Sei sulla pagina 1di 122

RESERVADO

O O KV
h
w
n
O -

ílB>aeftro. ^ífrípulo,

Xraraoooelainmo:
talioaooel anima/*

^áâSfiS^
RES>_ ,'|
v -i » T
Xabla odre pietente líbio.
C jCapítulo £mcro ocla ma teria oefte trataooiEOd mo
v
©ooepioceoercnclfo. ^
iCapítuloáf.qcofa esel anima fcgu fuoímmdo.fo. v
^apímlo,uí,oclao:ígcn o p:índpío*nafri!níetoocla;
níma.fo. ' Tl
fCapitiiloaíí).oclavníon ttáammacoelaicrpo.fo. v\\)
fijãpitulo.v.Ddaconuaiíêcia ocla oíci?a xmíô.fo. vííp
/Capímlo.vi\oelaquátíoaooelamim.fo. -V
Capítulo, víf.tra ta en gaieral oe oíuerfas vírtuocs n po
renaas cjcl anima tlaicavnqeôvna.£pnieroDeoí#
ucríbs nôb:c0 q cl anima tíene.fo. P)
/Capímlo.vuj.comícsaa tratar oclas potencias ocl aní
ma ai cfpcdal. £p:imcrotoca octíncolínafcs oe po;
tendaGtv:óloGdcofenríoos.ertcrio:c9Dclaia,fo, pi?
|Capítulo,íi:.oçlostaitíD08ínterío:cs,fo. pi)
/Çapirulojr.oclasoos potedasapetítínasqllamaii to
. aipífdblc>:£rafdble.fo. n>
/Dipítulo.p.occlaramas laconoídcoclas oídpaepo;
wida30clair.ma.fo. ^ P?,
ÍC^pítiilo.rií.qneclauêDtmíétonoeelafuílãdaDclaní
ma fi no fu acdocnte.fo. W>í
/Capímlo.riipclcnteDímíctoagentc^poniblat^^í
tcntfnriào poffiblc F.ocla ra30n.fi). rvif
^apí.jriííj.qla raso fupcrtesinfcitofon vna cofa. &
ta bíc cl aitéoímíéto cfpeculatíuo >rp:atíco.fo. priif
/Capítulo.jcv.Dclaqiicllaniãíinccrcli,fb. nmf
/Capítulo.);vj'.oela confdaida.fo. Pé
íCapífulo.pvíi.DclamemojíaíntcllcctuaLfo. pp
íCapítulo.jcvnf.ocla volútao >:fráco alueo:ío.fo. • fie
/Capítulo.upoelanoble5aioígníDaooelaía.fo. pdf
ÍCapítuio.rpocla tmagcn oela trimoaoenelairímalpu
nwna.fo, . jeríí
a í)
nawlaoctasbeftfas^plãtas.fò. #íííj,
ICapímlo.^í.Delos
(
faluajcsió filnajes: fí fpn !?õb:cs ò
b:ut06 animatea£ como los Demónios ai rales fo?;
masfcl^cníncubossíucubos.fo, pjtrv,
ÍCapítulo.rjrííf.oc como cl anima paoeecfo* jqnof.
^Capítulo.jtTíuf.comoclaníiifâteníéoo tan natural amí
■ ílao^coUígadófcparrcoclcuèrpo.fo/ ntvfj,
ICapimlo.iqtrv.Dela opíníõ Delos que Dípron que claní.
maeramo:tal.fo. . jmríij.
JÇapítolo.]qev(. Delas feittédas Dclosplpílofofos fobje
laímmojtalíoaDDclanima.fo» jcjcíp
JCapímlo^ví)\anaDc otrasfcntédasDe pÇflofopl^os
para ma^o: co*robo:adon Dela ímraojtalíDaD Del a;
mma.fa tm
JCapítulo.jrjtvu^oelas rajones para p:ouar Ia ímmo:;
: talíoao Del aníma,fa mfy
CapMo.jrfccomo fepmcua la ímmojtalíDaD Del aití *
ma po: via De epeplos.fo* jqtjríúj
/Capítulo.jqqt.Dcla rajõ q cl plpíloloplpo natural pueDe
DarDcllngarDclaíaDerqDclcutTpofeptcfo. jrjrjcví/.
/CapiMo,r)C]c|.DelaopíníoDclo3pl?iloroplp08ca*caDer
cftaoo Del anima DefpucsDcla muerte. ÈfEcspolfi*
. ble muòar fe los l?onb:es en beftías: o ai otrasefped •
■ee.Êiiiueftraqucno,gcoiiDaiaelerro2 Ddasbm*;
>as.fix OTVír
í2apítulo^Tíi.confirmaloqueDíd?oti'aie contraeler; .
rojDclosq aífírmãlasDícI^asmuDãças,Êponelas"
manerascomoferedbcelengaiio.fo» ror ;
/Dipínilo.OTííi.Dcioslobíroiib?co.fo. jri| ;
^apímlo.^iu^lava-DaDa-afcntcdaDel eftaDODel
anima feparaDaDclaicrpo/o. tfíj
JOipítulo.rflcv.Dda oíftíndon Delos lugares Ddasam?
mas TcparaDásDelos cuerpos quãto ai firiOifcv* tffif
iGJEapímlo.trpf^itas anímasqueàtlos oícipoe ty
.•:' gares entran falen alc^ua \>c5,fò. "■ • pta
|Capítulo.)ccp?í)\odo80ucnt»tóft). plv*
/Capítulo.cprviií.oetóstranfiwafo.- ■ flvlj
JCapítulo.mít.quecoraespccaoo o:ígínal.fo. rlvíí)
^apímlo.jcUomolosmnosqnareenoepaojcscríltía;
nos nafcencon pccaoo oúçin al.fo. píp
/Capitulo.jrlf.oela paia oel pccaoo orígínalfo. . I
/Çapímloa:ln.argUEC contra lo que oícfro es: pjouanoo
quelosnmoeque eítan mel limbo paDefccn pena fm ■
fible^rcfponocfo. .'. I
/Ca pítulo.jrtííí. oela ctboao fupemal que es elquínto lu -
, gar celas animas feparasas.fa ■ , lj|'
/Capítulo.^líuj^ela víoa ctentaLfa li) -
Capítulo..t;lv.J©çla final refurrccíon.fo. líujj

ifínfe.v
Ç^lmupnoble^mupmagnifico

nonígoenlafanta Egtefí$ocS5euilla<
j£nfanooEp muEmagnífico/enomcnoà
noble n vírtuoro feno:: aquíe como ca có;
ftub:ceíioere^iriaeíletrííaííCoDela titio:
|talíoaooelantma»yoefuenaida>:potê;
. j das q eftos oías paflaoos copí le:cn ti* níu
c^osfcnoKsoegrãDconotao EíJltoeílaooquea mime
. mo:íavtmerô:noíin mucí?ara5Ôtouooccételttgarvfa
• fciío2ía:po:qt>erãDoapartcla antígual?õrra: *daraa
fpa5aíías ocfua antccelTb:cs>zmuEnoblccala qescofa
maôafcriaqruEa.^allcaiclloqcstooorutonm^crea
DO >: aíTentaoo cii cumb:c oe vírtuo.jgsafaber fmgular
rcltgíô: nobleíngemocfabcn lòlertcínotiftua:eítrenua
Devícrioao en tooo línajcoencgodo, 2 fn ocío como oc;
uefcrcnlos noblesnurç; merioo>?ocupaooe!icl negodo
Beftuoío Delas buenas Ictraa. ftá* momo mea efcreuir
enefta materia:po:qcomo ariftoríl cííl p:ologo oefu lú
too Deanima oiro. Xa fdeda oel anima po? tooa ra5on
tíeneftitc^tlaroígntoaoetttrelaôon'aa£laranmcrcntíj
■ra ençraDcfcccl anima poníéoo cnclla allenoc octãrao a
tan mílagrofaa cyceUéda&pcrfedôcs: a víituocsq tíene
fer fedpa a Einagcn £femqaça oe DíOQ.XIEòOUíO me mas
quefebtcu qcomngfia cofapuoema8(mrir>:agraDar
a vucftra fcuo:ía:quccon eíla fruta literária oel anima •
iE)ecu£0 ccnofdmiétorefultan marauíllofos(pucci?os
aqualqiucrqen ftie penfamiéfos^ vioacóftTÚalaoig;
níoaooc|pcb:ccomo es vticítra fcno:ía:f.a vn no poça
Iffiwc a muclpos cegos obftíuaooc oe cerraria conoidõ
élit
"!)
que no írán fccí^e fuôcojpojakô fattíooôí ni aldçan co'
fu entenoínuetoq ag anima: tt>eaquí como beftíaleó fa
ouccósnícgã aucrefpírítuí ^ócftearojfcoctruccãciitté
crãr lã ínmonaltoao ocl anínuuíEcomo guelfos l^biart
confqasajcnasccõtrarías ala pura*lantaleEOcoícs
oíjíéoo fer femq áteel fii ocloél?õb:es ai Sn oelas beftf*
•as: cre^feo que el anima ra3onal perece como la beftíaf,
W>c oonoe fe íiguc q uíegan el parado £el ínfiemo: >zla
jufttda i|u^3io ocl fuíto oíos. £ con eftos oefcomulga?
Doe errojesfucltá lasríenoas eu fu oeíFrenaoa: mas mu
ertcqucvíoa fofan ocjír có fu p:opl?anaboca.cnltemíí
oo no me veas mal paflanqueencl otro no me veras pe
uar. £ po:q po? rccuoíoa oc vucftra muEgcnerofa ma;
no losbuenos recíbanconfoladõttlos maios meoídna-
para rales llagaa penfeoefta tau oulcc:tan fanetã: n tan
pxwcclpofa matería cóponer eftc oíalogo: i p:cfentallo
a vucílra feno:ía:para qlo vea tcomja.pojq co:n:gíoo
po: fu alto ingente *fwgularniano:cob?eautoríoao pa
ra ofar p* a mano a parefcer oe qlquier otrojue5. f£ poi
queaalguos alguasve5e3í>eoEOo repxlpcocr cl inter;
pjetano efcríuír cn romãceo vulgar caftellano que oe5Ú
mos laoíno:auíêoo po: mal qlascofasoefcíéda fepon;
gan en cftílo q tooos las alcâcar^ocnocrcfulteq los le;
traoosnofcan cntãtocftímaoos.parcdo meoeucUcsre
fponoer marauílláoo me muclpo oe fu memo:ía a oífere;
don»Comonofeaaieroáquefegúo2lríftotíleiiclp:í;
mero oefusmo:ales:quãto cl bíen es mascomu/táto es
-meioJ a mas oíuíno. THí míran cl noble epeplo octooas
las nadones q o oe nueuo cfcríuíerõ en fus lenguas: o oc
otras trafiaoarõ: no fola mente las artes líberates <rfdc
dasrmas otros qualcfqmer lítoos a tractaoos qalcâça;
ron: como pjímcrofieáerô los !?eb:eos: t oefpuee calce;
os:feníccs:egípdanos:sríc^os:clatínoswarauígos»É
íooos eitos lo fijíeron con vírtuofa closble mtcndonoe
etoioer z cnnoblefccr íue Icnguaôi Enriquecer con DO;
china Itepueblos* pátrias, IRíquíeraoíos qucain£
ccbaçon toque tal ínuíoía ní oefleo oe fer en cofa alguna
cftimaoo po: fingutar^uee fc qucefta eferípto cela vi
na DCI l*eí}03 quecs el pueblocríttíauo.Singiilaríôfcrue.
ócpaftuseft eam. 2lnte oírepo: toooô concl fancto p:o;
pipcta.^tínamrapa-étetíntelliçercnt.yeiiotro lugar.'
(áuío emularíô p:o me? quis tribuat vt totus populue '
p^opIpctcttaDctdsDomíuusfpirítumfuimi^iiaroct:-
pwfperetineltro feno: vucftramiiE magnífica tnoble
pcrfona:cftac>o:^cafa a fu fancta glo:ía E femírio,
íZIroeií.;,
C£l pilmero capitulo oefre tra>
taooM amiracõtícnedmoDo oc p:occoer qameoc te>
■ ncr elaucto; a va ai fojma oc Díalogosã ciui«rOTPâ|
'blaoecoB.po:qc0enrrceloírdpulotelmacm*o.fcanE
bocftuuíerc.©.entí&>efí pjegííta cl wfcipulo. ©o cmi;
' iucrc4Xl&.qucrefp6Dcclmflcllrio.:*
♦©.
^cbas v^côlpco^oo quec^áocsplpílofô
pboscô trabajofo eftuoío imu^fotíUiO
lícita oílígeda bufcaron ilpallarõ marauí
llofaeeõcmriõcsccreaDelainmal?umana
ibero las mascrcellétcs ilas quemí ftaco
\mio mas õclfea cntcocnfon cerca ocfu ímmo:talíoao.
Ca pueílo q po:derta fetencmosqclaníma no muere:
wfteo faber las ra^ncsnaturales po: oóoelos ppilolo
pbos aleãçaró cfta veroaa HR>. %* oemaoae vna co;
fa cereaoela qual mudpoa antíguos erraro * vuuer o en
tala^ueoaoqcrcteró peafecr ^monrnrasammasco
moaâUasoclo0auímalcsb:utos^ca^Tonaidtcerroj
po: noalcácar pcrfcaoconofeímíétooela natura^a oei
aníina.Êacftacaufaparabíebufeai^aímojtaUDaDpel
aníma:cõuícneo:oenaoa mãe ^eeoer bulcaoo lus cooi
does z eíTenda. £a famas fe pueoe bíe tratar oe algjia
cofaíInoreconoreeErabefuoíífÍnído:po:qreguanltO'
tília oíffiuícíõ oedara cl fer oecaoa cofc
*L£apiml04j*£lue cofa es el anu
.mafecmofuoíffímaoin ♦©♦
fc^^^.^^moaqiquec^eoraberac^Iaconcluu>
r on q ante Díjtré.^o te manífcfte mi Dcfieata
lqfabesmq'o:lamaneracomo feoeuetra>
3,.tar efta mataiatcomíeça oe aqlla gteq te
Jrparercemasconueníêtettoteo^recona?
tendo, XIÊN l>ueõ te vco tatt oefleofo >z atento; piímerai
mete tetírecóitio oíucrlbô t>o<±o5casnfTfe paganôôcoma
'jrpíanos otfiníerõ quccofaera cl anima, y oeties làbcr
qeftc nób:caía fignífica p?íncípíoq oa o ob?a víDa. g
po?círoDoquíerqreI?allaob?aDcvíDaallífeDi5eaud'
amma.i£comoveamo8rre30b?a8DcviDa.vnaquátc>
alcrefcerimultíplícar fola niêtejcomo fe veeenlos arbo
lesTplantas. ©tra qnealleiíDeDclcrcfccr ^multiplicar
tícnc faitíoo ^z niouíinieto DC lòganccmo parece ailos a;
níinalesqucremueiíêcnlatíaTaHeiíloBpefcesDelagiia
Xatereera csallcDeDcltfefca^mufrípIícar EDclfentír
x
n moucrfc£I ra5onar£ enteber Deitas três DífFercurías
Deob?ascIara mete fccomp?c]?éoc (cr tres animas. Xa
;p?ímcra vegctatíuaXa fcráDafaifitíua.Xa tercera ín
tellcoíua o Çumaua ,©♦ XIlâuE bíe lo Ipas efparçíDOJgo
po?q mas p?efto fatítTagasa mi oefleo Dejra Ias 003 p:í;
meras ^trata oela terecra q es De nfò ,ppofitò.Zllè. Bi
'eucfcogiftcca pucftpqtoDaseftàstres animas ocqlpe
ífedpo meneio fe llaméammas:goala Ipumana po? qrcel
lécía featributeeíte nób?e po? que es p?írípío De mas o;
:b:as EDC mas uoble a alta víoa q las otrasXa aqllas
Dosnotíei)évíDaraluoenlI?umo:oenlarangre;^como
efto faltàlucgo pcrcfcc.jjàcro cl anima tyimaua csíncoz
ruptíble nímo:ral como aDelãtc ai fu lugar veras, n po:
cfto elfuá oamacaio DÍ3e q cl anima Ipummia es vna fu;
ftãcíaqbmefimplc: fin cucrpo:la qlfegíiDfu ,ppía na;
• tural^a uopueDefer víftaDcl o(oco?po?aI. £Csímo?tal
a íntellcctiua n íin figura z cjfercíra cõ ra3Õ fus ob?as me
oíãtes los o?gan os co:po?alcs.>: Da a fus ojganos axfcí
■ riiíêto Efentimieto a vírtuDgeueratíua. £al enteuDimíen
tocomogte fuEapuríflima Da poDereutaiDcríqaíTicoy
mo es el o)'o cííl cucrpo:aíTi es el cuteoím íêto encl anima •
.JOene mas fraco alucorío.? po? cfto ob?a Iíb?cmerc.gl; -
ríftoríl Díffimeoo el anima a j fu fcgííDo 6 anima Dí5CÍE)í
gamosqcomofeacofgcíertaqtoDacofa oesfuftáctáo
adocntcV oclns fobltãdao algua es mãtcrfesalgi:;uafo2
ntó^oti*acõpiicftáo^à0"DOô:cóuícnçlabaocnK oc matéria.
r "ric fo:ma .la mataia es fola poteda; la fama espeto q
termina toa gfcdóala potáiaoelamatería:po:coccon
cintamos q cl anima es acto Dclcua'po.o:ganíeonatu;
ral oífpucfto a renervioa; íEClfcucs qambaoípíte q cl
anima crcrdtalusotoasmtfrátcs los o:ganosco:po:a
te» ií aqui me ariftotíl q oa v toa ai cuerpo natural o:;
(raníco.oíiiK^cofafoiKaoso?5anosco:bojalcs,Il&#
©?gano3 co:po:alcs fon dertas prés DíttcTetcsvna DC
on*a cncl cuerpo mo:taUas qlcstíaiê owcrfosoflrçtoso
ob:as:como fon I03 meo fameos: oclos qles es fuete a
pncípío el anima: oÔDcallêococl vníuerfal auao oeoar
víoa ai cuerpo tfenc cncftosfcnttoos alguas griculares
ob:as cj lellamã orgânicas o íftrumctalcs:pq:q fon hm
oaoas fobsc cíertos núcleos ocl cuerpo. ©♦ y a l?cente
túoo cítapafia aoclátc. 2l&/aiqc5wo plpílofoplpo 013c
qclanima es furtada q carcfcc oc cuerpo: £C3 oil pncíta
areccbíríntellectualesiUunnacíõesDela pinem caufaq
esoios, '(jàíatotm:o:amiua es fuftãcía fui cuerpo q mne
uecl cuerpo. Séneca oí5eqclaníina es fpírítuíteUccrual
o:ociiaoo pa auer bíc aucturáça cn fi raid aicrpo» Sat<
bemaroo cn vna epíftola q cbto aios frades oecaiwa:

...líblcpalTiblccecolo:£Octr
muDable qnto ala volútaala ql no tícncgraucía iií figu
ra:nícolo:,Sãtatiguftíoí5cqelaíacsfuft5ciacjprídpa
é raso ap:qpíaoa ai regimíeto èl cuerpo. tooos eftos 00
to?es fcgíí q pucós cóp2Cí;eoacõei!a*oãai vna faitcda
ÉaflltepoD:íaoe5Írmuct>asotrasDíííiníaoc8oeoíucr
fosauto:cs q fe reou3c ácftas: las qles ocro DC DC3ír po?
'aiítarjplírioao: Tpo^qcftasbaftápacntépa- "q cofies
, damuiafegufufuftáctà:E^gu^^°Ba^CD# - .*
* ■•'■■' b í)
C€apimIoaíj\oela oifcen opiin
apto n nafcímíetor>el anima» JS>. '■'->'
|Sfa5 cóplíoa mente meparefcc aucrot;
pOEcntcnoíoooclaníma quãto a fu faftá
[cía:querria op-algíía cofa oe Tu p:ícípío o
nafdmíeto, XlEb, 2£fta queítíon oemanoo
Jfanr^ugufttnafantgcrommorconmcnc
faber %cl anima oefecoía Del ríclo como p#£ago?as a
los platónicos: >: tan bícn o:ígencsEmaginaro.o fi cfta
fícmpjecnlos tf?efo?osDeDíos:como algííosloca meu?
tepenfarô, ofi oíosla cria caoa Dia: >: criançola ínfunce
enel cuerpofeguno aqucloícJpo cuãgclíco.ZIlâEpaoce
t>afta ago:a otoa xn YP ob:o:o TE fe engenha po? vírtuD
Dela fimtentc ocl q cngeo:a como fuc la opí nion DC %XC
fulíanos Apolinário; Eoevuagrano parte oclos oca;
fcen tales q oejtá quecomo oel cuerpo fecngcuo:a eleucr
potaffi oel anima fccngéo?a cl animai tan biéfueopí;
níonoclos eftoEcosEOclosniauícipcos: toe p:ífHUauo
Iperctícos: que cl anima fiicfic parte ocia p?opía fu ílãcía
De oí os, jjàcro tooa s cftas opíníones fon rep:ou aoas ep
ceptalaqoedararcmos, yoeucsfabcr que fiel anima
Ipumana fuefle ocla p?opía fnbftãcía ocoí03: no poo?ía
fer v ícíofa ní muoablcaii mífcrablc £ f\ fncífc oc n a tu*
ra dcmctal como alguoscre£er6:fcria co:po:aI. íEpoj
que es ínco:po:aK criaoa: pucoe tener a time p?íuripio;
pêro no fin como aoelãtc cóplioamétc Diremos. Ê ficoo
natura cfpíritiial:iio riaiemc^cla terraial oefuego: ní DC
aErc:níDcagua:moetícrra.£I?asDefeberquelosp!?ú
lofop|?osDí3cqneelnaramíctODelaiuma vegeta tiHacs
po: vírtuo que fecõriaiecnla ftmicte DC qualquíernatn;
ra oe que pueoc nafeencomo la qefta cííl grano ocn-ígo
o ccuaoa:o otra fimíctcáE la p:oouríó Del anima fenfi ti;
uaespo: vírtuoéla ínfluecía ocldclo.áí laojígeoclaní
VI}
maiutdlcctíuao humana ca pc? crcacíõ i vírtuociuina
íè po? efto 015c íáriltotil q fola el anima íntcllcctíua víc
ue oefucra ai cucrpo^ es cila oifTcrcdaoel anima oela/
iiínial ala ocl£óbKqneaqllap:ouícnç oelquccngçpja
cõnioui mícto a ínfluecta ocl ciclotcfta es críaoa oe oiòs»
Sahr auguftín enel feteno fu per gencftm ao lítteram oí
jc:q fola cl anima oc asam fue criaoa co los angeleefi»,
d cuerpo. ^ocfpucs po: volíítao oç oíos fncínfufa êricl
como aqíla que tenía natural inclinado a el:gonojò oí;
5coetcrmtnaoamete. <Qtrosoíjcqucfuccríaoaefílcu*/
crpo:pcrolaoptmoc»c21rillorilcófo:mcalaopíinonoc
los oocro :c8 ca tlpolicos. $z affí lo tícnc la fama maoje yj
glelíaíce qucoíoscríaclantma infuhoíéoolacnclcuer/
po.£ cfto Ipas oc terier po,: veroao oela ojtgcn 5 ptfdpío,
ocl anima. JÉ>. yo aíTi lo CITO firme mete: pero qrria fa*,
ber que rajõ alfignã cftos para moftrar fer mas veroa
DcraJiiopíni5quelaoa*a.Xl&.<Comoma8tcocclara^
rc abato cl anima Ipumanauoiiafcc oelapotcncíaoela
matería»£Cfto parece po:qttaiealgfiaob:afobkláma
teríaro fob jcçl o:ganq material» 3tcm no esdiaoa ocm
s>c cl principio ocl mííbo 111 cmbíaoa ocl ciclo como £a te
oírc. po:q fi aíl^fncíte: no feria vcroaoera gencradõ la
ocl l;>5b?e?maafcría aceioental açuntamícto po:qquan.
00 DOS colas que ^a fon feaçuntã cu vnanoieotscgcne
rarió fi no artífirial vníon o copofiriõ. *$tcm fiel anima
nafetefle ocla víituo que cila cnla ftmíétc: o oela poten*
cia ocla matéria: no temia operado qucnofucflccn o:;
gano corporal:* afli no poo:ía cntenocr*"í£ ues necefla ?
ria cofa es que oigamos q otfpuefta la matéria ala qual
cl anima fe açim ta como fo:ma infunDícoofefea críaoa:
nofâoóTc k^ ínfufa para quefea veroaoera generariõ
cn natura !?umana»gacftacaufaqncriéoo moftrar la
■oííTeréda oelao:ígenoelammal?iimana: coclasotras
.animas ofec HlàoÉfen cucl pndpio 6el genefuque qua*
J \ b tí)
oo DíOô quífo p:oou5írloeoC!*O0aníniálcâ:oíjro,p:oc>it5
S^n las aguas fus pefccs ocaniinabiuietefcguDfo efpc
dcolínaj'e,©oocfemúcftra cjlasanímas Delosamma
les fe p?ooii5cn oc vírtuo q cfta enla naturare^a co:po?al
Pêro oel l?ób:e oiro que lo £150 DíOôoel limo o IODO oe
latícrra: ^úifpirocnfuroítofpírítuDcviDa, Taíftfue
ípcclpocl^õbjc m anima bíuiíte JEonoe clara mcntefe
mueftraqfola elanímalpumana fuccríaoaDcDíos:£0
I?asoefaberqueelqucaiçéo:aquee3elpao:e:notao?
tra cora ai l?íjo Taluo q la vírtuo oe fu fimiére man riene a
nutrícael cojpe^cople oa figura bumana^Dííbonela
materíalpafta la vlrima oífpoiídon que es ncceflaría pa
ra recebír el anima ínfufa DC DíOS po: crcacion. ]£>. Co
Wmo fc twetfta Dífpoíidó, U&4 Bas De faber que fegíí
2JriHorilaieL]cv.Deanímalibu8:qi]ãDoclvaronfea^u
taconlal?emb:a:rurtmíételeaEUhtacõlaraiigi-cquela
vírtuo gcnerariua cnla l?enb:a £a oígcríDo >zpnríficaDo
* apartaoo para la gcuerariõ;arça ife es la íangre m*
ítrualoela l;êb?a.SlavírniDracntííiaDcIn mam^con'
vna amígablc mescla cndcrra en vna xx fus cameraa e;
lios DOSliquo:es. y entócefecmo algunoetla virtiiD fe*
tnínal oel |?õb:een efpacío ceícESO.ascõuíertcaqiieUa
máfia en leclpe* Wefpues centro Deles nucue Dias la con'
uicrtecn fangre.y oefpues cn.ríf.la cõtríertecn carne» y'
Delpucs en.pvííf.refo:inau los míembtts. g Inego DíOS
maootnfimDccl anima ínrcUectíua. glfl^qenquarcta
^dncojDíasfecunplelagaieraciólpumanaélvarcn.y
cn noucta Dela Ipétoa* avn q otros çonen quaréta ai va>
ron:? oclpcnta ala I?cb:a. ]^ero mqoj fcDÍ5C q cl punto:
tx):a:t >ínenqueelanímafeínfunDecscicrtoaoiosque-
Ia críamnríerro a nos que no faiemos ocllo natural co*
nofdmíêto: ni aucmosauíoo reueladon*
CS[ £apmil<x uíj, ©ela vnton ocl
i
ví(f •
anima con clcucrpo, ^ / • " ' .®* . *:
-^3'enl?ecnteDiDOCÍtoque !?asDid?o:pero,
f]1!'o€flco'qucme Dcdarescemo |*e atuntael •
anima conclcucrpo. Xlfò» Baocefabcr q
a^oífferêda entre la vníon oel anima l?u*
-, rnanacôfucticrpo^IavmonoelaBOtiaa
animas con fus materiasvea las otras DOS oepcnocn oe
la matería có que fo» engenDjasas. £ quanoo la matei
ria fe altera oeíhoeuíDa Dífpofido la fama fecojronpe
rferomanaoa.eianímaioumanareatnnracoiielcuerí
pomo como qiiíen DepéDeDd: mas como quicn lepa ler
5rloroHíaie.jf2acílacaurafolaclanímal?umanarcpue
DC apartar oclcierpo fm co:rõpcr fe. ê para dloriaica
cnjrcmplo Dda I113 ocl íolrecebíoa aiela^re^.enla rtania
raiei earboncnccnDiDo.XaluíDel rolmcoiantefu ra>
roaltinb:aelarrc.gpueaoquefeatnnteconela^reno
caímos poj elío que la luj oepcnoc ocl a@rc ante que cl
arrcalumb:aoo oepeoeoela lu5:puea que cl açrerecibe
perfçdó Dela lu5>í£a vn quefeímpíDc-el acre quepa. nc*
pjclalujcomoclara mente parefcequauDo femtcrponc
vncríftalootra eofa trafparcntcentrela \\xwc\úyx. B
flíTi acacfcecnlavnton bel anima ra5onal eonelcuerpcv
yeílonoeõafnailalii5Delaflama^Dclcarboncncmjí
DíDOpo:quefulusDepêocpo:fuvníon;Dda matériaco
queefta vn íDa, £ po: eílo quítaDo o Deflrutoo cl fujeto
Dda flama o Del carbomluego fecojrompcla U15.jE poi
eftastrcsDifferencíasDelalu5enelcarbon:tenla flama:
^enela^rcfe pucDcn comp:et>citDer tres DíffcrenciasDe
lu5dpírituaU Xa pamera aiel anima vegetatíua: couíe
ne faber enla planta como enel carbon: po: que aquclla
anima es menos perfará: 2 po: eflo fe atunta con los
cuerpos mas materíalcs. £1 anima fcnfitíua fe pneoc
comp:cbéoerpo:la lu5Dda flama la qual fcajrunra con
K los cuerpos que no fou tanto materialessmaôabileaa*
mouerfcoexmaptelejrana aotra:£cs masraoíofaquc
la oel carbom £ como tefpebíclpo cilas vos animas oe;
pcnoen feguo fu natura oe fus matcrtasiT po: eito mue;
raicoii ruscucrpos.perbclanímalpumaiia cscomola
lub:eceleítíalque ínco:ruptiblemétcalumb?a ela£re.E
femqantcmfteesenlcucrpolpumanocomolatujoelde
locnelaEreíiiterponíéoovnaDíffófcíaquclalujDclde
lonofeoaenuínaapamaiiarparceantefeoíflunpepoz
rqoo cl ap-e^el anima trâana feoetennína a vn cucrpo
OODC naccq ní pucoê fcr DOS animas ai vn cuerponií vií
anima cnD03cucrpos.£aíripoo:asvcrcomoclaníma
feaçunta con fu cuerpo.|[£ IpasmasDe faber qelaní;
ma nenctresrefpcctos a fu aicrpo^noqcscomo quíé
oa pcrfccío ala cofa que la refribe. @ tro que aflVcomo
cl mmiftrai aoeraa *o:Dcna fus ínftruméros para po;
nercn obja ruomaojairtclanimaatocrcça^ojDcna fus
o?gan osco?po:alcs i las vírtuoes que firuen ai cucrpo
pa ob:ar coellos. £l terecro que alub:a el cucrpo como
lu5alacofaalubjaoa»
C£pmilo*\>* SDda conueniencía
QelaDídpavmom ,fé>#
£lrefcemeauer entenoioo la manera Dela
vnío oel anima cõfu cuerpopo?los cjrcm
plosqucpufiftcperoconfiDcrãooqclaní'
i mafcguomcIpaspmcriooDepjouartfe-
_! guDlasDíffinícíócsqarriba pofiftecsv;
nafubítaaamcojruptible:nomeparcfccqfeDaieatun/
tar co cítecuerpo/ra eito me mueuc tres rajõcs.Xa pa
meraqucfienooel anima inco:niptíblc:masDígnacofa
ena qfca^untanecõ cucrpo ínco:ruptible comocselce
leítial <i las cftreltas^rcm ficoocl anima ínmatcríaUoe
una fe) u tar con alguo cucrpo menos material: como es
cl tuego: cl qual feguo fu natura es mas foríl qlos otros
dcntchto8:^ma8noblc^lib:eDcmatcria.5tcmfenoó
el anima l?umanamaspafeaaqlaeotrascomol?asot
c^oconuenictccofafueraqucfeaturííracõclniasperfe
cro^fufficíércaicrpoocítosbairos^lpalláremuclpoea;
nimales ^ue^oos oecuerposque ríenéconfigo tooolot
quelpan meneftiTmqo: qcllpobxpelospo: veftíDnra.
víías pojcalçaDotarmaf naturalcs para fu Defenfatso?
trasfcmqãteecofasDcqueelcuerpo^umanocarccco-o
• Deparefce menos cõueniétedte a^untamiétoDelanima
Ipumana co tal cucrpo. H&. %\x í?as I?ccí?o vn buen ra
5onamíeto para guarnefccr tu DubDacõ buaia n^ó. go
po:quccono5casc5 quãto concíerto o:oeno Díos eítacõ
pania Dd anima con tal cucrpo: te lo quícro Declarar tra
çcnDO prímcro a tu memoria q nueftro feno: cnla criado
Deite vlfíblemíÍDolo partío en três partes p:ídpales:co
uíenefabenla criatura efpíritual.tefto nota el p:op£eta
quáoo cnclp:ídpío ocl gcncfi Díjtufôicl p:íripío crio Dt.
os d dclo.couíene faber fcgúD los ooctojcs la natura fpí \
ritual o angélica q es puro fpiritu. 2La feguoa parte Dei J
míÍDo es puraco:pojal.^ nota fc DÓDcluegopí5e. ^la tf; \
eira.poj la qual fe cntícocn los quatro dcmctosilasco:
faselanétaoascrccptoellpobKqcsnieotocntrclofpírí'
tual % terrcnaUlpajela terccra parte dl vníuerfo.JCa es
cõptieftoDcl anima que es pura fplrítual: ^Delcuerpo q.
es puro'co:po:al.y cito Declara cl mífmo pplpcta oijíé;
DO qoefpucs qDíoscriò el delo ^la tíerra a tooos losa;.
nf males <z las eítrellasiDíp.ipagamos l?ób:e a nfa £ma
gen H feiuqaça q fea tbb:clos anímales Dela tíerra. a (b>
b:c las aues ocl a^re^ fobje los pefees Dd mar. Cfflgo
ra DcelaraDO efto vcamos como nfa anima tíene cucrpo
p:opo:cionaDo a fn natura oóoe Ipas De faber que cl ant
ma Inumana tíene el mas bajro graoo entre las cofas ín;
tcllcctualcs^pojeftoDírerõquceftaenclorijõteDelae;
fpuíDaD que quíere De^ír cnel mas bap graoo Deloe fpí
ritos cclcfhales.IBcmancraciuc notíene natural mcit;
reeiirucntciioíiníctoclcoiiofcímíctoDelaecora3parrícu
lar n claro çontolos angelcsfi no vníuerfal scõfufiviS
p02tarito|?amenclterpara alcançariaspcrfcctct mente
po2 entenoj míéto bufear las efçccies ínteUigíbles mcoíã-
res los fentioos co2po2ales.T pô2 cflo no íbla mente tícn e
el anima la \>írtuo íntcllectual: po2 la qual es .femejante
aios angeles: mas avn tíeneia fenfítíua g vcgetariíia cô
las qles participa có las cofas mas bajeas q cl Ip5b:e,y
eito leguo 21riftotil po? que la natura no falta |amas en
lo neeèiferíoní|?a5ecofarnperflua:£taiícnoo clanínia
vírtub fenfítíua: lã qual no pueõcvfar fus operactones,
fin ínftruméros co2po2ales:erancceflario quefueflea^u-
taoa con tal cuerpo que pipicfFè fer. fnfficíente Tuícto ti*
lô3o:ganoa oelosfcnríoos^ pasmas oe faberq tooos
los fcnríoo3 fefunoan çncl fentíoooel tocanal qual le re;
quíere ojgano que fea incoío entre las qual<Daocs cótra
rias que fonicaletura: fríaloao: Ipumíoao^feqneoao: a.
otrâs femef átes:Dclas quales clfentioo oel tacto esap:e>:
(?enfmo.po2qnc el efta cn potecía a efta có trarícoao n la:
pueoe fentír; jêquato dpjgano oel tacto es mas reoují/-
DoalaEgualoao odacoglcriom tanto mq'02 Difame?
Íu5ga las cofas fenfiblcsjgmes tenicoo cl anima íntcUe;
ctíuagfectífllma vírtuo. fenfitíuafnencceflaríoqelcuer
poaquíêfcaiHaoevnírfticíTentijctooequalíoíioescon.
traríassmas reouiíoo ala Egualoao bela cõpleríó que
níngíí otro.S po?efto la $tuo a potécía oel tacto es mas ■
pfcc^ni&ea1l|?õb:cqucDe!ímgff.otroanínialr:cnrrc.
los Ipõbzes aqllos fon oe mq'02 íngenío q tíené mqo: ta'%
ctocnquíctoD03lOQfentíoosqne firueal entaioímícto-
eílá fnnoaoos. ê po: cflo oí5caríftotil: q los que tíencn
las carnes blanoas:tienen mq'02 cntcoímícte: p02q es íc •
náloemasferitoujíDOsalmeoio: ^p02con(lguiaitcoe,
mcfojtacto^in^ébíuoôrentíoor^iu^ío^èpojaqtóft.
F
rerponocaloôarguteSrcôqucmouífte. 211 p:imcroque
e!iclcua'poipumanoquãtoarumateríafel?aUãoo6cõ/
&ídoiKô.Qnfliaoífpoficíoo potencia que tíaic parafu
fo:niaDclaqualrccíbcfcr.©n*acBlaccoíd5natunUoe
algua cofa q acòpana * figuc ala imtcría.ercmplo.íBn
carpíntero ga aforar vn maocro elígéla fierra oe mate;
riafucrte^Duracoinocselipíerro.alaqualmataiafelu
giic cl molpo. £ afll alaníma'íntellcctíua es ncceiíaiio et
cuerpo matenal £ oe rgual cópkjriõ ga que pueca qxv?
citar la vírtuo fcnfmua.|^ero que tal matéria fca comi t
ptíblc Duícnc oc fu natural cóplqrícn ^compondo q es
t>e qua tíoaocg côtraría&Ê fi Dí^eíTes po?que oios no lo
$30 ínco:rupnblc pues cj pot>ía+cigo cj ocla volutao t>e
Dío8nofepneoealrisnarra55.gtéoí5oqcomofantau
guílínoi5efob:eclgaierunolcl?aocm:rara)lacreaaoti
Ddas colas lo q oios pueoe mas lo q ala conoído oclas
cofas cõuíciícw ga ler l?õb:c £cn tal grat>o entre las co;
fao cnaoasconucnia q tal cuerpo touieflc.ma£o: meteq
furíímabcoaol?ap:ouetoopo:oooeçracíaall?ób:e
oclaínmojtalíoao ^petua oefpucs cela hnal refurredon
meO!átecliníftmoDcrnrcoépdô»caifc$íícoarçume
to te rd póoo q cl anima íntellcctíua no es I ola mete vm*
DaalcucrpopoKlaitenterpo:quccftopueDeunelcu^
po.mas a vn fuc vníoa ai cuerpo po: el feníír.la qual vir
tuo fenfitíua requtere oxçano £gnal uiaitccómpleríona
oo. £po:cftofuencccflarío ãlaníma ttcllccrinaoevnír
fca vn cuerpo mirto enlaqual míjtiomlasquãlíoàtts
contraríasfean reboas a vn deito mctíóç tempera*
mento:carifucircvncucrporimplcDclfuegocomomDí
5C8U0 pooria fer rgualoaoeulâ complenonpo: la crcTd
t>a fuerca oe t\\ calentura cóoc pardec que masperfecto
côdaierpo mirto paloquecômcnealfairinnétoqucuo
vn fimplcelcmcto. M vltímooôoe oijcsSlosaicrpes.
actos aiumate toutosfon mas pcrfectc6po:quctícnctv
).
, naturalcá arfnàa, JBtgoquepo: cfto no fe pucococ$tr
' que fon niqo: ootab03 que el $ób:e: ní quáto ai cu.crpo
niquãtoalaconotcio.^graoooeantmal. quantoalcucr
po po: que el (?õb:e toe las ma nos las qualcs fcgu arí
' ífotíl fon ojganò oelos o?c$auos.a aqucllo que los orros
anímales l?a'5cn cõ fus mieb:os:J?a5c el t>6b:e a mas per.
feeta métecon lasmano&tmastíenela ra5Õ fob:e toco
para p:oueer tooolo ncccflTario feguola qualtoao oetí c
posUugares ^negoaos: Ef&xuo la conoídõ ^officío.oe
la perfona i£ po: tanto oito Juríftotil end p:imcro oe fn
polítíeaqellp5b:etíaieani)aspojfunatiiralp:uoêdaí
graflElêcõduge qucconuenictc mente fhevnioa cl aní;
maatalcucrpo.
CCapirulo, \?j. ©daquanttoao
oel anima.- - ,' 4©. . . %;
^:qucficnp:e!?co£Oo cítooa criatura es
límíraoa Tcoftrcuíoa a deito ternrio oc !u
-eflenda: n folopíps csfin termino z mcoi;
^5gj; oarqucnía faber qnetanta es la quãtíoatí
g^rgt^ Dcl aníim |pU|tiaimí ^ ^n ç,a8 Dc pa,
ber q como fyc oícbo enlps capítulos paflaoos cl anima
esvnarubftádafiimicrpoioóDcfefi^icqnitíaieqnri;
sao ní meoíoa po:qntíoao:o õimcfionco?po:al:pocslí
mítaoaHDcdtTtaqntípaoqntoafiivímio^potédajca
folo tnostícne vírtiioínfiníra sporéda nocríaoa.íEaflV
cita cl anima eu caoa gte ál aicrpo fegíí ia totalíoa t> ô fíi
eflenaa q vírtuopo:qafiE cila cô la vírtuo vífuiacnlos
ojoscjnoefta elasmanoa£cou la palparamenlasma
nosqiio.cííaaaso:eías*affiótos otrosfentímíéros fe
gii \>írmoo2tennmaoa*ffltqcroq píenfesqellaòomer
fasopcradóeslpa5en el anima maroto menorni vn o?;
ganoquecn otro,po?qquãtoafucfcwáã rataescn vna
paitequataauooaspuesuottaieqimoaomatcríalfal
uo vfitualXa qual quãtioao fe cófíocra fegífo fus ope
radócs. centre citas la pnmera cs&ar víoa^meoiame
cita twjctooaslaeotras. ®. flÊuctpas ve5csl?epefa>
oo cj crcfcc claníma crcfdcoo el cuerpo.po:q vemos que
como crefcen los n ifí os:afli crefce cíí lios cl fcfo a la ra5o;
n la fuerça a los fenttoos. X1B>. Bas oe fabcr q cl anima
tntellccríua es v na fubítãcía fpírítual q tíene en fy pooe;
ríooera36^c6Cíifitooa^uaU£po:cítocecõparaoa
aia figura circular: la qual çgual metelealuega oe fu cc
tiu ÊaflifElafic^raresonoacs maspcrfcctaqlaso;
trasfola mente po: fu ^ualoao mucXp masperfecta fe
ra cl anima rajonable que no estai po: grãoe5aco:pO;
ralmaspo:vtrtuaUÊpo2eaoquácoelnínocrcrcc;no
crefce cl anímaco?po:alméte:ma8crerceap:ouecl?anoo
enlaperfcciò.Cacomofantauguftínoijeeneirdtooc
triní tatccnlas que no fon gráoes po: quátíoao co:po:al
vna cofa es fer mas grãoes fcfer mqo:es. Wi oonoc pa
refee quevnacofaes claxfccrco:po:al:otrac8Clmqo*
mr.Êafll cl anima no fe ípajecóclriempo mas grãDe/fi
no mqojXa fi la grãoeja éloe mícb:os t>í5tefle cita me
|'o:ía:quãro cl i?õb:e fuefiebe mato:cs míéb:os tanto fe
ria mas fabío: t vemos po: cfpcriécía lo contrario, !©♦
2Dí me po:q cita mef o:ía fe l?a5c mas po: longura oetíc
po que oe inícbx». HE>. Xa grãtx^a oelos mícmb:os
• uo p:ouíene po: lõgucja oerícnpo. £a vemos mud?os
moços fer mas grãoes oc cuerpo q alguos víqos: n po*
cito la vírtitD oc crefeer los mícb:os a gráoc^a nova çoi
ra5Ó oc tícmpoanas po: íncícitas >: ocultas p:opo:ciões
oela naturaUga particular^eitos no poDcmosdaramc
te alcãçar a conofecr* 2ivn qucoísen los aítrologcs que
eito p:ocece sela íuflueda ocl delo r,efpcdaimétcí>la lu;
natoevaiusailao:aoel nafdmíétooc caoavno, jta
ra3on po?quc I?a5cr fe mqo: vícne cócl tiSpotâae aríito;
til cííl touro oc an ima que es po:q cl anima humana en
J "
Ih. críadon es como viia tabla rafa:cuta qual niugíía eo;
facftacfaiptaí^cócltíépcicocl qrerddo crpcrtmaita.
caoa oúi mas» * para tal orperi&ía es ncceffaria í ógura
oe tíepo.s po: cíTo oí3C dil líb:o p:ímcro oela ctbícaque
csímpoffiblevn moçofer vírtuofa ^oa Ia ra3opo:quc
para íervírtuofocóuíeucqfeabíen babítuaoocnla vío
tuo* n para ganar cl ab íto v írtuoíb cóuíaic que p:ecct>ã
Iiuic|?o6aao8:po:quevnactonoipa5euíengc0íaabíto
oevírtuo como vmagotono:mano Ipa5c waik\>rmu*
djosactoe requítremnebo tícpo. tpoKfto mcjo:amos
cõ la íonguraDcl rícnpo * no oelos nricbtoõ, 3). l|bo:q
. los nínoB luego como nafecn no Ipabtan, IXfo. po: q la
. paíab:a es vna b05 figuíficatínatla cjl p:oceoe DC!OB<II>
ftruinétosnaturalcsq fon Ia Icnguaíbcjoew oícnte&pa
Jaoarcgargata ?pntm& Êlpasoc faberq cl pulmon es
como cl fiicllcoelos organoala garganta es como cl ca>
ííou.cl palaoar es como cl refpíraDcro:o boquífa po: co
faleci víetoq|?a3cfonar,laleiigiia cscomolo30ecosq*
foíiná la mclooía.los oíéres E beços como las teclas, pu
es Digamos ago:aq cílos ínflni mentos enlos níuos no
fon bíc finiic&cTpcrial métela legua:la ql po: la abuoa>
daoclabumíoaoq muclportxna enlos níííosno csfír;
mc.gcftara3õ csnaturaUCPa-oaUcocDcíloavn que
loeníiioatoiítcflcii cõplíoamérc lus íuítrumétos natura
lcs:m po: eflb poo:m bablar falno coei pccllb oel tíepo:
po:qavmq la b03es natural atoooantmalq ttencpul;
monHlcsua:pa-ocIlpablarnocsnafuralall?6b:e^Ila;
mo aqui natural cõmcncfaber,ppío cflendal como las
potedasq ^pecoe oclespncípíos cófhturíuos oel !?õb:c»
como es fii j>pía paflió.como cl reyr en fcííal oc alegria
eeUlô?arcn leííal oc trilkja. Ca fi aflfe fucfTccl Rabiar
tocos termaii vna légua <z vna maneia oc Rabiar: po:,q
Ioqnce6uamralcsconmnatooos como Dí5c2lriílotíl
ajçlpjímerocKcclo^mascllpablarcsvuartcqucrcap:!:
ocpo:lu^ovfo.Bíc«CiucfepucDcò^Vqued|?abtór
w
es natural ai l?õb:c cn quáto no es cotra fu natura po:q
csfciíal* moído oc fuentaioímífto,©onoeparefcefer
finfo aqllo que oíjen que fi no enfeilaflcn a Ipablar ai mV
ííoquáoo vinícflea £tt>at>oel?ablant;ablariala Ic^ua
oe aoam.po:que la ra5on ^erperíeda mueflran lo cotra
no;la rason pojquc afít coniola Rabiaria el nino a qute
nofueílecnfcn?.oa:aíTtla Rabiaríamos nos otros por
queap:cnocrla Icucçua materna noiparíaoluíoarlana*
tural:afTi conto ap:cnocr cl arauígo noipaseoluíoar el la
:
tmo.Zaqcperíendaqiic vetnos quclos muoos natura
les ntngua icngua J?ablã po: que uafccn fottosti no po
tncnoo ow no pucoen ap:coer lengua. ©£ a efta caufa
i)t3earifl:otilcnclp:olosooc fumetlpaplpífica qlosanú
males que no tíeucn oçr: pueoé fer p:uoétcs:mas no pue
oenfer Dífctplínables*
C€apituto.\>i)Xrata cn general
oeomcrfasvíttuDesopotédasqelanímatieneavnqes
vua^piuerooclosnõb:csqclauímatícne. .©. .
- íBcgo teqpx>figasefta matéria feguelo*
oêqucmqoneparcfcc. ílÊsí^refcemc
qoeuciuosti*ataroelasfuer$asopotcdas
CíClanímajpucspojqcperíaidavaiiosDí
ucrfas potcudasenellafegunDla oíuerfí/
DaDDclasopcradõcs^mouímíétosoel!ponb:c,íElpas
píímero oe notar q cl anima fe$u Díuerfos offidosrctíe;
ucomeifosnõb:cs»XlamafcaminaeiiquátoDavíoa
antmáoo:^niãtíaielosnncb:ofXlamarcanímocnq!i
torabc^quícrc%XlamafcfcntíoocnquãtoficnteXlaí
ma fementecn quãto píCfa a cõftocra, ©15c ferajonen
quãtoDífcenielavcroaooclafalfcoapc5Dífcurro»©í5e
Teaitaioínu&o:atquãtoaitífecfinoífcurfo*X!amafe
fpírím;mquãtofcal^iencoiuéplado;r^tquãtocsfu/
ftádafín aicrpo^an bíefíoteapctífatfecõaipfllÈda ?
oeçrafable. THí qcro q creas q po* tencr taras potédas
SDíuerfiDaoocoperadõesdanímacsmasDcvnacnfu
natura ò fuftáríaXa dia en fi es vna n fimpic i mcoíã;
íesoíuerraspofcdasfaleaiDúierfiDaDDefantamucIpc,
oub:.coc operadões» £ po? efib oíjc fanra uguftín cííl U
:b?ooeedena(tídóóogmaríbu8:noaxemo8Ta*oosanK
tnasen vn Ipótoecomooijro ^facobo a\oè otros ocfíría:
?3na auímalq bíuífica elcuerpo çeíta mejdaoa con ían
gre,©trafpíritúal qnèbíuíficala ra5C\ ÍJíàasogímos
fervnamcrniaaníma:laqualjutacondçuerpoDavíDa
aios míêb:os: >z oííponca íz mcfma en rá3Õ. fênicsencl
.(rôtoeafc vna anima orças operadõesfon oar vtoa.fcn
itír.ra5onar: fcgíio porêda vegeta tíua* fcnfrrfuâi rado;
:nal finiDaoas en vna íiibftãda. £ para oemoftrarefca
fimplídoaoivníoaDDel anima Ipitmanacõfiipòocrfo
5(3padDao.íE>í3cariftotíl aid fcguoo ocauium queco
• moenla figura oe quatro ângulos íeenderra en virtuo
>aqlla queesoe três angulos:afíi aila eflen da ocl anima
íiucllcctíuafccotíenélavimtovcgctatíua^faifmua.S
ran bícn 013c anftotí l:quíércs tu ver q no tíenc viu lpõb:c
'falu o vn aníma:oela qual como oe vna fuete ^ecoen to;
\Oaelas opa"adòcsbumanas.Í]fèHraqíi cn otra mane;
:ra fuefle la vírtuo fenfitíua:no oaría empacho aia íntelc;
* ctíua/j^cro vemos po: erpcríenda q ocupaoact anima
'cerca odascofasIcnfible&luegofcébaraçatpneDeme/
^osaielcjrcrddofpírítttal. como caoa Dia ventos enlos
aríoétes oelascfcrmeoaocs, fipudto q cerca ocfto ata
muclpoqo^ír^oífputarqcro paliar cõ cilafentéda oe *
■ aríitotelcôfojmeala comíí oelos mas fanos tl;eologos
;mato:mete poj fcreftetrataoo vulgar ^ga vulgares».
C€apituío,\>uj« comíença a rrá>
fâroelas p.otcdasoelanúita:* jSmcro toca oednco lúm^
icsbcpotedas * Ddos drtco fentíDosqrtericKesDdaía.
.©♦ .-
l21mcI;así)í(J>dl08nõbíC8qtíeiKClata:
[tfcomo cncl l;ob:ca\m q tcga mudpa é po
tcdasovímtocs^obraseôvnafolaam;
jma^eflcoqmeDígarett efpccíalquãtaa
SI • a quales Ibn las $tuDcs >: potédas.Dd ant
ma.po:q faber algo DC tal matéria es cola mti£ pdofa <i
fuaucílt&.l^lapcmcDcvcrenrítanocrccIpoDcfleowDc
fatííTa5erfuinaríametca tup:eguta. Ê^meramcte^as
. DC faber q fegun ariftotcl aicl an ima Ipumaua a£ cinco li«
najcs DC potcrías: vua vcgetatíua mecíantc la ql mátíe*
nc^zaugmétacIcuerpoiDavírtiioifuerçaDeaigéDjar
©tra potcda tícnc cl anima ga fentír. © tra ga Dcflear,
©tra para mouctfeco:po:almcteDclugaralugar.otra
Ecftacslamasalta para entêDer,©. ©ejra oèlpablar
oclas o trás a Dímc Delas po tcdas cõ q fícnte. n íinticDO
fcinclma^imicueaDcfTcar^DcaqllasqfcIpallãeíKlctt
teiiDímíéto po:q cl conodmíéto Dcftas es mas qrcelete %
pertaiccc nmoa nfo p:opofitc*Hfe. pucs tau bíémca
taiaíic^cfcogííle^asDciaberq fcgun ariltotclcnlaÊtc-
mas bata 61 anima q Dí5m íênfitúm a£ DOS manéras DC
poteda8ívna8qDí5éap:clpêíTua8/otra8qDÍ5capctítí>
uas« las apjdpélmasfoitDtesfairiDosq fe parte cn DOS
mancra8DcrciitiD08:v?.no8qllamâ^taío:c8pojqtícnê
fiis õ^anos >z ob:as a fucmtotrosq Uamáítcriojcs po*
q tícnc íus o:gano81 ob:as Dentro, Xosèjrteríòjes (bit-
dnco.cõuíene fabenla vífta.el o£Do*el guftoJa potenda
q I^nclcwlaq toca ofícute tocáDo co mano:ocõ qlquíer
otra parte Deícuerpo. JE>* jEftosdnco fcntiDosícm taa
cohofcíDos qnínguono losconofccf^tíéncícntíDOtpor
enDcDejraDCD^ír mas Ddlos: ^oí mequãrosT qlcsíbti
tos fen ti DOS ínteiioscs pos q cílo8 Ipc mucl?o Dcflco Dc fe
fcercqmocofamasalta Emasoculta*
CCapír ulo a^oelos fentíoos f n*
tCHOJCS.. ,íl&*
Jgls oe fabcr q auícena e» vm Ub?o que I?i;
50t>elamma poncqaçdnco fcntioostnte
río:cs, jEonuíene fabcr cl fentíoo comum
lafantafia.^ímaginanua.Xaqmma;'
J tíua>2Lamenio:atma, Epara qmqojen
tíenoasqcofa cscaoa vnaoeftas, IPlotaqaquelqcrio
la natura^a t conoídon oecaoa cofa no quífo qlefalta
fccofa ncccílaría oe aqllas q ouíeflc mcneíter. & po: tan
ro quífo q cl anima fenfmua rouídTe tantas ob:as quan
tas baltaflen ala víoa oe m animal pcrfccto* £ qualefq
cr ob?as q no pueocn p:oceocr oc vn princípio mucftran
q pjoccocn oc oíuerfas potédas, jComo no fca od*a cofa
la potcnda ocl amma:faluo vn ccrcano príndpio ocla.o;
bjaoclaníma.il&as^asocnotarqparalavioaocvn
ánímalpfcaofcrcqma*cqnorolameterienmla cofa qn
DO cila pjcfentc mas a vn qnanoo cfta anfcnte, po:q fi a;
fí no fucfíc como cl mouímiento ocl anima p?occoa oelo
q (>a comp?el,>cnDioo:nuca fe moucría a bufcar cofa au*
fcntcfinolanuúclTcenruraitioo.Cu^ocótraríocrpcrí
mcutamos ma£o:mctc enlos anímales perfcctoe que fe
mucuca bufcar mucipas cofas q no tíencn pjcfentes. oõ;.
oe parece fer neceflarío q no folamcnte refdba cl animal
tneoíantcfu anima fenfitma las femqançasoclascofss
fenfiblesquáoolasttcuecnfu pjefaida masq lasreten
ga <zguaroe en fi quáoo fon aufentes.^ como cl recebírz
confmtarfcáoiuerfosofFídoseiilascofaacojpoíalcsa;
fífcreonsêaoiucrfospncipíos.Eefto parece po:q lasco
faslpumíoascomoelagualíseramctereabéqualquíer
ímpKfiô^mallarctíaic^lascofasfecas *ouraste re;
dben oíficultofaméte a la retícne bié.pues como la potê>
da fenfmuafcafaioocoiganoco:galcôuíeneqotra po*
tfííl
tecia fea laqrecíbelasfafiqãças/oefperiescelaseofas
Iciifiblès ila q las eófcrua. Aikas oeucs iterar q ft fola
mete fc moníeflè cl animal po: lo q ftgiin cl foitico lo oe*
ie^ta/o êtriflcecno fciíà eofa neecííana oeponer cnelaní
mal fino la ap:elpeiifiõ ôlas femq açasq recibeelfentíco
cuias qnalcs fc celebra/ o las abo:rcfee.go es eofa ra5Q>
nablealaníinalqbufqalgtmaseolasnofolamétépotá
le eonníenê/o Ipuèga oellas po:q uole eouícné pa cl offi
cíoél fcntínmae ta bíé po? algtíos otros p:oueepos o ca
nos q felepueoe feguír comola ouqa quãoo vcevcníral
lobo Ipuçc oelmo po:q le parece mal fu eolo:/o fu figura
mas como oeenemígooe fu natural^a *i afií el aneallc?
ga las pajas ga Ipajcr fu níoo no po: el oele£teqcnellas
toma falnopo:q Ibn ^Ducdpofas pa Ipajcr fu níoo. coce
•parece quico ncecflaría eofa es eí animal q ge-.ba tales
intccíoncs meoíantc otro fentíco cc cetro pnes no puecc
fentírlas po: qnalqcr oclos fen ticos ejrtcrio:cs a po: cõ?
figuientecõuíencoaralgun otropncípío mas alto cc tal
obJa/f^nesqrceebírlasfojmasfaiíiblcf^uícnecemu
oáça/oíiiniiitadõ faifiblaEgccbíraqllas íntêcíoncsce
:namralamíílao/ocncmíftaonofelpa3Cpo:ob:acecjtte
rá: fentíco a a f\ auemos cc c^írq pa fentír las cfpcdes
.^femqaçasfcnfiblcsfneo^ciiíiDocccíoselfcntíco^
piorei coma ocfuertcq cl fentíco ^>pío |U5gacclfaih;
ble ppío cífcurríaico celos otros laifibles q eaen ceba
ico aqucl fen tíco:coino fu5ganco fer otro Io blãeo que lo
negro o venxpero)u3gar entre blaneo a culeeno pue
cela vífta ní cl gulío. flèo: que quíen !pa cc jitfgarcnm:
coscofasambasIpaccconoecr.Êafiiconmenequepo/
gamos fentíco comun para oífeemer Tlpa5er oíffercnda
entre cftos cos còfa&iComo eomiin taurino n\w&io ce
lias <z oclosotros fentíoos particulares ce fiicra*: ce fus
íntaidones»jComocc3nnosquc£oveo,@.uevco,Xo
^ualnon pueco ver po: la vífl#que non conofeef^non
c ii ;
la femqéan$a báieofa q miicuc fu vifta ^cniat mòuímiê
tofeacaba elverJEocftaobia concl ju^íóoclla fefigue
otraencl fcneioo comu po? t>o fbinjga no fola menteloq
vcemasq vcc. iEpararctener cftasfemqanças>nnteii
ríones q pacíbc ^ ju5ga cl fcndoo coníu fe ponc otra po^
taiaaíntaíòjqHamaiifantafia/o^maginactóqcscoí
mo arca/ o tl?cfo:o Delas efpcdes c famas q fo/ujga cl
fcntíco comu :c para )'u5gar las orras í ntccíoncs qno ca
ai oebaro cl fentíoo como íbir amíftab/ o cneiníftao na;
lurai, £B ojocnaoo otro fcntíoo q llaman dtimatíua/ >*
para cõfcniarla9talc0cfpccicefueo:ç,cnat)a la mano;
ria Tcnfual q es vn tl?cfo:o odas tales íntedones, y efto
parece po:q cl aco:DarfccnlosanímalC8ComícnjaDeal
^namtcticíoqralcofareacõtiaiictc/ooanora.C^õ
c>etanbícnDeucs notar q quanto alas efpccíes faiíiblce
qlosfetítíDOsfiaitcnoaHDíffcrccía cntrccllpõbjcrlos
otròs anímalcs:po:qfot>o&los ficte ai vna manera. go
quãto aeftasíntcdoncsqcírcDcnatural amíftat>/ocne
míítao a? oífFcraicín q los otros ariímalce pcrtibctalcs
•irttendone8pojnaruralín(Hnto?cH?õbKpo5VnDircur
fo^cõparadõ^actacaiifaloqcnlorotrosanímalcsre
Uamadtímatíua natural encUpôbJcfcDíjecogítatíua:^
es aqlla § falia las rales íntendones oífeurrícoo n copa
• ranso a po? tanto la llamaró algu os rajon particular»
ãla qual affignarõ los metncos 0:5a no ótcrmíuaoo en
lamlraoôlacabcça^cftaoífciirrepo? la6íntcriócspar
ticulares/como la ra3ó íntcllcctíua po? las vuiuerfalcs/
Eeheftapotcdaocla memoria fcníitíuacc títronoíbia
mentetícnccH>õb?ememo?ía co qlucgocn pjótofcacu;
.croaôlascofaspafia&ascomolosotrosanímalcsmas
avntícncremímrcetida meoíantcla qualcífcurrcocvna
fenfiblecofa cn otra Ipafta aco?oarfe cela cofa q bafta •'
CÉeroaDcsqucauícctmponcoti-ofciitíDoíntaioíOi;
erclacitímatíua* çmagmanua quecompone* gtclaj
cv
fãuqa$à8 q dian enla imaginado. jComo rda femq a
çaólo:o^6tmórecõponemo8vnmôtcDeo:oavnqníí
ca lo vimos, "(jàero tal ofoa no parccc ctilosotrosanima
les oifferctes 61 Ijótaccnel qualbalta ga efto la potcda
ímaginamia ala qldcomcmaoo: aueroKsendlíb:ooe
ífenfuetfetilíbílibiisatribule eftaotoa^fegueftono te;
rícinos neccflioáo oe poncr fino quatro porêdasinterfó;
rcacnlapartcfcnfitíiiaXonuíeneraberelfenriDocomu»
Xaímasín^S°^ntafia'la^niflriua^lamcmi02^^
CCapitulo^oelas ôos porenci
aaapctitínasqlíamancõcupífdblci^rardble. ^,.
glrcccmcaiierfufRdentemétc eméoíoola
ra5on po: oonoe los pl?rtofopç>os natura
les pufíeró los fcntioo8íntcrio:cs>ipo:elX
tota qrríaq meoíjaefles algnnacofabe
►'otraspotedasfenfitíuasq arriba menta;
(lenamâDola8apetíriua8.ÍI^.bíeiTtcaco:c>alíeDdoq
arriba oerimos T para q mqo: etittcnoas lo q pjeautaà
t»a8oefabcr qaflicomo ala fo:manaturalflafcoíasna
turalcs fc fiaiic fu natural íuclínadõ/que fe llama apetfo.
. to natural. jComo ala forniaocl fuego:el fobir arriba:o
, engcno:arfn femqante:aífíalafo2ma/o fcmqan^que
el fcntíoo pcrdbe fefcgucvna inclinado oe fcguír lo qc5
uícncoÇjutrloqueoaffa/ordillíraloqquícrevenccrfc
gun aqucllo 3 condbc»t efta índínadon fe Ita ma fcnfua
líoaó/o apettto foifitiuo.i? cite particró los r.amrales ai
' concupífdble>iTJarabIe,£lapettto cõcupifcibtellama
rõ aquella inclinado nicoían te la qual el animal fe incite
na ã ftguírloquelecouictteXomQelmanfar/o (?utr lo
que uoleconnienc como las colas contrariasafúvtoa/
o faluoJ: porque alguarej no baíaqucelanimalfiga
lo quelccouuíenc/o i?u£ga loqueno leconuícne po:que
' Ç&llaquícnen ambascofaalcrefiíléleDíoDíoaotrafii;'
crça o potccia q Uâmarô Erâfdblc htcofahtcla qlrefíftè
cpelea corra quíéleeftonia el bíêo allega d mau t po:q
fu ob:a côftfteenvcccrpuficró q la matéria q llamá obje
b arca élaql negocia es la cofa traba jofa o cíficulrofa:
teítas DOS potédasno fepueoéreou3ír avna po:q tiené
ob?as contraría8:po:q mucipas vc^s cõ la ^radble va
elaíal contra cl repofo n plajerqqere lá concupífdble;
ÉXapújcj, oedara mas Ia condi*
•ctqnpelasoidpaapotencias61 anima» ©•'..' ■*
"l^erría qmeoíjrcneô pues la potédacocu
f)ífdplc/2la^dbleeílanenla parte ftnfi
tíuaficneH)õb:cobcfoccealara5on,Z!R),
j]àara q mejo: entícoas lo q pgun tas I?as
ocfaberq enla parte masalta oellpõfocq
llamã entéoímiêto o rajo açoos potérías.Ê ndpalesicó;
«íenerabcrlaqaiticocqllamanentéoímiéto/rlaqqere
locntéDíDoqllamãvolútao^llaitéDíiniétoobcbccêlaa
fuerças fa oíclpas pojq fe mueucn po? la cogitatiua q ai
guosllamarorasõ ptícularpojq r&sonz ólasíntêdoes
encularcsoíomíoualcs tefta mueueala conaipifdble
^írardblê^pojqen-acogítatíuafemncuepoírá^õmao
alta q Dí5en vníucrfal obcDedeoo dtoeapetítos § lon cô
<upífable>r ^rafdble ala cosíratíua obcoeccala ra3õ vní
wcrraUy efto orgíméta caca vno ai fi qnoo vcc q fe miie
uea comer qnoo la ra5Õ manca avmêcõuímc* acó las
buenasra5oe0tíepla oendéoefu £ra. ta bíéobcoccéala
volutao Eeftò ejrpimêtamosen q\>n aíalcomo vce el ma
larluesoremucueatomalloocomovceelcííniígoluego
%eo pdeafin cfoar mas la Determinado oela volfftaD
po:q no la tíaicpero el Ipóbjeefpera q la r95Õ nlavolu,
taDqeôelapctítoúitellcctíuooradónallomanoc/pa^
entoe porendas o jocnaoas la mas ba.ra fc mueuepo? lã
nm alm»jComo cl dclo ntee bajro pò: cl mafalto como'
Sriltotdoí^cndtcrccroocamma.^.Síes^mo^s
CM:daraooqueclapctífóma0.b9):oqDí5Cii.fcnrualíD3D'Z
fc parte en concupifrible/ZErafdblé obcoeccala ra5on*
âlavolunfaDpojqueoíjcfant^ablociiçlcapitulorqptí
mooefu cpíftola aios romanos que cjrperiínctaotralqj
cn fus mícmbjos q contraria srcpugna aia le^ oc fa vo,
luntao» S/b, Segunola Doctrína .JDC glríftotel enel pn>,
mero oe fu politicamos mancras DC foberuia^oeman
ço a^cnd l;5b:calas quales cojrcfponoe otras cos ma
nerasoefubjedou tobeotenda* Xa p:íincrafoberauía:
^manoo fe OÍ5C oefporíco cti grícgo q enel laoíuo qere oe
31 r ícítccil. £eftc es qnoo d feno? cnfeií o?ea a fu fieruo q.
no riem: ra3Ó oe rcfiftír a fu macaco po? q el fieruo tooo
csè fu feuo:.Ecnefta manera maca Ecnfeno?ca el aíaal
çuerpo q nuca la mano niel píc uí los otros míemb:os q
fon fubjetosalá volutao lercfifte enloqpucDé. 2l^otm
manera ocmâoo ooefoberanía qllamá polítícoo rcalç
es qi IDO cl ma^o? gouíema los mcno?es lib?es ♦ los qlcs
avn q fean fo)U5gaoo3 ai gouíerno oe fu pjefiocnte: po*
parteocfu líbertao pueoc repugnar >rrcfiftír ai manca;
miéto oc fu nm^oj.^efta manera oe en fcíío?ear política/
o real tícnela ra3Õ avolumo fob:e la fqifualioao. q lia;
má la grafeible a cócupifdble,po?q cftos apetites fenfití
tios tícné en fx algo ,pp?ío po: oóoe pucDêcomo líb?es rc
pugnar ai maoamiêto Dela volCtao n ra5Ó. ÍLz tícuc en
fi oífpoficíó ga fer mouíDos no fola mete óla eftímatíua
cnlos otrofanímales a óla co^úm q llamã raso gtícu
lar n óla ra5ò vníuerfal enel l?ob:e mas avn óla £magú
natíua >zoel fentíoo ^po?gteoeftosoosfaitíoosEmagí
uaofietela cocupífcilbealguacoía oelectablczlaqene
;pfeguir avn q la ra5o fe la vícee seótraoiga. n afi no fe
ejrclu^ê q no obeDejcá eílas fuerças fenfitíuas ala rajon
avn q alguua ve^como fant "(fàablo 015cpo? fu natural
WbcrtaDjccôtraDísat^ífiefi^spotcdasqU^mascôcu
c ínj
v
piTctble ^ irardblca vn qucta m5on ^r volutàt»l<^ cotrá
oígan pueoen ob jaralgo: feguri fe Ç>a que vn pbbk vai
doo õe paflbn ocla fenfualtoao J>oo:a lujdtriar o matar!
>*nocometcrapeeaoopo:nop?oceoerralaútoDClavôlu
1
tap. abMm ocfaber q lí n que la voluntao confienta:
;
fama3fccomctepcccaDomo?tal.^Dcrt:ofeeiitcnDíoIo§'
PiróSantíagoaKlpnmercapitulooe fucanonicaqu-a
oódpeeaooruaeacabaoo:coiMíaiefaberpo:coufcntí>
miento ocla voluntao cngeo:a mucitaocfuerteq (1 laira*
• cíblc/oconcupífdplel?i3íeíreiialgunaob?a po: fiiamò;
lúmíentosnaturalce o adoentalescu que la volutaono
côfintíclTe:no poo:»a fer peeaoo:?po:que muct>oáfeoe?
^an vencer po:cftaspotaida8enmucl?08ocfuaauctoô
iacaecepccaoo: a po:q no pueoen forçar la volutao oto.
la fanta fcripmra enel genefi encl capirolo.tují.fu apêtíto
conutenefaberlaíradble oconcupífdble cftara oebaro
oericonuienelàbcr oebap tu voluntao q no te vencera
a pecar II tu no quíficres ? po: tanto anaoe:tu te en feno >
rearasoeliaífilpasoetcnerfirmcmetequenoconfintíê
DO la voluraoqualquter autooelaa potedaa ínferícucd
qfonírafdble^concuptfdblenopneocfcrpccaoo»iE)6
oe refulta q f\ algúo cftáoo oel tooo fuera oe fu fen ti 00:0
po: fueno/o po: locuraJO po: itinerante ólos anos oe oíf
credo Ipajeaiitocótra d mãoamíeto ocoíoano peca po:
quó cõfientc fu lí b:c alneo:to. ií po: cfb 1*356 qcrcn los
moomio8ÓrecI?o3êlaclcniçriafifnriofus.ocipomídoto
q no incurre trregularíoao elq en tal cafo mata a otro.
C€apíwl<x pj.que elenréoimié
tonoealafuílãciaoelanímafinofuadoere/ .©; \
igJreceme.qFaqoobícn fatífFccfpooekO/
líocítitiquo afli Odòáfemíoos cõ q cono;
cemos joòmb oelos fen rioos cô que pcflea>
moQ^nia:aso:.dJobír mas alto conto hi
■p>5
; tçntudon Inumana po: gmpbo.w fu conoamieto acoftu
b:a a ftfber las porctiae * vlmíocs q enlâ más alta par>
te Dclâmma q ca iaíntcllectíuá oíos pufo»I]Ib*afli es fe
mmanrtotcicttelpíinieroUb?õt)c fu naturalqmeoían;
te lo 5 mãaeonocemos alcançamoslò q menosconofee;
tnos*í£ po? lo a noa mas manífieftò naturalmente \>ení;
moaenconccímieiítobclomãaóculto.ÊpueslomaaU/
gcrooeconofccftânbíc^aaentenDíDofiíGlmctçerttêDe;
raaloqoeflcaôv>rparael[ol?a8pcnotarqenlaBtcmte>
leetiua comu mete iiõbíàn três potencias» Conuienefa;
ber.critcn&ínnero.mcmòíía a volutat).©. oc tooas três
querría faber alrço * p>f mero t>cl entcnoímiêro fi es otra
tofa quela eflenda/o naturalejaèlaníma.Ufeaaeflert
da oel anima es fuftancia. £1 cu tcnoímíento es adoente
ppjqttcespotenda ineoíantela qualclaninia cntíenoe*
ciaspotêdasnaturalcspcrtenecêaiaieguDa cfpcdet*
.íaqualíoaoqacespjcotcamcntooeadDéte^poKoníí
«gmente dia es adoente * aiTi no puefre fer \>na cofa eõ la
eflenda Dd anima q es fuftãdaXa cn foto cios la eflen
cia tia potenda fon vna cofa n po? eonftguíen te fu fer <:
fu ob?ar/|Jàero enloa angelcs tonbíes cl en tcnoímíento
ES vna potenda con quecnrienbcz no.es laluftanoa oel
anímairiodangeU
Qr£apúpí). òl entéoímiéroagen
te <ipoíTíbleTélcnccDímtcto poffible tilara55. W>.
-s|)gl^econofdt>o la conoíctónt natural^
I oel eu tentn intento en general querría ago>
ra faber en cfpedal qac qniere D^ír arífto
., tclcneltcrceróoeanímaquoo fríseqneen;
Uí^^l clanímaa^cntaioimicnto agcnte^polfi;
blc»a&.l?a3t)Cfaberqueelaita>Dínitgitoc5quec!itcn
oanos feguno artltotel es potenda palluia * fu paocf;
UtTfcDbercfcêbtrlviefpêdeintclligtblcqueenriéoc,pttes
cómotrala lunib:cnçccíTaria para $tasfcmefancasme*. 1
Diahtcôlasqualcovaiio&nmcuannueítra víftaofcajíc. I
DO lasmas(brito ó alumb.:anDo cl meoio para que vca
mo'8|2líri€ôcofaricce(rana vnalumb?ecríaDaoet>ío3 :.
endamma queefclarefcc como mcoío alumb:aoo a aoel
gàjalásefpetíesociascofasrcníibleô/rmatenalesque
entenoemos: Ipasíenoo las éfpíntualcs *confbJmes ala -
riatjiraleja ocnueftro entéoímíento,yeíta tonbjeínflin? \
Dâpo:cno8 enclaimwj /llamo2lríítoríl enteiiDímíento
QgaitcroctoqualtanbícnftpuDocntcoa-loqucclpfak
mtteoíro.Scnalam cé fob:c noaotrosfeno: la Uwtoe
õetucara. ©♦©uaríafaba-ficseítalumbkvnacora
conel en tenoímícnto.con que cntenoemosJ]^ Bas oe •
faber que pues tíeneii omerfas ob?a8:comene faber que
cl agcnteálumb:a z d paflmorc&fbe* refeíbtenoo entí>
qioe loalunteaDo: po: fuerça J?38 oe oc3ír que fon Díueiv
Ias colas a vn quepara vn afecto en VIM efienria Del «a
maiuntamenteconcurrcn.^g^nbtenDubDofilara;
50íipd entenoímíentocncl fcombjcíbn vuacofa. U&#
^uacofafou:pojquelamermaporendaqucrcDt5cen;
fenoímíento pojqueentícnDefin Dífairfoeile principia-
ciue el tooo es ma^oi que fu parte t otras verDaoes reme
lantès: aquella triefma Difenrre^ bufea ra3onaiioo vna
verDao poi otra o oe vn princípio o muefros facanoo ai.
gunaoalgunaôconclufioncò.pucsarTEcomopojvná
namraleja fuelga la píeo:a en fu lugar a fc mucue acl qn
DO felpallaDefucra. afife vnentenoímíento; entícrioela
verDao ^el mefmo eaelque mueuc ra5onanoo T Difcurri
cnool?aftal?allarotrawpo:elenteiiDerfcnamaentm>
Dinuento. n po: el tal vtyomr fe DíK ra5on*

CCapímio, íCíU). que Ia rajon fit#


«►.... *
rvííf
pcríoKínfenoj fon víiacofíHtanbfen elcnteúoímteiu
to cfpccularíuo i p?arico.
X>: ' .r :: ■ :.'
fifllosfanaosooctpKsIpaUoefmptosoú
ucrfòs nomb:cs ocla rajon que algua vej
lallaman fupcrio: >zalguiia ínfeno* q quí
creoc^ralta^baraqucrria fabcrqueox?
fa fon fifori vna cofa o mudpas.XJ&.Xa
ra5Õnfuperio?o alta esaquella quccontempla lafcoí^s
celcftíalcs ifaca éllaslasreglas^oen para bíeobjár
^laínf<Tio?*barac8laquemnaioeenlascofastempÒ
rales fcguno fant gíuguftín enel 005010 libjooclà trfiífe
oao. fé)onoe rdltlta que vna mefma ra5on es Ia fuperib
OiAlaínferío? /|^o:quela mefma rasou qucpojlasó»
Tastempo:ale8fube en conofdmícnto oelaseternales: 4
po:tantofellama íuperío:/eiítenoíenoo enlascofaste;.,
irtmalcsfolamentefellamaínferioj.íE tales nomb:cs íe
xonuíencn po: los oíuerfos offidos a auetos que I?a5e :>i
tau bíen los conofdmíentoscaufan cnla tal ra5on tmm
fos Ipabjtos oc fabeníCa cl Ipabíto 'con qncla ra5on coít
templa las cofae erernales/o oe fu conofdiníentofacil rè
glaspara enocreçar la víoa enoíos:fe llama fabíouria;
■y elipabítoqucoa couofeímiento oclascofas bajrasfe '
lia ma fdeucía* 20» «Como me ç>as rcfponoíoo tau claro
'enla óuboa ocla ra3on fuperío: *ínfcríò: aníTi me oi (í el
entenoímíento fpceulatíuo t p:atíco fon vna cofa,'2)jb»
Sríftotdrcrponoca tuouboacneltercero líb:ooeamV.
ma/ oí3íeuoò que tan bten fon vna cofa ♦ jr cílo parefec
pó? qúeaenttnoímíenroefpeailaríuo fcoijc/ ai quanto
cntíenoc algúna cola Rn o*oen ar cl conodmíen tò a òb:a
alguaxòrnoconocemos q íos elemêtos fon quamvelèrt
tcnoímícto pjatíco es el q o?pena el coriofdmíento alaò>
b^Xomo quíen quíere faber la le^ oe cios para ob:a/
lia *í£poj tanto oíje gjríftotdquclosftuesque tíeuài
tituèríbôléôotcron t>tucr(b3nob:cs, ifào?quc cl fi n õl efc
pecularíuoesfabcr/ocomremplar/olavcrDao.yelfiíi
pclmefmoenquantoesp:atíco:esob5ar»
fTèapífulo-jc \\ 2>da quellamaii
fmberefn .iE>*
^clpo me I?ã cõ íblaoo s fatifâcÇo tusM;
pueftaa?po:cflo cob?QofaDtaátmpò:tu:
narte que me alumb:eseu otrasouboaa
quemequeoâ^csla pnmeratqmeoícças
_ qnecofa es la que los rlpcologQs llamafih
oerefi,S3í PO? ventura es alguna octas potencias qucfa
ftaaquí Ipas Dídjo.Ufe.lBo crca.s que rcfcibo ímpomi*
naaô antemuclp^conroladonen ver tu pílí5aiaa^p:o<
uec|?o:pQ?moe no feas cou aroe eu p^rgutar que £o no fc
rçperQofQen terefponoen rç cercabcfta pjegutal?ast>e:
. íaber que la que ofccrç los tl?cologos ftnoerefi nínguna
pptencíacsoelasqucauemosljablaooiuoelasotrasél
anima: conuícne fabcr volutao * mcmo:ía oe que oefou
esentcn wnoat>ablat%©* ]£wcsquecofa mtXXbJm
Ipabíto natural oelententúmtêto Ipumanocó queconoce-
ap:ocuralas cofaaqueoeue ob:aw para que ntqo? lo.
entíenoas l?as ocfaber queoíos naturalmctepufoen no>
„ fotros cl conocímíeto oelos p:índpíos efpceularínQS me-
%
diantes los quales pjocecjemoc rajonanoo el conocúmê
rp oelas conclufícmes como oel conofdíinicroq cl toco ee
t ma^cjfuBte:oqrvenelvaromaio:í;abe^guajDeotro
v
enelqfwerema^c^bjaniasaãçanios^conocem.osra/
jpnãpomuclpas coclufiones Y, et conofdmícn to oc eftoa
rtiacui^lesp2idptosatriburoaríltotelnoaalguamtelIc
{.tíua poteda ftnoavn abtto3llamoenchvf.éla étnica cri
% tçriõimíàoólos^ndpí08po?elqlHatural ^abítooecú
oaeneiaía influ^oonatural méteconocemos los tuc^os
^ndpíòáDcconofcer.^aflíaEotros ^ndpíosnaturales
t* ob?ar/como q d bicii eefre fcguír/p el mal belpujr.el.
bien comu fe ocuc ante poncr ai particular, £1 bícn ma#
ço J Te ocue cTcoçcriE cl natural eonodmicto í ftos no gte
nece a alguna cipcdal potecía fnrcllcctíua fino avn cipe;
dal Ipabíto natural q comumente Uaman nfcô fcoctojes
fmocfefiavnq íegurifu fccríuadófcclgricgo felpa t>c cf;
críuír^pronudarYintcrcíicoxailafcguncafilaba^^ii
^poiqoefdeDcDeíintercovcrbosrccoqfigiHficacôrer
uar,£ aflí fignifica (intendi atendon/o côlchiadõ: poj
q pó? losprindpíos pjarícoe t>c bié ob:ar qconferua: fa
3c acero a feguir clbíeti^ Ipuçr cl maUE poí tãto 01501 q
fndra ai bícn a murmura oel malipojq po: tales primo
rcôprindpio9Deob?ar£Ccoemo8abufcar>i)U5gâmo3
lo qlpallamesíicsbucno scucrfefc£Uú\fimaloc>eucr

C£apimlo,jcv)\ oela condeneis


1%à?o me Ipa contctaoo tu l^ rga fccdaraq
011 piToqDameavnvnapuoaECs/q pife;
renda adentre dia qllamã ímDcrcfi 4à q
Uamamoecondaicja.il&.pOiíicautetus
— ojoeqcofacscondédaTicnocvcraelueso
la tnfftrêda etrcella n la finocrcfi^gacfto Ipas ocnorar
quccõdaidalpablanoop:opíamctenoespotaidafiuo
auto, y eito parece claro afii po? rajo éla pjopíeoao oe
fiinôb:ecomopo:ra5oDeal5Uua8Cofa0qf^uuoelco
mun vfo oe fablar fe atribulai ala condéda.0uantoal
tiôbKbícnpareccqcondetidaquíereoejírvnconôdmí
ento o:t>cnaoo co aplícadon alacofa conodoa y, talapU
cadõ no fcpueoe Ipa5er fino có auto oõDeparefceqfegu
funõb:ecôauto,Cycftoparcccma8po:la9objaô/o
offidoo q íefuclcn ambutr alacócicndatqucfon q ba te
ítímoníojqatajqlíb^iqamanfajqaairajqfenmcroetq
on oe algun conòdnríento o fdcndá nfa alo q òb:amo3*
X* p:tmcra fcgun qreconocemoe q l^Qínios algua co;
fa no oeuíoa como cl cclefiaftico cncl capítulo feptiimo oí
3e,bícnfabctucõcícncia qniuEamcnnoo oíriltcmaloe
òtros.>T fegun eítc anto caímos q la cõcíccía oa teftí mo;
mo.z&iotra mancra fe aplica fcgunq po:nfa cõdenda
|U5gamoo q ocucmos lpa5cr o oqrar oe I?a3eralgua cola
^feguneílofcDÍ5cqc5dédaataomdta.enlatcrccrama
ncra te aplica fcguno q fujgamos po: la condenda q ai;
guna cola co bfeti o mal l?ecl?a,Èr legimo efto fe oi'5e q la
condenda ejrcufa oaoifa/orcmucroc.ígqualquterma;
nera oelas oíclpas carece claramãe p:oceoer oe vna aplí
cadon actual ocla laaida/ocoitordimentoalascofasq
pernos ^aíTi parece q Ipablanoo p:opíamétela conde
da fignífica anto, pêro p_o:q el autopjoceoeoel Ipabíto
alguna ve5la condaida fe llama finoercfí. Ca nmclpas
voes cl efecto ^zcaufa fe comunicai! fus uobxs. Como
llamámoòrcnífoòalqfiente^al auto ocfentíiv "{-;;
£a*jc\rij\ôla memona ífder uaL &.
Vfcbim Ipccntcnoíoo ^qoõfaftffedpooe;
las ouoafq oefieaua fer enfeií aoo cerai oc
la gtc ínteUcctíua oel anima qcs la mas ai
ta,jttròavitmcqucDa oefleo ocfabcrfila
_memo?íaq ailatal parrefeponc/csvna
cofa concitai entenotimcro o oíncrfa^BnXa m cmo:ía
. íiitellectual ocque SIríftotcl Ipabla enel terecro bc anima
es vn lugar/o tlpefojooo fccõfeman laserpccíesmtelle;
cnmlcô^porqailava^aoclaitetiDíniíaitolpumanocà
el que rcfdbelas tales cfpcdes : el mcfmocs cl q cn fi las
rctíene.Salnoquccuqnantola8rcrdbefeoí3cairenoí;
mientó?en quãto las coulenia tíene nombx oe memo;
ria,Kefto qfò oejírariltotclaielarceroDeata qnoaoíp
ql èntfoíimôo mi tefo?òôte8ffpcae8.j®«Betcme£) faílt
migultín eiieUt,líb:o oc ninítatc ponc trcs gtcs cncl aia
cou iene faber.memoria itclcctfua n volurao.y cilas 1 la>
moei macflro cia tercemotflíncíõ élpmcrotrepfuerç99
olaia, pues como la memoria feaotra cofa qla volíuao
pcaqtãbiccaicfcronacofaqlentéoiimeto«il&.£nct
jriíi},líb:o oe trinítatc oedaro fcefpues fanr auguílín cila
ouoa moftrato q no aitíéoc cilas três perecias fino ires
autos. /Eõuíenc faber po: la memoria la reteciô elas co
fasqeílá cnel cntêoímicto i la ínteleetiua toma po: el au
to ocl entcoímícto: a la volurao po: el auto ocla volu tao
22. qoifercciaa^ennxeíla memoria ocq ago:aI?asl?a
blaoo^aqllaocqarríbafablalleenclcapí.ir.Xlè.fibíê
tcacucroas.alliórímosqíascrpecicecj pojcl fenríooco
mu fe iieréfcrcdbiá nrepofauãcnUfantafiao imagina
cíõ.>t aqllas q la ertímatiua I en tia repofauã cuia mcmo>
na fcnlí tíua. ©onoc parece q aqllas coe mcmo:ías no
cofcniá faluo efpcdcs faifi bles ^DtTcrniíiiaoas a coiioí?
dones gtícularcs oe tiepo i lugarJas q atei cn tenoimíe;
tocj es memoria ^ t)^cfo?o íu tellectual repofan if«ôfir>
uã:fon -Soaocs £ cfpcdcs vníuerfales líb:es oe conoídoí
nesrenfiblceco^po^ales^materialcs.comoeílaveroaD
q^oíoa ca buaio o q cl õb:c es aíal q fe enticoen fm cierto-
rpo o lugar.i poJ táto aqllas como arcas occofas co:ga; i
les cílan colocaoas ai derros o:ganoso lugares ocla ca
beça:*: la memoria íntdlectual como arca oecofas fpírí;
tualeccíla colocaoa enla eflenda ocl anima.
i[€*piai* poii). òla volijraopfrã
coalueorio. J®. .
21 ipecnteoíoo q cofa es la memoria ítclctual.
: ti . otmcoclaotrapofcndaoclairimaquecí5en
voluntaopo: que cuia qrccletecafaôl anima
nomequcDcríncópoKfcoo^ííariconofccr.
Afeara entcnbcreftoq pjegutascõuíeneqfepãaqte
giuircslanaturalacaDafo^marecóííguealgima^nciú
nacton como ala foímaonaturaU^a oelfuego fe%ie úi
clínadônafobírsrepofarcn lugar.alto*taubíena on
geno?ar femqantealt.ílfeas t>as oc Taber quepo? míia
alta manera fç £alla la fo:ma enlascofas q tícnêconod*
míento que enlasqcarccen oelipojq las cofosqueno tíe
neconodmtetono fedtíenoefaluoavnaob:a natural.':
la inclinado q poi lu fo:ma adia tícne fe Dije ápetíto na *
tural,enla0coraôquetíenécoíiodmícto:cntaUiTmierafc
oetermína caoa cofa a fu ppío feniatiiral pos Tu fo:ma
natural q mcoíâte la vírtuo cognofdtíua recíbe las feiné
fantee odas otras cofas.como cl íentíoo refdbe las feme
ígnçasDdascofasfairibles.ydenrenbmiíctoDdaffca:
íasiutdí^bles.^cfucrtequcctammalpumanaalcSça;
st faber nieoíanteel feri tíoo tooas las coTas fcnfiblcs»jfe
meoiauteelentéoímíentQ tooas lascofas úitdígtblea; <z
po2cítofeDt5eqrabefoDaslascoras/(^i!cstomalac6^
çlufíon q afllcomo la tnclínadon q fe figue ala fo:ma na;
mraUlanTamosapctítonatiiralíaniqlaquerefigueala;
fo?ma q el ^ontoerddbemeoíaiitcel fenttoo llamafiios:'
aperíforenfiríuooeqarnba^ablaniosqcra^rafdble^
concupífdblM íila inclinado q fe ílgucala fo:ma q rece
bímos mcoíante cl entenoínrieto llamamos a perito mte*
iecriuo o voluntao;po?qcomo d entcoímíéto }U5ga vna-!
cofa fej* bucna.luego fe inclina d apetíto o volíítao a quc
rdla oefuetteq la inclinado q nos \?z%qvcr o oefícar lo
qdcntéoíiiií&ocódbçeôlaqllamamosvolufao»S).q
oiffêrenda a£entreefta q llaman voiíítao, £d líbjealue*
OJío.i]fe,iCorara5onableesqa)tretaspotêdasapctí>
tíuasDelanímare^allelaícmq%a>rp:opo:d6qre^?
Ua entre las potedas íntellccmjas octas qlcs ceamos a
rríba q d entaioímícto/i la rajáícn \^na potêda oífftré/
tepo^omcrro3offíciõapo2qcla]ta)Oa%nhVavn(iht
plcconofdmíéto fccalgnnaeofa come* fln oífcurfoenren
oano0qelroooe8ma^o:qfuparte,Êpo?rãroÓ3íino8
q iosp:mdpíos q fin atgun oífcurfoenteocmos pertenef
catai cntaiDímteto/j^crocira3onarfeain'aiDeelvenír'
oe vna cofa eonofdoa ax eonodnitêto DC otrâ«£ po: eito
' revoltamos celas conclufíoncsqp:occocnDclospiínd;'
pios E ra3onant>o alcãçamos ííi coiiofcímícto • flbueôen -
quanto el enréoímtcro entíeoc fin oífeurrír fe Itama enren
Dtmíento^aiqtianrofemueueDírcurrieDotra5onáDòs
po: locntet>ít>o;a eouofcer lo no conofdoo fe llama ra3Ó;
como arriba Diurnos; i£ po: fcmcjanteaueinos ocDC3tr.'
cncl apedro tnteUectual q el quererfignífica finipleocfcoJ
t»e alguna cofa qual lo ríene la volíítao ocl fin q po: fi fe:
ocfca, pero el efeoger es rcfcar alguna cofa para eonfe/
guírorra,£po?r3toDe3ímo0qlaeh:crí6pcitcnerceaÍo0
ni^íoseõqalc^atnooelfiii/igíueseonioaielconorccr1
fcl^í cl p:íncípíoala eõclufion q la ^caceptaraíTi cnel
cefearfe £a el fin aloé metnos eon q lo cõfeguímos q no
los tareamos fi no po: IH fin. jjàucs como turímos ^ fe;
Ipaelentcnoímícntoala ra5on q fonvna potécia po:qt>e
vna\MmlDC8enteDcr':ra3onareomo^)ol5arEnlOueifc.,-
Sírieóuíaeqrígamosqvnapotéria eslaq quíereel
fin z cfta llamamos voUmtao.iè la q clíge los meotos z>
tfta llaiiiamos lib?ealucD?ío.£aíTt la volutaD tá ltb:e
alucDJíomo fon oospotedas fi no vna.W. Si es pote/;
da como Ipas Dídpo po: q fe rije fraco alueono q qutert
°^!í!?:«S' U^° E wl i' U^Í0 no ^S"^ po&áSL fi no au*
to.ZIRv íHoescpfauueuaqlaspotendasfenôb:épor
fusantos^Iosaútos porfuspotédascomo D€3ím'o8q,
cíle vocablo vífta ^[ es el auto oe ver:mud?asve3cs fero"
ma po: la poteda víftua. £ affi el líb:ealuco:ío q fcgun *
Ia p:op?íeoao oel vocablo fignífica líb:eelectío q es au>
to fe cntíent>e po: el p:índpío Del tal auto /o electí õ tefte
pjíndpío es líb:e aluer:ío/ovolumo, ® • &vn me qo*"
otra ouòa pues cl arbitrar o fungar perteríccc aíí cutenoí r
micto como oi'5es q cl líbjc alueo:ío esvolu tao*,UB>;1Ro
negamosquceomo cllibjcalueojio fca volutao»)7 fuò;
b:a clcgír. * para la dedo fca ncceflmó p?eceocr flicto
que j'u3gue lo q es mq o?,c\ucenla electo ol líbk alneo:ío"
eii algua mancra entre cl JUEW) wto rasou. l£ po: cito fe
poneen fu nSbx >x oífíníeíó que es alucoí íoo facultao oc
volutao^rasõ.pero pojqla óperatíõ ocla voluntao es
querer el fimilapjídpal ob:a odla en quãto es lib:e ali
uco?ío es la cledo.oejimos que la clcdó es auto oela vo;
luntao cn cu^o, mano cita âceptar lo que le ra5Õ acõfqa.
£ afii el líb?c alucojío es voluntao. pitca concluíamos
quepoxj para clegúio q es mqo:: es mcncfterconfqo q
pértenefceala ra5o:£aceptadó q pertenefec ala volutao
a tooo efto es meíí fter ga cl qrer z efeoger ocl bíé q es ob
jectoocla volutao:avn qeiila clcdó còcurrã ambos au;
tòspojloqlfcllama aluconoi líb:c, gola volíítaocon
qaceptacomoocaqllaqponcclfello qoa mnòbxzo*
bia oe volutao» y efto fi 11 rio aríltoríl efí l tercero 61a ctl?í
ca quãoooíro qlaclcdóera oefleo fujetoa cófqaavnq.
oefpues enel ferto oela etílica cero cu ouoa fi la clcdó per
téiicfda mas príndpal mete ala rajon o ala volu tad jg
po: tanto oíco qiiclaclcdõ o era entenoimícto apetíriuo:
o apetíto íntcllectíuo. flâucscócluçamos cou fu fenteda
cneltercero ocla©t>ícatquecll!b:ealuep?ío prindpal
mentees volutao en quantoelíge/^aceptalos mcoíos*
paraclfin quela voluntao cu quanto voluntao quíere»
tz mãs condu^ainos que po: que para cito es neecfla*
riòpjoceocr eleonfqo oela rason fc juntacon la libertai
oela voluntao clnomb2eocalueo:ío que pértenefceala
rajori. : . ■,',., i ..

C£apttulo*jci]c, ©ela nob\m *


otgmoaooel anima, . j®\
m
;£ grã oígníoat) es cl anima fegíi oetusoi
cipos pucoo cíirciiKr. 21R\ JDcla noblcja
? vírmo oel anima mndpo tra taro los pipi
J lofopl?oô.£ po: eito ariftotilcnclprímcro
Jjocanima.DÍ3c:munioblec8claiiiniafcgu
parece poífusobjascfperíalmentcpojelcntéocr* y es
ínpoiriblcqncníngSa cofia Dcflcmííoòfcanmôhoble^
imsp:tctpaUpo>queruefTaidacôfpíríntaWradonaU
imiE noblefegíí fu £pía natura*y cnl terecro reanima
oíjeqel anima Ipumana csqft tooacofa. po:qtooacofa
qricnereT^ofaifibleoíntelUgíble^elanímacôelenré/
tímíão alcáca tooo lo mrellígíblc, * côel fenríoo tooo lo
fenfiblc^lnfecbjon ín lib:o fonrio vítc ohe» £1 aia es fu
.íetaalarciccíarv-cõcópKipcfiijaoctoDacoracôlafuerça
oc fus ^tiiDco cj penetra tooo» ÊaíTi como lamatcría es
fucceptíua oela ftomatla qijal 1c oa perfedõ: afiçcí aní;
.tnaçsfwccepríuaoetooasláônaturao/iBugooefanctC)
. víto:c t>i% 0 quato es grãocla etcellccm oel anima l?u
. manaria qualcscríaoa gráDeoclgranococrcclpa ocl oe
recí>o»Èfugraoe5apareíccpo?fercapa3Óla8Cofa8etcr
: «ales: A fu ocrecÇmra cn oeflear cl a cata míeriro oe oíos z
oelascofasfupnalcs^cn tãtoesbíen aucturaoácn qn;
■ .to fe azuta con oíos, £l anima mira x>ios conel ojo oe fu
píecao» y cila fc ponc Debato oe oíos po: fn bumíloao:
Z fc rcou3c a oíos meotáte la penítêda. a la íufticíà la lie;
ua a oíos, Xa iuffida la guia. la perfeuerada la l?a5e a;
po>tar a oíosJa oeuocíó la íntroou5C.la puríoao la a^un
ta Ja carioao la fa3C vna concl/flãucs noble csclaníma
■ que es du oao oc oí os: oela qua l fucrõ oíclpas ta n glo ?ío
fascofasXosríuoaoanos fon uniões naturalcsoíftíu
ctas fegtino fnsgraooa;Xasmas altas oe fus vírtu?
ocsfonlnsítellcctualcsJasmcoianaslasmojalcs^as
masbaraslasanímalcs* Xasíntcllccmalcs ^o\\ loacõ
fe/eros que oijai que temamos aoíos ^guarpaiios fus
mãoamíétO0»Xásmo:atc0roncohioí;ob2eôt)eíirmá0
lasqlesçõbàtécõtra las cõcupífcêdascarnales cõ las
armaséla juftíaa.Xasammaieeo fenííialcs fon como
los lab:aoo:cs * arufícesquemímítrã laaneeefTioaoee
' co:poralcs:pues po: dias colas que te l?e vktyo pueoes
cõp:eí?eoer la oígníoaooelaníma Inumana,

fTCapitulo.jcjcocla pmagen oela


trinipapenel anima frumana. .©.
~|2lmcparefcecntéocren algua manem a;
qllo q mucípas vejcs í?e oroo:q el (pontoe
jesl?ecl?o a tmagê Efemqãça oe cios quã
Itoalaníma.camepareceq fcverífícaquã
ho a algíías vírtuocs a potedasoc q arrí;
ba t>as t>cclpo mendõ.po oeclara me cfta matéria vn po
co mas oifítifa mete. Hlà. jgfta Emagé Dela tríníoao fo
' la mêtebufcarõ t fcallarõ los tlpcologos mouíoos oeaq
lia fentéda oel ^pfeta efil p jtmero ca pítulo oel genefi qn
00 oiro* Udagamos l?õb:e ala tmagen t feniq ãça iifa.
£ pueílo q los fan tos DOOOJCS como 2Jmb?ofío, íHugu
.ftíno.3^rio.BoedoJRícarDODefantovícto:e:ercríute
rõ oela trínfoao eptefos lib:os:enlos qles fegfí qute fne;
rõ:ocucs crecr q pufierõ fotíles rajones a muç graues q:
pofídõcs t fentêdas cerca oe aqlla aut02íoao:pcro ço K
rcou3ÍrealfrutooeUasaib:aie8palab:as.^)/(g>:oíl^
giicíqattétotfcõDdTeottrotre.ZIfô^i^cipugooeran;
to vítoie: cl anima Ipumana fuc ipedpa ala Emagê oe oí<*
- oácnqntoesnitelleemaKtícnela femqága cnqnto me;
PíátclacI?arioaofe)utac5óíos.^ella dparíoaocò la fe
. t cfperaça rep:efcntã la tríníoao* 2La femqáça oe cios
parece cnlaspotendasnaturalesoelanima po:natura.
©ilas ob:as po: luíbda^élasvírmoes po: grada.aflí
3 çõclu^coo en b:cue el efeao oela cõclufi 011 pfçntaòígo
■ qla tmagcoela trimoaoenel anima |?umatm caprina*
pai mete quãto alas três potedas fn períoxs; q fpii ai tê
oímícro E memoria £ volutao;taâ qlcs/e 0Í5C trêspoten
cías:po:q como arriba te oíjtre:tíene tres ob:as o offidoé
cõuíeneafabcr cntéDcr>rcõferuar: çeftpsDos fon oel cn
renoímíeto qcs vna cofa cô lamemona Eqrer q gtenece
ala voliítao^oelas três ob:as las DÍ3m três potédíis:^
• las atribule rcpfcntar la trinioao: t cito po? tres femefã
ças, Xa pmera po:q eftae tres porêdas fon en vna fub
«irada cnrlanima: como laôti-eseronasommalcsfpneii
vna efiendaDCoio&Xa.tf.qfon vna víoa. Xa.ííj',qla
:vnafecop:cl?cDeaUaotra,SaUcDcoeítoqfonH5iialcô
■ cn vna ra^cõuíenc faber cncl a níma. po ocues faber q
las cofas terrcnalcs no pu eoc oel tooo rcpfcntar lasoíní
-nala,* po: cito eíta tríníoao oel anima oelTàllccc oc aq;
Ua foberana cn rcsoíffercdaC2La vna:q pueíto q cftaa
tres potêdas eíten cííl l?ob:e: no fc pneoc oc5ír q (on \pô
b:c gocnlaltarrimoaocacra gfona es oíospo: efienda
inanira. Xaaí.qnínsuaocftastrcs pptcdasfepueoe
oe^ír gfona:mrooashTsíútas:avnque fepucoe pe^ír
en vnaperfonalpumana* pêro enla tríníoao oeoíosfon
tres gfonas a vn eterno oíoa Xa,íí)',cs q citas potedas
affi I on oc vn I?õb:e.q no fon vn Ip5b:e. pêro aqllas tres
: píbnasoíuínalesaifi Ibn oe vn oíoftq fon vn0100 tom
fultãda n vna natura. Xa fcmqaça oe oíosçseííl (pon;
bícaíquátotícnclas^tuoestlpcolosícas.Épucíloíía
. oíos no prenece tener fe ní efpcrá§a:go tíene femejates ef
fectos,ca el creer q es cffecta ocla feno es otra cofa q con
fentír ala filma $oaofob:e tooas las otras cofas: loql
:febalIama8gfectamcteenoío8qenníguacríamra,Êl
.eflecto oela clperSjja es tener cófiãça en oíos* Edto mas
almm^fel>allaa1lqainmguacriatura,Êlcffectp6la
caríoao q es amar pcrfectíflí ma mete fe Jpalla en oíos; el
cjl fegíí las eferiturasno fola mete católicas: mas a vn
p^ílofoplpícasxsfoímaoelbíefinlíuo^aibípía^oíf;
D íí)
-funoefu bõoaocomunícaoo cl (cr a toba criatura:^ antó
' fu j?cct>ura.j2 po? lo oící?o poo:as cnrcoer qnto baila a
'vnjqpíaiiooctucõotóõlaTTiiagÉTlafanqãçaalatriHi
oao q eííl Ç>5b:cfcl?alla.y cito baile ga tf.poj no meter
tecnmaôaltomar/pucsnoerce vfaooa nanegar* jcg>;
]|bo:qucl^80íd?oqafla5bafla para vn rpíano: * ma
■ypi mete para m£ lo que ocíta matéria Ipas traraoo:nm>
cl;as vejes i?e oçoo a p:coícaoo:c8 en algunas Angula;
res >? altas matérias efatfar fe 013800 que no quíci'ai fo
bír fc mas po:q no lo alcãçaran a cnrcoer.iE alçííos ca?
torneou femqatcspalabjasfuEgnorária: cclpaooalas
cueflas oclos0fetc8.no l?agastu afii macftro:ca la ma;
rcría es gracíofa: ilpaila aqui tooa la l?cbím cntcoíoo/
palia aocláte cõ ella» X1B>. fo temia enojar teco mud?c
oííbje oe palab?as:pcro ptics veoqne recíbes pla3crno
ccnareoeoQírnlGoma8:po:aiDcab:claso:qaswal$a
'elentéotmíêto:po:q fubííooelco:a^on alo alto: fea oíoè
aifalçaooXc^pI?ilofopl;o8e5pararoncíammaala8
ob:a8t>ccba8 pojtafabioitríaocotos. Ênoalcâçaroit
po: cila eoparacíõ cl couoftfmictoocla triíúoaptposqt ic
:
no touíerõ gfecto cl conofcímícto oe oíoa gocõfiocrarõ
lafapiêdaocoiosailaoiuííiõ oel vmucrfo.clqlo:ocna
oa mete es grtoo cu cíco ptcs.íEu tterra.agua.arrc. ç fuc
go.fedil firmaíitcto: o natura cdeílíal q llamarô quinta
dlencía.È aflí cl anima ai fu peregrino aicrpo ttcuccín;
co vias po? 00 va ala fabíouría, Xa p:ímcra cl fcnnmíê
to.Xa fcgííoa la imaginário, Xa terecra la raró, Xa
quarta el cntenoímiéto.Xa quita la mcmo:ía./É po: c*
lio OÍ3CI1 que el anima tíenc la Icnitifãça oeoíos: po:qtíe
nela rcmefãga oel vmuerlb:cnclqual fe mucllra la fuma
fapiciiciaocDío8*£DÍ5étanbícqucclantmac8fcmqa/
çaocoíosi po:qucen algua mancra ricneai Igcoino oí* ■
os tooas las colas. po:qtícnccn fEVírtntw potencia oe
co nofcer tooa cofa. iSaffí fq^oo vna poj natura/ipqi
inqniridoit^íntcllccíualcjrcrcídocâtpoaôlascofaô»^
po:,cn jrcplo te oígo que cl anima es femejatc ala tíerra cn
cl fenrír .£ ai agua çiila #iiagínadõ» i£ àl a^rcpojía re*
3on.£ ai fiM^o.didcntçbíhiiap» Êaldçlo po* la inemo1
ria, jE tícne femefaái. i còiitícmecíacon lás picotas qufc
to ai fer: con los arboícs quãto ai btutr: cõ los anímalcs
quátoalfentír.conlosangcles aielaítcnoimícto. ?coit
oíos quaro ala mcmo?ía.ÍEalTiçomo oíos es participa;
oó oe rooa criatura fegno clgraòo óctcrminaoocn fu na
tura.SíTicl animacaca^
rícoo bien áqnclla ícntcjáça oclõs claV)cnfos;rg-rcpncóe;
ONtueniblc 'limito ^plièáral^iftiti$í.[IÊ |>oe "eflõítc nwgc^
qiic me loDeclares mas po: cftenfo.2IÈV ©ciics faber
que como £lriftorílDÍ3C.!£l glo:íofo oíos para perpetu;
arclmuooconfn fuma fapícdal^oDoscncrpos.^no
que fiemp:c fc mucuc, © tro que ficp:c eira qneoo. £i q
fe nuiéuc: para influir canfalioao. £lqiicefta qucoo:;
para rcòcbír la.iEl que fc inueuc es cl ciclo. B\ q cfta que
ooesla tícrra.Xa qual oío oíos ala criatura para fufté;'
tal* fu víoa. ÍE po:quc la víoa pncípal mente fc mucftfa
cuclfenrioo: fecõparãclanniiaqntoallcntiooalá tierra'
£po2qucclaguá csmuoablc.caalgua vc5fcturba:o/
n*aeftaaU^onãça,2lfT^latinagínaa6DclIponb:cfcrur
baquãDoconcibeloquenolccõuícncí ilpuclgaeóloq
le cõnícnc, £ po? cfto fe copara la Emagín ado ai agua.
£aíficomocla^rercdbelalu5CclcflíaU^alub?admu>-
Do*aíT£la ra3on rcfdbc tu^oclairàioimíerito: ncon cfta
eiioercta tesos los auctòs Inumanos, j£ pojqúccl fiié;'
gocsciemcnto ocmaço? potédaquelosotros clcmcu^
tostei aitaioímíento>í la voluritao fon oematoj\>í>
goj entre tcoaslas vírtuocs *?potendas£umanasfoti
comparaoos claueiiDímicnto^volunraoalfucgo, z£
sflt como cl ciclo es lugar ,pp:ío ocla cria tura fpírítuaU
sftlamcmo^áeslugarTalmaríooclascofasínteUígí; -
D ííti
blcs# t dta cètó rajõ oetácõpafaríó que arriba Íct>í50*
C€ap^3C^j,peía oifFerencía entre,
claíalpuniana^laélaebeílías^laólaaplãtae». ♦©♦
", ©:q£as oídpo q cl ata ]?umana tíciíe con 7
juciiícda ^fctnefãçacóclaía óloranímáícs
[ qrríarabcrqoífFcrcnciatícíie» 8S&, aqui.
nos allcganiosal pâcípal ,ppofito,2po2
'mato* Declarado oefto 013c gcnaoio q lo;;
la elaíaíntellcctúia es íubíiftctc o po: li eftatc: la ql bíue;
ocfqfalcDel cuçrpo:£Ícua configo tooos fus fcntíDosciit
$OID:E eito es po:q 110 muereco la carne, go cl aia oelos,
otros aíalcsno es íubfiftétcxa nafee nafcicDo la carne:*
muere murícoo la carne, tpoj rato es côocnaoa la opinl
on oc platô 1 DC alcrao:e: q oijrcrõ q las atas Delas beíh.
as aípcpoauã fus autos po* x%y>xz cfto no pucDe ferver,
D'aD.:po:q vemo3 poj crpcríeda q fus ogadócs n o fon fe..
gíí ra56:faluo fcgu ínftícto natural. T3i fe vcecíí lios opc;
radó q^pccDa Dccledo:la ql es vna Delas ob:asíntclle/-
ctualcs^pòj eito 013c Ipugoocfanto vícto:c:qclfcntínu:
entot la imaginado tenemoscomucó los otros anima
lcs:po:qellos vecn lascofas vífiblcs^fcrecueroa éllas
ÊavntiencàlguosaíalesalguosrairiDosniaspfcctos
qloslppb:es^.cftoescorara30iiablcqnotaiícDopaitc
eiilara3Ó:touíc(renalgua:pfcd6cnircntíDo pojfubmiri'
gppjclcorraríò taro macro nccelTioaD touícficcli?6b?e
oeoéfpcrtar el çiucpimictp qntoma?oj Dcfcàorícnccítt
fòitímíaó,©«Comofeádcrtoqellp5b:ctíaiefenfiiá/(
UoaD ^ra3o,Dt me DôDC feaparta la vna Dela otra, 8Sà..
J®cues faberqcl l?ób:ccfta cn meoío DC natura ágelíca
E elos aiumales b:utós.£ po? cfto fcgu la gte mas alta
DC fn íiitelligcda fea^ííta c5 la mas bara ócios angclcs*
íEcô la mas bara oefu úitelligcda toca la utasalta Dela.
natura fmfuaL ©óDccomoallí oonDc acabacl vitimo
w
oela íntéllígêcía angélica comicha lo fup:cmo ôla t>nma* -
na. alfí allí oõoc acaba lo mas bajro ocla ínrcliígccía t>u
mana ícomíeça lo fti p:emo ocla fcnfualioao.y eito ocur*.
rccnaqllosternuiiosooDctaianosalgopíoptoocIpon,
b?cs a no comu có los anímales. H>cl angel es oífferétç;,
el tybhK po:q el anima t>umana fe ajunta natural mete \
ai cuerpo tú angel no.gtéel aia tmmanano tíeneoíftfo
cio gfonalcomoel angel, jCaclãgclfepneoellamarg;;
fona:£ cl anima no* & tau bíé tícne oífferêda cnla mane* i
raoelenrcCKr.caell?òb:enocntíéoe: faiuomeoíatelafe;;
mqãça oclacofaínrellígiblercccbíoa meoíáteslosfentí
OOS*E d angd cntícoc mcoíãtela crpcdeínfufa tconcría
oa oel jindpío oefucríado.y eftomeparecebaífcirquã
to ala oíffircdaocftastres furtadas o naturalejas. ; .
fl Capitulo, jcicíj. velos faluajeso
filuaícs fi fon I?õb:cs o b:ufosanímalcs,íE como los oc
moníoscntalesfoYmasfel^éíncubos a fucubos. 22>.
Tl 3*n t>cc5p:el?coíoo la oífferêda q í?as a(i
;4
! gnaoo entre cl anima racional oel l;ob:et
5
■ a la beftíalqfe Ipalla elos otros animal»
ps ^ 'ocmTcmeagoíavnaDubaílicsveroaoq
gg<^ a^faluajcs^filosa£qual oeítasanimas
tíené:po:q fi la touicflcn rawnabfcríã lpõb:cs, * fi bcftí;
alíferíá bcftías, IB>. Efta matéria elos mõftrosI?uma
nos/ifusDíucrfioaocs^nõbxs trato mu£larga mente
fanr £Íio:o eu fus ctlpí moiogías cfíl Ub:ò-icf.cííl capj.ter;
cero. jíero ala efpcdalíoao oc tu pxgunta te refpôocre
mos b:cnc mete. n l?as oc faber q fegií Slberto magno
ai fulíb:o oc anímalibuslos faluajes: o fíluafesoíctos
oefilua q qu!ercoc3ínnõtana oo mti&£ po: efto ocfíl
ua fe oírerô filuaícs:opoiaro20e vulgo faluafesfc l?a;
Uã eu cinco nianoaroi^SBttnwina» Caalgua v<3
fon \} õb:cs etâ&òc rasjpomo 'écTnuclpos fantea pa
DJCS icemos cncl líb:ó Delas vioasoelos paojc3q anoa
^lu^^y{^uan6fnuDOôoaibícrt080e|po)a8oearbolC6:^lpa3íáví
m oc Ipcrmítanos: n algúas vejes a cafo cran tomaoos
01 rcoes como ficras. í5 Igua ve5 fon moftros enlá d pr
desumana n fon rapnablescomo los farçtwt vuo ce
ftos VíDO fantamónio quáoo bufeo a paulo pmnerIper
ntítawxcomo cuêta fant Jerónimo oíjíeoo q oíjro cl farç*
ro a fantantomo.yo foz mo:tah vuo oclos q moramos
cnel termo\n mis compaíía*o8 me embíá a rogar re que
ruegues a uucftro feíío: pô: nofotres, £ I qual fa banos
que v mó otro tíêpo po: la faluo oel muoo: n fii bc*5 fbno i
poj tooa la tíerra. y era vn l?5b:c5íco q tenía mrferettf
crtattla cabeça afpera co cuernos enla fruêtc: n los pies
oe manera oecab:a, /íllgíía vc? fon vnes que parácen
vcroaocrosl?ôbKs:paoiiiaiorpícdaoos^en fu mane
< ra *vtoa como bcíhas:^ oeítos felpan !>allaoo ai tflas
ó mòntc8:maE0?metcal pònícntcqncoeclíima fetentnõ
quebu^êDcloslpob:csociuiefti'aconunfací6comobc;
ítíasficras, y ocftos parcfccqucfiiáóaqllosocqaiat
rà alberto magno en íu ltb?o oe anõnattbuetq cabe faro
nía tomarõ los caçaooxs v n macl)o c vna l?êb?a mucr>
tà;ir que en tqoo taiíã figura [?nmana:go no tenían mas
feííales oe ra5õ que los locos o botios que níngíí fefo úo

ci cuerpo oaxclpow ob?an cõ Ias maiíos:*l;>abli


tengua. pero abfoluta metefon mas bcftias q Iponbjcs*
2lvn qfou los masnoblcs oclosaiumales ocfpucs oel
í?onb:e»algunav>e5los©auoníosaparcfaiienlosmon>
res ai figura Ipmnana oe varou o DC l?cnib?a para enga
naraqníê tíaiepoco fefo* ©♦ Scgíí efta manera pbftrc
raque^a,sDícl;o:pofllblec8qucqnaooclocmoníoap^
refceen fo:ma D: varon aigaíícr tmerma cou la l?êtaa.
tfqu8ooentfo?ma oelpcb?a:eiigane£Ouenua concl vai*

L
trvf
oá nafccr ípííos ocl ocmoir.oJlfèn IRoa^ouoa fino que , ,
es col a pcfllblavqucaigini vej ba acacfdoo fcgilontre V-J.toOtb»

ftrosfauctosquccloctnoiuoen fo:maocvaron engane


la t>enibra,êtaiibiaicnfo:maDclj)einb?aDucrmacócl ^
varo. y cfto eõfimiafantoauguffinaKllib:oaA\oca/
uttatcDd:aicicaptnro.raí).I0oc>coí5equcpo2ra*Dello
■ tau comu fama a tan derto^erpcrínuctos: no Tcocucou
oar losfiluanos>rfauno3/quccl vulgo Uama incubo*
'aucrfioonialosalasnmgercõ^aua-trabajaociaca;
baooocDo:nurconcliaayqvnosocmoníosq[l08fra>
ceies ilamã oulEOs:tcntarõ a acabaro ?coutinnarõcftaJ"
fu5teoao/2:alc8^tãro6loaíTirmãqueparefccvcrgiiai
<ea negar lOi£cftopuoo fiTtomãoocucrposoclelcméto ±
oel a^rc, Sito tan bicaffírma fanro ^fio:ocnUvn)Míbjo -
Dcru8ct(?íniología8dílcapifl«íilcabo. árfanto tomas :.^
•enlapmera ptcailaqllion,l},dílai*tiai:o,it].cnlarcrpuc/ <?m«"**«k
" ftaalfeíto argumetooí5c:qftalguo nafceéa^utamícto
ocl ocmouío co algíía mugcr no fc Ipajc mCoíatc la fimíe
te que fale ocl òemonío ní ocl cuerpo cj toma.mas mcoíã
rela fimíetcocaigíro lpob:c:quetoniãoo cloemontocu*
erpoocÇ)éb:a:rcccIpac5clKrcdbclafimicteocaqll?ou?
bJI\ a tom a cuerpo òc varõ:E engana a otra muger £ ou
erme co clla:conuiuícáoo le la íinrictc que auia rei ccbíoo
oel £ób:c.£afií cl mefino ocmonío cj es fucubo ai varo
po:quefncííbc o £a5e oc bato como l?eb:a es incubo ala
J?cmb:a: po:q tncíí be o cftâ encima como var õ.oc fncr;
reqttcl^econ lafimícte viril loquecon lasotraseofas
naturalcs q romã para alguas gcncracíocs: como oc fer
piâes o ranas.como fu c Ipcdpo po: los magos oc plpara
on.Ê otras VC5C8 como trata fant gluguftín eucl tercero
octriuttare^enralcafocllpijoq nafccnolc pucoeoe5ír
jpíjooel ocmouío ft nooeaquellpõb:c cana fuela f\mícu
reocqucfecngeuojo. ... »
:CCapímIo.jcjcíi).5Decomópaoe
xeel anima, . ' .J6># *
I gfpues q auemos vífto ocl fcrocl anima:
fc oç Pus potécías:qrría q me éclarafíès co
|moel anima espaífíblc. #&, fléas oefa >
ber q fcgíío fui oamaceno paffiõ fe pucoe
'enteDcraimuel?asniançra8.£nvuania;
nera fc oí5epafii6 animal tcomo cõcupífcécía o £ra: alas
qlC0íêfi^ego5ootiííle3a.^efl:asuoroiipaíTi5c8:ma6
figué fe olas pafíiõcf anímales como los ckctOQ fe figuê
oe fus caufasXa la paflíõ anímaltcs ppía caufa oooc
p:occoeço500friílC5acomopjopíoeifcaQ, j~la palTiõ
mas ppía mctefepueDeoç5írvn mouímíctoéla vírtuo
apctítíua fenfible po? tmagmadó oelbíc o ocl mal. © t
trosDÍ5êqpaíriõesmouímictoDeauínmra5onalpo:^
magínadõ ofufpídõ ocl bícn o oel maLpo:q la fufpíctõ
ocl bícn mueuelacócupifcéda. Tia fufpícióocl malmiic
uela Eracííoia, grã bíéalgííasopcradóes fellamã paf
fiões.E comola ogaciõ algíía vc3 no fea fcgú natutuoí
3c algííos qlas palíiôesno fon feguo natura.? po? eito
qnoo vemos algííomoucr fea 5050 o oolo:éfmefuraoo
jbjimoQ q es apaffionaoo. a poi taro cl niouímíéro regia
00 oel co:açõ z oel pulfo fe Uama natural operadó.pero
quáoo esoefmeoíoo ?alteraoo:£fc mucnea faltos: eftô
ce oe^ímosqueefta cl çuerpo apaíilonaoo. ní tooa tal o;
.peraáófeoisepafliomfi nota qucesgranoeXalaque
■esdpícano fcoí5epafíion finooifpoíidon alapafllon.
£po?cllooí3c5uan oamaccnotcõuícnc quela paífiõ
fea con vna derta granosa compje^nftble oela rapn.
Calosctycos mommiítos ocultos ai faitíoo no Ipa5cn
pafllõ.2|go:a feguo lo fufo oíclpo tu pucocsconp:cl?en
ocróos mooosoepalfion. ÇBnaco:po:aI. otra mental.
iJBraital fc pueoeo^ír: tríftQa: ooío; malenconía. Xa
cô:po:al lepuesc oc^ír DIHOJ O enfcrmcDao. peitas DOS
tnana-asoepaíTiôtíaiedaía^IpasDefabcrqelamjun
ta cóel cucrpo tícttcla paffiô co:po?at po? via De vn a na
.tural cottígadó que tíeneeócl cucrpo, £efta es quaoo ta
caufa víeneDcl cucrpo como es De eufermeDaDq aflige.
Xa otra es po: via De, cóp?el?cftó o fufpícíó. oe algua co
fa tioduaoíttcõuemetc, íSaífiDííêtost^eoiogosqqua
DO eíta aptaoa celcuerpo enl mficnio o purgatório ríene
bos paflioes ocl fuegò.^Jna po: collígado coei ftieço q
cscotrarunaturale5a.yeíloDí5craiitauguítínaíUib2o
De oemõí bus.2Wegarfe ípã tos Dcmon tos íeo:pojcos ai
co:po?al fuego n o DADO te vtoa:mas refeíbíeoo Del pena,
2La otra paflíõ terna poj via Dccóp?el?cfió como tas ff
guraso?riblef turba ta ^maginado^cômueuctafantá
lía.Ê po: ello Díje fant 0rego?to en fu Dialogo q oe aql
fUego vífible faloja vnaroonnuífibleqqmara la mete
:(nco?po:eacomorcleecnUíb?oDelarapiéda.q^P^retac
Doalos egípdanospfonas córoftros tríftes£o:ribles
les oauã paia a pon lã míeoo. JCa les parefda ver fuego
fubítano lleno oe cfpãro ojrible.poj Ias qles palatoas
f)ooemosc5p:e!;eDerqaqlfuegotíeiievna fuerçaínpfíí
iua Deomble £éfplajtble pnag&o q et anima DaííaDa
traecófigo dertas imagines terribles:Ias qtes no fe par
tm Dctla. ©.ComopncDC ferqelanímapucoapaDe^
ccr^arDcraiclfuego:puesqesíco?po2ea:ErcgulospI?í
lorofos:ninguaeolaco?po:eapueDeob:arailaínco:po
rea. BXb. wrDao oíjcsquiDo ta natura co:po?eagwar
Da fu oJDênatural.go qiiDofiruecomoínftrumeto: Dela
juftida Díuínal ob :a como otdpo es, CJté t>as DC faber
qanicomoelaníma Da feratcuerpo po: natural cotltga
tíon crercêDO oíucrfa s ob:as enl.g] (Ti ctta rcfdbe algua
alterado oel cucrpo.como fliiftotíl ai Tu lítoo De plpíft»
nòmía oi$c q et anima redbe paffiõ Del cucrpo alteraDo.
comoparcccelosenfcrmos£élosenb:tagos.tclaierpo
•*>
jmbíí íí guc lâ palíió oel aía alteraoa como parece cnlos
(.qtoiicò|?ãvcr^té^4(bti^^qntoclaia^fcraíaicr/
pojtíaieoifigfccío.inaoaiqutorccíbcnl^oDclaierpo:
ríaicíngfcdô^cííftcfcsííooniopoclaíaícatuta alhie;
gomo pa oallc vioa como oa a fu eucrpomiao para rece
bír paia ocl como ocrucucrporecíbcalguapaniô.©.
Çrãomanauíllamcparccccfta: po:qníngua cóuenícda
ie ptieoc vcrcntrecl amma"^clxucrpo;XI^ £i eflb tepu
etK) ocjír como ãríftotíl oije encl líb:o ocla oífftrcda oel
efpírítu ^oèl anima q la oeío soenaóa áferió cn amarias
.cofasraTeimlc8ínfojmadaiHmaavnaco?puleda:po2
.la ql cl anima fcparaoa tienc cóuenícda coei cutipo aflí
, ctíuo qcs cl fucgo.]&ero los tl?cologos:oí3c mqo?q cfto
;pnímcôlapotcdaCH:laínftícíaDíuinaJaqItícneclfiie>
go en l cetro oela tíerra como penalínftru mero oc fu juftí
da^all^ cílã ôanaocsloôeípírítual^uman 08 maios?':
-los Diabólicos oíputaoos ala ppctiia pena.*: parcccqiic
; mas fea po:qcl fuego entre los atros cianetos es oe ma
i.EOjfuer^*pooerío»EfegííDfu natura mascercanoala
í.erpírítualíoao^Êpojconfigiiícremasarlícríuo;/ \k
CCapítulo* jcjciíif / como reníeiv
'.ootannamralamíílaoToblígadõfeparteclanímaoel
cuerpo. # ,3^# i ...
^esq.ra5onanooauemo8llegaDol?afta
aqui: vcamoscomo fepte elaníma oel cu;
crpo. Utvffêas oefaberqcomoDíjcari*
ítotíUo^ospl^loíbfos^aviitlpcologos
J<:1 cuerpo Ipnmano es cõpueftoce míéb:os
offídalesTo?gâiríco8. tcílosoelpumojcs^los Ipumo*
i resoelos mâjares/rlosmaniares oelos clcmctoa^el a;
níma no gtícípa cola ocítas: a vn q mcoíátes eitos miem
bíosecerdtafiisoperadóes como arriba cmínróa fé>*
i, 2íntequc paííes apelante oí me: qualcs (lamas los mfç?
rrvítf
taOô tagaiitod o otfícíalcè, IIÊ>. X!B>ícnb?o8 offidate? *
fct)í5CiiaqUo0qne fmicn ai euerpo como pmammo&
<zfu8 icmqáres.y cílcefclíamã renicjates po:qfon oos;
nwiioe: DOS pies: Doeojqas: oteofos. £toe buniow
fon ranarc:colcrâ:flana:malêconía» ©♦ '(^^ofigue; que
râ!octmeDt\Xllà/|làué8quãooeílo8mieb:o8tien€en>
trcfucmpemmícto:elaninmellaaiclcuerpownofepar
teipa-o íiacaccc alguo t>efeõdcrto:la víoa fe turba *coti>
fiiHDM pamfcel anima ocl euerpo leuanoo contigo to*:
oas fus porêeias: cóuícne faber la potéda ocl fentir *i>
inadnanlícuacõfigolpabítuaUraDícalmeiítctçclciite
oiniíào-a voluntac actual mctcfêpo? cilas poteciasca
afcrionaoa a traio 5050 fin mouimicto o aíteracion coç,
po:aI.femo ã til anima fui euerpo puese caer pç» fu me
refdmiêtoto culpa. j£ po: eílo Cnpcoodce traqueia
caufa cela generadó era la pa5» & lacaufa ocla cosrop/
tíon la guerra enloeelanétos/l^ojquequaooloseleme
to8:obumo3e8fonp:opo:donaoo8atclmi)to:;aimaue
ra queelpoocr oei vno 110 cjxeocal otro.entoncepcrma;
nefccel copuefto/pero quãoo el \mdemito o £umo: tie
ne fenojíoo fua-ça fob:ecl otrotaiflaqfcea fucotrario:E
traeclcucrpoacojrupdontDereõdertoicõelqualelam
ma 110 pueoe permaneícer cõel: npo: eflo fe parte: íaluo
fi po: virtuo oe mcoídnas fe enflaquefee la fiierça oelele
ni&oo^umo:quepueoema8tfecofo:taelflaco^cfl:o
baile ai pjefente» " • {■
C£apitulo;jc]t\).òcla opmíonoe
loa qofcerõ q el anima era mozML ••©•
"|0o:amcparecetíempoqmeoíga8comc>
el anima es ínmonal; pnes aucnipg p:aií$
cabo Ipaílala inume co:po:allo q baila,
ga cftc ppofito, Hfe. Btêlo I?as míraoor
go ante veremos la opiníõ selos qofcero
q cl anima es moa ai paráq nfo'tractat>o vara mas o?>
oníaoo: poíqucalgííóaplpilofofos funoacosen aql oí
c^oDcgalicnoqucdaníniaesconplevíójtouieroquecl
anima humana era mo?taI.£la \v50n que oaua jEalie/
no era q vemos q fegíío tunerfas complejríõcs elos bon
b:cs fe vecnenellosDíucrfas paffiocs;lasqualesfeatrfc: •
buze ai anima. como los coléricos fbn putos a jra,los
ranguíncos a alegria.los n iclanconíeos a wittxfrl los fie *
jnatícosaper^a.ficomolacópleponfeco.Tompapoí'
las.qualioaDcscótrarias^íaqranbíéclanúnareco:/
ropía.po no creo q galíaiotmteoíefie mír cflnTalno oel •
anima fenfítma po:qgalínio "como te oírcèncl capítulo
nguietc pareceq fue occõtraria opíiiíõ.È a cita opiníon
rereDu5claopíntooe£mpcDoclcs^De®íuo2cl?ioq^
SíaKrelamma vnaarmoníacnvn cíeirocótanpaimai-
ro.alguosotrosma9alm'glIosplpílo^opl?osnopoDié;•
pocop:ct>ec>crqcora era elanímaífaluoviioDC três e*er

DX qicl enteoimieto humano no es vírmo fnuoaoa cn ai


guarubíladafpírimairinocnvnacofaqfccõfiaucala
mirtioocl cucrpot>uniano,y:cfto p:oucmapo?vtrtuo'
Dela intcUigeeía feparaoa.y ferá* eito cóucnía oe5ír q cl*
ammacra mojtaUEcslígeracofa rclpóocralosarai-mê
tos^eítaoptníooaDoquerepueoapjòuarqueel anima
no fca co:po:ea po?q toDofuerro?nopccoíofalno oeno
0uerfabíDocõp:d?éoercomoelata esínco:po?ca. g ta
biearabo£5C»on cancro enftearo> oí5téPoq avn 6 no
mo?ia el amma qnoo fcàeraua ótcuerpo:go mo?ía oebe
a aerro interualo. £efto po?qviaq oéfpnes oe muerto cl
cueiro qoaua enteros los míéb?os (?aífecícrto tiêpo.
•T£apirulo^jcv^©ela8 fenrencí
tgsôlospípiíofoplposrobjelaímojtalioaoDclata, M
rin-

que ]?a raiemos los pies cncl caiuino ocre


cj?oga pjonar laínmo?talíoao oel mima.
la qual teqcro gHQKlSQ? **& maiieras.có;
(jíenc faber po: auroríoaocfapo? ft^òritefa po* crepitas
çpnnterotcDirelasauro:íoaDesDclo8p!?iloropt<08na
íuralcç Tga q los ai tíéoas mqoj coniiíeitcq te occlaix ai
guos vocabloa qellos vfarõ cõutaie fabcnntataia.au /
ro.poteda/o?ma.EÍ?^oerãbtTqlamarcríac6aqnaq
oefi no time fer Eeschpotcda aloreccbínXa fama ca
la q leoa ftr Ellamaíreauto<po:qella ponc la potecíã òe
la matéria diautoDceríftaida,crcnplo,la ptco:a es vna
materiaqpueocaacrfo:mabeleon/oDelpob?c/ooeo/'
tracorafegunqp^ealniaeílroqlaentaUa/oerculpc,^
eíta tal fama es auto po? q po: cila aqlla matéria es rei
Ou5íoa a tal figura actual como la Afro cl macftrow aqlla
matéria cravai porcaa a rceêbír aqlla fo:ma <i fegim efta
comparado oel fubjectoco:'po:al a fu fama adoétalpo
Danosaucocr*: Rabiar ocla matería Tfamaftibftárial
*afli pooemosoc3irq cl cuerpo es matería a pQtéá%*y:
clammafamaEaao.2lgo:aaitenocrasaUasra5onca
que fc figucn quãoõ oneres matéria fama acto/o poten
daloqp02caoavnol;a8DcciiteDcr.çanteqvaiaaaías
ra5onc8rc5arep?ímerodertasfcntcda8Dcpl?ílolop^os:
nsc tlpeologos cerca ocla ímo:talíoao oel antma»fl;jprf
meramete macrobtoencl ptoiogo fob:eel furíío oe Rfph"
on oíjcjpas oc en ten ocr q tooos los q guarc aré a Euoaré
a acrecetaré fu tíerra:tcrnã derto lugar cncl deloen q go*
jaran bíéaucnturaoospa fienip:c:Eel mefmò U&acro/-.
bio cncl libjo oe fomnio fdpíonts Díjeque cn pJpco:on DC
platoiíqnccl eloqucrilUmotulío rrallaDo DC greco enlaí.
tíit fepjucna con grãocsargumetosla ímno:ralíDaooei:
animai tooos k pueocn 1x011311: acfta conclufion: cl aní>
ma po> fi mífmafêtiroaie n la cofa 5 po: fí mífma femue
ueeôpJíncípíoocfumouímícmo^loqcspjíndpíoDcfu
mouímíêto no es nadoo/lo q no es nadoo no pueoc mo;
rir.£ po: tanto oíse allí platon quãoo el anima pa lia oe
aqui perfecta ? purgaoa mo:ara con oíos ♦ E cncl rímeo
OÍ5C cl anima es ínmo:tal a fcgun q venriere las paflioes
o fuere venrioa Delias fera pmíaoa o puníoa cnla otravi
oa» arillotdenel feguoó oeaníma ocfpucsq l?a p:oua>
Oópo:muc!?aara5oncsqelaulma vcgetaríua fegtequ
bo feoíuíDeo parte el cuerpo/o fu matéria como parefee
quãoo algim arbol fe co:ta:*tã biela fcnfitíua enlos aní
males ímpfetos como es el anguílla o ferpíentes a lagar
tos enlos qjes vemos mouímiêto Defpues ô fer co:raoos
en Dtes.oí5elueço mas ocl anima íntelletíua o gfpcctíua
noesavnmamneftocouíeneafaba-qfcpuepa partir fe
gun la oíuífiõ oela matéria como el anima ólas platas z
oelosanímales ímpfetos pêro es manífieílo q es otro \U
mie o natura Deaía ^elta fola fe aparta cl cuerpo como
la cofa ppetua Dela co:rupriblc.po: la qualfcnrcaa qcre
fflriftotílq el anima nolea ^nmerfa aila matena masq
fea vna W> <iTuftãda ínco:po:ea a po: táto íncomipu;
ble.©í5etanbíêaríílotilelammaíntdcctíuanofeco:ro
- pc po: la comipriõ ocl cuerpo.lucgo no pucDe mo:ír po:
lamuerteDelcucrpo.iqueftofccojropaala co:rupdon
ocla matéria lo p:ucua po: eíla ra5on. £1 entenoer es o;
peradon Del amma.pues fi DcbílitaDo el aicrpo fc oebtli
tafleelantmaenflaqucccrfe^aclaitenDtnnnctocnelaiH
tnaoel víqo. jCu^ocotrarío parecepo: cfpcncnaa po:
q los lpob:esoe flaca cõplq:íon/o vtqos timemas vigo
rofocntenDmnentoiDÕDeparcceqelam'manorcco:rom>
pc ala ocftrurion ocl cuerpo.^an bíê 015c encl líb:o ocla
Díffaendaoel fpíríuwoclaníma, 2íquelfpírituoeque
los mcoicos oí5en q es vn aicrpo fotíl q p:oceoe oel co:a;
jo^eftãenl^s vcnas^aycl pulfo^mouimiéto para
* ^ .
'vím'ficareIaietpo^tãbtea^que^cebe6lcelcb:òalo3
mi
n íeruos el ql ob :a feii ttmíeto a mommiétorç lasopefacíò
nesocl anima q qrcrcc meDíantcs loa dneófentíDospefe
cen quáoo cila íe partcgo cila ai fi no peixce.CS {fito
no cit fa líbx> Del efpiríru 015c q alfycomo la I115 Ddfot la
qiialc8ínco?po^ld5plienooruoffidoqe8alnnib:arn'õ
folticnecomipdon ní Dúiífion álaua:afíl cl anima íntelle
Ctíuac0ína):rupíiblc^conioellolfe aparta Delate fin.
fucomipdó aíu el anima fcparteoel cuerpo fin fu comi
pçíó,CT(^o:plpíríopl?ílofopl?ôDÍ5enocaniarautllaqe!
'ammaqc9rubftaiidamcojpo:cafepueoa partir oel cu?
'rtpo fin co?ni pdon* jjàiics cl fucgo q es cofa co:po*ca fe
pàrtCDdalcnasrojnaen fu natura fin algíía co:rupdõ*
f£y faccn fu libx> Delas Díffínídoncsoí5e. como fea der*
"foqa^trcsoíDaiesDeaiumas./Conuíeneafabervege;
tanna.fcnfitíua^radonal. Xa mas cjredenteesla ímele
ctíua po:q escríaoa Dela fú ma ínteltígcnda Y es femqàri
tea fu naturawpo? cílo es d l?onb:e capa5 De Doctríuá?
Difcredõ oebíctwmakoetoDoaqucUopo: oofepueoc
faluar/o eonoénan %m bíenyfacocclaranoo laoífR/
nidon ocla pÇ)ílofbpIpía oíje quela plpílofoplpía/es vna
DelasfcmqançasodcríaDojfcgiinola vergão Ipumahá.
JCónufcne faber feguno queel eonoçínricnto l;umano fe
Òtíenoctfa caufa final p:opía od l?omb:c es que po: lâ
vinon oel anima con el cuerpo fea manífidta ai l?õb*ela
veroac Delas cofas particulares ^ que oífderna/o Jjaga
Díffcraicía entrecl bicu çel mal a I?aga aqucllo que leaí
pjoued^abíuíenDocnfantíDaD^iumdalpaftatantoquc
fea remuneraDo ? açuntaDo alrefplanoo?Dda íntellíge*
dat |?ermolúraoela fabíoutías a^untaoo alrcfplaru
oo? can faoo Dda verDao íncreaDa ftn átomo ímpebfhig
to fc l?aga efpírítual ♦ y efte es íu parado *; fu galaroon
'ífííma alteia ^entera t perfecta belle3a ♦ fijelueroES
enekometo qnéfí5o fotocel vnoedmo Dda metaplpífica
cí/
0Í5C cl aia itclletíua bíucDcrpucs ôla rnucrtc^ cl fin oç (u
'.. .biêauêturãçaesfí fçpuescaEfitarafumoucDOJ qcsoí*
os.CZllga3cl 015c qnoó cl aiafe apta él cucrpo ourara
fu aEfftamtêto.cõ la ítelligcda agctc a fecó plira fu oípo
. fídoiwfeoelCEtaraconoelectadonquenofepucoeocjir
cou lengua Ipnmana. flàcro el l?õb?e peeaoo* ocfpues oc
la muerte pcroíõo el ocfleaoo ínftrunKMo que es cl cucr;
po co\)el qual complía fus vanos ocfieos qoara cncl auí
. ina.confolocloefico^amo^cftolcfcrapen^oenopo;
oer 0C3ii% C2 la ra56 ql anima permaneça oefpucsoe
•lamucrtees po:q no falcóela matéria m ocl generãteme
. :óíátclafimiaitcv>íríl:ma8esanaoaDelafubfrandafepa
J^oa^po:cftonofepuet)eco:roupcrco2ruptoclcuerpo
-vpojqc6láco:rupcíonoelamattrianorepueoecojr5pcr
faluo aqllo q falio oclla po: alterado o tranfníutadõ l?e
:c|?a en vírtuo óla caufa agentcC^l petrago:aseneljin
apto oc fu a Urologia 013c oe vn plpílofoplpo muerto q fu
láníma eftacu lugarodosfanros.JTPtolomco oíjeenel
.-",•'• almagçftoqlâfdaidaoelásdfrellas* lasbncnasocti/
' 'padoncs^lponcífcmlanDablcs coftúbjcstracnallpo;
.tocaia gfçuerãda oela conrêplado Díuinal *i affi lo atíí?
.taiiconaqlquepo: bonoaoocfufo?maesfcmqantcal
anima >: aflila aflemcja a fu críaoo: >íl?a5eq ccflccla cc;
;;/'lcftíall;crmofura^acfl:acaufaDC5imoôc]Uoptieoe:mo/
\ *.rirei^õb?e\ntiífieaooélarabít)uiia^icncftafciitcdacfí
: « tuuicron ãlgunos plpilofoplpos tan firmes q ab:euíaron
-. íiivíoaaetaiDo.nmicmétcbolarlúcgoaldclo.CQnio
i?í3ícro JCrífípo»5enomempcoocle8» wlos romanos»
catou, Cfiàlaron cfcriuío vn lítooocla ínmo:talíoat> oel
anima el qual como cuenta fant 21uguftín cuel p?ímero
Dcdui^ateodenelcapirtbaT^lci:coovnpl?ilofopl?olla
maoo tf?eob:oto fe capo oe m muro a baro n fe mato có
dgranooeficoqtcma oeaucr mejo? viça oefpucsoefer
.oefpojaoa el anima ocl oierpo*<[£ oc otrosfemcjantee
ttTJ
oí^lactãcíocneltcrccrocotragctcsqmucbosólopqcrc
Eãfenmp:talcs las aias como da to& be paliar ala cura.
víoa fc iriataró cõ Tus nianos côní ó cícãtc,crífiipo;5^o,
ciiipcooclc^cat&/Cíl\c3at3bíenilíocncllíb:oDcraiC/
ruteq cfcríucjrcnofóteqc£rocl riiaráq fiicvn filofofofe
tcoo ai cabo De Itis oías £ cítáoo ai ccrrcoo: fus Dífdpu
los qllojauã fu graueqifermcoao po:qve£ãq fc acerca
uala muerte/começoab^ír.nocrea^rniiH amacoéípfc;
íosqqnDonicgrireDcvofoíros meto:nenaoa:q qnbO
eftauacóvosotrosnovíabcfmííífannasrolametecoho^
cíaocs q auía aia en nu aterpo pó? las ob:as q vtaoes eu
mí^ãriaueYrécrecrqftTàlamcfmâaíaavnqnolavca
çs:? como feria níngtro qrcclentc Ipõbjebonrraoo befpu,
^csoefumucrreftla bueitauíma noouíeftcl?ecI?oEl?í3íè^
feq fu mcmo:ía )uftílTiniamctepiiianedefTe»©u9tQamí,
mnguojainasme^apooioooaraentéocrqlasaíaôlpu,
manaspucoémo?írptíéoofetflosaicrpos* HE asqcroi
o^íír ql aíá él loco griêoofe oe fu cuerpo es fabía a gtíoa;
t)eaqUa mírtó co:pea eslíb:eoeaqlla ^fion.glucgoco.'
htíeça a fer fabía.ni po? eftas palab?as émueftro arrepê.
rir me oeauêr rato bíuico: po?q \pc búuco oe tal manera
q no eftímo poço fer nacíoo *i afi me gto bcfta víoa no co
mooecofa míappía mascomooe vn mcío.TgcDeflea?
Do cl bíéaueturaoo oía qnoo mefallareenel códlío oeaq
llasaíasDíuínasifeanDareen fucõpanía Ecftoferáquã
no me grtre éfta côpanía ènlooaoa n çrc a mi caro mefoi
^objeq jamasnado.cuEo cuerpo £oqmc a vn qêl oetiíe
ra qmar cl mio ♦ go fli aia famas ine^a oefangaooanté
•meefpei*aéaqllasftIlasaernalesbôoefÍiecolocaDaf;fa
bcbieqtolorengooelpallar.SílosDíc^osciefilofofos
Jpeqríoo re?ar a q pojq como ariftotel 013c eneí ^mero4 oe
- la étnica tooas las colas côríertá có Ia veroao. • -
ÍECapimtjçjc vijMaocorras kw
■■:.? e UJ
terias oepí>ílofop!?oô poi nta^o: cojrobojaciõ Dela iro;
mojtalioao Del anima. «22.
2lii bien me$an paredDoeftasfenfdidas
De pt>íloíbpt>oscercaóla inmojtaltefaDíl
anima q no me agraDO tãta b:eueoáò. poz
cnDefite acucrDasDealgíías orrasrucgo
te q po: mi cõfoladó meias quí eras rc5âr.
IJB.Tflocabnãcn grau volume lasqtepoD?íaDe5ín>z
p?:títoauíaefcogiDolasjMidpalesôlla1 pafattffa^era
, gteoetu KlTeo.go pues q alTí quíeres aííaDíre algua3 o>
, .trás como ala boca mevíníeré, JEMI^rç lo afi qderto tie
nesposelloocDíostusalaroõ.Zl^.THfo fcnecaefcríuie
s poalLidloenlaepfâ.jqccví.Di^ealTl.aqllamuêrteqtanto
.temaiios/r rccuíamosxl camíno muoamo quita la víoa
po?q otro Dia efgamoo q n oe a po fente enla U15.E en fu li
b?o Delas qftíoncs naturales DÍ5C.SI qremos biuir pad
fica mêtejtcrncmos cl anima ai líbertao:Dc fuerte q ago^
rale végan pelígros:ago?acnfermeDaoe8: qDcijo p%j&
lie fino rogalle q falga Del cuerpo £ eclpalla Del:acópaua
Da De tODos fus bíenes.Dcjille £e vete vetcDcnoDaDa mê
re.^ctecõ la bíéanDãça:l?a5lo q algua v^lpas oelpajer
cata q la uaturaleja ôfas cofas q te cngcD:o te dia efpan
fcovi aql lugar mqoi * mas feguro cf efte.Ç'jCá bíe qxb
taeUaetãcíoenellíbjofefenoDelasínílírudóesDíumales
^cotra geres q polites Dcmãoo cõfqo a apoio mílefio: fi q
Daua el anima ocfpu es ôl cuerpo,* q Ic rcfpõDío q en qn
toei animacftauacnel cuerpo paDcda Dolo:es>rpaífio;
neB*BO qnDo ól cuerpo fe gta bucla ai delo a bine pa fie;
p?e.Cfi^areotulíocnlasqllíoc9turailana8DÍ5cnore
oeuellojar la iimertc q acaba en ímojtalíoab.iE ufo falu
ftíoenellib:oDerepublíca oijc.&agTia oela fymbxw
lasriq5ascaDuca iflacaesEla^tuDclara ^ctema.pues
fcermofo roílrogrãDCs rtqsas 1 fuerças cojgalcs p:efto
paflan go lòsíngenios a notsbles Ipajaííascomo el aní
■ .- ■- ., xmi *
majbu ínt õrtâlcé.Cl&fo qntíliano tã bíepíscfi algíío Ta,
bcqlesclftnoclo8b^coõ^ql^^bíé^^mlráça^f[calépài•;
reccra qmueit inuatcíírrebataoa.C^lucrecíòpocw õi
5e ro:na a trás Io q fe tomoõcfa tiara, po lo q víuò óí de'
lo a fus teplos fc rowa.C® íDímo a alcjtáox oçcfàos
otros no fomos uaturales oefte muoo fino víáoátcs; fig.
venímos acftê muoo pà go5ar nos cncl fino oe paflaoá,
£pÒ2cfTonos'ap?cffuram6s a£ránfa cícrralíbjesoe
pccaoos^oecargas.ÇíE valerío niajrimó cncl fegimòò
aielcapí.|.oi5Cq los frácefes pftauã oíríeroo pa q cnel o*
twmloo gelos pagaflfn.^cfto uopooíta ferfaliío creçé .
oo q cl aia auía oc bíuír cncl otro muco.®» mu^ copio;
famétcmcparcceqlpas^uaDocnmtcndõílaíniojtaU;
oaDoclaíapo?aurõ:íoaooegcrilcs cófirmdlbagojacõ
miro:íoaocenfos fielcs.HR>, ítooa la faiítaefcrimrâ <i
losfielcsqáciosconoeícrõcô Icgna *ob:ascõfcfiarori ,
cila $oao t fobjeclla ftíoarô fusvíoas i batallas tooes
los patriarcas n tooos los pfeta s» ^ rooos los apòíto*
les a oífdpulos n fieruosoc nfò feiiojjocfuertc q nó fabé
cl Ipõbjcocquíécomíccc ní en qcn acabepo pó: oar algú
na parte3Ícaatwbnêoc(lco.nób?nrcalgúoõqpò:cí:p:e
faspalab?aslol;ablaroccnioclpatriarcl;a}acob4ôtV
Fo cncl genefi cncl capí.jrtfví). ©cfqmuera ócfccoírcUó
ranço a mi Ç>ífop%M el limbo,i cl fabío cncl capí.tfj'. i\
ctfíaftes fablaoo ól cuerpo oçctowefc cl poluo a fu tria'
DóDevíno^claíaaDíosqlaoío^otrofabíocnljíj.ca.él
U.6la fapíéda oíjcq pece aios locos q muerc las atas oe>
los juftos relias bíuecn pa5.Eíl?obía cill ca.vf. Ipíjós fo
mosDcfcòstcfpamosaqllavíoaqlpaDcoarDíosatóé
q nuca fe aprarò ó fu fecomo aqllos.víj.tfosmaclpabc
osvnból0sqlcsaicl.íj;iíb?oenclcapúvt)'.fccuctaq0írò
a aurtocípo rçrano.Jtu uialuaoo nosmatas cnefta víèa
po el i;c£ ól muoo ocfpucs oe umertos po: fulermos refu
cítara cnla víoa BOiírablefEftntgusuftícuclvípí,o<tn
c íííj
Mitatecnd capítulo.idu|\pí5c» d anima dcne fu mucrrc qn
' oocareceoclabíéaucnturãçalaql fc pueoeoe5Írvcroa>
• peravíoaoclcíiiíma,goot5ercínnio:talpo?qavnqteiu
"• gaqualqe™uftTíanueae^^
|íb:oqalguo8leatríbu^aioefpínmetaníina;inmo:tal
r
ceei anima po:queno parcjcaoífcreparoela femçjança
befu críaoo?» jCanopuoíera Ter Eiuagcnnífcmejãçaoe
oíos fi touíera fiu po: qualqer manera oe muem\£enel li
b:o occedcfiaftícts oogmatíb us 015c, folo cl i?õb*e falia
mos tener anima fubftãtíua q oefpojaoa od euerpo bíue
ní muercconel cuerpo como afirmaró losarabícoemí oê
;
DeapocoqfalcconioDíro5cno^enelaicl?eríDiooí5eaq
Ho q tra flaoo graciano enel capítulo tépus.pííf.q.íj.oon >
oe 015c* izl tíépo q a£ entre la muerte oel Ipombje a fu po
ftrera refurreciõ riene las animas en fecretasmo:aoasco
mo caca vna mcreeío folgança/o mífcría fcgun q bíuío
enlacarne.£fantgrego:íoenelau|.líb:oDcfu8Díalogof
Díjeairi.^reôcfpírirusDcvíoacríoDíostooopooeroíb
> $&\o íjní eítacubíeito oe carne ní mucreconçlla^eftecs
elangeLonoqfccub?eoecarne?nomuaecóla<arnc,E
*ftc es el anima t>umana/cl tercero es el cfpírí tu o anima
oelosauímalesb2utos«£fantl?ícronímorcp:e^êoícDo
avnollamaoo beníto po:q tomo mucÇ^a trí íreja fob:e la
muerteoe vna fu l?ííaoí5è, rccebílas letras oetu carioao
n po: cilas en têoí quáta pafliô auía rcccbíoo tu co:a§on
fobxla muerte pc tu l?í)a,tflomcmarauílleoeotracofa
fino oe ver q auías goíoo el co:açõ oc jrpíano,2£fpanto*
me como las llagas oe tal fallccímícro penetrará el fuer?
te muro oe tu fe.t>cuíera te aflegurar la eTgairça ocla refu >
n*edò^oelre^ioceleftíaUÇ£^^tofiQpapa^pnfolo
cl graáano«ríí)\qá).enel capitulo I?aben t oí5e affi .poj vc
tora tíene furta efàifactâoe líioolo?aqllos quofabcnq
a^orravíoanícófianqpalTar.oeítçmunooes^aotro
mejo?. jjbero nofotros q creemos teufenamos no nos a;
ucmosoeentríftecer mudpo po:losq fe mucrc. t tâo oc;
m
3Ía cl c^an fant pablò efcríuiéoo aios oc tlpeflaloníca en*
cl capitulo.íiií» ocla pjfoicra epíítòla ipcrmanos no acro
q raiosqsa q no os atices oc entriítccer como loíq 110 tíe
nceibancaoelarcfurrcricn pucs pò: cita via oeauctori
oáoes pogamos cl fclloeõ la mufcàlm autojíoao ólnfò;
rcoêpto:quãDocpfirmáoolaínmo:talíoaODd anima oí
iro po: fant matlpco cnelcapítulo.jr.lfto remais a aqlloa
q mata cl euerpo 1110 pucoc matar cl anima antcocue^s
temer a aql q pueoecóoenaralífícrno ai anima ^aleuer;
po^enelcapitu.v.oí5calegraos^faltaoocg05oqsran
galaroõ áureas cnlos áclof.Eenel capímlo.jtxv,oí5CEra
efto&eóuíeneafabcrlosoanaoosalaspeuaseternales
a los furtos ala víoa fm fin,
C€apimlo-jc]c\)u|,oelo3 argumé
f08parap:ouarlaínmo:talíoaooclaníma, JB>*
0 2 lo q Ipaíta aqui I?asoíel?o bíefc pueoe
veria cóucniécíaoda ínmonalíoaoélam
ma po: viaocauto:íoao qrríaqmeoíreO
fes ago:a fob:c ello algua 1*56 como arrú
4i ba me p:omctíteU&,mu cipos geólogos
como fanto jornas en muclpos lugares £ cnla oíftínctío
• ' tír.oelfcguoo Kfant b tf cnauêrura 1otrosa ta bíenalgu
; nospbílofopí?osp:ouaron lo mefmo po: ra^nesodas
qlcspo:heaqalguasniaspalpablef.atoma^nijTOcftc
fuoamcto q la natura femãíficila po: las objas qollap
ecoe a cu^ feitiq aça oípoanftòtíl m fu eti?íca,ql es caoa
vuo tales fora fus ob:as.rcíto nacc po^lasoçacioesp
■ccococalgua^moqdlafuoaoaéàlguadtcaa.cçcpio,
la òpacíô 61 fnego es aroer 1 efta ^pecoc oc fu potecia/o
$tuo qescalétura qeftafiinoaoa enlaefiencia o natura
ôlfucao.pucsluegocitasntscofaseôuíenefabercílcaa
imo?oBadôo5^c^Ktcpceoê;ómaaaq.laeflciicía
epla q enbia a cofoiac]? r<£ ocpfia arguteafiuSi d aia-
nencopacio íin cl aierpo cóuíaicq téga cITeiicia lín cl av
erpo ?q ticiic ogadó q no es funoaoa ai o:c«ino co:pal
puerefe verem nobleogadócomoesel aitbcr razoar
'Z.qrcr.efabiefepiicpevcrcqlnitcDímíctonodtaciial
Sunniicb:oDctennínaDonífeponeenaiifopoj^tiiDco2
poial^aficouimcqfeafúDabomalsaacnciidaícow
^ponaroc(tacfl?dáíro:po:capiicDe|críínaia-po.^-
cte63im.o8qc8elaia.«r3répiicfcl9Íacsfco:pcaociic.
cciiiDaDcomo'pcccpo;fu8opadócgpoDciiio39rcnjrrp-
coáim fu «moitaltoaD eiicfta manerá. Ia cola q no tícne
aiih (inapto awupttoo ts ícoiruptiblc. cl aia no ríenedi
M |ncipip comiptíuo pues no es cópuefta 6 qlíDaDcs de
S^Jí^^^^^Pn^CBftóta cofaqpòi .
u maliqa no fepucóco:ropcrnofeco:rópcra poMa ma
lwa^otracora:comoníngúomua-cpo:l9cnfcrnicc>aD
Pc orro fino poj la urça /PPía. cl aia no fecoirópe DOJ fu
^pia malícia.^dlo fep:uena po:q la niíilíría 61 aia es iri
luitiaaanreperaaa.oDío.ííniqoaD a los otros vidos v
cfto8nocojropeclanímapnc8iiwcl?onienonaco:rópe
ra la ficb:c: o pcffileda o vqc5a.q no fon fus npías mali

^* rerBPammac. çerto pecepo:q d feres ín


bie^capoDetooananir9ícomofcaaertoqlbób:ccó
p^eoa cl ferno folamêtccomopTairecomolo romá las
beftasmasvnmerfalniáe^fegúroDorpofignefeqtie;

«Kr ^^ae?.c a,?,ntc|lc«i«9-Cgtéba8Def9ber


qjas cofevnmafales kgfi fu natura lon ícomiptíblcá
SuÍloq^u-cra*lcõ:£in»aefpcdelconina nunca '
muerc.fi: puefto q peojo.o martin mueraila efpcdc búa.>
nanopiiewmwir.teftpôclaraariftotílpcníícobíffcrc
cia mtred ptícuiar £el vníuafalpo:q d ptícuiar afi cfta
. cnelte Ingarq nbcfta í otro *aflí escncftetpo q no esftê
' pjãel vniucrfal escn tooolugari tpo.agoja a nfo,ppo
firopo:qlacorarcccbtoacaaaiquiéiarcdbcrcgííclHio
.õo 61 cj rcátegcl aia redbecn fi la natura ólae <x>fa6 vní
' uerfales sincomiptíblcs.pojq comobeoícl?o tal eala co
. faqlesfonfusogadóes.filaogadôolaía esccrcaólas
cofas inço jruptiblcs gecc q dia tã bíé fea inco:ruptible,
5
C3& lacofa Ipeclpa es menos nobleqquíen la (?a5cnfo
icntéoímíéto q es vna gre oe nfa aia es cl q I?a3e fer incdli
• gíbleslascofas vníuerfaleslasqlcsfon gpetuascomo
çasírejuego cl aia esppetua nínmottai.mucl?a8 orras
ra5onc8traêlO8náturalC0pocfta8fO!Klcéti,oootoca0
fereonsê.ago2a vcamosalguas râymes octlpcologos.
- Sant grcgo:ío cncLíííf.Mos Diálogos tfjwomo cl I? o;
• b:eeftaenelineoío octooasláscríaturas alucôujcnecj
' ptídpeôla natura oetooas/po: qlmeoio gtídpa éla na
. tura elos crtremos. po: tãto cl frõbx ptídpa cn mo:talí;
• oao cô los aiales qnto ai cuerpo * cõ los angelefen imo*
talíoaoqnto ai aía.fTíldugooefanto vícto:eoí5cpo \ ra
•: • to cl aia puana es í nmojtal po:q no Tc apre óla feinq aça
oeoíosXa fi fuefle mo:tal nò feria ala fcmagê * remefa
■ caoeoíCKJ.Êpojclloc^imosqfegunvndcrtomoooDe
\uoa cl ql po: níngíía mãera pucoc goer esfmo:tal. à v\\
q feguvna derta mntabiltDao q tiene oefer mqo? o ^C02
fe pucoc 0C3Ír mo?tãl quãoo cac cn pecaoo. ([Sant pe^
D:oapoaolfcguofeai&aaicUuíaíb:ooel^nncranoín?
• títulaoo a cleníéteoíjcmíra q muclpos q blafftmáapíos
n tooa fuvtoã fuccrucloao K lururía mucredi fus cantas
• - ^icsfa3cmud?as forras Dcfpucsoemucrtosxalospo;
;
necnlosfepulcros oc íus ãteceflb:cs cõ* pòpofas eteqas
nmudposqtcméaoíosElo aoojã*firoS:cnfdoaD*íu>
ftida búnfoó cõ fêpiãça po? guaroar la j nítida muríero
*' cntéricrtofinfepulrura,pucsDõoepoçjaefíítosauerlu
gar la fumai pe.bíofíielàía tio cô úaniòrmUla ql íuftída
D^atooaQmbíeJpafccIpo^pctiaaQaibafccbonml

DoiaalaiumaaDeoío8po:fua^l?aDcfainmo:tal{po2
q aia juftiaa fi oios grenccc q mngua cofa btc ? mítante
tçjxdpaaea malfin. pucscomo Icguij tooos los lábios
^filorofb8mojatòantcDaicd^õb*folnrlamueiteq'
^gtarreõla foaoDclbtcbmir^ftoclroDo pcdefleclaía:'
ptTccmaluegoroDalaíuítída^^moqcneíiacítííua.ltie
goaqlpaDccerDemuertepojnooejrarlíi^DaDqfômíto
*alabat>o po? tooa buca ra5õ:auría mal ftn q acabaria
-elamuertejm mas efgar q es cofa corra la juftída õoío*
CSteficoíi ocramos el aia cõpanoola a fii ppía im
,* fuerça nccefrqiiamctc£aiiaiio8 Dê o^ír q csmmo:taU
po:q la ob?a oeqlqitícr faber o arre comiptiblcfccnfla;
;qce^enue)ccccoelrpo;puescomolaob:aólaíara5onal
*mie enftaq5ca níenuegejca cõel rpo anre k abíua r efiii; ;
.: crça mas como oíjro.cl fabío q cnlofantíguos eíla la fabi
" -Çl™ ^nclmjjd)o.$ola pmoêria parece ql aía csímoi
^tLStenwriDaamoseiaíaaicóBadooerurui^ne
cefTarío q Digamos q es ínmo?íal.po:q elfín poneiieeéí)
UoaD alas colas q fqn oroenaoasend.pucscomo dffn
. Relata feala bteauêturáçá fino pucoe ler biêauenturaoo
« cl q pucoeperoer el btc q ríenc necefiaría cofa es q el anfr
.manopucoaperDerfiifcr^aíítfeammojral, ■. :..'
;CfCapitú, m&Como fcpmcm
r minmo?talíDao6lanimapo>\>iaoceréplos: .©'•'•--
^amcparcceqoarbíaifarítóoèawye
MiaDdamnio^líDãoodanmiaqnãntoa;
i!lasDosmaiierasDcp:ottácaqcráauaoi
koa&srajõ acaba Dccõpltr lo q p;omeriftc
t Dtjicoomelos çcptosqcóftrmaula mfl>
' ■ •■• ■ ■■-
ma Y>ertKK}.a& ZL tSpo acojoaítepjofigamos ei <m\
no ocloo qréploa^cl púnçrofeacomo nomuerc.las am
mas pueaocfpucáDc falir Ddoe cúerpos .muclpas vejce
aparcceii.©.conio.pu«ocaparccaclammapam^
aicrpopucs esíncojpojea i poxofiguiete no pucDel cr
ví^^.aoío8noatcdfaímpofriblc.^iniqciuanoo
clQUíereaparccenlasauimasalguasvejesquaDotHW
niimo8.®lgúa8vc5G8quáoovclamo9wpcquaooapc
cc cn fudíoanoat ouoa qTcba3cpo} v.fio çmagu ana
rcftafcbaícpojrep^'^00031^"3*?'30 , qa •
. caco:po:alqmucftrabejcr.oDCjír Orcpjefcntanalbina
cola conionosacaccccn fucnoeavnqaquello Dclapa,
reccrDcl animava có mato; certc5a:ocl aparccereri vigi
líacomofel?aaa.atnm^DílimltaDqocl?a3afcalsu,
na8vc3C0nolepurocponcr ouoapucscucnra cirancto
euágclío po: fant Xllbatbco enclcapitlo.pij.qfi te traf,
ficniraao oc nf o rciío: aparcfao mor fcn cerca Dclo qual
owalcninoscítonio fnaicrpoatíépo taparecioenel. i
v > cftoparcdofcntírfant augurou wellíbjopcero De nw
rabílibuafacrcefcrípwreaKlcaipta^
tbomas cuia terecra ptc enla qucm0.rlv.Di5c qcftcUb o
■ fálfamente es íntítulaoo a fancto íílugumn.? po: tanto
, ,,oparccctaiiautaitícoloqaiclfccontímc.©tro60i5cn
á PUCDCU parecer lasammasaionwmcrpos qtoman
; • comobajtWaugclcs^afllcuenrafajn^
cpíftolaarimotbco Dcfantpcojo.iDcfantpabloquelç
• aparccícr6DÍ3íéooafri. flfcú-aclmtragloiacatalaCeual
• bcrmáotíiuotbco-.clDía qfucró marrerrçaDOS luegopa
ícd alU.Ê luego ocfpuca oc fu muotclos vi anbos etrar
. poHaspnertasocromamanoamanovcmoosocvcm
ouras oercfplaiiDoztaDomaDos w'çolonw .ctónwo*
lu5.tan bíé lecuenta enla Icrcupa oefant |£ab!o q qua,
Dolollcuaná allngaroefu P^"™0™^']™?^
fiafnDifcípuia qauíanonbje panniaavnq^umfio
la Uaiira tenobia^cfta fe comê£ a ehòmãarcoft t&rrf
lupctcnialtp:cftameel velo cóqcubícBtucabcca para
atarlofob:emi8O)O8^Defpiicstdoto:iiare^Dcfcnc0á
ÍLS -P" ^fuí Ça9mano9alciclc,
0 l9snf
t,iri0 9l
S° t»5ffl d ojictemuroeiíòl
m^fl5, r " '^ tojo.'zlucaoco>
nwcucMfantoiomíio purodvdooeplantfla fobjefna
0)09 KcftciiPio el cucllo i bíríébolo el veroiko !c co:to!a
oeftoluiodvclo-zçosiorulãgrcitojnoloacoscr-roío
; Io a glantila.E tojnaoo
a e dverougo a ronta 1c pjcmmro Ia
S?°^ * «^
^goqDacnelvallcqoijeDelosapuncaDoxs-ráoacu;
raenrrarod-rpecw veftioos oexuítíouras mudaras

faqmucboafcc6Ucrncrai.c:£IfeguDoer%lôfcS
.antomoyiDoqlo8an
acl0 0:ngele8Ueua UádaíaóIoícbopabtó
0 ft0a,Iwm
te!?^« ^í ' P '09lacel09DcpaS
blen,0,lraftc
Sair ""a m»errclo qfucfteeritó

S j£T •^^«bDaoDccapuaoo germanoS


no VIDO loaaagdea Ileuar fu aia aios ddoaen vna SS
h1^Tr^lawd^CÈI.íuwépIoc8DcfantS
rro Dd eflTanto feucrocu fu oíalogo tZãfcó feueròobT>
HHfe>^aEnnc?'08fco8luS9i'e8eiiIa o:a qfantmaiv
nnfalIefaooEocararmaitov.icbowoeangliSípo-
S»eqllecto;no Icgeftftdobó* npleb^dTefenal
V."Z-.<% ^««,m^ <r rAirinn nono nolo ofafTe ©dotar

wl míraSo â aucts oc fabcr q mi Jpfocl obpo mmA


marauiiiaooanotaró élwainepoi ba^ro^laver,
oaoSr© quinto qxplo csôloe lautos 0cnsafioi pjo
?afiômS6:mEoacucrpo0fallPfantamb:ofioeiimi

SdKfantpablolcaWí^^^»
Dodtauáfotcn-aUfuecucrpos^mb^fto^fo
n bailo ^rcpufo có gran ocuocio cnla Eglefia çe faufta.
tfS^ínniwcrablcscFcploson-oeoelaparaa
Slloclcucrpo rcfant j£ttam otros mucl?09qpo:lfl
^coaoqatot»08apla5eDeroDCDC3irte.EPanbaoM
mSaDceréploocj^Dccomolaaammasé^fant^
rtXímonalcs^íuaacpmooEéla&ojaaoesoefus
Sw * trabaíá có oíos qlascfípia: como fina voao
S los aruoa en qlqer tríbwlacio o angulba q la lia,

Spcríédas ban parcdTO >; parecm ^ pardcaacwa


rafonotc DísoefpcdalcFeinplo ocalgunos pojnoba,
SXSlosoffos. C^asaviibasocnotarquc
XS mente bajeu po: nosoíros las ammas oçlQ?
rantositraapoj manoaoo t>cDiosiimcJ?a8 vcjesbosbe
ncnoe&cooiíDeparccequciiomiicrccoiicIaierpoaiircri
^P?c(?UEC.^]eemo8endreguiicoDclo8macb3bcos
eiiclcapimlo.Fv.qqualéPoíuoasm.icbabcopelenrcoa
^fe3"?^ auía **** a ocdrura bicruralé W tcplo:
faiiaDofc^ioascnfamartacópòcagctcípojfcrpocoff
tcniapococmicrçoanímoIosíupascótáDolcsclfucffoá
^fioc^ai)Kai)i'9fonapoPí5ícooqauíavífto9oiiía(i)?
mo raccrDotcEaocmnto qaljaua Ias manos a oíosorâ;
oopoKl pucblo <nraseftc[caura aparcciDobíci-eniía p-
fera ilcpaua vnefpa&a wíac*Koc5ra romaeftafann

virio fuscompancrosxometíeró anímofamérealoscne


mipj 'jocrrocaro no menos oeqnenra mill éllos con ní
Cbano: fu capita £ cito fcebo ro:naró a bícrfm Páoo ora
oasa cnos ^rcokaró Ia cabeça con la cfpaoa i mano oe
mcbano:ccrcaól tcplo.CXÍ bíceuéra Ia Efto?ra tripar
Waqlanfmcra)riomat09lcinpac>o:|u!íanoapotefa.
Sj£S$C??0ÍimCr5 ®m l?««fccontra los perfas
vioofanrBaliliocncclarcacn viraHSlíaocfaá niaría
8S23E.™ 'WajigdcB i vira oiicira en mcoío ÓHosaO
kiuaoa qi vnafilia iles^ía.llamaomca mcrairioM-
qmatcain!ianoapoftarapo:qblalTcmacóffranfobcV;

«•aqUa^ia-rlucgoBOioftntmerearfocõriiaarniae'
qali cltanastiarpaoasilncgopo?máDopenfafenora

KS*^uam*?rto'íf«8anna*8ínífa!lociciier?
í0 d fi ,, ftto
^S,^?a 1 ^ ^ 8 ^
totoa-S? ^ cnfa!ls,-ctaD^v,no 6ial;ndícDc
«a*p5
KAflnopoi coo q OKO cífenit© ufano en lu baralla pai?
ooyacaualleroq nofempoquiéera^io odttifrS
.-.; ■-,. :- . mrvij
fâsa futtuaHoco:nent>oofaoamaite tontra juliano: g
cclpoJclalaçafE^
pareçío. n como la fcftojia tripartirá- dieta como juliano
típírâuamioíò fu mano ai fu fangnr: g'fagtiòío la contra
cl ciclo DÍ3ÍCO0: vécifte inegalileo v&ífte. ? 0Í51CDÒ cflàè
Ípaiab2a0:crptro:tocfanparaDooctoDO8lo3rn^o6avii
noíÍKTedpfepulmra,íEaíritecccluv:opo?auto:toabc8
rc^u&E^losqK
ííoaò oel anima, v :.:/
C£8pímiò^jcjc;f)cla ra$oirqtté
cl natural pt>ílolbpI?o pueocoar ocllugar ôlànímabef/
flueoelcuapo feparte.- . " • *.©.
SíajanDaesfoncftasaubjí^DCôtmjj
ne3i ^ creplos q Ipas oíclpo: z párdeemeçj
las fy guftaoo: ago:a qrría fa ber q vàjón
pueoe oar vn plpilofofo natural oellugar
.. oel aíaDefpuesqoclcuerpofe agta.£lR>»
W as oe fabaq ai plpilofofo natural no gtenece Rabiar
Del aia: faluoai quáto fca^íítacoei aierpo OJgamcQCO;
mo fufo:ma:ea cl cófíoera Ia cópofidó natural:*: las g;
jtesqeóponéJEa eftacaufaecmocra claíácomofojma
q mfw ma el cuerpo:oel ql ella es fo?ma. J efta eôfioera
ao feertieoca qtrocaufasqrcUaniãpjídpíÒ8CÕÍlítutt>
uosjxla copofidô naturalXá pmera C8 material. Xa
feguoa C8 fo:mal: alaql ptenefcecòílítutrla matéria eri
fu rerwafnfccftícoeal anima eomo a fo:maXa tercera
e3effidéte:^aqfta ptaiefcemoucrla materíaa recebtr la
fo:ma.Xa qrta cau fa fe llama fiual:po:q tooo effidente
q ^ouje la cofa ai fenla pou3e po: algu fim el ql cntiói
>Dc:Fcltefinesiapjtndpal(aufaDetoDa8:caclmucuela
.cffídctea ob:ar,afllq ai natural no pcrtaiefeetratar oel
#ía:faluo en qnto ella es gtc oel ata \\i como fo:ma coeur
rc a cõponcr lo có la matéria» JE>. Si ai plpíloíopípo na;

)
tumlfucfepKgu^ot)6oev3elâníma6fqucfeapárr4
Dclcuerpoq rcfponóeríapuespmeua queesinmortaU
XJfe.©cuí-íárefpcíiocrqquãDoclanímaqDat)cfriuDa
t>c fu veftíoura q es el cuerpo queoa con tocas fusvírtii;
&escomo ncpla qcs pura, fimplc.lígcra. £ perpetua ;g
gffi como ofos po: fi ntifino.cfta eu tooo lugar afli el aia
en fi mcfma cfta co oqrd cl cuerpo có natural índínadon
^ínDífolubleamo:'rccojDaiiDorcqaqllaftiefumojaDa#
cito poo:ía refponoer vn natural pi?ílofopl?o/|^ero l?a>
blar oel anima feparaoa pertenece ai metlpaplpifico el qt
$l$a el ententnmíento fob:e las cofas cojpojeas, po: que
aelpertenercecofiDerarlascaurasaltiflímas^ las maé
noblcspartes odcntcÊ po? táto to teqmcroocsirjfoie
ro la opítiíò tnralgunos oiros pj?ílofopl?os q í?ablarou
comomett>apl?íftcos: 'joefpucsDemteftros tlpcologos»
C€apírulo.]C]cicj.oelaopíníonoe
los pJ?ílofopI?os cerca oel cftaoo oel anima ocfpues ocla
muerte a fi es pofible muoarfe los (?ónb:cs eu beftías/o
'cn otras efpccies como fe tu'5e oelas b:uras. .22>.
r,© no DUOO an tetengo firmeq fcçcnoo las
)1 animas inmo:rales Defpucs q fc apartai*
xdoscuerpos time dertes lugares wrpu;
taDospucstoDacríaturacsfiníca^límíta
. JEEP C>a en fu eflenda a po: táto cõuíeiíc q fea fi;
níoa a limitada quan to ai lugar. S pucfto 3 tengam os
cfto po: fc catlpolica qnía 0£r ia £pía opíníõ oclos pl?í;
lofoplpo, ÍJfe* Iftos paliamos po:los libjosoeplató cj
eUouopoKofamu^dcrmqlasanímasIpuanasDefquc
fe parten oel cuerpo en tran en cuerpos befhalcs. la qual
fentenda touo piotíno plpílofeplpo a ]£o:pl?íríó fina?
crobío.iEtouolaopíníó ocftarcuoludon po:quctenía
q el anima era eterna como oíos po con octcrmínaDa mo
rasa, íEtan bietema q el nuíoo era eterno gd anima oc

(.
tal natura q no poDíaeftar fino vníoa con algun cuerpo;
flàero DÍ3C q fegunD Díuafos ttépos muoa la mo:aoa t>\
míuuteco ficpje eõoíao fi mal auía bíuíoo auri cuerpo
l?uano.^mqo:ãooc6oíaoíibíeauíabítuoo,c>6oelBèí
líriãoo oeclaráoo efta opíníò DÍ5e:po:q eitos p(?ílofofos
3 touícró eíla opíníõvta el anima aidte mu DO no pooer
bímrfinelaicrpocre^áqanteqretnfunoícfleenvncucr
poauíacftaooai otro» /EpoHofiguíétepartíDaoevno
cntraua eu orro.Eqno pooía eóp:epfoer ní auía víltom
Icypo qeleuCTpopuoíefcferincomiptíble goqlasaías
(lép:caitrauácncuerpo8C02ruptíble8,£oí3erantj?ícro
mmoqelprímcrúmcntoj Ddtaopínío entre los grícgos
fuepítlpago?aBelqloi5eqpjímerofueelcnp)?obíotDef
pnes fiiecaletDetoefpues Ipermoiiíoíôfpiies pítl?ago?as
CíEftas opíníones fe repwcuan en muel^as numeras z
ponãtonolaslpanqnoo taierlospI;ílofopl?os qmas
j*ellcgaro ala ra5o,©,]0ue0a mi peceqtícnealgun co;
lo? oe ra5Ó pucs leemos q la muger Dclotl? fecõucrtío ett
eítatua oe fato nabud^ooenofo: fe trafmuoo ai beftia t
fi eito nofuefle poíiblc la faera efcrítura no lo Díria-Qfk
B^as De fabcr q nos otros referimos lo q pueoe fer oela
criatura ai abfoluto pooer DCDíOS t esvcrDao q fu gran
potcría pueDelpajcroela criatura lo qftierefuvoluntaD.
po:q ai qualquíercriatura fe Ipalla potêcía obeoécial ai
poDcr^qrerDefticríaDOKgoíicoíiDcramoseftatranf/
nmtatíóDevnaefpecíeaiotraqntoala^tuDnaturalcria
ca/o po? arte Ipuana/ODc Demónios Dígoqpueoefaçn
qtro maneras.£nla pi nera fe pucDe en téDer efta trãfmu
tado elos acdoctes pmanefcíéoo fiép:cvn mefmo fubjc
cto.eomo Dí5eel filoíofo q es poííble po? arteocl alqmía
fascr ôl piorno plata ocfpoj aoo lapptfcoao aedoêtal ól
piorno como es elcolo: la ternura t las otras pjopaeM;
DCS acdoétalcs DC tal fuerte q pareíea plata • E eito gcfec
q gogcTtiò a irabiicfcooonofo*. po: que Dí^C la efcríptuiu
f H
)
QlçfucrcftítútDala figurado Ãímpoffíblcq la figura <
Dèltyóbtenfm miéb:os fepucoã natural tmntetrafmu
t>ar B^ncfdcoo cl aia.po:q dàmnià fej utá c6el aiapo
<?omo ,çpía fo:ma a fu^ppía materializas Dcfaba-quê
at alguás fo:mas q 110 reqcren petaiuíaoa figura èii fií
matéria eomo Ia fojma Dela cera: o Dela pia ta: o oel plò*
moin fusfdnqãteã/rtasfigurasqeftan ai tales matai
asifepueDéa^fmuDargmanefeiéDóaiellasvna fornia
fuftãaaU2JE otrasfo:mas3requíófDerermíaDa mato
ríá: 1 oétermínaDa figurai tales fo:mas no puepc eftar
©o no eftôuíereaqiia figurai tal fo:ma es el aníma:la ql
xx ncceffiDaD reqcreelaierpo c6 DetermíaDa figura, Dott
De oi'5e auerroE f$\ cometo oel £>mcro De ata: q los miai -
bx>sDel leõ no foii Diffcrcfes elos míêb20s 61 dcruo:fal?
no po:q el anima Del leõ es Díffcréteoelaníma Del deruo
fEalTí qDa po? verpaocra la éõelufiõ: qla figura l?unia
nanofepueDe trãíinuDaren fama befttal:cftãDo elání;
ma aiclla*£ po: a<3 pueocs ver £jesfalfo lo q algííos oí
5en:qá^b2UL'asqfelpa5é gatas >nomã otfasfigurasi
.vã De noeipe a matan los mn os.Cj&ila fegííoa ma hera
fepueDe en tcocr cfta trãfmu taa 6 quto ai anima que eftá
cnlcuerpo q fiaioo Ipumana feto:uebcftíal.feguDq tan
bíen pçtlpagojas paifo aplatõ;y avn parefee aíTfea De
fuêra q la eferitura fe c6fo:ma cõ ellos quãDo Díje fu co)
raçõ fea tráfmuDaoò Dclo lpumauoicl ql Díclpo feenriêDe
bel ãníma.flScro tán bíéelíe moDo es mpofllble. po:qcl
cuerpoIpumàno escomparaDoai animacomo fumftrttf
jii&o.tcaDaartetíaiefusínílrumêtos ppíos.íE la vnã
:ri6vfalosinftnimétosDelaotra.ConioelarteDelte)rcr
.110 vfa los íuftru meros Del carpítéro, & affi caDa anima
vfa De fu p:opío aierpo £De fus ppías opcradócs/i^u
eseomoesímpoíribleqelmuficocantc:otançacólaIpa
xipa o coei marttUo*2l (Ti es ímpoíTible q el àmma éla bc
ília Ipaga las ob:asbeltialc$conetqicrpo j?umano: o cl r
anima J?uniattatasl?umana3cóel beftíal. £po: efto crf
5€íant £toguftínaKLví|\íbbk;eíçcncfi aò líttera: qloè
platónicos q oefpucs fiiccoíçrò a uian vcrgueça cela opi
uí.orçfu maeftro;£la cfcuPauãcijíçoo q el plató no dite
piá d5ír q fe trafmuoaficn las animas Inumanas cn bcfti
as:faluo fcgu vna (cme/ãça, como qcn 015c q cl robaoo*
femuoa enmílano.elgolofocn ptierco.el fobcruíoen leo
CÊnla cerara manera fe pueoecòfitKrar quãtp àl çúcr
po gmaucfçícoo tiamina, jgio? cl qiialinôòo cnticoéõin, uuL
pio ôlos cò paíí eros oe oíemeoes q fc eõucrtíerôen aues
*?IOSDC vlijrescn lobos: gmanefdeooeullosel auímaíu
fdlectiua.yefto tan biépoueapiilegío ailoslíbjosquc^v
Ipa3coelafnooco:o»ocinud?osqrcc6uertíerõ cn afnoa
^leuarocargas^lpíjícroon-asmuclpaaobjasbeíliale^' •
compfantauguílínr<9áaicLmi^oeduitatcpcí»Êpor
vcturarepoo:ía imaginar aíHoetRabueoconoro::po
eito eu parte fuerepxmaoo enla ra5on pjeecoíte, IJbojq
el anima ípumana Tc copam ai cuapo como el p:opío a;
<to ala p:opia potcda.y entre cl aao p:opío: *?la ,ppía
poteda ferequíere vnaderta ,pço:dô oetermíaoa.cntã
to que es ímpoíTiblcq vn aao eóuega eô otra poteda <5
la fu^aXorno es ímpofliblc q d auao ocl veneouenga
:.alaok)3»
1
ÊaíMelaierpofetrafmitoafTcj^anefdêw,
vna mcílíia ajiúna.vn mcfmo aao eonucrnía a oíuerfae vmy
potemm vna mefina fo?ma a oíuefíaa naturaaícpoz' :«\wi
cito es ímpoffibleqla efpedetmmana fepueoa trãfmu;
oanCCnlaquanantancrafepueoccõíioerarqntoala
feparado Ddaníma:^ po: refoludô Ipaíla la matéria p:í
ma,y dia manera MO rola metees pofliblcmaa es uccef
faria po?namra:po:qelcucrpol?umano es co:ruptíble
po: naturaJE toca cofa q natural m&e e3 co:rupriblefe
co:rõpera po: neeeffioao.T tooa co:rupdo es mouímíe*
toeneontrario. Slascofaseõtrariasfonoíuerfas mo •
rpedcípojeftoinueitoicojruprodaieipafetojnagu
faiioè n potao,y cfto ce lo q t>i'5c d plpflofopbojq es ím>
ppflible que fe tráfínuben las efpccíestlaluoliante no fe:
reftieluc Ipafta la matéria p:íma. Cljàcroque oírcniós
DeTRabucooonofo::^oealçuoô aquícn vinocftàtráD
K 1 tiiutad5.©ígoqalgúa8traritiutad5cafepuet)ct)a5cr
pojartcDíabolíca.Hcflaôcn ooômaneráóXa p:ímcra
pp? vna fubím círigceptíblc fubtracío oèl l?õb:c di fiílK
, tudo oealgíía beftía o banonío trariffígurabo eh bcfóa
[í»rup como fiie oe eplpígcnía tyíjà oel re^agániqió: eu eiiEdlu;
j^rfuerdlítutoa vnaddiiaiHí^rpucBfuecila Ipaltaoa
bíuacòinc><aicmrantaugúltíno.enllngaral!egaoo,Xa
fcguoa ponnmutario sela wituofantaftíca ourmíéóo:
òveláDor|£io:laqual pardcealajp:opíapfcua;o ale»
ótros q fea beltiato otra cofa a vn q íiofca Ipcclpa núioã/
x ga cerca Deriiaiei^o:'ooefuaiiímã.po:qcomoí)í5cr^nr
augultíuio folaniétecíamma ttias ta pòco cl eucrpo cree
rcíamaàq po: arte DiabólicaTe pueoe tiáfmuoareiícu^
erpoocbeílía.l^eroriellorc^acspojaçoterclaiíta^
rio^põoa-DcrolooíoáconioDdariiàgeroelott^tDen^
bucooonofo?.cl ql fcgií D15C cpíplpanio: no foft 11110 trãfr
mútado co?po?al: faluo vn alienado oeentécrimieto. £1
quito felcel Ipablanicomíò £erúa,'z parecia le que crila
oelãtei*áa*a bue^:^enlatrafcralcoiU •
ircapitulo. jcjcjcíf ♦ confirma tó qi
tudpo tícnccótra cl erro? ocloo q affimiã las oíclpae imi*
sãgtsft pone las mácras como ferccíbeel cgaíkv J£);
"*^^i íZlrece q Ipaa oetamíaDo vn pu to cn q mit;
,cl?osmaro?métc. vulgares citan engana?
,ooaCa erecn q mcDíatcla aruoa n pooe;.
;riooclocihonío pueoe los í?õb:es muDar-
,fceu bcftiasocn otras cfpcdesco:po*ea$
geó eíTe erro? affirmãq afcbjuras >; otras mnoáçasfc>
mqãtes:? pueílo q fuífícictc mete toatastrataco: però.
PQ>fercofaoetãtainpo^tãda ífrtiajqucvttpoconwslo ■;
confirniâíTco» Rfe. fâi vnlib?o q cl afio pafiaoo acabe ç
c&tra los vidoaCK:(al^u^iiirttiUB^9iuíc^^ltgúc:trá. *., nK ^n**^-
teeftamatcria fcgnlafla^ocmíôfuaçkiçcopfofamê;
leigópo: fmtfl&jer a tu oelíep/Dígo q basoc tend*porá
otqjEen iiíitgfía niancrapcúoB onòar qesímpoffible q .
el fyõbx o ntuger (eçõtitcrta en beftiato ai otrçi oelas co>
las fuera DC fu efpcriam vn fupoíito en otrooe fu cfpccte
como q pco:o fe to?ncai marrin: ,fcafii to q otáôiafbm' '
]^:|jaaaNfiH>ei'Cíptoqfcwigtóps/i .«
iuo:avn Q iam tficco etíftas colas parece eõtrarío eíílrj'
líbió ôlaacflpimologíae cnl capí ÁilUfíy. dto allêocóe
lasrajõte Dícba^fcniucftra po? vn Decreto ftngittar ocl
cõdlto:acqrâ c q ponc ci gradaria jt;rvf.q. v. cnel càpt q
coiiriçça.£pífcopt.DõocDi5c: qlqçraqcree poocrfel^a/
3er algíía eríatura:o muoar fe ai juqb? o peo:;o trâfliw
niàrfe ai ctraefpaie.fi noôl ntcfiuo aíaoo? q I?í50 tooaf
lascofas:*: po: cl fiíerõ txcl?as:fln onça es infiel p.peo:
qpagano.y cila mifinafentédacõfirma larga mctefãt
auguftí o1ÍUb:o.rv#.occímtatcoci:qílcapítlrvií. oooe.
mueflra qtates trãfmutádocs fò (palpas po: pooer a ar
te ocornemos ipajícoo q pareça ala vifta:ioqnocsalti
claixatíoaoóla$oaogacganarloslpób:eá *po:tãto .
í)i5c q vna mugtTllamaoa jírce faniofifTmia Ixcl?t5a*a:
éla ql feoí5e po: los poeta3:qcÕMcrtio los cõpaííerofs*
vlttes cn beffías,y DC vnas niefoneras otjê tá bicq cô;
uertí á en bcftías fuslpucfptós: t tes Ipajtã lenar cargas» :
£ tãbíé Dí5eq lofcopaiKTos Dcoioniebcs fecôuertícrõ
cnaucs:£éfpucsbolanãmnc£osriêposctrcaoeltepío :
ocòiomcDcs, jE vno llamaDo pfhídq cótana q fu pao:c
le ogía q ama feçoo cauallc: ? rraçoo cargas oe trigo £
íKcèuaoa có otraé beftja&Ê atcooscftos ercniplos re
^óocrantangiiílinaielUigaralkgaDoqaqlloDedrcc •
qoí3cqcôucrrio loscôpaneros oe yliires ruefola njçiitc
f íiíjf
fjgíío la aparecia £ engano q ioei ojoe rcribferõ parefti?
Doleô\>nacofaqcraotra.^eítopua>eacacrcerfK)M'nou
ftria oelos ocmoníoB cn cinco manam Xa p:ímcra és
pó? fotit arte Dcrep?cfentar vna cofa po: otra como Ipajé
los embales, Xa fegífoa aplícáoo alguascofas na
tutelesq t>agS algu cuerpo q rega o repjcfcnte la feira
I a$a bela cofa q el oemohto (fcre q parejciajpojq es grart
oeeipooer accmofcífflíôoq tícnecl Demónio fob?cta8
corâ8naturale0wloqcõclla8^aílla8pucDet»a5erpe!7
rwítiéóo lo DíOS. Xa terecra manem q pucoe tomar euer
ipoifcenl moftrar fe fer algua cofa q no eecomo ledpuga
gacngaúarcomocuetaqfelpí5oa vnamo/a fántjQxr
goííò enlp:ímero De fus Diálogos, o ai vna pclla oc02o
contòleemos qfepjefcnto afanctoantomo, y fepucoc
moftrar en cuerpo De lobo: o Deotro animal: nmm mo;:
ftrar Te fer otro coei cuerpo que toma. Xa quarta mane
ra q pueDc turbar elo*gario Dela vííta:oc fuateq parc^
ca obfcurala cofa q es elara.como parcfccla lubíeai o>
fra mancra q es quãoo el (põb:c Ipa llo:aoo: n quãoo fai
léoelas tíníeblas. Xa quita mana*a eefcgíío fanto tipo
tnasmuoaiiDolaseípecies fenfiblccaila pnagiiwciõío
mouíêoooíuafos Ipurnojcôpa^pare^cá aqllascfpcd;
ce o femqáçafDia pnagíuado q fon oefiicgo:o ocaguá ,
o otras cofas fcmqates como natural mete àcaefccen los
mclãcoIíco8:oeiilo0aifernio8olcco8.([XocíDÍ5c6la8
mefoneras quecoucrtiã fuslpuefpcoesen beíliae tl^ua
nau carga&E U^cftáeío cõtaua que fu paD?c le Dipo que
áuíare^Docauallo^queauíaleuaDocarga.@fon cófe>
ías a fabulasro penfar que aã bcftíae: fuc í llufion aila
fantafia:po:alguaDcla8manera8Dídpa8.tanflHP"t>o
ferqueles parcJcíeíTcq leuauácargae: laèqualco lcua>
uá loè Demónios que ínuiíible mete £iiá cõ ellos, CJE)c
lo8cõpana'O8DeDtomeDe8:DÍ5cquelo8Dcmonío8lO0
airebataró fubíta mete t trqxrõ aqllas aues po? t>a$ér
*m
creaflqud'crro:alc^^obK8,Êa(rientilnfiuotKl03ca
fosoiclposellpõtoeferomo vcroaocra mete bcftía fina
quãro ai parcfcer.yeftocõfirma fantotfpomasenla pri ■
mera partc.enia qudlíõ.crih|.aielaitícuíoquaito:quã;)
DO 015c que tooas las trãfimitacf oca oelas cofas co:po>
rales que pucoé fer Ipcdpas pos alguas vírtuocs narursi.
le8iHeoiãtc0la8riniíente6qucoío0purocnloôelem&o«:
oefte muoo pncoai Çwer los ocmomos.aplícáoo las ta
ies ftmietes como algíia cofa natural fe Ipaje ferpiente o.
rana o otrasfemejãtes cofas que fe lpajcpoj putrefadô
í^cro^quellasmHDáçasqucnofcpueoelpaja-pOívte?
tuo naturais cnla veroao no las pucoc Ipajerel oemoiiío-
como que el cuerpo inumano fe cõuíerta eu cuapo oc be;
(íía:oquevricucrpooel?õb:emucrtorerufcíte.í£f^pa?;
refeeque algíía ve? fe Ipajces íllufio E aparecia como oi
dpotengo*
ÍT£8pítulo*;c;c]cuj, oelos lobífon;
toes. Mk-
^\)& bíen creo lo que aql concilio cofo:me a
^Ifanto auguílín^fanctoripomas^aotros
j! mudpos ooero:es fanctos oeternríno.pcro
I quero me efta ouoa oooe pucoe ferqueal
_ JP^guoslobostan malícíofa am cruel*: par
ticulár mere:biifcã:p:ofiguéj mata a come los j?5b2es*4
no parefee q pueol fer faluo alguos mu£ guerfos a crue
lesl?onb:es cõucmoosen lobos.flfr. gllbcrto magno
m fu libjo oe anímalibus: 1 otros rcTpõoen a ru ouoatE
pucoe.fc coger ftete rajoes o caufas oe fus oícipos fob?e
dlc cafo. XLa £>mcra pucoc acaefccr q feã vcroaoeros lo>
bos^qnolpallãoocu ejeatar fecon la rauia ocla l?áb:e
coinetáalo8^õb:e8^fccatêdílloa,comol08deruo9/z
on-as beftías ficras algúas ve^escotra fu natura fe vío
neu aios íjóbiesjo fc cèrcã a.cllos co ncccíTiDao.C2llgu
mm
nas viges acacecdiò po: efpeoàl feròcioab oe- alamos
ocllos: como enlas tiaras irrasfriasfon I03 lobos me*
no:cô occnerpo z nws afperos E aneles: maço? mãe ai
nçmppquceiígcojan; Ealriepoqiie tiaic(Mjos qúcfoíí
mas fieros: como oíjêariltotil ai fii líbso oc aiiín lalibns,
Delas perras.gHguásv^esquãtoron maevtqbstátb.»
rienen mas alturia n malícia:? atraiêfe aios \pób:cs/no -
pooíêoo caçar otras bcftta3 po: la flaqueja oeíu l^eoao '
EDcfusoícnrcs/Hpasvcsespojqbaii erpmmcraoò, ;
oecoma-camclpiimaim: laqiialpò:fci'mc)o:còplepoí '
"aoaqnela30tras:esmasoulce, jEafl£comoèloelc^te: >
fraca! goloíba trãbájar oc&iicr cl mãjar oulcc. Slíí ba v
?elâ carne Ipamanaquãoo cl lobo l;a comíoo algíío boa
bjeenl rcpnlcpjcxo oclos cuerpoaq ocalgua batallaq>.
oan miicrt03 po: ícpnltaho ai qlqmer otra mancra, S\\
guasvc5esríaiéloslob06ramacnlcclcb:ocomocancs
rauiofos: £cnftccafo mueroe z oefpcoad a qlduícr coa

efcer loque vínceabenlifpcatlo fciftoial dilfcrtolib:o


cítlcapí,rl,ciicta:q ai frãcía antcocia encarnado òeufo
íaiój^aiueodagjeiraoelosronianoscõtmcarra^ue
faço vn lobòél ciiclpílló ôta va^ua a vuo q velaua. tí ta
bicn lecucriâ ocvn t>ôb:eqcrq;a algua3 vc^cs q feto:
naua lobo:r duócefcefcõoía cnlasaicnasjr cítáoo all£
Oiinniéoopo:objaCK:locnion!o:fclereprcnfauaqcralo
bo: t q anomia bufcáõo *i tonrienoo mocbaclpos» ^enia
vcrOiío lo £a3ía vn Demónio cõ vn lobo én queattraua í"
ai5uasv(3csesoailtobnia!iificto)'uBíoDcoiosqnc •
cloaiionioplosvcroaocroslobosuioiuoospojDúHua!
ínfti*ntopo?pccaoosDclo3 paorcsobelos mocfcàcbosj
tosUiãtan ol^cnmal: como leanosciícl quaitooelcs ;,
iv^jcnelcapímloj';,qucacacrdoen aqllosqnaraira E
tt",
boamòd?acl?08ique|?a5íeoo burla bc dífto t>c5ia, S5u>
becaluo/ubc calnô. . £ po? ínftínto Debica falíeron DOS-
ofiosocíroôte: 'rlosmatarõ, y aicltcrcero Ub:ooclos:
rc^esenctcapíwlo.ní^fecuaimocaquellconqutaroat
pio pl?eta oe oías po:que no anía cííplíoo Tu mãoaoaír •
aíTfelcemosqcn ucpooeiJ&amerto obífpooe VíCIIíI%
ò:oenafõ las leranías'maio:esqucfe<dclx>an ires cnás-
anteoda afcenfiô; pojquc qttrauá los lobps enlas db;
oaoes: i publica mêrecomían losl?õb:es/£:»ocarefo:
talcafoocauctoNOao oclafantacfcriptura pucsendle*
uítíco aiclcapírulo.icrvjí.Di^Sí no cuplíeroesjnfenjix.
oamí&ostcc^aiten vos otro3 las befttasod capo: que
ocftruEã a vos otros a a vucflrós ganaoos,)^ cncl oeu>
tro!iomioiaKlc^ímlOTOi^£ci?aixeuUosoíctc3i>ebc
ftíascõfurojocíerpíétcs: EDefusfcmqãtes^eftp mo;{
nrooío8cõob:aquáooaíífa*caoôlosrq:cs:dilcapú
pvijJcciiéta q ec^o los ícones q comíefíèn loò fcoolán-as'
qfnccDícrõeiifamanaalosqfcriuãal$oaoerooíos. ;-
Í£€apimlo^pjtíiiUoe\a veroaoc
rafentcdabclcftãDooelanimafeparaoa; ' .!©♦ ■-.-. ;
iSojaveamos la vcroaocra fcntaida oc
nf os tbcologos fob:c d eftaoo od aia pcl;
pues q fc gtc ôl cucrpo:^a q lugares ("c rc;
trat\ ZH&j&as oc fabçr q pnefto q lasfu;
Bfftâdas fcparaoas fcgufuscflcndas^fer
no oepcnoá ocl eucrpo: go las cofas cojpo:ales fegíí a n
guftíno fcgouíeroan ocoíos mcoíantes las efpírírnalcs,
m po? cftp at vim data conucniéda o .coUígadon aure
las cofas efpírtmalcs tcojpojalcs po: via oc congiajm'
. da qtiealas nias Dignas fubftãdas fecoiific\iic mas oí;
gnoslugares ^cudpospo:ooocclp|piloroíb jariftortl
■piei taiooccímo oe 1 u inctlpafifica .fcgíí cl riumaxwoíojS
oclosdclos mouíblcs pafo cl numerbt Qdásfnltadas fo
param* bídrq laaam'maal>umanas Ddpuea 6la mtt:
otcnocntrãcii otroaaicrposmí rã pocofon oeputaoaa
amoueroirosaicrposoetcrmuDos: pcro alguosLwga.
tiples fon cófignaooso oetcrmínãDospoj vna cõgruc/
cia o cõucníeda: en manera q laa mas oígnas fean mas
cercanas ala pjímcra fuílada: curo lugar po> DigiuDaí>
efpedalfe oi'5eqfea el dcb: oõDeôlaa animas q mas g;
tídpan ocla triuíníoao po: fti vírtuo fon pueftas ciiel eíc
to^aqllasqucpojíníquíoaomaafealongaròoeoios:
fon ecipaoaa oc tan ercelléte lugar H pueftaa cn lugar me
nos oígnorpojqeílêtálerosDeoíos enl lugar qntofca>.
Iqrarõoclpo:alicio.©, ©natoslugares ppia mente
feafignãaeílasaíaail&.^ígoteqreguíosfãtosoa
to?esleponêdco.cóuíaiefabcnmficrno:purgaro:ío:líin
bo odos fantoa pao:cs:límbo octosnítfesrE cl paratfo
oeloa bíeauéturaoos* & pa mg» óclaradó oefto quíc
roá[fepas £j los lugares oclas animas fc puecc cóp:d?ê
oer fegfio oíucrfos eftaooa fuEoa.íCa cl an una feguo q
çíla conjunta ai cuerpo:efta en cílaoo oe pooa*aoqnírír
glo?ia:o pena, l^ero ocfq fe pte oel cucrpo,o qoa cn dia
DODereccbirelçalarDõoeglo:íaopenareguomcrcrda
po: fuoen lli p:idpío: ocneftaoo oóoela ticnêoeteníoa
o ímpeoíoa q luego no configa fu vitimo fin. £ fccl aní
ma qnoo fe parte ólcuerpo:íel?alla en cftaoo oerefcebír
fu final gaíaroo en bicoe^mos q fu lugar csel paraçlò
oóoeloa fpirituaeletfos <i las aias bié áueturaoas veen
la glo:ía oc OíOSJE fi fe l?alla a\ cftaoo oc recebír final t
ppetna pcnajcfto pucoeferen ooa máeras.Xa vna po:
laaculpas^pecaDosactualmaitecomctiDos^nolaua;
ooa m :oíáte la penítêcia:^ cntóccea ôputaoa d aia ai \\í
fierno:oõoc fin fin ca puníoa.3La otra mancra ca po? la
culpa o:íginal;la ql Ipíjo nfo p:imero pao:e:i allíeomo
encleomo en pnndpio eltaua tooa natural Ipumana:
n f>aiua fwoaiú ooraoa oda juffcda original afl£ má
Hrlfl[
põjq peco fu'eòefpbfát)â tHTllá.y cjmé"nò ft ertfneõfóoò:
ai lrç Dênahrá po> fácríficío/ o eu teç De icfcriptura po*'
ardídfioítfõ cn ie^ grada pò: baptíímo qoa oblíga;
DO>T Diputaoo ai limbo óciosníuoô qno títfié fino ia cul
pa ojígínal Epojêllá careceu gâ (iepKOciavííioócótoô
fcguqaba^maólargofeéclamfa^cròfieiaíaqhoo
ft parte oel cuerpò fe1?aUa cu eftabo q es ímpeDíDa Defti
final p:emioicílo pucóe fcrcn Dosmáucras/o pò?ôfcctó
oela gfona q no esbíen púrá^en tal caio v>a ai purgato
riocncl qual fe purifica fofteniênbo pena po? las oUf>aô
vciiíalcst bígnas oe pcrbõ/o po: vetura fue ímpcoíDá
po? ocfectooela natura avnuorcítítuEoa ala grada pt
fn criaooj.y adia a tàlcs animas era òípu tabo el íímb&
DelosfanrospaoKs IcsqlcseftauãDcfterraoos oeípa>
ra^lo t>afta q vinài pabedo aqlla llaucoèoauio qííde
n^nmgunopueDeab2ír^Tiab?eníiigunopucDecentirt
Cri fuma po? lo oíclpo J?ás vífto dnco lugares oclas ariO
maèííparãbas; - "'. "' ;.;
ilCapírato.^
oelos lugares Delas animas fepãraoaa oelos cuerpos
quantoalfitío, .©♦
T Qerría q rrie éclarafes dtos lugares qntt
|'al Imo DO eftanaflentaoos. UÊ>. Tféasoe
faberqel tauooes reoõoo ^enel cuerpo rè
.oonooaHcl cetro qes vn puto enclmetúo
^Del^elntasDíftãreDelacírcufaccia.^te^
Ipasoe faberqel cetrobcla tícrraescén óbelmuopHpoi
configuíéteesaqnugarqesmasbíllãtec»cldelo.Êpoit
eito es Deputaoo poj lugarcomieníerttéaiaeaníriías /ò
eTp(rítii8DariaDospo?q^iificomôrealòngaronDCDíos
po?la inala voluntaD.gjfii oeue ftr alóáàoos Delos bie
íiumiraDosqntoalac5udfaçíõ.yefterella!naiufienit)
quafi oebajro oc uos/oitias bajro qnos ♦ bõoc áçomeiv
v,fa§ pena ô^ojríblcè^e ^uales los efpirítos fon ató
.metaoos feguqia £uíDroaoclaDímnal)uffidapojfu8
culpas tíeiíeojDaiapo^ceneftemefmolugíír algo cncí
ma oclos Danaoos fe purga losefpirítusq fegtai Del cu
crpocon lasculpas mojtalespoHa pcnít&íafyxbas ve
níaleso Dignas oe fer perDonaoae: po:qucnínguo pue;
De bímr fiu pccaoo:faluo fi poj cfpcdal grada no es p^;
feruaoooguarDaoo Deoíos.Ê posqala culpa l?a oe co:
rtfp5Derlapcna,fifuemo:tal:co:refp5Depcijaetmia.íí
veiiíal;penatépo?al/(B)ouâtoaqllosqueeílaneiieaa;
oo xx grada:<zno fartffi^erõ ala culpa q po: la benítéda.
fe£50 veníafcfcm trados i pueftos eiieftg lugar DôDC fa
tífra3eala )ultída t>e ofostfaflfe purgaoos van oefpues
ala do:ía/y a efta caufa Dí5e fantgrego:ío q oebaro oc

Tepurga»I©,í:8verpapaqlloqcoMmn)éteoí3êquela
pena ocl purgato?ío es n m^o: q mngífoDelas oeftcmíí;
oo» £}&. Bas oc faber q cnel purgatório a^oos mane?
ras oe penaria oel oaíío d) qn to los electos fon refará
oaDos ifmpcDíDos Dela vífioh Diurna, © tra esla paia
ocl fenttmicto fegu q fon aflitos oel fuego. £ quãto a v
. Ças DOS paias. nofe(>a De Duoarqrefabê maço: ooloz
qnúiguopueDefentíroEmagínarenílapfciitevíDa^
Ia ra3o es;qquãtoIa cofo es mas Deflca&a:tãto fu abfeii
cães mas molefla: *fu ímpeoímíeto masaflíge, jkucè
comoelafectocõq loscfpirítus electos Defpuesq oefta
vioa paflan fea m^íntéfo t v$em&cp fume affi po:
que nocsímpcotoooela máfia t pcfaoub?eco:po:ea co
mo po:q veen qucet termino ocla bíen aueturáca eftaúa
M\M mano fi no fnera po? aqucl ímpeDímíéto dei purera
tojio: po: tanto ^an grâoíflmio n mur.crefdoo Dolo? De
•'taltaix«ja.xanbicqiiãtoalfeitíiniãoceinu^nmrp:
.po?qti;econipclDolo?i)ofeallasa/finofeiitín)ictoDeoíi
fíottanto masfefícutcalguo Dcalgua coía Danofa/quã
to le toca enlutar quccsmasfentible: po:qucla ^críoa
oei lugar masTentífele m mato: Dolo?,£pojq la fucnte
oeirairírcBdanímarialguacoralaaflígepojfucrçalc
bara maro: fatiga, jE aífí parefcequcla pena Del purga
to:íoquatoaI oano^quáro ai fcntíoo erccDctooapcna,
• Dcftavíoa.gpojcftoDí5cfant21ugiiftín cnfulíb:ooe
paritária:* me lo cl aradano enel capítulonullus>Dcpe
nítainVô.Díffinctíoejeptíma.qiieaqlfu^ooelpurgato;
ríoferamasouroqmnguapeiiaquceíiftcniuoofcpue
oa fciitíno veno pefan m i^imeíi cila pena qucpaoe
cai loscfpíntusocl purgatório: pucscftan aiclmcfmo
fucgoDclo8DailaDos:tpaDefcétangrãDC0to:mctO3Co
moDi^ftfelaoanlococmomostomolaDanalasani
tnaooanaDaa fl&.gl cftoteoígo qcomolabíuínalíu
ftíria oefpucs Dd cia Dd /u^io cnceDera cl fuego ctanal
61 ql tooos loa DânaDos ferá ppetua métearo?niêtaDos,
ãlfí aqlla mcfma julticia fola nicícnccaq! fuego q pur/
galosclcctoô^gpojeftofustojnicntosnoronpojmínl
fterio^obíaDcfpírímsmàlígnosJCtíoeqlcôfucrõvScc
coses enfia víoa, ní tã poço po: aominíílradõ oc buços
ãgcle0;lo9 qlcs 11 o afligiria afTi cruel mete a Tus CíbDaoa
nos» Cãvii q parcíce vcrifimtleq a aql lugarloe Icuai
losãgelcsbuco&jEavn q allí fcãpfaitcslosbcmonios
qfcalcgrã Dcfuspaias>?quíeréfcr pfentcsqnDo tales
. aias falépo? verfiljallarã allí algo lirçpiEÍnDofcpur*
gã po? gaitar fu êbíDia i obtoDe vegança, gífll q uí los
bueofm los maios ãgdefpune o Dã fojmçto aios 61 pur
gato:ío.go cnfte mu DO los maios ágeles Tios buços DS
pafíióalosbuéos.comoólosmal03ãgelesparefceaiel
crerrirío DC job.y et los buços ágeles en jacobsa quíécl
bueau^lpíríoaielnícruoiEfclcfcco^ycIlacQfeiiteda
DcfanWíonííiocnlquartocapí.DcDíuiiiíaiiotníníbtis»
y Dcftncto jppmaecnla matería oel purgatório end
i

Âijartocnlfiipíltínao.írj.cnla qncftiõ primera ♦ycíto ba


ftewpãtoalosooslugarc^CÊlta-ccrlugaretoíiiego
encima ocftosoos a Uamãlo limbo oclos fantos pao:cs
o d feno oe abjaJ?ã.£pámaitcocr bíécfto Ipas oe fabdi
qlasaniYnasbuanasófpuesoeítavrioanópueoêvenír
a í?oigaça faluo meoíãtc la fc lúi la ql fegun lantjjbablo
es ímpofible pla5er a oios.£ po: que la primou feriai z
ercplo ocla feoe mo fuc oaoo a atoalpãel ql po: efpccíal
renal Dela círcucííiõ feapano oelosínfieles ♦ a cfta caufa
la bjeaueniraça oelos neles fe llámá feno oc ab:a(?a .-£
po^qjâsaíasoelosfantosnoouícron ficp:evna mefina
• polgãça JC a oefquc cpo íefu vínò tícnc pfecta bíé anoa;
ça víéoo a oios * antes qvínícflcno tetiíã Ipolcçâça faluo
prcfeerocpcna po? efto aql lugaroo eítatiãefpcráoo la
llaweocDauíDqauíaoeabrirelpara^fofellaniatiaellm
bo oel ínficrno/ooclos lautos pao:es.y ago?a q effcã en
.. Ja gloria nenéclabrigooe gloria? !>olgáçaq 01501 feno
.oeabjalpã.yesvermmíICHeofaqfeoaiccreerqeílelím
;bo oclos fantos pao:es es vna cofa encl lògar *firiòèò?i
: el li n bo oclos n ínos, po encl ojoê oel lugar a (irio ᣠcita
iOiffirreda q cl oelos fantos pao:cs cila encimai êl oelos
T .jQííios mas oebaro:oefuertcqfc pncoccontar el oclos ní
;fiospoí terccro lugar:? el oelos fantos pao:cs po: quar
;to q vricnea fcr primero cerca oe nofotros. B po:que oc;
;fpojb niicSrò recepto: cite lugar oísecl p:opbcta q mo*
Oío elínficrno. £ tan bíen cíle fe oiro feno oe 2lb:alpam
;poj la fc? grada oeab:al?am cn quccftos bíuiã cl qual
•iipmtoe noconuíene ai limbo oelos trinos queoctalfc
Sgrada carefeicron.Êftoparefeefcgunfanto^ipoiíiao
enelquarto aila oíftúidotui\>,avn quequato ai fitío oe
flos lugares algunos tíenéprobablcmêtequeel primo
ro Í?a5ía nofotros es cl limbo oclos fantos pao:cs. £l fc
.gunooclpurgatorio.£Uercaoellínjbooelosuíuoaj£l
;qiiaitocliiificmo. . ■ • - - < -.■.■■
I Éelaráíriè fl.laa ajumás q èíVan cnelú tA
ijpbmdpurgâtojfo^
falêalgíía vcjaéftemííDopó^qtòfama q
las aparcdàs qálgííasvc5es fe fa3ê£omò:'
_jparcccrgcrc q[b*átalla enel atrelo animas;
q aiiòã cn pena cj lòé y ulgaresllanían cftantígua q qere
õc^rpulltcantíg^
âl otro muco aparcíce á alanas glbuastlee frablã fo^
t}:êàigíías cofas DC puceÇ>o.iJ&Xcrca selas àpârcd>
àôoerofeDòebbatallasqfcótcchctatrc^el parecer oc
lòsfpíritus 6 animas a atguas perfonas fcguii q oe fan^
cro íDpomas cnçl quarto eferípto enla bifftnd õ.rlv *t ^
òtros oóeto:es pqbemós cogér, /es fc tatá* que tàlcs co>
fãs pueocíi aoicecr cu fietê maneras.CXa ptfriVera poí
ob :ajs ínouftría oelós biicho'8 aiigeles como lcèmo3 enel
qnai^ooel09rctcsênclcapí»v)?q vínícf ó batallasoean
gelesan^uDár aelífeo eõtralagêteDclrêÉ ocfiríácí.\>ç;
rçía a pjcocllo. CJÊIlgíí a x>c5 íbn oembníòs q Jpajetalca
aparecias pa alguiíoaiTo o engano oelos J?õb:es como
el capítan DelosDcmoníoscõ fuscauaiIero3 parederô a
fant marnn ai femejauça De íefu rpo oí3Íêoa que Ic qríarv
óar çòionapo:fu majedmíétcU faiiqatcsapajfdas lce>
mòsenlasvióas Delòspàoi&taifant'gregoiíocnfus
oviálogo3.C3lgua Vc3 páreTçàilosíantòsbclà glíá pa
adubar alòs bíuos como aperfedo farí tfelíc mártir aloa
dbDáDíhosDenolarereoóecixaDOsôlòèbarbaros^^
fantíago tdiemos alguos ereplos cnlas crónicas odpaí j
ilá,^loimfniofepcuea*eeroèotrosreÒsco.mõfantauga
ftíu Di3cqícl tíbio oeaira p jò mo:tuís ãgeoà. C^lgu^
^aparece lãsáníniásôlpurgatojíoabciiiâDanà^uòa
aios biuoscomo fant gregorio cuéta enel qrto oelésDia';
S
logo&ITSHguna vç pareccn tasammaa bauaoas por
permifllonocoíosparaefpantaroanífaralosbmos* -
C&Uguna vejfcfamaenla Emagtnadou alguna Deta>
Içd aparências poj los angcles buenos para aíguno bíe
6eooctrinaoD€ob:aDcalgunDlponb:eciiquteiircl?a5e
fin aparência real que ía oefucra,CE211guna vc3 pueoe
íerqucmnbtélorep:crcnteelc>emoníoparacauraral5u'
engano cnla fantafía ocl i?6b:eltn fcrcofa alc^ma cerne1
ra#©el quinto oeftos fiete mooos parece fer falfo Io que .
sí5cqucnuncacla?nmai>anaoa falcoel ínfierno porque
eu ntuçi?oslugarc8 Icemos que fale.]jàero 013c fynto#>o
mas que en tal cafo trae cl ínnerno que es la eternal pena
configo.>r cerca Deltas aparências oí5e fancto % Ipomas
que avn que le Ipa5en alguna ve3real inaite pó: lasanú
tnasDdos fanctos^ oelos DanaDos pêro q no Deuemos
crcer que ficmpje acaefce aITi porque muclpas ve5es fefaf
5e efto po? obra De buenos/o Dcmalos fpíríms cnlos Ipõ
.bKSDurmícnDo o velanoopara enfeítança o engano oe
lò.sbíuostcomotanbíailosbíuosaparefcenalgunasve'
5esa otrosbíttos ^lesc>í5enenfuaíos niucbascofaáy
es dato que cjlos no cita allí DõDC cílo acaefce como poj
muc^oscjcemploslo p?ucua fant 2luguftín endlíbjooe
atra pro mortuís agciiDa. ©.Bíê me parefec queoar fa
tífFcc^oquantoalasaparendasoelasbatallasteíli-uc/
Dosquceuel a£reaparcfcen squantoalasanímasôhV
fierno n purgatório qncoa que me Digas quanto a aque*
llasquccllanaicllímbo loque fientcs^Xlé.Ênel limbo/
DelosfanctospaDrcsníngun anima qncDoquãnDoune*
!trocl?:íftotcíu loDcfpoío? acompanaDODellos? mu/
cl^oscclcftialeserpírímsfubíoaloscíelos^Derpuesiníí
gunoanima allí DcfcenDíopor que aitonce ceflb la ra50rt
pojqueflUíDercenDíanocfpuesacaret?ao'cDe3írocaque
ilas fantas animas lo que Delas otras que cftan cnla glo
TOOejdmosquccllaè^losangclcs vtencti pamaçuDar
lômfcnarloóbftioôtídlcnmnoocDnpKcnDocnaiolãvo
Umtao DC Díosxerca oelas animas Dclos nines que mu;
ríerou ai peccaDO ongínal n< po: cl DefccnDícron ai limbo
que oí3en oelos níiíos parefec que fc pueoc DC51Y qne aíTí
• pucoé falir po: permíffion/o manoamíenro oc cies a vc
■ n ir aeítc muoocomo lasotras animas» *|^:ero po:quc co
mo fnnt gíugnftín oijecn fcmqantescofas DO no nos li*
§a auctojioao no Ipaucmos De mirar to que oíos pneoc/
laluo lo que alaccnoícíon Dela cofa conutenecon 10 eftoa
no fuaonaboaoínos Deite inundo iiímíenib:osoc31?e
lucl^íftomeDíantelagraciaoefufaaainaito no parece
que a vn qne fc puDícíft Jpa.^er fc ata oc fcajer po:qne no
vernían a cnlciíar nín a aEUDanrçn a confolar como las
anímasfanaasníacfpanrar/oDarpaflloncomolasoa
naDas:n^aDenianDaratuDacomola0Dcl purgatório;
• íSaffi noIpamcnDoaquca^nDevaiir parcfccqucnoií
falD:an DC aqucl lugar míentra-el munoo Durare ♦ & con
cfto concticrca la cfpcriencm queoc tocos los on*os luga
' TCS Icemos auer fali DO íino oet limbo Dclosnínos, jCer;
, taocloqucDcUosfcra oefpuesDcloíatft juQfocntíuer
fas mancitMr^obkm algunosDocto:es/í|ècro parefee
que es mejo: piaoofa mcutcDuboar que temerária men;
te Determinar*
CCapimlcjEjcjcvíj.oelos èíiai*
^ Sa^bafta lo q mel;as Díd?o coxa elos lii
gares oõoe las animas fon rcccbíoas Dcp
pucsífDelaicrpomonalfcapartã/iqlcs
falen^a q fale': ranbiélos enganos qcer
s^ ca Dcllo pueoc acacccn<g>ueoa q me Digas
q íientes Delos DUCIIDCS que DíjéoneDccafa o Dnen DC po
- -y>* po:quc parece qel vulgo tícncqofeaalgunmatefpí;
rituqucinojiTall^ osnímaocalgunofenoíDc aquclla
'íafa^clnóbJcconcuerDacõeftóqloUamãDucnqquíC/
^^et>^íroucno,yrert:o8lpa5calguno8ro^D08ma3^a'rí^l
guitas burlas; a 015c 3 algunas vescs 100 vccn co:po:al
mente n oçcn oe noclpe el eftruciiDO q Ipa 501 n fe fiaucu ri
rar píeD:as £ empuxar los Ipótoes:? parece q pa^en I?ue
gos iftamas ^orrascofasfemeiantcaUlb. Scgunofe
pucoe alcançar oe^uã cabano ailas collaeíonesDelos
paojes socorros Docto:es muclpas v^cs Te (?a5en eftas
cofas po: los Demónios que no fe^cnDo p:ometíoo De Dú
os empecer aios i?õb:es ai otras cofas frajen rales líuíã
DaDes, CE^Igunas VC3C3 fon ob:as De maios l?omb:cs
' q quieren íufamar/oDar bapa mano ala cafa po:quení/
giinoofe mojarcnella^felaDejrai pojloquequífiere,
- C0 csquealgunosquíeréganaroí^íeDoquelpablacõ
cllos el Duenoe/ o algun anima 10 efpírítu • iqueles cíjc
ocl eftaoo Delas animas oelotro muco/o que les p:ome
tetipefox). y eftotãbícn l?a5eelDiablo aloscoDíciofoso
. r.tíuíanospo: masailajallos en fn p:ofeflIó.5t 2Ugunas
x vejes los maios pontoes o mugeres fe enganan vnos a
■.òtrosDíjiéooqclDnenDeeselqneruena.yeselenamo/
frâoo o eiíamo:aDa ^i?a5en que ní fofpccl?ai/ní quíeran
. verfiesotra cofatcmDosDca^jlla opíníon. CÊtanbíê
pucoc fer colo: para algunos q quícrelpurtar que 110 íbO
peclpen fob:e ellos ccjpanoo cl eftruaioo 1 la ob:a ai ouê
De.C[2Uguna v(^fet>a5eii fcmqantescofaspojalguos
que quieren burlar a orros afomb:anoolos. G Slgiina
■ v^acacranfemqatescofaspojturbadon Dela fantafia
Ipumana oenfa*meDao>:flaque5a ocla cabeça quecomo
po: erperíméro vemos muclpas ve^cs í?a5a*quefeanto*
• |cti algunas cofas que no fon*(T22>c fueite queago*a oe
- las animas DaílaDascncl ínfierno o ôlasoel purgatório
gaieralqesenclínficrnooefpccíalqpueoercraieftemu
DO o oelae bíéauenturaDas Del aclo. ai ní nguna manera
;Oeuemos crcerquefa5e tales cofas. pojquoleemosque
talcofa fuefíepermífla aios banaoos/t menos tytím
fales burlas las animas que cila en purgatojío ní m pa
raEfo,po:qeftan cncartoaoE eftaooocçraría>r las ta?
lesmo i;arían fino objas pjouecl^fas z I aluoables i cõ
'ccrraoas^avnqnmícflefupurgatojtoalgunanímacii
algunacafacomo fant j£>rego?ío enclquartooe fus oíá
logos a fanto JCpomas enel quarto eferipto DÍ5é q pue>
xx fer oe p:íuilcgío q oios oa a alguno anima o oe le£efr
pcdaUnoIparíacofa quenofucfleo:ocnaoa >tbuenapu;
escftaen caríoao:la ql nínguna cofa malalpa^. £ aílíq
oa po: cofa cíerta que algunas vc^es I?a5en eitos Defcon
cíeiTos los Dcmoiiíos para mantener oto:naraloscoja;
joncsaqucl erro?oelospaganosq teníanq las animas
oelos muertos no mo:anan enel ínfierno fino cabe fus fc
pulturas o cabe los altares, . •-. j
iECgpirulo^jcjcvuj. oelas tranfti
oas. -' ' ♦©♦
ígeauemosoeteneroelas quellamantrã
fioas;qucoefpuesqbueluéa fusfenrioos
oísencofas marauíllofasoelas animas q
, cftan en purgatojío/o enclínfierno^qtoí
.Jjmentospaoccen^qmanoá quclpagãpo:
ellas^oí5en quícn l?í5oalgunosl?urtos potras cofasfe
mcjantcsjfi tales animas falen ocloseucrpof i van aios
oídpos lufares n ocfpues bnelnen. HE>. ifeas oe tener q
fon enganos oel oíablooclosqualesaniba copíofamé>
telpablamosmíobftaquequãooeílanalTitranfioasno
liente a vn que les aplíquen ala carne vn afcua:po jque a
filas liga eloíablooeoentro queníngunacofa fieiítcoe*
fuera:comoavnacaeccnaturalmêtcenlos melancólicos
o en otros Ipoinbresqucmutíntaifamaitcfe trafpojran
comocuenta fant £Juguftín encllíb:o.)ríu|.pcduítareDd
enel capitulo,,r]aií]\De vuo que fc llamana TRcftítuto que
*v
quan&o queria fe tmfpônía/ ee fucrteqttc uínguim fcntí
míeníonias qavnnMertoleqDaua.2£/(£>o:q fcmqan,
tes enganos ocl oemonío mas ve5cs aeaccen enlas txm;!
b:a8qailoôvarõc8.a&.0po?qfónnia6ligera8acrc
ér.çel malcrcer ca lo q d Demónio mas paira enlosfcõ*
b:cs, a po: tanto oí5eel ecdefiaftíco encí capítu.jríj:, Él q
âccoeligcroHuíníanoesoecoiaçó^enpobjeccra.CE^
po:q fcgu fu naturalcsa ^ ternura oc cõpletfó mas pilo
refeíbe la ímp jcífió Dela reuelarió q d Dcmoníò Ic8l?á5e;
Ç©pojqrtenclalcguamaspróta ^Iub:ica^nopucoê
cállar lo q fabe z el Demónio no qerc fino q fu erro: zcn*
gafíorènmlriplíq,ir©p02qf6mu^p:õtaraqrerfabcr.
mas q eõiiíenc Zlfea^ojíiiéte fon Defíeofas De gear q n'e
rtéàlgo fob:è las otras o vegarfe tá bfen De otras gfonas"
po: artes fupftícíoías a ocultas, j£ po: eito oíjco el adia.
ffieoaielcapí.):)cv»XlÊo:arc6ellçpoçõelD:ag6agraDa
rá mas q mrcajçS la mala niugçr*22>» (p>o:q los i?ce}pí> *
5a*08 o loacncataDo:es más vlàn De fns enganos eo vir;
gí nc8 machos o Ç>éb::as q cõ coaroptos* z citó5'£a$e que
vcatj alguascofasciíefpqos o víías >:Defeub:cl08Í?tir;
tps.ílfe.noDubDerqeft^sfonmnecióesôlDemoníopoí
alguaólasmacrasambaDielpas.^ôlaDeinoníacaaftu
da nàce fá5er citas ob:as mas ecrôgíncs q eo eo:ruptas
avii qeó lo q cõ los vnosfa5e çoD:ia I;a5crcõ losotroa *
go efcofcaqUo po: três rcrções. 2La p:ímera po: Dar a cn
tcnDcrqaniala cafttDaDavnqcacl côrrario pojtjtíene
gran ODíO ala eaílí(lima maD:cDc Díosq leqb:antola ca -
beça >rfiêp:eaflec£aafucarcafíalq fon lasvírgíuespca
ítas q la figuc z raneoã enla vírtuD. -z Deito fe enteoío lo
qcnelgencíi enel capítulo,ítj\oí5eDí08 ai ferpíente pojnc
enemillaDes étre íí z la iuuger.E entre tu finneter la firça
Sílaqb:antaramcabe£a,';tiiÍealTecl^ra8alQrcanaI-
CXafegííDnpo:enganar^úielínarmasaniniasDefe
c)?í5a*cstencãtaDo:es^Delosqcrcéa fuserro:esafua
rtvííj
nníl^DJpojqiíí^pKlíoqirâfaèlên^ffofofpcdcccbíf
qfoefpedeocmal.fiXa terçai po?q feólèçra clôeiíto;
irio tn ])fytt mi ál diapotymiímo riiatojmétc quanto
es mas inocente £ menos cõtfúpro Devidos n pcccaóos,
ÇiC a como la efperícda nilicflra ófpncs q eílasmoja3'
õmoçosJ;>au víiío tãlc3 vífiones comumétcqoan altera

ptitu{££;avii tales gíonas noqoã eó los otroscrila fc*


remoto n fimplttioão ocopíníS § anrccftauan ocftimíe
ran fi tal cofa po: elí as no ouícra paífaoo, sco tooo cito',
sanacicuabloenfumereaDcria, • .

CCapituIo^jc^que cofa espe


<aoo original. ,®# - ,v
Ijífítcq paflesaDelantctengo rçrano oeflêo
á qncmeocclaresqcofacspccâco ojígina*
* ncomo losnífíospccan cnclo po:quefon'
conocnaoas a aqud lugar i paia quclla/
_ maílearriba limbo oclosnínoa XtíbApzs
oc laber qucpccaooo%'nalc8 vna oefo:ocnaoa oífpo'
licion qncmouíaKalanaujraJpnmanapoíla pmiadotr
ocla Dírpoficíon oc aquclla armonía oonoccõftílía íafii
ilida 0%'nalq era giada OCDÍ03CÕ vimicrfalobcoicn;-
aa oclas fnerça3 f nfcríojc3 ala 1x15011 K OC tem® a oíós *
<ro]ip?cuílc5íoocínino:tal!oao#/Scoinolaaifa-nicoaD
es vna ocfo3D'cnaoa Dífpoíkíonélcucrpo: poj la qual fc
oíliicluc la tgwaloaoDcla coiiiplçnon oôDeconfiílela la'
ntoao,2lfli cila oeíbttcnaoa Difpofidõ infeeíono p:ínicp
roaaDan^DClDefccnoíola ínfedonocleEeomunento*
003I03 IpõbjcsqneoeípucoDcl naderoiKoefcetiocra en
l08qnacaa,C^po:qmqb:loaitícDasôrarcoíucrra8
opurioes oe algiíos"* tçírtc \?c la vcroawra lentcda oc
los mas *wtettcos,ccrca ôilo l?as oe faber q tooollos Ipõ S
6 «»J
b5CôqueoefdmDcnocaDanfcpu«xnrcputarvn^om^
toeen quanto conuíenéen vna natura l?umana/la qual
píirricípan oeaquclp?imerpao:e, i£comomucl?os \?o>
b:esoe vna ciboaofon comomíemb?osoc vn cuerpo» a
fi tooos loslpomtoes que oefcíenocri oc gloan fon como
el muclpos míéb:os oe vn (?õb :e o oc vn cuerpo. íEcomo
auto o ob:a oe vn mícmb:o oel cuerpo como:po*qccnpto
Dela mano parefec no es voiu taría po; voluntaoque fea
chia manofaluopo: voluntao oelanímaqucmueueto;
003 los mícmb:os,©onoe el Ipomíeíoío q comete la ma
notioferiaímputaooalamanoapcccaoo coníioeranoo-
la feguno fi como oíuífa ocl cuerpo pêro ínputar fe £a ai
quanto eôparteoel!?omb:equeob:apo:voluntao^a;
fifcoí5evoluntarío.£aflitíencra3on oe culpa nonocla
mano fino oc tooo cl lpomtoc afll el pecaoo original non
ca pecaoo pcrfonal fino oe tooala natumleja: uí pertene
ce ala perfona fino en quanto la naturaleja ínfccionala
perfona^caiTi como para I?a5ei-vn peccaoo concun-ai
muclpas partes oel t?omb:e/coiMícnefabcr. volútao.ra t
5011 .la mano.los ofos^c/pero es vn folo pecaoo po: la
vníoao oel princípio que esla voluntao oe oooe fe ocrí;
ua la ra5on oel pecaoo a tooos los auetos celas partes .
■gUfi po? ra5on ocl p:íncipiocn tooa natura^a Ipumana
fecóiioeraquafi vn pecaoo original ocl qual Ipabla fant
TJàablo aios romanos cnel capítulo,v,qiianoo 015c: cncl •
qual tooos pecará,*? pueoefeentenoer fegun fant £íugu ■
ftín:cnclqualconuícncfaberp:ímerl?omb2c:oaielqual
pecaoo oclp:ímcrl?ôb:c:ocluertcqueelpecaoooelpn)
mer omb:efea como comu pecaoo oe tooos. t enefta ma.
nerala oefo:oenaoaoífpoíicion qescnèftelpombjcoef/
cenoíentcoe ãoan no es voluntária poj fu voluntao oe;
fíc falno po: voluntao oel p:ímer pao:e: cl qual mucne
po?mouímiêto ocríuatíuo tooos aqucllos qucfeoerúrâ
oelcomomicmb?osXomolavoluntaooelanímamue
tie tooostos mfeb:ost>cl cuerpopa ob:ar. £po: efto efV
te pecaoo ocl pjínta; pao:c que l cocriua aios fufcefiòtfs
rcliamaeiielpnincrpao:eactiml^eu;nofotí*080?tgínal
como el que fe ceríua oelantma alosmíemb:os fellama
actualailavoluntaczocnuatínoto^sínalcnlosmicm
biOBA como el pceeaoo actual que fccomete po: alguno
- míemb:o no es pecaoo oe aqncl míeb:o/ faluo ai quan;
roesparteoelI?omb:e>zpo:tantofeDí5epecaool?uma?
no:afTielpceaoo original tio es pecaooaicfta gfona fal/
no cn quanto refdbc la natura Del p:ímer pao:e a po? el}
to csllamaoo pecaoo oe natura feguno el apoftol oonoe
ofee que éramos algun tíêpo (?íj06 oe tra po: namra.po
o:íafetan bíen oeclarar po: eftacóparadon qacacfdo a
oí03 con aoan 'r fus oefeenoietes conto avn re^ q fijo cõ
oe a vn efcuoero 11c oío el cõoaoo a mudpos pxuílcgíos
para el a para fus fuccflb:es* fpue tratoo: el couoe aco>
mo ingrato peroío la noble3a t titulo n pjcuílegíoPt gra
cia oel rc^ 110 folamenteen Ih perfoua: mas ai tooos los
q oefcaioíenoo ocl auiã oe participar. ^cila oefgrada fe
oíjc pecaoo actu ai aiel cooe z o:iginal enlos q po: natu>
ral o:ígai ocfctenoéDcU oije fc culpa eneftos po:q cita*
nau aielcõoe comoen fu p:índpío Ecnelrcabicron la oí
gnioao^po: configuícntelapjíuadõocila squeoaron
cnla çra >r culpa *:p:íuadon o:ígínaWf>a)a,l?aftaq iefu
c^^ífto paoefdenoo l?í5omeoídna ocfaluoaqníen oclla
vfanooincDíãteelbaprífmofequíficfleapjoucclpar.®.
'Jfàues coi 110 fc pueoecntéoer aqllo q 0Í3C oios po: ejcclpí
cl p:opI?cta tooas las animas fon mias: como el anima
oel pao:ealfi elanima oelfijo.jS pao:enollcuaraafus
1
cueftasla ^níquíoaooel Jrijo. ní el Ipífo la oel pao:emas
elanímaqpecarcmonra.il^oígoqcirofeaitieocquã
00 el l;í]'o no partídpa cnla tníquíoao oel pao:e pêro en
eftecafocomo tetengo cieiro tooos ptidpamoooclãcul
paoel p:úuer pao:epo:q toooseftauamoscuelcomooí
ricnoeoclpecaoo actual >:\\o oel ojígínál, '
T
C€apítu* jcU&àmo los nitio$ oe<
108ct>;iftiano3na^hcnpccapóôrfg(naU «&>♦ .-
"~] íHcs q es vai IDO cl Ipifo De 0íó3 cncl knkiri j
oo como nueítra fancta fe catódica tícric*'
po: fu fantapalfion oío vírtuo"aloé facra
métoetfja fca çjjlSa çal baptífrtío Ipâoaoo
$tup cfpcdal oc purgar el pecaoo original
qrría faba* po:q vno q naceoccl?rirtíano*>r.po? cõfiguíé
teoeí Ipõb :c ta líb:e ocl pccaoo original csoblígaoo ala
ailpa^poia octal pccaoo origina!. afò/lfeasDcfaber
qcl pecaoo ocl £meropao:ccn fusocfcenoictcsarçiantf
lia n turba 110 fola mente la naturaliza mas a vn la perío 1
m pojquecl offeioíoaoíos^afinullída.laínllíaaof;
faioíonoguaroãoolalq^a oíosofífcnoío maiofp:cdã.
oo quiat la auía cftablccioo.Ê afilia) uftítía cc oíos rò-,
qercla paia ela naturaloa: la ql como fi guaroara la )\x
ilida original pmanedera fin paia ai tocos los q la par
tídparari.afi trafpafTanooIa Ic^ícumo ai paialíDaooe
fermoJtaUtcriercfi carnal cõcupíccda^paocca-otros..
oefectos naturalcs oclos qlcs po: 06 oc oíos mcoíá rc la
fuftída original era rcleuaoa losqtmlcs tan bícn rcoiíii*
©afotocrooa perfona q partídpa ocaquclla naniralça
n la ofenfaô oíosreqacla paiacnla pfona 1 q fancobe
ocdaiooTtoumaoola mcoídiía comoenfcrmomaiof;
pjccíanoo^peroícoola grada. 2!go:aoígoqcl verbo
oíuínoíncaniaoo po:clmcrítooefn gloriofapaflíóoío
viituo aios faaMmctoôoc purgar loaocfcctos aila per;
fona q fe íullifica mcDíantccl facrameto n afli nos reco» >
cílio cõ oío&go la natura quáoo femultiplica ailas gfo;.
naspo:gaicrad6ficp:cqoaocuoo:aalafnilídaqnces:
tcmal^gpetua.C^pojeltocomoclqnacetraçgala
nahimteaocfuôpaojcô^poKofiginliifciucôoíciíõna
íempecaooo:í^iial^cfloDurara!;allalafiiioelmuoa
q fera fattífecl?o po? vírtuDDda paflion Dcjcpo tau bteit
ala }'uftída:la cfl ta aura crccutaoo fu fetecía 6fq fca aca
baoá la p:opagacíõ 6la natúraUsa Ipumana como alas
gfoiwa ailaa qles po? rneredmíéto ocia fe saplícacíõ $1
baptífmo *Dõ ocla grada fera purgaoa <i límpta la pe*
nalíoao ocla natura. CUIàas te Digo q como los pècca>
Dosgfonales Del pao?enol?a5eoanoal (riroaffilos bíe>
nesgfonalcs no le (^a^^puec^o a po? q cl baptífmo oci
pao:c es ga cl txfccto namral cn fu pfona ppía nopue;
oca\niDaralípí)b Tpo?dloaqualq~erperiòna qqutcre
participaria bíenauenturançaesncccfiarío dbapriimo.
po?q!aim^pniifica Ia pcrfonaocla macula naniraWfo
b:eínftmDeicgi<adapo2laqlc8grata';accptaaDío8. i
erCapírulo^l/. SDela pena pel pe
capooMgmaU • .22 ♦ . ' . ,-
^erria qmcoedaraíTcs fi losnínos q eftâ
enel limbo fícntêalguna pena fenfiblcpo:
f qfantí3usuftíncneUíb?oocfiDeaopctru
ç i oíjea pcD:o»firmífímiamaitc arejai nin
_2)guamancraouboe8qlo8 nínoaquemue.
réfin baprifmo feran pnníD080eto?mcntoetcniaUÍII>>#
^croaocs qncalgunos pojeftcDícfcoocfarit augufltm'
t>nn tcníooquelosníiTosque mherai ím baptímoatan
DC paoèccr paia fcnfiblccomo es la Dd fuego/||àero po?
qnee8coiitrara3on:comnn mente l08 fanecos Pocto:es
n la Eglcfia ttenelocontrario» ©onoc t>as Denotar que'
la paia (?a Dcco:refponocr ala culpa jfcgun aquello que..
uucílroreDcmpto: Dijeipo? aqnella mcDíoa q míoieroes
08incDiran.3^nc8luegoelcicfectoqp02o:ígeítít2curno,
lánaturòcj^uccnfitíaiera5onc^ailpanoqmtaalanam
ra algun bíen.quepjoceoa oc fus princípios mm quita;
le alguno btc que (i permancdcrarcdbíera po: grada ío
bjcm namraV.ní efta culpa pcrtcneceal i?onb:c:faluoeu
quanto rícne tal natura: la qual esDcfampárat a oc aql
bten que puoíeratener a puDíera confci uarfcencl/fpo:
cftoníngnna orra gfona le cõuíeue faluo la p:íuadouce
aql final ql po? fi mefma no poo:ia venír: i efte fin era
Ver a DíOS.}©C manera que carecer De vera Díos es la pc
m pjopía ^p:opo:eíonaoa ai peccaoo original Defpnea
Dela muerte♦ fjbero (x alguna paia allenoc ocfta fenfible
fuefft ocputaoa ai pecaoo o:ígínalaquelqno la pascee*
fia como pena Del pccaDo origínalnaturalmaseomope
na oc pecaoo gfonal.ca la pena fenfible es pucfta ala per
fona poj lus p:optas Defo:oenaDas ob?as/po: las qua*
leses culpable^ueslosmfíos que mncvuuaobrapcr^
fonalailpablelpancoincííroantceftanenfoloelnamral
nooeuenpaoefcer pcnafenfiblc/faUiofolaaquella que
pertenefeealanafuracoírompíoa.ilpasDefaberqquâ;
Do Dtjcfant £luguftín que auran fuplído ctenio lo entíen
DcDclap:íuacíon cela vífion De DíOS.
CCapimlo^Uf^r^u^c corra lo
queDíel?oesp:ouanDqquclosnmo8qeftanenelUmbo
paDeceti pcnafcnfible>zrcfponDc. ♦!©.
7©?q fantjuan d?:ífoftomo DÍ5C q los Da
^ííaDof aura i.na^o? pena Deverfe p:íuaDos
I Dela víftonDíuína.lque óla afltctoti Dclfue
"go:pareeería qaqueUosnmosrcdbíran a
B^?-í ,flídon en fus cojaçones/cn verfe p:íuaoos
pela vífió oíuínal. Xlfe. .Cerca Deffo Ipan fcpx> Dtuerfas
opímones Delas qlcs vna DíJC q los ninos nínçun Dolo*
auran po:qfti entenDínríeto fera enellos tan obl oiraDOE
obreneb:aoo q no conoeeran q pçrDíeron aquel bíé i X>b
jêqDela íufhcía Dtuína naecra q nocono5can cito? Dela
nnferícojDía nafecra que DeJlo no refdbaíi pena: porque
f
parcfce furto que no fctigan cl eonocímen to cnla otra vi;
oa pues no ruuicron cl von ocla fc enefta.£ la míferíco?;
■ cia reqtuere q no autcoo ellos comettoo culpa actual: no
- Dcuá atier pena actual,Cflàcro cfto no cs vcríftmílcqiíe
-clammaínrellcctiua rcparáoaiienoo abfueltaoel cargo
' co:po:al no cono5ea lo que po? rajon natural puecealcã
£ari nuic^o mas. C£po?,iirtòCM^otròsquctcrnãna
-turalconodmíaitoDctoooaqúclloqcaeDebapfuaifê;
oímíentonaturaUconoccranaoíos^qucfonpnuacos
òcfij víftatocftoíenrírâ algun Dolo?.flàero fera mitiga;
*oocn quãtono meurriero cnaquclla culpa po: fu p:opía
volun tao.|[ ÍE tan poço efto no cs p:obable:po:q no po
o:ía tal colo: fer cíptcÇo conftoeranoo q pcrtncrã tan grã
' ."bíenfínefpcrançaí>cfamasl?auerlò,Cí£bjeucmentea;
Ticomonínguna paiac?rtcrio*fcnfibletícnen aftiningua
pena actíua auran oc otro a para ôclarar cito oíjeotros
. queellosauran perfeeto conocímícntooc tóoo aqucllo q
v cs fubjecto alconoeímícnto natural a cohoceran que fon
; páuaoos ocla bíenauenturáça *tan bícn conofeerã la ra
', 15011 po:que no oeucn tomar oelloaflídomC.Comocftò
pucoafcrDí5aiqucesoenotarqníngunoreabcaflídon
:po:quelcfalteaquelloqc]cceDclafacultaoDefunaturãl
concícon fi tícncbucn feio» (Jbcroreeíbíra oolo:oeaque;
lio que no alcança nín pucoe alcançar fqgmooael poffi;
ble oc alcançalloxomo vn aicro"o no tícne 00I0: pó:que
, no pucocbolar como vn aue o que no cs emperaoo: pu;
esnolecsoeuíDo. |jàcro refdbíría paflíon fífuefie pjíua
00 oeaquclla {ponira/olugar/o Ipcrcoao quecn algiinâ
, mancralcpcrtencaa» j£ucs Digo que qualquícr quetíc;
* nc vfo oclíb:caluco:ío csp:opo:donaoo alpauervíba
. etcrna:po:qucfcpueoen aparefar ala grada mcoíátcla
qual pucoa merefeer la. $Z po: cfto quaoo csp:íuacooe
- lia le cs gran colo: pojquc píeroc aqucllo que poojía fer
i ftW.'Íbcro los níuosuuca fuero p:opo:dcnaocsala vi
pn ctcrnalmipwlodpjintípfoôocru uihm po:qnela bí
ciianaitrirançacrccDcIafecuItaDfiatiimLinjaínaatiHiíe
ronlaspíopiasopcradonespoMasqualcsacaiipoDí;
DO abilítarle ata gra: *po? tanto níngíía pena paocccra
po? no ver a 0Í08 antcaura n alcgna po?qnc partidpmi
niucJpo Dela. bôoao DC DíOS que los crio ai tan bnena pa-
fection natural <z aquel oi<£o qucallcgaftc De clp?>fofto;
mo \c cn tíenoeDelos oaiT aoosqueou ícrõ el vfo Del líb:c
alueo.no t no lo enoereçaron e» bíeii antes en mal.

iLےipim^Iu),oeIactboao fuper*
«alqnee^elquíntolugarDclasaníniaereparaDa^-
ã* iSo:aqueDaoeD^ir Dclquínto lucsarDcl
qualteotretraaarcongranoDefleo.UR),
£1 quinto lugar es oíputaoo aios breané;
turaoos efpírítus>i alas animas elecras*
_ namareparatfo queengríego quíereoe/
5"' puerto qnali oonoe parece DíOS O fe apareja fn vífion
oauoo Ddqteoeglona Ttan bícn fellama fupenia Me
ruralepojquecnctla a^perfecta pa5Ttranquítioao» «a;
mal c tan bíe» rglefia trinmpt>ante po:q allí fon p:emía
DoslosqeneftaEglefia militante venderon lacarnerel
. itinnooEcl Demónio. ©íjefetan biépatría po:quefcra
• el fin oe tooa peregnnadon oonoeago:a ípaíta cl ofe oel
^aliuBioeltanfolamaitelasanuiiasbícnanétíiraDas
pero ocfpueseítaran eon fus cuerpos rcfudtaoos ai fu
mifma natura peroen mas etcelenteglo?ía.®. £01110
fea cofaconocíoaqueel aicrpo esinpeDínientoal anima
quanto ai acto Dela contemplado no parefeeeofa coime;
nícntcqueellaIoto:nearoniar Dcfqnevna VQCSfuclta
oefu mafculfb Xcrca oda refmraion tyn íUIíDO oíncr
fasopíníoiies ícgimla Diuerfa^maginadonDcl vitimo
fwJCa aigimosrmujícrou to fin >; bícii aucuturan$a ocl
Hf
toiiibicrercnc(lcmuntio.í£po3dtoMoí)ancrcttx)quc
a^a refurrccríomla qual opiníon afaj p:obablc mentefe
pncDecontraoejír confiocraoa la varicoao oela fomma
* .toa cnfermcoaocs ocl cuerpo pumano a fu ímpcrfeciõ
*la poça cítabilíoaoocla fcicncía oelas quales es impe;
oíoa la felíríoao (?umana»IE2ilguno8 otros con fioeran
oo cilas ra5onc8Dipn'oii que fola d anima btuíra oeTpu;
es ocl cuerpo n aquclla talvíoa fera fuffirienre a quitarei
Defico natural'rcomplir la bíenancturanca. ©óoefant
auguftmcnellíb:o occiuítatcocíoí3coepo:pl?íriocjoc ■
jiaqueparaqucelanímafucnebícnanctituraoaquefu?
EciTetooo cuerpo. Cgllgtmos otrosoitcró que tooa na
ttimlpnmaimera enel anima aqueci cuerpo era folamc;
tefn ínttromento/^fcgunocftosbafta fola cl anima pa;
rafer bien auenruraoa,|fbo:qucnon esncccflaríoqnccl
■ínftrumcmo fca bcatificaoo concl artífice, CPcro Zíw
ílotíl con los tpcologos como arriba te oíjre/oi5cn que cl
•cuerpo es parte ocl pontoe. & po: configufente fi cl põ;.
b2cescapa50clabíenaucnturan$aconuiaiequeclcua;
po fca tan bien bcatificaoo t cfto no pueoc ftr laluo refu?
• rítaoo.Hy clerrojocaqllosquetuuicron lacontrariao.
píníoii fnepo:que no alcançaron la otuínalrcucladoii la
qual fuc Jxdpa a nos otros po: (ingular oon a grada oe
Oios,*|^uesoí3cniincftrosranctosoocto:csqueant:co;
monueflroocucrpoo ago?afon granes entonce feran li;
gowzcomo ago:a fon grucflbs/cn tócc feran fotíles/i
como agora fon obfcuros/cntouceferan claros/teemo
ago:a fon paflibles^mo:talcs: entonceferau çmpalTb
pies n ímmo: talco ♦ J eílas quatro ootes Ipaura cl cucr;
pocnla faial rcfurredon>ztanp bien el anima loquceue;
fca pjcfentc víoa crccpo:fe vera t;a5apa5.2lqucUo que
cfpcra terna firmcmctcaqllo que po: caríoao aqui ama
viaioolo/entoiíccanrafumaoclectadou.Cíflícscón-a.
rh cita fcntcuda aqiid ínpcoímcuto que tu |?as alegaoó

f\
ca folo ei cuerpo comiptíble es aql que agraua c! an ima
pó> q earçbelòcala volutao Dd fpu.y cita nrbclío ccíTá
ra 'eíiaqllábteaucutiirança.iEJígoinasqel anima mira
maço* alegria po: la vnion a fu cuerpo: po:q oqraòoq
fe alegrara ocl bíe oc fu cucfpo q fuc parte t>c ob?ar eoiíe
. llâ lasobjas po:oo alcãçotantaglojía rtanbíen rícncel
anima rcfpeao ai cuerpo cn quãto es fu gfcdon.£ taim
bíen aca ríctie algunas opadones q la agrauan. i fegun
lo. vno i lo otro crefeera ai anima d gò}0 ocfq tojnc a fu
cucfpo. Xoptfmero po: q cofioerãoo q cl anima es par>
tcoelIpõbxrjpeffeaiuaoe fucuerpo matojpfcdõfera
cnella fegu q (era dl fn tòooqncqDaiiDo parte. j£o? quç
lapai^enèóparadóoelroboriaicra^óoeimpcrfccíoin
Xofeguooquâtoa^ otra parte qel anima redbe tmp;
Fedo oclcuerpopo: las opadonc3a cila cótmriasrcdbe
ria maço? alegria po:q vera q aquel cuerpo aquícu mui
dpao VCJCB fe fometía nq muclpas VQCS lercbelaua Ices
obcoí&c^rubícto.EpoKaoDi5efaiit^iaommoqagd
racl anima cá pcre30là en trafpaíTaral fumo bíe porque
es quaíi ímpfectá ípaíta q tome fu cuerpo refadtaco i fe
au ambos bí;riauencnraoos.
ILCapiru. jclíttj ♦ ôla vioa eternal.
y5efantaguílín enelvigcfimo fccnoooc
riuitatc Dd:r c vn femiõ.glãta es la cjrcclê
ria Deoíosq fi ^inctíefíc oe Dar tooas las
.cofas fin cl nucamecótentariá faluo íi me
Jp:omctíefleDcoarmeamniífnio(^ feno:
inio tu me ^ínctíftc oe oar me tooo bíg fi £0 te amo.©a
inearír,eíloiiiebaíía,g^maoveeoibfinríloqncríaica
aparqaoopara los q te ama qcspa5fob:epa^ alegria
fin fin. ínauoalDclargura tuuínatfRío ocaleqha muè
pueco toDC5trííenoalcáça jEfperanca noèóp:cben5
peXfcanoaD no C3 capas, l£aflà rooo ocfll-o. pucoe fc
gflnar^norcpaet5eeítímar.eftaC8laaicllíalfiefta:ga>
w
30 fui fimeterníoao fui curfo.fcrenioao fui nícbla«©:db>
oao bclla £ô bel a^re. quãto es mas bcllo qen tecrío:ene
fiacelcftíal dboao oc Ipierufatcm fin algífoefccto fcgosa -^
raoeoíos.oeatEobíeucaoavuofera b.ucno*bíuiraím *•
nccefTioaoteníen DO la víoa có tal pao:cqno le pooja.in?
teruemr mucrte a po:q nííca api I?áb:c fu mauf ar fera cri ^
lto,rpofcraíubie»rpoferafuíuuamiono terna cnfcrmè •
oaDcnellajiumícDofiíeraDclia.ailacanicríímafanioao
cucl anima tooa trauquílíoaoTCCBIO cuella no a^frip nl -
calo::aflí cn fnsábDaoinosmatiracobòidauí remo::m
oflfenfa nf mala volu tao.allí níugunâ triltea.ningíía vá
naglona po:q cl veroaoero 5030 fera ppetuo en oíos:alU
gfectamen te aroera la caiíoao DC puro cowçon a oc bue*
uaconrcíe»ría»iocfe.nofiinulapa:alUTcráocacucrDocl .
©efico ocl enerpo n oel auíma:ailí fera perfecta obferuan
era oeíos mauoamíetos DC DíOS fin íurerualo. o quãra fe>
lícíoao fera Dóoc n o aura nialmi el bicfc poo?ã cíconoen
feran los bienauenturaoos fiep?c ocupaoof cnlos loo:cs
DCDíooJCl qual fera rooo en rooos,fé)óDcquerra fer el d);
pírintallíferael cucrpomí.qrraclfpirím faluoloqfiicfc '•
conucnícteal cucrpo:all£ fera vcroaocra fama oonDenò
aura too?con lífonfa: allí vcroaDero l;ono: el qual no,fo ■'
ra ncgaoo aquícn lo merecemi loocfleara faluo quíctí íó
mcrcdcrc: veroaoera pa^ fin tiirbarion. £1 p:emio oeia
vírtuofera el aueto: ocllaiel ql nos ípa ^meríoo alTi míf?
mo:quíéamalasriq3aspongala3aiciDonolaspoD:a
gocr jquíe oefiea las Ipórras allí las quíera ^0 no es ipou
íraoo fino quícn lo mercce:quícii DefTea faluD allí la buf>
q oóoela pofea f\i\ temo:, (gluíc DefTea víoa alicia cçane
Don'oa^mucrteo6DcclfiiiDcnfo8Dc(Teosfera aqíq fe
vera fin fiiuferaamaoo fin cnofcalabaDo fin cantando.
Z cite DO , cite ctfecto.efte acto fera com íí a tooos como lá
víoa gourablco reçuoo glo:ía fíémp:e vcrDaoéra ver;
caDcrâtn5«etmia:t)dlciua!reyto clrc£ ca vcrwDtelcg
d?arioao,cl moco eternioao.o rcpo oóoemo?a lavcroa
oerafegimDaD»Seguratráqutltt>ao.ti*íínquila alegria,
i3lcgrcbtaianDança#bíeiiauairuraDafelta'Dao,felt3acr;
nioao.etcniallpoIgariça.lpolgaDacertíntDaD^í^plo^
?io pbílofoplpo q esoe Ipuçr oeftemífcrable muoo a oe a
pjeflurarfc a aquella pátria rouEbícnauenturaoaoõoe
tooas las cofas nos feran niantfieftas.0 marauíllofa a
Çloríofa confeffió oe gcntílcn aquella alta Ipterufalé mo>
riratooa ncceflíoao» * nafeera tooa feltdoao, jE allí fera
veroaoera víctojía oõocaEtantacjrcclcnda 'zoígníoao
bõoemoja la pa5.allí fem fanta la btenauenturança oõ*>
.pcmo:a la vtoa etcrna.allí mnguito mo:tra, níngimo na
^cra.alltno relumb:ara el foi lob:ebuenos a maios po:
q folo d foi oc juftícía refplanocccra fotoe los bnenos, q
fal ates q fera cl refpláooj oel aníina qnãoo la darioao
belcucrpoferaconioelfol^alltnonosfaltearaitialtda.nf
carnal mtferia.no fera voluntaooe peccar* nt poocrio oe
traípaífar lavolutao oe oíos/r tooos poflecrá tooo ai co
jpantaoclosangeIes.no fera masrebeloe laearncalefpí
rím ante btuírâieguroscõ tooa trãquíltoao, 0 vtftaoe
tanta l?ermofura Digna oe mto amos ♦ nitra íi ocuemn;
Çíío ferutr ai pecaoo fe^éoo le p:ometioo tal tl?efo:ocnel
cíclo.íE po: tanto 015c fantgrego:ío fi côfiocramos mu^
amaoos Ipermanos q cofas aquã granoes fpn acjllas q
nos fon pmctíoas enel delo parefeernos l?an mus viles
tocas las qpofiecmos cnclfuelopo:qtooa lafnbfíáda
hríq5a tépo:al eõparaoa ala felídoao eternai pefo es no
AEuoaJa víoa tépo?al eõparaoa ala eternal masfe pue;
.ocllamarmuaicqvíoa.qlaiguapoojtaocjínoqenteii
fcímíctocop?cl?aiDcrlosg0308DcaqUaaltabíeaucturã
ça.cftar enlos co:os elos angeles/cr p:efentc ala glía 61
píaop: co losfpus mu^bícauéturaoos, ver pfen tela ca
raoe oíos, ver aqlla lu5Íui cabojio refcebír paffiõ oc to
t Iffif
mo50cmacrtéíntcôso50ôlo56tóírtio2ta\íoao'BÇctuaí
ijàucsmíra n»£«naoo (jífotogfcraaíclfinfinfuiw.q
■rtiqojfin poDcmosalcáçarq ãEutamosaaqlrctnoíut
liníDôoccomoranfgluguftínoíjeclIpôbjenociirdííirá
hi oam pfcdô ai J?ôb:c.ni cl angcl ai angelm cl angcl aV
|?òb:ca oíos fc l?a DC DcmatiDar.cncl fe l?a oc bufear.T a
fu puerta fc^a DC llamar.teiicíla inancralo bailaram fe
IcDaraEfcleabríra»
CCapujclv* odafínalrefurreciôé
ijgo:a qoa po: condutrcl final pjopoíiro;
ga conclufiò Dd ql auícDO víílo po: los ca>
pímlos paflaoosla mmo:talíDaoDclanfc
jma^loslusaresocputaDosacllapefpu*
Js es q es aptaoa Dd aierpe.ânfcro q fcpaã
^ónbxcsaqlqniavcesalai-Doopcna^poiqclamma
no estoco cl l?òb:e fino partceficnríal Del lpõb:cpo:qct
fcõtoees vn eõpuefto ocl aicrpo como matéria i Dd anf
ma como fb:ma*po: ranfo fcrcquícre ga auer cntcro ga*.
larDõ o pena la vnion Dd cuerpo concl amma.po:qtooo.
cl (?©b:c *7 no gtc ficntãlâ paia o glo:ía,E cftopoíco enci
munoo nfo maeítro ícfu epo inani fcftanDo nosqquaoa
fera veníDO aquelfin cnel qual qrraq faltai tfeacabenu
los mouímíctos Dd ciclo n la gencraríon ocftas colas ba
jras.t la s altcrarioncs oeloselcmaitos entõee refucítará
roooslosaicrpos Ipumanosttornarã las aias a toma*
Uos^fojnarãafcrloqcra^mcro avnqbcotra cóDíríô
po:qno fcráDcoc aoeláteco:ruptibles nimortatesante
gpctuos^icoíruptíblcô^aqllosaicrpofqfcarutarãcõ
las atas gllficabas fera gttoíos,po:q la gtfa Dl aítfrcDií;
Dará c fu cuerpo i poMcõtrarío fera elas aíasDaííapaf
ca fu míferia reouDara c fus cuerpof los qlcf paocccraca
ftisaierpospaiaeteniaU®,aviiq^ofirnicmctçcrcoq
ba ó fer la refurecíõ general como po: los leoa euãgelíos
oen a algunas ra5ones q losplpííofoplpos cõtra efta va-;
oao t>a3cn. 2La p:ímera ca q vemos cótínuo enlascofas
naturalcs qcofa cj vna vc5feco?ronpej'aniasto:ria a fcr
loqautcaaXaDí5aiqc9tmpoíTtblcto:narce pjíuad
òn ai Ipabttocomo oela ccgucoao ala vtfta.£acfta caufa
Ipajc natura q aqllo 5 no pucoc fcr perpetuopozfi lo fca
en fu efpede po: fueclítou oc Enomiottos a po: cjtovu l?5
b:ecngaio:a on'o/|Jàuescomo fca certo qcU;>ób:cJcco
rrõpc *: fu cuerpo fe rcfuelticélOB elemétoí? oc q fneeópue
fio no parece ferpofiiblc rcto:narcnacjl ,pp:iofcrpcrfo
nal q ante tciiía.UEv TBas oe faber qci ppoer à ituo DC
naturale3a no alcãça ala vírtuo >? pooerío 5oto.s.conto cl
pooeravírtuoocl mftrumairono feiguala cola vírtuo
n pooerío oel p:mrípal a gaite.* muclpo menos po:q en;
trela potencia críaoa *la íncrcaoa a£infinita Diferencia
coíftaneía *i po? cito a vn q la refurrecion no fca poffible
po: potencia natural no eôincoiiueníentccj lo fca po? po;
teria Díuinal:? po: tal mancra atanos q fau22>õoc q la .
natura no lo pueDa I?a5er. vícne po:q las ob:as natura;
IcsfeejrfccutãmcDíantcalgtTa fo:ma .laqualcspriopío
Deaqucllaob:a^aq!lacofaqríaiefo:matau bíaitíaie
favzacfta catifa no cugeo:a affi niífma mas otra fcniefã
tcari.3EquanDocsco:rópíDapícrDcaqUafo:!iiamcDíã
te la qual eftaun ai auto iob:aua>ipo:cfl:opo? natural
ob?a uopucocrcfuritarloqcscomipto.cmpa*ola vtuo
Dtutnallaq^pDt^elaôcofasairnferriencfupotéda^iO/
b:as no lígaoas có natura antclíb:cs n fin ella pueocjp;
DU5tr toDo cfFecto natural. j£ como la oíuí uai vírtuo fiem
p:c permaneça oe vna mancra n taiga vna mífma vir;
tuo affi cuias cofas bíuascouto cuias muertas: pucoc re
fHtutrlascofasnuia-tasalfcrpnicroqtaiíancoiuolas
jpuoofa5crDcuaDa.JE>.glfa5mcpareccfa'fatílTeclpoai
cito po: cíía ra^ou po pecauc aua*o£Oo otroargumeto
Tv
.trcôdlcfidcucrpoocllpômbxrc^WKparaj-atevtea
.'' o:ínKTapo:reiiK^ntcp^xccqúclcDqclcrrcto^Doa
oucUo qu c fueoclaintcgricao ocft cucrpo.E ficito fue;
fcfccaiirfcravna^nt>tnconpofieíonnofolíniicntecn>
los eabcllos n a vn cntefviíaa quc.co:taiioo apartamos
Dcnosma8avnenmud?aBon-aspaiK8rckuct*poc)iue
po^ oculta operadon oecalo: natural ferefueluclasqua •
KWaBftfcouídraiDercmtútralosaicrposrcfufafa;
cos aruntaría vna wfetoaiaoa grâocjaspoJ oouocpa;
rcceaueelquc vna ve5es misato no Dama oe rematar ♦
H& To te Digo aefto q dato es queaqucUo que no crw
pacbalavilioaooclipoiíbJcquanooeílaciKílaviDano
la empaebara para la refurredõn enla otfa n afí puesa\
cl cuerpo ocl fpomb:e no fon vnas mcfmas gtes fianp:e
incíutoualcB^pJopiaatatefaluoaierpodecneftavira
comofemueftra po? qmucfeoscabcUosfencscaen Dela
cabeça los qlcs nunca nxriari oo catotííà vn que nafec
otrolfcmqantc0a^llo8ianimucl?a8VQcoinuoamo8
lascamcsenflaquedenoo EaigoaraSo icrcdcnoo cre;
uíníaiootnofcimpíDcpo:eílolavniDaoocllpob:cDcl
pjídpíoocfu víoa l?afta la inuerte/pueéaflt pucoebol
ucrlavníoacDclfnpofiroavnquenobuduanaqnclla8
partesquefueron apartaoas.i&rcmplooefto ?wn
vcrenelbnegoaiclqualavn quearoéoíucrfor
oíucrfaalpojasperoricmpjcfcdjequceavn^
afli cncl aicrpo Çmmano po:quefu fiwma * la c
fnspartearingiilarcopcrmancfcai conrinuasen *
víoaavn queta matéria ôlas partes fcrcfuelua px Uca
lo^iaturaLufcaigenDxnotraapojdcontfnuomurimc
to â ai aicrpo aomimftramos. CTRí fe pueoc sc5ir otro
cucroo feguno oíucrfas Iptoaoes pojquecnla vcge5 es cl
mcfmoquceracnla fuuentuoavn que enelcucrporeaii
muebas partes n umcralcs o ínouuoualcs fcguiio los oi>
dpos oíucrfos dteDoa.pucs afi no te requíeren para que
<1 bobjc rcfucítc eit aql m ífino fin-tooaa aqucltóô pnrtca
quehicron DelaitfporcíuritaoaZlfèas íblamentc tanto
quantoes uecefiario a fu ocuíoa cartoao. Ecrpcríalmcte
fontaraiiacuielloquciitasperfcaamentecílouoDebaro
la fojuia oefu Ipumanioao. C€ íi slgwi o ocffceto ouiò
rccomo oeaqucltoe que mucré antes que vewgã a fu per
fectalpeoao^quantíDaoooeaqucllosqne lon moftruo
loa fuplíra cl tal ocffceto el pooer infinito oc oios, y eito
mcparcfcequeoeue bafar para fetiffiper ala oíficultao
moutoa * para fin oc efle tractaoo:poj cl qual leã loo:cs
ai nino a vno epcclfo oíos, fflmcn,

G©cogracíae#

C^lcabofeeílemu^crcelcínc^mu^^pncclpofo
rrataoo: cl qnalCBOeininojtalitateanímc íntt;
rtilaoo^copilaoo po: cl raieréoo maertre ]j\o>
0:150 oefancta filia Srccoíano ô ífterna * ca
, ^nonigoçnlafanctatglefiaoeScnílla. Juiccm
p;cmíoo $02 Xançalaopolono ^Jacobohró
bcr^eralcnian/eítfamnKnoblcnnu^lcaldlw
1
or Manila ave^itevno ól nicsDeombje:

,?^/i.
ç
i

*v
1

Potrebbero piacerti anche