Documenti di Didattica
Documenti di Professioni
Documenti di Cultura
Guadalaxarense
Annus academicus 2018-2019
Pars Secunda
Studia latina
Discipulus:________________________________________
P. Ramón Salazar Estrada
Studia latina Pars Secunda 2
8.1. Adjetivos numerales cardinales del uno al veinte
1. unus, una, unum 11. undecim
2. duo, duae, duo 12. duodecim
3. tres, tria 13. tredecim
4. quattuor 14. quattuordecim
5. quinque 15. quindecim
6. sex 16. sedecim
7. septem 17. septemdecim
8. octo 18. duodeviginti
9. novem 19. undeviginti
10. decem 20. viginti
Declinación de unus, una, unum:
casos masculino femenino neutro
N unus una unum
G unius unius unius
D uni uni uni
Ac unum unam unum
Ab uno una uno
Declinación de duo, duae, duo:
casos masculino femenino neutro
N duo duae duo
G duorum duarum duorum
D duobus duabus duobus
Ac duos o duo duas duo
Ab duobus duabus duobus
Declinación de tres, tria:
casos masculino femenino neutro
N tres tres tria
G trium trium trium
D tribus tribus tribus
Ac tres tres tria
Ab tribus tribus tribus
Studia latina Pars Secunda 3
vocabula (26) género traducción
auris, auris femenino el oído
caput, capitis neutro la cabeza
corona, coronae femenino la corona, la diadema
dux, ducis masculino el guía, el director, el general
finitimus, finitima, finitimum limítrofe, fronterizo
flumen, fluminis neutro el río
legio, legionis femenino la legión
liber, libri masculino el libro
miles, militis masculino el soldado
oculus, oculi masculino el ojo
periculum, periculi neutro el peligro
propinquus, propinqua,propinquum cercano, próximo
reliquus, reliqua, reliquum restante
EXERCITATIONES
8.1.1. Una veritas et una virtus est
palabra enunciado gén. no. caso/tiempo función traducción
una
veritas
et
una
virtus
est
Traducción:
8.1.2. Homo duas aures et duos oculos habet
palabra enunciado gén. no. caso/tiempo función traducción
homo
duas
aures
et
duos
oculos
habet
Traducción:
Studia latina Pars Secunda 4
8.1.3. Dux unam classem quindecim navium habebit
palabra enunciado gén. no. caso/tiempo función traducción
dux
unam
classem
quindecim
navium
habebit
Traducción:
8.1.4. Incolae trium insularum finitimarum sunt in periculis magnis
palabra enunciado gén. no. caso/tiempo función traducción
incolae
trium
insularum
finitimarum
sunt
in
periculis
magnis
Traducción:
8.1.5. Petrus tres libros studebit
palabra enunciado gén. no. caso/tiempo función traducción
Petrus
tres
libros
studebit
Traducción:
8.1.6. Duodecim legiones in fluminibus propinquis erant
palabra enunciado gén. no. caso/tiempo función traducción
duodecim
legiones
in
fluminibus
propinquis
erant
Traducción:
Studia latina Pars Secunda 5
8.1.7. Reliqui sedecim milites in agris belli stabant
palabra enunciado gén. no. caso/tiempo función traducción
reliqui
sedecim
milites
in
agris
belli
stabant
Traducción:
8.1.8. habebat in capite coronam duodecim stellarum
palabra enunciado gén. no. caso/tiempo función traducción
habebat
in
capite
coronam
duodecim
stellarum
Traducción:
8.1.9. Undeviginti viri erant in agris laboris
palabra enunciado gén. no. caso/tiempo función traducción
undeviginti
viri
erant
in
agris
laboris
Traducción:
Studia latina Pars Secunda 6
8.2. Adjetivos numerales cardinales del veintiuno al cien
21. viginti unus 31. triginta unus 41. quadraginta unus 51. quinquaginta unus
22. viginti duo 32. triginta duo 42. quadraginta duo 52. quinquaginta duo
23. viginti tres 33. triginta tres 43. quadraginta tres 53. quinquaginta tres
24. viginti quattuor 34. triginta quattuor 44. quadraginta quattuor 54.quinquaginta quattuor
25. viginti quinque 35. triginta quinque 45. quadraginta quinque 55. quinquaginta quinque
26. viginti sex 36. triginta sex 46. quadraginta sex 56. quinquaginta sex
27. viginti septem 37. triginta septem 47. quadraginta septem 57. quinquaginta septem
28. duodetriginta 38. duodequadraginta 48. duodequinquaginta 58. duodesexaginta
29. undetriginta 39. undequadraginta 49. undequinquaginta 59. undesexaginta
30. triginta 40. quadraginta 50. quinquaginta 60. sexaginta
70. septuaginta
80. octoginta
90. nonaginta
100. centum
vocabula (27) género traducción
civitas, civitatis femenino la ciudad
continens, continentis femenino el continente, la tierra firme
dea, ae (dat y abl pl. deabus) femenino la diosa
orbis, orbis masculino el orbe, el mundo
pontifex, pontificis masculino el pontífice
praedico, as ,are, praedicavi, atum proclamar, publicar, predicar, pregonar
sedes, sedis femenino la sede, la catedra, la silla
totus, tota, totum todo
verbum, verbi neutro la palabra, el verbo, el término
EXERCITATIONES
8.2.1. Erant undequadraginta templa diis et deabus romanorum in civitate
palabra enunciado gén. no. caso/tiempo función traducción
erant
undequadraginta
templa
diis
et
deabus
romanorum
in
civitate
Traducción:
Studia latina Pars Secunda 7
8.2.2. Quinque continentes in orbe toto sunt
palabra enunciado gén. no. caso/tiempo función traducción
quinque
continentes
in
orbe
toto
sunt
Traducción:
8.2.3. Pueri nonaginta oves teneras habuerunt
palabra enunciado gén. no. caso/tiempo función traducción
pueri
nonaginta
oves
teneras
habuerunt
Traducción:
8.2.4. Agricolae viginti tauros et viginti equos spoponderunt
palabra enunciado gén. no. caso/tiempo función traducción
agricolae
viginti
tauros
et
viginti
equos
spoponderunt
Traducción:
8.2.5. Septuaginta duo discipuli Verbum Dei praedicabant
palabra enunciado gén. no. caso/tiempo función traducción
septuaginta
duo
discipuli
Verbum
Dei
praedicabant
Traducción:
Studia latina Pars Secunda 8
8.2.6. Sedes romani Pontificis pulchra est
palabra enunciado gén. no. caso/tiempo función traducción
sedes
romani
Pontificis
pulchra
est
Traducción:
8.2.7. Escribe los números que se indican a la izquierda
número nombre número nombre
8 51
9 53
10 58
12 59
14 60
15 63
19 65
20 68
21 69
24 70
25 72
28 74
29 76
30 79
32 80
33 81
37 83
39 85
40 87
46 90
47 92
49 96
50 98
Studia latina Pars Secunda 9
8.3. Adjetivos numerales cardinales del cien al mil
100. centum 200. duecenti, ae, a
101. centum et unus 300. trecenti, ae, a
102. centum et duo 400. quadringenti, ae, a
103. centum et tres 500. quingenti, ae, a
104. centum et quattuor 600. sescenti, ae, a
105. centum et quinque 700. septingenti, ae, a
106. centum et sex 800. octingenti, ae, a
107. centum et septem 900. nongenti, ae, a
108. centum et octo 1000. mille
109. centum et novem
110. centum decem
Mille en singular es indeclinable y puede emplearse como adjetivo o como sustantivo neutro.
Cuando es sustantivo, rige genitivo. Ej.: (como sustantivo) mille equitum: un millar de jinetes; (como
adjetivo) mille equites: mil jinetes.
En plural es siempre sustantivo. Ej.: duo milia militum: dos millares de soldados. Se escribe con una
sola ele y se declina: Nominativo y Acusativo: milia; Genitivo: milium; Dativo y Ablativo: milibus.
vocabula (28) género traducción
caput, capitis neutro la cabeza, la persona, el individuo
civis, civis masculino el ciudadano
currus, currus masculino el carro, el coche
dux, ducis masculino el jefe, el general, el guía
eques, equitis masculino el jinete, el caballero romano
formica, formicae femenino la hormiga
graecus, graeca, graecum griego
miles, militis masculino el soldado
rana, ranae femenino la rana
sto, stas, stare, steti, statum estar, permanecer
EXERCITATIONES
8.3.1. Duecentae formicae et tres ranae in agro stabant
palabra enunciado gén. no. caso/tiempo función traducción
duecentae
formicae
et
tres
ranae
in
agro
stabant
Traducción:
Studia latina Pars Secunda 10
8.3.2. Quingenti equites et duo currus graeci sunt
palabra enunciado gén. no. caso/tiempo función traducción
quingenti
equites
et
duo
currus
graeci
sunt
Traducción:
8.3.3. Quattuor milia militum et quingenti duces romani sunt
palabra enunciado gén. no. caso/tiempo función traducción
quattuor
milia
militum
et
quingenti
duces
romani
sunt
Traducción:
8.3.4. Roma habebat octoginta quattuor milia civium romanorum
palabra enunciado gén. no. caso/tiempo función traducción
Roma
habebat
octoginta
quattuor
milia
civium
romanorum
Traducción:
Studia latina Pars Secunda 11
1. Pronombre personal, primera persona singular
Nominativo ego yo
Genitivo mei de mí
Dativo mihi me, a mí, para mí
Acusativo me me, a mí
Ablativo me por mí, conmigo
vocabula (1) género traducción
amor, oris masculino el afecto
Apollo, inis masculino Apolo
athleta, ae masculino el atleta
caro, carnis femenino la carne
cinis, cineris masculino la ceniza
cor, cordis neutro el corazón
decorus, a, um hermoso
deleo, es, ere, evi, etum borrar
dens, entis masculino el diente
fascis, is femenino el manojo, el conjunto
frumentum, i neutro el trigo
grus, gruis femenino la grulla
herba, ae femenino la hierba
imago, inis femenino la imagen
maturus, a, um maduro
mel, mellis neutro la miel
messis, is femenino la mies, la cosecha
nox, noctis femenino la noche
origo, inis femenino el origen
os, ossis neutro el hueso
pater, tris masculino el padre
satus, a, um sembrado
timeo, es, ere, ui temer
vallis, is femenino el valle
vas, vasis neutro el vaso
vermis, is masculino el gusano
vestigium, ii neutro la huella, el vestigio
Studia latina Pars Secunda 12
EXERCITATIONES
1.1.1. Meus pater tres fasces herbarum mihi dedit
palabra enunciado gén. no. caso/tiempo función traducción
meus
pater
tres
fasces
herbarum
mihi
dedit 3s pret. perf.
Traducción:
1.1.2. In vallibus pulchras rosas ego video
palabra enunciado gén. no. caso/tiempo función traducción
in
vallibus
pulchras
rosas
ego
video
Traducción:
1.1.3. “Ego sum Deus Abraham et Deus Isaac et Deus Iacob” (Mt 22, 32)
palabra enunciado gén. no. caso/tiempo función traducción
ego
sum
Deus
Abraham
et
Deus
Isaac
et
Deus
Iacob
Traducción:
Studia latina Pars Secunda 13
1.1.4. Oves dentes lupi semper timent
palabra enunciado gén. no. caso/tiempo función traducción
Oves
Dentes
Lupi
Semper
timent
Traducción:
1.1.5. Origo amorum hominis in corde est
palabra enunciado gén. no. caso/tiempo función traducción
origo
amorum
hominis
in
corde
est
Traducción:
1.1.6. Imago Apollinis decora est, sed neque carnem neque ossa habet
palabra enunciado gén. no. caso/tiempo función traducción
imago
Apollinis
decora
est
sed
neque
carnem
neque
ossa
habet
Traducción:
Studia latina Pars Secunda 14
1.1.7. Messes agrorum maturae sunt
palabra enunciado gén. no. caso/tiempo función traducción
messes
agrorum
maturae
sunt
Traducción:
1.1.8. Vas mellis athletae ego do
palabra enunciado gén. no. caso/tiempo función traducción
vas
mellis
athletae
ego
do
Traducción:
1.1.9. Cinis vestigia vermis delet
palabra enunciado gén. no. caso/tiempo función traducción
cinis
vestigia
vermis
delet
Traducción:
1.1.10. Grues, noctu, frumentum satum in agris devorabant
palabra enunciado gén. no. caso/tiempo función traducción
grues
noctu
frumentum
satum
In
agris
devorabant
Traducción:
Studia latina Pars Secunda 15
1.2. Segunda persona del singular
Nominativo tú tu
Genitivo de ti tui
Dativo para ti tibi
Acusativo a ti, te te
Vocativo tú tu
Ablativo por ti te
Vocabula (2) género traducción
animal, alis neutro el animal
fabula, ae femenino la fábula, el cuento
firmo, as, are, avi, atum fortalecer (1)
gratia, ae femenino la gracia, favor, el reconocimiento
heri ayer (adverbio)
homo, inis masculino el hombre
labor, oris masculino el trabajo, la labor
libertas, atis femenino la libertad
magnus, a, um grande
merces, edis femenino el regalo
mulier, eris femenino la mujer
ordo, inis masculino el orden
patria, ae femenino la patria
placeo, es, ere, ui, itum dar placer, agradar, deleitar (2)
promitto,is,ere,misi,missum prometer, asegurar (3)
proprius, a, um propio
quia puesto que, porque (conjunción)
res, rei femenino la cosa, el hecho
sine sin (preposición de ablativo)
tuus, a, um tuyo (pronombre posesivo)
urbs, urbis femenino la ciudad
vivo, is, ere, vixi, victum vivir, existir (3)
EXERCITATIONES
1.2.1. Labor te semper firmat
palabra enunciado gén. no. caso/tiempo función traducción
labor
te
semper
firmat
Traducción:
Studia latina Pars Secunda 16
1.2.2. Tu patriam amas, non quia magna, sed quia tua est
palabra enunciado gén. no. caso/tiempo función traducción
tu
patriam
amas
non
quia
magna
sed
quia
tua
est
Traducción:
1.2.3. Res est magni laboris tibi
palabra enunciado gén. no. caso/tiempo función traducción
res res, rei fem sing nominativo el hecho
est
magni
laboris
tibi
Traducción:
1.2.4. Tu heri in urbe eras
palabra enunciado gén. no. caso/tiempo función traducción
tu
heri
in
urbe
eras
Traducción:
Studia latina Pars Secunda 17
1.2.5. Tu et ego libertatem amamus
palabra enunciado gén. no. caso/tiempo función traducción
tu
et
ego
libertatem
amamus
Traducción:
1.2.6. Hominibus et mulieribus placet libertas
palabra enunciado gén. no. caso/tiempo función traducción
hominibus
et
mulieribus
placet
libertas
Traducción:
1.2.7. Tibi gratias (do)
palabra enunciado gén. no. caso/tiempo función traducción
tibi
gratias
do
Traducción
1.2.8. Proprium vivere sine ordine non est
palabra enunciado gén. no. caso/tiempo función traducción
proprium
vivere
sine
ordine
non
est
Traducción:
Studia latina Pars Secunda 18
1.2.9. Pater magnam mercedem filio promiserat
palabra enunciado gén. no. caso/tiempo función traducción
pater
magnam
mercedem
filio
promiserat promitto,is,ere... 3sing pret. plusc. verbo había prometido
Traducción:
1.2.10 Tú estimas tu patria y tu trabajo
palabra enunciado gén. no. caso/tiempo función traducción
tú
estimas
tu
patria
y
tu
trabajo
Traducción:
Studia latina Pars Secunda 19
2. Algunas preposiciones de acusativo
adversus contra
apud junto a, entre
circa cerca de
extra fuera de
infra debajo de
per por, a través de
post después de
prope cerca de, junto a
propter a causa de
secundum según, después
supra sobre
trans al otro lado de
versus hacia
Vocabula (3) género traducción
aeger, gra, grum enfermo, doliente, penoso
Antonius, ii masculino Antonio
calamitas, atis femenino la calamidad
cibus, i masculino el alimento, la comida, el sustento
fames, is femenino el hambre, la necesidad
fidelis, e fiel (adjetivo)
frater, tris masculino el hermano
inopia, ae femenino la escasez, la pobreza, la necesidad
liber, libri masculino el libro, la obra literaria
luna, ae femenino la luna
nihil neutro nada
nisi sino, a no ser, excepto (conj.)
nomen, inis neutro el nombre
nunquam o numquam nunca (adverbio)
plurimus, a, um mucho, el mayor número
potens, entis masculino el poderoso, el influyente, el rico
promissum, i neutro la promesa
societas, atis femenino la sociedad, la comunidad
tantus, a, um tan grande, tanta
ut de modo que, tal que (adverbio)
Studia latina Pars Secunda 20
EXERCITATIONES
2.1. Lex adversus promissa Dei non fuerat (cf. Gal 3,21)
palabra enunciado gén. no. caso/tiempo función traducción
lex
adversus
promissa
Dei
non
fuerat
Traducción
2.2. Magna fames propter calamitatem apud agricolas fuit
palabra enunciado gén. no. caso/tiempo función traducción
magna
fames
propter
calamitatem
apud
agricolas
fuit
Traducción:
2.3. Iesus tota secundum consilium suae voluntatis facit
palabra enunciado gén. no. caso/tiempo función traducción
Iesus
tota
secundum
consilium
suae
voluntatis
facit facio, is, ere, feci… 3s presente ind. verbo hace
Traducción:
Studia latina Pars Secunda 21
2.4. Infra lunam nihil nisi mortale est
palabra enunciado gén. no. caso/tiempo función traducción
infra
lunam
nihil
nisi
mortale mortalis, e n s nominativo pred. nom. mortal
est
Traducción:
2.5. Secundum Deum, mei fratres in operibus me iuverunt
palabra enunciado gén. no. caso/tiempo función traducción
secundum
Deum
mei
fratres
in
operibus
me
iuverunt
Traducción:
2.6. Nunquam fuit fidelis cum potente societas
palabra enunciado gén. no. caso/tiempo función traducción
nunquam
fuit
fidelis fidelis, e fem sing nominativo pred. nom. fiel
cum
potente
societas
Traducción:
Studia latina Pars Secunda 22
2.7. Tanta erat inopia cibi ut plurimi aegri erant
palabra enunciado gén. no. caso/tiempo función traducción
tanta
erat
inopia
cibi
ut
plurimi
aegri
erant
Traducción:
2.8. Mihi quinquaginta libri fuerint
palabra enunciado gén. no. caso/tiempo función traducción
mihi
quinquaginta
libri
fuerint
Traducción:
2.9. Nomen mihi Antonius est
palabra enunciado gén. no. caso/tiempo función traducción
nomen
mihi
Antonius
est
Traducción:
Studia latina Pars Secunda 23
3. Pronombre personal. Primera persona del plural
Nominativo nosotros nos
Genitivo de nosotros nostrum o nostri
Dativo para nosotros nobis
Acusativo a nosotros, nos nos
Ablativo de nosotros, por nosotros nobis
Vocabula (4) género traducción
ager, agri masculino el campo
bonus, a, um bueno
carus, a, um querido, estimado
cervus, i masculino el ciervo, el venado
creber, bra, brum frecuente
fascis, is femenino el manojo
frumentum, i neutro el trigo, el grano
habeo, es, ere, ui, itum tener (2)
laboro, as, are, avi, atum trabajar (1)
laetitia, ae femenino la alegría
magnus, a, um grande
mater, matris femenino la madre
mons, montis masculino el monte
noster, tra, trum nuestro, nuestra, nuestro
pater, patris masculino el padre
pluvia, ae femenino la lluvia
pulchritudo, inis femenino la belleza, la hermosura
sitis, is femenino la sed
video, es, ere, vidi, visum ver (2)
EXERCITATIONES
3.1. Nos pulchritudinem montium videmus
palabra enunciado gén. no. caso/tiempo función traducción
nos
pulchritudinem
montium
videmus
Traducción:
Studia latina Pars Secunda 24
3.2. Nos sitem magnam habemus
palabra enunciado gén. no. caso/tiempo función traducción
nos
sitem
magnam
habemus
Traducción:
3.3. Patres boni nobis laborant
palabra enunciado gén. no. caso/tiempo función traducción
patres
boni
nobis
laborant
Traducción:
3.4. Nos cervum in agro videbamus
palabra enunciado gén. no. caso/tiempo función traducción
nos
cervum
in
agro
videbamus
Traducción:
3.5. Nobis mater cara semper est
palabra enunciado gén. no. caso/tiempo función traducción
nobis
mater
cara
semper
est
Traducción:
Studia latina Pars Secunda 25
3.6. Pluvia crebra nobis bona est
palabra enunciado gén. no. caso/tiempo función traducción
pluvia
crebra
nobis
bona
est
Traducción:
3.7. La lluvia será para nosotros y para nuestros campos
palabra enunciado gén. no. caso/tiempo función traducción
la lluvia
será
para nosotros
y
para nuestros
campos
Traducción:
3.8. Fasces frumenti laetitia agricolarum sunt.
palabra enunciado gén. no. caso/tiempo función traducción
fasces
frumenti
laetitia
agriocalarum
sunt
Traducción
Studia latina Pars Secunda 26
4. Adjetivos calificativos de segunda clase con tres terminaciones
DECLINACIÓN
13.2. Responderunt ei non habemus hic nisi quinque panes et duos pisces
palabra enunciado gén. no. caso/tiempo función traducción
responderunt
ei is, ea, id masc sing dativo
non non indeclinable adverbio no
habemus
hic
nisi nisi indeclinable conjunción sino
quinque quinque indeclinable c. directo cinco
panes
et et indeclinable conjunción y
duos
pisces
Traducción:
13.3. Hic est antichristus qui negat Patrem et Filium (1Jn 2, 22)
palabra enunciado gén. no. caso/tiempo función traducción
hic
est
antichristus
qui qui, quae, quod m s nominativo sujeto el que, quien
negat
Patrem
et
Filium
Traducción:
Studia latina Pars Secunda 59
13.4. Iesus dixit illis apud homines hoc impossibile est apud Deum autem omnia possibilia sunt
palabra enunciado gén. no. caso/tiempo función traducción
Iesus Iesus, u
dixit dico, is, ere, dixi... 3 s pret. perf. verbo
illis
apud apud o aput indeclinable prep. de ac. para
homines
hoc
impossibile
est sum, es, esse, fui 3 pl. present. Ind. verbo es
apud apud o aput indeclinable prep. de ac. para
Deum
autem autem indeclinable
omnia
possibilia
sunt sum, es, esse, fui 3 pl. present. Ind. verbo son
Traducción:
13.5. Hic est verus Deus et vita aeterna (1Jn 5, 20)
palabra enunciado gén. no. caso/tiempo función traducción
hic
est
verus
Deus
et
vita
aeterna
Traducción:
Studia latina Pars Secunda 60
14. Adjetivos en grado superlativo
El grado superlativo expresa la cualidad en grado sumo y puede expresarse de dos
formas:
1a. Con el adverbio maxime; por ejemplo: Urbs máxime munda est;
2a. Con la terminación –issimus, issima, issimum; por ejemplo: Urbs mundissima est.
Algunos adjetivos tienen formas anómalas para el comparativo y el superlativo:
grado positivo grado comparativo grado superlativo
bonus melior optimus
malus peior pessimus
magnus maior maximus
parvus minor minimus
vetus vetustior veterrimus
Los adjetivos terminados en “er” forman el superlativo con la terminación “rimus”,
por ejemplo: de miser, a, um, miserrimus, a, um; de pauper, a, um, pauperrimus, a, um; etc.
Vocabula (15) género traducción
ad a, para, hasta (prep. de ac.)
altissimus, a, um altísimo
arbor, oris femenino el árbol
civilis, e civil
clarissimus, a, um ilustrísimo
Horatius, ii masculino Horacio
humilis, e humilde, pobre, débil
incertissimus, a, um muy incierto
immundus, a, um sucio
mandatum, i Neutro el encargo, el mandato, la orden
maximus, a, um máximo, muy importante
mundus, a, um limpio
nunc ahora (adverbio)
perniciosissimus, a, um dañosísimo, perniciosísimo
primus, a, um primero, principal
propter a causa de, por (prep. de ac.)
resisto, is, ere, resistiti resistir, detenerse, impedir
spes, ei femenino la esperanza
superbus, a, um soberbio, orgulloso
Virgilius, ii masculino Virgilio
Studia latina Pars Secunda 61
EXERCITATIONES
14.1. Bella civilia perniciosissima sunt
palabra enunciado gén. no. caso/tiempo función traducción
Bella
Civilia
Perniciossisima
Sunt sum, es, esse, fui 3 pl present. ind verbo son
Traducción:
14.2. Silvae Asiae arbores altissimas habuerunt
palabra enunciado gén. no. caso/tiempo función traducción
silvae
Asiae Asia, ae fem sing genitivo c. pertenen de Asia
arbores
altissimas
habuerunt habeo (2) ui, itum 3 pl pret. perf. verbo han tenido
Traducción
14.3. Spes hominum incertissimae sunt
palabra enunciado gén. no. caso/tiempo función traducción
spes spes, ei fem pl nominativo sujeto las esperanzas
hominum
incertissimae
sunt sum, es, esse, fui 3 pl present. ind verbo son
Traducción
Studia latina Pars Secunda 62
14.4. Hoc est maximum et primum mandatum
palabra enunciado gén. no. caso/tiempo función traducción
hoc
est sum, es, esse, fui 3 s present. ind verbo es
maximum
et et indeclinable conjunción y
primum
mandatum
Traducción
14.5. Virgilius et Horatius clarissimi poetae fuerunt
palabra enunciado gén. no. caso/tiempo función traducción
Virgilius
et et indeclinable conjunción y
Horatius
clarissimi
poetae
fuerunt sum, es, esse, fui 3 pl pret. perf. verbo fueron
Traducción
14.6. Ille maiorem gratiam dat propter quod dicit: Deus superbis resistit autem humilibus gratiam
dat
(Stg 4, 6)
palabra enunciado gén. no. caso/tiempo función traducción
Ille
maiorem
gratiam
dat
propter
quod qui, quae, quod n s acusativo ob. directo lo cual
dicit
Deus
superbis
resistit
autem
humilibus
gratiam
dat
Traducción
Studia latina Pars Secunda 63
14.7. Maior est Deus corde nostro (1 Jn 3, 20)
palabra enunciado gén. no. caso/tiempo función traducción
maior
est
Deus
corde
nostro
Traducción
14.8. Nunc manet fides, spes et caritas tria haec, autem maior his est caritas (1 Cor 13, 13)
palabra enunciado gén. no. caso/tiempo función traducción
nunc
manet
fides fides, fidei f s nominativo pred. nom. la fe
spes spes, spei f s nominativo pred. nom. la esperanza
et
caritas
tria
haec
autem
maior
his
est
caritas
Traducción
14.9. Ad maiorem gloriam Dei
palabra enunciado gén. no. caso/tiempo función traducción
ad
maiorem
gloriam
Dei
Traducción:
Studia latina Pars Secunda 64
15. Compendio del modo indicativo de la tercera conjugación
presente pretérito perfecto
1a. sing. lego leo legi leí
2a. sing. legis lees legisti leíste
3a. sing. legit lee legit leyó
1a. pl. legimus leemos legimus leímos
2a. pl. legitis leéis legistis leísteis
3a. pl. legunt leen legerunt o legere leyeron
pretérito imperfecto pretérito pluscuamperfecto
1a. sing. legebam leía legeram había leído
2a. sing. legebas leías legeras habías leido
3a. sing. legebat leía legerat había leído
1a. pl. legebamus leíamos legeramus habíamos leído
2a. pl. legebatis leíais legeratis habíais leído
3a. pl. legebant leían legerant habían leído
futuro imperfecto futuro perfecto
1a. sing. legam leeré legero habré leído
2a. sing. leges leerás legeris habrás leído
3a. sing. leget leerá legerit habrá leído
1a. pl. legemus leeremos legerimus habremos leído
2a. pl. legetis leeráis legeritis habréis leído
3a. pl. legent leerán legerint habrán leído
Vocabula (16) género traducción
ascendo.. ascendi, ascensum subir, ascender, escalar
dico, is, ere, dixi, dictum Decir, declarar
duco, is, ere, duxi, ductum guiar, conducir
facio, is, ere, feci, factum hacer, construir
fretum, i neutro el estrecho, el mar
improbus, a, um perverso, malvado, impío
Innocens, entis inofensivo, inocente
iubeo, es, ere, iussi, iussum mandar, ordenar
iuro, as, are, avi, atum jurar
latus, a, um amplio, ancho
miles, itis masculino el soldado
navicula, ae femenino la barca, el bote
neque ni ( y no ) (conjunción)
omnino enteramente, completamente
opprimo, oppresi, oppresum oprimir, comprimir, apretar
pes, pedis masculino el pie, la pata (en animal o cosa)
praecedo, praecessi, praecessum preceder, aventajar
rapio, is, ere, rapui, raptum robar, raptar
scabellum, i (o scabillum) neutro el escabel
sine sin (preposición de ablativo)
thronus, i masculino el trono
trans (preposición de ac.) más allá de, al otro lado de
vivo, is, ere, vixi, victum vivir, existir
Studia latina Pars Secunda 65
EXERCITATIONES
15.1. Conjuga en los tiempos señalados: vivo, is, ere, vixi, victum
presente pretérito perfecto
1a. sing.
2a. sing.
3a. sing.
1a. pl.
2a. pl.
3a. pl.
pretérito imperfecto pretérito pluscuamperfecto
1a. sing.
2a. sing.
3a. sing.
1a. pl.
2a. pl.
3a. pl.
futuro imperfecto futuro perfecto
1a. sing.
2a. sing.
3a. sing.
1a. pl.
2a. pl.
3a. pl.
15.2. Iesus iussit discipulos ascendere in navicula et praecedere eum trans fretum
16.9. Non omnis qui dicit mihi Domine Domine intrabit in regnum caelorum sed qui facit
voluntatem Patris mei qui in caelis est ipse intrabit in regnum caelorum
(Matthaeus 7,21)
palabra enunciado gén. no. caso/tiempo función traducción
non non indeclinable adv. de neg No
omnis
qui
dicit
mihi
Domine
Domine
intrabit
in in indeclinable prep. de ac en
Studia latina Pars Secunda 73
regnum
caelorum
sed sed indeclinable conjunción sino
qui
facit
voluntatem
Patris
mei
qui
in in indeclinable prep. de abl en
caelis
est sum, es, esse, fui 3 s pres. de ind verbo está
ipse ipse, ipsa, ipsum masc sing nominativo sujeto él mismo
intrabit
in in indeclinable prep. de ac. en
regnum
caelorum
Traducción:
16.10. Qui amat patrem aut matrem plus quam me non est me dignus (Matthaeus 10,37)
palabra enunciado gén. no. caso/tiempo función traducción
qui
amat
patrem
aut aut indeclinable conjunción o bien
matrem
plus
quam quam indeclinable conjunción que
me
non non indeclinable adv. de neg non
est sum, es, esse, fui 3 s pres. de ind verbo es
me
dignus
Traducción:
Tarea. Traducir: Bonitas non est pessimis esse melior
Studia latina Pars Secunda 74
17. Cuarta declinación
singular plural
Nominativo sensus sensus
Genitivo sensus sensuum
Dativo sensui sensibus
Acusativo sensum sensus
Vocativo sensus sensus
Ablativo sensu sensibus
Vocabula (18) género traducción
acerbus, a, um áspero, cruel, agrio, doloroso
alacer, cris, cre alegre, gozoso
arcus, us masculino el arco
benignitas, atis femenino la benevolencia, la generosidad
bonitas, atis femenino la bondad
caritas, atis femenino la caridad, el afecto, el amor
castitas, atis femenino la castidad
continentia, ae femenino la continencia, la moderación
cursus, us masculino el recorrido, el viaje, el camino
delectabilis, e agradable, grato
equester, tris, tre ecuestre
exercitus, us masculino el ejército, la infantería
ficus, us femenino la higuera
fortis, e fuerte
fructus, us masculino el fruto, el beneficio, el producto
gaudium, ii neutro el gozo
gratissimus, a, um muy agradable, muy grato
guttur, uris neutro la garganta
improbus, a, um malvado, malo, perverso
incolo...incolui, incultum habitar
irreparabilis, e irreparable
lacus, us masculino el lago, el estanque, la cisterna
longanimitas, atis femenino la longanimidad, animosidad
mansuetudo, inis femenino la mansedumbre
metus, us masculino el miedo
modestia, ae femenino la modestia
mors, mortis femenino la muerte
nunquam nunca (adverbio)
patientia, ae femenino la paciencia
pax, pacis femenino la paz, la serenidad
pinus, i femenino el pino
Studia latina Pars Secunda 75
porticus, us femenino el pórtico
portus, us masculino el puerto
proprius, a, um propio, exclusivo, individual
proximus, a, um cercano, próximo
querqus, us (o quercus) femenino la encina
saltus, us masculino el bosque
sed sino, pero (conjunción)
specus, us masculino la cueva, la caverna, la gruta
spiritus, us masculino el espíritu, el alma, la inspiración
tribus, us femenino la tribu, la horda
veritas, atis femenino la verdad, la sinceridad
virtus, utis femenino la virtud, el valor
EXERCITATIONES
17.1. Cursus virtutum nunquam acerbus sed delectabilis est
palabra enunciado gén. no. caso/tiempo función traducción
cursus
virtutum
nunquam
acerbus
sed sed indeclinable conjunción sino
delectabilis
est sum, es, esse, fui 3 s pres. de ind. verbo es
Traducción:
17.2. Metus morti proprius est improborum
palabra enunciado gén. no. caso/tiempo función traducción
metus
morti
proprius
est sum, es, esse, fui 3 s pres. de ind. verbo es
improborum
Traducción:
Studia latina Pars Secunda 76
17.3. Antiquae tribus in specubus incolebant.
palabra enunciado gén. no. caso/tiempo función traducción
antiquae
tribus
in in indeclinable preposición en
specubus
incolebant
Traducción:
17.4. In portu, lacui proximo, erat saltus et silva querquum et pinorum.
palabra enunciado gén. no. caso/tiempo función traducción
in in indeclinable preposición en
portu
lacui
proximo
erat sum, es, esse, fui 3 s pret. imperf verbo estaba
saltus
et et indeclinable conjunción y
silva
querquum
et et indeclinable conjunción y
pinorum
Traducción:
17.5. Templi arcus altiores porticibus Romae sunt
palabra enunciado gén. no. caso/tiempo función traducción
templi
arcus
altiores
porticibus
Romae
sunt
Traducción:
Studia latina Pars Secunda 77
17.6. Fructus ficus gratissimus gutturi erat
palabra enunciado gén. no. caso/tiempo función traducción
fructus
ficus
gratissimus
gutturi
erat sum, es, esse, fui 3 s pret. imperf verbo era
Traducción:
17.7. Exercitus equester pugnaverat forti et alacri animo
palabra enunciado gén. no. caso/tiempo función traducción
exercitus
equester
pugnaverat
forti
et et indeclinable conjunción y
alacri
animo
Traducción:
17.8. Vitae cursus est omnibus brevis et irreparabilis
palabra enunciado gén. no. caso/tiempo función traducción
vitae
cursus
est sum, es, esse, fui 3 s pres. de ind. verbo es
omnibus
brevis
et
irreparabilis
Traducción:
Studia latina Pars Secunda 78
17.9. Fructus Spiritus est caritas et gaudium et pax et patientia et benignitas et bonitas et
longanimitas et mansuetudo et fides et modestia et continentia et castitas (Ad Galatas 5, 22-23)
palabra enunciado gén. no. caso/tiempo función traducción
fructus
Spiritus
est
caritas
gaudium
pax
patientia
benignitas
bonitas
longanimitas
mansuetudo
fides fides, fidei f s nominativo pred. nom. la fe
modestia
continentia
castitas
Traducción:
17.10. Fructus lucis in omni, bonitate et iustitia et veritate est
palabra enunciado gén. no. caso/tiempo función traducción
fructus
lucis
in
omni
bonitate
et
iustitia
et
veritate
est sum, es, esse, fui 3 s pres. de ind. verbo es
Traducción:
Tarea. Traducir: Homo ad laborem natus et avis ad volatum (fuit)
Studia latina Pars Secunda 79
18. Neutros de la cuarta declinación
singular plural
Nominativo genu genua
Genitivo genus genuum
Dativo genu genibus
Acusativo genu genua
Vocativo genu genua
Ablativo genu genibus
Vocabula (19) género traducción
adventus, us masculino la venida, llegada, advenimiento
cervus, i masculino el ciervo, el venado
cornu, us neutro el cuerno
debilis, e débil, frágil
domus, us (o domus, i) femenino la casa
flexus, a, um doblado
fluctus, us masculino la ola, la agitación, el oleaje
genu, us neutro la rodilla
ingens, entis grande, desmesurado, enorme
maneo... mansi, mansum permanecer
senatus, us masculino el senado, el consejo de ancianos
EXERCITATIONES:
18.1. Domi videbamus cornua cervi
palabra enunciado gén. no. caso/tiempo función traducción
domi domus, i masc sing genitivo ob. locativo desde la casa
videbamus
cornua
cervi
Traducción:
Studia latina Pars Secunda 80
18.2. In templo homines manebant cum genibus flexis
palabra enunciado gén. no. caso/tiempo función traducción
in in indeclinable preposición en
templo
homines
manebant
cum cum indeclinable preposición con
genibus
flexis
Traducción:
18.3. Declina en ambos números: senatus romanus
singular plural
Nominativo
Genitivo
Dativo
Acusativo
Vocativo
Ablativo
18.4. Declina en ambos números: fructus dulcis
singular plural
Nominativo
Genitivo
Dativo
Acusativo
Vocativo
Ablativo
18.5. Declina en ambos números: genu debile
singular plural
Nominativo
Genitivo
Dativo
Acusativo
Vocativo
Ablativo
Studia latina Pars Secunda 81
18.6. Declina en ambos números: adventus felix
singular plural
Nominativo
Genitivo
Dativo
Acusativo
Vocativo
Ablativo
18.7. Declina en ambos números: fluctus ingens
singular plural
Nominativo
Genitivo
Dativo
Acusativo
Vocativo
Ablativo
18.8. Declina en ambos números: Spiritus sanctus
singular plural
Nominativo
Genitivo
Dativo
Acusativo
Vocativo
Ablativo
18.9. Declina en ambos números: cursus gratissimus
singular plural
Nominativo
Genitivo
Dativo
Acusativo
Vocativo
Ablativo
Studia latina Pars Secunda 82
19.Compendio del modo subjuntivo del verbo sum, es, esse, fui
presente pretérito perfecto
1a. sing. sim sea fuerim haya sido
2a. sing. sis seas fueris hayas sido
3a. sing. sit sea fuerit haya sido
1a. pl. simus seamos fuerimus hayamos sido
2a. pl. sitis seáis fueritis hayáis sido
3a. pl. sint sean fuerint hayan sido
pretérito imperfecto pretérito pluscuamperfecto
1a. sing. essem fuera, fuese, sería fuissem habría sido
2a. sing. esses fueras fuisses habrías sido
3a. sing. esset fuera fuisset habría sido
1a. pl. essemus fueramos fuissemus habríamos sido
2a. pl. essetis fuerais fuissetis habríais sido
3a. pl. essent fueran fuissent habrían sido
Vocabula (20) género traducción
aeger, gra, grum enfermo, doliente, penoso
beatus, a, um feliz, dichoso, bienaventurado
cibus, i masculino la comida, el sustento
inopia, ae femenino la escasez
plurimus, a, um el mayor número, el más numeroso
sanguis, inis masculino la sangre, el vigor, la raza, el origen
socius, ii masculino compañero, socio, complice
tantus, a, um tan grande, tanto
ut (conjunción) que, para que
19.1. Ut sitis filii Patris vestri qui in caelis est (Mathaeus 5, 45)
palabra enunciado gén. no. caso/tiempo función traducción
ut
sitis
filii
Patris
vestri
qui
in in indeclinable preposición en
caelis
est sum, es, esse, fui 3 s pres. de ind. verbo está
Traducción:
Studia latina Pars Secunda 83
19.2. Et dicitis: si fuissemus in diebus patrum nostrorum non essemus socii eorum in
sanguine prophetarum (Mathaeus 23,30)
palabra enunciado gén. no. caso/tiempo función traducción
et et indeclinable conjunción y
dicitis
si si indeclinable conjunción si
fuissemus
in in indeclinable preposición en
diebus dies, ei m/f pl ablativo c. circunst. los días
patrum
nostrorum
non non indeclinable adverbio no
essemus
socii
eorum
in in indeclinable preposición en
sanguine
prophetarum
Traducción:
19.4. Et beatus est qui non fuerit scandalizatus in me (Mathaeus 11, 2)
palabra enunciado gén. no. caso/tiempo función traducción
et et indeclinable conjunción y
beatus
est sum, es, esse fui 3 s pres. de ind. verbo es
qui
non non indeclinable adverbio no
fuerit
scandalizatus
in in indeclinable prep. de ac. por (finalidad)
me
Traducción:
Studia latina Pars Secunda 84
20. Algunos compuestos con el verbo sum, es, esse, fui
El verbo ser puede ser modificado por algunos prefijos, por ejemplo:
• Absum, abes, abesse, afui (estar ausente, distar)
• Adsum, ades, adesse, adfui (estar presente)
• Desum, dees, deesse, defui (faltar)
• Intersum, interes, interesse, interfui (intervenir)
• Obsum, obes, obesse, obfui (estorbar)
• Praesum, praees, praeesse, praefui (presidir)
• Prosum, prodes, prodesse, profui (ser de provecho, aprovechar)
presente pretérito perfecto
1a. sing. absum estoy ausente afui estuve ausente
2a. sing. abes estás ausente afuisti estuviste ausente
3a. sing. abest está ausente afuit estuvo ausente
1a. pl. absumus estamos ausentes afuimus estuvimos ausentes
2a. pl. abestis estáis ausentes afuistis estuvistéis ausentes
3a. pl. absunt están ausentes afuerunt estuvieron ausentes
pretérito imperfecto pretérito pluscuamperfecto
1a. sing. aberam estaba ausente afueram había estado ausente
2a. sing. aberas estabas ausente afueras habías estado ausente
3a. sing. aberat estaba ausente afuerat había estado ausente
1a. pl. aberamus estabamos ausentes afueramus habíamos estado ausentes
Vocabula (21) género traducción
convivium, ii neutro el banquete, el festín
cursus, us masculino el camino, el recorrido, el curso
Heri ayer (adverbio)
mulier, eris femenino la mujer
paucus, a, um escasa, poca
peccatum, i neutro el pecado, la falta
sacerdos, otis masculino el sacerdote, el ministro
urbs, urbis femenino la ciudad
virtus, utis femenino la virtud, el valor
Studia latina Pars Secunda 85
20.1. Heri afuisti in urbe
palabra enunciado gén. no. caso/tiempo función traducción
heri
afuisti
in
urbe
Traducción:
20.2. Conjunga el verbo compuesto adsum, ades, adesse, adfui
presente pretérito perfecto
1a. sing.
2a. sing.
3a. sing.
1a. pl.
2a. pl.
3a. pl.
pretérito imperfecto pretérito pluscuamperfecto
1a. sing.
2a. sing.
3a. sing.
1a. pl.
2a. pl.
3a. pl.
futuro imperfecto futuro perfecto
1a. sing.
2a. sing.
3a. sing.
1a. pl.
2a. pl.
3a. pl.
20.3. Magister in ludo non aderat
palabra enunciado gén. no. caso/tiempo función traducción
magister
in In indeclinable preposición en
ludo
non non indeclinable adverbio no
aderat
Traducción:
Studia latina Pars Secunda 86
20.4. Conjunga el verbo compuesto desum, dees, deesse, defui
presente pretérito perfecto
1a. sing.
2a. sing.
3a. sing.
1a. pl.
2a. pl.
3a. pl.
pretérito imperfecto pretérito pluscuamperfecto
1a. sing.
2a. sing.
3a. sing.
1a. pl.
2a. pl.
3a. pl.
futuro imperfecto futuro perfecto
1a. sing.
2a. sing.
3a. sing.
1a. pl.
2a. pl.
3a. pl.
20.5. Cum mea pauca amicitia defueram amicis
palabra enunciado gén. no. caso/tiempo función traducción
cum
mea
pauca
amicitia
defueram
amicis
Traducción:
20.6. Sacerdos officio divino non deerat
palabra enunciado gén. no. caso/tiempo función traducción
sacerdos
officio
divino
non
deerat
Traducción:
Studia latina Pars Secunda 87
20.7. Conjunga el verbo compuesto Intersum, interes, interesse, interfui
presente pretérito perfecto
1a. sing.
2a. sing.
3a. sing.
1a. pl.
2a. pl.
3a. pl.
pretérito imperfecto pretérito pluscuamperfecto
1a. sing.
2a. sing.
3a. sing.
1a. pl.
2a. pl.
3a. pl.
futuro imperfecto futuro perfecto
1a. sing.
2a. sing.
3a. sing.
1a. pl.
2a. pl.
3a. pl.
20.8. Populi in magnis bellis interfuerunt
palabra enunciado gén. no. caso/tiempo función traducción
populi
in
magnis
bellis
interfuerunt
Traducción:
20.9. Homines et mulieres in convivio interfuerint
palabra enunciado gén. no. caso/tiempo función traducción
homines
et
mulieres
in
convivio
interfuerint
Traducción:
Studia latina Pars Secunda 88
20.10. Conjunga el verbo compuesto: obsum, obes, obesse, obfui
presente pretérito perfecto
1a. sing.
2a. sing.
3a. sing.
1a. pl.
2a. pl.
3a. pl.
pretérito imperfecto pretérito pluscuamperfecto
1a. sing.
2a. sing.
3a. sing.
1a. pl.
2a. pl.
3a. pl.
futuro imperfecto futuro perfecto
1a. sing.
2a. sing.
3a. sing.
1a. pl.
2a. pl.
3a. pl.
20.11. Pigritia cursum virtutum obest
palabra enunciado gén. no. caso/tiempo función traducción
pigritia
cursum
virtutum
obest
Traducción:
20.12. Peccata vitam gratiae obsunt
palabra enunciado gén. no. caso/tiempo función traducción
peccata
vitam
gratiae
obsunt
Traducción:
Studia latina Pars Secunda 89
20.13. Conjunga el verbo compuesto: prosum, prodes, prodesse, profui
presente pretérito perfecto
1a. sing.
2a. sing.
3a. sing.
1a. pl.
2a. pl.
3a. pl.
pretérito imperfecto pretérito pluscuamperfecto
1a. sing.
2a. sing.
3a. sing.
1a. pl.
2a. pl.
3a. pl.
futuro imperfecto futuro perfecto
1a. sing.
2a. sing.
3a. sing.
1a. pl.
2a. pl.
3a. pl.
20.14. Agricolae aquam pluviae proderunt
palabra enunciado gén. no. caso/tiempo función traducción
agricolae
aquam
pluviae
proderunt
Traducción:
20.15. Discipuli pigri tempus non profuerant
palabra enunciado gén. no. caso/tiempo función traducción
discipuli
pigri
tempus
non
profuerant
Traducción:
Studia latina Pars Secunda 90
21. Possum, potes, posse, potui
presente pretérito perfecto
1a. sing. possum puedo potui pude, he podido
2a. sing. potes puedes potuisti pudiste
3a. sing. potest puede potuit pudo
1a. pl. possumus podemos potuimus pudimos
2a. pl. potestis podéis potuistis pudistéis
3a. pl. possunt pueden potuerunt pudieron
pretérito imperfecto pretérito pluscuamperfecto
1a. sing. poteram podía potueram había podido
2a. sing. poteras podías potueras habías podido
3a. sing. poterat podía potuerat había podido
1a. pl. poteramus podíamos potueramus habíamos podido
2a. pl. poteratis podíais potueratis habíais podido
3a. pl. poterant podían potuerant habían podido
futuro imperfecto futuro perfecto
1a. sing. potero podré potuero habré podido
2a. sing. poteris podrás potueris habrás podido
3a. sing. poterit podrá potuerit habrá podido
1a. pl. poterimus podremos potuerimus habremos podido
2a. pl. poteritis podréis potueritis habréis podido
3a. pl. poterunt podrán potuerint habrán podido
Vocabula (22) género traducción
Abraha, ae masculino Abraham
aut o, de lo contrario (conjunción)
capillus, i masculino el cabello, el pelo, la barba
corpus, corporis neutro el cuerpo, la corpulencia
facio, is, ere, feci, factum hacer, transformar, construir
gehenna, ae femenino la gehena
iste, ista, istud ese, esa, eso (pron. demostrativo)
lapis, lapidis masculino la piedra
occido, is, ere, occidi, occisum matar, cortar
perdo, is, ere, didi, ditum perder, aniquilar
potius más bien (adverbio)
suscito, as, are, avi, atum provocar, suscitar, hacer levantar
timeo, es, ere, ui temer, tener miedo
Studia latina Pars Secunda 91
21.1. Deus potest de lapidibus istis suscitare filios Abrahae (Matthaeus 3, 9)
palabra enunciado gén. no. caso/tiempo función traducción
Deus
potest
de
lapidibus
istis iste, ista, istud masc pl ablativo c. circuns. esas
suscitare
filios
Abrahae
Traducción:
21.2. Non timete eos qui occidunt corpus animam autem non possunt occidere sed potius
eum timete qui potest et animam et corpus perdere in gehennam
palabra enunciado gén. no. caso/tiempo función traducción
non
timete timeo, es, ere, ui 2 pl pres. de imp verbo tengáis miedo
eos
qui
occidunt
corpus
animam
autem autem indeclinable conjunción pero
non
possunt
occidere
sed sed indeclinable conjunción sino
potius
eum
timete
qui
potest
et
animam
et
corpus
perdere
in
gehennam
Traducción:
Studia latina Pars Secunda 92
21.3. Non potes unum capillum album facere aut nigrum (Matthaeus 5, 36)
palabra enunciado gén. no. caso/tiempo función traducción
non
potes
unum
capillum
album
facere
aut aut indeclinable conjunción o
nigrum
Traducción:
21.4. Conjuga en los tiempos señalados: occido, is, ere, occidi, occisum
presente pretérito perfecto
1a. sing.
2a. sing.
3a. sing.
1a. pl.
2a. pl.
3a. pl.
pretérito imperfecto pretérito pluscuamperfecto
1a. sing.
2a. sing.
3a. sing.
1a. pl.
2a. pl.
3a. pl.
futuro imperfecto futuro perfecto
1a. sing.
2a. sing.
3a. sing.
1a. pl.
2a. pl.
3a. pl.
Studia latina Pars Secunda 93
22. Pronombre demostrativo
Este pronombre demostrativo hace referencia a la persona o cosa de que anteriormente
se ha hablado
masculino femenino neutro
Nominativo idem eadem idem
Genitivo eiusdem eiusdem eiusdem
Dativo eidem eidem eidem
Acusativo eundem eandem idem
Ablativo eodem eadem eodem
masculino femenino neutro
Nominativo iidem eaedem eadem
Genitivo eorundem earundem eorundem
Dativo iisdem iisdem iisdem
Acusativo eosdem easdem eadem
Ablativo iisdem iisdem iisdem
Vocabula (23) género traducción
auctor, oris masculino el autor, el inventor
dico, is, ere, dixi, dictum decir, declarar
hic, haec, hoc esto, esta, esto
idem, eadem, idem el mismo, la misma, lo mismo
labor, oris masculino el trabajo, la fatiga, el esfuerzo
opus, eris neutro la obra, el trabajo cultural
per (prep. de acusativo) por, a través de, por medio de
praemium, ii neutro el premio, la ganancia, el botín
Sergius, ii masculino Sergio
Titus, i masculino Tito
verbum, i neutro la palabra, el verbo, la expresión
22.1. Mihi hoc idem verbum dixerunt
palabra enunciado gén. no. caso/tiempo función traducción
mihi
hoc
idem
verbum
dixerunt
Traducción:
Studia latina Pars Secunda 94
22.2. Hoc opus eiusdem auctoris est.
palabra enunciado gén. no. caso/tiempo función traducción
hoc
opus
eiusdem
auctoris
est
Traducción:
22.3. Per eundem Christum Dominum nostrum
palabra enunciado gén. no. caso/tiempo función traducción
per
eundem
Christum
Dominum
nostrum
Traducción:
22.4. Sergius et Titus eandem amicitiam habuerunt
palabra enunciado gén. no. caso/tiempo función traducción
Sergius
et
Titus
eandem
amicitiam
habuerunt
Traducción:
22.5. Eorum erit praemium quorum erit labor
palabra enunciado gén. no. caso/tiempo función traducción
eorum
erit
praemium
quorum
erit
labor
Traducción:
Studia latina Pars Secunda 95
23. Cuarta conjugación (modelo: audio, is, ire, audivi, auditum)
presente pretérito perfecto
2a. sing. audis oyes audivisti oíste, has oído
3a. sing. audit oye audivit oyó, ha oído
1a. pl. audimus oímos audivimus oímos, hemos oído
1a. sing. audio oigo audivi oí, he oído
2a. pl. auditis oís audivistis oistéis, habeis oído
3a. pl. audiunt oyen audiverunt oyeron, han oído
pretérito imperfecto pretérito pluscuamperfecto
1a. sing. audiebam oía audiveram había oído
2a. sing. audiebas oías audiveras habías oído
3a. sing. audiebat oía audiverat había oído
1a. pl. audiebamus oíamos audiveramus habíamos oído
2a. pl. audiebatis oíais audiveratis habíais oído
3a. pl. audiebant oían audiverant habían oído
futuro imperfecto futuro perfecto
1a. sing. audiam oiré audivero habré oído
2a. sing. audies oirás audiveris habrás oído
3a. sing. audiet oirá audiverit habrá oído
1a. pl. audiemus oiremos audiverimus habremos oído
2a. pl. audietis oiréis audiveritis habréis oído
3a. pl. audient oirán audiverint habrán oído
Vocabula (24) género traducción
acerrimus, a, um muy agrio, fuertísimo, muy ardiente
apis, is femenino la abeja
audio, is, ire, ivi, itum oír, escuchar
convenio, is, ire, veni, ventum ir, acudir
custodio, is, ire, ivi, itum proteger, custodiar
Dico, is, ere, dixi, dictum decir, pronunciar, declarar
invenio, is, ire, eni, entum encontrar
Lucius, ii masculino Lucio
ovis, is femenino la oveja
pastor, oris masculino el pastor, el guardián
propter (prep. de acusativo) a causa de, por
Quintus, i masculino Quinto
saevio, is, ire, ivi, itum estar furioso, exaltarse
sentio, is, ire, sensi, sensum sentir, darse cuenta
sol, is masculino el sol
Titius, ii masculino Ticio
tres, tria tres (adjetivo numeral)
venio, is, ire, veni, ventum venir
vesper, eris masculino la tarde
Studia latina Pars Secunda 96
23.1. Conjugar el verbo: venio, is, ire, veni, ventum
presente pretérito perfecto
1a. sing.
2a. sing.
3a. sing.
1a. pl.
2a. pl.
3a. pl.
pretérito imperfecto pretérito pluscuamperfecto
1a. sing.
2a. sing.
3a. sing.
1a. pl.
2a. pl.
3a. pl.
futuro imperfecto futuro perfecto
1a. sing.
2a. sing.
3a. sing.
1a. pl.
2a. pl.
3a. pl.
23.2. Propter fratrem Quintus non venit
palabra enunciado gén. no. caso/tiempo función traducción
propter
fratrem
Quintus
non
venit
Traducción:
23.3. Malus pastor oves non custodit
palabra enunciado gén. no. caso/tiempo función traducción
malus
pastor
oves
non non indeclinable adverbio no
custodit
Traducción:
Studia latina Pars Secunda 97
23.4. Conjugar el verbo: invenio, is, ire, inveni, inventum
presente pretérito perfecto
1a. sing.
2a. sing.
3a. sing.
1a. pl.
2a. pl.
3a. pl.
pretérito imperfecto pretérito pluscuamperfecto
1a. sing.
2a. sing.
3a. sing.
1a. pl.
2a. pl.
3a. pl.
futuro imperfecto futuro perfecto
1a. sing.
2a. sing.
3a. sing.
1a. pl.
2a. pl.
3a. pl.
23.5. Vespere tres pueri, Titius et Lucius et Quintus, in hortum Sergii conveniunt
palabra enunciado gén. no. caso/tiempo función traducción
vespere
tres
pueri
Titius
et et
Lucius
et et
Quintus
in
hortum
Sergii
conveniunt
Traducción:
Studia latina Pars Secunda 98
23.6. Apes hodie saeviunt propter acerrimum solem
palabra enunciado gén. no. caso/tiempo función traducción
Apes
hodie
saeviunt
propter
acerrimum
solem
Traducción:
23.7. Conjugar el verbo: sentio, is, ire, sensi, sensum
presente pretérito perfecto
1a. sing.
2a. sing.
3a. sing.
1a. pl.
2a. pl.
3a. pl.
pretérito imperfecto pretérito pluscuamperfecto
1a. sing.
2a. sing.
3a. sing.
1a. pl.
2a. pl.
3a. pl.
futuro imperfecto futuro perfecto
1a. sing.
2a. sing.
3a. sing.
1a. pl.
2a. pl.
3a. pl.
23.8. Dicam quod sentio
palabra enunciado gén. no. caso/tiempo función traducción
dicam
quod
sentio
Traducción:
Studia latina Pars Secunda 99
24. Quinta declinación
singular plural
Nominativo dies dies
Genitivo diei dierum
Dativo diei diebus
Acusativo diem dies
Vocativo dies dies
Ablativo die diebus
Nota 1 : dies, diei es masculino o femenino en singular, dependiendo del contexto
de la oración, y siempre masculino en el plural.
Nota 2 : La mayoría de los sustantivos de la presente declinación no tienen el
plural completo, sino sólamente los casos que terminan en “es”.
Vocabula (25) género traducción
acies, ei femenino el ejército
adversus, a, um adverso, contrario
aegrotus, a, um enfermo, dañado
autem (conjunción) en cambio, pero
caro, carnis femenino la carne, el hombre carnal
clarior, oris más claro, más transparente
dies, ei masc./fem. el día
facies, ei femenino el aspecto, el rostro, la fachada
fides, ei femenino la fe, la fidelidad, la promesa
iam ya, luego, entonces (adv)
labor, laboris masculino el trabajo, el esfuerzo, la fatiga
lux, lucis femenino la luz, el resplandor, la claridad
meridies, ei masculino el mediodía
mundities, ei femenino la limpieza
nox, noctis femenino la noche, la oscuridad
nunc ahora (adv.)
oppono, is, ere, posui, positum poner, oponer, colocar, enfrentar
pauper, eris masculino el pobre
pernicies, ei femenino el daño, la perdición
requies, ei femenino el descanso, el reposo
res, rei femenino la cosa
secundus, a, um segundo, favorable, propicio
securus, a, um seguro, garantizado
species, ei femenino la belleza
spes, spei femenino la esperanza
temperies, ei femenino la temperatura
tempus, temporis neutro el tiempo, la duración, el momento
Studia latina Pars Secunda 100
24.1. Dies labori, nox requiei
palabra enunciado gén. no. caso/tiempo función traducción
dies
labori
nox
requiei
Traducción:
24.2. Lux fidei clarior est meridie
palabra enunciado gén. no. caso/tiempo función traducción
lux
fidei
clarior
est
meridie
Traducción:
24.3. Rebus adversis oppone, mi fili, spem temporis secundi
palabra enunciado gén. no. caso/tiempo función traducción
rebus
adversis
oppone oppono, is, ere... 2 pl pres. de imp verbo oponed
mi meus, a, um vocativo exclamación
fili o filii
spem
temporis
secundi
Traducción:
24.4. Mundities, species pauperis es
palabra enunciado gén. no. caso/tiempo función traducción
mundities
species
pauperis
es
Traducción:
Studia latina Pars Secunda 101
24.5. In fide spes secura requiei est
palabra enunciado gén. no. caso/tiempo función traducción
in
fide
spes
secura
requiei
est
Traducción:
24.6. Species faciei pernicies multorum est
palabra enunciado gén. no. caso/tiempo función traducción
species
faciei
pernicies
multorum
est
Traducción:
24.7. Mundities animi melior specie faciei est.
palabra enunciado gén. no. caso/tiempo función traducción
mundities
animi
melior
specie
faciei
est
Traducción:
Tarea. Traducir: Roma non fuit una die condita
Studia latina Pars Secunda 102
24.8. Acies aegrota erat temperie Romae.
palabra enunciado gén. no. caso/tiempo función traducción
acies
aegrota
erat
temperie
Romae
Traducción:
24.9. Spes hominum incertissimae sunt.
palabra enunciado gén. no. caso/tiempo función traducción
spes
hominum
incertissimae
sunt
Traducción:
24.10. Vivo iam non ego, vivit vero in me Christus, quod autem nunc vivo in carne, in fide
vivo Filii Dei
palabra enunciado gén. no. caso/tiempo función traducción
vivo
iam
non
ego
vivit
vero
in
me
Christus
quod
autem
nunc
vivo
in carne
in fide
vivo
Filii
Dei
Traducción:
Studia latina Pars Secunda 103
25. Compendio del modo subjuntivo de los verbos de la primera conjugación
presente pretérito perfecto
1a. sing. amem ame amaverim haya amado
2a. sing. ames ames amaveris hayas amado
3a. sing. amet ame amaverit haya amado
1a. pl. amemus amemos amaverimus hayamos amado
2a. pl. ametis ameis amaveritis hayáis amado
3a. pl. ament amen amaverint hayan amado
pretérito imperfecto pretérito pluscuamperfecto
1a. sing. amarem amara, amaría amavissem habría amado
2a. sing. amares amaras amavisses hubieras amado
3a. sing. amaret amara amavisset habría amado
1a. pl. amaremus amaramos amavissemus habríamos amado
2a. pl. amaretis amarais amavissetis habríais amado
3a. pl. amarent amaran amavissent habrían amado
Vocabula (26) género traducción
bene (adverbio) rectamente, debidamente
dies, ei masculino el día
ieiuno, as, are, avi, atum ayunar, abstenerse
laboro, as, are, avi, atum trabajar, actuar, laborar
laudo, as, are, avi, atum elogiar, alabar
nox, noctis femenino la noche, la oscuridad
prudens, entis Prudente
pugno, as, are, avi, atum luchar, litigar, combatir
si (conjunción condicional) si, a condición de que, siempre que
virtus, utis femenino la virtud, el valor
EXERCITATIONES
25.1. Ego te laudarem si bene laboravisses
palabra enunciado gén. no. caso/tiempo función traducción
ego
te
laudarem
si
bene
laboravisses
Traducción:
Studia latina Pars Secunda 104
25.2. Iesus ieiunaret quadraginta diebus et quadraginta noctibus
palabra enunciado gén. no. caso/tiempo función traducción
Iesus
ieiunaret
quadraginta
diebus
et
quadraginta
noctibus
Traducción:
25.3. Laboraverim in agris cum meo patre
palabra enunciado gén. no. caso/tiempo función traducción
laboraverim
in
agris
cum
meo
patre
Traducción:
25.4. Si pugnaverint viri prudentes. Cum eis pugnavissemus cum virtute.
palabra enunciado gén. no. caso/tiempo función traducción
si
pugnaverint
viri
prudentes
cum
eis
pugnavissemus
cum
virtute
Traducción:
Studia latina Pars Secunda 105
REPASO
Pronombre demostrativo: idem, eadem, idem
masculino femenino neutro
Nominativo
Genitivo
Dativo
Acusativo
Ablativo
masculino femenino neutro
Nominativo
Genitivo
Dativo
Acusativo
Ablativo
Verbo sum, es, esse, fui en modo subjuntivo
presente pretérito perfecto
1a. sing. sea haya sido
2a. sing. seas hayas sido
3a. sing. sea haya sido
1a. pl. seamos hayamos sido
2a. pl. seáis hayáis sido
3a. pl. sean hayan sido
pretérito imperfecto pretérito pluscuamperfecto
1a. sing. fuera, fuese, habría sido
sería
2a. sing. fueras habrías sido
3a. sing. fuera habría sido
1a. pl. fueramos habríamos sido
2a. pl. fuerais habríais sido
3a. pl. fueran habrían sido
Studia latina Pars Secunda 106
26. Conjugación de verbos anómalos
Verbo: eo, is, ire, ivi (ii), itum
presente pretérito perfecto
1a. sing. eo voy ivi fui
2a. sing. is vas ivisti fuiste
3a. sing. it va ivit fue
1a. pl. imus vamos ivimus fuimos
2a. pl. itis vais ivistis fuisteis
3a. pl. eunt van iverunt fueron
pretérito imperfecto pretérito pluscuamperfecto
1a. sing. ibam iba iveram había ido
2a. sing. ibas ibas iveras habías ido
3a. sing. ibat iba iverat había ido
1a. pl. ibamus ibamos iveramus habíamos ido
2a. pl. ibatis ibais iveratis habíais ido
3a. pl. ibant iban iverant habían ido
futuro imperfecto futuro perfecto
1a. sing. ibo iré ivero habré ido
2a. sing. ibis irás iveris habrás ido
3a. sing. ibit irá iverit habrá ido
1a. pl. ibimus iremos iverimus habrémos ido
2a. pl. ibitis iréis iveritis habréis ido
3a. pl. ibunt irán iverint habrán ido
Vocabula (27) género traducción
canonicus, i masculino el canónigo
dormio, is, ire, ivi, itum dormir
eo, is, ire, ivi, itum ir
exequiae, arum femenino las exequias
idem, eadem, idem el mismo, la misma, lo mismo
iter, itineris neutro el camino, la ruta, la marcha
ludus, i masculino el juego, la diversión, la escuela
pes, pedis masculino el pie (de persona), la pata (objeto)
specto, as, are, avi, atum mirar, admirar, apreciar, ver
Studia latina Pars Secunda 107
26.1. Sergius dormitum ivit
palabra enunciado gén. no. caso/tiempo función traducción
Sergius
dormitum dormio, is, ire... supino act. verbo a dormir
ivit
Traducción:
26.2. Non ibo ludos spectatum
palabra enunciado gén. no. caso/tiempo función traducción
non
ibo
ludos
spectatum specto, as, are... supino act. verbo a ver
Traducción:
26.3. Pedibus ibimus
palabra enunciado gén. no. caso/tiempo función traducción
pedibus
ibimus
Traducción:
26.4. Eodem itinere eunt
palabra enunciado gén. no. caso/tiempo función traducción
eodem
itinere
eunt
Traducción:
26.5. Eamus exequias canonico
palabra enunciado gén. no. caso/tiempo función traducción
eamus
exequias
canonico dativo
Traducción:
Studia latina Pars Secunda 108
REPASO
Escribir en la columna de la derecha de ambos siguientes cuadros las traducciones debidas
Vocabula género traducción
habeo, es, ere, ui, itum
dico, is, ere, dixi, dictum
uva, ae femenino
dulcis, e
inquietus, a, um
debeo, es, ere, ui, itum
exerceo, es, ere, ercui, ercitum
intellectus, us masculino
adulescentia, ae femenino
a, ab, abs (prep. de abl.)
observo, as, are, avi, atum
noceo, es, ere, ui, itum
nemo, inis masculino
Vocabula género traducción
auctor, oris masculino
dico, is, ere, dixi, dictum
hic, haec, hoc
idem, eadem, idem
labor, oris masculino
opus, eris neutro
per (prep. de acusativo)
praemium, ii neutro
Sergius, ii masculino
Titus, i masculino
verbum, i neutro
Studia latina Pars Secunda 109
27. Verbo: pereo, peris, perire, perivi (ii), peritum
presente pretérito perfecto
1a. sing. pereo perivi
2a. sing. peris perivisti
3a. sing. perit perivit
1a. pl. perimus perivimus
2a. pl. peritis perivistis
3a. pl. pereunt periverunt
pretérito imperfecto pretérito pluscuamperfecto
1a. sing. peribam periveram
2a. sing. peribas periveras
3a. sing. peribat periverat
1a. pl. peribamus periveramus
2a. pl. peribatis periveratis
3a. pl. peribant periverant
futuro imperfecto futuro perfecto
1a. sing. peribo perivero
2a. sing. peribis periveris
3a. sing. peribit periverit
1a. pl. peribimus periverimus
2a. pl. peribitis periveritis
3a. pl. peribunt periverint
Vocabula (28) género traducción
accedo,is,ere,accesi, accesum acercarse, entrar, ir al encuentro
civitas, atis femenino la ciudad, el estado
cupido, inis femenino el deseo, la pasión
de (preposición de abl.) de, desde
dicens, entis (part. pres.) el que dice
inde (adverbio) de allí, de allá, desde ahí
is, ea, id él, ella, ello
iste, a, ud ese, esa, eso
pereo, is, ire, ivi, itum perecer, perder
pusillus, a, um muy pequeño, muy breve
qui, quae, quod el que, el cual
salvo, as, are, avi, atum salvar
sui, sibi (pronom. reflexivo) se, si
suscito, as, are, avi, atum levantar, despertar, suscitar
transeo, is, ire, ivi, itum atravesar, pasar
unus, a, unum uno, una, uno
ut (adverbio) de modo que, para que
ut (conjunción con subj.) que
vester, tra, trum vuestro, vuestra, vuestro
voluntas, atis femenino la voluntad, el consentimiento
voluptas, atis femenino el placer, el gozo
Studia latina Pars Secunda 110
EXERCITATIONES:
27.1. Non est voluntas Patris vestri qui in caelis est ut pereat unus de pusillis istis
palabra enunciado gén. no. caso/tiempo función traducción
non
est
voluntas
Patris
vestri
qui
in
caelis
est
ut
pereat pres. de subj verbo
unus
de
pusillis
istis
Traducción: