‫ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺳﺎزه ‪1‬‬

‫ﻣﺪرس‪:‬‬
‫ﻣﺤﻤﺪ رﺿﺎ ﺳﻠﻄﺎﻧﻲ‬
‫ﻣﻨﺎﺑﻊ‪:‬‬
‫)‪1‬‬ ‫‪Elementary structural analysis, By: Norris & Wilber‬‬
‫)‪2‬‬ ‫‪Elementary theory of structures, By: Yuan Yu Hsieh‬‬
‫ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺳﺎزه ﻣﺘﺮﺟﻢ‪ :‬ﻣﺤﻤﺪرﺿﺎ اﺧﻮان ﻟﻴﻞ آﺑﺎدي‪ -‬ﺷﺎﭘﻮر ﻃﺎﺣﻮﻧﻲ‬ ‫‪(3‬‬
‫ﻣﺒﺎﺣﺚ ﺑﻨﻴﺎدي ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺳﺎزه ﻫﺎ ﻓﺮﻳﺪون اﻳﺮاﻧﻲ‬ ‫‪(4‬‬

‫ﻛﻮﻳﻴﺰ ﻫﺮ ﻫﻔﺘﻪ ﺷﻨﺒﻪ ﺻﺒﺢ ﺳﺎﻋﺖ ‪ 7:30‬اﻟﻲ ‪ 7:45‬از ﻣﺒﺎﺣﺚ ﺑﻴﺎن ﺷﺪه در ﻫﻔﺘﻪ ﮔﺬﺷﺘﻪ‬
‫اﻣﺘﺤﺎن ﻣﻴﺎن ﺗﺮم ‪ 92/05/20‬ﺳﺎﻋﺖ ‪ 13:00‬ﻛﻼس ‪25‬‬

‫‪1‬‬
‫ﺳﺎزه‪ :‬ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ اي از اﻋﻀﺎ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺷﻴﻮه ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮ ﻫﻢ ﻣﺘﺼﻞ ﺷﺪه اﻧﺪ‪ .‬و ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﻨﺪ ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﻣﺆﺛﺮ‬
‫ﺑﺮﺧﻮد را ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﻄﻤﺌﻦ ﺑﻪ ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎه ﻫﺎ ﻣﻨﺘﻘﻞ ﻛﻨﻨﺪ‪.‬‬

‫اﻧﻮاع ﺳﺎزه‪:‬‬
‫‪ -1‬ﺳﺎزه ﻫﺎي ﻛﺸﺸﻲ )ﻛﺎﺑﻞ ﻫﺎ(‬
‫‪ -2‬ﺳﺎزه ﻫﺎي ﻓﺸﺎري )ﻗﻮس ﻫﺎ(‬
‫‪ -3‬ﺳﺎزه ﻫﺎي ﺧﻤﺸﻲ )ﺗﻴﺮﻫﺎ(‬
‫‪ -4‬ﺳﺎزه ﻫﺎي ﻗﺎﺑﻲ )ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ اي از ﺗﻴﺮﻫﺎ و ﺳﺘﻮن ﻫﺎ(‪ ،‬ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﺧﻤﺸﻲ‪،‬‬
‫ﺑﺮﺷﻲ‪ ،‬ﻣﺤﻮري‪ ،‬ﭘﻴﭽﺸﻲ‬
‫‪ -5‬ﺳﺎزه ﻫﺎي ﻛﺸﺸﻲ و ﻓﺸﺎر‪0‬ي )ﺧﺮﭘﺎ(‬
‫‪ -6‬ﺷﺒﻜﻪ ﻫﺎ‬

‫‪ -7‬ورق ﻫﺎ‬

‫‪2‬‬
 ‫ﻣﺮاﺣﻞ ﻃﺮاﺣﻲ ﺳﺎزه‪:‬‬
‫‪ -1‬ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻓﺮم و ﻫﻨﺪﺳﻪ ﺳﺎزه‬
‫‪ -2‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ درﺟﻪ ﻧﺎﻣﻌﻴﻨﻲ و ﺑﺮرﺳﻲ ﭘﺎﻳﺪاري آن ﺗﺤﺖ ﻫﺮ ﺑﺎرﮔﺬاري دﻟﺨﻮاه‬
‫‪ -3‬ﺑﺎرﮔﺬاري ﺳﺎزه ﻫﺎ )ﺗﺨﻤﻴﻦ ﺑﺎرﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ در ﻃﻮل ﻋﻤﺮ ﺳﺎزه ﺑﻪ آن وارد ﻣﻴﺸﻮد )ﺑﺎر ﻣﺮده‪ ،‬ﺑﺎر زﻧﺪه‪،‬‬
‫ﺑﺮف‪ ،‬ﺑﺎد((‬
‫‪ -4‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻋﻜﺲ اﻟﻌﻤﻞ ﻫﺎي ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎﻫﻲ و ﻧﻴﺮوﻫﺎي داﺧﻠﻲ اﻋﻀﺎي ﺳﺎزه‬
‫‪ -5‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺗﻨﺶ ﻫﺎي اﻳﺠﺎد ﺷﺪه در ﻧﻘﺎط ﻣﺨﺘﻠﻒ اﺟﺰا ﺳﺎزه و ﻣﻘﺎﻳﺴﻪ آﻧﻬﺎ ﺑﺎ ﺗﻨﺶ ﻫﺎي ﻣﺠﺎز )در‬
‫ﺻﻮرت ﻟﺰوم ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻘﻄﻊ ﻋﻀﻮ و ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎه ﻫﺎ از ﺑﻨﺪ ‪(4‬‬
‫‪ -6‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺷﻜﻞ ﻫﺎي ﺳﺎزه و ﻛﻨﺘﺮل آﻧﻬﺎ ﺑﺎ ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﻣﺠﺎز‬

‫ﻫﺪف از ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺳﺎزه‪:‬‬

‫‪ -1‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ درﺟﻪ ﻧﺎﻣﻌﻴﻨﻲ و ﺗﺤﺖ ﭘﺎﻳﺪاري ﺳﺎزه‬
‫‪ -2‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻋﻜﺲ اﻟﻌﻤﻞ ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎﻫﻲ و ﻧﻴﺮوﻫﺎي داﺧﻠﻲ اﻋﻀﺎي ﺳﺎزه‬
‫‪ -3‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮﻣﻜﺎن ﻧﻘﺎط ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺳﺎزه‬

‫‪3‬‬
 ‫ﻣﻌﻴﻨﻲ و ﻧﺎﻣﻌﻴﻨﻲ ﺳﺎزه‪:‬‬
‫ﺗﻌﺎدل ﺳﺎزه‬
‫ﺗﻌﺎدل اﺳﺘﺎﺗﻴﻜﻲ‪ ،‬ﺟﺴﻢ ﭘﺲ از اﻋﻤﺎل ﻧﻴﺮو ﺳﺎﻛﻦ ﺑﻤﺎﻧﺪ‪ ،‬ﺟﻬﺖ ﺑﺮﻗﺮاري ﺗﻌﺎدل ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺮآﻳﻨﺪ‬
‫ﻧﻴﺮوﻫﺎي وارد ﺑﺮ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺻﻔﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺷﺮط ﻻزم و ﻛﺎﻓﻲ ﺑﺮاي ﺑﺮﻗﺮاري ﺗﻌﺎدل ﺳﺎزه در ﻓﻀﺎي ﺳﻪ ﺑﻌﺪي ﺑﺮﻗﺮاري ﺷﺶ ‪6‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﻣﺴﺘﻘﻞ زﻳﺮ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫‪ ∑ f =0‬‬ ‫‪ ∑ f = 0  ∑ M =0‬‬
‫‪ x‬‬ ‫‪ x‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪x‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪∑ f =0 or‬‬ ‫‪‬‬ ‫∑‬ ‫‪f‬‬ ‫=‬ ‫‪0‬‬ ‫‪or‬‬ ‫‪∑ M =0or ...‬‬
‫‪ y‬‬ ‫‪ y‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪y‬‬
‫‪ ∑ M =0‬‬ ‫‪ ∑ f =0  ∑ M = 0‬‬
‫‪‬‬ ‫‪z‬‬ ‫‪ z‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪z‬‬
‫ﺷﺮط ﻻزم و ﻛﺎﻓﻲ ﺑﺮاي ﺑﺮﻗﺮاري ﺗﻌﺎدل ﻳﻚ ﺳﺎزه در ﺻﻔﺤﻪ ﺑﺮﻗﺮاري ﺳﻪ ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﻣﺴﺘﻘﻞ‬
‫زﻳﺮ ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‪ .‬ﻛﻪ ﺑﻪ اﺷﻜﺎل ﻣﺨﺘﻠﻒ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﻮﺳﻌﻪ اﺳﺖ‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ ∑ f =0‬‬ ‫‪ ∑ f =0  ∑ M = 0‬‬
‫‪ x‬‬ ‫‪ x‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪x‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪‬‬ ‫∑‬ ‫‪f‬‬ ‫=‬ ‫‪0‬‬ ‫‪or‬‬ ‫‪‬‬ ‫∑‬ ‫‪f‬‬ ‫=‬ ‫‪0‬‬ ‫‪or‬‬ ‫‪∑ M =0or ...‬‬
‫‪ y‬‬ ‫‪ y‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪y‬‬
‫‪ ∑ M =0  ∑ f = 0  ∑ M = 0‬‬
‫‪‬‬ ‫‪z‬‬ ‫‪ z‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪z‬‬ ‫‪4‬‬
 ‫ﻣﻌﺎدﻻت ﺷﺮط‪:‬‬
‫ﻧﺤﻮه ﺳﺎﺧﺖ ﺳﺎزه ﻫﺎ ﺑﺎﻋﺚ ﻣﻴﺸﻮد ﻛﻪ ﻣﻘﺪار ﻧﻴﺮوﻫﺎي داﺧﻠﻲ در ﺑﺮﺧﻲ ﻧﻘﺎط آﻧﻬﺎ ﻣﺸﺨﺺ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﻌﻠﻮم‬
‫ﺑﻮدن ﻧﻴﺮوي داﺧﻠﻲ در اﻳﻦ ﻧﻘﺎط ﻣﻮﺟﺐ ﻣﻲ ﺷﻮد ﻛﻪ در ﺑﻪ ﺟﺰ ﻣﻌﺎدﻻت ﺗﻌﺎدل اﺳﺘﺎﺗﻴﻜﻲ‪ ،‬ﻣﻌﺎدﻻت‬
‫اﺿﺎﻓﻲ دﻳﮕﺮي ﺑﺮاي ﺳﺎزه اﻳﺠﺎد ﺷﻮد‪ .‬ﺑﻪ اﻳﻦ ﻣﻌﺎدﻻت‪ ،‬ﻣﻌﺎدﻻت ﺷﺮط ﮔﻮﻳﻨﺪ‪.‬‬

‫در ﺣﺎﻟﺖ ﻛﻠﻲ اﮔﺮ ‪ m‬ﻋﻀﻮ در ﻳﻚ ﺳﺎزه ﺻﻔﺤﻪ اي ﺑﻪ ﻫﻢ ﻟﻮﻻ ﺷﻮﻧﺪ‪ m−1 ،‬ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﺷﺮط دارﻳﻢ‬
‫در ﺣﺎﻟﺖ ﻛﻠﻲ اﮔﺮ ‪ m‬ﻋﻀﻮ در ﻳﻚ ﺳﺎزه ﻓﻀﺎﻳﻲ ﺑﻪ ﻫﻢ ﻟﻮﻻ ﺷﻮﻧﺪ‪ 3( m−1) ،‬ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﺷﺮط دارﻳﻢ‬

‫ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﺷﺮط ﻧﺎﺷﻲ از ﺣﻀﻮر ﻏﻠﺘﻚ داﺧﻠﻲ‬

‫در ﺣﻀﻮر ﻏﻠﺘﻚ داﺧﻠﻲ‪ ،‬ﻧﻴﺮوي ﻣﺤﻮري و ﻟﻨﮕﺮ ﺧﻤﺸﻲ ﺑﺮاﺑﺮ ﺻﻔﺮ ﻫﺴﺘﻨﺪ‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ در اﺛﺮ ﺣﻀﻮر ﻏﻠﺘﻚ داﺧﻠﻲ‪ ،‬دو ‪ 2‬ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﺷﺮط اﻳﺠﺎد ﻣﻲ ﺷﻮد‪.‬‬

‫ﺗﻌﺪاد ﻛﻞ ﻣﻌﺎدﻻت ﺗﻌﺎدل ﺣﺎﻛﻢ ﺑﺮ رﻓﺘﺎر ﻳﻚ ﺳﺎزه ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ ﺗﻌﺪاد ﻣﻌﺎدﻻت ﻛﻠﻲ ﺗﻌﺎدل ﺑﻪ ﻋﻼوه‬
‫ﺗﻌﺪاد ﻣﻌﺎدﻻت ﺷﺮط‪ ،‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ در ﺻﻔﺤﻪ ﺗﻌﺪاد ﻛﻞ ﻣﻌﺎدﻻت ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ‪:‬‬

‫‪S = 3+ c‬‬ ‫‪5‬‬

 ‫درﺟﻪ ﻧﺎﻣﻌﻴﻨﻲ‪:‬‬
‫اﮔﺮ ﺗﻌﺪاد ﻛﻞ ﻣﻌﺎدﻻت ﺗﻌﺎدل ﺣﺎﻛﻢ ﺑﺮ ﺳﺎزه را ﺑﺎ ‪ S‬ﻧﻤﺎﻳﺶ دﻫﻴﻢ‪ ،‬و ﺗﻌﺪاد ﻛﻞ‬
‫ﻣﺠﻬﻮﻻت ﺳﺎزه را ﺑﺎ ‪ X‬ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻛﻨﻴﻢ‪ ،‬درﺟﻪ ﻧﺎﻣﻌﻴﻨﻲ ﺳﺎزه ‪ n‬ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ‪:‬‬

‫‪n= X −S‬‬
‫‪ n = 0‬ﺳﺎزه ﻣﻌﻴﻦ اﺳﺖ )در اﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﺗﻌﺪاد ﻣﺠﻬﻮﻻت ﺑﺎ ﺗﻌﺪاد ﻣﻌﺎدﻻت ﺑﺮاﺑﺮ‬
‫اﺳﺖ و ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻌﺎدﻻت ﺗﻌﺎدل و ﻣﻌﺎدﻻت ﺷﺮط ﻣﻴﺘﻮان ﻣﺠﻬﻮﻻت ﺳﺎزه را‬
‫ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻛﺮد(‬

‫‪ n ≻ 0‬ﺳﺎزه ﻧﺎﻣﻌﻴﻦ اﺳﺖ )در اﻳﻦ ﺣﺎﻟﺖ ﺗﻌﺪاد ﻣﺠﻬﻮﻻت ﺑﻴﺸﺘﺮ از ﻣﻌﺎدﻻت اﺳﺖ‬
‫و ﺑﺮاي ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ آﻧﻬﺎ در ﻣﻌﺎدﻻت اﺿﺎﻓﻲ دﻳﮕﺮ ﻧﻴﺎز دارﻳﻢ(‬

‫ﺳﺎزه ﻧﺎﭘﺎﻳﺪار اﺳﺖ )ﺗﻌﺪاد ﻣﺠﻬﻮﻻت ﻛﻤﺘﺮ از ﺗﻌﺪاد ﻣﻌﺎدﻻت اﺳﺖ(‬ ‫‪n≺ 0‬‬

‫‪6‬‬
 ‫روش ﺗﻌﻴﻴﻦ درﺟﻪ ﻧﺎﻣﻌﻴﻨﻲ‬
‫روش ﺳﺎزه ﻫﺎي ﺑﺎز و ﺑﺴﺘﻪ‪:‬‬
‫اﻟﻒ( ﺳﺎزه ﺑﺎز ﺳﺎزه اي اﺳﺖ ﻛﻪ در ﺳﺎﺧﺘﺎر ﻫﻨﺪﺳﻲ آﻧﻬﺎ ﻫﻴﭻ ﻛﺎدر ﺑﺴﺘﻪ اي وﺟﻮد‬
‫ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬
‫در ﻳﻚ ﺳﺎزه ﺑﺎز ﺗﻌﺪاد ﻣﺠﻬﻮﻻت ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ ﺗﻌﺪاد ﻗﻴﻮد ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎﻫﻲ )ﻋﻜﺲ اﻟﻌﻤﻞ‬
‫ﻫﺎي ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎﻫﻲ(‬

‫) ‪n = r − ( 3+ c‬‬

‫ب( ﺳﺎزه ﺑﺴﺘﻪ ﺳﺎزه اﻳﺴﺖ ﻛﻪ در ﺳﺎﺧﺘﺎر ﻫﻨﺪﺳﻲ آن ﺣﺪاﻗﻞ ﻳﻚ ﻛﺎدر ﺑﺴﺘﻪ ﻣﻮﺟﻮد‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‬

‫) ‪n = r + 3( Closed box ) − ( 3+ c‬‬

‫‪7‬‬
 ‫روش ﺷﻤﺎرش ﺗﻌﺪاد اﻋﻀﺎ و ﮔﺮه ﻫﺎ‪:‬‬
‫ﺑﺮرﺳﻲ ﺧﺮﭘﺎي ﺻﻔﺤﻪ اي‬
‫ﻫﺮ ﻋﻀﻮ ﺧﺮﭘﺎي ﺻﻔﺤﻪ اي ﻳﻚ ﻣﺠﻬﻮل دارد‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺗﻌﺪاد ﻣﺠﻬﻮﻻت ﺧﺮﭘﺎي ‪ m‬ﻋﻀﻮي ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ ‪X = m + r‬‬
‫در ﻫﺮﮔﺮه ﺧﺮﭘﺎي ﺻﻔﺤﻪ اي دو ‪ 2‬ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﺗﻌﺎدل وﺟﻮد دارد ﻟﺬا ﺧﺮﭘﺎي ﺻﻔﺤﻪ اي ﻛﻪ ‪ j‬ﮔﺮه داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ ‪S = 2 j‬‬
‫(‬ ‫)‬
‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ درﺟﻪ ﻧﺎﻣﻌﻴﻨﻲ ﺧﺮﭘﺎي ﺻﻔﺤﻪ اي ﺑﺎ ‪ m‬ﻋﻀﻮ ‪ j‬ﮔﺮه ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ ‪n = m + r − 2 j‬‬
‫ﺑﺮرﺳﻲ ﺧﺮﭘﺎي ﻓﻀﺎﻳﻲ‬
‫ﻫﺮ ﻋﻀﻮ ﻳﻚ ﻣﺠﻬﻮل دارد‬
‫‪ m←‬ﻣﺠﻬﻮل دارد‬ ‫‪ m‬ﻋﻀﻮ ‪‬‬
‫‪n = ( m+ r ) − 3 j‬‬ ‫ﻫﺮ ﮔﺮه ﺳﻪ ‪ 3‬ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﺗﻌﺎدل دارد در ﻧﺘﻴﺠﻪ ‪ j‬ﮔﺮه ‪ 3 j‬ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﺗﻌﺎدل دارد‬

‫ﻗﺎب ﺻﻔﺤﻪ اي‬

‫‪ 3m←‬ﻣﺠﻬﻮل‬ ‫ﻫﺮ ﻋﻀﻮ ‪ 3‬ﻣﺠﻬﻮل‪ ،‬در ﻧﺘﻴﺠﻪ ‪ m‬ﻋﻀﻮ ‪‬‬
‫‪ 3 j←‬ﻣﺠﻬﻮل‬
‫ﻫﺮ ﮔﺮه ﺳﻪ ‪ 3‬ﻣﺠﻬﻮل‪ ،‬در ﻧﺘﻴﺠﻪ ‪ j‬ﮔﺮه ‪‬‬

‫ﻗﺎب ﻓﻀﺎﻳﻲ‬
‫‪ 3m←‬ﻣﺠﻬﻮل‬ ‫ﻫﺮ ﻋﻀﻮ ‪ 6‬ﻣﺠﻬﻮل در ﻧﺘﻴﺠﻪ ‪ m‬ﻋﻀﻮ ‪‬‬
‫ﻫﺮ ﮔﺮه ‪ 6‬ﻣﺠﻬﻮل در ﻧﺘﻴﺠﻪ ‪ j‬ﮔﺮه ‪‬‬
‫‪ 3 j←‬ﻣﺠﻬﻮل‬
‫‪8‬‬
 ‫ﭘﺎﻳﺪاري ﺳﺎزه ﻫﺎ‪:‬‬
‫ﻓﺮم ﻫﻨﺪﺳﻲ ﺳﺎزه ﭘﺲ از ﺑﺎرﮔﺬاري دﮔﺮﮔﻮن ﻧﺸﻮد‪.‬‬

‫ﺟﺴﻢ ﺻﻠﺐ‪:‬‬
‫ﺟﺴﻤﻲ اﺳﺖ ﻛﻪ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻧﺴﺒﻲ ﻧﻘﺎط آن ﭘﺲ از ﺑﺎرﮔﺬاري ﺛﺎﺑﺖ ﺑﻤﺎﻧﺪ‬
‫درﺟﻪ آزادي‪:‬‬
‫ﺗﻌﺪاد ﺣﺮﻛﺎت ﻣﺴﺘﻘﻠﻲ ﻛﻪ ﻳﻚ ﺟﺴﻢ ﻣﻲ ﺗﻮاﻧﺪ داﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ درﺟﻪ آزادي آن ﺟﺴﻢ ﻧﺎﻣﻴﺪه‬
‫ﻣﻲ ﺷﻮد‪.‬‬

‫دره ﻣﺎدي در ﺻﻔﺤﻪ‬ ‫ذره ﻣﺎدي در ﻓﻀﺎ‬

‫ﺟﺴﻢ ﺻﻠﺐ در ﺻﻔﺤﻪ‬ ‫ﺟﺴﻢ ﺻﻠﺐ در ﻓﻀﺎ‬

‫‪9‬‬
 ‫ﻣﻔﻬﻮم ﭘﺎﻳﺪاري‪:‬‬
‫ﺳﻴﺴﺘﻤﻲ را ﺳﺎزه ﭘﺎﻳﺪار ﮔﻮﻳﻨﺪ ﻛﻪ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﻣﻜﺎﻧﻲ ﻧﻘﺎط ﻣﺨﺘﻠﻒ آن ﭘﺲ از اﻋﻤﺎل ﻫﺮﮔﻮﻧﻪ‬
‫ﻧﻴﺮو ﺛﺎﺑﺖ ﺑﻤﺎﻧﺪ‪) .‬ﻫﻨﺪﺳﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻧﻜﻨﺪ(‬

‫ﺑﺮرﺳﻲ ﭘﺎﻳﺪاري ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺳﺎزه اي‬

‫‪ (1‬ﺳﺎزه‪ ،‬ﺟﺴﻢ ﺻﻠﺐ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫‪ (2‬ﺑﺎ اﻋﻤﺎل ﻗﻴﻮد ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎﻫﻲ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﺮ ﺳﺎزه ‪ ،‬از ﺣﺮﻛﺖ اﻧﺘﻘﺎل آن ﺟﻠﻮﮔﻴﺮي ﺷﻮد‪.‬‬

‫ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ ﻣﻄﺎﻟﺐ ﻓﻮق ﺑﺮاي ﭘﺎﻳﺪار ﻛﺮدن ﻳﻚ ﺟﺴﻢ ﺻﻠﺐ در ﺻﻔﺤﻪ ﺑﺎﻳﺪ از ﺳﻪ ﻗﻴﺪ ﺗﻜﻴﻪ‬
‫ﮔﺎﻫﻲ ﻣﻨﺎﺳﺐ اﺳﺘﻔﺎده ﻛﺮد‬
‫‪ (1‬ﻗﻴﻮد ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎﻫﻲ ﻣﻮازي و ﻫﻤﺮس ﻧﺒﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬

‫‪10‬‬
 ‫ﺗﺮﻛﻴﺐ ﭘﺎﻳﺪاري اﺟﺴﺎم ﺻﻠﺐ‪:‬‬
‫ﺗﺮﻛﻴﺐ ﻳﻚ ﺟﺴﻢ ﺻﻠﺐ و ﻳﻚ ﮔﺮه‬

‫ﻳﺎ ﺑﻪ ﻋﺒﺎرﺗﻲ ﺳﻪ ﻣﻔﺼﻞ در ﻳﻚ ﺧﻂ راﺳﺖ ﺳﻴﺴﺘﻢ را ﻧﺎﭘﺎﻳﺪار ﻣﻴﻜﻨﺪ‬

‫ﺗﺮﻛﻴﺐ ﭘﺎﻳﺪار دو ﺟﺴﻢ ﺻﻠﺐ‬

‫دو ﺟﺴﻢ ﺻﻠﺐ را ﻣﻴﺘﻮان ﺗﻮﺳﻂ ﺳﻪ ﻗﻴﺪ ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎي ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﻪ ﺻﻮرت ﭘﺎﻳﺪار ﺑﺮ ﻫﻢ ﻣﺘﺼﻞ‬
‫ﻧﻤﻮد )دو ﺟﺴﻢ ﺻﻠﺐ ﺗﺒﺪﻳﻞ ﺑﻪ ﻳﻚ ﺟﺴﻢ ﺻﻠﺐ ﺷﻮد(‪ .‬ﺑﺎ ﻗﻴﻮد ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎﻫﻲ ﻣﻨﺎﺳﺐ )ﻣﻮازي‬
‫و ﻫﻤﺮس( ﻧﺒﺎﺷﺪ‬

‫‪11‬‬
 ‫ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻫﺎي ﺧﻤﺸﻲ ﻣﻌﻴﻦ‪:‬‬
‫ﺳﺎزه ﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ در اﺛﺮ ﺑﺎﻫﺎي ﺧﺎرﺟﻲ دﭼﺎر ﻟﻨﮕﺮ ﺧﻤﺸﻲ و ﻧﻴﺮوي ﺑﺮﺷﻲ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ ﺑﺎ ﻋﻨﻮان ﺳﺎزه ﻫﺎي‬
‫ﺧﻤﺸﻲ ﺷﻨﺎﺧﺘﻪ ﻣﻲ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬

‫≡‬

‫ﺧﻂ دﻳﺪ‪ :‬ﺗﺎر ﺗﺤﺖ ﻛﺸﺶ درﺧﻤﺶ ﻣﺜﺒﺖ را ﻧﺸﺎن ﻣﻴﺪﻫﺪ‪.‬‬

‫ﺗﻌﻴﻴﻦ راﺑﻄﻪ ﻧﻴﺮوﻫﺎي داﺧﻠﻲ و ﺑﺎرﻫﺎي ﺧﺎرﺟﻲ‬

‫ﺑﺎ ﻓﺮض اﻟﻤﺎن ﻛﻮﭼﻜﻲ از ﻳﻚ ﻋﻀﻮ ﺧﻤﺸﻲ دارﻳﻢ‬
‫‪P‬‬ ‫‪M‬‬
‫) ‪w( x‬‬ ‫‪+‬‬
‫‪‬‬‫→‬

‫‪V‬‬ ‫‪∑F‬‬ ‫‪x‬‬ ‫‪→ P + dP + N ( x ) dx − P = 0.0‬‬

‫‪= 0.0 ‬‬

‫‪dP‬‬
‫‪dP + N ( x ) dx = 0.0 ‬‬
‫‪→ N ( x) = −‬‬
‫) (‬
‫‪ N x‬ﺧﻂ دﻳﺪ‬
‫‪M + dM‬‬ ‫‪dx‬‬
‫‪1‬‬

‫‪P + dP‬‬
‫‪V + dV‬‬
‫‪12‬‬
 P M
w( x )
+
 →

∑F y →V − w ( x ) dx − (V + dV ) = 0.0
= 0.0 
V

N ( x) dV
M + dM dV + w ( x ) dx = 0.0 
→ w( x) = − 2
dx
P + dP
V + dV
+
 →
 dx 
∑ → M + V ( x ) dx − w ( x ) dx   − ( M + dM ) = 0.0
M o = 0.0 
 2 
 dx  dM
w ( x ) dx   − V ( x ) dx + dM = 0.0 
→ V ( x) = 3
 2  dx

d 2 M dV d 2M

→ 2 =
3
→ 2 = −w ( x )
2&3

dx dx dx

13
 ‫ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از راﺑﻄﻪ ‪1‬‬
‫‪dP‬‬
‫‪‬‬
‫‪1‬‬
‫‪→ N ( x) = −‬‬ ‫‪→ dP = − N ( x ) dx‬‬
‫‪dx‬‬
‫‪→ ∫ dP = ∫ − N ( x ) dx → P − Po = ∫ − N ( x ) dx‬‬
‫‪x‬‬

‫‪x0‬‬

‫‪→ P = + Po − ∫ N ( x ) dx‬‬
‫‪x‬‬

‫‪x0‬‬
‫ﻳﻌﻨﻲ ﻧﻴﺮوي ﻣﺤﻮري در ﻫﺮ ﻣﻘﻄﻊ ﻋﻀﻮ ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ ﻧﻴﺮوي ﻣﺤﻮري‬
‫ﻣﻘﻄﻊ ﻗﺒﻠﻲ ﻣﻨﻬﺎي ﻣﺴﺎﺣﺖ زﻳﺮ ﻣﻨﺤﻨﻲ ﺑﺎرﻫﺎي ﺧﺎرﺟﻲ ﻣﻮازي ﺑﺎ ﻣﺤﻮر ﻋﻀﻮ‬

‫ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از راﺑﻄﻪ ‪2‬‬

‫‪dV‬‬
‫‪‬‬
‫‪2‬‬
‫‪→ w( x) = −‬‬ ‫‪→ dV = − w ( x ) dx‬‬
‫‪dx‬‬
‫‪→ ∫ dV = ∫ − w ( x ) dx → V − Vo = ∫ − w ( x ) dx‬‬
‫‪x‬‬

‫‪x0‬‬

‫‪→ V = Vo − ∫ w ( x ) dx‬‬
‫‪x‬‬

‫‪x0‬‬
‫ﻳﻌﻨﻲ ﻧﻴﺮوي ﺑﺮﺷﻲ در ﻫﺮ ﻣﻘﻄﻊ ﻋﻀﻮ ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ ﻧﻴﺮوي ﺑﺮﺷﻲ‬
‫ﻣﻘﻄﻊ ﻗﺒﻠﻲ ﻣﻨﻬﺎي ﻣﺴﺎﺣﺖ زﻳﺮ ﻣﻨﺤﻨﻲ ﺑﺎرﻫﺎي ﺧﺎرﺟﻲ ﻋﻤﻮد ﺑﺎ ﻣﺤﻮر ﻋﻀﻮ‬

‫‪14‬‬
 ‫ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از راﺑﻄﻪ ‪3‬‬
‫‪dM‬‬
‫‪‬‬
‫‪3‬‬
‫= ) ‪→V ( x‬‬ ‫‪→ dM = V ( x ) dx‬‬
‫‪dx‬‬
‫‪→ ∫ dM = ∫ V ( x ) dx → M − M o = ∫ V ( x ) dx‬‬
‫‪x‬‬

‫‪x0‬‬

‫‪→ M = M o + ∫ V ( x ) dx‬‬
‫‪x‬‬
‫ﻳﻌﻨﻲ ﻣﻤﺎن ﺧﻤﺸﻲ در ﻫﺮ ﻣﻘﻄﻊ ﻋﻀﻮ ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ ﻟﻨﮕﺮ ﺧﻤﺸﻲ‬
‫‪x0‬‬

‫ﻣﻘﻄﻊ ﻗﺒﻠﻲ‪ ،‬ﺑﻌﻼوه ﻣﺴﺎﺣﺖ زﻳﺮ ﻣﻨﺤﻨﻲ ﻧﻤﻮدار ﺑﺮﺷﻲ در ﻓﺎﺻﻠﻪ دو ﻣﻘﻄﻊ‬

‫‪15‬‬
 ‫ﻧﻜﺘﻪ‪ :‬ﻣﺮﺗﺒﻪ ﺗﺎﺑﻊ ‪ V‬ﻳﻚ واﺣﺪ از ﻣﺮﺗﺒﻪ ﺑﺎرﻫﺎي ﺧﺎرﺟﻲ ﻋﻤﻮد ﺑﺮ ﻣﺤﻮر ﻋﻀﻮ ﺑﻴﺸﺘﺮ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻧﻜﺘﻪ‪ :‬ﻣﺮﺗﺒﻪ ﺗﺎﺑﻊ ‪ M‬ﻳﻚ واﺣﺪ از ﻣﺮﺗﺒﻪ ﺗﺎﺑﻊ ‪ V‬ﺑﻴﺸﺘﺮ ﺑﻮده اﺳﺖ‪.‬‬

‫‪ (1‬اﮔﺮ ﻋﻀﻮ ﻓﻘﻂ ﺗﺤﺖ اﺛﺮ ﺑﺎرﻫﺎي ﻣﺘﻤﺮﻛﺰ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺗﺎﺑﻊ ﻧﻴﺮوي ﺑﺮﺷﻲ در ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻫﺮ دو ﻧﻴﺮو ﻣﺘﻤﺮﻛﺰ‬
‫ﺛﺎﺑﺖ اﺳﺖ و ﺗﺎﺑﻊ ﻟﻨﮕﺮ ﺧﻤﺸﻲ ﺧﻄﻲ ﻣﻲ ﺷﻮد‬

‫‪ (2‬اﮔﺮ ﻋﻀﻮ ﺗﺤﺖ اﺛﺮ ﺑﺎﮔﺬاري ﮔﺴﺘﺮده ﻳﻜﻨﻮاﺧﺖ ﺑﺎﺷﺪ )ﻳﻌﻨﻲ ﺷﺪت ﺑﺎر ﺛﺎﺑﺖ ﺑﺎﺷﺪ( ﺗﺎﺑﻊ ﺑﺮش ﺧﻄﻲ‬
‫و ﺗﺎﺑﻊ ﻟﻨﮕﺮ از درﺟﻪ دوم ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‬

‫‪ (3‬اﮔﺮ ﻋﻀﻮ ﺗﺤﺖ اﺛﺮ ﺑﺎرﮔﺬاري ﺧﻄﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﺑﺮش ﺗﺎﺑﻊ درﺟﻪ دو و ﻟﻨﮕﺮﺗﺎﺑﻊ درﺟﻪ ﺳﻮم ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪16‬‬
 ‫ﺧﺮﭘﺎﻫﺎ‬
‫ﺧﺮﭘﺎ ﻧﻮﻋﻲ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺳﺎزه اي اﺳﺖ ﻛﻪ اﻋﻀﺎي آن ﺑﺎ اﺗﺼﺎﻻت ﻟﻮﻻﻳﻲ ﺑﻪ ﻫﻢ ﻣﺘﺼﻞ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫در ﺧﺮﭘﺎﻫﺎ ﺑﺎرﻫﺎي ﺧﺎرﺟﻲ ﺑﺎﻳﺪ از ﻃﺮﻳﻖ ﮔﺮه ﻫﺎ ﺑﻪ ﺳﺎزه اﻋﻤﺎل ﺷﻮﻧﺪ‬

‫ﻛﻮﭼﻜﺘﺮﻳﻦ واﺣﺪ ﺻﻠﺐ ﺧﺮﭘﺎ‬

‫اﻧﻮاع ﺧﺮﭘﺎ‪:‬‬
‫ﺧﺮﭘﺎﻫﺎي ﺳﺎده‪ :‬اﻳﻦ ﺧﺮﭘﺎﻫﺎ داراي ﻳﻚ ﻫﺴﺘﻪ ﻣﺜﻠﺜﻲ ﻣﺮﻛﺰي ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪،‬‬
‫ﻛﻪ ﺳﺎﻳﺮ ﮔﺮه ﻫﺎي ﺧﺮﭘﺎ ﺑﻪ آن ﻫﺴﺘﻪ ﻣﺮﻛﺰي ﻣﺘﺼﻞ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻧﻜﺘﻪ‪ :‬ﺧﺮﭘﺎي ﺳﺎده از ﻧﻈﺮ داﺧﻠﻲ ﭘﺎﻳﺪار ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪) .‬ﺑﻪ ﻋﺒﺎرت‬
‫دﻳﮕﺮ ﺧﺮﭘﺎي ﺳﺎده ﺟﺴﻢ ﺻﻠﺐ اﺳﺖ(‬

‫‪17‬‬
‫ﺧﺮﭘﺎي ﻣﺮﻛﺐ‪ :‬ﺑﺎ اﺗﺼﺎل دو ﻳﺎ ﭼﻨﺪ ﺧﺮﭘﺎي ﺳﺎده ﺑﻪ ﻃﻮر ﻣﻨﺎﺳﺐ‪ ،‬ﺧﺮﭘﺎي ﻣﺮﻛﺐ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻲ ﺷﻮد‪.‬‬

‫‪18‬‬
‫ﺧﺮﭘﺎي ﺑﻐﺮﻧﺞ‪ :‬ﺧﺮﭘﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﻧﻪ ﺳﺎده ﺑﺎﺷﺪ ﻧﻪ ﻣﺮﻛﺐ‪ ،‬را ﺧﺮﭘﺎي ﺑﻐﺮﻧﺞ ﮔﻮﻳﻨﺪ‬

‫‪19‬‬
 ‫ﭘﺎﻳﺪاري ﺧﺮﭘﺎﻫﺎ‬
‫ﺧﺮﭘﺎﻫﺎي ﺳﺎده از ﻧﻈﺮ داﺧﻠﻲ ﭘﺎﻳﺪار ﻫﺴﺘﻨﺪ )ﻳﻌﻨﻲ ﺟﺴﻢ ﺻﻠﺐ ﻫﺴﺘﻨﺪ( ﻟﺬا ﺑﺮاي ﭘﺎﻳﺪاري آﻧﻬﺎ ﺑﺎﻳﺪ ﺳﻪ‬
‫ﻗﻴﺪ ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎﻫﻲ ﺗﻌﺒﻴﻪ ﺷﻮﻧﺪ‬
‫ﺧﺮﭘﺎﻫﺎي ﻣﺮﻛﺐ ﻫﻨﮕﺎﻣﻲ ﭘﺎﻳﺪار ﻫﺴﺘﻨﺪ ﻛﻪ اﺟﺰاء ﺳﺎده آﻧﻬﺎ ﺑﻄﻮر ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺑﻪ ﻫﻢ ﻣﺘﺼﻞ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬و‬
‫ﻛﻞ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﺑﺮاي ﻗﻴﻮد ﻣﻨﺎﺳﺐ ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎﻫﻲ ﻗﺮار ﮔﻴﺮد‬
‫از اﻧﺠﺎ ﻛﻪ ﭘﺎﻳﺪاري ﺧﺮﭘﺎﻫﺎي ﺑﻐﺮﻧﺞ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﺷﻴﻮه ﻫﺎي ﻫﻨﺪﺳﻲ اﻣﻜﺎن ﭘﺬﻳﺮ ﻧﻴﺴﺖ‪ ،‬ﻓﻌﻼ از ﭘﺎﻳﺪاري‬
‫آﻧﻬﺎ ﺻﺮف ﻧﻈﺮ ﻣﻴﻜﻨﻴﻢ‪.‬‬

‫ﻛﻮﭼﻜﺘﺮﻳﻦ واﺣﺪ ﺻﻠﺐ ﺧﺮﭘﺎ‬

‫اﻧﻮاع ﺧﺮﭘﺎ‪:‬‬
‫ﺧﺮﭘﺎﻫﺎي ﺳﺎده‪ :‬اﻳﻦ ﺧﺮﭘﺎﻫﺎ داراي ﻳﻚ ﻫﺴﺘﻪ ﻣﺜﻠﺜﻲ ﻣﺮﻛﺰي ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪،‬‬
‫ﻛﻪ ﺳﺎﻳﺮ ﮔﺮه ﻫﺎي ﺧﺮﭘﺎ ﺑﻪ آن ﻫﺴﺘﻪ ﻣﺮﻛﺰي ﻣﺘﺼﻞ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻧﻜﺘﻪ‪ :‬ﺧﺮﭘﺎي ﺳﺎده از ﻧﻈﺮ داﺧﻠﻲ ﭘﺎﻳﺪار ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪) .‬ﺑﻪ ﻋﺒﺎرت‬
‫دﻳﮕﺮ ﺧﺮﭘﺎي ﺳﺎده ﺟﺴﻢ ﺻﻠﺐ اﺳﺖ(‬

‫‪20‬‬
‫ﺧﺮﭘﺎي ﻣﺮﻛﺐ‪ :‬از ﺗﺮﻛﻴﺐ دو ﻳﺎ ﭼﻨﺪ ﺧﺮﭘﺎي ﺳﺎده ﻛﻪ ﺑﻄﻮر ﻣﻨﺎﺳﺐ )ﺑﺎ ﺳﻪ ﻗﻴﺪ ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎﻫﻲ ﻣﻨﺎﺳﺐ‬
‫ﺑﻬﻢ وﺻﻞ ﺷﺪه ﺑﺎﺷﻨﺪ( ﺧﺮﭘﺎي ﻣﺮﻛﺐ ﺗﺸﻜﻴﻞ ﻣﻴﺸﻮد‪.‬‬
‫ﺑﺮاي ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺧﺮﭘﺎي ﻣﺮﻛﺐ‪ :‬اﺑﺘﺪا اﺟﺰاء ﺧﺮﭘﺎي ﺳﺎده ﺷﻨﺎﺳﺎﻳﻲ و ﺳﭙﺲ از روي ﻗﻴﺪﻫﺎي ﻣﺘﺼﻞ ﻛﻨﻨﺪه‬
‫ﺧﺮﭘﺎﻫﺎي ﺳﺎده‪ ،‬ﺟﺪا ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ‪ ،‬ﺳﭙﺲ ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﻫﺮ ﻗﻴﺪ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻴﺸﻮد‪ ،‬و ﺧﺮﭘﺎﻫﺎي ﺳﺎده ﺑﻪ ﺻﻮرت‬
‫ﺟﺪاﮔﺎﻧﻪ ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ‪.‬‬

‫ﺧﺮﭘﺎي ﺑﻐﺮﻧﺞ‪ :‬از دو روش ﺑﺎر ﻣﺠﻬﻮل و ﻫﻨﺒﺮگ ﻗﺎﺑﻞ ﺗﺤﻠﻴﻞ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪21‬‬
 ‫روش ﻛﺎرﻣﺠﺎزي‬
‫ﺑﺮاي ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻧﻴﺮوﻫﺎي داﺧﻠﻲ ﺳﺎزه ﻫﺎي ﻣﻌﻴﻦ‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪ ∑ f =0‬‬ ‫‪ ∑ f = 0  ∑ M =0‬‬
‫‪ x‬‬ ‫‪ x‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪x‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫‪∑ f =0 or‬‬ ‫‪∑ f =0or ∑ M =0or ...‬‬
‫‪ y‬‬ ‫‪ y‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪y‬‬
‫‪ ∑ M =0‬‬ ‫‪ ∑ f =0  ∑ M = 0‬‬
‫‪‬‬ ‫‪z‬‬ ‫‪ z‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪z‬‬
‫ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از روش ﻛﺎرﻣﺠﺎزي‪ ،‬ﻣﻌﺎدﻻت ﻓﻮق را ﺑﻪ ﺻﻮرت ﻏﻴﺮ ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ ﺑﺮﻗﺮار ﻣﻴﻜﻨﻴﻢ‪.‬‬

‫ﻣﻔﻬﻮم ﻛﺎر ﻣﺠﺎزي‪:‬‬

‫در اﺛﺮ ﺣﺮﻛﺖ ﻣﺤﻞ اﺛﺮ ﻧﻴﺮو در راﺳﺘﺎي ﻧﻴﺮو ﻛﺎر اﻧﺠﺎم ﻣﻲ ﺷﻮد‪.‬‬
‫ﻣﻘﺪار ﻛﺎر ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ ﻣﻘﺪار ﻧﻴﺮو ﺿﺮﺑﺪر ﺟﺎﺑﻪ ﺟﺎﻳﻲ ﻣﺤﻞ اﺛﺮ ﻧﻴﺮو در راﺳﺘﺎي ﻧﻴﺮو‬

‫‪W = pd s‬‬
‫‪p‬‬
‫‪ds‬‬ ‫‪A′‬‬
‫‪A‬‬
‫در ﺣﺎﻟﺖ ﻛﻠﻲ ﻧﻴﺮو را ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺑﺮداري زﻳﺮ ﻧﺸﺎن ﻣﻴﺪﻫﻴﻢ‪.‬‬
‫‬ ‫‬ ‫‬ ‫‬
‫‪p = px i + p y j + pz k‬‬
‫‪22‬‬
 ‫و ﺑﺮدار ﺟﺎﺑﻪ ﺟﺎﻳﻲ را ﺑﻪ ﺻﻮرت زﻳﺮ ﻧﺸﺎن ﻣﻲ دﻫﻴﻢ‬

‫‬ ‫‬ ‫‬ ‫‬ ‫‪p‬‬ ‫‪ds‬‬ ‫‪A′‬‬

‫‪dδ = dδ x i + dδ y j + dδ z k‬‬ ‫‪A‬‬
‫ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻔﻬﻮم ﻛﺎر و اﻧﺮژي دارﻳﻢ‪:‬‬
‫  ‬
‫‪W = p.dδ = px dδ x + p y dδ y + pz dδ z‬‬
‫در ﻣﻮرد ﻟﻨﮕﺮ ﻫﻢ ﻛﺎر ﺑﻪ ﺻﻮرت زﻳﺮ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‬ ‫‬ ‫‬ ‫‬
‫‪M = M xi + M y j + M z k‬‬
‫‬ ‫‬ ‫‬ ‫‬
‫‪dθ = dθ x i + dθ y j + dθ z k‬‬
‫  ‬
‫‪W = M .dθ = M x dθ x + M y dθ y + M z dθ z‬‬

‫‪23‬‬
 ‫ﺗﻌﺎدل ﻳﻚ ذره ﻣﺎدي ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از روش ﻛﺎر ﻣﺠﺎزي‬
‫ذره ﻣﺎدي ‪A‬را ﺗﺤﺖ اﺛﺮ ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﻣﺘﻌﺎدل ‪ pn ,..., p3 , p2 , p1‬در ﻧﻈﺮ ﺑﮕﻴﺮﻳﺪ‪p1‬‬
‫‪p1‬‬ ‫‪pn‬‬ ‫  ‬ ‫‬
‫∆‪δ W = p1δ∆ + p2 δ∆ + p2 δ∆ + ... + pn δ‬‬
‫∆‪δ‬‬ ‫‪p2‬‬
‫‪pn‬‬ ‫‪p3‬‬
‫(‬ ‫)‬
‫  ‬ ‫ ‬
‫‪p3‬‬ ‫‪p2‬‬ ‫∆‪δ W = p1 + p2 + p2 + ... + pn δ‬‬
‫ﻋﺒﺎرت داﺧﻞ ﭘﺮاﻧﺘﺰ راﺑﻄﻪ ﻓﻮق ﺑﺮآﻳﻨﺪ ﻧﻴﺮوﻫﺎي وارد ﺑﺮ ذره ﻣﺎدي ﻣﻮرد ﺑﺤﺚ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ‬
‫ﻣﺘﻌﺎدل ﺑﻮدن ﻧﻴﺮوﻫﺎ ﺑﺮاﺑﺮ ﺻﻔﺮ اﺳﺖ‬
‫‬
‫‪δ W = 0 × δ∆ → δ W = 0‬‬

‫
ﻛﺎر اﻧﺠﺎم ﺷﺪه ﺗﻮﺳﻂ ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﻣﺘﻌﺎدل وارد ﺑﺮ ذره ي ﻣﺎدي ‪ A‬در اﺛﺮ ﺟﺎﺑﻪ ﺟﺎﻳﻲ ﻣﺠﺎزي دﻟﺨﻮاه ∆‪δ‬‬
‫ﺑﺮاﺑﺮ ﺻﻔﺮ اﺳﺖ‪.‬‬
‫
ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻜﺎن ﻣﺠﺎزي دﻟﺨﻮاه اﺳﺖ‬
‫
ﺗﻐﻴﻴﺮﻣﻜﺎن ﻣﺠﺎزي را ﻛﻮﭼﻚ ﻓﺮض ﻣﻴﻜﻨﻴﻢ‬

‫‪24‬‬
 ‫ﺗﻌﺎدل اﺟﺴﺎم ﺻﻠﺐ ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻔﻬﻮم ﻛﺎر ﻣﺠﺎزي‬
‫ﺟﺴﻢ ﺻﻠﺐ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ اي از ﺑﻲ ﻧﻬﺎﻳﺖ ذره ﻣﺎدي اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻧﻘﺎط ﻣﺨﺘﻠﻒ آن ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻫﻢ ﺛﺎﺑﺖ‬
‫اﺳﺖ‬
‫اﮔﺮ ﻳﻚ ﻧﻘﻄﻪ از ﺟﺴﻢ ﺻﻠﺐ را ﺗﻮﺳﻂ ﺑﺮدار ∆‪ δ‬ﺟﺎﺑﻪ ﺟﺎ ﻛﻨﻴﻢ ﺳﺎﻳﺮ ﻧﻘﺎط آن ﻫﻢ ﺑﺎ ﻫﻤﻴﻦ ﺑﺮدار ﺟﺎﺑﻪ‬
‫ﺟﺎ ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ‪.‬‬
‫از آﻧﺠﺎ ﻛﻪ ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻧﺴﺒﻲ ﻧﻘﺎط ﺟﺴﻢ ﺻﻠﺐ ﺛﺎﺑﺖ اﺳﺖ در آن ﻫﻴﭽﮕﻮﻧﻪ ﻛﺮﻧﺸﻲ اﻳﺠﺎد ﻧﻤﻲ ﺷﻮد ﻟﺬا ﺗﻨﺶ‬
‫ﻫﺎي اﻳﺠﺎد ﺷﺪه در آن ﻛﺎدر اﻧﺠﺎم ﻧﻤﻴﺪﻫﺪ‪.‬‬
‫‪δ W = δ WEXT + δ WINT‬‬
‫‬
‫ﻳﻌﻨﻲ در اﺟﺴﺎم ﺻﻠﺐ ﻛﺎر ﻣﺠﺎزي در اﺛﺮ ﺟﺎﺑﻪ ﺟﺎﻳﻲ دﻟﺨﻮاه ∆‪ δ‬ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ ﻛﺎر ﻣﺠﺎزي ﻧﻴﺮوﻫﺎي‬
‫ﺧﺎرﺟﻲ‬
‫‪δ W = δ WEXT‬‬
 ‫را ﺗﺤﺖ ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﻣﺘﻌﺎدل ‪ pn ,..., p3 , p2 , p1‬در ﻧﻈﺮ ﺑﮕﻴﺮﻳﺪ در اﺛﺮ‬
‫ﺟﺴﻢ ﺻﻠﺐ ﺷﻜﻞ ﻓﻮق‬
‫ﺟﺎﺑﻪ ﺟﺎﻳﻲ ﻣﺠﺎزي ∆‪ δ‬اﻋﻤﺎل ﺷﺪه ﺑﺮاي ﺟﺴﻢ ﺻﻠﺐ‪ ،‬ﻛﺎر ﻣﺠﺎزي اﻧﺠﺎم ﺷﺪه ﺑﻪ ﺻﻮرت زﻳﺮ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ‬
‫ﻣﻲ ﺷﻮد‬
‫→ ‪δ W = δ WEXT‬‬
‫  ‬ ‫‬
‫→ ∆‪δ W = p1δ∆ + p2 δ∆ + p2 δ∆ + ... + pn δ‬‬

‫(‬ ‫)‬
‫  ‬ ‫ ‬
‫∆‪δ W = p1 + p2 + p2 + ... + pn δ‬‬
‫‪p1‬‬ ‫ﻋﺒﺎرت داﺧﻞ ﭘﺮاﻧﺘﺰ راﺑﻄﻪ ﻓﻮق ﺑﺮآﻳﻨﺪ ﻧﻴﺮوﻫﺎي ‪pn ,..., p3 , p2 , p1‬‬
‫ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ ﻛﻪ ﺑﻪ دﻟﻴﻞ ﻣﺘﻌﺎدل ﺑﻮدن آﻧﻬﺎ ﺑﺮاﺑﺮ ﺻﻔﺮ اﺳﺖ ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ‬
‫‪p1‬‬ ‫‪pn‬‬ ‫‬
‫‪δ W = 0 × δ∆ → δ W = 0‬‬
‫‪pn‬‬ ‫∆‪δ‬‬ ‫‪p3‬‬ ‫‪p2‬‬
‫‪pn‬‬
‫‪p2‬‬
‫‪p3‬‬ ‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﻛﺎر ﻣﺠﺎزي ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﻣﺘﻌﺎدل وارد ﺑﺮ ﻳﻚ ﺟﺴﻢ ﺻﻠﺐ ﺑﺮاﺑﺮ ﺻﻔﺮ اﺳﺖ‪.‬‬
‫‪26‬‬
 ‫ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻋﻜﺲ اﻟﻌﻤﻞ ﻫﺎي ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎﻫﻲ و ﻧﻴﺮوي داﺧﻠﻲ ﺳﺎزه ﻫﺎي ﻣﻌﻴﻦ‬
‫ﺑﺎاﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻔﻬﻮم ﻛﺎر ﻣﺠﺎزي‬
‫ﺟﻬﺖ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻳﻚ ﻛﻤﻴﺖ ﻧﻴﺮوﻳﻲ از ﻧﻴﺮوي واﻗﻌﻲ ﻳﻚ ﻧﻘﻄﻪ ﺑﺎ )ﻋﻜﺲ اﻟﻌﻤﻞ ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎﻫﻲ( ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از‬
‫روش ﻛﺎر ﻣﺠﺎزي ﺑﺎﻳﺪ ﻣﺮاﺣﻞ زﻳﺮ را اﻧﺠﺎم داد‪.‬‬
‫‪ (1‬ﻗﻴﺪ ﺣﺮﻛﺘﻲ ﻣﺘﻨﺎﻇﺮ ﺑﺎ آن ﻛﻤﻴﺖ را ﺣﺬف ﻣﻴﻜﻨﻴﻢ )ﻳﻌﻨﻲ اﮔﺮ ﻛﻤﻴﺖ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﻧﻴﺮو ﺑﺎﺷﺪ ﻳﻚ‬
‫ﻏﻠﺘﻚ و اﮔﺮ ﻟﻨﮕﺮ ﺑﺎﺷﺪ ﻳﻚ ﻟﻮﻻ در ﻣﺤﻞ آن ﻗﺮار ﻣﻴﺪﻫﻴﻢ(‪.‬‬
‫‪ (2‬اﺛﺮ ﻗﻴﺪ ﺣﺬف ﺷﺪه را ﺑﺎ اﻋﻤﺎل ﻧﻴﺮوي ﻣﺠﻬﻮل در ﻣﺤﻞ آن ﺟﺒﺮان ﻣﻲ ﻛﻨﻴﻢ‬
‫‪ (3‬در ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺣﺎﺻﻞ از اﺟﺮاي ﺑﻨﺪﻫﺎي ﻓﻮق‪ ،‬ﻳﻚ درﺟﻪ آزادي ﺑﻪ ﮔﻮﻧﻪ اي اﻳﺠﺎد ﻣﻴﻜﻨﻴﻢ‪ ،‬ﻛﻪ ﻧﻴﺮوي‬
‫ﻣﺠﻬﻮل ﻣﻮﺟﻮد ﺑﺮ آن ﻛﺎر ﻣﺠﺎزي اﻧﺠﺎم دﻫﺪ‬
‫‪ (4‬ﺑﺎ اﻋﻤﺎل راﺑﻄﻪ ﻛﺎر ﻣﺠﺎزي ﻧﻴﺮوي ﻣﺠﻬﻮل را ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻴﻜﻨﻴﻢ‪.‬‬

‫‪27‬‬
 ‫ﺧﻄﻮط ﺗﺎﺛﻴﺮ ﺳﺎزه ﻫﺎي ﻣﻌﻴﻦ‬
‫در ﻋﻤﻞ ﺳﺎزه ﻫﺎي ﺗﺤﺖ اﺛﺮ ﻧﻴﺮوي ﻣﺘﺤﺮك ﻗﺮار دارﻧﺪ‪ .‬ﺣﺮﻛﺖ ﺑﺎرﺑﺮي ﺳﺎزه ﻧﻴﺮوﻫﺎي داﺧﻠﻲ ﻧﻘﺎط‬
‫ﻣﺨﺘﻠﻒ آن را ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻴﺪﻫﺪ‪.‬‬
‫ﺟﻬﺖ ﻃﺮاﺣﻲ ﺳﺎزه ﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺗﺤﺖ اﺛﺮ ﭼﻨﻴﻦ ﺑﺎرﻫﺎﻳﻲ ﻗﺮار دارﻧﺪ ﺑﺎﻳﺪ ﺑﺘﻮاﻧﻴﻢ ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﻧﻴﺮوﻫﺎي‬
‫داﺧﻠﻲ را در ﻣﻘﺎﻃﻊ ﻣﺨﺘﻠﻒ ﺳﺎزه ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻛﻨﻴﻢ‪ .‬ﺑﺪﻳﻦ ﻣﻨﻈﻮر ﻧﻤﻮداري رﺳﻢ ﻣﻴﻜﻨﻴﻢ‪ ،‬ﻛﻪ ﻣﺤﻮر اﻓﻘﻲ‬
‫را ﻧﺸﺎن ﻣﻴﺪﻫﺪ و ﻣﺤﻮر ﻗﺎﺋﻢ آن ﻣﻘﺪار ﻳﻚ ﻛﻤﻴﺖ دﻟﺨﻮاه را ﻣﺎﻧﻨﺪ ﺑﺮش ﻳﺎ‬ ‫آن ﻣﺤﻞ ﺑﺎررﻣﺘﻤﺮﻛﺰ ‪p‬‬
‫ﻟﻨﮕﺮ ﻣﻘﻄﻊ در ﺷﻜﻞ ﻓﻮق( ﻧﺸﺎن دﻫﺪ اﮔﺮ ﻣﻘﺪار ﺑﺎر ﻣﺘﻤﺮﻛﺰ ‪ p‬را ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ واﺣﺪ ﻓﺮض ﻛﻨﻴﻢ‪ .‬ﻧﻤﻮدار رﺳﻢ‬
‫ﺷﺪ‪ ،‬ﻧﻤﻮدار ﺣﺪاﻛﺜﺮ ﻛﻤﻴﺖ ﻣﻮدر ﻧﻈﺮ ﻧﺎﻣﻴﺪه ﻣﻴﺸﻮد‬
‫ﺟﻬﺖ رﺳﻢ ﻧﻤﻮدار ﺧﻂ اﻗﺰ ﻳﻚ ﻛﻤﻴﺖ داﺧﻠﻮاه ﺳﺎزه دو روش ﻣﻌﺮﻓﻲ ﻣﻴﻜﻨﻴﻢ‬
‫روش ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ‬
‫روش ﻣﺠﺎزي‬
‫روش ﻣﺴﺘﻘﻴﻢ‪ :‬دراﻳﻦ روش ﺑﺎر واﺣﺪ را روي ﺳﺎزه ﺣﺮﻛﺖ ﻣﻴﺪﻫﻴﻢ و ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از ﻣﻌﺎدﻻت ﺗﻌﺎدل‬
‫ﻛﻤﻴﺖ ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ را در ﻫﺮ ﻣﻮﻗﻌﻴﺖ ﺑﺎر واﺣﺪ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻴﻜﻨﻴﻢ و ﻧﻤﻮدار ﺧﻂ اﺛﺮ آن را‬
‫رﺳﻢ ﻣﻴﻜﻨﻴﻢ‪.‬‬ ‫‪28‬‬
 ‫ﺗﻐﻴﻴﺮﺷﻜﻞ ﺳﺎزه‬
‫اﻫﻤﻴﺖ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮﻣﻜﺎن ﺳﺎزه ﻫﺎ‬
‫‪ (1‬ﺑﻪ ﻋﻨﻮان ﻳﻚ ﻣﻌﻴﺎر در ﻃﺮاﺣﻲ ﺳﺎزه ﻫﺎ‬
‫‪ (2‬ﺑﺮاي ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺳﺎزه ﻫﺎي ﻧﺎﻣﻌﻴﻦ ﺑﺮ ﻣﻌﺎدﻻت ﻫﻤﺴﺎزي ﺗﻐﻴﻴﺮﻣﻜﺎن ﻧﻴﺎز دارﻳﻢ‪.‬‬
‫‪ (3‬ﺗﺤﻠﻴﻞ دﻳﻨﺎﻣﻴﻜﻲ ﺳﺎزه ﻫﺎ‬
‫ﻓﺮﺿﻴﺎت و ﻣﺤﺪودﻳﺘﻬﺎ‬
‫‪ (1‬ﺗﻐﻴﻴﺮﻣﻜﺎﻧﻬﺎي ﺳﺎزه ﻛﻮﭼﻚ ﺑﺎ‬
‫‪ (2‬ﺳﺎزه در ﻣﺤﺪود رﻓﺘﺎري اﻻﺳﺘﻴﻚ ﺧﻄﻲ اﺳﺖ‬
‫در اﻏﻠﺐ ﺳﺎزه ﻫﺎي ﻛﺎرﺑﺮدي ﻋﻤﺪه ي ﺗﻐﻴﻴﺮﻣﻜﺎن در اﺛﺮ ﺧﻤﺶ اﻳﺠﺎد ﻣﻴﺸﻮد و ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﻣﺤﻮري و‬
‫ﺑﺮﺷﻲ ﻧﻘﺶ ﻛﻤﺘﺮي در اﻳﺠﺎد ﺗﻐﻴﻴﺮﻣﻜﺎن دارﻧﺪ‪ .‬از اﻳﻦ رو در اﻳﻦ ﻓﺼﻞ ﺑﻪ ﺑﺮرﺳﻲ ﺗﻐﻴﻴﺮﺷﻜﻞ ﻫﺎي‬
‫ﻧﺎﺷﻲ از ﺧﻤﺶ در ﺳﺎزه ﻫﺎ ﻣﻲ ﭘﺮدازﻳﻢ‪.‬‬

‫‪29‬‬
 ‫ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮﻣﻜﺎن ﻫﺎي‬
‫ﻧﺎﺷﻲ از ﺧﻤﺶ‬
A C D F dx ‫اﻟﻤﺎن ﻛﻮﭼﻜﻲ ﺑﻪ ﻃﻮل‬
dx
‫ را در ﻧﻈﺮ ﺑﮕﻴﺮﻳﺪ‬AB ‫از ﺗﻐﻴﻴﺮ‬
dθ
dθ = dθ1 + dθ 2 1
CD = dx , IC = JD = y , OH = ρ
GI JK
ρ dθ1 = , dθ 2 =
IC JD
CD
dθ =
OH
C D CD GI JK
y G dθ 1 dθ 2 J  1
→ = +
I K
OH IC JD
dx GI JK 1
= + = ( GI + JK )
ρ y y y 30
 ‫ﺗﻐﻴﻴﺮﻃﻮل ﺗﺎري اﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﻪ ﻓﺎﺻﻠﻪ ‪ y‬از ﺗﺎر ﺧﻨﺜﻲ ﻗﺮار دارد‪.‬‬ ‫‪GI + JK‬‬
‫‪My‬‬ ‫‪σx‬‬
‫= ‪GI + JK = ε x dx‬‬ ‫= ‪dx‬‬ ‫‪dx‬‬
‫ﺟﺎﻳﮕﺬاري راﺑﻄﻪ ﻓﻮق در ﻣﻌﺎدﻟﻪ ‪ 1‬ﻋﺒﺎرت زﻳﺮ را ﻧﺘﻴﺠﻪ‪IE‬ﻣﻴﺪﻫﺪ‪E .‬‬
‫‪dx‬‬ ‫‪1 My‬‬ ‫‪1 M‬‬
‫=‬ ‫= → ‪dx‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪ρ y EI‬‬ ‫‪ρ EI‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪y′ ′‬‬
‫= ‪=κ‬‬ ‫‪3‬‬
‫‪ρ‬‬ ‫(‬ ‫)‬
‫‪3‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪+‬‬ ‫‪y‬‬ ‫‪′‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬

‫‪d 2w‬‬
‫‪y′ ′‬‬ ‫‪M‬‬ ‫‪M‬‬
‫‪dx 2‬‬
‫→‪‬‬ ‫‪2 ,3‬‬
‫=‬ ‫→‬ ‫=‬
‫) ‪( 1 + y′‬‬
‫‪3‬‬ ‫‪3‬‬
‫‪2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪EI‬‬ ‫‪  dw 2  2 y′EI‬‬
‫‪2‬‬
‫‪ 1 + ‬‬ ‫‪ ‬‬
‫‪  dx    dw 2‬‬
‫در راﺑﻄﻪ ﻓﻮق از راﺑﻄﻪ ‪  dx ‬ﻛﻪ ﻣﻘﺪار ﻛﻮﭼﻜﻲ در ﻣﻘﺎﺑﻞ ﻋﺪد ﻳﻚ دارد‪،‬‬
‫‪‬‬ ‫‪‬‬
‫ﺻﺮﻓﻨﻈﺮ ﻣﻴﻜﻨﻴﻢ‪ ،‬در ﻧﺘﻴﺠﻪ ﺧﻮاﻫﻴﻢ داﺷﺖ‬ ‫‪31‬‬
 1 M d 2w
= = 2
ρ EI dx
M = EIy′ ′

(Arc-
Arc-Moment Method) ‫روش ﻟﻨﮕﺮ ﻣﺴﺎﺣﺖ‬
dθ = dθ1 + dθ 2
GI JK 1
dθ = + = ( GI + JK )
y y y
My
ε x dx σ x dx dθ M
dθ = = dx = IE → =
y E y dx IE

32
 ‫اﻛﻨﻮن ﻗﻄﻌﻪ از ﺗﻴﺮ زﻳﺮ را در ﻧﻈﺮ ﺑﮕﻴﺮﻳﺪ‬
‫‪C‬‬ ‫‪D‬‬ ‫‪M‬‬
‫= ‪dθ‬‬ ‫‪dx‬‬
‫‪IE‬‬
‫‪xD‬‬ ‫‪xD‬‬
‫‪θC‬‬ ‫‪θD‬‬ ‫‪M‬‬
‫∫ = ‪∫ dθ‬‬
‫‪xC‬‬ ‫‪xC‬‬
‫‪IE‬‬
‫‪dx‬‬

‫‪xD‬‬
‫‪M‬‬
‫= ‪θ D − θC‬‬ ‫∫‬ ‫‪dx‬‬
‫‪xC‬‬
‫‪IE‬‬
‫‪xD‬‬
‫‪M‬‬
‫= ‪θD‬‬ ‫∫‬ ‫‪dx = A‬‬
‫‪C‬‬
‫‪xC‬‬
‫‪IE‬‬
‫در ﻓﺎﺻﻠﻪ ‪ CD‬ﻣﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫‪M‬‬ ‫ﺑﻪ ﻋﺒﺎرﺗﻲ ‪ A‬ﻣﺴﺎﺣﺖ زﻳﺮ ﻣﻨﺤﻨﻲ‬
‫‪IE‬‬

‫‪33‬‬
 ‫ﻗﻀﻴﻪ اول ﻟﻨﮕﺮ ﻣﺴﺎﺣﺖ‬
‫ﺗﻐﻴﻴﺮ زاوﻳﻪ ﺧﻂ ﻣﻤﺎس ﺑﻴﻦ دو ﻧﻘﻄﻪ از ﻣﻨﺤﻨﻲ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺷﻜﻞ اﻻﺳﺘﻴﻚ ﻋﻀﻮ در اﺛﺮ ﺧﻤﺶ ﺑﺎ ﻣﺴﺎﺣﺖ‬
‫‪M‬‬
‫در آن ﻓﺎﺻﻠﻪ ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ‪ .‬ﺑﻪ ﺷﺮﻃﻲ ﻛﻪ در ان ﻓﺎﺻﻠﻪ ﭘﻴﻮﺳﺘﮕﻲ ﻧﻈﻴﺮ ﻣﻔﺼﻞ ﻧﺒﺎﺷﺪ‬ ‫زﻳﺮ ﻣﻨﺤﻨﻲ‬
‫‪IE‬‬
‫‪ θ D C‬ﺑﺎ ﻋﻼﻣﺖ ﻣﺴﺎﺣﺖ زﻳﺮ ﻣﻨﺤﻨﻲ ‪ M‬ﻳﻜﺴﺎن اﺳﺖ‪.‬‬ ‫ﻋﻼﻣﺖ‬
‫‪IE‬‬
‫ﻧﻜﺘﻪ‪ :‬ﻣﺜﺒﺖ ﺑﻮدن ﻋﻼﻣﺖ ‪ θ D‬ﺑﺪان ﻣﻌﻨﺎﺳﺖ ﻛﻪ ﺑﺎ ﺣﺮﻛﺖ از ﻧﻘﻄﻪ ‪ C‬ﺑﻪ ﺳﻤﺖ ﻧﻘﻄﻪ ‪ D‬ﻣﻤﺎس ﺑﺮ‬
‫‪C‬‬

‫ﻣﻨﺤﻨﻲ در ﺟﻬﺖ ﻣﺜﻠﺜﺎﺗﻲ دوران ﻣﻲ ﻛﻨﺪ‪.‬‬

‫‪C‬‬ ‫‪D‬‬ ‫ﻗﻄﻌﻪ ﺗﻴﺮ ‪ CD‬را در ﻧﻈﺮ ﺑﮕﻴﺮﻳﺪ‪.‬‬

‫‪( ) = x dθ‬‬
‫‪x‬‬ ‫‪1‬‬

‫‪d tD‬‬
‫)‪Μ /(ΕΙ‬‬
‫‪1‬‬
‫‪C‬‬

‫‪∫ d ( t ) = ∫ x dθ‬‬
‫‪xD‬‬ ‫‪xD‬‬

‫‪dθ‬‬ ‫‪D‬‬
‫‪C‬‬
‫‪1‬‬
‫‪xC‬‬ ‫‪xC‬‬
‫)‪d(tD/C‬‬ ‫‪xD‬‬
‫‪M‬‬
‫‪tD/C‬‬ ‫‪→ tD‬‬ ‫‪= ∫ x1‬‬ ‫‪dx = Ax1‬‬
‫‪C‬‬
‫‪xC‬‬
‫‪EI‬‬
‫‪34‬‬
 ‫ﻗﻀﻴﻪ دوم ﻟﻨﮕﺮ ﻣﺴﺎﺣﺖ‬
‫ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻋﻤﻮدي ﻧﻘﻄﻪ اي ﻣﺎﻧﻨﺪ ‪ D‬ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﺧﻂ ﻣﻤﺎس در ‪ C‬ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ ﻟﻨﮕﺮ ﻣﺴﺎﺣﺖ ﻧﺎﺣﻴﻪ زﻳﺮ‬
‫‪ M‬در ﻓﺎﺻﻠﻪ ‪ CD‬ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻧﻘﻄﻪ ‪ D‬ﺑﻪ ﺷﺮﻃﻲ ﻛﻪ در ﻓﺎﺻﻠﻪ ‪ CD‬ﻫﻴﭻ ﻧﺎﭘﻴﻮﺳﺘﮕﻲ وﺟﻮد‬ ‫ﻣﻨﺤﻨﻲ‬
‫‪IE‬‬
‫ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪D‬‬
‫‪t D ≤ 0.0‬‬
‫‪C‬‬
‫‪C‬‬

‫‪tD ≥ 0.0‬‬
‫‪C‬‬ ‫‪D‬‬ ‫‪C‬‬

‫ﻧﻜﺘﻪ‪ :‬ﺑﻄﻮر ﻣﺸﺎﺑﻪ ﻣﻴﺘﻮان ﺛﺎﺑﺖ ﻛﺮد ﻛﻪ‬

‫‪M‬‬
‫در ﻓﺎﺻﻠﻪ ‪ CD‬ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻧﻘﻄﻪ ‪ C‬ﻣﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫در آن ‪ x2‬ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻣﺮﻛﺰ ﺳﻄﺢ ﻧﺎﺣﻴﻪ زﻳﺮ ﻣﻨﺤﻨﻲ‬
‫‪IE‬‬

‫‪tC = Ax2‬‬
‫‪D‬‬

‫‪35‬‬
 ‫ﻣﺤﺪودﻳﺖ ﻫﺎي ﻗﻀﺎﻳﺎي ﻟﻨﮕﺮ ﻣﺴﺎﺣﺖ‬
‫‪ (1‬در ﻓﺎﺻﻠﻪ ﻣﻮرد ﺑﺤﺚ ﻣﻔﺼﻞ ﻧﺒﺎﺷﺪ‬
‫‪ (2‬ﺗﻐﻴﻴﺮﻣﻜﺎﻧﻬﺎ ﻛﻮﭼﻚ و در ﻧﺎﺣﻴﻪ رﻓﺘﺎري اﻻﺳﺘﻴﻚ ﺧﻄﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ‬
‫‪ (3‬ﻓﻘﻂ اﺛﺮ ﺧﻤﺶ را در ﻧﻈﺮ ﻣﻴﮕﻴﺮﻳﻢ‬

‫‪36‬‬
 x1 x1 x1
A1 = bh , x1 = b A1 A1
2 3 A1 h h
A2 = bh , x2 = 2b h A2 A2
2 3 A2
x2 x2 x2
b b b

A1 = 2bh , x1 = b A1 = nbh , x1 =
( n + 3 ) x1
3 4 n+1 2
A2 = bh , x2 = 5b A2 = bh , x2 = b
3 x8 n+1 n+2
h
h
b x b

A = 2bh , x = 3b
A = 2bh , x=b 3 8
3 2

37
 ‫روش ﺑﺎر اﻻﺳﺘﻴﻚ ‪Elastic Load Method‬‬
‫ﻗﻄﻌﻪ از ﻳﻚ ﺗﻴﺮ در ﻓﺎﺻﻠﻪ ‪ AB‬را در ﻧﻈﺮ ﺑﮕﻴﺮﻳﺪ‬
‫‪MA A‬‬ ‫‪B‬‬ ‫‪MB‬‬
‫ﺳﭙﺲ ﻓﺮض ﻛﻨﻴﺪ‪:‬‬
‫ﻧﻘﺎط اﻧﺘﻬﺎﻳﻲ ﺗﻐﻴﻴﺮﻣﻜﺎن ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﺪ‬

‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬
‫‪θ A = tB → θ A = − tB‬‬
‫‪M/EI‬‬ ‫‪L A‬‬ ‫‪L A‬‬
‫‪xD‬‬
‫‪M‬‬
‫‪tB = ∫ x1‬‬ ‫‪dx‬‬
‫‪θA‬‬ ‫‪A‬‬ ‫‪EI‬‬
‫‪mθA m‬‬ ‫‪xC‬‬
‫)‪d(tD/C‬‬ ‫‪x‬‬
‫‪1 B M‬‬
‫‪tD/C‬‬ ‫‪→ θ A = − ∫ x1‬‬ ‫‪dx‬‬
‫‪L xA EI‬‬

‫‪38‬‬
 ‫روش ﺑﺎر اﻻﺳﺘﻴﻚ‬
‫اﻛﻨﻮن ﻳﻚ ﺗﻴﺮ ﻓﺮﺿﻲ ﺑﺎ ﻫﻤﺎن ﻫﻨﺪﺳﻲ ﺗﻴﺮ ‪ AB‬اﺧﺘﻴﺎر ﻛﻨﻴﺪ‪ ،‬ﻛﻪ ﺗﺤﺖ ﺑﺎرﮔﺬاري ‪ M‬ﻗﺮار دارد‬
‫‪IE‬‬
‫ﺳﭙﺲ ﺑﻪ ﺗﺤﻴﻠﻲ ﻓﺮﺿﻲ زﻳﺮ ﻣﻴﭙﺮدازﻳﻢ‪.‬‬

‫‪FBD = ∑ M B = 0.0‬‬
‫‪xB‬‬
‫‪M‬‬
‫‪RA × L − ∫ x1‬‬ ‫‪dx = 0.0‬‬
‫‪xA‬‬
‫‪EI‬‬
‫‪x‬‬
‫‪1 B M‬‬
‫‪RA = ∫ x1‬‬ ‫‪dx‬‬
‫‪L xA EI‬‬
‫‪x‬‬
‫‪1 B M‬‬
‫‪VA = RA → VA = ∫ x1‬‬ ‫‪dx‬‬
‫‪L xA EI‬‬
‫‪θ A = −VA‬‬
‫‪39‬‬
 ‫روش ﺑﺎر اﻻﺳﺘﻴﻚ‬
‫اﻛﻨﻮن ﺑﻪ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ دوران ﻧﻘﻄﻪ دﻟﺨﻮاه ‪ m‬ﻣﻴﭙﺮدازﻳﻢ‬
‫‪θm = θ A + θm A‬‬

‫‪xB‬‬ ‫‪xm‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪M‬‬ ‫‪M‬‬
‫‪θ m = ∫ x1 dx + ∫ dx‬‬
‫‪L xA EI‬‬ ‫‪xA‬‬
‫‪EI‬‬
‫ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺑﺮش ﻧﻘﻄﻪ ‪ m‬در ﺗﻴﺮ ﻓﺮﺿﻲ‬
‫‪xm‬‬
‫‪M‬‬
‫∫ ‪Vm = RA −‬‬ ‫‪dx‬‬
‫‪xA‬‬
‫‪EI‬‬
‫‪xB‬‬ ‫‪xm‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪M‬‬ ‫‪M‬‬
‫‪Vm = ∫ x1‬‬ ‫∫ ‪dx −‬‬ ‫‪dx‬‬
‫‪L xA EI‬‬ ‫‪xA‬‬
‫‪EI‬‬
‫‪θ m = −Vm‬‬ ‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺷﻴﺐ ﻫﺮ ﻧﻘﻄﻪ دﻟﺨﻮاه از ﻣﻨﺤﻨﻲ اﻻﺳﺘﻴﻚ ﺗﻴﺮ ﻣﻮرد ﺑﺤﺚ ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ‬
‫ﺑﺎ ﻗﺮﻳﻨﻪ ﺑﺮش آن ﻧﻘﻄﻪ در ﺗﻴﺮ ﻓﺮﺿﻲ ﺗﺤﺖ ﺑﺎرﮔﺬاري ‪M‬‬
‫‪40‬‬
‫‪IE‬‬
 ‫روش ﺑﺎر اﻻﺳﺘﻴﻚ‬
‫اﻛﻨﻮن ﺑﻪ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ دوران ﻧﻘﻄﻪ دﻟﺨﻮاه ‪ m‬ﻣﻴﭙﺮدازﻳﻢ‬
‫‪∆ m = xm θ A − tm A‬‬
‫‪xm‬‬ ‫‪xm‬‬
‫‪xm‬‬ ‫‪M‬‬ ‫‪M‬‬
‫‪∆m = −‬‬
‫‪L‬‬ ‫‪∫x x1 EI dx + x∫ x2 EI dx‬‬
‫‪A‬‬ ‫‪A‬‬

‫ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻟﻨﮕﺮ ﻧﻘﻄﻪ ‪ m‬در ﺗﻴﺮ ﻓﺮﺿﻲ‬

‫‪xm‬‬
‫‪M‬‬
‫‪M m = RA × xm − ∫ x2‬‬ ‫‪dx‬‬
‫‪xA‬‬
‫‪EI‬‬
‫‪xm‬‬ ‫‪xm‬‬
‫‪xm‬‬ ‫‪M‬‬ ‫‪M‬‬
‫= ‪Mm‬‬
‫‪L‬‬ ‫‪∫x x1 EI dx − x∫ x2 EI dx‬‬
‫‪A‬‬ ‫‪A‬‬

‫ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ ﺗﻐﻴﻴﺮﻣﻜﺎن ﻫﺮ ﻧﻘﻄﻪ دﻟﺨﻮاه از ﻣﻨﺤﻨﻲ اﻻﺳﺘﻴﻚ ﺗﻴﺮ ﻣﻮرد ﺑﺤﺚ ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ‪→ ∆ m = − M m‬‬
‫ﺑﺎ ﻗﺮﻳﻨﻪ ﻟﻨﮕﺮ ﺧﻤﺸﻲ آن ﻧﻘﻄﻪ در ﺗﻴﺮ ﻓﺮﺿﻲ ﺗﺤﺖ ﺑﺎرﮔﺬاري ‪M‬‬
‫‪IE‬‬
‫‪41‬‬
 V = 0.0 ‫روش ﺗﻴﺮ ﻣﺰدوج‬
θ = 0.0
∆ = 0.0 M = 0.0
θ ≠ 0.0 V ≠ 0.0
∆ ≠ 0.0 M ≠ 0.0
θ ≠ 0.0
V ≠ 0.0
∆ = 0.0
M = 0.0
θ ≠ 0.0 V ≠ 0.0
∆ = 0.0 M = 0.0
θ ≠ 0.0 V ≠ 0.0
∆ = 0.0 M = 0.0
θ + ≠ θ − ≠ 0.0 V + ≠ V − ≠ 0.0
∆ ≠ 0.0 M ≠ 0.0
42
 ‫روش ﻫﺎي اﻧﺮژي‪Energy Method‬‬
‫ﺑﻪ ﺻﻮرت ﺗﺪرﻳﺠﻲ وارد ﺷﻮد‪ ،‬ﺑﻄﻮرﻳﻜﻪ‬ ‫اﮔﺮ ﺑﻪ ﻳﻚ ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺳﺎزه اي ﻧﻴﺮوﻫﺎي ‪F1 , F2 , F3 ,..., Fn‬‬
‫ﻣﻘﺪار آﻧﻬﺎ از ﺻﻔﺮ ﺗﺎ ﻣﻘﺪار ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻛﻨﺪ‪ .‬ﺗﻐﻴﻴﺮﻣﻜﺎن ﻧﻘﻄﻪ ﻣﺤﻞ اﺛﺮ آﻧﻬﺎ در راﺳﺘﺎي ﺧﻮدﺷﺎن ﺑﻪ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻪ ﺷﺮﻃﻲ ﻛﻪ ﺳﺎزه در ﻣﺤﺪود رﻓﺘﺎر اﻻﺳﺘﻴﻚ ﺧﻄﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪.‬‬ ‫ﺗﺮﺗﻴﺐ ‪∆1 ,∆ 2 ,∆ 3 ,...,∆ n‬‬
‫ﻛﺎر ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ ﻧﻴﺮوﻫﺎ ﺑﻪ ﺻﻮرت زﻳﺮ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻲ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪F2‬‬
‫‪∆1 F1‬‬
‫‪F3‬‬ ‫‪∆2‬‬ ‫‪Fi ∆ i‬‬
‫= ‪Wi‬‬
‫‪∆6‬‬ ‫‪2‬‬
‫‪∆3‬‬ ‫‪F6‬‬
‫‪∆4‬‬ ‫‪n‬‬
‫‪∆5‬‬ ‫→ ‪W = ∑Wi‬‬
‫‪i =1‬‬
‫‪F4‬‬ ‫‪1 n‬‬
‫‪F5‬‬ ‫‪W = ∑ ( F ∆ )i‬‬
‫‪2 i=1‬‬

‫‪43‬‬
 ‫روش ﻫﺎي اﻧﺮژي‪Energy Method‬‬
‫ﺑﺮاي ﺟﺴﻤﻲ ﻛﻪ داراي رﻓﺘﺎر اﻻﺳﺘﻴﻚ ﺧﻄﻲ ﺑﺎﺷﺪ در ﺻﻮرﺗﻲ ﻛﻪ ﺑﺎرﻫﺎي ﺧﺎرﺟﻲ ﺑﻪ ﺻﻮرت اﺳﺘﺎﺗﻴﻜﻲ‬
‫ﺑﻪ ﺳﺎزه وارد ﺷﻮﻧﺪ و در ﺟﺴﻢ ارﺗﻌﺎش و ﺗﻐﻴﻴﺮ دﻣﺎ اﻳﺠﺎد ﺷﻮد‪ ،‬ﻛﺎر ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﺧﺎرﺟﻲ ﺑﻪ ﺻﻮرت اﻧﺮژي‬
‫داﺧﻠﻲ در ﺟﺴﻢ ذﺧﻴﺮه ﻣﻲ ﺷﻮد‪.‬‬
‫‪W =U‬‬
‫اﻧﺮژي داﺧﻠﻲ ﻛﺎر ﺗﻨﺸﻬﺎ در ﺧﻼل ﻓﺮآﻳﻨﺪ اﻳﺠﺎد ﻛﺮﻧﺶ‬
‫ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ اﻧﺮژي داﺧﻲ در ﺣﺎﻟﺖ ﻛﻠﻲ‬
‫در ﻳﻚ ﻧﻘﻄﻪ ازﺟﺴﻢ ﻣﻴﺪاﻧﻬﺎي ﺗﻨﺶ و ﻛﺮﻧﺶ ﺑﻪ ﺻﻮرت زﻳﺮ ﻣﻴﺒﺎﺷﻨﺪ‬

‫‪x‬‬

‫} ‪σ = {σ x ,σ y ,σ z ,τ xy ,τ yz ,τ zx‬‬
‫‪y‬‬ ‫‪z‬‬ ‫} ‪ε = {ε x ,ε y ,ε z ,γ xy ,γ yz ,γ zx‬‬
‫‪44‬‬
 ‫اﻧﺮژي اﻟﻤﺎن ﻣﻮرد ﺑﺤﺚ‬

U = (σ x dydz )( ε x dx ) + (σ y dxdz )( ε y dy ) + (σ z dxdy )( ε z dz )

1 1 1
2 2 2
+ (τ xy dxdz )( γ xy dy ) + (τ yz dydz )( γ xy dx ) + (τ xz dxdy )( γ xz dz )
1 1 1
2 2 2
‫ ﺑﻪ ﺷﻜﻞ زﻳﺮ‬U 0 ‫ﺑﺎ ﺗﻌﺮﻳﻒ‬
U
U0 =
dxdydz
‫دارﻳﻢ‬

1 1 1 1 1 1
U = σ xε x + σ yε y + σ zε z + τ xyγ xy + τ xzγ xz + τ yzγ yz
2 2 2 2 2 2

45
 .‫ﺗﻨﺶ و ﻛﺮﻧﺶ ﺑﺎ ﺗﻮﺟﻪ ﺑﻪ رواﺑﻂ ﻫﻮك داراي ﻣﻌﺎدﻻت زﻳﺮ ﻣﻴﺒﺎﺷﻨﺪ‬

σx σy σz  τ xy
ε x = −ϑ  +  , γ xy =
E  E E G
σy σx σz  τ yz
εy = −ϑ  +  , γ yz =
E  E E G
σz σy σx  τ xz
ε z = −ϑ  +  , γ xz =
E  E E G
‫ ﺧﻮاﻫﻴﻢ داﺷﺖ‬U 0 ‫ﺑﺎ ﺟﺎﻳﮕﺬاري رواﺑﻂ ﻫﻮك در راﺑﻄﻪ‬
ϑ
U=
1
2E
( σ 2
x + σ 2
y + σ z )
2
−
E
( σ σ
x y + σ σ
x z + σ y z)
σ +
2G
(
1 2
τ xy + τ 2
yz + τ xz )
2

46
 ‫ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ اﻧﺮژي داﺧﻞ اﺟﺴﺎم در ﺣﺎﻟﺖ ﻣﺨﺘﻠﻒ‬
‫( ﺟﺴﻢ ﺗﺤﺖ اﺛﺮ ﻧﻴﺮوي ﻣﺤﻮري‬1

1 2 L
1  P ( x) 
2

U = ∫ U 0 dV = ∫ σ x dV = ∫  ∫   dA dx
V V 2E
0 
  (
A 2E  A x 
)  

( ) ( x) 
2
L
1  P x  L
 P 2
→U = ∫   
  ∫A dAdx = ∫  dx
0
2E  A( x)  0 
2 EA ( x ) 
‫( ﻋﻀﻮ ﺗﺤﺖ اﺛﺮ ﺧﻤﺶ ﺧﺎﻟﺺ‬2

 1  M ( x) y  
L 2
1 2
U = ∫ U 0 dV = ∫ σ x dV = ∫  ∫   dAdx
0  
V 2E A 2E I
V
  

1  M ( x)   ( x) 
2
L L
 M 2
→U = ∫ 
2 
  ∫A y dAdx = ∫  dx
0
2E  I  0 
2 EI 
47
 ‫ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ اﻧﺮژي داﺧﻞ اﺟﺴﺎم در ﺣﺎﻟﺖ ﻣﺨﺘﻠﻒ‬
‫( ﻋﻀﻮ ﺗﺤﺖ اﺛﺮ ﺑﺮش ﺧﺎﻟﺺ‬3
 1  V ( x)Q  
L 2
1
U = ∫ U 0 dV = ∫ τ dV = ∫  ∫   dAdx
V 2G xy
0  
A 2G
V
  It 
V ( x)  Q 
  V 2 ( x ) 
L 2 2 L
→U = ∫  ∫A   dAdx = ∫  dx
0
2G   It   0 
2 AG 
‫( ﻋﻀﻮ ﺗﺤﺖ اﺛﺮ ﭘﻴﭽﺶ ﺧﺎﻟﺺ‬4
 1  T ( x) r  
L 2
1 2
U = ∫ U 0 dV = ∫ τ dV = ∫  ∫   dAdx
V 2G xy
0  
A 2G
V
  j 

( ) ( x) 
2
1
L
 T x  L
 T 2
→U = ∫   ∫A r dAdx = ∫ 
2
 dx
0
2G  j  0 
2Gj 
48
 ‫روش ﻛﺎر ﻣﺠﺎزي ) ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻜﺎن‬
‫ﻣﺤﺪودﻳﺖ ﻫﺎي روش‬
‫‪ (1‬ﺳﺎزه ﺑﺎﻳﺪ ﻓﻘﻂ ﺗﺤﺖ اﺛﺮ ﻳﻚ ﺑﺎر ﻣﺘﻤﺮﻛﺰ ﺑﺎﺷﺪ‬
‫‪ (2‬ﻓﻘﻂ ﺗﻐﻴﻴﺮﻣﻜﺎن ﻧﻘﻄﻪ ﺗﺤﺖ اﺛﺮ ﻧﻴﺮو در راﺳﺘﺎي ﻧﻴﺮو ﻗﺎﺑﻞ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﻗﻀﻴﻪ دوم ﻛﺎﺳﺘﻴﮕﻠﻴﺎﻧﻮ‬

‫ﺑﺮاي ﺟﺴﻤﻲ ﻛﻪ داراي رﻓﺘﺎر اﻻﺳﺘﻴﻚ ﺧﻄﻲ ﺑﺎﺷﺪ و درﺟﻪ ﺣﺮارت ﺛﺎﺑﺖ ﺑﻤﺎﻧﺪ و ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎه ﻫﺎ ﻓﺎﻗﺪ‬
‫ﻧﺸﺴﺖ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻣﺸﺘﻖ اﻧﺮژي داﺧﻞ ﺟﺴﻢ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻪ ﻫﺮﻛﺪام از ﺑﺎرﻫﺎي ﺧﺎرﺟﻲ ﻣﺆﺛﺮ ﺑﺮ آن ﺗﻐﻴﻴﺮﻣﻜﺎن‬
‫ﻧﻘﻄﻪ ﺗﺤﺖ اﺛﺮ ﺑﺎر را در راﺳﺘﺎي ﻫﻤﺎن ﻧﻴﺮو ﻧﺸﺎن ﻣﻴﺪﻫﺪ‪.‬‬
‫‪F2‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪n‬‬
‫‪∆1 F1‬‬
‫‪W = ∑ ( F ∆ )i‬‬ ‫‪F3‬‬ ‫‪∆2‬‬
‫‪2 i=1‬‬
‫‪∆6‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪∆3‬‬ ‫‪F6‬‬
‫‪1‬‬
‫‪U = ∫  σ iε i + τ iγ i dV‬‬ ‫‪∆4‬‬
‫‪∆5‬‬
‫‪‬‬
‫‪V 2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪‬‬
‫‪F4‬‬
‫‪F5‬‬
‫‪49‬‬
 ‫ﻓﺮض ﻣﻴﻜﻨﻴﻢ ﻧﻴﺮوي ‪ F‬ﺑﻪ اﻧﺪازه ‪ dF‬رﺷﺪ ﻛﻨﺪ‬

‫‪U 1 = U + dU‬‬
‫‪∂U‬‬
‫‪U1 = U +‬‬ ‫‪dF‬‬
‫‪∂F‬‬
‫ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ‪W1‬‬
‫ﺑﺮاي ﺟﺴﻤﻲ ﻛﻪ داراي رﻓﺘﺎر اﻻﺳﺘﻴﻚ ﺧﻄﻲ اﺳﺖ ﻣﻘﺎدﻳﺮ ‪ W‬و ‪ U‬ﺗﺎﺑﻊ وﺿﻌﻴﺖ‬
‫ﻧﻬﺎﻳﻲ ﺑﺎرﻫﺎي ﺧﺎرﺟﻲ ﻣﻲ ﺑﺎﺷﻨﺪ و ﺗﻘﺪم و ﺗﺎﺧﺮ ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﺧﺎرﺟﻲ ﺗﺎﺛﻴﺮي در ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ‬
‫ﻛﺎر و اﻧﺮژي ﻧﺪارد‪.‬‬
‫اﺑﺘﺪا ﻓﺮض ﻣﻴﻜﻨﻴﻢ ﻛﻪ ﻓﻘﻂ ﻧﻴﺮوي ‪ dFi‬ﺑﻪ ﺳﻴﺴﺘﻢ وارد ﺷﻮد و ﺳﭙﺲ ﺳﺎﻳﺮ ﻧﻴﻮرﻫﺎ ﺑﻪ‬
‫ﺳﻴﺴﺘﻢ اﺿﺎﻓﻪ ﺷﻮﻧﺪ‪.‬‬

‫‪50‬‬
 F2
∆1 F1
F3 ∆2
∆6
∆3 F6
d∆i ∆4
+ ∆5

dFi F4
F5
n
1 1
W 1 = dFi d ∆ i
*
W 2 = ∑ Fi ∆i + dFi ∆ i
*

2 i =1 2
n
1 1
W = W1 + W2 = dFi d ∆i + ∑ Fi ∆i + dFi ∆i
* * *

2 i =1 2

.
  
‫ د  دو دن از ن‬ n
1
W = ∑ Fi ∆i + dFi ∆i
*

i =1 2

→ W * = W + dFi ∆i 51
‫* ‪U1 = W‬‬
‫‪∂U‬‬
‫‪U+‬‬ ‫‪dF = W + dFi ∆i‬‬
‫‪∂F‬‬
‫‪∂U‬‬
‫= ‪∆i‬‬
‫‪∂Fi‬‬
‫ﺑﻪ ﻫﻤﻴﻦ ﻣﻨﻮال ﺑﺮاي ﺧﻤﺶ ﻧﻴﺰ ﻣﻴﺘﻮان ﺑﻪ ﺷﻜﻞ زﻳﺮ ﺑﺪﺳﺖ اورد‬
‫‪∂U‬‬
‫= ‪θi‬‬
‫‪∂M i‬‬
‫ﻛﻪ ﺑﺎ ﺟﺎﻳﮕﺬاري ‪ U‬در ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﺑﺎﻻ و دﻳﻔﺮاﻧﺴﻴﻞ ﮔﻴﺮي از دارﻳﻢ‪:‬‬
‫‪∂U‬‬ ‫‪∂M‬‬
‫‪L‬‬
‫‪1‬‬
‫‪=∫ M‬‬ ‫‪dx‬‬
‫‪∂M A 0 E ∂M A‬‬
‫‪52‬‬
‫‪R e‬‬ ‫‪F‬‬
‫‪g‬‬ ‫ﻧﻜﺎﺗﻲ درﺑﺎره ﻗﻀﻴﻪ دوم ﻛﺎﺳﺘﻴﮕﻠﻴﺎﻧﻮ‬
‫‪Q‬‬ ‫‪(1‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮﻣﻜﺎن اﻓﻘﻲ ﻧﻘﻄﻪ ‪g‬‬
‫‪∂U‬‬
‫‪= ∆ Hg‬‬
‫‪∂Q‬‬
‫‪c‬‬ ‫‪ (2‬ﻣﺤﺴﺒﻪ ﺗﻐﻴﻴﺮﻣﻜﺎن ﻗﺎﺋﻢ ﻧﻘﻄﻪ ‪g‬‬
‫‪R‬‬ ‫‪∂U‬‬
‫‪P‬‬ ‫‪= ∆Vg‬‬
‫‪∂F‬‬
‫‪ (3‬ﻣﻴﺰان ﻧﺰدﻳﻚ ﺷﺪن ﻧﻘﺎط ‪ c‬و ‪e‬‬
‫‪∆ ec = ∆ e + ∆ c‬‬
‫‪∂U‬‬
‫= ‪∆e + ∆c‬‬
‫‪∂R‬‬
‫‪ (4‬ﻣﻴﺰان دوران ﻋﻀﻮ ‪bc‬‬
‫‪b‬‬ ‫‪∆b + ∆ c‬‬
‫=‪θ‬‬
‫‪T‬‬ ‫‪c‬‬ ‫‪L‬‬
‫‪T‬‬ ‫‪P‬‬ ‫‪∂U‬‬
‫= ‪∆b + ∆ c‬‬ ‫‪P =0.0‬‬
‫‪∂T‬‬ ‫‪53‬‬
 ‫روش ﻛﺎر ﻣﺠﺎزي‬
‫ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺗﻐﻴﻴﺮﺷﻜﻞ ﺗﻴﺮ زﻳﺮ را ﺗﺤﺖ اﺛﺮ ﻧﻴﺮوﻫﺎ ﻣﺘﻌﺎدل ‪ F1 , F2 , F3 ,..., Fn‬در ﻧﻈﺮ‬
‫{‬ ‫}‬
‫ﻣﻴﮕﻴﺮﻳﻢ‪ .‬در اﻳﻦ ﺻﻮرت ﺗﻨﺶ ﻫﺎي ‪ σ = σ x ,σ y ,σ z ,τ xy ,τ yz ,τ zx‬و ﻛﺮﻧﺶ‬
‫{‬ ‫}‬
‫ﻫﺎي ‪ ε = ε x ,ε y ,ε z ,γ xy ,γ yz ,γ zx‬در ﺟﺴﻢ ﻇﺎﻫﺮ ﻣﻲ ﺷﻮد‪ .‬اﮔﺮ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻜﺎن ﻧﻘﺎط‬
‫ﺗﺤﺖ ﺑﺎر ﺧﺎرﺟﻲ را ﺑﻪ ﺗﺮﺗﻴﺐ‪ ∆1 ,∆ 2 , ∆ 3 ,..., ∆ n‬ﻧﺸﺎن دﻫﻴﻢ ﺧﻮاﻫﻴﻢ داﺷﺖ‪.‬‬
‫ﺧﺎرﺟﻲ‬ ‫داﺧﻠﻲ‬

‫‪Fi‬‬ ‫‪σi τi‬‬

‫=‬
‫‪∆i‬‬ ‫‪εi γ i‬‬ ‫‪1 n‬‬
‫‪WI = ∑ ( F ∆ )i‬‬
‫‪2 i=1‬‬ ‫‪WI = U I‬‬
‫‪1‬‬ ‫‪1‬‬ ‫‪‬‬
‫‪U I = ∫  σ iε i + τ iγ i dV‬‬
‫‪‬‬
‫‪V 2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪‬‬
‫‪54‬‬
 ‫اﻛﻨﻮن ﻫﻤﺎن ﺟﺴﻢ را ﺗﺤﺖ اﺛﺮ ﻣﺠﻤﻮﻋﻪ دﻳﮕﺮ از ﻧﻴﺮوﻫﺎ در ﻧﻈﺮ ﺑﮕﻴﺮﻳﺪ‪ ،‬ﻧﻴﺮوﻫﺎي‬
‫ﺟﺪﻳﺪ را ﺑﺎ *‪ F1* , F2* , F3* ,...., Fn‬و ﺗﻐﻴﻴﺮﻣﻜﺎن ﻫﺎي آن را ﺑﺎ ‪∆*1 ,∆*2 , ∆*3 ,..., ∆*n‬‬
‫ﻧﺸﺎن ﻣﻴﺪﻫﻴﻢ‪ .‬ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺗﻨﺸﻬﺎ و ﻛﺮﻧﺸﻬﺎ را ﺑﺎﻻ ﻧﻮﻳﺲ* ﻣﺸﺨﺺ ﻣﻴﻜﻴﻨﻢ‪.‬‬
‫ﺧﺎرﺟﻲ‬ ‫داﺧﻠﻲ‬

‫‪F‬‬ ‫*‬
‫‪σ‬‬ ‫*‬
‫‪τ‬‬ ‫*‬
‫=‬
‫‪i‬‬ ‫‪i‬‬ ‫‪i‬‬

‫‪∆i‬‬
‫*‬
‫‪ε‬‬ ‫*‬
‫‪i‬‬ ‫‪γ‬‬ ‫*‬
‫‪i‬‬

‫‪1 n‬‬
‫‪WII = ∑ ( F ∆ )i‬‬
‫*‬

‫‪2 i=1‬‬ ‫‪WII = U II‬‬

‫‪1 * * 1 * *‬‬
‫‪U II = ∫  σ i ε i + τ i γ i dV‬‬
‫‪‬‬
‫‪V 2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪‬‬
‫‪55‬‬
 ‫اﻛﻨﻮن ﺣﺎﻟﺖ ﺳﻮﻣﻲ را در ﻧﻈﺮ ﺑﮕﻴﺮﻳﺪ ﻛﻪ در آن اﺑﺘﺪا ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﺳﺘﺎره دار ﺑﻪ ﺳﺎزه اﺛﺮ‬
‫ﻛﻨﻨﺪ و ﺳﭙﺲ در ﺣﻀﻮر آﻧﻬﺎ ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﺑﺪون ﺳﺘﺎره * ﺑﻪ ﺟﺴﻢ اﻋﻤﺎل ﺷﻮدم‪ .‬در اﻳﻦ‬
‫ﺻﻮرت ﻛﺎر و اﻧﺮژي )‪U‬و ‪ (W‬ﺑﻪ ﺻﻮرت زﻳﺮ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻴﺸﻮد‪.‬‬

‫) ‪W = ∑ ( F ∆ )i + ∑ ( F ∆ )i + ∑ ( Fi* ∆ i‬‬
‫‪1 n‬‬ ‫*‬ ‫‪1 n‬‬ ‫‪n‬‬

‫‪2 i=1‬‬ ‫‪2 i=1‬‬ ‫‪i =1‬‬

‫) ‪W = WI + WII + ∑ ( Fi* ∆i‬‬

‫‪n‬‬

‫‪i =1‬‬
‫ﺑﻄﺮﻳﻖ ﻣﺸﺎﺑﻪ‬

‫* ‪1‬‬ ‫‪1 * ‬‬

‫‪U = U I + U II + ∫  σ i ε i + τ i γ i dV‬‬
‫‪‬‬
‫‪V 2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪‬‬

‫‪56‬‬
 ‫اﻋﻤﺎل راﺑﻄﻪ ﻛﺎر ﻣﺠﺎزي‬
‫‪U =W‬‬
‫* ‪1‬‬ ‫‪1 * ‬‬
‫) ‪U I + U II + ∫  σ i ε i + τ i γ i dV = WI + WII + ∑ ( Fi* ∆i‬‬
‫‪n‬‬

‫‪‬‬
‫‪V 2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪‬‬ ‫‪i =1‬‬

‫ﻳﻌﻨﻲ ﻛﺎر ﺧﺎرﺟﻲ ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﺳﻴﺴﺘﻢ ‪ II‬در اﺛﺮ ﺗﻐﻴﻴﺮﺷﻜﻠﻬﺎي ﺧﺎرﺟﻲ ﺳﻴﺴﺘﻢ ‪I‬‬
‫‪ II‬در اﺛﺮ ﺗﻐﻴﻴﺮﺷﻜﻞ ﻫﺎي داﺧﻠﻲ ‪I‬‬ ‫ﺑﺮاﺑﺮ اﺳﺖ ﺑﺎ ﻛﺎر ﻧﻴﺮوﻫﺎي داﺧﻞ ﺳﻴﺴﺘﻢ‬
‫ﺳﻴﺴﺘﻢ‬
‫ﻧﻴﺮوﻫﺎي )*( داراي ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﻣﺠﺎزي و ﺗﻐﻴﻴﺮﺷﻜﻞ ﻫﺎي ﺑﺪون )*( ﺗﻐﻴﻴﺮﺷﻜﻞ ﻫﺎي‬
‫ﺣﻘﻴﻘﻲ ﻫﺴﺘﻨﺪ‪.‬‬
‫ﺳﻴﺴﺘﻢ ‪ II‬ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻧﻴﺮوي ﻣﺠﺎزي ﻧﺎﻣﻴﺪه ﻣﻴﺸﻮد‪.‬‬
‫ﺳﻴﺴﺘﻢ ‪ I‬ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺗﻐﻴﻴﺮﺷﻜﻞ ﺣﻘﻴﻘﻲ ﻫﻤﺴﺎز ﻧﺎم دارد‪.‬‬
‫‪57‬‬
 ‫روش ﺑﺎر واﺣﺪ‬
‫ﺳﺎزه ﺷﻜﻞ ﻣﻘﺎﺑﻞ را ﺗﺤﺖ اﺛﺮ ﻧﻴﺮوﻫﺎي ‪ F , F , F ,..., F‬در ﻧﻈﺮ ﺑﮕﻴﺮﻳﺪ ﻓﺮض ﻛﻨﻴﺪ‬
‫‪1‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪3‬‬ ‫‪n‬‬
‫ﻣﻴﺨﻮاﻫﻴﻢ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﻣﻜﺎن ﻧﻘﻄﻪ ‪ A‬را در ﺟﻬﺖ ﻧﺸﺎن داده ﺷﺪه ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻛﻨﻴﻢ‬
‫‪F2‬‬
‫‪∆1 F1‬‬
‫‪F3‬‬ ‫‪∆2‬‬
‫‪∆6‬‬
‫‪∆3‬‬ ‫‪F6‬‬
‫‪d∆i‬‬ ‫‪∆4‬‬
‫‪+‬‬ ‫‪∆5‬‬
‫‪dFi‬‬ ‫‪F4‬‬
‫‪F5‬‬
‫* ‪1‬‬ ‫‪1 * ‬‬ ‫اﻛﻨﻮن راﺑﻄﻪ ﻛﺎر ﻣﺠﺎزي ﺑﻪ ﺻﻮرت زﻳﺮ ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‬
‫‪1 × ∆ = ∫  σ i ε i + τ i γ i dV‬‬
‫*‬

‫‪‬‬
‫‪V 2‬‬ ‫‪2‬‬ ‫‪‬‬
‫ﺟﻬﺖ ﺳﺎده ﻛﺮدن راﺑﻄﻪ ﻓﻮق اﺑﺘﺪا روي ﻣﻘﻄﻊ ﻋﺮﺿﻲ ﻋﻀﻮ اﻧﺘﮕﺮال ﻣﻴﮕﻴﺮﻳﻢ و ﺳﭙﺲ روي ﻃﻮل ﻋﻀﻮ‬

‫‪1* × ∆ = ∫ N * d ∆ + ∫ M * dθ + ∫ V * d λ + ∫ T * dφ‬‬
‫‪L‬‬ ‫‪L‬‬ ‫‪L‬‬ ‫‪L‬‬

‫‪58‬‬
 ‫ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺣﻘﻴﻘﻲ‬ ‫ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻣﺠﺎزي‬
Ndx N N N* N*
d∆ =
AE

Vdx
dλ = V V V*
GA V*

Mdx
dθ = M M*
EI M M*

Tdx
dφ = T T T* T*
GJ

59
 ‫ﺑﺎ ﺟﺎﻳﮕﺬاري ﻧﻴﺮوﻫﺎ و ﺗﻐﻴﻴﺮﻣﻜﺎﻧﻬﺎي ﻓﻮق در راﺑﻄﻪ ﺑﺎﻻ ﻋﺒﺎرت زﻳﺮ ﻧﺘﻴﺠﻪ‬
‫ﻣﻴﺸﻮد‪.‬‬
‫*‬ ‫*‬ ‫*‬ ‫*‬
‫‪NN‬‬ ‫‪MM‬‬ ‫‪VV‬‬ ‫‪TT‬‬
‫∫ = ∆ × *‪1‬‬ ‫∫ ‪dx +‬‬ ‫∫ ‪dx +‬‬ ‫∫ ‪dx +‬‬ ‫‪dx‬‬
‫‪L AE‬‬ ‫‪L EI‬‬ ‫‪L GA‬‬ ‫‪L GJ‬‬

‫ﻧﻜﺘﻪ‪ :‬ﻣﺴﺤﺖ زﻳﺮ ﻣﻨﺤﻨﻲ ﺗﺎﺑﻊ ﺑﺪون )*( ﺿﺮﺑﺪر ﻣﻘﺪار ﺗﺎﺑﻊ )*( دار در ﻣﺤﻞ‬
‫ﻣﺮﻛﺰ ﺳﻄﺢ ﺗﺎﺑﻊ ﺑﺪون )*( ﺑﺮاﺑﺮ ﺑﺎ اﻧﺘﮕﺮال ﻫﺎي ﺑﺎﻻ ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‪.‬‬

‫‪60‬‬
 ‫اﺛﺮ ﻧﺸﺴﺖ در ﺗﻐﻴﻴﺮﻣﻜﺎن ﻫﺎي ﺳﺎزه‬
‫در ﺳﺎزه ﻫﺎي ﻣﻌﻴﻦ ﻧﺸﺴﺖ ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎﻫﻲ در اﻋﻀﺎ ﺗﻨﺶ و ﻛﺮﻧﺶ اﻳﺠﺎد ﻧﻤﻴﻜﻨﺪ‪.‬‬
‫ﻣﻴﺨﻮاﻫﻴﻢ ﺗﻐﻴﻴﺮﻣﻜﺎن ﻧﻘﻄﻪ دﻟﺨﻮاه ‪ i‬را در اﺛﺮ ﻧﺸﺴﺖ ﺗﻜﻴﻬﮕﺎﻫﻲ ﻣﺠﺎﺳﺒﻪ‬
‫ﻛﻨﻴﻢ‬

‫‪WExt = WInt = 0.0‬‬ ‫ﭼﻮن ﺳﺎزه ﻣﻌﻴﻦ‬

‫‪EEXt = 0.0 → 1* × ∆i + B*y ( −∆ B ) = 0.0‬‬

‫) ‪∆i = B*y ( ∆ B‬‬

‫‪B‬‬
‫‪A‬‬

‫‪61‬‬