ἐφ᾽ ὧν ἑστᾶσιν ὅσοι δίκας ὑπέχουσι καὶ οἱ διώκοντες, τὸν μὲν Ὕβρεως τὸν δὲ
Ἀναιδείας αὐτῶν ὀνομάζουσι.

[28.6] πλησίον δὲ ἱερὸν θεῶν ἐστιν ἃς καλοῦσιν Ἀθηναῖοι Σεμνάς, Ἡσίοδος δὲ


Ἐρινῦς ἐν Θεογονίᾳ. πρῶτος δέ σφισιν Αἰσχύλος δράκοντας ἐποίησεν ὁμοῦ ταῖς
ἐν τῇ κεφαλῇ θριξὶν εἶναι·

τοῖς δὲ ἀγάλμασιν οὔτε τούτοις ἔπεστιν οὐδὲν φοβερὸν οὔτε ὅσα ἄλλα κεῖται θεῶν
τῶν ὑπογαίων. κεῖται δὲ καὶ Πλούτων καὶ Ἑρμῆς καὶ Γῆς ἄγαλμα· ἐνταῦθα θύουσι
μὲν ὅσοις ἐν Ἀρείῳ πάγῳ τὴν αἰτίαν ἐξεγένετο ἀπολύσασθαι, θύουσι δὲ καὶ ἄλλως
ξένοι τε ὁμοίως καὶ ἀστοί.

Potrebbero piacerti anche