Documenti di Didattica
Documenti di Professioni
Documenti di Cultura
:o3u0u2A “[ Y
ony Pun
ong 30d opeaIpa «s
owoo ¿ipuodxa so] ayusua]dunsg "so3sandnsaid saJez :
-uny J? Jep ap oÁ Je1em 19 “o87equa us “sofa] Ánu Y
anb so] 9p sajezuaurepun] sojsandnsald soj1a
-98 “1OQP[PS2 US AUINEINJUIAL IP SUE OJSG *UBALISP PIS
-QJOPOjJQuI SEPUINIISUO) SP[ IFMDSIP Á BOPI Bso .
-U0) B31€) HA “eUBUIny UQIDOe e] 1emB >p zed)
U9 PJQUBUl e] so [Pn9 :[eJuauIepuny u9nsan>eun e
Á OJUAJUIDOUO) [2 ANUI SIUVONP]AI Se] :OUBJIA
€zp
212301 UN) Teuopexr cano Oprunuap
y o1sandns 10d opuep UaJea ojos onb SEA £ á
7
SPAnMDaIp 1929]QEI59 US pi E a E
UIS “u0n: €
pa O SU)IQÍDII “SPUIOU 1909[qpIS9 PRO e] exed Is 10d 9p sep
5p 9 OJUSFUNDOUO) [ap oded p amb opa >p OE
JU O pnipe) oamow on9n
un ojsandns xJod opuep “ozad “pnime eun oxdunrs so vI10pranom
vz19m3 Y] amb o1sond “Pjupa1om ap Ta 108 apand vounu u9noe ey ap
119389 P[ US OJUAFUDOUO) [3P U9IUNÍ e] amb 0159 ap on8is ES
“o[p» vxed osorBpad sa
3UJY) J9UO) [92M Pp epusal) eun uo) ozuní “pnpes fu >p oJuarar
-IU9JUBUI [E 9[QUIOARÍ Pine eun ap ope3pnsax [a 39s apand ouerse1
2334 Ud IWINIIAUO) IP UQIDN[OSII TA “UQIDUNSIP P1S9 AP OPPa1yTu
Bis [9 OJP]O U9 sPUI J3uOd eJed pIraJos [eran us1q ojdwa(a uy
"sepepuny USIq sou3tI O sp sauoprsodns u3»ey saJquioy so]
[eno oy axqos o[panbe opoz e 111aj91 apand “eums us “sesming £ sa
-uasa1d e owo) sepesed SelouBisunsIo e OJue] “SedINUID seJIOS1 Y
OO) SOUBIPIJO) SOUILUIQUI] Y 'SOJUBIIBAUT SOUONP[OIIOS Y OLIOd SOHO
ay sojduns e ojuez asaeorde pong “apquqod *souatr o[ 10d “o tap
-PpIdA IIDPISUO) PIUI9) e] ajuajsms uamb anb pepita e] ap Pza]
“CIMJeU e] e ajuazajas u9risodns Bpo Y 2Ipnie ¿Pu3alo,, 1Og
o1snásip — o01sn3
enedgue — epredurs
oro — JOwe
uopeqordesop — u9peqolde
UQISIDAPL. — 09s3p
ugIspnda — UNIR
peppem — Prusjoasuq
:so xed soJu9mérs so[ aUBIpam sopeoyd
SR Salejod SODISPQ sodn u uaaedy “9JUIPOSUO) pepranoe =po1
soAn
P wopeanom o vios¡ndold ezsong e] uos anb »puspuos Y] 2p
OA souamoguaj sojanbe 219pusjua «Pruna, 10d
19 Á sapninoe :sawesado s9J010t3 SOp 3 opeapnsal [9
>p vueunyg uproe epoy anb sa *p!mied ap oyund IA
m!on
2JUOm
Anur ordpund
7 T
:0]€
j e] :0 ur Y ¿PO Ap
an
2pond ojos eer! uSO e]UTPp1IuS9v9rYunexsondsos »p OPpoe
11DJ
1 n Ue. Paa
¿nuz “ayuesdo and epuap Y] ope13 3
ar a Y o]sd o] quosod ap
ap U9PUN; Y] 9
as US enuap ?] .
a>e nE e] uo) UPIOe]
-euBuUIny UoQ 1 PIO!
jses 2159 u0) “UY
e] e OAJanA opuo
p
i o d u9nson)
-oandrosap OpeoyIus:s¿ Sp O -PDEJUJU
-ou) v31e9 eun “asinap apand u3Iquie] OuI09 Ad:
ours “olaa:
u9nom e] ap sOp9anp sojuouodxa SO] UOS 2nb
-uaJj9s u3u3n JU “SOJOquÍs ap u9pun] e] U3u3 ON “SO
Uu3sey
AP UQIDEIJUNUIO) PL exed sopezrpn uos opueno
-]Íp VUJO] US UBUOPUNÍ “So)mS]nSuJ, SOUJUIIA] Y LIMA
A :d19 “sauomoe “top “ojuafure1Jodulo) ap r[epot
Ie] Sau
oxodse “sojso8 :o[pa exed soppaw somo ezI[pn U9IQU
ap ugistusuey ey “ofengua] ep osn Te JAWS Ppt
-uormesuad,) sepuam ap UPPYaUNuIO) e] amb sel
ugiso1dxo e] 9p tansagns ez19nj e] aJueJpaw OUIs “sauo)
-e1] Y PUONUNJ ON “3JUDIAJIP SI UQISTUISUBI DP PIUIA *]
-U9919 SU] OLO) “SePnrusues] 195 uSpand u>9Iquie] J
ap ooI89pooIsd OY9Y [9 US PpuUNÍ 9S POUIA BIS “OMO
Pp OJUNÍUO) 19 DIUIWILIDINP JEIQUIE) Dpuayoid anb out
LO) [9 31GOS IIMIJUT DP POJUDZ Y] Y AIPPNTE UOIS
“tISIA 3P sOJUNd SI Y 9WIOJUO) JBNJDE Y ONO
dl
So “opvayuejd oomoyid eupqoid [9 ered aJueADpas eos
P ] uord;
*]nlPp tongo e ES
OIdA3Ju0) ns Je)pour [y “ono PP
-un(uo) 19 he Eon
Si |? AUSUIRIDANP Je1quie> apuorxd anb ouole
P 91q05 3mM[yuI Sp eoruo
E )r ey ¡0919 puajua ¿UOIeJUa
:
"[PUONPIIL 2 [LUONDEJ
vanads or «U oI $
se ns ia d, dee
UU
E oyMIP 3159
Opa, ua ' e* Onuonaua amb ojos “(uaB >
9 dpuodso110) Sa MuUAWIUIIIO) ab oyo:
«S9PMI nO %, , ou ru ou ap an b oy anb 3y:
sty
orsajo1d 9H? e[ US PIAWIDY PUN Ip “jp40m pajrjon barr alocons
jos Y OPPUISOP YIS9 UDIQUIM OPepunua [a %oBm] opundasug
-opuaynads> opruas [P 49 spemos sostaqued ss
2nb OJUY] U9 VPUAP OLUO) MILDSIP J9S Bpod OU s9pepIanos sos ap
opt 500 [9 UA, YO “nb weprués ajusua¡dus “stonpod
se s91quIoy soy ab e u9peas w ASIHAJUI Dpond vpeu
¿SO)JNU9D SO] AP PUpIAnor e] e ajualajar eunou euns
210
Y O1sa1 UVAPA K ope[¡oxesap IOUOPUANSES oruara
y ou09 ¡se OS[e sOmpuama epuap 10d 15 amb oyruáis
A9JOpavo op vormMpor upiopmdjo eun so PIUIMRIDMA >
ppaow prunor vun aued us Á pepa vun S ad uy sa
wd sop u9 Opiprap 19s anb aun ordpund qa “uprurdo fu ug
"«OPIPA,, 9 ¿QPIprna, ordpoud un>
ojvdos: pa ol] U9I2IsOd eso OÑ2N| OPuezensIp “oa e] ap vomjod
a 2n) U9 UORISOA OPELUO) sOXay sugisensiad opus
la b orsond “opumjora ap OBsay [9 SOWuJJazIo) “pepiaa.
9 v9pp Y] ap. opjuajue 19 'sogdio compar at
500 100
MPuapay o MPA) SAPYPIAA QUO) somnod MIS
IAAP
lo 'MYPY]AMESIp “O “pmpoe vuae upsaldxa
Mar O 0D vas MAQIPNIAd NAS PRAA 3 A
wo
bu e
uo20h49Upad
<epio “sapY]uagiÁosONA
ong s amedURO sus u090
osdUO)[9 “UNA
poo five vuosiad yy + opuadaaaid pap sa
IO ap opa 01 wm a he
| pS Ss que pued
ladyy validez objetiva E de la ciencia
xcia y la verde
ad, yma e
no pelce a Si no se cumple tal
exigencia e abro
abusando, en favor de sus
actitudes subjetiva da e
ps que no puede pretender. Ta
l cosa no es po ect
A por sí, sino que a la larga deteri
ora el prestigio n
generales de la ciencia.
qós
la base de la misma actitud, la aserción semántica aca-
mencionar es elevada al nivel de una exigencia moral: aque-
de la labor del científico que no tiene naturaleza teórica
ser designada con el nombre de “ciencia”, pues ello contri-
a confundir las fronteras).
o esa idea de la pureza de la ciencia como principal-
una idea moral profesional. En cuanto tal no puede tener
sión alguna de verdad. La formulación que le he dado refle-
propia actitud. Pero, al mismo tiempo, creo que esa misma
lación expresa la idea que —reflexionando— será generalmen-
onocida actualmente entre los científicos).
que hu-
En vistas de este reconocimiento general, no pareciera
idea continúa aún
“mucho más que decir sobre el tema. Si la
a dos razones: (a) en
o lugar a animados debates, ello se debe cumplimien-
al principio, su
“debido a que, pese a la adhesión
es aún lamentab lemente deficiente; y (b) en parte
n la práctica
“razón de desacuerdos con respecto de las conclusiones metodo-
.
que deben extraerse del principio
er la ex ig en ci a de pu re za en las ciencias s0-
ás difícil satisf ac
rales.
les que en las ciencias natu
lo pr im er o, es Un he ch o que la exigencia de pu-
'onrespecto a en la s ci encias eN que
l de sa ti sf ac er
mucho más difíci do al he cho de que el cien
es tá , es de bi
naturales. Ello, claro el natural, se
cuentra;
encu
en
dida que
, en m u cha mayor me estr
aja rd Nuo l as
al
sociia
ma en que trabaj
te
ion: almente con el
; i a o emoc i
s di ri gi da s a la situació!
más fuertes son la
“»Bo[opos +] ap oduro [9 03 Y
*peprieol
-uosoJd 9s JepruIs u9rpen3ys tun anb 913s0ur jepiáa “oSanT
) vppaxjo sa odwoR
ey op vanolqo Á vous u9ndiosap vun 0u0
owstur qe anb vumpop “eonpod epuspuas Pun PunDop tU UNp
sowapod
-sns ab SOPe[nunsip SaJeuIpainoe sojuduoduos) JenuoDua
seyonur ua Á “onu
“pa/tUQUOIA PIIOD Y] DP SOJPIUAMIAS sowed seno
¿ AP SESp! Y
-QUOJ) UQNEISIUIWP: “peraqH “perno OJU9UIBUOpUN
1usouaq ap
ua “pepiiquiso “omqrnbo *sasaJa1ur ap eJuomuIe “ooqud
9p o1da0u0s 19
SUDp! SP] Ud “SOSaJ9JUT 9 SOPaJd SP UJIO Y] u9 “JO[8A
ISUO) SU] US IS
UH “PONUIQUOII PIIOA Y] IP s9UOPINI
-ppuny so1do0uo ) So[ Ud UBINUL 9s >Juoueranas seonjod sopaou
u “openso ey (¿PUOpeu PJu
-28 SU] OIDO “JUE q SISIJPuUe un
OYIDUOIDA Y yuijod q9o doy
“009 ey ua vonyod Á *puso,,) Ur MOU
no) “*eompod ejuouos e] UH
-5u9J2 A VOISPP VIGO MS U9 “[PpIÁ]A JPUU
P1991109 MUAWPIHNUID UNO
-OSV) [OP BZA[PINIVU,, P[ Y OA US
uO) so] »nb seanolqns sap
-n[os PB] otuo) soperuosoid uos “UBUOPIP
ur vun ap sopv1[nsas
-01n 98 sep sp vun8[e UOPTIIPul Us “uopeja1dia1
OtusIu OT "May
so] APUOp “SAJUILIIO) suÍpjaní seurmoop uo) used
e ajusuresouedu
-00) vruap ap aIQUIOU [9 AND PPpho1ne Y] osreÑoz1
UOIUL O MUIP
¡se OPuBIUaJUL “BRUAP IP UBZUIJSIP 95 “SJUIWIJUIPS
e] zo] us
-suo) “seomppod sapninoe [en19 aULIpatu aPnvay Jo Á edwen
UDWISZI [Pp SasalD1
oxsond Yy “ensigero eJaueU eun aq *2JUDISIXO
OPIS By OSI
-ur SO DP YSUAOP Ud «¡Ímpemoord 0u07 ua “01110s9
ay “puopmn
pp axed vuanq anb opensou Py 1UAMAQUÍnejUr uasp
ajqupuidosap *p
-Su0) OYDAJIP [AP Ost) [9 UY "eompod Á rua. sp
OpIS UY SoJep
-70u1 Yun —OPuAIS UBNUNUO) “PpIpatu vuanq un Á—
-os sepuap sep mb ap oyoy 1 Utadxo SepuBIsunip Ssesg
"(SOpuaL seso U) JUAS PIB 9s UDIQUEI
o0Iojoapt ojasap Un u ajupuodsaxio) U9pEUIpur vun anb 1esuad
aqu) “opruos [e eavpop as ono anb sesuapu Zn] e] viugald 0915
upno9|pold
4 un 15 O “so¡n8uy1991 so[ Jod “omo Á so[ndu so] 10d
18) eBo[o>pI
21907 Yun bloJan oompuawa undpe anb eioppadms
2p Á sozipelozue soruapursuad 2p sajepos sepuap sey aemdap TPy.
-p spiu oJuw] so anb osa 10d s3 A “SO[EIMIBU SOUAUIQUAJ SO[ APOIP
-09S) [e Pprorpap vuosiad ey ap ose) ¡2 us anbJOÁBtIOYÓnul ope:
0 “on 0b vuppp ayed vusnu e] sa “sora » apar asoleq
en oÁn> buosiad PpO], “sa1quIoy somo so] 'ouRsap AP sozayeduoo
429
son las consecuenciass metodoló i
Ógic
de la idea de pureza de la pe la
con-
no hay acuerdo en relación con las E
b tan de la idea de pureza de la c
que bro encias me-
tencia. Una co:
idea en abstracto; otra, hacerla efectiva en la e
S
j ue
ndo no es de
Es evidente que la actividad que estamos discutie
s se dijo, sacar
tipo científico. Pero aun así, no podemos, como ante la ciencia,
de pureza de
la conclusión práctica, a partir de la idea bre de
de que esa actividad no debe ser emprendida por el hom
que de actuar así no
ciencia, Debemos subrayar muy enfáticamente
ciencia. Por el otro lado,
estaría actuando como representante de la
que la evaluación que el teórico
hay buenas razones para pensar
valor para orientar a los prácti-
efectuaría en muchos casos tendría cimiento di-
iendo de su cono
cos. Esta evaluación se efectuaría part conocimien-
recto y amplio de los hechos y conexiones relevantes. El
teór ico de esos hec hos y cone xiones, puesto a disposición del
to del misma
práctico, apenas si serviría para que este último obtenga la
ón de los dist into s pun tos de vista y oportunidades que
compre nsi
a dir ect ame nte fami liar izad a con ellos. Piénsese de
posee la per son
que se da entr e un méd ico y su paciente. Así,
la relación semejante
si se trat a de deci dir con respecto de un tratamiento
por ejemplo, en cuenta y sopesar las varia-
aun que el tom ar
médico o quirúrgico, ra no cons titu ye de por sí un
r y en cont
das consideraciones a favo al paciente una recomendación
de-
el méd ico dar á
problema teórico, que la opinión del médico
obli-
considerará
finida; muchas veces, se en mejor
que se ent ien de que el médico está
ga al paciente, pue sto en cuenta los inte-
posición para evaluar las posibilidades tomando
uaci ón de las cons ider acio nes en Jue-
esa eval
reses del paciente. Peroser tan incierta que el médico puede preferir
go puede, claro está, o le sea posible,
al pa-
al resp ecto , y tan ampliamente com
informar una decisión.
el adoptar
ciente, dejándole a éste o n la idea de pure mis
z
p a t i b l e c
que es com bajador teór
ico !
nsidero, pues, a , q u e el t r a
en ci a, y a d e m á s , una cosa propi
la ci
436
os em forma
mo emprenda ese salto irracional y ofrezca los resultad rtirse que
adve
de instrucciones al práctico. En este respecto debe
sidad de
esas instrucciones nunca exceptuarán al práctico de la nece
adoptar la resolución final, así como de aceptar la responsabilidad úl-
las ins-
tima. Para poner las cosas en claro, volvamos al ejemplo de
del mé-
trucciones que el médico da a su paciente. El asesoramiento
dico se funda en la actitud general existente con respecto al mante-
nimiento de la vida y la salud a la luz de sus conocimientos profe-
sionales. El paciente, empero, puede tener en cuenta otras conside-
raicones y circunstancias que son codeterminantes. Similarmente, las
directivas dadas por la economía aplicada son establecidas a partir
de las previsiones que el conocimiento del economista permiten en
las circunstancias y relaciones económicas dadas, siendo enteramen-
te concebible que el político responsable de las decisiones necesita-
rá atender también a otros puntos de vista, por ejemplo, los concer-
nientes a una estrategia militar o una táctica partidaria. Sin duda
que, partiendo de un punto de vista puramente económico, la ra-
cionalización del comercio minorista es indudablemente deseable. Sin
embargo, muchos políticos se oponen a tal idea, sea por razones de
ideología o de táctica partidaria, puesto que consideran una venta-
ja mantener una clase de pequeños comerciantes independientes
(“los granjeros de comercio”). Pese a buenas razones económicas,
Bismarck estaba en contra de la libertad de la industria, porque veía
en una industria en gran escala en aumento un peligro para el esta-
do La socialización del comercio en Rusia fue emprendida, no tan-
to en mérito a razones económicas, sino más bien por razones polí-
ticas: para desarrollar el movimiento cooperativo en la agricultura,
fomentando así la cohesión del nuevo estado.
Cabe generalizar como sigue a esos ejemplos: el hombre prácti-
co responsable, situado en medio de una situación real
en que tiene
que actuar, debe tomar en cuenta todas las actitudes
y todas las con-
sideraciones que pueden extraerse de las circunstan
cias en juego. Su
pr tiene que ser integral. El teóric
o nunca se encuentra ¿in mme-
las res de la misma manera. Sus
"sopemieu sepusp se] >5p 2 Us amb saper
[PIP SPUI sa ua
sey ap oua1ia? 19 u9 ¡eAJ9sqO ap
SO] opursedsen pasa anb
-124 e] Á pus. Y] 3p SoJuruIOp
Te onb 19
us1duos eqop O[Iadey
JEnPur 9 IJUIWBIE]O J9p
o1dxo Á BJsIa
onbune “(sauopeio[ea) soprinoe sas Jes
-pe10w prapse eun o
xexdope [2 09HuSp, Je PpaA ON
doxd eun ol
A “oomugulas OppuaJuOD 3P PIDA uoniso
Sp ezomd ap vapr
<ppejo1dia1UT 195 onb 2u9H PNUD Y]
"sesmprodIy SeAnoamp e
ed va
-1S JS UD ZAPIJEA AP SPPPIOp O SeorIQÍ91t) UQE e] ex
ql
-0]qUIS2 US INSISUOD apand eounu OJUSTuIpouo [ap pded:
-e1Oprapow pnipoe e] 10d PpeooaoId pepianse e] Jl
-ou UN vJuan> US OpuBuo] “ouIs “—pninse BUn sa a
-unu u9poe e] ap odui) [9 US OJUAFUDOUO) [Ap UPDU
:PIOUDIAJUO) PISO U9 SEPPIUDISNS SISI) SE] 3aeguasald “us
:spu ep
DDAUBUIIIA PSOD [11 “DANISOS eÁ OuO) “OJSg “SAA!
eun uSÁn3isuo) Opuen) el3o[ouxa1 e] DP OUJIA [9 US
-9109 sns anb eonopid erusprja VUISIu e] UO) OPLIsa
-BDOS SODPAUA SO[ AND [v1 U9pdaJad ap vup u
-epos SEU se] ep uanq un anb ap ouans [3U
-S) SOPIU[) SOPY1S SO] UH 'OJAPrpIgA OJUAUDO
-IsNppxa apuadap ej991109 u9por e amb ap usIp
t] Us epunj as “opuso [9 JvuJaqoS + sopeuer" t
“UlOY sO[ 9nb ap topupiu¡d vap! Y] *ezaQU) Y] 3P SARSp
-21 JULI aq“orquivs ua “oonpod [q Y An 0
—-OJW9S 3QOP Je Á— 91QUIOY UN $9 OlAdXI [4 "SOY
[PP 0po1 ap seJOpvpualajÍp seonjjod sep 301811 9
Ms) Y AND aqEpunua 10qu] vr] :oDmpod qe on[Í
uo) vaunu opunul Tap so1adxa soy sopojy pnb
+P MOS supyod souojsnpouos sas Á saUOPDwILque
L£p
01d un O OFIBUOPAN[OADA UN. “JOPrunozÓs un omo
) opuenyoe Sill as
ejrenioe anb ous “enux >p SIQUIOY OO) Opuenzde ejiei
so ou “oBrequia uls
“saduOJUS OJ9g "sajuBUTuIOpald seompod A SOPn3noe se] Jeomrpou
r Á Jeoeje opor
21QOS 2959P IP AND p159 OJUD “ODPRUAD OJUATIDOUO) MS US OPrPpuny [PuonEz
ojusaméxe un 9p xmed e Pepranoe ns e “797 07ubno us “¡eo
s ODJPUIP
[PP PPpIaBoe e] e “oyuopadad 03x91 [9p YI[ns9x OuIO) “DIAHOJ 9Ss 0I5H -
“o»mod Je onjp1pdns US UBINISAUO) PHUNU OPunt
I?p soxadxa so¡ sopoz anb eordxa eso) [BL “t1OptiBajur so a]qusuod
-s91 OMPI 9IQUOY [Pp vomod e] fe1opeppualajIp sa soj1adxa so”
>p eomjod e] peupeprpigesuodsas ns oomypod [e exmb ou orpa osad
“OJ|es 259 OUISTUI [> JENJ09J9 [eos oDppuap 7e aprdurr epen (6
*UYISDIP PUN Y Sepel3
-2]UT UOS SIUOJDPIHPISUO) SB] SEPOJ Ten) [9 u3 “oyes UN “[BuomeJr 01
-oe un e o1duors 9ompuo) Jenos eréo[ou»a1 e] “u9ze1 per 10q (8
"sauoJ9eJapIsuo) Á soAMalqo sa[quimsuauuodur > sad
-mppnu axua asnfe un xe180] u9 “o1duia]s Je1897U] Ud DSISUO) PIM]
-od PaJe1 Y] 'SO[eImeu seua) se] ap sej8ojoua1 sep e odn pengr >p
Jenos er8ojouxaj Bun Je[[oxiesop ap pepriqisod e] aqu on (Z
y “peprunuoo e] us Jopod uo) uejuano anb soma soy
us UBUnmIOp oy9y ap anb sep e aunojuo) “sepeidade ajusureanprod
1y “seompod sopn3noe sns 1980959 PI9q9P IM[jur vasop 1s (9 ,
"sesandnsald(souopeIo[YA)
Sopnine sas ajuaure3oJdxo Jepnuloj anb ausn anb ows “oonod or
“USTUIBULIJIOPE OPoj 9p Opeloye as1dUAJUEI Á SOYDOY Y 3JUIUILIINISO
9S19U9]8 Yqap [epos ODRUA[9 AND sa 04 BRUJO *] SP ezoznd e] ap
POP! e[ ap osioenxo aqap anb eor8o[opojau eruanasuo> e (6
8tp
YU
IVIDOS A VIIMIVAÍ VIJOSOTIA
S YN TIO AYUAAIDOS
SOOLLTIOd
SALV4aHa
9661
TIVIDOS A VIIGIYVANÍ
VIJOSOTIA IA OTAVANV