Marks Importance I'm 21 Century

¯ÖÆü»ÖÖ †¬µÖÖµÖ
´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤ü †Öî¸ü ÃÖÖ×ÆüŸµÖ ´Öë ´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤ü
´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤ü ÃÖ´ÖÖ•Ö êú ÷Öšü−Ö úÖê ÃÖ´Ö—Ö−Öê †Öî¸ü ˆÃÖê ²Ö¤ü»Ö−Öê úÖ
×¾Ö–ÖÖ−Ö Æîü … ´ÖÖŒÃÖÔ †Öî¸ü ‹ë÷Öê»ÃÖ −Öê ÃÖ−ÖË 1848 ´Öë 'ú´µÖæ×−ÖÃ™ü ´Öî×−Ö±úÃ™üÖê' ŸÖîµÖÖ¸ü
×úµÖÖ £ÖÖ … " Marx had an opportunity to make his own ideas
on the basis of communist activities when he went to
london to attend a congress of the newly formed
communist league in December 1847. In lengthy debates he
defended his view of how communism would come about
and in the end he and Engels were commissiond with the
task of putting down the doctrines of the league in simple
language. The result was the Communist Manifesto
published in February, 1848, which was to become the
(1)
classic outline of marx's theory.'' †£ÖÖÔŸÖË ÃÖ−ÖË 1847 úÖê •Ö²Ö
´ÖÖŒÃÖÔ ‹ú −Ö¾Ö×−ÖÙ´ÖŸÖ ÃÖÖ´µÖ¾ÖÖ¤üß »Öß÷Ö úß ÃÖ³ÖÖ ´Öë ¿Ö¸üßú ÆüÖê−Öê »ÖÓ¤ü−Ö ÷ÖµÖê ŸÖ²Ö
ˆ−Æëü †¯Ö−Öê ÃÖÖ´µÖ¾ÖÖ¤üß ´ÖÖî×»Öú ×¾Ö“ÖÖ¸üÖë úÖê ¯ÖÏú™ü ú¸ü−Öê úÖ †¾ÖÃÖ¸ü ×´Ö»ÖÖ …
¾ÖÆüÖÑ êú »ÖÓ²Öê ²ÖÆüÃÖ ´Öë ˆ−ÆüÖë−Öê †¯Ö−Öê ¥üÛÂ™üúÖê6Ö úÖ ÃÖ´Ö£ÖÔ−Ö
________________________________________________
2
(1) Peter Singer - Marx a very short introduction, Pg. 8

×úµÖÖ … †ÓŸÖŸÖ: »Öß÷Ö êú ×ÃÖ¨üÖÓŸÖÖë úÖê ÃÖ¸ü»Ö ³ÖÖÂÖÖ ´Öë ¯ÖÏÃŸÖãŸÖ ú¸ü−Öê úÖ úÖ´Ö
´ÖÖŒÃÖÔ †Öî¸ü ‹ë÷Ö»ÃÖ úÖê ÃÖÖï¯Ö ×¤üµÖÖ ÷ÖµÖÖ … −ÖŸÖß•ÖÖ µÖÆü Æãü†Ö ×ú 'ú´µÖæ×−ÖÃ™ü
´Öî×−Ö±úÃ™üÖê' ÃÖ−ÖË 1848 ±ú¸ü¾Ö¸üß úÖê ¯ÖÏúÖ¿Ö ´Öë †ÖµÖÖ •ÖÖê ´ÖÖŒÃÖÔ êú ŸÖŸ¾ÖØ“ÖŸÖ−Ö
úß ˆ¢Ö´Ö ºþ¯Ö¸êüÖÖ Æîü …
´ÖÖŒÃÖÔ êú ×¾Ö“ÖÖ¸üÖë úÖ ´Öæ»ÖÖ¬ÖÖ¸ü «Óü«üÖŸ´Öú ³ÖÖî×ŸÖú¾ÖÖ¤ü Æîü … ‡ÃÖúÖ

†£ÖÔ Æîü, ¤üÖê ¿ÖÛŒŸÖµÖÖë êú ¯ÖÖ¸üÃ¯Ö×¸üú «Óü«ü ÃÖê ³ÖÖî×ŸÖú •Ö÷ÖŸÖ úÖ ×¾ÖúÖÃÖ …
´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤ü ÃÖ´ÖÖ•Ö êú×»Ö‹ ‹êÃÖÖ ¿ÖÖÃÖ−Ö µÖÖ ¾µÖ¾ÖÃ£ÖÖ úÖê †Ö¤ü¿ÖÔ ÃÖ´Ö—ÖŸÖÖ Æîü
×•ÖÃÖ´Öë ×úÃÖß ³Öß ÁÖê6Öß úÖ ¿ÖÖêÂÖ6Ö −Ö ÆüÖê ÃÖêú … ¯Ö×¸üÁÖ´Ö ú¸ü−Öê¾ÖÖ»Öß ÁÖê6Öß êú
ÆüÖ£Ö ´Öë ¿ÖÖÃÖ−Ö Æîü ŸÖÖê ¾ÖÆü ×úÃÖß ¤æüÃÖ¸üß ÁÖê6Öß úÖ ¿ÖÖêÂÖ6Ö −ÖÆüà ú¸êü÷Öß … ´ÖÖ−Ö¾Ö
×¾ÖúÖÃÖ úÖê ¾Öî–ÖÖ×−Öú ¥üÛÂ™üúÖê6Ö ÃÖê ¤êüÖ−Öê-¯Ö¸üÖ−Öê úÖ ¯ÖÆü»ÖÖ ÁÖêµÖ ´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤ü úÖê
Æîü … ÃÖ−ÖË 1864 ´Öë ´ÖÖŒÃÖÔ −Öê '†ÓŸÖ¸üÖÔÂ™ÒüßµÖ ´Ö•ÖÌ¤æü¸üÃÖÓ‘Ö' úß Ã£ÖÖ¯Ö−ÖÖ úß †Öî¸ü
ˆÃÖúÖ ÃÖ±ú»Ö −ÖêŸÖéŸ¾Ö ³Öß ×úµÖÖ … ¾Öê ‹ú ÃÖ´Ö£ÖÔ Ø“ÖŸÖú †Öî¸ü ÃÖ×ÎúµÖ ÎúÖÓ×ŸÖúÖ¸üß
³Öß £Öê …
´ÖÖŒÃÖÔ −Öê úÆüÖ ×ú –ÖÖ−Ö úß »Ö´Ö6Ö ¸êüÖÖ ˆ−ÆüÖë−Öê −ÖÆüà Öà“ÖÖ Æîü …
×•ÖÃÖ ¯ÖÏúÖ¸ü 19¾Öà ¿ÖŸÖÖ²¤üß ´Öë ´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤ü ‹ú †×−Ö¾ÖÖµÖÔ ú›üß ²Ö−Öú¸ü †ÖµÖê £Öê
ˆÃÖß ¯ÖÏúÖ¸ü ˆ−Öêú †Ö÷Öê †Ö−Öê¾ÖÖ»Öê µÖã÷ÖÖë ´Öë ú×›üµÖÖÑ •Öã›ÍüÖ−ÖÖ †×−Ö¾ÖÖµÖÔ Æîü … ´ÖÖŒÃÖÔ
†Öî¸ü ‹ë÷Öê»ÃÖ êú ²ÖÖ¤ü ‡ÃÖ ×¾ÖúÖÃÖ ´Öë ÃÖ²ÖÃÖê ´ÖÆüŸ¾Ö¯Öæ6ÖÔ µÖÖê÷Ö ¾Öß.†Ö‡Ô. »Öê×−Ö−Ö −Öê
×¤üµÖÖ … Ã™üÖ×»Ö−Ö, Îæú¿“Öê¾Ö, ´ÖÖ†Öê-Ÿ•ÖêÍ-ŸÖãÓ÷Ö †Ö×¤ü ¸üÖ•Ö−Öß×ŸÖ–ÖÖë −Öê ³Öß ‡ÃÖ Îú´Ö úÖê
†Ö÷Öê ²ÖœÍüÖµÖÖ …
3
1. ´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤üß ×ÃÖ¨üÖÓŸÖÖë úÖ ÃÖÓ×Ö¯ŸÖ ¯Ö×¸ü“ÖµÖ
´ÖÖ−Ö¾Ö ÃÖ´ÖÖ•Ö êú Îú×´Öú ×¾ÖúÖÃÖ úÖê »Öêú¸ü ´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤ü †¯Ö−ÖÖ

×ÃÖ¨üÖÓŸÖ ºþ¯ÖÖ×µÖŸÖ ú¸üŸÖÖ Æîü … ´ÖÖŒÃÖÔ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü ×¾ÖúÖÃÖ êú ´ÖÖ÷ÖÔ ´Öë †›Íü“Ö−Öë
•ÖÌºþ¸ü ÆüÖêŸÖß Æîü †Öî¸ü †ÓŸÖÙ¾Ö¸üÖê¬ÖÖë êú ˆŸ¯Ö®Ö ÆüÖê−Öê ¯Ö¸ü Æüß ‹ú −ÖµÖß ¾µÖ¾ÖÃ£ÖÖ ŸÖîµÖÖ¸ü
ÆüÖêŸÖß Æîü … µÖÆü ¾µÖ¾ÖÃ£ÖÖ ´Ö−ÖãÂµÖ ÃÖ´ÖÖ•Ö êú ×¾ÖúÖÃÖ úÖê †Ö÷Öê ²ÖœÍü−Öê úÖ †¾ÖÃÖ¸ü
¤êüŸÖß Æîü … ›üÖò. ¯ÖÖ¸üÃÖ−ÖÖ£Ö ×´ÖÁÖ úß ¸üÖµÖ ´Öë, " ´ÖÖŒÃÖÔ úß ¥üÛÂ™ü ´Öë ³ÖÖ¾Ö¾ÖÖ×¤üµÖÖë
(Æüß÷Öê×»ÖµÖ−Ö) úÖ ¯Ö¸ü´ÖŸÖŸ¾Ö (Absolute) ÃÖŸµÖ ÃÖê ²ÖÆãüŸÖ ¤æü¸ü Æîü … Æüß÷Ö»Ö
«üÖ¸üÖ ¯ÖÏ×ŸÖ¯ÖÖ×¤üŸÖ ×¾Ö“ÖÖ¸üŸÖŸ¾Ö ¯ÖÏŸµÖÖ †−Öã³Ö¾Ö÷Ö´µÖ −ÖÆüà Æîü … ¾ÖÆü ¾Öî–ÖÖ×−Öú
×−ÖµÖ´ÖÖë ¯Ö¸ü ³Öß Ö¸üÖ −ÖÆüà ˆŸÖ¸üŸÖÖ … ´ÖÖŒÃÖÔ −Öê ³ÖÖ¾Ö¾ÖÖ¤üß ¤ü¿ÖÔ−Ö úÖ ×¾Ö¸üÖê¬Ö
ú¸üŸÖê Æãü‹ ˆÃÖê ú»¯Ö−ÖÖ´Öæ»Öú ×ÃÖ¨ü ×úµÖÖ ŸÖ£ÖÖ ˆÃÖêú Ã£ÖÖ−Ö ¯Ö¸ü ¾ÖÃŸÖã¾ÖÖ¤üß
¤ü¿ÖÔ−Ö úß Ã£ÖÖ¯Ö−ÖÖ úß … Æüß÷Öê»Ö êú †−ÖãÃÖÖ¸ü ¾ÖÃŸÖã•Ö÷ÖŸÖ úÖ ×−Ö´ÖÖÔ\Ö
×¾Ö“ÖÖ¸ü-ŸÖŸ¾Ö úß ¯ÖÏê¸ü\ÖÖ ÃÖê ÆüÖêŸÖÖ Æîü … ¾ÖÆü ¾ÖÃŸÖã-•Ö÷ÖŸÖ úÖê ×¾Ö“ÖÖ¸ü-ŸÖŸ¾Ö úÖ
²ÖÖÊ ‘Ö™ü−ÖÖŸ´Öú Ã¾Öºþ¯Ö ´ÖÖ−ÖŸÖÖ Æîü … ¯Ö¸ü−ŸÖã ´ÖÖŒÃÖÔ úß ¥üÛÂ™ü ´Öë ¯Ö¸ü´ÖŸÖŸ¾Ö
−ÖÖ´Ö úß úÖê‡Ô ³Öß “Öß•ÖÌ −ÖÆüà Æîü … ³ÖæŸÖ Æüß ¾ÖÃŸÖãŸÖ: Æü´ÖÖ¸üß “ÖêŸÖ−ÖÖ, †ÖŸ´ÖÖ ‹¾ÖÓ
×¾Ö“ÖÖ¸üÖë úÖ •Ö−Öú Æîü •ÖÖê ãú”û ³Öß ‡Û−¦üµÖ÷ÖÖê“Ö¸ü Æîü, ÃÖÓÃÖÖ¸ü ´Öë ×•ÖÃÖúß ÃÖ¢ÖÖ
¯ÖÏŸµÖÖ Æîü … ³ÖÖî×ŸÖú •Ö÷ÖŸÖ ´Öë •ÖÖê Æü´ÖÖ¸êü †¬µÖµÖ−Ö úÖ ×¾ÖÂÖµÖ ²Ö−Ö ÃÖúŸÖÖ Æîü,
¾ÖÆüß ³ÖæŸÖ Æîü, ¾ÖÆüß ¯Ö¤üÖ£ÖÔ Æîü …" (1)
†Ö¬µÖÖŸ´Ö¾ÖÖ¤üß •Öß¾ÖÖë úß ˆŸ¯Ö×¢Ö ¯ÖÏéú×ŸÖ ÃÖê Ã¾ÖßúÖ¸ü ú¸üŸÖê Æïü … ¾Öê
´Ö−ÖãÂµÖ úß “ÖêŸÖ−ÖÖ †Öî¸ü ×¾Ö“ÖÖ¸ü ¿ÖÛŒŸÖ úÖê Ã£Öæ»Ö ¯ÖÏéú×ŸÖ úÖ ÷Öã6Ö −ÖÆüà ´ÖÖ−ÖŸÖê …
´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤ü ‡“”ûÖ †Öî¸ü “ÖêŸÖ−ÖÖ úÖê ´ÖÛÃŸÖÂú úÖ úÖµÖÔ ÃÖ´Ö—ÖŸÖê Æïü … †Ö¬µÖÖŸ´Ö¾ÖÖ¤üß
4
´Ö−ÖãÂµÖ úß ‡“”ûÖ, ×¾Ö“ÖÖ¸ü †Öî¸ü úÖµÖÖí úÖê †ÖŸ´ÖÖ úß ×ÎúµÖÖ ÃÖ´Ö—ÖŸÖê Æîü †Öî¸ü
¯ÖÏŸµÖÖ úÖµÖÖí úÖê Ã£Öæ»Ö ¿Ö¸üß¸ü úß ×ÎúµÖÖ …
________________________________________________
(1) ›üÖò. ¯ÖÖ¸üÃÖ−ÖÖ£Ö ×´ÖÁÖ - ´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤ü †Öî¸ü ˆ¯Ö−µÖÖÃÖúÖ¸ü µÖ¿Ö¯ÖÖ»Öü, ¯Öé. 17
³ÖÖî×ŸÖú¾ÖÖ¤ü
³ÖÖî×ŸÖú¾ÖÖ¤ü ¿Ö²¤ü úÖ †£ÖÔ Æîü, ÃÖÓÃÖÖ¸ü úß ¯ÖÏŸµÖêú ¾ÖÃŸÖã ³ÖæŸÖ
†£ÖÖÔŸÖË ¯Ö¤üÖ£ÖÔ ÃÖê ˆ¤Ëü³ÖæŸÖ, ×−ÖµÖ×´ÖŸÖ †Öî¸ü ÃÖÓ“ÖÖ×»ÖŸÖ Æîü … ³ÖÖî×ŸÖú¾ÖÖ¤ü úÖ ˆ¤Ëü³Ö¾Ö
»Ö÷Ö³Ö÷Ö 2500 ¾ÖÂÖÔ ¯Öæ¾ÖÔ “Öß−Ö, ³ÖÖ¸üŸÖ †Öî¸ü µÖæ−ÖÖ−Ö ´Öë Æãü†Ö … ¾Öî–ÖÖ×−Öú Ø“ÖŸÖ−Ö êú
†³ÖÖ¾Ö ´Öë ‡ÃÖ ×¾Ö“ÖÖ¸ü¬ÖÖ¸üÖ úÖê úÖê‡Ô ÃÖ²Ö»Ö †Ö¬ÖÖ¸ü −ÖÆüà ×´Ö»Ö ÃÖúÖ … †Ö»ÖÖê“µÖ
»ÖêÖú µÖ¿Ö¯ÖÖ»Ö †¯Ö−Öß ¸ü“Ö−ÖÖ '´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤ü' ´Öë ³ÖÖî×ŸÖú¾ÖÖ¤ü ¯Ö¸ü ¯ÖÏúÖ¿Ö ›üÖ»ÖŸÖê Æãü‹
úÆüŸÖê Æïü, " ´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤ü úß ¥üÛÂ™ü ´Öë ÃÖÓÃÖÖ¸ü ÃÖŸµÖ †Öî¸ü ¾ÖÖÃŸÖ×¾Öú Æîü … ‡ÃÖ
¯ÖÏéú×ŸÖ úÖê ‡Û−¦üµÖÖë «üÖ¸üÖ ÃÖ´Ö—ÖÖ †Öî¸ü †−Öã³Ö¾Ö ×úµÖÖ •ÖÖ ÃÖúŸÖÖ Æîü … ‡ÃÖ
¯ÖÏéú×ŸÖ ´Öë Æüß ÷Ö×ŸÖ †Öî¸ü “ÖêŸÖ−ÖÖ (motion and consciousness) úÖ
×¾ÖúÖÃÖ ÆüÖêŸÖÖ Æîü …" (1)
´ÖÖŒÃÖÔ †Öî¸ü ‹ë÷Öê»ÃÖ −Öê «Óü«üÖŸ´Öú ³ÖÖî×ŸÖú¾ÖÖ¤ü úß Ã£ÖÖ¯Ö−ÖÖ úß

£Öß … ´ÖÖŒÃÖÔ −Öê µÖÆü ×¾Ö“ÖÖ¸ü Æüß÷Öê»Ö ÃÖê ÷ÖÏÆü6Ö ×úµÖÖ £ÖÖ … Æüß÷Öê»Ö úß «Óü«üÖŸ´ÖúŸÖÖ
³ÖÖî×ŸÖú¾ÖÖ¤üß −ÖÆüà †Ö¤ü¿ÖÔ¾ÖÖ¤üß £Öß … ´ÖÖŒÃÖÔ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü «Óü«ü¾ÖÖ¤ü ²ÖÖÊÃÖÓÃÖÖ¸ü †Öî¸ü
†ÖÓŸÖ×¸üú ´ÖÖ−Ö¾Ö-×¾Ö“ÖÖ¸üÖë úß ÷Ö×ŸÖ¿Öß»ÖŸÖÖ êú ÃÖÖ´ÖÖ−µÖ ×−ÖµÖ´ÖÖë úÖ †¬µÖµÖ−Ö
ú¸üŸÖÖ Æîü … ÃŸÖÖ×»Ö−Ö êú ´ÖŸÖ ´Öë ‡ÃÖúÖ «Óü«üÖŸ´Öú ³ÖÖî×ŸÖú¾ÖÖ¤ü úÖ −ÖÖ´Ö ¯Ö›Íü−Öê úÖ
úÖ¸ü6Ö µÖÆü Æîü ×ú ¯ÖÏÖéú×ŸÖú ‘Ö™ü−ÖÖ†Öë úÖê ¤êüÖ−Öê, ¯Ö¸üÖ−Öê †Öî¸ü ¯ÖÆü“ÖÖ−Ö−Öê úÖ
´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤üß œÓü÷Ö «Óü«üÖŸ´Öú Æîü … ´ÖÖŒÃÖÔ úß ¸üÖµÖ ´Öë «Óü«üÖŸ´Öú ¯ÖÏ×ÎúµÖÖ ÃÖê Æüß ´ÖÖ−Ö¾Ö
†Öî¸ü ´ÖÖ−Ö¾ÖêŸÖ¸ü úÖ ×¾ÖúÖÃÖ ÆüÖêŸÖÖ Æîü … •Ö²Ö ¤üÖê ¿ÖÛŒŸÖ êú ²Öß“Ö ÃÖÓ‘ÖÂÖÔ ÆüÖêŸÖÖ Æîü ŸÖÖê
‹ú ŸÖßÃÖ¸üß ¿ÖÛŒŸÖ ×¾Öú×ÃÖŸÖ Æîü … ×±ú¸ü ŸÖßÃÖ¸üß úÖê “ÖÖî£Öß ¾ÖÃŸÖã ÃÖê ÃÖÓ‘ÖÂÖÔ ú¸ü−ÖÖ
5
¯Ö›ÍüŸÖÖ Æîü … ‡ÃÖ ¯ÖÏúÖ¸ü ¯ÖÖÑ“Ö¾Öà ¾ÖÃŸÖã úÖ ˆ¤Ëü³Ö¾Ö †Öî¸ü ×¾ÖúÖÃÖ ÆüÖêŸÖÖ Æîü … ‡ÃÖß
Îú´Ö ÃÖê ³ÖÖî×ŸÖú •Ö÷ÖŸÖ ´Öë −ÖµÖß ¾ÖÃŸÖã†Öë, −ÖµÖê-−ÖµÖê ºþ¯ÖÖë, −ÖµÖß-−ÖµÖß ¿ÖÛŒŸÖµÖÖë úÖ
×¾ÖúÖÃÖ ÆüÖêŸÖÖ Æîü … ¯ÖÏŸµÖêú −ÖµÖß ×¾Öú×ÃÖŸÖ ¾ÖÃŸÖã úÖê ´ÖÖŒÃÖÔ −Öê ¯ÖÏ£Ö´Ö ¤üÖê ¾ÖÃŸÖã ÃÖê
________________________________________________
(1) µÖ¿Ö¯ÖÖ»Ö - ´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤ü, ¯Öé. 44
†×¬Öú ÁÖêÂšü ´ÖÖ−ÖÖ Æîü … ´ÖÖŒÃÖÔ −Öê «Óü«üÖŸ´Öú ³ÖÖî×ŸÖú¾ÖÖ¤ü úÖ †£ÖÔ ³ÖÖî×ŸÖú
¿ÖÛŒŸÖµÖÖë êú «Óü«ü ÃÖê ÃÖéÛÂ™ü úÖ ×¾ÖúÖÃÖ ×−ÖÛ¿“ÖŸÖ ú¸ü ×¤üµÖÖ …
‹ê×ŸÖÆüÖ×ÃÖú ³ÖÖî×ŸÖú¾ÖÖ¤ü
‹ê×ŸÖÆüÖ×ÃÖú ³ÖÖî×ŸÖú¾ÖÖ¤ü '×ÆüÃ™üÖê×¸üú»Ö ´Öî™üß×¸üµÖ×»Ö•´Ö' úÖ ×Æü−¤üß

ºþ¯ÖÖÓŸÖ¸ü Æîü … «Óü«üÖŸ´Öú ³ÖÖî×ŸÖú¾ÖÖ¤ü êú ÃÖÖ´ÖÖ×•Öú ºþ¯Ö úÖê Æüß ‹ê×ŸÖÆüÖ×ÃÖú
³ÖÖî×ŸÖú¾ÖÖ¤ü úÆüŸÖê Æïü … ‹ë÷Öê»ÃÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü, "The materialist
conception of history starts from the proposition that the
production (of the means to support human life) and, next
to production, the exchange of things produced, is the basis
of all social structure, that in every society that has
appeared in history, the manner in which wealth is
distributed and society divided into classes or orders is
dependent upon what is produced, how it is produced, and
how the products are exchanged. From this point of view
the final causes of all social changes and political
revolutions are to be sought, not in men's brains, not in
men's better insight into eternal truth and justice, but in
(1)
changes in the modes of production and exchange. "
6
†£ÖÖÔŸÖË ‡×ŸÖÆüÖÃÖ êú ÃÖÓ²ÖÓ¬Ö ´Öë ³ÖÖî×ŸÖú¾ÖÖ¤üß ×¾Ö“ÖÖ¸ü ‡ÃÖ ¯ÖÏÃŸÖÖ¾Ö ÃÖê ¿Öãºþ ÆüÖêŸÖÖ Æîü
×ú ˆŸ¯ÖÖ¤ü−Ö (´ÖÖ−Ö¾Ö •Öß¾Ö−Ö úÖê ÃÖÆüÖ¸üÖ ¤êü−Öê úÖ ´ÖÖ÷ÖÔ) †Öî¸ü ˆŸ¯ÖÖ×¤üŸÖ ¾ÖÃŸÖã†Öë
úÖ ×¾Ö×−Ö´ÖµÖ ÃÖ´ÖÃŸÖ ÃÖÖ´ÖÖ×•Öú ÃÖÓ¸ü“Ö−ÖÖ†Öë úÖ ´Öæ»Ö †Ö¬ÖÖ¸ü Æîü … ‡×ŸÖÆüÖÃÖ ´Öë
¯ÖÏú™ü ÃÖ³Öß ÃÖ´ÖÖ•Ö, ¬Ö−Ö ×¾ÖŸÖ×¸üŸÖ ú¸ü−Öê úß ¸üß×ŸÖ, ¾Ö÷ÖÖí ‹¾ÖÓ Îú´ÖÖë ´Öë ×¾Ö³ÖŒŸÖ
ÃÖ´ÖÖ•Ö †Ö×¤ü ŒµÖÖ ˆŸ¯ÖÖ×¤üŸÖ Æãü†Ö
________________________________________________
(1) Marx Engels Lenin on Scientific communism, Pg. 36
Æîü ? îúÃÖê ˆŸ¯ÖÖ×¤üŸÖ Æãü†Ö Æîü ? ˆŸ¯ÖÖ×¤üŸÖ ¾ÖÃŸÖã†Öë úÖ ×¾Ö×−Ö´ÖµÖ îúÃÖê Æãü†Ö Æîü ?
†Ö×¤ü ‡−Æüà ¯Ö¸ü †Ö¬ÖÖ×¸üŸÖ Æîü … ‡ÃÖ ¥üÛÂ™ü ÃÖê ¤êüÖÖ •ÖÖµÖ ŸÖÖê ÃÖÖ´ÖÖ×•Öú ¯Ö×¸ü¾ÖŸÖÔ−ÖÖë
‹¾ÖÓ ¸üÖ•Ö−Öî×ŸÖú ÎúÖÓ×ŸÖµÖÖë êú †Ó×ŸÖ´Ö úÖ¸ü6Ö ´Ö−ÖãÂµÖ úß ²Öã×¨ü ŸÖ£ÖÖ †ÓŸÖ¥ÔüÛÂ™ü ´Öë
−ÖÆüà ¯Ö¸üÖ−ÖÖ “ÖÖ×Æü‹, ˆÃÖ´Öë −ÖÆüà ²ÖÛ»ú ˆŸ¯ÖÖ¤ü−Ö †Öî¸ü ˆ−Öêú ×¾Ö×−Ö´ÖµÖ úß
¸üß×ŸÖµÖÖë êú ¯Ö×¸ü¾ÖŸÖÔ−ÖÖë ´Öë ÖÖê•Ö−ÖÖ “ÖÖ×Æü‹ …
‹ê×ŸÖÆüÖ×ÃÖú ³ÖÖî×ŸÖú¾ÖÖ¤ü úÖ ¥üÛÂ™üúÖê6Ö µÖ£ÖÖ£ÖÔ¾ÖÖ¤üß ³Öß Æîü … µÖÆü

•Öß¾Ö−Ö úß ³ÖÖî×ŸÖú ¯Ö×¸üÛÃ£Ö×ŸÖµÖÖë ¯Ö¸ü ²Ö»Ö ¤êüŸÖÖ Æîü … ÃÖÖ´ÖÖ×•Öú, †ÖÙ£Öú,
¸üÖ•Ö−Öî×ŸÖú †Öî¸ü ÃÖÖÓÃéú×ŸÖú ¾µÖ¾ÖÃ£ÖÖ†Öë úß ¸ü“Ö−ÖÖ †ÖÙ£Öú ¾µÖ¾ÖÃ£ÖÖ êú
†−Öãæú»Ö úß •ÖÖŸÖß Æîü …
´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤ü †Öî¸ü †Ö¬µÖÖŸ´Ö
†ÖŸ´ÖÖ †Öî¸ü ¯Ö¸ü´ÖÖŸ´ÖÖ úÖ †ÛÃŸÖŸ¾Ö ×¾Ö–ÖÖ−Ö †Öî¸ü ŸÖÔú «üÖ¸üÖ

×−Ö¬ÖÖÔ×¸üŸÖ −ÖÆüà ÆüÖêŸÖÖ … ‡ÃÖ×»Ö‹ ‡ÃÖ¯Ö¸ü †Ö×ÁÖŸÖ ¸üÆü−ÖÖ ÃÖ²ÖÃÖê ²Ö›üß ´ÖæÖÔŸÖÖ ÆüÖê÷Öß …
†ÖŸ´ÖÖ-¯Ö¸ü´ÖÖŸ´ÖÖ ¯Ö¸ü ³Ö¸üÖêÃÖÖ ¸üÖ−Öê ÃÖê ´Ö−ÖãÂµÖ †¯Ö−Öê ÃÖÖ´Ö−Öê ‰Ñú“Öê †Ö¤ü¿ÖÔ ¸üÖú¸ü
×¾ÖúÖÃÖ ú¸ü ÃÖúŸÖÖ Æîü … ´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤ü êú †−ÖãÃÖÖ¸ü ×•ÖÃÖ ¿ÖÛŒŸÖ úÖ ¾ÖÖÃŸÖ¾Ö ´Öë
†ÛÃŸÖŸ¾Ö Æüß −ÖÆüà Æîü, ¾ÖÆü îúÃÖê ´Ö−ÖãÂµÖ úÖê †ÖÁÖµÖ ¤êü ÃÖúŸÖß Æîü … µÖ¿Ö¯ÖÖ»Ö úß
7
¸ü“Ö−ÖÖ '´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤ü' ´Öë ‡ÃÖúÖ ˆ»»ÖêÖ Æîü … " ´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤ü êú †−ÖãÃÖÖ¸ü ¬Ö´ÖÔ,
úŸÖÔ¾µÖ †Öî¸ü −µÖÖµÖ ¯Ö×¸üÛÃ£Ö×ŸÖµÖÖë êú †−ÖãÃÖÖ¸ü ²Ö¤ü»ÖŸÖê ¸üÆüŸÖê Æïü … ¯Ö¸ü−ŸÖã
†Ö¬µÖÖŸ´Ö¾ÖÖ×¤üµÖÖë êú ´ÖŸÖ ´Öë †ÖŸ´ÖÖ ¯Ö¸ü´ÖÖŸ´ÖÖ ú³Öß −ÖÆüà ²Ö¤ü»ÖŸÖê, ‡−Öêú «üÖ¸üÖ
×−Ö¤ìü×¿ÖŸÖ ¬Ö´ÖÔ †Öî¸ü −µÖÖµÖ ³Öß −ÖÆüà ²Ö¤ü»ÖŸÖÖ … ‡ÃÖ×»Ö‹ ¯Ö×¸ü¾ÖŸÖÔ−Ö êú ´ÖÖ÷ÖÔ ¯Ö¸ü
“Ö»ÖŸÖê Æãü‹ ÃÖ´ÖÖ•Ö úÖê ¯Ö×¸ü¾ÖŸÖÔ−Ö †Ö¿ÖÓ×úŸÖ ú¸ü−Öê¾ÖÖ»Öß
†Ö¬µÖÖÛŸ´ÖúŸÖÖ ÃÖ¤üÖ ¯Öß”êû úß †Öê¸ü
‘ÖÃÖß™üŸÖß Æîü …" (1)
´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤ü ×ÃÖ±Ôú ¾ÖÃŸÖã •Ö÷ÖŸÖ úÖê Æüß ¤êüÖŸÖÖ Æîü … ³ÖÖî×ŸÖú †ÛÃŸÖŸ¾Ö
¯Ö¸ü Æüß ´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤ü •ÖÌÖê¸ü ¤êüŸÖê Æïü … ‡ÃÖ×»Ö‹ '†£ÖÔ' úÖ ´ÖÆüŸ¾Ö ‡ÃÖ´Öë Æîü … ‡ÃÖß †£ÖÔ
êú −ÖÖ´Ö ¯Ö¸ü Æüß ¾Ö÷ÖÔ ÃÖÓ‘ÖÂÖÔ úÖ úÖµÖÔ “Ö»ÖŸÖÖ Æîü … •Öß¾Ö−ÖµÖÖ¯Ö−Ö êú×»Ö‹ ÃÖ²ÖúÖê †£ÖÔ
úß †Ö¾Ö¿µÖúŸÖÖ Æîü … »Öê×ú−Ö ‡ÃÖ †£ÖÔ úÖê ¿ÖÖêÂÖú †¯Ö−Öê ú²•Öê ´Öë ¸üÖŸÖê Æîü †Öî¸ü
ÁÖ×´Öú ¾Ö÷ÖÔ ‡ÃÖêú ×»Ö‹ ŸÖ¸üÃÖŸÖê ¸üÆüŸÖê Æïü …
´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤ü êú †−ÖãÃÖÖ¸ü ‡ÔÀ¾Ö¸ü ¯Ö¸ü †ÖÃ£ÖÖ ¸üÖú¸ü, ×ÃÖ±Ôú ×−ÖÛÂÎúµÖ

¸üÆü−Öê ÃÖê ¿ÖÖêÂÖúÖë ÃÖê −µÖÖµÖ −ÖÆüà ×´Ö»ÖŸÖê Æïü … ¿ÖÖêÂÖúÖë ÃÖê −µÖÖµÖ ×´Ö»Ö−Öê êú×»Ö‹ ‡ÔÀ¾Ö¸ü
¯Ö¸ü †ÖÃ£ÖÖ ¸üÖú¸ü ×−ÖÛÂÎúµÖ ¸üÆü−Öê ÃÖê úÖê‡Ô ±úÖµÖ¤üÖ −ÖÆüà ×´Ö»ÖŸÖÖ Æîü … †×¯ÖŸÖã ¾Ö÷ÖÔ
ÃÖÓ‘ÖÂÖÔ µÖÖ ÎúÖÓ×ŸÖ êú «üÖ¸üÖ Æüß †¯Ö−ÖÖ †×¬ÖúÖ¸ü Æü›Íü¯Ö »Öê−Öê úÖ ÃÖßÖ ¤êüŸÖÖ Æîü … ÃÖÖ£Ö
Æüß ÃÖÖ£Ö †Ö¬µÖÖŸ´Ö¾ÖÖ¤ü úÖê −ÖúÖ¸üŸÖÖ Æîü …
†ÖÙ£Öú ¯Ö×¸üÛÃ£Ö×ŸÖ
8
'†£ÖÔ' ¿Ö²¤ü úÖê Æü´Ö ÃÖÓãú×“ÖŸÖ †£ÖÔ ´Öë »ÖêŸÖê Æïü ŸÖÖê ‡ÃÖúÖ ´ÖŸÖ»Ö²Ö
µÖÆü Æîü ×ú •Öß¾Ö−Ö “Ö»ÖÖ−Öê êú×»Ö‹ ¬Ö−Ö †×−Ö¾ÖÖµÖÔ Æîü … ¯ÖÏÖ×6ÖµÖÖë êú •Öß¾Ö−Ö ´Öë ÃÖ²ÖÃÖê
†×¬Öú ´ÖÆüŸ¾Ö Æîü •Öß¾Ö−Ö ¸üÖÖ êú ¯ÖÏµÖŸ−ÖÖë úÖ … ‡ÃÖêú ×»Ö‹ †£ÖÔ úß •ÖÌºþ¸üŸÖ Æîü …
¯ÖæÑ•Öß¾ÖÖ¤üß ¾µÖ¾ÖÃ£ÖÖ ´Öë †£ÖÔ úÖ †×¬ÖúÖ¸ü ¯ÖæÑ•Öß¯Ö×ŸÖµÖÖë êú ÆüÖ£Ö ´Öë Æîü … ‡ÃÖê
ÁÖ×´ÖúÖë êú ÆüÖ£Ö ´Öë »ÖÖ−Öê úÖ ¯ÖÏµÖŸ−Ö ´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤ü ú¸üŸÖÖ Æîü … '´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤ü' −ÖÖ´Öú
†¯Ö−Öê ÷ÖÏÓ£Ö ´Öë µÖ¿Ö¯ÖÖ»Ö úÆüŸÖê Æïü, " ÃÖ´ÖÖ•Ö êú ‡×ŸÖÆüÖÃÖ úÖ †Ö¬ÖÖ¸ü †ÖÙ£Öú
Æîü, ‡ÃÖúÖ †£ÖÔ µÖÆü −ÖÆüà ×ú ´Ö−ÖãÂµÖ •ÖÖê ãú”û ú¸üŸÖÖ Æîü ¾ÖÆü ¬Ö−Ö µÖÖ ¦ü¾µÖ úß
¯ÖÏÖÛ¯ŸÖ
________________________________________________
êú ˆ§êü¿µÖ ÃÖê Æüß ú¸üŸÖÖ Æîü µÖÖ êú¾Ö»Ö ¬Ö−Ö-¦ü¾µÖ Æüß ¾µÖÛŒŸÖ÷ÖŸÖ †Öî¸ü ÃÖÖ´ÖÖ×•Öú
•Öß¾Ö−Ö ¯Ö¸ü ¯ÖÏ³ÖÖ¾Ö ›üÖ»ÖŸÖÖ Æîü … ¬Ö−Ö †Öî¸ü ¦ü¾µÖ úÖ ´ÖÆüŸ¾Ö ´Ö−ÖãÂµÖ úß ¥üÛÂ™ü ´Öë
‡ÃÖ×»Ö‹ Æîü ×ú ÃÖÖ´ÖÖ×•Öú ¯Ö×¸üÛÃ£Ö×ŸÖµÖÖë êú úÖ¸ü\Ö ¬Ö−Ö •Öß¾Ö−Ö ×−Ö¾ÖÖÔÆü êú
ÃÖÖ¬Ö−ÖÖë úÖ ¯ÖÏŸÖßú †Öî¸ü ¯ÖÏ×ŸÖ×−Ö×¬Ö Æîü …" (1)
´ÖÖŒÃÖÔ ´ÖÖ−ÖŸÖê Æïü ×ú, " That under Capitalism

individual private property is abolished serves marx as a
starting point in his argument about the nature of property
in future society. In the Communist Manifesto he says that
the distinguishing feature of communism is not the
abolition of property generally, but the abolition of
(2)
bourgeois property." ´ÖŸÖ»Ö²Ö µÖÆü Æîü ×ú ¯ÖæÑ•Öß¾ÖÖ¤ü êú †¬Öß−Ö ×−Ö•Öß
ÃÖÓ¯Ö×¢Ö úÖ ˆ−´Öæ»Ö−Ö ×úµÖÖ ÷ÖµÖÖ Æîü … ÃÖ´ÖÖ•Ö ´Öë ¯ÖæÑ•Öß úß ¯ÖÏéú×ŸÖ êú ÃÖÓ²ÖÓ¬Ö ´Öë µÖÆü
¯ÖÏÃŸÖÖ¾Ö ´ÖÖŒÃÖÔ êú ¾ÖÖ¤ü-×¾Ö¾ÖÖ¤ü êú×»Ö‹ ‹ú †Ö¸Óü³Ö ×²Ö−¤ãü ÆüÖê ÷ÖµÖÖ Æîü … 'ú´µÖæ×−ÖÃ™ü
´Öî×−Ö±úÃ™üÖê' ´Öë ´ÖÖŒÃÖÔ ²ÖŸÖÖŸÖê Æïü ×ú ÃÖÖ´µÖ¾ÖÖ¤ü úß ‹ú ˆ»»ÖêÖ−ÖßµÖ ×¾Ö¿ÖêÂÖŸÖÖ
9
¯ÖÏÖµÖ: ÃÖÓ¯Ö×¢Ö úÖ ˆ−´Öæ»Ö−Ö −ÖÆüà Æîü ²ÖÛ»ú '²Öæ•ÖãÔ¾ÖÖ†Öë' úß ÃÖÓ¯Ö×¢Ö úÖ ˆ−´Öæ»Ö−Ö Æüß
Æîü …
ÃÖ¸üúÖ¸ü
ÃÖ´ÖÖ•Ö ´Öë ÃÖã¿ÖÖÃÖ−Ö úß ¾µÖ¾ÖÃ£ÖÖ ÃÖÓ²ÖÓ¬Öß ×¾Ö“ÖÖ¸ü †²Ö ³Öß •ÖÖ¸üß
Æîü … ¿ÖÖÃÖ−Ö úß ˆ¯ÖµÖÖê×÷ÖŸÖÖ Ã¾ÖßúÖ¸ü ú¸ü−Öê¾ÖÖ»Öê úÖê ´ÖÖ»Öæ´Ö −ÖÆüà, ¿ÖÖÃÖ−Ö úÖ ŒµÖÖ
________________________________________________
(2) The Social and Political thought of Karl Marx - Sholomo Avineri,
Pg. 115
ºþ¯Ö ÆüÖê−ÖÖ “ÖÖ×Æü‹ … µÖ¿Ö¯ÖÖ»Ö úÖ ¤üÖ¾ÖÖ Æîü, " ÃÖ´ÖÖ•Ö ´Öë ¿ÖÖÃÖ−Ö êú †−Öêú ºþ¯Ö
ÃÖ´ÖµÖ †Öî¸ü ¯Ö×¸üÛÃ£Ö×ŸÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü ×¤üÖÖ‡Ô ¯Ö›ÍüŸÖê Æïü … ´ÖÖŒÃÖÔ êú ×¾Ö“ÖÖ¸ü ´Öë,
¿ÖÖÃÖ−Ö úÖ ºþ¯Ö †Öî¸ü ¯ÖÏúÖ¸ü ÃÖ´ÖÖ•Ö êú •Öß¾Ö−Ö êú œÓü÷Ö, ˆÃÖ´Öë ´ÖÖî•Öæ¤ü ˆŸ¯Ö×¢Ö
êú ÃÖÖ¬Ö−ÖÖë †Öî¸ü ÁÖê×\ÖµÖÖë êú †ÖÙ£Öú ÃÖÓ²ÖÓ¬ÖÖë êú †Ö¬ÖÖ¸ü ¯Ö¸ü ×−ÖÛ¿“ÖŸÖ ÆüÖêŸÖÖ
Æîü …" (1) ÃÖ´ÖÖ•Ö ´Öë ¿ÖÖÃÖ−Ö êú †−Öêú ºþ¯Ö Æîü … ´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤ü êú †−ÖãÃÖÖ¸ü
†ÖÙ£Öú ¯Ö×¸üÛÃ£Ö×ŸÖµÖÖë †Öî¸ü ÁÖê×6ÖµÖÖë êú †ÖÙ£Öú ÃÖÓ²ÖÓ¬ÖÖë êú †Ö¬ÖÖ¸ü ¯Ö¸ü ÃÖ´ÖÖ•Ö ´Öë
¿ÖÖÃÖ−Ö êú ºþ¯Ö ×−Ö¬ÖÖÔ×¸üŸÖ ×ú‹ •ÖÖŸÖê Æïü …
´Ö•ÖÌ¤æü¸ü¿ÖÖÃÖ−Ö
´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤ü ´Öë ´Ö•ÖÌ¤æü¸ü ÁÖê6Öß ´Öë éúÂÖú ´Ö•ÖÌ¤æü¸ü, Œ»ÖÔú, †¬µÖÖ¯Öú,
†×³Ö−ÖêŸÖÖ, ×“Ö¡ÖúÖ¸ü, ‡Ó•Öß×−ÖµÖ¸ü, »ÖêÖú, ›üÖŒò ™ü¸ü †Ö×¤ü ¯Öê¿ÖÖë êú »ÖÖê÷Ö †Ö •ÖÖŸÖê
Æïü … ´ÖÖŒÃÖÔ −Öê ¤êüÖÖ ×ú ¯ÖæÑ•Öß¾ÖÖ¤üß ¾µÖ¾ÖÃ£ÖÖ ÃÖê ÃÖ´ÖÖ•Ö ÃÖÓŸÖãÂ™ü −ÖÆüà Æîü … ÃÖ´ÖÖ•Ö
úß †Ö¾Ö¿µÖúŸÖÖ†Öë úÖê ¯Öæ6ÖÔ ú¸ü−Öê êú×»Ö‹ ¯Öî¤üÖ¾ÖÖ¸ü êú ÃÖÖ¬Ö−Ö ´Ö•ÖÌ¤æü¸ü ÁÖê6Öß êú
ÆüÖ£Ö ´Öë †Ö−ÖÖ †×−Ö¾ÖÖµÖÔ Æîü … µÖ¿Ö¯ÖÖ»Ö êú †−ÖãÃÖÖ¸ü, " ÃÖÖ´ÖÖ×•Öú ¾µÖ¾ÖÃ£ÖÖ ´Öë
10
ÎúÖÓ×ŸÖ êú ²ÖÖ¤ü ´Ö•ÖÌ¤æü¸üÖë úÖ ¿ÖÖÃÖ−Ö šüßú œÓü÷Ö ÃÖê úÖµÖ´Ö ú¸ü−Öê êú×»Ö‹
¯Ö×¸üŸÖÔ−ÖúÖ»Ö ´Öë ãú”û ÃÖ´ÖµÖ ŸÖú ´Ö•ÖÌ¤æü¸üÖë úÖ ×−Ö²ÖÖÔ¬Ö ¿ÖÖÃÖ−Ö '´Ö•ÖÌ¤æü¸ü
ŸÖÖ−ÖÖ¿ÖÖÆüß' (Dictatorship of proletariat) úÖµÖ´Ö ú¸ü−ÖÖ •ÖÌºþ¸üß Æîü …
»Öê×ú−Ö ´Ö•ÖÌ¤æü¸üÖë úÖ ×−Ö²ÖÖÔ¬Ö ¿ÖÖÃÖ−Ö ´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤ü úÖ “Ö¸ü´Ö»ÖµÖ −ÖÆüà Æîü … µÖÆü
‹êÃÖß ¿ÖÖÃÖ−Ö ¾µÖ¾ÖÃ£ÖÖ úÖµÖ´Ö ú¸ü−Öê úÖ ÃÖÖ¬Ö−Ö Æîü ×•ÖÃÖ´Öë ¿ÖÖêÂÖú ŸÖ£ÖÖ
¿ÖÖê×ÂÖŸÖ ÁÖê×\ÖµÖÖë úÖ †ÛÃŸÖŸ¾Ö ÃÖ´ÖÖ¯ŸÖ ÆüÖê •ÖÖµÖ †Öî¸ü ×úÃÖß ³Öß ÁÖê\Öß úÖ
¿ÖÖÃÖ−Ö ¤æüÃÖ¸üß ÁÖê\Öß ¯Ö¸ü −Ö ¸üÆêü … ÃÖ´ÖÖ•Ö ´Öë ¿ÖÖêÂÖ\Ö¸ü×ÆüŸÖ †¾ÖÃ£ÖÖ ŸÖ³Öß
ÃÖÓ³Ö¾Ö ÆüÖê ÃÖúŸÖß Æîü •Ö²Ö ÃÖ´ÖÖ•Ö ´Öë ÁÖê×\ÖµÖÖë úÖ †ÓŸÖ ÆüÖê •ÖÖµÖ …" (2)
´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤ü ¿ÖÖêÂÖ6Ö úÖ †ÓŸÖ †Öî¸ü ÃÖ´ÖÖ−ÖŸÖÖ Ã£ÖÖ×¯ÖŸÖ
________________________________________________
(2) ¾ÖÆüß, ¯Öé. 59
ú¸ü−Öê êú ˆ¯Ö»ÖµÖ ´Öë ´Ö•ÖÌ¤æü¸üÁÖê6Öß úÖ ¿ÖÖÃÖ−Ö †Ö¾Ö¿µÖú ´ÖÖ−ÖŸÖÖ Æîü … »Öê×−Ö−Ö êú
†−ÖãÃÖÖ¸ü, " But the dictatorship of the proletariat cannot be
excercised through an organisation embracing the whole of
that class, because in all capitalist countries (and not only
over here, in one of the most backward) the proletariat is
still so divided, so degraded, andso corrupted in parts (by
imperialism in some countries) that an organisation taking
in the whole proletariat cannot directly excercise
proletarian dictatorship. It can be excercised only by a
vanguard that has absorbed the revolutionary energy of
the class. The whole is like an arrangement of cog. wheels
such is the basis mechanism of the dictatorship of the
proletariat and of the essentails of transition from
11
(1)
capitalism to communism. " ÁÖ×´Öú ¾Ö÷ÖÔ úß ŸÖÖ−ÖÖ¿ÖÖÆüß ˆÃÖ ¾Ö÷ÖÔ
êú †ÓŸÖ÷ÖÔŸÖ ‹ú ÃÖÓ÷Öšü−Ö êú «üÖ¸üÖ ¯ÖÏµÖÖê÷Ö ´Öë −ÖÆüà »ÖÖµÖÖ •ÖÖ ÃÖúŸÖÖ Æîü ŒµÖÖë×ú ÃÖ³Öß
¯ÖæÑ•Öß¾ÖÖ¤üß ¤êü¿ÖÖë ´Öë (×ÃÖ±Ôú µÖÆüÖÑ −ÖÆüà ²ÖÛ»ú ÃÖ²ÖÃÖê ×¯Ö”û›Íêü ¤êü¿ÖÖë ´Öë ‹ú)
ÁÖ×´Öú¾Ö÷ÖÔ †²Ö ³Öß †ÖÓ×¿Öú ºþ¯Ö ´Öë ‡ŸÖ−ÖÖ ×¾Ö³ÖÖ×•ÖŸÖ, ×÷Ö¸üÖ Æãü†Ö †Öî¸ü ³ÖÏÂ™ü Æîü
×ú (ãú”û ¤êü¿ÖÖë ´Öë ÃÖÖ´ÖÏÖ•µÖ¾ÖÖ¤ü ÃÖê) ÃÖÓ¯Öæ6ÖÔ ÁÖ×´Öú¾Ö÷ÖÔ êú ÃÖÓ÷Öšü−Ö úÖê ³Öß '´Ö•ÖÌ¤æü¸ü
ŸÖÖ−ÖÖ¿ÖÖÆüß' úÖê ¯ÖÏµÖÖê÷Ö ´Öë −ÖÆüà »ÖÖ ÃÖúŸÖÖ Æîü … ˆÃÖ ¾Ö÷ÖÔ êú ÎúÖÓ×ŸÖúÖ¸üß ¿ÖÛŒŸÖ úÖê
ÃÖßÖ ×»ÖµÖÖ Æãü†Ö ÃÖê−ÖÖ´ÖãÖ êú «üÖ¸üÖ Æüß µÖÆü ¯ÖÏµÖÖê÷Ö ´Öë »ÖÖµÖÖ •ÖÖ ÃÖúŸÖÖ Æîü … µÖÆü
ÃÖ²Ö ‹ú ¤ÑüŸÖß»Öê ¯Ö×ÆüµÖê êú Îú´Ö êú ÃÖ´ÖÖ−Ö Æîü … µÖÆü ŸÖÖê ´Ö•ÖÌ¤æü¸ü ŸÖÖ−ÖÖ¿ÖÖÆüß êú
†Ö¬ÖÖ¸ü³ÖæŸÖ µÖÓ¡Ö¸ü“Ö−ÖÖ †Öî¸ü ÃÖÖ´ÖÏÖ•µÖ¾ÖÖ¤ü ÃÖê ú´µÖæ×−Ö•ÖÌ´Ö ŸÖú êú †Ö¾Ö¿µÖú
¯Ö×¸ü¾ÖŸÖÔ−Ö ³Öß Æîü …
________________________________________________
ÃÖ´ÖÖ•Ö¾ÖÖ¤ü †Öî¸ü ú´µÖæ×−Ö•ÖÌ´Ö
ÃÖ´ÖÖ•Ö¾ÖÖ¤ü †Öî¸ü ú´µÖæ×−Ö•ÖÌ´Ö ¿Ö²¤üÖë ´Öë ×´Ö»ÖŸÖß-•Öã»ÖŸÖß ³ÖÖ¾Ö−ÖÖ úÖ

¯Ö×¸ü“ÖµÖ ×´Ö»ÖŸÖÖ Æîü … »Öê×ú−Ö ‡−Ö ´Öë ²ÖÆãüŸÖ †ÓŸÖ¸ü ³Öß ¦üÂ™ü¾µÖ Æîü … µÖ¿Ö¯ÖÖ»Ö †¯Ö−Öß
¸ü“Ö−ÖÖ '´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤ü' ´Öë ²ÖŸÖÖŸÖê Æïü, " ÃÖ´ÖÖ•Ö¾ÖÖ¤üß †Öî¸ü ú´µÖæ×−ÖÃ™ü ¤üÖê−ÖÖë Æüß
†¯Ö−Öê †Ö¯ÖúÖê ´ÖÖŒÃÖÔ êú ¾Öî–ÖÖ×−Öú ×ÃÖ¨üÖÓŸÖÖë úÖ †−ÖãµÖÖµÖß ÃÖ´Ö—ÖŸÖê Æïü ¯Ö¸ü−ŸÖã
¤üÖê−ÖÖë êú úÖµÖÔÎú´Ö †Öî¸ü ¸üÖ•Ö−Öß×ŸÖ ´Öë ²ÖÆãüŸÖ †×¬Öú †ÓŸÖ¸ü Æîü …" (1)
ÃÖ´ÖÖ•Ö¾ÖÖ¤ü †¯Ö−Öê ¯Ö×¸üÁÖ´Ö úÖ ±ú»Ö µÖÖ †×¬ÖúÖ¸ü ÃÖ²ÖúÖê ÃÖ´ÖÖ−Ö ºþ¯Ö ÃÖê ¤êüŸÖÖ Æîü …
´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤ü ´Öë ÃÖ´ÖŸÖÖ úÖ †£ÖÔ Æîü ×ú Æü¸êüú ¾µÖÛŒŸÖ êú×»Ö‹ ×¾ÖúÖÃÖ †Öî¸ü ˆ®Ö×ŸÖ
úÖ †Öî¸ü •Öß¾Ö−Ö ×−Ö¾ÖÖÔÆü úÖ ‹ú ÃÖ´ÖÖ−Ö †¾ÖÃÖ¸ü ÆüÖê−ÖÖ … ÃÖ´ÖÖ•Ö¾ÖÖ¤ü ´Öë ´Ö−ÖãÂµÖÖë ´Öë
ÃÖ´ÖŸÖÖ »ÖÖ−Öê úÖ ¯ÖÏµÖŸ−Ö Æîü … µÖÆü Ø“ÖŸÖ−Ö ÃÖ²ÖúÖê ÃÖ´ÖÖ−Ö †×¬ÖúÖ¸ü †Öî¸ü †¾ÖÃÖ¸ü
¯ÖÏ¤üÖ−Ö ú¸üŸÖÖ Æîü … ú´µÖæ×−ÖÃ™üÖë úß ¤üÖ¾ÖÖ Æîü ×ú ÃÖ´ÖÖ•Ö¾ÖÖ¤ü úß †¯ÖêÖÖ †×¬Öú
12
ÃÖ´ÖŸÖÖ ú´µÖæ×−Ö•ÖÌ´Ö ´Öë ÆüÖê÷Öß … ´ÖÖŒÃÖÔ †Öî¸ü ‹ë÷Öê»ÃÖ ¤üÖ¾ÖÖ ú¸üŸÖê Æïü ×ú, " We
communists have been reproached with the desire of
abolishing the right of personally acquiring property as the
fruit of a man's own labour, which property is alleged to be
the ground-work of all personal freedom, activity and
independence. " (2) †£ÖÖÔŸÖË ×−Ö•Öß ÃÖÓ¯Ö×¢Ö úÖê ¯ÖÖ−Öê êú †Ö÷ÖÏÆü êú
ˆ−´Öæ»Ö−Ö êú úÖ¸ü6Ö Æüß ´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ×¤üµÖÖë úÖê ²Ö¤ü−ÖÖ´Ö ×úµÖÖ ÷ÖµÖÖ Æîü … ŒµÖÖë×ú µÖÆü
ÃÖÓ¯Ö×¢Ö ˆÃÖêú †¯Ö−Öê ÁÖ´Ö úÖ ¯Ö×¸ü6ÖÖ´Ö Æîü … •ÖÖê ŸÖ£ÖÖú×£ÖŸÖ ¾ÖîµÖÛŒŸÖú Ã¾ÖŸÖÓ¡ÖŸÖÖ
úÖµÖÔú»ÖÖ¯Ö †Öî¸ü †Ö•ÖÌÖ¤üß êú †Ö¬ÖÖ¸ü³ÖæŸÖ ŸÖŸ¾Ö Æîü … †£ÖÖÔŸÖË ÃÖ´ÖÖ•Ö¾ÖÖ¤ü úß
†¯ÖêÖÖ ´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤ü ¾µÖÛŒŸÖ úß ˆ®Ö×ŸÖ †Öî¸ü ˆÃÖêú «üÖ¸üÖ ÃÖ´ÖÖ•Ö úß ˆ®Ö×ŸÖ úÖ
»ÖµÖ ú¸üŸÖÖ Æîü †Öî¸ü ‡ÃÖ ¯ÖÏúÖ¸ü ¿ÖÖêÂÖ6Ö úÖ †ÓŸÖ ³Öß
________________________________________________
»ÖµÖ ú¸üŸÖÖ Æîü …
´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤ü †Öî¸ü µÖã¨ü
¯ÖæÑ•Öß¾ÖÖ¤üß ¯ÖÏ6ÖÖ»Öß úß Ã¾ÖÖ³ÖÖ×¾Öú ÃÖ´ÖÃµÖÖ Æîü µÖã¨ü … ´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤ü

µÖã¨ü úÖê ÃÖ´ÖÖ•Ö úß ¿ÖÛŒŸÖ úÖ −ÖÖ¿Ö ÃÖ´Ö—ÖŸÖÖ Æîü •ÖÖê ÆüÖê›Íü êú ×ÃÖ¨üÖÓŸÖ ¯Ö¸ü
“Ö»Ö−Öê¾ÖÖ»Öß ¯ÖæÑ•Öß¾ÖÖ¤üß ¯ÖÏ6ÖÖ»Öß úÖ Ã¾ÖÖ³ÖÖ×¾Öú ¯Ö×¸ü6ÖÖ´Ö Æîü … ‡ÃÖ×»Ö‹ ¾ÖÆü
×¾ÖÀ¾Ö¾µÖÖ¯Öß †ÓŸÖ¸üÖÔÂ™ÒüßµÖ ÆüÖê›Íü úÖê ÃÖ´ÖÖ¯ŸÖ ú¸ü ¿ÖÖÓ×ŸÖ úß ¯ÖÏ×ŸÖÂšüÖ êú×»Ö‹ ‡ÃÖ
¯ÖæÑ•Öß¾ÖÖ¤üß ¯ÖÏ6ÖÖ»Öß úÖ †ÓŸÖ †×−Ö¾ÖÖµÖÔ ÃÖ´Ö—ÖŸÖÖ Æîü … »Öê×−Ö−Ö ´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤ü †Öî¸ü µÖã¨ü
êú ²ÖÖ¸êü ´Öë ‡ÃÖ ¯ÖÏúÖ¸ü úÆüŸÖê Æï,ü " Our attitude towards war,
however is fundamentally different from that of the
13
bourgdeois pacifists (supporters and advocates of peace)

and of the acarchists. We differ from the former in that we
understand the inevitable connection between wars and the
class struggle within a country, we understand that wars
cannot be abolished unless classes are abolished and
socialism is created, we also difer in that we regard civil
wars, i.e. wars waged by a oppressed class against the
oppressor, class, by slaves against slave-holders, by serfs
against landowners and by wage-workers against the
bourgeoisie, as fully legilimate, progressive and necessary.
We marxists differ from both pacifists and anarchists in
that we deem it necessary to study each war historically
(from the stand point of marx's dialectial materialism) and
seperately. " (1)
________________________________________________
†£ÖÖÔŸÖË µÖã¨ü êú ¯ÖÏ×ŸÖ Æü´ÖÖ¸êü ¸ü¾ÖîµÖÖ, ´ÖÖî×»Öú ºþ¯Ö ÃÖê '²ÖæÂÖÖÔ×ÃÖ' ¿ÖÖÓ×ŸÖ¾ÖÖ¤üß †Öî¸ü
†¸üÖ•ÖúŸÖÖ¾ÖÖ×¤üµÖÖë ÃÖê ×³Ö®Ö Æîü … ‡−ÖÃÖê Æü´Ö ‡ÃÖ ²ÖÖŸÖ ¯Ö¸ü ×³Ö®Ö Æîü, ‹ú ¤êü¿Ö ´Öë
µÖã¨ü †Öî¸ü ¾Ö÷ÖÔ ÃÖÓ‘ÖÂÖÔ êú ²Öß“Ö •ÖÖê †×−Ö¾ÖÖµÖÔ ÃÖÓ²ÖÓ¬Ö Æîü ˆÃÖÃÖê Æü´Ö ³Ö»Öß³ÖÖÑ×ŸÖ
¯Ö×¸ü×“ÖŸÖ Æïü … Æü´Ö ´ÖÆüÃÖæÃÖ ú¸üŸÖê Æïü ×ú µÖã¨ü úÖ ˆ−´Öæ»Ö−Ö ¾Ö÷ÖÔ êú ˆ−´Öæ»Ö−Ö †Öî¸ü
ÃÖ´ÖÖ•Ö¾ÖÖ¤ü úß ÃÖéÛÂ™ü êú ×²Ö−ÖÖ †ÃÖÓ³Ö¾Ö Æîü … Æü´Ö ‡ÃÖ ²ÖÖŸÖ ¯Ö¸ü ÃÖÆü´ÖŸÖ −ÖÆüà Æîü ×ú
Æü´Ö †Ó¤üºþ−Öß µÖã¨ü úÖê µÖÖ×−Ö ×ú ¿ÖÖê×ÂÖŸÖ †Öî¸ü ¿ÖÖêÂÖú êú ²Öß“Ö µÖã¨ü, ¤üÖÃÖ¾Ö÷ÖÔ †Öî¸ü
´ÖÖ×»Öú êú ²Öß“Ö µÖã¨ü, •ÖÌ´Öß−¤üÖ¸ü †Öî¸ü ×úÃÖÖ−Ö êú ²Öß“Ö µÖã¨ü †Öî¸ü ´Ö•ÖÌ¤æü¸ü †Öî¸ü
'²ÖæÂÖÖÔÃÖß' êú ²Öß“Ö µÖã¨ü ¯Öæ6ÖÔŸÖ: úÖ−Öæ−Öß ÃŸÖ¸ü ¯Ö¸ü ¯ÖÏ÷Ö×ŸÖ¿Öß»Ö †Öî¸ü †Ö¾Ö¿µÖú ³Öß
Æîü … Æü´Ö ´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤üß ¿ÖÖÓ×ŸÖ¾ÖÖ×¤üµÖÖë †Öî¸ü †¸üÖ•ÖúŸÖÖ¾ÖÖ×¤üµÖÖë ÃÖê ‡ÃÖ ²ÖÖŸÖ ¯Ö¸ü
14
ÃÖÆü´ÖŸÖ −ÖÆüà Æîü ×ú Æü¸êüú µÖã¨ü úÖê ‹ê×ŸÖÆüÖ×ÃÖú ºþ¯Ö ´Öë †Öî¸ü †»Ö÷Ö ºþ¯Ö ´Öë
†¬µÖµÖ−Ö ú¸ü−ÖÖ •ÖÌºþ¸üß Æîü (´ÖÖŒÃÖÔ êú «Óü«üÖŸ´Öú ³ÖÖî×ŸÖú¾ÖÖ¤ü êú †−ÖãÃÖÖ¸ü) …
ÃÖ³Öß ¤êü¿ÖÖë ´Öë †Ö´ÖÓ¤ü−Öß úÖ ‹ú ²Ö›üÖ ×ÆüÃÃÖÖ µÖã¨ü úß ŸÖîµÖÖ¸üß †Öî¸ü
µÖã¨ü ¯Ö¸ü Ö“ÖÔ ÆüÖêŸÖÖ Æîü … ´ÖêÆü−ÖŸÖ ÃÖê ‡ú½üÖ ×úµÖÖ ÷ÖµÖÖ µÖÆü ¬Ö−Ö ´Ö−ÖãÂµÖ ÃÖ´ÖÖ•Ö úÖê
×ÃÖ±Ôú úÂ™ü †Öî¸ü ´ÖéŸµÖã Æüß ¯ÖÏ¤üÖ−Ö ú¸üŸÖÖ Æîü … ‡−Ö ú¸üÖê›ÍüÖë ×ÃÖ¯ÖÖ×ÆüµÖÖë úß Ö´ÖŸÖÖ
ÃÖ´ÖÖ•Ö úß ×ÆüŸÖúÖ´Ö−ÖÖ êú×»Ö‹ ˆ¯ÖµÖÖê÷Ö ú¸ëü ŸÖÖê ÃÖ³Öß ¤êü¿ÖÖë ´Öë »ÖÖê÷ÖÖë úß ÆüÖ»Ö
²ÖÆü¢Ö¸ü ÆüÖê ÃÖúŸÖß Æîü … ´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤ü êú †−ÖãÃÖÖ¸ü ¯ÖæÑ•Öß¾ÖÖ¤üß ¯ÖÏ6ÖÖ»Öß êú ¸üÆüŸÖê µÖã¨ü
ÃÖ´ÖÖ¯ŸÖ −ÖÆüà ÆüÖê ÃÖúŸÖê … ŒµÖÖë×ú ¯ÖæÑ•Öß¾ÖÖ¤üß ¤êü¿ÖÖë úß ¯ÖæÑ•Öß †¯Ö−Öê ¤êü¿ÖÖë ´Öë »ÖÖ³Ö
êú×»Ö‹ ¯ÖµÖÖÔ¯ŸÖ Ã£ÖÖ−Ö −Ö ¯ÖÖú¸ü ¤æüÃÖ¸êü ¤êü¿ÖÖë ´Öë •Ö÷ÖÆü œæÑüœü−Öê »Ö÷Öß … ‡ÃÖ ¯ÖÏúÖ¸ü ¤æüÃÖ¸êü
¤êü¿ÖÖë ¯Ö¸ü ¯ÖÏ³ÖãŸ¾Ö ¯ÖÖ−Öê êú×»Ö‹ µÖã¨ü ÆüÖê •ÖÖŸÖÖ Æîü … ‡ÃÖÃÖê ÃÖÓÃÖÖ¸ü úß †ÖÙ£Öú ÛÃ£Ö×ŸÖ
úÖê Æüß −ÖãúÃÖÖ−Ö ¯ÖÆÑüã“ÖŸÖÖ Æîü … ¯Ö×¸ü6ÖÖ´ÖÃ¾Öºþ¯Ö ÷Ö¸üß²Ö †Öî¸ü ´Ö•ÖÌ¤æü¸ü »ÖÖê÷Ö •µÖÖ¤üÖ
¯ÖÏ³ÖÖ×¾ÖŸÖ ÆüÖê •ÖÖŸÖÖ Æîü …
−Ö¸ü-−ÖÖ¸üß ÃÖÓ²ÖÓ¬Ö †Öî¸ü ÃÖ¤üÖ“ÖÖ¸ü
Ã¡Öß, ÃÖ´ÖÖ•Ö úß ˆŸ¯Ö×¢Ö úÖ ´Öæ»ÖÄÖÖêŸÖ Æîü … »Öê×ú−Ö ¾ÖÆü ¿ÖÖ¸üß×¸üú
ºþ¯Ö ´Öë ¯Öã¹ýÂÖ ÃÖê ú´Ö•ÖÌÖê¸ü ³Öß Æîü … ÃÖ´ÖÖ•Ö ´Öë ˆÃÖê ¯Öã¸üÖ−Öê •ÖÌ´ÖÖ−Öê ´Öë †Öî¸ü
†Ö¬Öã×−ÖúúÖ»Ö ´Öë ˆ×“ÖŸÖ Ã£ÖÖ−Ö −ÖÆüà ×´Ö»ÖŸÖê Æïü … ´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤ü Ã¡Öß úÖê ¯Öã¹ýÂÖ úß
ÃÖÓ¯Ö×¢Ö ´ÖÖ−Ö−Öê êú ¯ÖÖ ´Öë −ÖÆüà Æîü … ¾ÖÆü Ã¡Öß-¯Öã¹ýÂÖ ÃÖÓ²ÖÓ¬Ö úÖê ¯ÖÏÖéú×ŸÖú
†Ö¾Ö¿µÖúŸÖÖ †Öî¸ü úŸÖÔ¾µÖ úÖ ÃÖÓ²ÖÓ¬Ö ´ÖÖ−ÖŸÖÖ Æîü … ›üÖò. ¯ÖÖ¸üÃÖ−ÖÖ£Ö ×´ÖÁÖ•Öß êú
†−ÖãÃÖÖ¸ü, " ¯ÖæÑ•Öß¾ÖÖ¤üß ¯Ö¨ü×ŸÖ ´Öë ¾Öî¾ÖÖ×Æüú ÃÖÓ²ÖÓ¬Ö ¯ÖÏê´Ö ¯Ö¸ü †Ö¬ÖÖ×¸üŸÖ −Ö ÆüÖêú¸ü
ÃÖÓ¯Ö×¢Ö ¯Ö¸ü †Ö¬ÖÖ×¸üŸÖ ÆüÖêŸÖÖ Æîü … ¯Ö×¸ü\ÖÖ´ÖÃ¾Öºþ¯Ö ×¾Ö¾ÖÖÆü êú ãú”êûú ×¤ü−Ö ²ÖÖ¤ü
15
Æüß µÖ×¤ü ‹ú ¯ÖÖ ÃÖê ¯ÖÏÖ¯ŸÖ ÆüÖê−Öê¾ÖÖ»Öê ¾Öî³Ö¾Ö×¾Ö»ÖÖÃÖ ´Öë »Öê¿Ö´ÖÖ¡Ö ³Öß ú´Öß
†ÖŸÖß ×¤üÖÖ‡Ô ¤üß ŸÖÖê ŸÖ£ÖÖú×£ÖŸÖ ¯ÖÏê´Ö †¯Ö−Öß †Ó×ŸÖ´Ö ÃÖÖÑÃÖë »Öê−Öê »Ö÷ÖŸÖÖ Æîü …
‡ŸÖ−ÖÖ Æüß −ÖÆüà, ¯ÖæÑ•Öß¯Ö×ŸÖ ×−Ö¬ÖÔ−Ö ´Ö•ÖÌ¤æü¸üÖë úß ´ÖÖÑ-²ÖÆü−ÖÖë ¯Ö¸ü, ¾Öê¿µÖÖ†Öë ¯Ö¸ü
†Öî¸ü µÖÆüÖÑ ŸÖú ×ú ¤æüÃÖ¸êü ¬Ö−Ö¯Ö×ŸÖ úß ¯ÖŸ−Öß ¯Ö¸ü ³Öß †ÖÑÖ ÷Ö›ÍüÖ−Öê ÃÖê −ÖÆüà
“ÖæúŸÖê … ÃÖÓÖê¯Ö ´Öë ¯ÖæÑ•Öß¾ÖÖ¤üß ¾µÖ¾ÖÃ£ÖÖ ´Öë −ÖÖ¸üß Ã¾ÖŸÖÓ¡Ö −Ö ÆüÖêú¸ü ÷Öã»ÖÖ´Ö êú
ºþ¯Ö ´Öë †¯Ö−Öê ŸÖ−Ö úÖê ²Öê“Ö−Öê êú×»Ö‹ ²ÖÖ¬µÖ ÆüÖêŸÖß Æîü … ¯ÖÏÃŸÖãŸÖ ×¾Ö“ÖÖ¸ü úÖê
´ÖÖŒÃÖÔ −Öê 'ú´µÖæ×−ÖÃ™ü ´Öî×−Ö±úÃ™üÖê' ´Öë ¾µÖŒŸÖ ×úµÖÖ Æîü … ˆÃÖúÖ µÖÆü ³Öß ´ÖŸÖ Æîü
×ú ¯ÖæÑ•Öß¯Ö×ŸÖ †¯Ö−Öß ¯ÖŸ−Öß úÖê ˆŸ¯ÖÖ¤ü−Ö (ÃÖÓŸÖÖ−ÖÖêŸ¯Ö×¢Ö) úÖ ÃÖÖ¬Ö−Ö-´ÖÖ¡Ö
ÃÖ´Ö—ÖŸÖÖ Æîü … ˆŸ¯ÖÖ¤ü−Ö êú ÃÖÖ¬Ö−ÖÖë úÖ ¿ÖÖêÂÖ\Ö ú¸ü−ÖÖ ²Öæ•ÖæÔ†Ö ÃÖ´ÖÖ•Ö úÖ
ÃÖÆü•Ö ¬Ö´ÖÔ Æîü … ´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤üß ¿ÖÖêÂÖ\Ö úÖ ¾ÖÆü “ÖÖÆêü ×•ÖÃÖ ×úÃÖß Öê¡Ö úÖ ÆüÖê
›ü™üú¸ü ×¾Ö¸üÖê¬Ö ú¸üŸÖÖ Æîü … " (1)
×¾Ö¾ÖÖÆü êú ÃÖÓ²ÖÓ¬Ö ´Öë ´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤ü ÃÖ´ÖÖ•Ö êú ¿ÖÖ¸üß×¸üú †Öî¸ü

´ÖÖ−Ö×ÃÖú Ã¾ÖÖÃ£µÖ êú ×¾Ö“ÖÖ¸ü ÃÖê ¯Öæ6ÖÔ Ã¾ÖŸÖÓ¡ÖŸÖÖ ¤êüŸÖÖ Æîü, »Öê×ú−Ö ˆ“”éÓûÖ»ÖŸÖÖ †Öî¸ü
³ÖÖê÷Ö úÖê ¯Öê¿ÖÖ ²Ö−ÖÖ »Öê−Öê êú ×Ö»ÖÖ±ú Æîü … 'ú´µÖæ×−ÖÃ™ü ´Öî×−Ö±úÃ™üÖê' ´Öë ´ÖÖŒÃÖÔ †Öî¸ü
________________________________________________
(1) ›üÖò. ¯ÖÖ¸üÃÖ−ÖÖ£Ö ×´ÖÁÖ - ´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤ü †Öî¸ü ˆ¯Ö−µÖÖÃÖúÖ¸ü µÖ¿Ö¯ÖÖ»Öü, ¯Öé. 33
‹ë÷Öê»ÃÖ ‡ÃÖ ¯ÖÏúÖ¸ü ˆ¤Ëü‘ÖÖê×ÂÖŸÖ ú¸üŸÖê Æïü, " Bourgeois marriage is in
reality a system of wives in common and thus, at the most,
what the communists might possibly be reproached with is
that they desire to introduce, in substitution for a
hypocritically concealed an openly legalised community of
women. For the rest, it is self evident, that the abolition of
the present system of production must bring with it the
abolition of the community of women springing from that
16
(1)
system, i.e., of prostitution both public and private. "
´ÖŸÖ»Ö²Ö µÖÆü Æîü ×ú ²ÖæÂÖÖÔ×ÃÖµÖÖë úÖ ×¾Ö¾ÖÖÆü ÃÖ“Ö´Öã“Ö ‹ú ²ÖÆãü¯ÖŸ−ÖßŸ¾Ö úß ¯ÖÏ£ÖÖ Æîü
†Öî¸ü µÖÆü ú´µÖæ×−ÖÃ™üÖë úß ²Ö¤ü−ÖÖ´Öß êú úÖ¸ü6Ö ÆüÖê ÃÖúŸÖÖ Æîü … ¾Öê ‹êÃÖß ‹ú ¯ÖÏ£ÖÖ
úß ¿Öã¹ý†ÖŸÖ ú¸ü−Öê úÖ †Ö÷ÖÏÆü ú¸üŸÖê Æïü •ÖÖê ÷ÖÖê¯Ö−ÖßµÖ, ¯ÖÖÖÓ›ü †Öî¸ü Öã»Öê, úÖ−Öæ−Öß
Ã¡ÖßµÖÖë êú ÃÖ´ÖæÆü úÖ ¯ÖÏ×ŸÖÃ£ÖÖ¯Ö−Ö Æîü … ¿ÖêÂÖ »ÖÖê÷ÖÖë êú×»Ö‹ ¾ÖÆü ²ÖÆãüŸÖ Æüß ¯ÖÏŸµÖÖ Æîü
×ú ˆŸ¯ÖÖ¤ü−Ö êú ¾ÖŸÖÔ´ÖÖ−Ö ¯ÖÏ£ÖÖ êú ˆ−´Öæ»Ö−Ö êú ÃÖÖ£Ö ˆÃÖ ¯ÖÏ£ÖÖ ÃÖê †Óãú×¸üŸÖ Ã¡ÖßµÖÖë
êú ÃÖ´ÖæÆü úß ˆ−´Öæ»Ö−Ö úÖê ³Öß »ÖÖ−ÖÖ “ÖÖ×Æü‹ … ×¾Ö¿ÖêÂÖŸÖ: ÃÖÖ¾ÖÔ•Ö×−Öú †Öî¸ü
×−Ö•Öß ÃŸÖ¸ü úß ¾Öê¿µÖÖ¾Öé×¢Ö …
¾Ö÷ÖÔ¸ü×ÆüŸÖ ÃÖ´ÖÖ•Ö úÖ †Ö¤ü¿ÖÔ
´ÖÖŒÃÖÔ −Öê ¾Ö÷ÖÔ-ÃÖÓ‘ÖÂÖÔ êú ¯Ö×¸ü6ÖÖ´ÖÃ¾Öºþ¯Ö ‹ú ¾Ö÷ÖÔ-¸ü×ÆüŸÖ ÃÖ´ÖÖ•Ö

úß ¯Ö×¸üú»¯Ö−ÖÖ úß Æîü … ´ÖÖŒÃÖÔ †Öî¸ü ‹ë÷Öê»ÃÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü, " The
proletariat goes through various stages of development
with its birth begins its struggle with the bourgeosie. At
first the contest is carried on by individual laboures, then
by the work people of
________________________________________________
(1) Harold J. Laslai on the Communist Manifesto, Pg. 157
a factory, then by the operatives of one trade, in one
locality, against the individual bourgeois who directly
(1)
exploits them. " †£ÖÖÔŸÖË ÁÖ×´Öú¾Ö÷ÖÔ ¯ÖÏ÷Ö×ŸÖ êú †−Öêú
“Ö¸ü6ÖÖë ÃÖê ÷Öã•ÖÌ¸üŸÖê Æïü … ‡ÃÖêú †Ö×¾Ö³ÖÖÔ¾Ö êú ÃÖÖ£Ö ˆ−ÖúÖ ÃÖÓ‘ÖÂÖÔ ³Öß ¿Öãºþ ÆüÖêŸÖÖ Æîü …
¯ÖÆü»Öê µÖÆü ¯ÖÏ×ŸÖµÖÖê×÷ÖŸÖÖ ¯ÖÏŸµÖêú ´Ö•ÖÌ¤æü¸üÖë êú «üÖ¸üÖ †Öî¸ü ˆÃÖêú ²ÖÖ¤ü úÖ¸üÖÖ−Öê êú
17
´Ö•ÖÌ¤æü¸üÖë êú †Öî¸ü ¾µÖÖ¯ÖÖ¸ü ´Öë »Ö÷Öê Æãü‹ ´Ö•ÖÌ¤æü¸üÖë êú «üÖ¸üÖ, ‹ú ‡»ÖÖêú ´Öë úÖ´Ö
ú¸ü−Öê¾ÖÖ»Öê ´Ö•ÖÌ¤æü¸üÖë êú •ÖÌ×¸ü‹ ‡−Ö ¿ÖÖêÂÖú ²ÖæÂÖÖÔ×ÃÖ êú ×¾Ö¹ý¨ü ÃÖÓ¯Ö®Ö ÆüÖêŸÖê Æïü …
´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤ü êú †−ÖãÃÖÖ¸ü ÃÖ¾ÖÔÆüÖ¸üÖ ¾Ö÷ÖÔ êú †×¬Ö−ÖÖµÖúŸ¾Ö ÃÖê Æüß

¯ÖæÑ•Öß¾ÖÖ¤üß ÃÖ´ÖÖ•Ö úÖ †ÓŸÖ ÆüÖê÷ÖÖ … ´Ö•ÖÌ¤æü¸ü ¾Ö÷ÖÔ úß ÃÖ¢ÖÖ Æüß ¯ÖæÑ•Öß¾ÖÖ¤ü úÖ †ÓŸÖ
ú¸êü÷ÖÖ … ¾Ö÷ÖÔ ×¾ÖÆüß−Ö ú´µÖæ×−ÖÃ™ü ÃÖ´ÖÖ•Ö úÖ ×−Ö´ÖÖÔ6Ö «üÖ¸üÖ Æüß ¿ÖÖêÂÖú †Öî¸ü ¿ÖÖê×ÂÖŸÖ
¤üÖê−ÖÖë ¾Ö÷ÖÖí úÖ −ÖÖ¿Ö ÆüÖê •ÖÖµÖê÷ÖÖ … ‡ÃÖ ¯ÖÏúÖ¸ü ¿ÖÖÃÖ−Ö ³Öß ÃÖ¾ÖÔÆüÖ¸üÖ ¾Ö÷ÖÔ êú ÆüÖ£Ö ´Öë
ÆüÖê÷ÖÖ … ±ú»ÖÃ¾Öºþ¯Ö ˆŸ¯ÖÖ¤ü−Ö úß ÃÖ³Öß ÃÖÖ´Ö÷ÖÏß ÃÖ´ÖÖ•Ö êú ú²•Öê ´Öë ÆüÖê÷Öß …
´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤üß ×ÃÖ¨üÖÓŸÖÖë úÖ ÃÖÓ×Ö¯ŸÖ †¬µÖµÖ−Ö ú¸ü−Öê ¯Ö¸ü µÖÆüß ×ÃÖ¨ü

ÆüÖêŸÖÖ Æîü ×ú ´ÖÖŒÃÖÔ †Öî¸ü ‹ë÷Öê»ÃÖ −Öê ×´Ö»Öú¸ü ÃÖÓÃÖÖ¸ü êú ÃÖ³Öß ´Ö•ÖÌ¤æü¸üÖë úÖê ‹ú¡Ö
ú¸ü−Öê úÖ ¯ÖÏµÖŸ−Ö ×úµÖÖ Æîü … ‡−ÆüÖë−Öê †−Öêú ¾ÖÂÖÔ êú Ø“ÖŸÖ−Ö´Ö−Ö−Ö êú ²ÖÖ¤ü Æüß ‡−Ö
×ÃÖ¨üÖÓŸÖÖë úÖê ¯ÖÏµÖÖê÷Ö ´Öë »ÖÖ−Öê úÖ ¯ÖÏµÖŸ−Ö ×úµÖÖ Æîü …
________________________________________________
(1) Harold J. Laslai on the Communist Manifesto, Pg. 142-143
2. ÃÖÖ×ÆüŸµÖ ´Öë ´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤ü
×¾ÖÀ¾Ö³Ö¸ü êú ÃÖÖ×ÆüŸµÖ ´Öë ´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤üß Ø“ÖŸÖ−Ö¬ÖÖ¸üÖ úÖ ÃÖ´ÖÖ¾Öê¿Ö

ˆ®ÖßÃÖ¾Öà ¿ÖŸÖÖ²¤üß ´Öë Æüß Æãü†Ö £ÖÖ … ¯ÖÖ¿“ÖÖŸµÖ ÃÖÖ×ÆüŸµÖ ´Öë ‡ÃÖúÖ ¯ÖÏ³ÖÖ¾Ö ¾µÖÖ¯Öú
ÃŸÖ¸ü ¯Ö¸ü ÆüÖê−Öê »Ö÷ÖÖ … ×¾Ö¿ÖêÂÖŸÖ: ºþÃÖß ˆ¯Ö−µÖÖÃÖ-ÃÖÖ×ÆüŸµÖ −Öê ‡ÃÖß ¤ü¿ÖÔ−Ö ÃÖê ¯ÖÏê¸ü6ÖÖ
18
÷ÖÏÆü6Ö úß £Öß … ‡ÃÖ ÃÖÓ¤ü³ÖÔ ´Öë ÃÖÖ×ÆüŸµÖ †Öî¸ü ¸üÖ•Ö−Öß×ŸÖ êú ²ÖÖ¸êü ´Öë »Öê×−Ö−Ö úÖ ´ÖŸÖ
ˆ»»ÖêÖ−ÖßµÖ Æîü ×ú ÃÖ¾ÖÔÆüÖ¸üÖ »ÖµÖ úß ¯ÖæÙŸÖ êú×»Ö‹ '¤ü»ÖßµÖ-ÃÖÖ×ÆüŸµÖ' úß
†Ö¾Ö¿µÖúŸÖÖ Æîü … ˆ−ÆüÖë−Öê ÃÖÖ×ÆüŸµÖ úÖê ÃÖÖ´µÖ¾ÖÖ¤üß ¤ü»Ö ŸÖ£ÖÖ ÃÖ¾ÖÔÆüÖ¸üÖ êú ×ÆüŸÖ-
ÃÖÖ¬Ö−Ö úÖ ‹ú †Ö¾Ö¿µÖú †Ó÷Ö ×ÃÖ¨ü ×úµÖÖ Æîü … ÃÖÖ×ÆüŸµÖ êú ¯ÖÏ×ŸÖ †¯Ö−Öê ‡ÃÖ
¥üÛÂ™üúÖê6Ö êú úÖ¸ü6Ö ˆ−ÆüÖë−Öê ÷ÖÖêÙú úÖê ×»ÖÖÖ £ÖËÓÖ ×ú ¾ÖÆü †ÓŸÖ¸üÖÔÂ™ÒüßµÖ Öê¡Ö ´Öë
ú´µÖæ×−Ö•ÖÌ´Ö êú ¯ÖÏ“ÖÖ¸ü êú×»Ö‹ •ÖÖê úÖµÖÔ ú¸ü ¸üÆêü ÆüÖê, ¾ÖÆü ²ÖÆãüŸÖ ÷ÖÆü¸üÖ Æîü †Öî¸ü
×−Ö¿“ÖµÖ Æüß ´ÖÖ−Ö¾ÖŸÖÖ úÖ ú»µÖÖ6Ö ú¸ü−Öê¾ÖÖ»ÖÖ … »Öê×−Ö−Ö úÖ úÆü−ÖÖ £ÖÖ,
" ÃÖ´ÖÖ“ÖÖ¸ü ¯Ö¡ÖÖë úÖê ¯ÖÖ™üáÃÖÓ÷Öšü−Ö úÖ ´ÖãÖ¯Ö¡Ö ÆüÖê−ÖÖ “ÖÖ×Æü‹ †Öî¸ü ˆ−Öêú
»ÖêÖúÖë úÖê Æü¸ü ŸÖ¸üÆü ÃÖê ‡−Ö ÃÖÓ÷Öšü−ÖÖë úÖ ÃÖ¤üÃµÖ ÆüÖê−ÖÖ “ÖÖ×Æü‹ … ¯ÖÏúÖ¿Ö−Ö
†Öî¸ü ×¾ÖŸÖ¸ü\Öêú−¦ü, ×úŸÖÖ²Ö úß ¤æüúÖ−ÖÖë †Öî¸ü ‡ÃÖß ŸÖ¸üÆü †−µÖ ¯ÖÏ×ŸÖÂšüÖ−Ö-
ÃÖ²ÖúÖê †×−Ö¾ÖÖµÖÔ ºþ¯Ö ÃÖê ¯ÖÖ™üá êú ×−ÖµÖÓ¡Ö\Ö ´Öë ÆüÖê−ÖÖ “ÖÖ×Æü‹ …" (1)
¯ÖæÑ•Öß¾ÖÖ¤üß ¾µÖ¾ÖÃ£ÖÖ ´Öë ÃÖ¾ÖÔÆüÖ¸üÖ úÖ ¿ÖÖêÂÖ6Ö ¾µÖÖ¯Öú ºþ¯Ö ÃÖê “Ö»Ö ¸üÆüÖ £ÖÖ … ‡ÃÖ
ÛÃ£Ö×ŸÖ ´Öë ÃÖ¾ÖÔÆüÖ¸üÖ êú ´ÖãÛŒŸÖ êú×»Ö‹ ´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤ü ‹ú Æü×£ÖµÖÖ¸ü êú ºþ¯Ö ´Öë ×´Ö»ÖÖ …
‡ÃÖúÖ ¯ÖÆü»ÖÖ ÃÖ±ú»Ö ¯ÖÏµÖÖê÷Ö ºþÃÖ ´Öë Æãü†Ö … ÃÖ−ÖË 1905 ´Öë ºþÃÖ úÖ ¯ÖÆü»ÖÖ ¯ÖÏµÖŸ−Ö
†ÃÖ±ú»Ö Æãü†Ö »Öê×ú−Ö ˆÃÖÃÖê ¯ÖæÑ•Öß¾ÖÖ¤ü úß •Ö›Íëü ×Æü»ÖÖ−Öê ´Öë ÃÖÖ´Ö Æãü†Ö … ÃÖ−ÖË
1917 úÖ ºþÃÖß ×¾Ö¯»Ö¾Ö ‹êÃÖÖ ´ÖÆüÖ−Ö ÃÖÓ³Ö¾Ö £ÖÖ ×•ÖÃÖúÖ ¯ÖÏ³ÖÖ¾Ö ×¾ÖÀ¾Ö³Ö¸ü úß
²Öã×¨ü•Öß×¾ÖµÖÖë úß ×¾Ö“ÖÖ¸ü¬ÖÖ¸üÖ†Öë ¯Ö¸ü ¯Ö›ÍüÖ … µÖæ¸üÖê¯ÖßµÖ ÃÖÖ×ÆüŸµÖ ³Öß ‡ÃÖÃÖê †”æûŸÖÖ
−ÖÆüà ¸üÆü ÃÖúÖ … ºþÃÖ, ¯ÖÖê»Öï›ü, ºþ´ÖÖ×−ÖµÖÖ, •ÖÌúÖêÃ»ÖÖê¾ÖÖ×úµÖÖ †Ö×¤ü ¤êü¿ÖÖë êú
ÃÖÖ×ÆüŸµÖú Ø“ÖŸÖ−Ö¬ÖÖ¸üÖ
________________________________________________
(1) †Ö»ÖÖê“Ö−ÖÖ - †¯ÖÏî»Ö - 1970, ¯Öé. 47
−Öê ´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤ü úÖê ÷ÖÏÆü6Ö ×úµÖÖ …
ÃŸÖÖ×»Ö−Ö ÃÖÖ×ÆüŸµÖ úÖê ¯Öæ¸üß ŸÖ¸üÆü ÃÖê ¸üÖ•Ö−Öß×ŸÖ êú ÆüÖ£Ö úÖ †Öî•ÖÌÖ¸ü
²Ö−ÖÖ ¤êü−Öê êú ¯ÖÖ ´Öë £Öê … ‡ÃÖ ¯Ö¸ü “Öß−Öß ¥üÛÂ™üúÖê6Ö úÖ ¯Ö×¸ü“ÖµÖ †Ö“ÖÖµÖÔ
19
“ÖãŒ¾ÖÖÓ÷Ö“Öß‡−Ö úß ´ÖÖ−µÖŸÖÖ ÃÖê Ã¯ÖÂ™ü ÆüÖê •ÖÖŸÖß Æîü ×ú ÃÖÖ×ÆüŸµÖúÖ¸ü úÖê ´Ö•ÖÌ¤æü¸ü,
éúÂÖú †Öî¸ü »ÖÖ»Ö ±úÖî•Ö êú ×ÃÖ¯ÖÖ×ÆüµÖÖë êú ¯ÖÖ¬Ö¸ü ÆüÖê−ÖÖ “ÖÖ×Æü‹ … ´ÖÖ†Öê êú
†−ÖãÃÖÖ¸ü µÖ×¤ü ˆ−Öêú ¯ÖÖÃÖ ÃÖÖ×ÆüŸµÖ †Öî¸ü ú»ÖÖ −Ö ÆüÖêŸÖß ŸÖÖê ¾Öê ÎúÖÓ×ŸÖ −Ö ú¸ü ¯ÖÖŸÖê,
−Ö ×¾Ö•ÖµÖß ÆüÖê ¯ÖÖŸÖê …
ˆ®ÖßÃÖ¾Öà ¿ÖŸÖÖ²¤üß êú µÖæ¸üÖê¯ÖßµÖ ˆ¯Ö−µÖÖÃÖúÖ¸üÖë êú ÃÖÖ´Ö−Öê ²Öã•ÖãÔ†Ö-

ÎúÖÓ×ŸÖµÖÖë úß ×´ÖÃÖÖ»Ö Æüß £Öß … »Öê×ú−Ö ²ÖßÃÖ¾Öà ¿ÖŸÖÖ²¤üß êú ˆ¯Ö−µÖÖÃÖúÖ¸üÖë êú
ÃÖÖ´Ö−Öê †Œ™æü²Ö¸ü 1917 úß ´ÖÆüÖ−Ö ºþÃÖß ÎúÖÓ×ŸÖ … ‡ÃÖ ¿ÖŸÖÖ²¤üß ´Öë ×»ÖÖê ÷ÖµÖê
ˆ¯Ö−µÖÖÃÖÖë úÖ ÃÖÓ²ÖÓ¬Ö ‡ÃÖ ÎúÖÓ×ŸÖ ÃÖê ×úÃÖß −Ö ×úÃÖß ŸÖ¸üÆü •Öã›ÍüÖ ¸üÆüŸÖÖ Æîü … ×÷ÖØÃÖ÷Ö
úÖ '¾ÖŒÃÖÔ ‡−Ö ¤ü ›üÖˆ−Ö ' (1880), •Öîú »ÖÓ›ü−Ö úÖ '¤ü†ÖµÖ¸ü−Ö Æüß»Ö' (1907),
•ÖÖêÃÖê±ú úÖò−Ö¸êü›ü êú '¤ü ÃÖßÎêú™ü ‹•Öë™ü' (1907), •ÖÖò•ÖÔ †Öò¸ü¾Öê»Ö úÖ '−ÖÖ‡−Ö™üß−Ö
‹™üß±úÖê¸ü' (1949), ÆüŒÃÖê»Ö úÖ '²ÖÎê¾Ö −µÖæ¾Ö»›ü' (1932), úÖê¿Ö»Ö¸ü úÖ '›üÖÔú−ÖêÃÖ
‹ê™ü −Öæ−Ö' †Ö×¤ü ˆ¯Ö−µÖÖÃÖÖë ´Öë ´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤üß ¥üÛÂ™üúÖê6Ö —Ö»Öú ˆšüŸÖÖ Æîü …
´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤üß ú»ÖØ“ÖŸÖú 'ÃÖÖ×ÆüŸµÖ ÃÖ´ÖÖ•Ö úÖ ¤ü¯ÖÔ6Ö Æîü' ‡ÃÖ ¯ÖÏ×ÃÖ¨ü

ˆÛŒŸÖ úÖê −ÖúÖ¸üŸÖê Æïü … ´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤ü ´Öë ÛÃ£Ö¸üŸÖÖ †Öî¸ü †¯Ö×¸ü¾ÖŸÖÔ−Ö¿Öß»ÖŸÖÖ êú×»Ö‹
úÖê‡Ô Ã£ÖÖ−Ö −ÖÆüà Æîü … ÃÖÖ×ÆüŸµÖ ´Öë ÷Ö×ŸÖ¿Öß»ÖŸÖÖ †Öî¸ü ¯Ö×¸ü¾ÖŸÖÔ−Ö¿Öß»ÖŸÖÖ úÖ Ã¾Öºþ¯Ö
Æüß ÃÖÖ×ÆüŸµÖúÖ¸ü úÖê ¯ÖÏê¸ü6ÖÖ ¤êüŸÖÖ Æîü … »Öê×−Ö−Ö −Öê ³Öß »ÖêÖú êú×»Ö‹ •Ö−ÖŸÖÖ êú ²Öß“Ö
¸üÆü−ÖÖ ¯Ö¸ü´ÖÖ¾Ö¿µÖú ´ÖÖ−ÖÖ Æîü … ‡ÃÖ×»Ö‹ ÷ÖÖêÙú •Ö²Ö ‡™ü»Öß ÃÖê »ÖÖî™êü ŸÖÖê »Öê×−Ö−Ö −Öê
ˆ−ÖúÖ Ã¾ÖÖ÷ÖŸÖ ×úµÖÖ … ˆ−Öúß ¥üÛÂ™ü ´Öë " •Ö−ÖŸÖÖ êú »ÖêÖú êú ×»Ö‹ †¯Ö−Öê
¾ÖŸÖ−Ö úß Æü¾ÖÖ ´Öë ÃÖÖÑÃÖ »Öê−ÖÖ, †¯Ö−Öê ×¤ü»Ö úß ¯ÖÏŸµÖêú ¬Ö›Íüú−Ö ÃÖê †¯Ö−Öê ¤êü¿Ö
êú •Öß¾Ö−Ö úÖê ´ÖÆüÃÖæÃÖ ú¸ü−ÖÖ, †¯Ö−Öß †ÖÑÖÖë ÃÖê ˆÃÖúß ÷Ö×ŸÖ×¾Ö×¬Ö úÖê
¤êüÖ−ÖÖ ²ÖÆãüŸÖ •ÖÌºþ¸üß Æîü … " (1) ´ÖêÛŒÃÖ´Ö ÷ÖÖêúá úÖ ÁÖêÂšü ˆ¯Ö−µÖÖÃÖ '´ÖÖÑ' ÃÖ−ÖË
1905 ´Öë ¯ÖÏúÖ×¿ÖŸÖ Æãü†Ö … ÷ÖÖêúá êú ‡ÃÖ ˆ¯Ö−µÖÖÃÖ ´Öë ÃÖ¾ÖÔÆüÖ¸üÖ úß ´ÖãÛŒŸÖ êú
20
•Öß¾Ö−ŸÖ ×“Ö¡Ö6Ö ºþÃÖß ÎúÖÓ×ŸÖ êú ¯Ö¿“ÖÖŸÖË ¯ÖÏÃ±ãú×™üŸÖ Æãü†Ö Æîü … úŸÖµÖê¾Ö úÖ '†Ö÷Öê
²ÖœüÖê ÃÖ´ÖµÖ' (1933), ÷»ÖÖ¤üúÖê¾Ö úÖ '¿ÖÛŒŸÖ' (1933), ×»Ö×²Ö×¤ü−Ãúß úÖ '‹ú
¾Öß¸ü úÖ •Ö−´Ö' (1930), ×¯Ö»Ö×−ÖµÖÖú úÖ '¾ÖÖê»÷ÖÖ êúÛÃ¯ÖµÖ−Ö úÖê ²ÖÆüŸÖß Æîü'
(1931), ¿ÖÖê»ÖÖêÀ¾ÖÖê¾Ö úÖ '−ÖµÖß •ÖãŸÖß •ÖÌ´Öß−Ö' (1932-33) †Ö×¤ü ˆ»»ÖêÖ−ÖßµÖ Æîü
… ºþÃÖ êú ÃÖÖ£Ö “Öß−Ö ´Öë ³Öß ´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤ü úÖ ¯ÖÏÖ¸Óü³Ö ²ÖßÃÖ¾Öà ¿ÖŸÖß êú ¯ÖÏÖ¸Óü×³Öú úÖ»Ö
´Öë Æãü†Ö … “Öß−Ö ´Öë 4 ´Ö‡Ô, 1919 êú †Ö−¤üÖê»Ö−Ö ÃÖê ÃÖÖ×ÆüŸµÖ ´Öë ÃÖ´ÖÖ•Ö¾ÖÖ¤üß
µÖ£ÖÖ£ÖÔ¾ÖÖ¤ü úÖ †Ö¸Óü³Ö ÆüÖêŸÖÖ Æîü … ´ÖÖ†ÖêŸÖã−Ö úÖ '×¸üÖÖ ²ÖÖòµÖ', ¯ÖÖ×“Ö›ü úÖ
'“ÖÖµÖ−Öß•ÖÌ †£ÖÔ' ‹êÃÖê Æüß ˆ¯Ö−µÖÖÃÖ Æïü ×•Ö−Ö¯Ö¸ü ´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤ü úÖ ¯ÖÏ³ÖÖ¾Ö Ã¯ÖÂ™ü ºþ¯Ö ÃÖê
¯Ö×¸ü»Ö×ÖŸÖ Æîü …
¯ÖÖ¿“ÖÖŸµÖ ÃÖÖ×ÆüŸµÖ ´Öë ³Öß ´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤ü úÖ ÷ÖÆü¸üÖ ¯ÖÏ³ÖÖ¾Ö ¯Ö›ÍüÖ Æîü …
†°»ÖÖŸÖæ −Öê ¸üÖ•Ö−Öß×ŸÖ êú ×¾ÖÂÖµÖ ´Öë ×»ÖÖÖ Æîü ×ú ´Ö−ÖãÂµÖÖë úß ¯ÖÏéú×ŸÖ ×•Ö−Ö ×ÃÖ¨üÖÓŸÖÖë
êú †−ÖãÃÖÖ¸ü úÖ´Ö ú¸üŸÖß Æîü ˆ−Æüà ×ÃÖ¨üÖÓŸÖÖë ¯Ö¸ü ˆÃÖúß ¸üÖ•Ö−Öß×ŸÖ ³Öß úÖµÖ´Ö ÆüÖêŸÖß
Æîü … ´ÖÖŒÃÖÔ êú Ø“ÖŸÖ−Ö¬ÖÖ¸üÖ ÃÖê ×¾ÖÀ¾Ö¾µÖÖ¯Öß ¯ÖÏ÷Ö×ŸÖ¿Öß»Ö †Ö−¤üÖê»Ö−Ö úÖê ¯ÖÏÖêŸÃÖÖÆü−Ö
¯ÖÏÖ¯ŸÖ Æãü†Ö … ×¾Ö¿ÖêÂÖú¸ü ™üÖò»Ã™üÖµÖ, ¯»ÖêÖ−ÖÖê¾Ö †Öî¸ü ÷ÖÖêúá •ÖîÃÖê ºþÃÖß »ÖêÖúÖë −Öê
ÃÖ´ÖÖ•Ö¾ÖÖ¤üß ÎúÖÓ×ŸÖ úÖê †¯Ö−Öß éú×ŸÖµÖÖë êú ´ÖÖ¬µÖ´Ö ÃÖê ˆ•ÖÖ÷Ö¸ü ×úµÖÖ … ‡−Ö
×¾Ö“ÖÖ¸üúÖë †Öî¸ü »ÖêÖúÖë −Öê ¯ÖæÑ•Öß¾ÖÖ¤üß ÃÖ´ÖÖ•Ö-¾µÖ¾ÖÃ£ÖÖ úß ×¾Ö¾Öêú¿Öæ−µÖŸÖÖ †Ö´Ö
•Ö−ÖŸÖÖ êú ÃÖÖ´Ö−Öê †−ÖÖ¾ÖéŸÖ ú¸ü ×¤üµÖÖ … ‡ÃÖ×»Ö‹ ¯ÖæÑ•Öß¾ÖÖ¤ü úÖ −ÖÖ¿Ö ´ÖÖ−Ö¾Ö ÃÖ´ÖÖ•Ö
úÖ ú»µÖÖ6Ö êú×»Ö‹ †×−Ö¾ÖÖµÖÔ ´ÖÖ−ÖÖ ÷ÖµÖÖ …
________________________________________________
(1) †Ö»ÖÖê“Ö−ÖÖ - †¯ÖÏî»Ö - 1970, ¯Öé. 47
†Ó÷ÖÏê•ÖÌß ÃÖÖ×ÆüŸµÖ ´Öë ³Öß ‹ú −Ö‡Ô ÎúÖÓ×ŸÖ ˆ³Ö¸ü †ÖµÖß £Öß … ‡Ó÷Ö»Öï›ü
´Öë ¯ÖÏ÷Ö×ŸÖ¿Öß»ÖŸÖÖ êú −ÖµÖê Ã¾Ö¸ü ´ÖãÖ×¸üŸÖ Æãü†Ö … †Ó÷ÖÏê•ÖÌß ˆ¯Ö−µÖÖÃÖÖë úß
¯ÖÏ÷Ö×ŸÖ¾ÖÖ¤üß ¥üÛÂ™ü úß ¿Öã¹ý†ÖŸÖ 18¾Öà ¿ÖŸÖß êú Æêü−Ö¸üß ×±úÜ»›ü÷Ö úß éú×ŸÖµÖÖë ´Öë Æãü‡Ô
21
£Öß … ¿ÖÖî»Öì™ü¾ÖÖ−™êü, •ÖÖò•ÖÔ ‡×»ÖµÖ™ü (µÖ£ÖÖ£ÖÔ −ÖÖ´Ö ‡¾ÖÖ−ÃÖ) £ÖÖò´ÖÃÖ ÆüÖ›üá, “ÖÖ»ÃÖÔ
×›üêú−ÃÖ †Ö×¤ü −Öê ‡ÃÖ ¯Ö¸Óü¯Ö¸üÖ úÖê †Ö÷Öê ²ÖœÍüÖµÖÖ … ‡−Ö´Öë ×›üêú−ÃÖ ¯ÖÏ´ÖãÖ Æîü ŒµÖÖë×ú
ˆ−Öêú ¯Öæ¾ÖÔ ×úÃÖß †Ó÷ÖÏê•ÖÌß ˆ¯Ö−µÖÖÃÖúÖ¸ü −Öê ×−Ö´−Ö¾Ö÷ÖáµÖ •Öß¾Ö−Ö úÖê ‡ŸÖ−Öê ×¾ÖÃŸÖéŸÖ
†Öî¸ü Öã»Öê ºþ¯Ö ´Öë −ÖÆüà ×“Ö×¡ÖŸÖ ×úµÖÖ £ÖÖ … ‡−ÆüÖë−Öê ×−Ö´−Ö¾Ö÷ÖÔ êú ¯ÖÏ×ŸÖ ÷ÖÆü¸üß
ÃÖÆüÖ−Öã³Öæ×ŸÖ ¸üÖß £Öß …
ÃÖ−ÖË 1917 ‡Ô. ´Öë Æãü‡Ô ºþÃÖß •Ö−ÖŸÖÖ úß ´ÖÆüÖÎúÖÓ×ŸÖ −Öê ÃÖÓÃÖÖ¸ü êú
†Ö÷ÖÖ´Öß •Ö−Ö-ÎúÖÓ×ŸÖ êú×»Ö‹ ¯Ö£Ö-¯ÖÏ¤ü¿ÖÔ−Ö ×úµÖÖ … ºþÃÖß ÎúÖÓ×ŸÖ −Öê ¤ãü×−ÖµÖÖ êú »ÖÖÖÖë
»ÖÖÖ »ÖÖê÷ÖÖë ´Öë ‡ÃÖ †Ö¿ÖÖ úÖ ÃÖÓ“ÖÖ¸ü ×úµÖÖ ×ú †ÓŸÖŸÖ: ÃÖ³Öß êú×»Ö‹ ÃÖ´ÖÖ−ÖŸÖÖ
†Öî¸ü Ã¾ÖŸÖÓ¡ÖŸÖÖ úÖ •Öß¾Ö−Ö ÃÖÓ³Ö¾Ö ÆüÖê÷ÖÖ … ºþÃÖ êú ¯ÖÏ×ÃÖ¨ü ˆ¯Ö−µÖÖÃÖúÖ¸ü ×−ÖúÖê»ÖÖ‡Ô
×¾ÖÃÖß»µÖê×¾Ö“Ö ÷ÖÖê÷ÖÖê»Ö −Öê ÃÖ−ÖË 1842 ´Öë '´ÖéŸÖÖŸ´ÖÖµÖë' −ÖÖ´Öú éú×ŸÖ ´Öë ºþÃÖß ¤üÖÃÖ-
¯ÖÏ£ÖÖ úÖ ²Ö›üÖ ´ÖÖÙ´Öú ×“Ö¡Ö6Ö ×úµÖÖ … ºþÃÖ ´Öë ˆ−Ö ×¤ü−ÖÖë ¤üÖÃÖÖë úß ÛÃ£Ö×ŸÖ †ŸµÖÓŸÖ
¤üµÖ−ÖßµÖ £Öß … ÷ÖÖê÷ÖÖê»Ö êú ²ÖÖ¤ü ºþÃÖ ´Öë ‹ú −Ö‡Ô ¯Ö¸Óü¯Ö¸üÖ úß ¿Öã¹ý†ÖŸÖ Æãü‡Ô …
÷ÖÖî−Ö¿ÖÖ¸üÖê¾Ö, ŸÖã÷ÖÔ−Öê¾Ö, ¤üÖêÃŸÖÖòµÖÃúß, ×¯ÖÃÖ−ÃÖúß ™üÖò»Ã™üÖòµÖ, ´ÖîÛŒÃÖ´Ö ÷ÖÖêúá,
¿ÖÖê»ÖÖêÖÖê¾Ö †Ö×¤ü »ÖêÖúÖë −Öê ¯ÖÏ÷Ö×ŸÖ¿Öß»Ö ˆ¯Ö−µÖÖÃÖÖë úß ²Ö»Ö¿ÖÖ»Öß ¯Ö¸Óü¯Ö¸üÖ úß
−Öà¾Ö ›üÖ»Öß …
†´Öê×¸üúß ˆ¯Ö−µÖÖÃÖúÖ¸üÖë úß éú×ŸÖµÖÖë ´Öë ³Öß •Ö−Ö¾ÖÖ¤üß ×¾Ö“ÖÖ¸üÖë êú

¤ü¿ÖÔ−Ö ×´Ö»ÖŸÖê Æïü … '´ÖÖÔú™Ëü¾Öê−Ö' ˆ¯Ö−ÖÖ´Ö ÃÖê ×»ÖÖ−Öê¾ÖÖ»Öê †´Öê×¸üúß »ÖêÖú
ÃÖî´µÖã†»Ö Œ»Ö´Öê−ÃÖ êú ˆ¯Ö−µÖÖÃÖÖë −Öê −Ö¤üß †Öî¸ü ÃÖÖ÷Ö¸ü êú ŸÖ™ü ¯Ö¸ü •Öß¾Ö−Ö ¾µÖŸÖßŸÖ
ú¸ü−Öê¾ÖÖ»Öê ÃÖ¾ÖÔÆüÖ¸üÖ êú ¤ü¤Ôü−ÖÖú ×•ÖÌ−¤ü÷Öß ¯Ö¸ü ¯ÖÏúÖ¿Ö ›üÖ»ÖÖ Æîü … †Ö−ÖìÃ™ü ÆêüÜ´´Ö÷¾Öê,
¿ÖêÖã›ü ‹Ó›ü¸üÃÖ−Ö, ¯Ö»ÖÔ²Öú †Ö×¤ü êú ˆ¯Ö−µÖÖÃÖÖë ´Öë ³Öß ¿ÖÖêÂÖ6Ö êú ×¾Ö¹ý¨ü êú ÃÖÓ‘ÖÂÖÔ
úÖ ×“Ö¡Ö6Ö ×´Ö»ÖŸÖê Æïü …
22
‡ÃÖ ¯ÖÏúÖ¸ü ×¾ÖÀ¾ÖÃÖÖ×ÆüŸµÖ ´Öë ´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤üß ¤ü¿ÖÔ−Ö úÖ ÃÖ×®Ö¾Öê¿Ö

¾µÖÖ¯Öú ºþ¯Ö ´Öë ¤êüÖ−Öê úÖê ×´Ö»ÖŸÖÖ Æîü … ‡ÃÖ úÖ»Ö ´Öë †−Öêú ´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤üß
ÃÖÖ×ÆüŸµÖúÖ¸ü úß ÁÖêÂšü éú×ŸÖµÖÖÑ ¯ÖÏúÖ×¿ÖŸÖ ³Öß Æãü‡Ô …
×Æü−¤üß ÃÖÖ×ÆüŸµÖ ´Öë ´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤ü (ú×¾ÖŸÖÖ)
³ÖÖ¸üŸÖ ´Öë ¯ÖÏ÷Ö×ŸÖ¿Öß»Ö »ÖêÖúÃÖÓ‘Ö úß Ã£ÖÖ¯Ö−ÖÖ ÃÖ−ÖË 1936 ´Öë Æãü‡Ô
… ¯ÖÏ÷Ö×ŸÖ¾ÖÖ¤üß ÃÖÖ×ÆüŸµÖ úß ´Öæ»Ö³ÖæŸÖ ×¾Ö“ÖÖ¸ü¬ÖÖ¸üÖ ´ÖÖŒÃÖÔ úß ×¾Ö“ÖÖ¸ü¬ÖÖ¸üÖ Æüß Æîü …
ú×¾Ö ú»¯Ö−ÖÖ •Ö÷ÖŸÖ ÃÖê µÖ£ÖÖ£ÖÔ úß ¬Ö¸üŸÖß ´Öë ˆŸÖ¸ü †ÖŸÖê Æïü … µÖÆü ¬ÖÖ¸üÖ ÃÖÖ×ÆüŸµÖ êú
Öê¡Ö ´Öë ¯ÖÏ÷Ö×ŸÖ¾ÖÖ¤ü −ÖÖ´Ö ÃÖê ×¾ÖµÖÖŸÖ Æãü‡Ô … ›üÖò −Ö÷Öê−¦ü êú †−ÖãÃÖÖ¸ü, " ¯ÖÏ÷Ö×ŸÖ¾ÖÖ¤üß
úÖ¾µÖ úß ÃÖÓ–ÖÖ ˆÃÖ úÖ¾µÖ úÖê ¤üß ÷ÖµÖß •ÖÖê ”ûÖµÖÖ¾ÖÖ¤ü êú ÃÖ´ÖÖÛ¯ŸÖúÖ»Ö ´Öë
1936 ‡Ô. úÖê †ÖÃÖ¯ÖÖÃÖ ÃÖê ÃÖÖ´ÖÖ×•Öú “ÖêŸÖ−ÖÖ úÖê »Öêú¸ü ×−ÖÙ´ÖŸÖ ÆüÖê−ÖÖ
†Ö¸Óü³Ö Æãü†Ö … ‡ÃÖêú ¿Ö²¤üÖ£ÖÔ ÃÖê ‡ÃÖêú Ã¾Öºþ¯Ö úÖê ÃÖ´Ö—Ö−Öê ´Öë ³ÖÏÖÓ×ŸÖ ÆüÖêŸÖß
¸üÆüß Æîü … ‡ÃÖ×»Ö‹ µÖÆüß ÃÖ´Ö—Ö−ÖÖ “ÖÖ×Æü‹ ×ú µÖÆü −ÖÖ´Ö ˆÃÖ úÖ¾µÖ¬ÖÖ¸üÖ úÖ Æîü
•ÖÖê ´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤üß ¤ü¿ÖÔ−Ö êú †Ö»ÖÖêú ´Öë ÃÖÖ´ÖÖ×•Öú “ÖêŸÖ−ÖÖ †Öî¸ü ³ÖÖ¾Ö²ÖÖê¬Ö úÖê
†¯Ö−ÖÖ »ÖµÖ ²Ö−ÖÖú¸ü “Ö»Öß … " (1) ³ÖÖ¸üŸÖ ´Öë ÃÖÖ´µÖ¾ÖÖ¤üß ¤ü»Ö úß
Ã£ÖÖ¯Ö−ÖÖ ÃÖ−ÖË 1918 ´Öë Æüß ÆüÖê “Öãúß £Öß … ÃÖ−ÖË 1924 ´Öë ²ÖÓ²Ö‡Ô ÃÖê ÃÖÖ´µÖ¾ÖÖ¤üß
×¾Ö“ÖÖ¸üÖë úß ¯Ö×¡ÖúÖ 'ÃÖÖê¿Ö×»ÖÃ™ü' úÖ ³Öß ¯ÖÏúÖ¿Ö−Ö ÆüÖê−Öê »Ö÷ÖÖ £ÖÖ … ³ÖÖ¸üŸÖ êú
†−Öêú †Ö»ÖÖê“Öú ‹¾ÖÓ −ÖêŸÖÖ ³Öß ÃÖÖ´µÖ¾ÖÖ¤ü ÃÖê •Öã›Íü ÷ÖµÖê £Öê … ‡−Ö Ø“ÖŸÖúÖë ´Öë ÁÖß
‹´Ö ‹−Ö ¸üÖµÖ úÖ −ÖÖ´Ö ×¾Ö¿ÖêÂÖ ˆ»»ÖêÖ−ÖßµÖ Æîü … ÁÖß »Ö´ÖßÃÖÖ÷Ö¸ü ¾ÖÖÂ6ÖìµÖ êú
†−ÖãÃÖÖ¸ü, " 1930 ´Öë ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ú´µÖã×−ÖÃ™ü ¯ÖÖ™üá úÖ
________________________________________________
(1) −Ö÷Öê−¦ü - ×Æü−¤üß ÃÖÖ×ÆüŸµÖ úÖ ‡×ŸÖÆüÖÃÖ, ¯Öé. 622
•Ö−´Ö Æãü†Ö … ¬Öß¸êü-¬Öß¸êü ÃÖÖ×ÆüŸµÖúÖ¸üÖë ¯Ö¸ü ³Öß •Ö−Ö-ÃÖÖ´ÖÖ−µÖ úß ³ÖÖ¾Ö−ÖÖ úÖ
Ã¯Ö¿ÖÔ ú¸ü−Öê¾ÖÖ»Öê ºþ¯Ö êú ÃÖÖ×ÆüŸµÖ úÖ ¯ÖÏ³ÖÖ¾Ö ¯Ö›Íü−Öê »Ö÷ÖÖ †Öî¸ü 1936 ´Öë
23
'¯ÖÏ÷Ö×ŸÖ¿Öß»Ö »ÖêÖú ÃÖÓ‘Ö' úß Ã£ÖÖ¯Ö−ÖÖ Æãü‡Ô … ‡ÃÖúÖ ¯ÖÏ£Ö´Ö †×¬Ö¾Öê¿Ö−Ö

»ÖÖ−ÖÖ‰ú ´Öë ¯ÖÏê´Ö“ÖÓ¤ü êú ÃÖ³ÖÖ¯Ö×ŸÖŸ¾Ö ´Öë Æãü†Ö … ×«üŸÖßµÖ †×¬Ö¾Öê¿Ö−Ö ×¤üÃÖÓ²Ö¸ü,
1938 ´Öë ú»Öú¢ÖÖ ´Öë Æãü†Ö … ú´µÖæ×−ÖÃ™ü ¯ÖÖ™üá «üÖ¸üÖ ÃÖÓ÷Ö×šüŸÖ ‡ÃÖß
ÃÖÖ×ÆüÛŸµÖú ´ÖÖê“Öì úÖ −ÖÖ´Ö ¯ÖÏ÷Ö×ŸÖ¾ÖÖ¤üß ÃÖÖ×ÆüŸµÖ Æîü …" (1)
×Æü−¤üß ú×¾ÖŸÖÖ êú Öê¡Ö ´Öë ”ûÖµÖÖ¾ÖÖ¤ü µÖã÷Ö ´Öë ú¼ü¸ü ¯ÖÏ÷Ö×ŸÖ¾ÖÖ¤üß
úÖ¾µÖ −ÖÆüà †ÖµÖÖ £ÖÖ … »Öê×ú−Ö ”ûÖµÖÖ¾ÖÖ¤ü êú †Ó×ŸÖ´ÖúÖ»Ö êú †−Öêú ¯ÖÏ´ÖãÖ ú×¾Ö
ÃÖÖ´µÖ¾ÖÖ¤üß ×¾Ö“ÖÖ¸üÖë ÃÖê ¯ÖÏ³ÖÖ×¾ÖŸÖ ÆüÖê−Öê »Ö÷Öê £Öê … ‡−Ö´Öë ×−Ö¸üÖ»ÖÖ †Öî¸ü ÃÖã×´Ö¡ÖÖ−ÖÓ¤ü−Ö
¯ÖÓŸÖ úÖ −ÖÖ´Ö ×¾Ö¿ÖêÂÖ ˆ»»ÖêÖ−ÖßµÖ Æîü … ÃÖ−ÖË 1929 ´Öë ¯ÖÏúÖ×¿ÖŸÖ '¯Ö×¸ü´Ö»Ö' ´Öë
×−Ö¸üÖ»ÖÖ•Öß −Öê '×³ÖÖãú', '×¾Ö¬Ö¾ÖÖ', '²ÖÖ¤ü»Ö ¸üÖ÷Ö' †Ö×¤ü ú×¾ÖŸÖÖ†Öë ´Öë ¤üß−ÖÆüß−Ö
¿ÖÖê×ÂÖŸÖ¾Ö÷ÖÔ êú ¯ÖÏ×ŸÖ †¯Ö−Öß ÃÖÆüÖ−Öã³Öæ×ŸÖ ¾µÖŒŸÖ úß Æîü … ˆ−Öúß 'ŸÖÖê›ÍüŸÖß ¯ÖŸ£Ö¸ü'
ú×¾ÖŸÖÖ ¿ÖÖêÂÖ6Ö êú ×¾Ö¹ý¨ü †Ö÷Ö ²Ö¸üÃÖÖú¸ü †ÖµÖß Æîü … ¯ÖÓŸÖ úß 'µÖã÷ÖÖÓŸÖ', 'µÖã÷Ö¾ÖÖ6Öß'
‹¾ÖÓ '÷ÖÏÖ´µÖÖ' ´Öë Îú´Ö¿Ö: ”ûÖµÖÖ¾ÖÖ¤üß ÃÖÖï¤üµÖÔ ‹¾ÖÓ ú»¯Ö−ÖÖ úÖê ”ûÖê›Íüú¸ü ¯ÖÏ÷Ö×ŸÖ¾ÖÖ¤ü êú
šüÖêÃÖ ¬Ö¸üÖŸÖ»Ö ¯Ö¸ü ×¾Ö“Ö¸ü6Ö ú¸üŸÖê ¤üßÖŸÖê Æïü … ˆ−Öêú úÖ¾µÖ-•Öß¾Ö−Ö ´Öë ‡ÃÖ
¯Ö×¸ü¾ÖŸÖÔ−Ö úÖ úÖ¸ü6Ö ´ÖÖŒÃÖÔ êú ÃÖÖ´µÖ¾ÖÖ¤üß ¤ü¿ÖÔ−Ö úÖ Æüß ¯ÖÏ³ÖÖ¾Ö £ÖÖ, ×•ÖÃÖê Ã¾ÖµÖÓ
¯ÖÓŸÖ −Öê Ã¾ÖßúÖ¸ü ×úµÖÖ … 'µÖã÷Ö¾ÖÖ6Öß' ŸÖ£ÖÖ '÷ÖÏÖ´µÖÖ' ´Öë ˆ−Öúß ÎúÖÓ×ŸÖ úß ³ÖÖ¾Ö−ÖÖ
´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤üß ¤ü¿ÖÔ−Ö úÖê †ÖŸ´ÖÃÖÖŸÖ ú¸ü−Öê úÖ ¯ÖÏŸµÖÖ ¯ÖÏ´ÖÖ6Ö Æîü … ¯ÖÓŸÖ −Öê ´ÖÖŒÃÖÔ úß
¯ÖÏ¿ÖÛÃŸÖ ´Öë ×»ÖÖÖ Æîü -
" ¬Ö−µÖ ´ÖÖŒÃÖÔ, ×“Ö¸ü ŸÖ´ÖÖ¸ü”û®Ö ¯Öé£¾Öß êú ˆ¤üµÖ-
×¿ÖÖ¸ü ¯Ö¸ü
ŸÖã´Ö ×¡Ö−Öê¡Ö êú –ÖÖ−Ö-“ÖÖã ÃÖê ¯ÖÏú™ü Æãü‹ ¯ÖÏ»ÖÓµÖú¸ü
…" (2)
________________________________________________
(1) »Ö´ÖßÃÖÖ÷Ö¸ü ¾ÖÖÂ6ÖìµÖ - ×Æü−¤üß ÃÖÖ×ÆüŸµÖ úÖ ‡×ŸÖÆüÖÃÖ, ¯Öé. 340
(2) ×´ÖÁÖ ‹¾ÖÓ ¯ÖÖÓ›êüµÖ - ×Æü−¤üß ÃÖÖ×ÆüŸµÖ úÖ ‡×ŸÖÆüÖÃÖ, ¯Öé. 178
24
¸üÖ´Ö¬ÖÖ¸üßØÃÖÆü ×¤ü−Öú¸ü êú úÖ¾µÖÖë ´Öë ¿ÖÖê×ÂÖŸÖ ÃÖ´ÖÖ•Ö êú ¯ÖÏ×ŸÖ

ú¹ý6ÖÖ, ÃÖÆüÖ−Öã³Öæ×ŸÖ ŸÖ£ÖÖ ˆ““Ö¾Ö÷ÖÔ êú ¯ÖÏ×ŸÖ †ÖÎúÖê¿Ö úß ³ÖÖ¾Ö−ÖÖ Æîü … ´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤üß
ú×¾ÖµÖÖë −Öê †Ö•Ö úß †ÖÙ£Öú ×¾ÖÂÖ´ÖŸÖÖ ÃÖê ¯Öß×›üÍŸÖ, ¿ÖÖê×ÂÖŸÖ •Ö−ÖŸÖÖ úÖ úÖ¹ý×6Öú
×“Ö¡Ö ¯ÖÏÃŸÖãŸÖ ×úµÖÖ Æîü … úÆüà-úÆüà ÃÖ´ÖÖ•Ö úß ‡ÃÖ †ÖÙ£Öú ×¾ÖÂÖ´ÖŸÖÖ úÖê −ÖÂ™ü
ú¸ü−Öê êú×»Ö‹ ¯ÖæÑ•Öß¯Ö×ŸÖµÖÖë êú ×¾Ö¹ý¨ü †Ö¾ÖÖ•ÖÌ ˆšüÖµÖß ÷ÖµÖß Æîü … ×¤ü−Öú¸ü úß
¯ÖÓÛŒŸÖµÖÖÑ ¤êü×Ö‹ : -
" À¾ÖÖ−ÖÖë úÖê ×´Ö»ÖŸÖÖ ¾ÖÃ¡Ö-¤æü¬Ö, ³ÖæÖê ²ÖÖ»Öú †ãú»ÖÖŸÖê
Æïü …
´ÖÖÑ úß Æüøüß ÃÖê ×“Ö¯Öú ×šüšãü¸ü •ÖÖ›Íêü úß ¸üÖŸÖ ×²ÖŸÖÖŸÖê Æïü
…
µÖã¾ÖŸÖß êú »Ö••ÖÖ-²ÖÃÖ−Ö ²Öê“Ö •Ö²Ö ²µÖÖ•Ö “ÖãúÖ‹ •ÖÖŸÖê Æïü
…
´ÖÖ×»Öú •Ö²Ö ŸÖê»Ö-±ãú»Öê»ÖÖë ¯Ö¸ü ¯ÖÖ−Öß - ÃÖÖ ¦ü¾µÖ
²ÖÆüÖŸÖê Æïü …"
(1)
êú¤üÖ¸ü−ÖÖ£Ö †÷ÖÏ¾ÖÖ»Ö úß ú×¾ÖŸÖÖ†Öë ´Öë ´ÖÖ−Ö¾Ö †Öî¸ü ¯ÖÏéú×ŸÖ êú

ÃÖÖï¤üµÖÔ úÖ ²Ö›üÖ ÃÖÆü−Ö †Öî¸ü ˆ−´ÖãŒŸÖ ºþ¯Ö ×´Ö»ÖŸÖÖ Æîü … '´ÖÖ—Öß −Ö ²Ö•ÖÖ†Öê ¾ÖÓ¿Öß'
†Öî¸ü '¾ÖÃÖÓŸÖß Æü¾ÖÖ' êú¤üÖ¸ü úß ¯ÖÏ÷Ö×ŸÖ¿Öß»ÖŸÖÖ ˆ¢Ö´Ö ×−Ö¤ü¿ÖÔ−Ö Æîü … ¸üÖ´Ö×¾Ö»ÖÖÃÖ ¿Ö´ÖÖÔ
¯ÖÏ÷Ö×ŸÖ¿Öß»Ö »ÖêÖúÃÖÓ‘Ö êú ´ÖÓ¡Öß ŸÖ£ÖÖ ÆÓüÃÖ êú ÃÖÓ¯ÖÖ¤üú ³Öß ¸üÆêü Æïü … ˆ−Öúß
ú×¾ÖŸÖÖ†Öë ´Öë ¯ÖÏ“ÖÖ¸ü †Öî¸ü −ÖÖ¸üÖë úß ú´Öß −ÖÆüà ÃÖÖ£Ö Æüß ÃÖÖ£Ö Ã£Öæ»Ö ¾µÖÓ÷µÖÖë úß ³Öß
†×¬ÖúŸÖÖ Æîü … ˆ−Öêú '²Öã¨ü ¾Öî¸üÖ÷µÖ †Öî¸ü ¯ÖÏÖ¸Óü×³Öú ú×¾ÖŸÖÖ‹Ñ' ´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤üß
¥üÛÂ™üúÖê6Ö úÖ ¯Ö×¸ü“ÖÖµÖú Æîü … ¸üÖÓ÷ÖêµÖ ¸üÖ‘Ö¾Ö ³Öß ²ÖÆãü´ÖãÖß ¯ÖÏ×ŸÖ³ÖÖ êú ¯ÖÏ÷Ö×ŸÖ¾ÖÖ¤üß
ú×¾Ö £Öê … ˆ−Öúß ú×¾ÖŸÖÖ†Öë ´Öë ÃÖ´ÖÖ•Ö¾ÖÖ¤üß Ø“ÖŸÖ−Ö †Öî¸ü ˆÃÖÃÖê †−Öã¯ÖÏ×6ÖŸÖ
25
¾Ö÷ÖÔÃÖÓ‘ÖÂÖÔ †Öî¸ü ¿ÖÖêÂÖ6Ö úÖ ×“Ö¡Ö6Ö ×´Ö»ÖŸÖê Æïü … '¸üÖÆü êú ¤üß¯Öú' úß ú×¾ÖŸÖÖ†Öë ´Öë
µÖã÷Öß−Ö µÖ£ÖÖ£ÖÔ êú ÃÖÓ¤ü³ÖÔ †Öî¸ü ´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤üß Ø“ÖŸÖ−Ö ¤ü¿ÖÖÔµÖÖ ÷ÖµÖÖ Æîü … −ÖÖ÷ÖÖ•ÖãÔ−Ö −ÖÖ´Ö
ÃÖê ×¾ÖµÖÖŸÖ ¾Öîª−ÖÖ£Ö ×´ÖÁÖ úß ú×¾ÖŸÖÖ†Öë ´Öë ÃÖÖ´ÖÖ×•Öú ãúºþ¯ÖŸÖÖ, †¾µÖ¾ÖÃ£ÖÖ
________________________________________________
†Öî¸ü ¬ÖÖÙ´Öú †Ó¬Ö×¾ÖÀ¾ÖÖÃÖ êú ¯ÖÏ×ŸÖ ÎúÖê¬Ö ¬Ö¬Öú ˆšüŸÖê Æïü … '¿ÖÖÃÖ−Ö úß ²ÖÓ¤æüú'
−ÖÖ÷ÖÖ•ÖãÔ−Ö úß ‹ú ¯ÖÏ×ÃÖ¨ü ¸ü“Ö−ÖÖ Æîü ×•ÖÃÖ´Öë ÃÖ¢ÖÖ êú ×¾Ö¹ý¨ü ×¾Ö¦üÖêÆü úß ³ÖÖ¾Ö−ÖÖ
†×³Ö¾µÖŒŸÖ Æãü‡Ô Æîü … ¯ÖÏ÷Ö×ŸÖ¾ÖÖ¤üß ú×¾Ö êú ¯ÖÖÃÖ ÃÖÖ´ÖÖ×•Öú µÖ£ÖÖ£ÖÔ úÖê ¤êüÖ−Öê úß
‹ú ×¾Ö×¿ÖÂ™ü ¥üÛÂ™ü Æîü … ‡ÃÖê ¾Ö÷ÖÔ-“ÖêŸÖ−ÖÖ ¯ÖÏ¬ÖÖ−Ö ¥üÛÂ™ü úÆü ÃÖúŸÖÖ Æîü … µÖÆü ¾Ö÷ÖÔ-
“ÖêŸÖ−ÖÖ ¯ÖÏ¬ÖÖ−Ö ¥üÛÂ™ü ÃÖ´ÖÖ•Ö ´Öë ¿ÖÖêÂÖú †Öî¸ü ¿ÖÖê×ÂÖŸÖ ¾Ö÷ÖÔ úÖê ×“Ö×¡ÖŸÖ ú¸üŸÖß Æîü …
−ÖÖ÷ÖÖ•ÖãÔ−Ö •Ö²Ö '¤ãüÖ¸ü−Ö ´ÖÖÃ™ü¸ü' êú ×−Ö´−Ö´Ö¬µÖ¾Ö÷ÖáµÖ •Öß¾Ö−Ö †Öî¸ü ÃÖÖ´ÖÖ×•Öú
×¾ÖÂÖ´ÖŸÖÖ úÖê ¸êüÖÖÓ×úŸÖ ú¸üŸÖê Æïü ŸÖ²Ö ˆ−Öúß ¥üÛÂ™ü ¾Ö÷ÖÔ-“ÖêŸÖ−ÖÖ ¯Ö¸ü †Ö¬ÖÖ×¸üŸÖ ÆüÖêŸÖß
Æîü … ×´ÖÁÖ ‹¾ÖÓ ¯ÖÖÓ›êüµÖ êú '×Æü−¤üß ÃÖÖ×ÆüŸµÖ úÖ ‡×ŸÖÆüÖÃÖ' ´Öë ‡ÃÖúÖ ˆ»»ÖêÖ Æîü,
"×−Ö¸üÖ»ÖÖ úß ŸÖ¸üÆü −ÖÖ÷ÖÖ•ÖãÔ−Ö −Öê ¯Öß×›ÍüŸÖ •Ö−ÖŸÖÖ êú úÂ™üÖë úÖê Ã¾Ö¸ü ¯ÖÏ¤üÖ−Ö
×úµÖÖ Æîü, †³ÖÖ¾Ö÷ÖÏÃŸÖ ×−Ö´−Ö¾Ö÷ÖÔ êú ¯ÖÏ×ŸÖ ÃÖÆüÖ−Öã³Öæ×ŸÖ ¯ÖÏú™ü úß Æîü, †³ÖÖ¾ÖÖë ´Öë
¯ÖÖ×»ÖŸÖ-¯ÖÖê×ÂÖŸÖ ŸÖ£ÖÖ úÂ™üÖë ´Öë •Öæ—Ö−Öê¾ÖÖ»ÖÖë êú ¯ÖÏ×ŸÖ ÃÖÓ¾Öê¤ü−ÖÖ ¾µÖŒŸÖ úß Æîü,
ÃÖ´ÖÖ•Ö úß µÖÓ¡Ö\ÖÖ†Öë †Öî¸ü ¯Öß›üÖ†Öë ÃÖê ÃÖ´ÖÃŸÖ ´ÖÖ−Ö¾ÖÖë êú ˆŸ£ÖÖ−Ö êú×»Ö‹
ÎúÖÓ×ŸÖ úÖ †ÖÅ¾ÖÖ−Ö ×úµÖÖ Æîü, ˆ““ÖÃÖ´ÖÖ•Ö êú ¿ÖÖêÂÖ\Ö-úÖµÖÖí úÖ ×¾Ö¸üÖê¬Ö
×úµÖÖ Æîü †Öî¸ü ¾Öß¸üŸÖÖ êú ÃÖÖ£Ö ÃÖÓ‘ÖÂÖÔ¸üŸÖ ÃÖ¾ÖÔÆüÖ¸üÖ ¾Ö÷ÖÔ úÖ ÷Öã\Ö÷ÖÖ−Ö ×úµÖÖ Æîü
… ˆ−ÆüÖë−Öê ‹ú †Öê¸ü ¾Ö÷ÖÔ-ÃÖÓ‘ÖÂÖÔ ÃÖê ÃÖÓ¡ÖÃŸÖ ´ÖÖ−Ö¾ÖÖë êú ¯ÖÏ×ŸÖ ÷ÖÆü−Ö ÃÖÓ¾Öê¤ü−ÖÖ
¾µÖŒŸÖ ú¸üŸÖê Æãü‹ ‡ÃÖêú ×»Ö‹ ˆ¢Ö¸ü¤üÖµÖß ¾µÖ¾ÖÃ£ÖÖ êú ×¾Ö¹ý¨ü †ÖÎúÖê¿Ö ²Öã»ÖÓ¤ü
ˆšüÖµÖÖ Æîü †Öî¸ü ¤æüÃÖ¸üß †Öê¸ü Ã¾ÖŸÖÓ¡ÖŸÖÖ-¯ÖÏÖÛ¯ŸÖ êú ¯Ö¿“ÖÖŸÖ ³Öß ²ÖÆãüÃÖÓµÖ •Ö−ÖŸÖÖ
úÖê †³ÖÖ¾ÖÖë, úÂ™üÖë ‹¾ÖÓ ¯Öß›üÖ†Öë ´Öë »Öß−Ö ¤êüÖú¸ü Ã¾Ö¤êü¿Öß ¿ÖÖÃÖúÖë êú
†−Öã×“ÖŸÖ úÖµÖÖí êú ¯ÖÏ×ŸÖ ¯ÖÏÖ¸ü ‹¾ÖÓ ¯ÖÏéúÂ™ü ¾µÖÓ÷µÖ-²ÖÖ\ÖÖë úß ²ÖÖî”ûÖ¸ü úß Æîü
…" (1) ˆ−Öúß ú×¾ÖŸÖÖ '×¾Ö•ÖµÖß êú ¾ÖÓ¿Ö¬Ö¸ü' ÃÖÖ´ÖÓŸÖß ¾µÖ¾ÖÃ£ÖÖ êú †Ö›Óü²Ö¸ü¯Öæ6ÖÔ
26
•Öß¾Ö−Ö, ¾Öî³Ö¾Ö ¯ÖÏ¤ü¿ÖÔ−Ö †Öî¸ü ¿ÖÖêÂÖ6Ö úÖê †×³Ö¾µÖÛŒŸÖ ú¸üŸÖß Æîü ŸÖÖê, 'ŸÖÖ»ÖÖ²Ö úß
´Ö”û»Öß' ´Öë −ÖÖ¸üß úß ¤üÖÃÖŸÖÖ úÖ ¯Ö¤üÖÔ±úÖ¿Ö ¦üÂ™ü¾µÖ Æîü … '×ÃÖ−¤æü¸ü×ŸÖ»Ö×úŸÖ ³ÖÖ»Ö',
'¾ÖÆü ŸÖã´Ö £Öß' †Ö×¤ü ú×¾ÖŸÖÖ†Öë ´Öë ³Öß ´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤üß ¥üÛÂ™üúÖê6Ö ¦üÂ™ü¾µÖ Æîü … ˆ−ÖúÖ
ÃÖ¾ÖÖÔ×¬Öú —ÖãúÖ¾Ö ˆÃÖ •Ö−Ö•Öß¾Ö−Ö úß
________________________________________________
†Öê¸ü ¸üÆüÖ Æîü •ÖÖê †³ÖÖ¾ÖÖë ‹¾ÖÓ ×¾ÖÂÖ´ÖŸÖÖ†Öë úß “ÖŒúß ´Öë ×¯ÖÃÖ ¸üÆüÖ Æîü … ×´ÖÁÖ ‹¾ÖÓ
¯ÖÖÓ›êüµÖ êú †−ÖãÃÖÖ¸ü, " −ÖÖ÷ÖÖ•ÖãÔ−Ö úÖ ÃÖ““ÖÖ ú×¾Ö ‡ÃÖ ¾ÖîÂÖ´µÖ ÃÖê ÃÖ´Ö—ÖÖîŸÖÖ −Ö
ú¸ü ×¾Ö¦üÖêÆü ú¸ü ˆšüŸÖÖ Æîü … ¾ÖÆü ÎúÖÓ×ŸÖ úÖ ¿ÖÓÖ ±æÑúúŸÖÖ Æîü ŸÖ£ÖÖ ØÃÖÆü−ÖÖ¤ü
ú¸üŸÖÖ Æãü†Ö ú³Öß †ÖÙ£Öú ¾ÖîÂÖ´µÖ ˆŸ¯Ö®Ö ú¸ü−Öê¾ÖÖ»Öê ¿ÖÖêÂÖúÖë úÖê ±ú™üúÖ¸üŸÖÖ
Æîü, ú³Öß †−µÖÖµÖß †Öî¸ü †ŸµÖÖ“ÖÖ¸üß ÃÖ´ÖÖ•Ö¾ÖÖ×¤üµÖÖë úÖê ›üÖÑ™üŸÖÖ Æîü, ú³Öß
ÁÖ×´ÖúÖë úÖê ¯Öß›ÍüÖ ¤êü−Öê¾ÖÖ»Öê ¯ÖæÑ•Öß¾ÖÖ×¤üµÖÖë úÖê »Ö»ÖúÖ¸üŸÖÖ Æîü, ú³Öß
ÃÖ¢ÖÖ¬ÖÖ×¸üµÖÖë úß †¾µÖ¾ÖÃ£ÖÖ†Öë ¯Ö¸ü ¾µÖÓ÷µÖ ú¸üŸÖÖ Æîü †Öî¸ü ú³Öß ¤êü¿Ö êú
−ÖêŸÖÖ†Öë êú úÖ»Öê-úÖ¸ü−ÖÖ´ÖÖë úÖ ³ÖÓ›üÖ±úÖê›ü ú¸üŸÖÖ Æîü … ‡ŸÖ−ÖÖ Æüß −ÖÆüà, ¾ÖÆü
¸üÖÂ™ÒüßµÖ ‹¾ÖÓ †ÓŸÖ¸üÖÔÂ™ÒüßµÖ ¸üÖ•Ö−Öß×ŸÖú ŸÖ£ÖÖ ÃÖ´ÖÃÖÖ´Ö×µÖú ÃÖ´ÖÃµÖÖ†Öë ¯Ö¸ü ³Öß
ÃÖŸÖÔú −Ö•ÖÌ¸ü ¸üÖŸÖÖ Æîü, ¯ÖÏ×ŸÖ«Óü×«üµÖÖë êú ¤üÖêÂÖÖë úÖ ˆ¤Ëü‘ÖÖ™ü−Ö ú¸üŸÖÖ Æîü, ¬ÖÖÙ´Öú
ºþ×œÍüµÖÖë ‹¾ÖÓ ÃÖÖ´ÖÖ×•Öú †¾µÖ¾ÖÃ£ÖÖ†Öë êú ×¾Ö¸üÖê¬Ö ´Öë †Ö¾ÖÖ•ÖÌ ˆšüÖŸÖÖ Æîü †Öî¸ü
´ÖÖ−Ö¾ÖŸÖÖ êú ¯ÖÏ×ŸÖ ÷ÖÆü−Ö ÃÖÓ¾Öê¤ü−ÖÖ ŸÖ£ÖÖ ÃÖÆüÖ−Öã³Öæ×ŸÖ ¾µÖŒŸÖ ú¸üŸÖÖ Æîü …" (1)
×¡Ö»ÖÖê“Ö−Ö ³Öß ´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤üß ú×¾Ö Æîü … '×´Ö¼üß úß ²Ö¸üÖŸÖ' ‡−Öúß

¯ÖÏ´ÖãÖ éú×ŸÖ Æîü … ‡−Öúß ú×¾ÖŸÖÖ†Öë ´Öë ¯ÖÏ³ÖÖ¾ÖÖŸ´ÖúŸÖÖ †×¬Öú Æîü … ˆ−Öúß
ú×¾ÖŸÖÖ‹Ñ †Ö´Ö •Ö−ÖŸÖÖ êú ¿ÖÖêÂÖ6Ö êú ×Ö»ÖÖ±ú †Ö¾ÖÖ•ÖÌ ˆšüÖ−Öê ´Öë ÃÖÖ´Ö ¤üßÖŸÖê
Æïü … ×¿Ö¾Ö´ÖÓ÷Ö»Ö ØÃÖÆü ÃÖã´Ö−Ö úß ú×¾ÖŸÖÖ†Öë ´Öë ³Öß ´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤üß ¤ü¿ÖÔ−Ö êú †Ö»ÖÖêú
´Öë ¿ÖÖê×ÂÖŸÖ ¾Ö÷ÖÔ úß ÃÖ´ÖÃµÖÖ†Öë úÖ ×“Ö¡Ö6Ö Æîü … ÷ÖÖê¸üÖ ¯ÖÖÓ›êü −ÖŒÃÖ»Ö¾ÖÖ¤üß
†Ö−¤üÖê»Ö−Ö ÃÖê ÃÖÓ²ÖÓ¬Ö ¸üÖ−Öê¾ÖÖ»Öê ú×¾Ö Æîü … ‡ÃÖ †Ö−¤üÖê»Ö−Ö ´Öë ¿ÖÖ×´Ö»Ö ÆüÖê •ÖÖ−Öê êú
27
úÖ¸ü6Ö úÖ±úß ÃÖ´ÖµÖ ŸÖú ¾ÖÆü ³Öæ×´Ö÷ÖŸÖ ¸üÆüÖ … '•ÖÖ÷ÖŸÖê ¸üÆüÖê ÃÖÖê−Öê¾ÖÖ»ÖÖê' ×Æü−¤üß
ú×¾ÖŸÖÖ ÃÖÓ÷ÖÏÆü −Öê ×Æü−¤üß úÖ¾µÖ-•Ö÷ÖŸÖ ´Öë ‹ú ×²Ö»Öãú»Ö ×³Ö®Ö ”ûÖ¯Ö ”ûÖê›Íüß …
¯ÖÏ÷Ö×ŸÖ¿Öß»Ö-•Ö−Ö¾ÖÖ¤üß ¬ÖÖ¸üÖ†Öë êú ²Öß“Ö ÷ÖÖê¸üÖ −Öê ¸ü“Ö−ÖÖŸ´Öú †Öî¸ü ¾Öî“ÖÖ×¸üú
¯ÖÏ×ŸÖ²Ö¨üŸÖÖ úß −ÖµÖê œÓü÷Ö úß ¯ÖÆü“ÖÖ−Ö ²Ö−ÖÖµÖß … •Ö−ÖŸÖÖ úß ÎúÖÓ×ŸÖúÖ¸üß ×¾Ö“ÖÖ¸ü¬ÖÖ¸üÖ
________________________________________________
êú ÃÖÖ£Ö •Ö−ÖŸÖÖ úß ÃÖÓÃéú×ŸÖ †Öî¸ü ³ÖÖÂÖÖ úÖ •ÖîÃÖÖ ŸÖÖ¤üÖŸ´µÖ ÷ÖÖê¸üÖ úß ú×¾ÖŸÖÖ†Öë
´Öë ×´Ö»ÖŸÖÖ Æîü ¾ÖÆü ¤ãü»ÖÔ³Ö Æîü … ´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤üß ú×¾ÖŸÖÖ úß ÃÖ´ÖúÖ»Öß−Ö ¯ÖßœÍüß êú
¸ü“Ö−ÖÖúÖ¸üÖë ´Öë †¹ý6Öú´Ö»Ö ÃÖ¾ÖÖÔ×¬Öú “ÖÙ“ÖŸÖ Æïü … ˆ−Öúß ú×¾ÖŸÖÖ†Öë ´Öë ´ÖÖ−Ö¾Ö
•Öß¾Ö−Ö †Öî¸ü ÃÖ´ÖÖ•Ö úß ×¾ÖÃÖÓ÷Ö×ŸÖµÖÖë úÖ ´ÖÖÙ´Öú ˆ¤Ëü‘ÖÖ™ü−Ö Æîü … '†¯Ö−Öß êú¾Ö»Ö
¬ÖÖ¸ü', 'ÃÖ²ÖæŸÖ' †Öî¸ü '−ÖµÖê ‡»ÖÖêú ´Öë' †Ö×¤ü ˆ−Öêú ú×¾ÖŸÖÖ ÃÖÓ÷ÖÏÆü Æïü …
ÃÖ¾ÖìÀ¾Ö¸ü¤üµÖÖ»Ö ÃÖŒÃÖê−ÖÖ †Öî¸ü ×¾Ö•ÖµÖ¤êü¾Ö −ÖÖ¸üÖµÖ6Ö ÃÖÖÆüß ³Öß ‡ÃÖ úÖê×™ü êú ¯ÖÏ´ÖãÖ
ú×¾Ö Æïü …
×Æü−¤üß ˆ¯Ö−µÖÖÃÖÖë ´Öë ´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤ü
¯ÖÏê´Ö“ÖÓ¤üÖê¢Ö¸ü ×Æü−¤üß ˆ¯Ö−µÖÖÃÖ ‹ú −Ö‡Ô ×¤ü¿ÖÖ úß †Öê¸ü ˆ−´ÖãÖ ÆüÖê−Öê
»Ö÷Öß … ‡ÃÖ µÖã÷Ö ´Öë •ÖÖê ˆ¯Ö−µÖÖÃÖ ×»ÖÖê ÷ÖµÖê, ˆ−Ö´Öë ¯ÖÏ÷Ö×ŸÖ¿Öß»ÖŸÖÖ ´ÖãµÖ ³Öæ×´ÖúÖ
†¤üÖ ú¸üŸÖß Æîü … ´Öæ»ÖŸÖ: ÃÖÖ´ÖÖ×•Öú ˆ¯Ö−µÖÖÃÖ ´Öë ÃÖÖ´ÖÖ×•Öú ÃÖ´ÖÃµÖÖ†Öë úÖ
×“Ö¡Ö6Ö ÆüÖêŸÖÖ Æîü … ‡−ÖúÖ ×¾ÖÂÖµÖ µÖã÷Öß−Ö †Ö¤ü¿ÖÔ, ×¾Ö“ÖÖ¸ü †Öî¸ü ÃÖ´ÖÃµÖÖ‹Ñ Æïü … ‡−Ö´Öë
÷ÖÏÖ´µÖ ‹¾ÖÓ −ÖÖ÷Ö×¸üú •Öß¾Ö−Ö úß ÃÖ´ÖÃµÖÖ‹Ñ, éúÂÖú¾Ö÷ÖÔ, ÁÖ×´Öú¾Ö÷ÖÔ ‹¾ÖÓ
¯ÖÑæ•Öß¯Ö×ŸÖ¾Ö÷ÖÔ ŸÖ£ÖÖ ´Ö¬µÖ¾Ö÷ÖÔ êú †−Öêú ×“Ö¡Ö †Ó×úŸÖ ÆüÖêŸÖê Æïü … †−Ö´Öê»Ö ×¾Ö¾ÖÖÆü,
¾Öî¬Ö¾µÖ, ¯Ö¤üÖÔ, •ÖÖ×ŸÖ-¯ÖÖÑ×ŸÖ, †Ó¬Ö×¾ÖÀ¾ÖÖÃÖ, †”æûŸÖÖê¨üÖ¸ü, ŸÖ»ÖÖú, ×úÃÖÖ−ÖÖë êú
¿ÖÖêÂÖ6Ö, −ÖÖ¸üß ¿ÖÖêÂÖ6Ö †Ö×¤ü ÃÖ´ÖÃµÖÖ‹Ñ ‡−Ö ˆ¯Ö−µÖÖÃÖÖë úÖ ×¾ÖÂÖµÖ ¸üÆüÖ Æîü …
28
¯ÖÏê´Ö“ÖÓ¤üÖê¢Ö¸ü ˆ¯Ö−µÖÖÃÖúÖ¸üÖë ´Öë †¯Ö−Öß ×¾Ö×¿ÖÂ™ü ×¾Ö“ÖÖ¸ü¬ÖÖ¸üÖ †Öî¸ü

ÃÖ•ÖÔ−ÖÖŸ´Öú ¿ÖÛŒŸÖ êú úÖ¸ü6Ö ×Æü−¤üß ˆ¯Ö−µÖÖÃÖ úÖê •Öß¾ÖÓŸÖ ²Ö−ÖÖ−Öê ´Öë µÖ¿Ö¯ÖÖ»Ö
ÃÖÖ´Ö Æãü‹ Æïü … ˆ−Öêú ˆ¯Ö−µÖÖÃÖÖë ´Öë ŸÖŸúÖ»Öß−Ö ´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤üß ¸üÖ•Ö−Öî×ŸÖú ¯ÖéÂšü³Öæ×´Ö
úÖ ²ÖÖê»Ö²ÖÖ»ÖÖ Æãü†Ö Æîü … ‡−Öêú ¯ÖÏ´ÖãÖ ´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤üß ˆ¯Ö−µÖÖÃÖ Æïü - '¤üÖ¤üÖ úÖ´Ö¸êü›ü',
'¤êü¿Ö¦üÖêÆüß' †Öî¸ü '¯ÖÖ™üá úÖ´Ö¸êü›ü' … ‡−Ö´Öë ˆ−ÖúÖ ´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤üß ¥üÛÂ™üúÖê6Ö —Ö»Öú
ˆšüŸÖÖ Æîü … ‡ÃÖ ÃÖÓ¤ü³ÖÔ ´Öë ×´ÖÁÖ ‹¾ÖÓ ¯ÖÖÓ›êüµÖ úÖ ú£Ö−Ö ˆ»»ÖêÖ−ÖßµÖ Æîü … " ‡−Ö
¤üÖê−ÖÖë ¯ÖÏúÖ¸ü êú ˆ¯Ö−µÖÖÃÖÖë úß ´Öæ»Ö“ÖêŸÖ−ÖÖ ´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤üß µÖ£ÖÖ£ÖÔ¯Ö¸üú
ÃÖÖ´ÖÖ×•Öú †Öî¸ü ¸üÖ•Ö−Öß×ŸÖú ¥üÛÂ™üúÖê\Ö úÖê †¯Ö−ÖÖŸÖê Æãü‹ •Öß¾Ö−Ö úß ÃÖÓ¯Öæ\ÖÔ
×¾Ö×¾Ö¬ÖŸÖÖ†Öë †Öî¸ü ²ÖÆãü´ÖãÖß ÃÖÓ‘ÖÂÖÔ úÖ ×“Ö¡Ö\Ö ú¸ü−ÖÖ Æîü … †ÖÙ£Öú
×¾ÖÂÖ´ÖŸÖÖ•Ö−µÖ ¾Ö÷ÖÔ-ÃÖÓ‘ÖÂÖÔ ‡ÃÖúÖ ´Öæ»ÖÃ¾Ö¸ü ¸üÆüÖ Æîü … ¯ÖÏê´Ö“ÖÓ¤ü êú ²ÖÖ¤ü µÖ¿Ö¯ÖÖ»Ö
êú ˆ¯Ö−µÖÖÃÖ Æüß †×¬Öú »ÖÖêú×¯ÖÏµÖ Æîü … ¾ÖÃŸÖãŸÖ: ¯ÖÏ÷Ö×ŸÖ¾ÖÖ¤üß ˆ¯Ö−µÖÖÃÖÖë úÖê
•Ö−Ö×¯ÖÏµÖ ²Ö−ÖÖ−Öê úÖ ÁÖêµÖ ‡−Æüà êú ˆ¯Ö−µÖÖÃÖÖë úÖê ×´Ö»Ö−ÖÖ “ÖÖ×Æü‹ … ‡−ÖúÖ
†²Ö ŸÖú úÖ ÃÖ²ÖÃÖê ×¾Ö¿ÖÖ»ÖúÖµÖ ˆ¯Ö−µÖÖÃÖ '—ÖæšüÖ ÃÖ“Ö' ‡ÃÖ µÖã÷Ö úÖ
ÃÖ¾ÖÔÁÖêÂšü ˆ¯Ö−µÖÖÃÖ Æîü … " (1) ˆ§êü¿µÖ úß ¥üÛÂ™ü ÃÖê ³Öß µÖ¿Ö¯ÖÖ»Ö êú ˆ¯Ö−µÖÖÃÖ
ÃÖ±ú»Ö ×ÃÖ¨ü Æãü‹ Æïü …
´Ö−´Ö£Ö−ÖÖ£Ö ÷Öã¯ŸÖ, ³Öî¸ü¾Ö¯ÖÏÃÖÖ¤ü ÷Öã¯ŸÖ †Öî¸ü †´ÖéŸÖ¸üÖµÖ ´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤üß

¥üÛÂ™üúÖê6Ö êú ¯ÖÏ×ŸÖ²Ö¨ü »ÖêÖú Æîü … ´Ö−´Ö£Ö−ÖÖ£Ö ÷Öã¯ŸÖ úÖ '²ÖÆüŸÖÖ ¯ÖÖ−Öß',
³Öî¸ü¾Ö¯ÖÏÃÖÖ¤ü ÷Öã¯ŸÖ êú '´Ö¿ÖÖ»Ö' †Öî¸ü '÷ÖÓ÷ÖÖ ´ÖîµÖÖ' ŸÖ£ÖÖ †´ÖéŸÖ¸üÖµÖ éúŸÖ '²Öß•Ö',
'−ÖÖ÷Ö±ú−Öß úÖ ¤êü¿Ö' †Öî¸ü 'ÆüÖ£Öß êú ¤üÖÑŸÖ' ´Öë ¾Ö÷ÖÔ ÃÖÓ‘ÖÂÖÔ †Öî¸ü ¯ÖÏ÷Ö×ŸÖ¿Öß»ÖŸÖÖ úÖ
ÃÖ´ÖÖ¾Öê¿Ö Æãü†Ö Æîü … úÖ¿Öß−ÖÖ£Ö ØÃÖÆü −Öê '†¯Ö−Öê ´ÖÖê“Öì' ´Öë ¤êü¿Ö êú ¿Öî×Öú¾ÖÖŸÖÖ¾Ö¸ü6Ö
´Öë ¯ÖÏ“Ö×»ÖŸÖ ¿ÖÖêÂÖ6Ö úÖ µÖ£ÖÖ£ÖÔ ×“Ö¡Ö ¯ÖÏÃŸÖãŸÖ ×úµÖÖ Æîü … ´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤üß µÖ£ÖÖ£ÖÔ¾ÖÖ¤ü êú
†ÓŸÖ÷ÖÔŸÖ ¤ü×»ÖŸÖ ‹¾ÖÓ ¿ÖÖê×ÂÖŸÖ ´ÖÖ−Ö¾ÖŸÖÖ êú ¯ÖÏ×ŸÖ ÃÖÆüÖ−Öã³Öæ×ŸÖ´Öæ»Öú ³ÖÖ¾Ö ¸üÖÖ •ÖÖŸÖÖ
Æîü … ¸üÖÓ÷ÖêµÖ ¸üÖ‘Ö¾Ö êú 'ÃÖß¬ÖÖ ÃÖÖ¬ÖÖ ¸üÖÃŸÖÖ', −ÖÖ÷ÖÖ•ÖãÔ−Ö êú '²Ö»Ö“Ö−Ö´ÖÖ', '¸ü×ŸÖ−ÖÖ£Ö úß
29
“ÖÖ“Öß', −Ö¸üÖê¢Ö´Ö¯ÖÏÃÖÖ¤ü−Ö÷Ö¸ü êú '×¤ü−Ö êú ŸÖÖ¸êü' †Ö×¤ü ´Öë ´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤üß ¥üÛÂ™ü †¯Ö−ÖÖµÖß
÷ÖµÖß Æîü … ‡ÃÖ ¯ÖÏúÖ¸ü ¯ÖÏê´Ö“ÖÓ¤üÖê¢Ö¸ü ˆ¯Ö−µÖÖÃÖ ÃÖÖ×ÆüŸµÖ ¯ÖÏ÷Ö×ŸÖ¾ÖÖ¤üß ¯Ö£Ö ¯Ö¸ü †÷ÖÏÃÖ¸ü
ÆüÖêŸÖê Æïü …
________________________________________________
×Æü−¤üß úÆüÖ−Öß ´Öë ´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤ü
”ûÖµÖÖ¾ÖÖ¤üµÖã÷Ö êú †−ÖÓŸÖ¸ü ×Æü−¤üß úÆüÖ−Öß ´Öë ¯ÖÏ÷Ö×ŸÖ¾ÖÖ¤üß ¯ÖÏ¾Öé×¢ÖµÖÖÑ

¯ÖÏÃ±ãú×™üŸÖ ÆüÖê−Öê »Ö÷Öß £Öß … ‡ÃÖ ¬ÖÖ¸üÖ êú ¯ÖÏ×ŸÖ×−Ö×¬Ö úÆüÖ−ÖßúÖ¸ü µÖ¿Ö¯ÖÖ»Ö Æïü …
¬ÖÖÙ´Öú ‹¾ÖÓ ÃÖÖ´ÖÖ×•Öú ºþ×œÍüµÖÖë êú ×¾Ö¹ý¨ü ˆ−ÆüÖë−Öê ÎúÖÓ×ŸÖ úÖ †ÖÅ¾ÖÖ−Ö ×úµÖÖ Æîü …
'›üÖòŒ™ü¸ü' úÆüÖ−Öß ´Öë µÖ¿Ö¯ÖÖ»Ö •Öß −Öê ¯ÖæòÑ•Öß¾ÖÖ¤üß ¯ÖÏ£ÖÖ ¯Ö¸ü ú™ãü ¯ÖÏÆüÖ¸ü ×úµÖÖ Æîü …
úÆüÖ−Öß úÖ −ÖÖµÖú ¸ü±úßú ú×šü−Ö ¯ÖÏµÖŸ−Ö ÃÖê ›üÖòŒ™ü¸ü ²Ö−Ö •ÖÖŸÖÖ Æîü … »Öê×ú−Ö
ÃÖÖ´ÖÖ×•Öú †¾µÖ¾ÖÃ£ÖÖ ˆÃÖê ÃÖÓ‘ÖÂÖÔ êú×»Ö‹ ¯ÖÏê×¸üŸÖ ú¸üŸÖÖ Æîü … '‹ú ×ÃÖ÷Ö¸êü™ü'
úÆüÖ−Öß ´Öë µÖ¿Ö¯ÖÖ»Ö •Öß −ÖÖ¸üß •Öß¾Ö−Ö úß ×¾Ö¾Ö¿ÖŸÖÖ úÖ ×“Ö¡Ö6Ö ú¸üŸÖê Æãü‹ −ÖÖ¸üß
¿ÖÖêÂÖ6Ö êú ×Ö»ÖÖ±ú †Ö¾ÖÖ•ÖÌ ˆšüÖŸÖê Æïü … '´ÖÓ÷Ö»ÖÖ' úÆüÖ−Öß ³Öß −ÖÖ¸üß •Öß¾Ö−Ö úß
ú¹ý6Ö ÷ÖÖ£ÖÖ úÖ ¤üÃŸÖÖ¾Öê•ÖÌ Æîü … '³ÖæÖ êú ŸÖß−Ö ×¤ü−Ö' úÆüÖ−Öß ´Öë ²Öê¸üÖê•ÖÌ÷ÖÖ¸üß ÃÖê
ˆŸ¯Ö®Ö †ÖÙ£Öú ÃÖ´ÖÃµÖÖ úÖ ×“Ö¡Ö6Ö ú¸üŸÖê Æãü‹ −ÖÖ¸üß ¿ÖÖêÂÖ6Ö êú ×Ö»ÖÖ±ú †Ö¾ÖÖ•ÖÌ
ˆšüÖŸÖê Æïü … ‡ÃÖ úÆüÖ−Öß ´Öë ²Öê¸üÖê•ÖÌ÷ÖÖ¸üß ÃÖê ˆŸ¯Ö®Ö †ÖÙ£Öú ÃÖ´ÖÃµÖÖ úÖ ×“Ö¡Ö6Ö
×úµÖÖ ÷ÖµÖÖ Æîü … 'ú´ÖÔ±ú»Ö', '†×³Ö¿Ö¯ŸÖ' †Ö×¤ü úÆüÖ×−ÖµÖÖë ´Öë †ÖÙ£Öú ÃÖÓú™ü êú
úÖ¸ü6Ö •ÖÖê ¯Ö×¸ü6ÖÖ´Ö ×−Öú»ÖŸÖÖ Æîü ˆÃÖúÖ ×“Ö¡Ö6Ö ×´Ö»ÖŸÖÖ Æîü … −Ö÷Öê−¦ü •Öß êú
†−ÖãÃÖÖ¸ü, " ¾Ö÷ÖÔ ÃÖÓ‘ÖÂÖÔ, ´Ö−ÖÖê×¾Ö¿»ÖêÂÖ\Ö †Öî¸ü ¯Öî−ÖÖ ¾µÖÓ÷µÖ ˆ−Öúß úÆüÖ×−ÖµÖÖë
úß †−Ö−µÖ ×¾Ö¿ÖêÂÖŸÖÖµÖë Æïü … ×úÃÖß ÃÖÖ´ÖÖ×•Öú †£Ö¾ÖÖ −Öî×ŸÖú ºþ×œÍü ¯Ö¸ü ¯ÖÏÆüÖ¸ü
ú¸üŸÖê Æãü‹ ¾Öê ¯ÖÖšüúÖë êú ºþœÍü ÃÖÓÃúÖ¸üÖë ¯Ö¸ü ÷ÖÆü¸üÖ †Ö‘ÖÖŸÖ ú¸üŸÖê Æïü … '¿ÖÖòú
30
™Òüß™ü´Öë™ü' úÖ µÖÆü ŸÖ¸üßúÖ ¯ÖÏÖµÖ: ˆ−Öúß ¯ÖÏŸµÖêú úÆüÖ−Öß ´Öë ×´Ö»Öê÷ÖÖ … " (1)
‡ÃÖ ¯ÖÏúÖ¸ü µÖ¿Ö¯ÖÖ»Ö úß úÆüÖ×−ÖµÖÖë ´Öë ¿ÖÖêÂÖ6Ö, ¾Ö÷ÖÔÃÖÓ‘ÖÂÖÔ †Ö×¤ü ÃÖ´ÖÃµÖÖ†Öë úÖê
ˆšüÖŸÖê Æãü‹ ˆ−ÆüÖë−Öê †¯Ö−Öê ´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤üß ¥üÛÂ™üúÖê6Ö úÖê ˆ•ÖÖ÷Ö¸ü ×úµÖÖ Æîü …
________________________________________________
´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤üß †Ö»ÖÖê“Ö−ÖÖ
×Æü−¤üß úß †−µÖ ÷Öª ×¾Ö¬ÖÖ†Öë êú ÃÖ´ÖÖ−Ö †Ö»ÖÖê“Ö−ÖÖ úÖ

†Ö×¾Ö³ÖÖÔ¾Ö ³Öß ³ÖÖ¸üŸÖê−¤ãü µÖã÷Ö ´Öë Æãü†Ö Æîü … ´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤üß †Ö»ÖÖê“ÖúÖë ´Öë ×¿Ö¾Ö¤üÖ−Ö
ØÃÖÆü “ÖÖîÆüÖ−Ö úÖ −ÖÖ´Ö ˆ»»ÖêÖ−ÖßµÖ Æîü … '¯ÖÏ÷Ö×ŸÖ¾ÖÖ¤ü', 'ÃÖÖ×ÆüŸµÖ úß ¯Ö¸üÖ',
'†Ö»ÖÖê“Ö−ÖÖ êú ´ÖÖ−Ö', 'ÃÖÖ×ÆüŸµÖ úß ÃÖ´ÖÃµÖÖ‹Ñ' †Öî¸ü 'ÃÖÖ×ÆüŸµÖÖ−Öã¿Öß»Ö' ˆ−Öêú
¯ÖÏ´ÖãÖ †Ö»ÖÖê“Ö−ÖÖ÷ÖÏÓ£Ö Æïü … ‡−Ö´Öë ´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤üß †Ö»ÖÖê“Ö−ÖÖ êú ÃÖî¨üÖÓ×ŸÖú ¯ÖÖ ÃÖÖ±ú
×−ÖÖ¸ü †ÖŸÖÖ Æîü … ´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤üß µÖÖ ¯ÖÏ÷Ö×ŸÖ¾ÖÖ¤üß ÃÖ´ÖÖ»ÖÖê“Ö−ÖÖ-¯Ö¨ü×ŸÖ «Óü«üÖŸ´Öú
³ÖÖî×ŸÖú¾ÖÖ¤ü ¯Ö¸ü †Ö¬ÖÖ×¸üŸÖ ÆüÖê−Öê êú úÖ¸ü6Ö ÃÖ¾ÖÔÆüÖ¸üÖ †Öî¸ü ¿ÖÖê×ÂÖŸÖ ¾Ö÷ÖÔ êú ¯ÖÏ×ŸÖ
‡−Öúß ÃÖÆüÖ−Öã³Öæ×ŸÖ Æîü … ¯ÖÏúÖ¿Ö“ÖÓ¦ü ÷Öã¯ŸÖ ³Öß ‡ÃÖ úÖ»Ö êú ˆ»»ÖêÖ−ÖßµÖ ´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤üß
†Ö»ÖÖê“Öú Æîü … ˆ−Öêú ¯ÖÏ´ÖãÖ †Ö»ÖÖê“Ö−ÖÖ ÷ÖÏÓ£Ö Æîü, '−ÖµÖÖ ×Æü−¤üß-ÃÖÖ×ÆüŸµÖ',
'†Ö¬Öã×−Öú ×Æü−¤üß ÃÖÖ×ÆüŸµÖ' †Öî¸ü '×Æü−¤üß ÃÖÖ×ÆüŸµÖ úß •Ö−Ö¾ÖÖ¤üß ¯Ö¸Óü¯Ö¸üÖ' …
´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤üß †Ö»ÖÖê“ÖúÖë ´Öë ÃÖ¾ÖÖÔ×¬Öú ÃÖ¿ÖŒŸÖ Ã¾Ö¸ü ›üÖò ¸üÖ´Ö×¾Ö»ÖÖÃÖ ¿Ö´ÖÖÔ úÖ ¸üÆüÖ
Æîü … ˆ−Öúß †Ö»ÖÖê“Ö−ÖÖ ¯Öî−Öß †Öî¸ü Ã¾Ö“”û Æîü … '¯ÖÏ÷Ö×ŸÖ †Öî¸ü ¯Ö¸Óü¯Ö¸üÖ', '¯ÖÏ÷Ö×ŸÖ¿Öß»Ö
ÃÖÖ×ÆüŸµÖ úß ÃÖ´ÖÃµÖÖ‹Ñ', '†ÖÃ£ÖÖ †Öî¸ü ÃÖÖï¤üµÖÔ' †Ö×¤ü ˆ−Öêú ˆ»»ÖêÖ−ÖßµÖ †Ö»ÖÖê“µÖ
éú×ŸÖµÖÖÑ Æïü … ‡ÃÖ ÃÖÓ¤ü³ÖÔ ´Öë ›üÖò −Ö÷Öê−¦ü úÖ ´ÖŸÖ ¤êü×Ö‹ - " ¾Ö÷ÖÔ³Öê¤ü ¯Ö¸ü †Ö¬ÖÖ×¸üŸÖ
ÃÖ´ÖÖ•Ö úß ¯ÖÆü“ÖÖ−Ö úÖê ˆ−ÆüÖë−Öê ÃÖÖ×ÆüŸµÖúÖ¸ü êú×»Ö‹ †Ö¾Ö¿µÖú ´ÖÖ−ÖÖ Æîü …
31
ˆ¤üÖÆü¸ü\ÖÖ£ÖÔ, '³ÖÖÂÖÖ ÃÖÖ×ÆüŸµÖ †Öî¸ü ÃÖÓÃéú×ŸÖ' ¯ÖãÃŸÖú ÃÖê µÖÆü ˆ¨ü¸ü\Ö ¤êü×Ö‹ -
¯ÖÖ™üá
•Ö−Ö ÃÖÖ×ÆüŸµÖúÖ¸ü ²Ö−Öú¸ü Æüß Æü´Ö ‹êÃÖê ÃÖÖ×ÆüŸµÖ úÖ ×−Ö´ÖÖÔ\Ö ú¸ü ÃÖëú÷Öê •ÖÖê
†÷Ö»Öß ¯Öß×œÍüµÖÖë êú×»Ö‹ ´Öæ»µÖ¾ÖÖ−Ö ÆüÖê … " (1) µÖÆü ¾ÖŒŸÖ¾µÖ ¿Ö´ÖÖÔ•Öß úß
ÃÖß´ÖÖ‹Ñ ×−Ö¬ÖÖÔ×¸üŸÖ ú¸ü ¤êüŸÖÖ Æîü, ×ú−ŸÖã •ÖÆüÖÑ ×¾Ö¸üÖê×¬ÖµÖÖë úÖê †ÖúÖ¿Ö ×¤üÖÖ−ÖÖ ˆ−ÖúÖ
†³ÖßÂ™ü −ÖÆüà ¸üÆüÖ, ¾ÖÆüÖÑ ˆ−ÖúÖ ×¾Ö¾Öê“Ö−Ö ÃÖÓŸÖã×»ÖŸÖ †Öî¸ü ÃÖ´ÖÃµÖÖ´Öæ»Öú Æîü … ‡ÃÖ
¥üÛÂ™ü ÃÖê
________________________________________________
'´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤ü †Öî¸ü ¯ÖÏÖ“Öß−Ö ÃÖÖ×ÆüŸµÖ' úÖ ´Öæ»µÖÖÓú−Ö ˆ−ÖúÖ ´ÖÆüŸ¾Ö¯Öæ6ÖÔ ×−Ö²ÖÓ¬Ö Æîü …
†Ö»ÖÖê“Ö−ÖÖ êú Öê¡Ö ´Öë †−µÖ ˆ»»ÖêÖ−ÖßµÖ ´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤üß »ÖêÖú Æîü †´ÖéŸÖ¸üÖµÖ …
†´ÖéŸÖ¸üÖµÖ −Öê ´ÖÖŒÃÖÔ úß ¯ÖÏ÷Ö×ŸÖ¾ÖÖ¤üß †Ö»ÖÖê“Ö−ÖÖ ÃÖÖ×ÆüŸµÖ êú ÷Ö×ŸÖ¿Öß»Ö ¯ÖÖ úÖ
ˆ¤Ëü‘ÖÖ™ü−Ö ×úµÖÖ Æîü … ‡ÃÖ´Öë •Ö−Ö •Öß¾Ö−Ö ´Öë ¾µÖÖ¯ŸÖ '¿ÖÖêÂÖ6Ö †Öî¸ü †ŸµÖÖ“ÖÖ¸ü' úÖ
µÖ£ÖÖ£ÖÔ¾ÖÖ¤üß ×“Ö¡Ö6Ö ×úµÖÖ ÷ÖµÖÖ Æîü (−ÖµÖß ÃÖ´ÖßÖÖ) … ‡ÃÖ ¯ÖÏúÖ¸ü ú‡Ô ´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤üß
†Ö»ÖÖê“ÖúÖë −Öê †¯Ö−Öê ´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤üß ¤ü¿ÖÔ−Ö êú ´ÖÖ¬µÖ´Ö ÃÖê ×Æü−¤üß †Ö»ÖÖê“Ö−ÖÖ úÖê ÃÖÓ¯Ö®Ö
²Ö−ÖÖµÖÖ Æîü …
×¾ÖÀ¾ÖÃÖÖ×ÆüŸµÖ ´Öë ´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤ü êú ÃÖ´ÖÖ¾Öê¿Ö êú ²ÖÖ¤ü ×Æü−¤üß ÃÖÖ×ÆüŸµÖ ´Öë
³Öß ‡ÃÖúÖ ÃÖ×®Ö¾Öê¿Ö ú×¾ÖŸÖÖ, úÆüÖ−Öß, ˆ¯Ö−µÖÖÃÖ †Öî¸ü †Ö»ÖÖê“Ö−ÖÖ êú Öê¡Ö ´Öë
Æãü†Ö … ×¾Ö¿ÖêÂÖú¸ü, ×Æü−¤üß ú×¾ÖŸÖÖ ´Öë Æüß ¯ÖÆü»Öê ´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤üß ×ÃÖ¨üÖÓŸÖÖë úÖ ¯ÖÏÃ±ãú™ü−Ö
¾µÖÖ¯Öú ºþ¯Ö ´Öë ×¤üÖÖ‡Ô ¯Ö›ÍüŸÖê Æïü … ˆ¯Ö−µÖÖÃÖ †Öî¸ü úÆüÖ×−ÖµÖÖë ´Öë ³Öß ¾Ö÷ÖÔ ÃÖÓ‘ÖÂÖÔ,
¿ÖÖêÂÖ6Ö †Öî¸ü −ÖÖ¸üß ´ÖãÛŒŸÖ úÖ µÖ£ÖÖ£ÖÔ ×“Ö¡Ö ×´Ö»ÖŸÖê Æïü …
3. ´Ö»ÖµÖÖ»Ö´Ö ÃÖÖ×ÆüŸµÖ ´Öë ´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤ü

32
†−µÖ ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ†Öë êú ÃÖ´ÖÖ−Ö ´Ö»ÖµÖÖ»Ö´Ö ÃÖÖ×ÆüŸµÖ úß

†Ö¬Öã×−Öú ×¾Ö¬ÖÖ†Öë êú ˆ¤Ëü³Ö¾Ö †Öî¸ü ×¾ÖúÖÃÖ ´Öë ¯ÖÖ¿“ÖÖŸµÖ ÃÖÖ×ÆüŸµÖ †Öî¸ü
¤üÖ¿ÖÔ×−Öú Ø“ÖŸÖ−Ö¬ÖÖ¸üÖ†Öë úÖ ¯ÖÏ³ÖÖ¾Ö ˆ»»ÖêÖ−ÖßµÖ Æîü … ¾µÖÖú¸ü6Ö, ¿Ö²¤üúÖê¿Ö †Ö×¤ü
êú ¯ÖÏúÖ¿Ö−Ö −Öê ´Ö»ÖµÖÖ»Ö´Ö ÷Öª ÃÖÖ×ÆüŸµÖ úÖê ¯ÖÏ÷Ö×ŸÖ êú ¯Ö£Ö ¯Ö¸ü †÷ÖÏÃÖ¸ü ú¸üÖµÖÖ …
‡ÔÃÖÖ‡Ô ×´Ö¿Ö−Ö×¸üµÖÖë úÖ †Ö÷Ö´Ö−Ö êú¸ü»Ö êú ×¿ÖÖÖ Öê¡Ö ´Öë ÎúÖÓ×ŸÖúÖ¸üß ¯Ö×¸ü¾ÖŸÖÔ−Ö úÖ
úÖ¸ü6Ö ²Ö−Öê … ‡ÔÃÖÖ‡µÖÖë −Öê ×÷Ö×¸ü•ÖÖ‘Ö¸üÖë êú ÃÖÖ£Ö ×¿ÖÖÖ»ÖµÖÖë úß Ã£ÖÖ¯Ö−ÖÖ úß …
ÃÖ−ÖË 1806 ´Öë ¯ÖÏÖê™êüÃ™ü−™ü ×´Ö¿Ö−Ö¸üß Ã¾Ö ¸üß÷Ö»Ö ›üÖ²Ö −Öê êú¸ü»Ö ´Öë †Ó÷ÖÏê•ÖÌß Ãæú»ÖÖë úß
−Öà¾Ö ›üÖ»Öß £Öß … †Ó÷ÖÏê•ÖÌß ×¿ÖÖÖ −Öê »ÖÖê÷ÖÖë úÖê ‹ú −Ö¾Öß−Ö •Öß¾Ö−Ö ¥üÛÂ™ü ¯ÖÏ¤üÖ−Ö úß …
²ÖßÃÖ¾Öà ÃÖ¤üß êú ¯ÖÏÖ¸Óü³Ö ÃÖê Æüß êú¸ü»Ö ´Öë •ÖÌ´Öß−¤üÖ¸üß ¯ÖÏ£ÖÖ ×¿Ö×£Ö»Ö ÆüÖê−Öê »Ö÷Öß £Öß …
¤ü×»ÖŸÖ »ÖÖê÷ÖÖë úÖ •ÖÖ÷Ö¸ü6Ö ³Öß ‡ÃÖ úÖ»Ö úß ¯ÖÏ´ÖãÖ ×¾Ö¿ÖêÂÖŸÖÖ Æîü … ‡−Æüà
ÃÖÖ´ÖÖ×•Öú ¯Ö×¸üÛÃ£Ö×ŸÖµÖÖë úÖ †ÃÖ¸ü ‡ÃÖ úÖ»Ö êú ÃÖÖ×ÆüŸµÖ ´Öë †¾Ö¿µÖ ¯Ö›ÍüÖ Æîü …
ÃÖÖ´ÖÖ×•Öú †Öî¸ü ÃÖÖÓÃéú×ŸÖú ºþ¯Ö ´Öë ÷Öã»ÖÖ´Öß úß •ÖÌ•Öß¸ü ´Öë •Öú›Íêü •ÖÌ´ÖÖ−Öê úÖê ãú”û
ú×¾ÖµÖÖë −Öê †¯Ö−Öß ú×¾ÖŸÖÖ†Öë ´Öë ¿Ö²¤ü²Ö¨ü ú¸ü ×¤üµÖÖ … ÁÖß ‹ ÁÖß¬Ö¸ü´Öê−ÖÖê−Ö êú
¿Ö²¤üÖë ´Öë, " Kumaran Asan (1873-1924), Vallathol Narayana
Menon (1878-1958) and Ullur S Parameswaran (1879-
1949) won dignity for Malayalam poetry by their valuable
contributions. The age of these stal warts each of whom
had a distinct individuality of his own and was actuated by
independent ideals marked the golden age of Malayalam
(1)
poetry. " †£ÖÖÔŸÖË ãú´ÖÖ−ÖÖ¿ÖÖ−Ö, ¾Ö»»ÖŸÖÖê»Ö −ÖÖ¸üÖµÖ6Ö´Öê−ÖÖê−Ö †Öî¸ü ˆ»»Öæ¸ü
‹ÃÖ ¯Ö¸ü´ÖêÀ¾Ö¸üµµÖ¸ü −Öê †¯Ö−Öê †´Öæ»µÖ µÖÖê÷Ö¤üÖ−Ö ÃÖê ´Ö»ÖµÖÖ»Ö´Ö ú×¾ÖŸÖÖ ´Öë ¯ÖÏ×ŸÖÂšüÖ
¯ÖÏÖ¯ŸÖ úß … ‡−Ö ÃÖÖÆüÃÖß »ÖÖê÷ÖÖë êú úÖ»Ö ´Öë Æü¸êüú úÖê †¯Ö−ÖÖ †»Ö÷Ö ¾µÖÛŒŸÖŸ¾Ö £ÖÖ
†Öî¸ü †¯Ö−Öê Ã¾ÖŸÖÓ¡Ö †Ö¤ü¿ÖÔ úß ¯ÖÏê¸ü6ÖÖ ÃÖê µÖÆü ´Ö»ÖµÖÖ»Ö´Ö ú×¾ÖŸÖÖ úÖ ÃÖã¾Ö6ÖÔúÖ»Ö
33
´ÖÖ−ÖÖ •ÖÖŸÖÖ Æîü … µÖê ú×¾Ö 'ú×¾Ö¡ÖµÖ' −ÖÖ´Ö ÃÖê ×¾ÖµÖÖŸÖ Æîü … µÖê ¾Ö6ÖÔ³Öê¤ü úÖê ×´Ö™üÖ−Öê
êú×»Ö‹ ú×™ü²Ö¨ü £Öê … †Ö¿ÖÖ−Ö «üÖ¸üÖ ¸ü×“ÖŸÖ '¾Öß6Ö¯Öæ¾Öã', '−Ö×»Ö−Öß', '»Öß»ÖÖ',
'Ø“ÖŸÖÖ×¾ÖÂ™üµÖÖµÖ ÃÖßŸÖÖ', '“ÖÓ›üÖ»Ö×³ÖÖãúß', '¯ÖÏ¸üÖê¤ü−Ö´Ö', '¤ãü¸ü¾ÖÃ£ÖÖ', 'ú¹ý6ÖÖ' †Ö×¤ü
éú×ŸÖµÖÖë −Öê ´Ö»ÖµÖÖ»Ö´Ö ÃÖÖ×ÆüŸµÖ ´Öë ¯ÖÏ÷Ö×ŸÖ¿Öß»Ö ³ÖÖ¾Ö−ÖÖ úß −Öà¾Ö ›üÖ»Öß … "
¯ÖÏÖê±úÃÖ¸ü ´ÖãÓ›ü¿Öê¸üß −Öê †Ö¿ÖÖ−Ö úÖê ÎúÖÓ×ŸÖ êú ¿ÖãÎú−ÖÖ¡Ö úß ¯Ö¤ü¾Öß ¤üß £Öß …"
(2)
ÃÖ´ÖÖ•Ö ´Öë ¯ÖÏ“Ö×»ÖŸÖ ¿ÖÖêÂÖ6Ö, •ÖÖ×ŸÖ, ¾Ö6ÖÔ³Öê¤ü †Ö×¤ü êú ×¾Ö¹ý¨ü †Ö¿ÖÖ−Ö −Öê
†Ö¾ÖÖ•ÖÌ ˆšüÖ‡Ô …
________________________________________________
(1) A Sreedharan Menon - A Survey of Kerala History, Pg. 342
(2) ¯ÖÏÖê. ‹¹ý´Öê×»Ö ¯Ö¸ü´ÖêÀ¾Ö¸ü−Ö×¯Ö»»Öî - ´Ö»ÖµÖÖ»Ö ÃÖÖ×ÆüŸµÖ´Ö úÖ»Ö‘Ö¼Óü÷ÖÛ»»Öæ›êü, ¯Öé. 228 -
²ÖÎÖÉ6Öãú»Ö ´Öë •Ö−´Öê ˆ»»Öæ¸ü −Öê ú×¾Ö, ¯ÖÏ²ÖÓ¬ÖúÖ¸ü, ‹ê×ŸÖÆüÖ×ÃÖú
ÃÖÖ×ÆüŸµÖúÖ¸ü †Ö×¤ü †−Öêú ºþ¯ÖÖë ´Öë †¯Ö−Öß »ÖêÖ−Öß “Ö»ÖÖµÖß … ¾Öê ÃÖÓÃéúŸÖ ³ÖÖÂÖÖ ´Öë
¯ÖÖ¸Óü÷ÖŸÖ £Öê … 'ú6ÖÔ³ÖæÂÖ6Ö´Ö', '³ÖÛŒŸÖ¤üß×¯ÖúÖ', 'Ø¯Ö÷Ö»ÖÖ', 'ŸÖ¸Óü×÷Ö6Öß', '´Ö×6Ö´ÖÓ•ÖãÂÖÖ'
†Ö×¤ü ¯ÖÏ×ÃÖ¨ü éú×ŸÖµÖÖÑ Æïü … ×Æü−¤üß êú ¯ÖÏ×ÃÖ¨ü ú×¾Ö ×−Ö¸üÖ»ÖÖ úß ú×¾ÖŸÖÖ 'ŸÖÖê›ÍüŸÖß
¯ÖŸ£Ö¸ü' úß ŸÖ¸üÆü ˆ»»Öæ¸ü úß ú×¾ÖŸÖÖ '×¾Ö“ÖÖ¸ü¬ÖÖ¸üÖ' ³Öß ÁÖ´Ö úÖ ´ÖÆüŸ¾Ö ˆ¤Ëü‘ÖÖê×ÂÖŸÖ
ú¸üŸÖÖ Æîü … ‡ÃÖúß −ÖÖ×µÖúÖ '−Öß×»Ö¯¯Öã»ÖŒú»»Öß' ×¤ü−Ö³Ö¸ü ÖêŸÖ ´Öë úÖ´Ö ú¸üêú
£Ö×úŸÖ ÆüÖê •ÖÖŸÖß Æîü … »Öê×ú−Ö †Ö¬ÖÖ ¯Öê™ü ÃÖÖê−Öê êú×»Ö‹ ¾ÖÆü ´Ö•ÖÌ²Öæ¸ü ÆüÖêŸÖß Æîü …
¾Ö»»Ö¢ÖÖê»Ö −Öê ÷ÖÖÑ¬Öß•Öß êú ¤êü¿ÖÃ−ÖêÆü ÃÖê ¯ÖÏ6ÖßŸÖ ÆüÖêú¸ü Ã¾ÖÖ¬Öß−ÖŸÖÖ

ÃÖÓ÷ÖÏÖ´Ö ´Öë ÃÖ×ÎúµÖ ºþ¯Ö ÃÖê ³ÖÖ÷Ö ×»ÖµÖÖ … ¾Öê †”æûŸÖÖê¨üÖ¸ü êú úÖµÖÖí ´Öë †÷ÖÏ6Öß ¸üÆêü …
'²Ö×¬Ö¸ü×¾Ö»ÖÖ¯Ö', '×¿ÖÂµÖ−Öã´Ö ´Öú−Öã´Ö', ' ´Ö÷¤ü»Ö−Ö´Ö×¸üµÖ´Ö', 'úÖê““ÖãÃÖßŸÖÖ', '²ÖÖ¯¯Öã•Öß'
†Ö×¤ü ¯ÖÏ´ÖãÖ éú×ŸÖµÖÖÑ Æïü … '³ÖÖ¸üŸÖÃ¡Ößú»Ö ŸÖ−Ö ³ÖÖ¾Ö¿Öã×¨ü' −ÖÖ´Öú ú×¾ÖŸÖÖ ´Öë ×Æü−¤ãü
´ÖãÛÃ»Ö´Ö ‹úŸÖÖ úÖ ¯ÖÏ×ŸÖ´ÖÖ−Ö —Ö»Öú ˆšüŸÖÖ Æîü … ÃÖ−ÖË 1951 ´Öë ºþÃÖ úÖ ÃÖî¸ü
ú¸ü−Öê
34
êú ¯ÖÆü»Öê Æüß ˆ−ÆüÖë−Öê ºþÃÖ êú ²ÖÖ¸êü ´Öë ú×¾ÖŸÖÖ ×»ÖÖß £Öß … ‡ÃÖ´Öë ÃÖ´ÖÖ•Ö¾ÖÖ¤ü êú
¯ÖÏ×ŸÖ †¯Ö−ÖÖ ¹ýÖ ¯ÖÏÃŸÖãŸÖ ×úµÖÖ ÷ÖµÖÖ Æîü … ‡−Ö ú×¾Ö¡ÖµÖÖë êú ²ÖÖ¤ü †−Öêú ú×¾ÖµÖÖë −Öê
¯ÖÏ÷Ö×ŸÖ¾ÖÖ¤üß »ÖêÖ−Öß “Ö»ÖÖµÖß £Öß …
†Ö÷Öê “ÖÓ÷Ö¯ÖãÂÖÖ éúÂ6Ö×¯Ö»»Öî −Öê †¯Ö−Öß ú×¾ÖŸÖÖ†Öë êú •ÖÌ×¸üµÖê

•ÖÌ´Öß−¤üÖ¸üß ¯ÖÏ£ÖÖ úß ×−Ö−¤üÖ úß … ‡›ü¿¿Öê¸üß ÷ÖÖê×¾Ö−¤ü−Ö −ÖÖµÖ¸ü −Öê ÷ÖÖÑ¾Ö êú ×úÃÖÖ−ÖÖë
†Öî¸ü ´Ö•ÖÌ¤æü¸üÖë êú ˆŸ¯Öß×›üŸÖ •Öß¾Ö−Ö úÖê ¿Ö²¤ü²Ö¨ü ú¸ü−Öê úß úÖê×¿Ö¿Ö úß … êú¸ü»Ö
êú ¸üÖ•Ö−Öî×ŸÖú ÃÖÖ´ÖÖ×•Öú †Ö−¤üÖê»Ö−Ö êú ‡×ŸÖÆüÖÃÖ ´Öë ¾ÖµÖ»ÖÖ¸ü ÷ÖÖÑ¾Ö †Öî¸ü ¾ÖµÖ»ÖÖ¸ü
−ÖÖ´Ö ÃÖê ×¾ÖµÖÖŸÖ ú×¾Ö úß ¯ÖéÂšü³Öæ×´Ö ³Öß ´ÖÆüŸ¾Ö¯Öæ6ÖÔ Æîü … '´Öã»ÖÓúÖ›ãü', '†×µÖÂÖÖ',
'‹−™êü ´ÖÖ¼êü×»ÖŒú×¾ÖŸÖú»Ö', 'úÖê−ŸÖµÖã´Ö ¯Öæ6Öæ»Öã´Ö', 'ÃÖ¸ü÷ÖÃÖÓ÷ÖßŸÖ´Ö', '‹×−ÖŒãú
´Ö¸ü6Ö×´Ö»»ÖÖ' †Ö×¤ü ˆ−Öúß ´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤üß éú×ŸÖµÖÖÑ Æïü … '†Öê ‹−Ö ¾Öß' −ÖÖ´Ö ÃÖê
×¾ÖµÖÖŸÖ †Öê ‹−Ö ¾Öê»ÖãŒãú¹ý¯Ö −Öê †¯Ö−Öß »ÖêÖ−Öß ´Öë ÎúÖÓ×ŸÖ úÖ ×¤ü÷¤ü¿ÖÔ−Ö ú¸ü
×¤üµÖÖ … ú´µÖã×−ÖÃ™ü ¤ü¿ÖÔ−Ö êú ¬¾Ö•Ö¾ÖÖÆüú êú ºþ¯Ö ´Öë ÃÖÖ´ÖÖ×•Öú ÎúÖÓ×ŸÖ úß •¾ÖÖ»ÖÖ
úÖê ¯ÖÏ•¾Ö×»ÖŸÖ ú¸ü−Öê ´Öë ú×¾Ö ÃÖ±ú»Ö Æãü‹ … ¯ÖÏ×ÃÖ¨ü »ÖêÖú ÁÖß ‹¹ý´Öê×»Ö
¯Ö¸ü´ÖêÀ¾Ö¸ü−Ö úß ¸üÖµÖ ´Öë, " ÃÖÖ´ÖÖ×•Öú ¯Ö×¸ü¾ÖŸÖÔ−Ö êú×»Ö‹ »Ö›ÍüÖ‡Ô ú¸ü−Öê¾ÖÖ»Öê
¤ü×´ÖŸÖ •Ö−ÖÃÖ´ÖãÆü úÖ ¯ÖÏ•¾Ö×»ÖŸÖ †Ö¾ÖÖ•ÖÌ Æîü '†Öê ‹−Ö ¾Öß úß ¸ü“Ö−ÖÖ‹Ñ' …
µÖã÷Öß−Ö ³ÖÖ¾Ö²ÖÖê¬Ö êú Æü»Ö“Ö»Ö −Öê ú´µÖæ×−ÖÃ™ü Ø“ÖŸÖ−Ö¬ÖÖ¸üÖ úÖ •ÖÖê ÃÖé•Ö−Ö ×úµÖÖ
ˆÃÖ−Öê ³Öß ú×¾Ö úß ÎúÖÓ×ŸÖúÖ¸üß Ø“ÖŸÖ−Ö¬ÖÖ¸üÖ úÖê •Ö÷ÖÖµÖÖ …" (1)
¯Öß ³ÖÖÃú¸ü−Ö úß ú×¾ÖŸÖÖ†Öë ´Öë ÎúÖÓ×ŸÖ êú ¯ÖÏ×ŸÖ •ÖÖê¿Ö, ¤êü¿ÖÖ×³Ö´ÖÖ−Ö
ÃÖÖ´ÖÖ×•Öú †−Öß×ŸÖµÖÖë êú ¯ÖÏ×ŸÖ †ÖÎúÖê¿Ö †Ö×¤ü ¦üÂ™ü¾µÖ Æîü … '¾ÖµÖ»ÖÖ¸ü ÷ÖÙ•ÖŒãú®Öã',
'´Öã»ÖÛŒú¸üß›ü´Ö', '´ÖãÖ¢ÖÖê›ãü´ÖãÖ´Ö' †Ö×¤ü éú×ŸÖµÖÖë êú •ÖÌ×¸ü‹ ´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤üß ¥üÛÂ™üúÖê6Ö
úÖê †Ö´Ö •Ö−ÖŸÖÖ ŸÖú ¯ÖÆÑüã“ÖÖ−Öê ´Öë ¾Öê ÃÖ±ú»Ö Æãü‹ … ×ŸÖ¹ý−Öê»»Öæ¸ü ú¹ý6ÖÖú¸ü−Ö
ú´µÖæ×−ÖÃ™ü †Ö¤ü¿ÖÖí ÃÖê ¯ÖÏ6ÖßŸÖ ú×¾Ö †Öî¸ü ¿ÖÖê×ÂÖŸÖ •Ö−ÖŸÖÖ êú ¯ÖÖ¬Ö¸ü ¤üßÖŸÖê Æïü …
35
›üÖò. ¯ÖãŸÖã¿¿Öê¸üß ¸üÖ´Ö“Ö−¦üü−Ö −Öê ÎúÖÓ×ŸÖúÖ¸üß ú×¾ÖŸÖÖ†Öë úÖ ÃÖé•Ö−Ö ú¸üêú •Ö−Ö´Ö−Ö ´Öë
¯ÖÏ×ŸÖÂšüÖ ¯ÖÖµÖß Æîü …
ÃÖ−ÖË 1950 êú ÎúÖÓ×ŸÖ úß †Ö÷Ö êú ÃÖÖ£Ö ú×¾ÖŸÖÖ êú Öê¡Ö ´Öë ˆŸÖ¸êü
ú×¾Ö Æîü ¯Öã−Ö»Öæ¸ü ²ÖÖ»Ö−Ö … ¾Öß ™üß ãú´ÖÖ¸ü−Ö †¬µÖÖ¯Öú †Öî¸ü ú´µÖæ×−ÖÃ™ü ÎúÖÓ×ŸÖúÖ¸üß
ÃÖÓ÷Öšü−Ö êú ÃÖ×ÎúµÖ ÃÖÖ—Öê¤üÖ¸ü ¸üÆêü … ¯ÖÖê−Öãú®Ö´Ö ¤üÖ´ÖÖê¤ü¸ü−Ö úß ú×¾ÖŸÖÖ†Öë ´Öë ÎúÖÓ×ŸÖ
úß •¾ÖÖ»ÖÖ ¬Ö¬Öú ˆšüŸÖß Æîü … ú´µÖæ×−ÖÃ™ü ×ÃÖ¨üÖÓŸÖÖë úÖê ˆ−ÆüÖë−Öê †¯Ö−Öß ú×¾ÖŸÖÖ†Öë
«üÖ¸üÖ ¯ÖÏ“ÖÖ¸ü ×úµÖÖ … ˆ−Æëü '¯Ö›ü¯¯ÖÖ¼åüúÖ¸ü−Ö' •ÖîÃÖê †ÖÖê¯Ö úÖ ÃÖÖ´Ö−ÖÖ ú¸ü−ÖÖ ¯Ö›ÍüÖ …
‹»ÖÖ““Öê¸üß ¸üÖ´Ö“ÖÓ¦ü−Ö ´Ö•ÖÌ¤æü¸ü ¾Ö÷ÖÔ úß ÎúÖÓ×ŸÖ êú ×¾Ö•ÖµÖ ¯Ö¸ü •ÖÌÖê¸ü ¤êüŸÖê Æïü … ‹−Ö
________________________________________________
(1) ¯ÖÏÖê. ‹¹ý´Öê×»Ö ¯Ö¸ü´ÖêÀ¾Ö¸ü−Ö×¯Ö»»Öî - ´Ö»ÖµÖÖ»Ö ÃÖÖ×ÆüŸµÖ´Ö úÖ»Ö‘Ö¼Óü÷ÖÛ»»Öæ›êü, ¯Öé. 265
¯ÖÏ³ÖÖ¾Ö´ÖÖÔ ¯Ö¡ÖúÖ¸ü Æîü … ÃÖ´ÖÖ•Ö ´Öë ´Ö−ÖãÂµÖ •ÖÖê µÖÖŸÖ−ÖÖ‹Ñ ³Öã÷ÖŸÖ ¸üÆêü Æïü ˆ−Öêú ¯ÖÏ×ŸÖ ¾Öê
×“ÖÛ−ŸÖŸÖ Æïü … ¾Ö÷ÖÔ ÃÖÓ‘ÖÂÖÔ êú ´Öæ»Ö úÖ¸ü6ÖÖë úÖê ÃÖ´Ö—Ö−Öê¾ÖÖ»Öê ú×¾Ö Æîü ´Öã»»Ö−Öê×ÂÖ
−Öß»ÖÓúšü−Ö … ´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤ßü ¤ü¿ÖÔ−Ö úÖê ˆ”ûÖ»ÖŸÖê Æãü‹ ¤ü×´ÖŸÖ ´ÖÖ−Ö¾Ö êú ˆ••Ö¾Ö»Ö
³Ö×¾ÖÂµÖ êú ¯ÖÏ×ŸÖ ¾Öê †Ö¿ÖÖ¾ÖÖ−Ö ¤üßÖŸÖê Æïü … ‹´Ö éúÂ6Ö−Öãú¼üß −Öê ÎúÖÓ×ŸÖ úß
¯ÖÏ•¾Ö×»ÖŸÖ •¾ÖÖ»ÖÖ ÃÖê ú³Öß ´ÖãÑÆü −ÖÆüà ´ÖÖê›üÖ … ‹ÃÖ ¸ü´Öê¿Ö−Ö úß ú×¾ÖŸÖÖ†Öë ´Öë
´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤üß ¤ü¿ÖÔ−Ö úÖ ¯ÖµÖÖÔ¯ŸÖ ¯ÖÏ³ÖÖ¾Ö ¯Ö×¸ü»Ö×ÖŸÖ Æîü … ¯Ö¸ü´ÖêÀ¾Ö¸ü−Ö êú ´ÖŸÖ ´Öë
" ‡×ŸÖÆüÖÃÖ êú ³ÖÖ¸üß ˆ»Ö™ü±êú¸ü ´Öë †×¬ÖúÖ×¸üµÖÖë «üÖ¸üÖ ãú“Ö»Öê ¿ÖÖê×ÂÖŸÖ †Öî¸ü
¯Öß×›üŸÖ ¾Ö÷ÖÔ, ºþ¯Ö ²Ö¤ü»Ö−Öê¾ÖÖ»Öê ¾Ö÷ÖáµÖ ±úÖ×ÃÖÃÖ´Ö, ÃÖÖÓÃéú×ŸÖú ¿ÖÖêÂÖ\Ö †Ö×¤ü
ú×¾Ö êú ×¾ÖÖã²¬Ö ´Ö−Ö ´Öë ÎúÖÓ×ŸÖ úß •¾ÖÖ»ÖÖ ¬Ö¬ÖúÖŸÖê Æïü …" (1) ˆ““Ö¾Ö÷ÖÔ êú
¬ÖÖêÖê ´Öë ¯Ö›Íüú¸ü ÃÖ²Öãú”û ÖÖê−Öê¾ÖÖ»Öê ¤ü×»ÖŸÖÖë êú ¤ãü:Ö úÖê ú×¾Ö ¯Öæ6ÖÔ ÃÖ±ú»ÖŸÖÖ êú
ÃÖÖ£Ö ¿Ö²¤ü²Ö¨ü ú¸üŸÖê Æïü …
36
ÃÖ´ÖúÖ»Öß−Ö ÃÖÓ¤ü³ÖÔ ´Öë ú´µÖæ×−Ö•ÖÌ´Ö úÖ ¾µÖÖ¯Öú ¯ÖÏ“ÖÖ¸ü úÖ¾µÖ ¬Ö´ÖÔ

´ÖÖ−Ö−Öê¾ÖÖ»ÖÖ ú×¾Ö Æîü ˆ´ÖêÂÖ²ÖÖ²Öã êú ÃÖß … ‡−Öêú †»ÖÖ¾ÖÖ ‹»Öã´ÖÓ÷Ö»Ö´Ö ú¹ý6ÖÖú¸ü−Ö,
¾Öß ¯Öß ¾ÖÖÃÖã¤êü¾Ö, Æü×¸üÆü¸ü−Ö ¯Öæ˜˜ÖÖ¸ü, †Ö¸ü ´ÖÖ¬Ö¾Ö−Ö, “Öê¹ýúÖ›ãü, ×ÃÖ×¾Öú“ÖÓ¦ü−Ö †Ö×¤ü
úß ú×¾ÖŸÖÖ†Öë ´Öë ÎúÖÓ×ŸÖ †Öî¸ü ÃÖ´ÖÖ•Ö úß ºþ×œÍüµÖÖë êú ¯ÖÏ×ŸÖ ×¾Ö¦üÖêÆü úÖ Ã¾Ö¸ü ÷ÖæÑ•Ö
ˆšüŸÖê Æïü … ŸÖŸúÖ»Öß−Ö ´Ö»ÖµÖÖ»Ö´Ö ú×¾ÖŸÖÖ ´Öë ´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤ü úß •µÖÖê×ŸÖ úÖê ¯ÖÏ•¾Ö×»ÖŸÖ
ú¸ü−Öê¾ÖÖ»Öê †−Öêú ú×¾Ö Æãü‹ £Öê … ‡−ÖÃÖê ¯ÖÏ6ÖßŸÖ ÆüÖêú¸ü ˆ¯Ö−µÖÖÃÖ ´Öë ³Öß ´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤üß
Ø“ÖŸÖ−Ö¬ÖÖ¸üÖ úÖ ¯ÖÏ¾ÖÖÆü Ã¯ÖÂ™ü —Ö»Öú−Öê »Ö÷ÖÖ £ÖÖ …
________________________________________________
(1) ¯ÖÏÖê. ‹¹ý´Öê×»Ö ¯Ö¸ü´ÖêÀ¾Ö¸ü−Ö×¯Ö»»Öî - ´Ö»ÖµÖÖ»Ö ÃÖÖ×ÆüŸµÖ´Ö úÖ»Ö‘Ö¼Óü÷ÖÛ»»Öæ›êü, ¯Öé. 293-94
´Ö»ÖµÖÖ»Ö´Ö ˆ¯Ö−µÖÖÃÖÖë ´Öë ´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤ü
´Ö»ÖµÖÖ»Ö´Ö ˆ¯Ö−µÖÖÃÖ ÃÖÖ×ÆüŸµÖ úÖ †Ö¸Óü³Ö †Öî¸ü ×¾ÖúÖÃÖ †Ó÷ÖÏê•ÖÌß

ú£ÖÖ ÃÖÖ×ÆüŸµÖ ÃÖê ÃÖÓ¯ÖÔú †Öî¸ü †¬µÖµÖ−Ö úÖ Ã¾ÖÖ³ÖÖ×¾Öú ¯Ö×¸ü6ÖÖ´Ö £ÖÖ … †¯¯Öã
−Öê›ãÓü÷ÖÖ›üß êú 'ãú−¤ü»ÖŸÖÖ' (1887 ‡Ô.) úÖê ´Ö»ÖµÖÖ»Ö´Ö êú ¯ÖÆü»Öê ˆ¯Ö−µÖÖÃÖ úÖ ÁÖêµÖ
×¤üµÖÖ •ÖÖŸÖÖ Æîü … ÃÖ−ÖË 1889 ‡Ô. ´Öë ¯ÖÏúÖ×¿ÖŸÖ †Öê “ÖÓŸÖã´Öê−ÖÖê−Ö úÖ ˆ¯Ö−µÖÖÃÖ
'‡−¤ãü»ÖêÖÖ' ‹ú ÃÖÖ´ÖÖ×•Öú ˆ¯Ö−µÖÖÃÖ Æîü … ‡−¤ãü»ÖêÖÖ êú ²ÖÖ¤ü ÃÖ−ÖË 1889 ´Öë
¯ÖÏúÖ×¿ÖŸÖ '¿ÖÖ¸ü¤üÖ' ˆ¯Ö−µÖÖÃÖ ŸÖŸúÖ»Öß−Ö ÃÖÖ´ÖÖ×•Öú •Öß¾Ö−Ö †Öî¸ü ÃÖÖ×ÆüŸµÖ êú
ÃÖÓ²ÖÓ¬Ö-ÃÖæ¡Ö úß ÃÖã¥üœÍüŸÖÖ úÖ ¯Ö×¸ü“ÖÖµÖú Æîü …
´Ö»ÖµÖÖ»Ö´Ö êú ×¾ÖµÖÖŸÖ ˆ¯Ö−µÖÖÃÖúÖ¸ü ÁÖß ÃÖß ¾Öß ¸üÖ´Ö−Ö×¯Ö»»Öî −Öê

†ŸÖßŸÖ úß ´Ö×Æü´ÖÖ †Öî¸ü •ÖÖŸÖßµÖ ÷ÖÖî¸ü¾Ö úÖê ×¾Ö¾ÖéŸÖ ú¸ü−Öê êú×»Ö‹ ‹ê×ŸÖÆüÖ×ÃÖú
37
ŸÖ£µÖÖë úÖê »Öêú¸ü ˆ¯Ö−µÖÖÃÖ ×»ÖÖê … '´ÖÖŸÖÖÕ›ü¾Ö´ÖÖÔ' (1891), '¬Ö´ÖÔ¸üÖ•ÖÖ' (1913),

'¸üÖ´Ö¸üÖ•Ö²ÖÆüÖ¤ãü¸ü' (1919) †Ö×¤ü ˆ−Öúß ¯ÖÏ´ÖãÖ †Öî¯Ö−µÖÖ×ÃÖú ¸ü“Ö−ÖÖ‹Ñ Æïü … ÃÖ−ÖË
1919 ÃÖê »Öêú¸ü ÃÖ−ÖË 1940 ŸÖú úÖ úÖ»Ö ´Ö»ÖµÖÖ»Ö´Ö ˆ¯Ö−µÖÖÃÖ êú ×¾ÖúÖÃÖ Îú´Ö
´Öë ´ÖÓ¤ü÷Ö×ŸÖ †Öî¸ü •Ö›ÍüŸÖÖ úÖ úÖ»Ö Æîü … ‡ÃÖ úÖ»Ö ´Öë ²ÖÓ×ú´Ö“ÖÓ¦ü, ú¾Öß−¦ü ÖËß−¦ü
†Ö×¤ü ÁÖêÂšü ú£ÖÖúÖ¸üÖë úß †−Öæ×¤üŸÖ ¸ü“Ö−ÖÖ†Öë ÃÖê êú¸ü»Ö êú »ÖêÖú ¯Ö×¸ü×“ÖŸÖ ÆüÖê
÷ÖµÖê … »Öê×ú−Ö ‡ÃÖ úÖ»Ö ´Öë ´ÖÖî×»Öú éú×ŸÖµÖÖë úÖ †³ÖÖ¾Ö Ö™üúŸÖÖ Æîü …
ÃÖ−ÖË 1940 ÃÖê »Öêú¸ü ´Ö»ÖµÖÖ»Ö´Ö ˆ¯Ö−µÖÖÃÖ êú ‡×ŸÖÆüÖÃÖ ´Öë

−Ö¾ÖÖêŸ£ÖÖ−ÖúÖ»Ö Æîü … ÃÖ´ÖÖ•Ö úß †Ö»ÖÖê“Ö−ÖÖ ˆÃÖ úÖ»Ö êú ÃÖÖ×ÆüŸµÖúÖ¸üÖë úÖ ‡¸üÖ¤üÖ
£ÖÖ … " ºþÃÖß ÎúÖÓ×ŸÖ −Öê ÃÖÖ´ÖÖ×•Öú ÃÖ´ÖŸ¾ÖÖ¤üß ³ÖÖ¸üŸÖßµÖÖë ´Öë •ÖÖê¿Ö ³Ö¸ü ×¤üµÖÖ …
ÃÖ−ÖË 1930 ŸÖú ú´µÖæ×−ÖÃ™ü Ø“ÖŸÖ−Ö úß ¿Öã¹ý†ÖŸÖ ³ÖÖ¸üŸÖ ´Öë Æãü‡Ô £Öß …" (1)
________________________________________________
" It was also during this period that the teaching of Karl
Marx and Freud held out their fascination to the new
group of writers. In 1937 a new organisation called the
progressive writers association (Purogamana Sahitya
Samiti) took shape in Kerala. The short story writers of
Malayalam who made their mark as novelists in later years
dominated this organisation. The Scavenger, the rickshaw
puller and the labourer in the farm and factory became the
heroes of the novels at the hands of these new novelists.
The 'odayilninnu' bu Kesavadev, the 'Thottiyude
Makan'by Takazhi, the 'Balyakalasakhi' by
Bashir, the 'Vizhakanyka' by Pottekkat and
38
'Sundarikalum Sundaranmarum' by P C Kuttikrishnan

are among the out standing novels which were produced
during this period. All these works are the products of
intimate understanding of the realities of Kerala life by
(1)
their authors. " µÖÖ×−Ö ×ú ‡ÃÖ úÖ»Ö ´Öë úÖ»ÖÔ´ÖÖŒÃÖÔ †Öî¸ü ±ÏúÖ‡›ü úß
×¿ÖÖÖ úÖê †ÖúÂÖÔ6Ö −Öê −ÖµÖê »ÖêÖúÖë úÖê †Ö÷Öê ²ÖœüÖµÖê … ÃÖ−ÖË 1937 ´Öë
¯ÖÏ÷Ö×ŸÖ¿Öß»Ö »ÖêÖúÃÖÓ‘Ö úß ¿Öã¹ý†ÖŸÖ êú¸ü»Ö ´Öë Æãü‡Ô … ´Ö»ÖµÖÖ»Ö´Ö êú ¯ÖÏ´ÖãÖ
úÆüÖ−ÖßúÖ¸üÖë −Öê •ÖÖê ²ÖÖ¤ü ´Öë ˆ¯Ö−µÖÖÃÖúÖ¸ êú −ÖÖ´Ö ÃÖê ×¾ÖµÖÖŸÖ Æãü‹, ¾Öê ‡ÃÖ ÃÖÓ÷Öšü−Ö
êú ÃÖÓ“ÖÖ»Öú ²Ö−Öê … ´ÖêÆüŸÖ¸ü, ×¸üŒ¿ÖÖ¾ÖÖ»ÖÖ, À¾ÖêŸÖ †Öî¸ü úÖ¸üÖÖ−ÖÖë ´Öë úÖ´Ö
ú¸ü−Öê¾ÖÖ»Öê ´Ö•ÖÌ¤æü¸ü ‡−Ö −ÖµÖê ˆ¯Ö−µÖÖÃÖúÖ¸üÖë êú −ÖÖµÖú ²Ö−Öê … êú¿Ö¾Ö¤êü¾Ö úÖ
'†Öê›ü×µÖ»Ö×−Ö®Öã', ŸÖú×ÂÖ úÖ 'ŸÖÖê×¼üµÖã›êü ´Öú−Ö', ²ÖÂÖß¸ü úÖ '²ÖÖ»µÖúÖ»ÖÃÖÖß',
¯ÖÖê¼êüŒúÖ›ü úÖ '×¾ÖÂÖú−µÖúÖ', ¯Öß ×ÃÖ ãú×¼üúé Â6Ö−Ö úÖ 'ÃÖã−¤ü×¸üú»Öã´Ö
ÃÖã−¤ü¸ü−Ö¸ü´ÖÖ¹ý´Ö' †Ö×¤ü ‡ÃÖ úÖ»Ö ´Öë ¯ÖÏúÖ×¿ÖŸÖ ãú”êûú ˆ¯Ö−µÖÖÃÖ Æïü…
________________________________________________
êú¸ü»Ö êú µÖ£ÖÖ£ÖÔ •Öß¾Ö−Ö †Öî¸ü †ÖŸ´ÖßµÖ ÃÖ´Ö—Ö úÖ ˆ¢Ö´Ö ×−Ö¤ü¿ÖÔ−Ö Æîü ‡−Ö »ÖêÖúÖë
êú ˆ¯Ö−µÖÖÃÖ …
‡ÃÖ úÖ»Ö êú ãú”û »ÖêÖúÖë úÖê ÷ÖÖÑ¬Öß¾ÖÖ¤üß ¤ü¿ÖÔ−Ö †Öî¸ü Ã¾ÖŸÖÓ¡ÖŸÖÖ
†Ö−¤üÖê»Ö−Ö −Öê ¯ÖÏê¸ü6ÖÖ ¤üß £Öß … »Öê×ú−Ö ŸÖú×ÂÖ, êú¿Ö¾Ö¤êü¾Ö †Ö×¤ü »ÖêÖúÖë −Öê ÃÖ´ÖÖ•Ö
´Öë ¯ÖÏ“Ö×»ÖŸÖ úšüÖê¸ü †−ÖÖ“ÖÖ¸üÖë †Öî¸ü •ÖÌ´Öß−¤üÖ¸üß ¯ÖÏ£ÖÖ úÖ ¯Ö¤üÖÔ±úÖ¿Ö ×úµÖÖ …
†Ö»Ö¯¯ÖãÂÖÍÖ ×•Ö»Öê êú ´Ö•ÖÌ¤æü¸ü¾Ö÷ÖÔ úß ú¹ý6Ö÷ÖÖ£ÖÖ Æîü 'ŸÖÖê×¼üµÖã›êü ´Öú−Ö' … '¸ü×›Óü›ü÷Ö×ÂÖ'
úÖ −ÖÖµÖú úÖê¸ü−Ö êú «üÖ¸üÖ ãú¼ü−ÖÖ›ü ¯ÖÏÖÓŸÖ êú ÁÖ´Ö¿Öß»Ö †Öî¸ü ÷Öã»ÖÖ´Ö ×úÃÖÖ−ÖÖë êú
•Öß¾Ö−Ö úß ¡ÖÖÃÖ¤üß ˆ−ÆüÖë−Öê Öà“ÖÖ Æîü … µÖÆü ˆ¯Ö−µÖÖÃÖ •ÖÌ´Öß−¤üÖ¸ü-´Ö•ÖÌ¤æü¸ü ¾Ö÷ÖÔ ÃÖÓ‘ÖÂÖÔ
39
úÖ ¡ÖÖÃÖ¤üÖµÖú ÛÃ£Ö×ŸÖ úÖ ²µÖÖê¸üÖ ¤êüŸÖÖ Æîü … 'ÖêŸÖ ×úÃÖÖ−ÖÖë úÖ' †Öî¸ü '‡Û−ú»ÖÖ²Ö
×•ÖÌ−¤üÖ²ÖÖ¤ü' †Ö×¤üü −ÖÖ¸üÖ ‡−Ö ˆ¯Ö−µÖÖÃÖÖë úÖ ×¾ÖÂÖµÖ ²Ö−ÖÖ …
¯Öß êú¿Ö¾Ö¤êü¾Ö ú´µÖæ×−Ö•ÖÌ´Ö úÖ ¯ÖÏ´ÖãÖ ¾ÖŒŸÖÖ £Öê … ¯ÖÖî¹ýÂÖ †Öî¸ü

ÎúÖÓ×ŸÖ²ÖÖê¬Ö úß ŸÖßÖ6ÖŸÖÖ ¤êü¾Ö êú ¯ÖÏÖ¸Óü×³Öú ˆ¯Ö−µÖÖÃÖÖë ´Öë ¤ü•ÖÔ Æîü … ÁÖß •ÖÖêÃÖ±ú
´ÖãÓ›ü¿¿Öê¸üß †¬µÖÖ¯Öú, ¯ÖÏ×ÃÖ¨ü †Ö»ÖÖê“Öú †Öî¸ü ×¿ÖÖÖ¯ÖÓ×›üŸÖ £Öê … ¾Öê êú¸ü»Ö êú
¯ÖÏ£Ö´Ö ú´µÖæ×−ÖÃ™ü ´ÖÓ×¡Ö´ÖÓ›ü»Ö ´Öë ×¿ÖÖÖ´ÖÓ¡Öß £Öê … " ÃÖ−ÖË 1957 •Öã»ÖÖ‡Ô 13 ´Öë
ˆ−ÆüÖë−Öê 'êú¸ü»ÖÖ ×¿ÖÖÖ×²Ö»Ö' ¯ÖÏÃŸÖãŸÖ ×úµÖÖ … µÖÆü ÃÖ−ÖË 1957 −Ö¾ÖÓ²Ö¸ü 28 úÖê
¯ÖÖ×¸üŸÖ ×úµÖÖ ÷ÖµÖÖ … »Öê×ú−Ö ¸üÖÂ™Òü¯Ö×ŸÖ êú †−Öã´ÖÖê¤ü−Ö ×´Ö»Ö−Öê ÃÖê ¯ÖÆü»Öê ×²Ö»Ö
ˆ““Ö −µÖÖµÖÖ»ÖµÖ úÖê '¸ü±ú¸ü' ×úµÖÖ ÷ÖµÖÖ … ÃÖ−ÖË 1958 •Öæ−Ö ´Öë ×²Ö»Ö êú ¯ÖÏ´ÖãÖ
³ÖÖ÷ÖÖë úÖê †−Öã´ÖÖê¤ü−Ö ×´Ö»Öê …" (1) ´ÖãÓ›ü¿Öê¸üß úÖ ¯ÖÏ´ÖãÖ ˆ¯Ö−µÖÖÃÖ '¯ÖÏÖê±úÃÖ¸ü' ´Öë
×−Ö•Öß úÖò»Öê•Ö †¬µÖÖ¯ÖúÖë úß −ÖÖîú¸üß ÃÖÓ²ÖÓ¬Öß ú×šü−ÖÖ‡µÖÖë êú µÖ£ÖÖ£ÖÔ ×“Ö¡Ö6Ö Æîü …
‡ÔÃÖÖ‡Ô ¬Ö´ÖÔ êú ×¾Ö×³Ö®Ö •Öß¾Ö−Ö —ÖÖÑ×úµÖÖÑ ¯ÖÏÃŸÖãŸÖ ú¸üŸÖê Æãü‹ 'úÖê−ŸÖ×µÖ»Ö×−Ö®Öã
ãú×¸ü×¿Ö»ÖêŒãú' −ÖÖ´Öú
________________________________________________
(1) ¯Öß ¸üÖ•Öß¾Ö - 1957 ‡Ô. ‹´Ö ‹ÃÖ ´ÖÓ×¡Ö ÃÖ³ÖÖ - “Ö×¸ü¡Ö¾Öã´Ö, ¸üÖÂ™ÒüßµÖ¾Öã´Ö, ¯Öé. 70
ˆ¯Ö−µÖÖÃÖ ‡ÔÃÖÖ‡Ô ¯Öã¸üÖê×ÆüŸÖÖë «üÖ¸üÖ ×÷Ö×¸ü•ÖÖ‘Ö¸ü †Öî¸ü Ãæú»Ö Ã£ÖÖ×¯ÖŸÖ ú¸üêú
úÖî¿Ö»Ö¯Öæ¾ÖÔú •Ö−Ö´Ö−Ö ´Öë †×¬ÖúÖ¸ü ú¸ü−Öê úÖ ¤üÃŸÖÖ¾Öê•ÖÌ Æîü … ¬Ö´ÖÔ¯ÖÖî¸üÖê×ÆüŸµÖ êú
×¾Ö¹ý¨ü êú ÃÖÓ‘ÖÂÖÔ úÖê '¯ÖÖ¸ü¯¯Öã¸ü¢Öã ×¾ÖŸÖ““Ö ×¾Ö¢Ö' −ÖÖ´Öú ˆ¯Ö−µÖÖÃÖ ´Öë ¤ü¿ÖÖÔµÖÖ ÷ÖµÖÖ
Æîü …
Ã¾Ö¤êü¿ÖÖ×³Ö´ÖÖ−Öß ¸üÖ´ÖéúÂ6Ö×¯Ö»»Öî êú ¸üÖ•Ö−Öî×ŸÖú ÷Öã¹ý êú.

−ÖÖ¸üÖµÖ6ÖŒãú¹ýŒú»Ö −Öê Æüß ´Ö»ÖµÖÖ»Ö´Ö ´Öë ¸üÖ•Ö−Öî×ŸÖú ˆ¯Ö−µÖÖÃÖÖë úß ¿Öã¹ý†ÖŸÖ úß
Æîü … ÃÖ−ÖË 1940 ÃÖê êú¸ü»Ö ´Öë ¯ÖÏ÷Ö×ŸÖ¿Öß»Ö »ÖêÖúÃÖÓ‘Ö •ÖÌÖê¸üÖë ¯Ö¸ü £Öê … ‡−Ö´Öë ãú”û
40
¯ÖÏ÷Ö×ŸÖ¿Öß»Ö »ÖêÖúÖë −Öê ˆ¯Ö−µÖÖÃÖ êú Öê¡Ö ´Öë ¯Ö¤üÖ¯ÖÔ6Ö ×úµÖê … ÃÖÖ´ÖÖ×•Öú ÎúÖÓ×ŸÖ ´Öë
‡−Ö ¯ÖÏ“ÖÖ¸ü¾ÖÖ¤üß ÃÖÖ×ÆüŸµÖ −Öê ÃÖÖ´ÖÖ×•Öú ¯Ö£Ö¯ÖÏ¤ü¿ÖÔ−Ö ×úµÖÖ … ÃÖÖ×ÆüŸµÖ úÖê †¯Ö−Öê
¸üÖ•Ö−Öî×ŸÖú ¯ÖÏ“ÖÖ¸ü úÖ ´ÖÖ¬µÖ´Ö ²Ö−ÖÖ−Öê ´Öë ¾Öê ×Æü“ÖúŸÖê −ÖÆüà £Öê … ‡−Ö ´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤üß
»ÖêÖúÖë ´Öë ¯ÖÏ´ÖãÖ Æîü '“Öê¹ýúÖ›ü' −ÖÖ´Ö ÃÖê ×¾ÖµÖÖŸÖ ÃÖß ÷ÖÖê×¾Ö−¤ü×¯ÖÂÖÖ¸ü›üß … ¾Öê ¯ÖÆü»Öê
Ãæú»Ö †¬µÖÖ¯Öú †Öî¸ü ×±ú¸ü úÖò»Öê•Ö †¬µÖÖ¯Öú ²Ö−Öê … ´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤üß ÃÖÖ×ÆüŸµÖ êú
†Ö“ÖÖµÖÔ êú ºþ¯Ö ´Öë ¾Öê ×¾ÖµÖÖŸÖ Æïü … " ´Ö•ÖÌ¤æü¸ü †Öî¸ü ×úÃÖÖ−ÖÖë úÖ ˆ¨üÖ¸ü Æüß
´Öê¸üÖ »ÖµÖ Æîü, ‹êÃÖÖ ¾Öê ¤üÖ¾ÖÖ ú¸üŸÖê £Öê …" (1) ÃÖ−ÖË 1964 ´Öë êú¸ü»Ö ´Öë
ú´µÖæ×−ÖÃ™ü ¯ÖÖ™üá êú ×¾Ö³ÖÖ•Ö−Ö úß ¯ÖéÂšü³Öæ×´Ö ¯Ö¸ü ×»ÖÖÖ ÷ÖµÖÖ ˆ¯Ö−µÖÖÃÖ Æîü
'¤êü¾Ö»ÖÖêú´Ö' … ¯ÖÏ÷Ö×ŸÖ êú ´ÖÖ÷ÖÔ ´Öë ²ÖÖ¬Öú ²Ö−Öú¸ü Ö›êü ÆüÖê−Öê¾ÖÖ»Öê ¿ÖÛŒŸÖ êú ×¾Ö¹ý¨ü
†Ö¾ÖÖ•ÖÌ ˆšüÖ−Öê¾ÖÖ»Öê ÃÖÖ×ÆüŸµÖúÖ¸ü Æîü “Öê¹ýúÖ›ü … ˆ−ÖúÖ ÃÖ¾ÖÔÁÖêÂšü ˆ¯Ö−µÖÖÃÖ
'´Öã¢ÖÛ¿¿Ö' ´ÖÖ−ÖÖ •ÖÖŸÖÖ Æîü … ‡ÃÖ´Öë ´Ö»Ö²ÖÖ¸ü êú †¬µÖÖ¯Öú ÃÖÓ÷Öšü−Ö úß ¿Öã¹ý†ÖŸÖ
†Öî¸ü ×¾ÖúÖÃÖ úÖ ²µÖÖê¸üÖ ¸üÖ•Ö−Öî×ŸÖú ¯ÖéÂšü³Öæ×´Ö ´Öë ×¤üµÖÖ ÷ÖµÖÖ Æîü … ÃÖ−ÖË 1958 ´Öë
êú¸ü»Ö êú ‡Ô.‹´Ö.‹ÃÖ ÃÖ¸üúÖ¸ü −Öê (ú´µÖæ×−ÖÃ™ü ÃÖ¸üúÖ¸ü) ×¿ÖÖÖ ×²Ö»Ö †Öî¸ü
³Öæ¯Ö×¸üÂú¸ü6Ö ×²Ö»Ö ×¾Ö¬ÖÖ−Ö ÃÖ³ÖÖ ´Öë ¯ÖÖ×¸üŸÖ ×úµÖÖ … ‡ÃÖêú ×¾Ö¹ý¨ü úÖÑ÷ÖÏêÃÖ êú
−ÖêŸÖéŸ¾Ö ´Öë '×¾Ö´ÖÖê“Ö−Ö †Ö−¤üÖê»Ö−Ö' “Ö»ÖÖµÖê ÷ÖµÖê … ÁÖß ‹ ÁÖß¬Ö¸ü´Öê−ÖÖê−Ö ‡ÃÖ †Ö−¤üÖê»Ö−Ö
êú ²ÖÖ¸êü ´Öë ‡ÃÖ ¯ÖÏúÖ¸ü úÆüŸÖê Æïü,
________________________________________________
" Some of the legislative measurs and policies of the
communist government evoked opposition incertain
quarters and led to an agitation for its overthrow in 1959.
The agitation known as 'vimochana samraram' or
'liberation struggle' began on June 12 under the leadership
of Mannath Padmanabhan. The N S S leader and all the
no-communist political parties of Kerala including the
41
congress the P S P, the R S P and the Muslim league

(1)
tookpart in it. " †£ÖÖÔŸÖË ú´µÖæ×−ÖÃ™ü ÃÖ¸üúÖ¸ü êú ãú”û ×−ÖµÖ´Ö ÃÖÓ²ÖÓ¬Öß
¸üß×ŸÖµÖÖë †Öî¸ü −Öß×ŸÖµÖÖë −Öê ×¾Ö¸üÖê¬Öß ¤ü»Ö úÖê ×−ÖÛ¿“ÖŸÖ ³ÖÖ÷Ö ŸÖú −ÖÖ¸üÖ•ÖÌ ×úµÖÖ †Öî¸ü
µÖÆü ‹ú †Ö−¤üÖê»Ö−Ö ²Ö−Ö ÷ÖµÖÖ †Öî¸ü ÃÖ−ÖË 1959 ´Öë ÃÖ¸üúÖ¸ü êú ¯ÖŸÖ−Ö úÖ úÖ¸ü6Ö
²Ö−ÖÖ … µÖÆü †Ö−¤üÖê»Ö−Ö '×¾Ö´ÖÖê“Ö−Ö ÃÖ´Ö¸ü´Ö' µÖÖ 'Ã¾ÖŸÖÓ¡ÖŸÖÖ ÃÖÓ‘ÖÂÖÔ' •Öã»ÖÖ‡Ô 12 ´Öë ‹−Ö
‹ÃÖ ‹ÃÖ (−ÖÖµÖ¸ü ÃÖÙ¾ÖÃÖ ÃÖÖêÃÖÖ‡™üß) êú −ÖÖµÖú ´Ö®ÖŸÖ ¯Ö©−ÖÖ³Ö−Ö êú −ÖÖµÖúŸ¾Ö ´Öë
¿Öã¹ý Æãü†Ö †Öî¸ü êú¸ü»Ö êú ÃÖ³Öß ÷Öî¸ü ú´µÖæ×−ÖÃ™ü ¸üÖ•Ö−Öî×ŸÖú ¯ÖÖÙ™üµÖÖÑ, úÖÑ÷ÖÏêÃÖ, ¯Öß
‹ÃÖ ¯Öß, †Ö¸ü ‹ÃÖ ¯Öß †Öî¸ü ´ÖãÛÃ»Ö´Ö»Öß÷Ö −Öê ‡ÃÖ †Ö−¤üÖê»Ö−Ö ´Öë ³ÖÖ÷Ö ×»ÖµÖÖ …
“Öê¹ýúÖ›ãü úÖ '¯ÖÏ´ÖÖ6Öß' ˆ¯Ö−µÖÖÃÖ ‡ÃÖ ‘Ö™ü−ÖÖ úÖ Ã¯ÖÂ™ü ÃÖ²ÖæŸÖ Æîü …
‹ ¯Öß ú»ÖŒúÖ›ãü ´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤üß »ÖêÖú Æîü … ´Ö•ÖÌ¤æü¸ü ¾Ö÷ÖÔ êú •Öß¾Ö−Ö

úß ÷ÖÖ£ÖÖ ˆ−Öêú 'ÃÖÓÎúÖÓ×ŸÖ' †Öî¸ü '‡›ãüŒúß' ˆ¯Ö−µÖÖÃÖ úÖ ×¾ÖÂÖËµÖ Æîü … 'ÃÖÓÎúÖÓ×ŸÖ' ´Öë
¤ü×Ö6Öãú¼ü−ÖÖ›ãü (êú¸ü»Ö úÖ ‹ú ÷ÖÖÑ¾Ö) êú ×úÃÖÖ−ÖÖë úÖ úÖ¹ý×6Öú •Öß¾Ö−Ö †Öî¸ü
†×¬ÖúÖ¸ü êú×»Ö‹ ˆ−Öêú ÃÖÓ‘ÖÂÖÔ úÖ ×“Ö¡Ö6Ö Æîü … µÖÆü ¾Ö÷ÖÔ ÃÖÓ‘ÖÂÖÔ êú †Öî¸ü ´Ö•ÖÌ¤æü¸üÖë
êú †Ö¯ÖÃÖß —Ö÷Ö›Íêü úÖ •¾Ö»ÖÓŸÖ ¯ÖÏ´ÖÖ6Ö Æîü … ™üß êú ¸üÖ´ÖéúÂ6Ö−Ö úÖ ˆ¯Ö−µÖÖÃÖ
'úÛ»»Ö»Öê ŸÖß¯¯ÖÖê×¸üú»Ö' ´Öë ‹ú ú´µÖæ×−ÖÃ™ü ÆüÖê−Öê êú −ÖÖŸÖê †¯Ö−Öê ´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤üß
¥üÛÂ™üúÖê6Ö ÃÖê »ÖêÖú ´Ö•ÖÌ¤æü¸üÖë êú •Öß¾Ö−Ö ¯Ö¸ü ÃÖ¸üÃÖ¸üß ¥üÛÂ™ü ›üÖ»ÖŸÖê Æïü … êú¸ü»Ö ´Öë
________________________________________________
ú´µÖæ×−ÖÃ™ü ¯ÖÖ™üá úÖ ÃÖ¢ÖÖ ´Öë †Ö−Öê ŸÖú úÖ ¸üÖ•Ö−Öî×ŸÖú ‡×ŸÖÆüÖÃÖ Æîü µÖæ ‹ ÖÖ¤ü¸ü
úÖ '¿Ö¡Öã' ˆ¯Ö−µÖÖÃÖ …
ÁÖß ÃÖß ¾Öß ²ÖÖ»ÖéúÂ6Ö−Ö −Öê †Ö»ÖÖê“Öú êú ºþ¯Ö ´Öë ÎúÖÓ×ŸÖúÖ¸üß ¯ÖÖ™üá
êú ×•ÖÅ¾ÖÖ êú ºþ¯Ö ´Öë ¯Ö¤üÖ¯ÖÔ6Ö ×úµÖÖ £ÖÖ … ˆ−Öêú ˆ¯Ö−µÖÖÃÖÖë ´Öë ¤êü¿Ö úß Ã¾ÖŸÖÓ¡ÖŸÖÖ-
†Ö−¤üÖê»Ö−Ö †Öî¸ü ˆÃÖ´Öë ú´µÖæ×−ÖÃ™ü ¯ÖÖ™üá úÖ Ã£ÖÖ−Ö ×−Ö¬ÖÖÔ×¸üŸÖ ú¸ü−Öê úß úÖê×¿Ö¿Ö
42
úß ÷ÖµÖß Æîü … ¾ÖŸÖÔ´ÖÖ−ÖúÖ»Öß−Ö ¸üÖ•Ö−Öî×ŸÖú ¯Ö×¸üÛÃ£Ö×ŸÖµÖÖë ´Öë †êú»Öê ÆüÖê •ÖÖ−Öê¾ÖÖ»Öê
´Ö−ÖãÂµÖ úß ÛÃ£Ö×ŸÖ úÖê ´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤üß ¯ÖéÂšü³Öæ×´Ö ´Öë ÃÖããú´ÖÖ¸ü−Ö •Öß −Öê †¯Ö−Öê ˆ¯Ö−µÖÖÃÖÖë
úÖ ×¾ÖÂÖµÖ ²Ö−ÖÖµÖÖ Æîü … ‡−Ö´Öë '¿ÖêÂÖ×ÎúµÖÖ', '×¯ÖŸÖéŸÖ¯ÖÔ6Ö' †Öî¸ü '•Ö×−ÖŸÖú´Ö'
ˆ»»ÖêÖ−ÖßµÖ Æîü … ¸üÖ•Ö−Öî×ŸÖú ´ÖŸÖ¾ÖÖ¤üÖë úß •Öß6ÖÔŸÖÖ úß †Öê¸ü ŸÖßÖÖ ¾µÖÓ÷µÖ ‡−Ö
ˆ¯Ö−µÖÖÃÖÖë úß ˆ¯Ö»ÖÛ²¬ÖµÖÖÑ Æïü … ×±ú¸ü ³Öß ‡−Ö´Öë '•Ö×−ÖŸÖú´Ö' †»Ö÷Ö ŸÖ¸üßêú úß Æîü …
'¿ÖêÂÖ×ÎúµÖÖ' úÖ ãÓú•ÖµµÖ¯¯Ö−Ö †Öî¸ü '×¯ÖŸÖéŸÖ¯ÖÔ6Ö' úÖ ¾Öê6Öããú´ÖÖ¸ü´Öê−ÖÖê−Ö †ÖŸ´ÖÆüŸµÖÖ ´Öë
¿Ö¸ü6Ö »ÖêŸÖê Æïü … '•Ö×−ÖŸÖú´Ö' úÖ ÷ÖÖêãú»Ö ´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤üß ¤ü¿ÖÔ−Ö êú ¯Ö£Ö ¯Ö¸ü †÷ÖÏÃÖ¸ü
ÆüÖêŸÖÖ Æîü … ‡ÃÖúß −ÖÖ×µÖúÖ ÃÖã×“Ö¡ÖÖ ÁÖßéúÂ6Ö³Ö÷Ö¾ÖÖ−Ö ´Öë †ÖÁÖµÖ »ÖêŸÖß Æîü …
¸üÖ•Ö−Öî×ŸÖú ÃÖ´ÖÃµÖÖ†Öë úÖê ÃÖÖ×ÆüÛŸµÖú ¥üÛÂ™ü ÃÖê ÃÖ¯ÖÏÖ6Ö ²Ö−ÖÖ−Öê ´Öë ÃÖããú´ÖÖ¸ü−Ö •Öß
ÃÖ±ú»Ö Æãü‹ Æïü … −Öî×ŸÖú ¯ÖÏ×ŸÖ–ÖÖ²Ö¨üŸÖÖ úÖê ÎúÖÓ×ŸÖúÖ¸üß ÃÖ´ÖÖ•Ö¤ü¿ÖÔ−Ö úÖ ¯ÖÏ×ŸÖ´ÖÖ−Ö
²Ö−ÖÖ−Öê úß »Ö»Öú ˆ−Öúß ¸ü“Ö−ÖÖ†Öë êú ´ÖãµÖ ¯ÖÆü»Öæ ÆüÖêŸÖê Æïü …
úÆüÖ−Öß ´Öë ´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤ü
ú×¾ÖŸÖÖ úß ŸÖ¸üÆü úÆüÖ−Öß êú Öê¡Ö ´Öë ³Öß ´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤üß ¤ü¿ÖÔ−Ö úÖ
ÃÖ´ÖÖ¾Öê¿Ö †¾Ö¿µÖ Æãü†Ö Æîü … ŸÖú×ÂÖÍ ×¿Ö¾Ö¿ÖÓú¸ü×¯Ö»»Öî úß ¯ÖÏÖ¸Óü×³Öú úÆüÖ×−ÖµÖÖë ´Öë
´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤üß ¤ü¿ÖÔ−Ö úÖ ¯ÖÏŸµÖÖ ¯ÖÏ³ÖÖ¾Ö ¯Ö×¸ü»Ö×ÖŸÖ Æîü … •ÖÌ´Öß−¤üÖ¸üß ¯ÖÏ£ÖÖ úÖ ú¯Ö™ü
´ÖãÖ ×¤üÖÖ−Öê ´Öë ¾Öê ú³Öß ×Æü“ÖúŸÖê −ÖÆüà £Öê …
ŸÖú×ÂÖ −Öê ¾µÖÛŒŸÖ êúÛ−¦üŸÖ úÆüÖ×−ÖµÖÖë úß †Öê¸ü ¬µÖÖ−Ö ×¤üµÖÖ ŸÖÖê
êú¿Ö¾Ö¤êü¾Ö −Öê ÃÖ´ÖÖ•Ö úß ÷ÖÆü¸üÖ‡Ô ´Öë ˆŸÖ¸ü−Öê úß úÖê×¿Ö¿Ö úß … ÁÖß ‹ ÁÖß¬Ö¸ü´Öê−ÖÖê−Ö
êú ×¾Ö“ÖÖ¸ü ´Öë, " The themes of Kesavadev's short stories are
the grim realities of social life, particularely the
inequalities arising from the economic division of society
into 'haves' and 'have notes'. " (1) †£ÖÖÔŸÖË êú¿Ö¾Ö¤êü¾Ö úß úÆüÖ×−ÖµÖÖë
43
úÖ †Ö¿ÖµÖ ÃÖÖ´ÖÖ×•Öú •Öß¾Ö−Ö úÖ ×¾Öú™ü µÖ£ÖÖ£ÖÔ Æîü, ×¾Ö¿ÖêÂÖú¸ü ÃÖ´ÖÖ•Ö êú
†ÖÙ£Öú ÖÓ›ü ÃÖê ¬Ö−Öß †Öî¸ü ×−Ö¬ÖÔ−Ö êú ²Öß“Ö •ÖÖê †ÃÖ´ÖŸÖÖ ˆ×¤üŸÖ ÆüÖêŸÖÖ Æîü, ˆÃÖúÖ
×“Ö¡Ö6Ö Æîü …
úÖºþ¸ü −Öß»ÖÓúšü×¯Ö»»Öî úß úÆüÖ×−ÖµÖÖë ´Öë †¬µÖÖ¯ÖúÖë úß

ÃÖ´ÖÃµÖÖ†Öë úÖ ×¾ÖÃŸÖéŸÖ ²µÖÖê¸üÖ ×´Ö»ÖŸÖÖ Æîü … †¬µÖÖ¯Öú ÃÖÓ÷Öšü−Ö úß ¿Öã¹ý†ÖŸÖ ú¸ü−Öê
êú •Öã´ÖÔ ´Öë ˆ−Æëü −ÖÖîú¸üß ÃÖê ×−ÖúÖ»Ö ×¤üµÖÖ ÷ÖµÖÖ £ÖÖ … ¯ÖÖê−Öãú®Ö´Ö ¾Öúá úß
úÆüÖ×−ÖµÖÖë ´Öë ´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤üß †Ö¤ü¿ÖÔ ºþœÍü´Öæ»Ö ÆüÖê ÷ÖµÖÖ Æî … ÁÖß ‹ ÁÖß¬Ö¸ü´Öê−ÖÖê−Ö −Öê
¯ÖÖê−Öãú®Ö´Ö ¾Öúá úÖê ‹ú ¬Öß¸ü ´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤üß êú ¯Ö¤ü ¯Ö¸ü ¯ÖÏ×ŸÖÛÂšüŸÖ ×úµÖÖ Æîü …
" Ponkunnam Varkey is a short story writer with a clear
purpose and consciousness of life. In his works he wages a
kind
of crusade against some of the alleged lapses of christian
priesthood. In this respect he has practically no equal
(2)
among the short-story writers of the day. " µÖÖ×−Ö ×ú
¯ÖÖê−Öãú®Ö´Ö ¾Öúá ‹êÃÖÖ ‹ú úÆüÖ−ÖßúÖ¸ü Æîü •ÖÖê †ÓŸÖú¸ü6Ö úß ¯ÖÏê¸ü6ÖÖ †Öî¸ü ÃÖÆüß
ˆ§êü¿µÖ ÃÖê ¯ÖÏê×¸üŸÖ ÆüÖêú¸ü ×»ÖÖŸÖê Æïü … ˆ−Öúß úÆüÖ×−ÖµÖÖë ´Öë ˆ−ÆüÖë−Öê ‡ÔÃÖÖ‡Ô ¯Öã¸üÖê×ÆüŸÖÖ‡Ô
êú ×¾Ö¹ý¨ü ãú”û ¯ÖÏµÖÖ×¯ÖŸÖ, ‹ú ŸÖ¸üÆü úÖ ÎæúÃÖµÖã¨ü (¬Ö´ÖÔµÖã¨ü) úÖ ¤üÖÑ¾Ö »Ö÷ÖÖŸÖê Æïü
… ‡ÃÖ ¥üÛÂ™ü ÃÖê
________________________________________________
ˆ−ÖúÖ ÃÖ´ÖŸÖã»µÖ úÖê‡Ô úÆüÖ−ÖßúÖ¸ü ‡ÃÖ úÖ»Ö ´Öë −ÖÆüà £Öê …
44
‡−Ö ¤ü¿ÖúÖë úß úÆüÖ×−ÖµÖÖë êú †¬µÖµÖ−Ö ÃÖê ´ÖÖ»Öæ´Ö ¯Ö›ÍüŸÖÖ Æîü ×ú ‡−Ö
úÆüÖ−ÖßúÖ¸üÖë −Öê †¯Ö−Öß úÆüÖ×−ÖµÖÖë ´Öë ´Ö•ÖÌ¤üæ¸ü, éúÂÖú •ÖîÃÖê ¿ÖÖê×ÂÖŸÖ •Ö−ÖŸÖÖ úß
ÃÖ´ÖÃµÖÖ†Öë úÖê ¯ÖÏÃŸÖãŸÖ ú¸ü−Öê úß úÖê×¿Ö¿Ö úß Æîü … ‡−Ö ÃÖ´ÖÃµÖÖ†Öë úÖ Æü»Ö ¾Öê
´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤üß ×ÃÖ¨üÖÓŸÖÖë êú •ÖÌ×¸ü‹ œæÑüœü−ÖÖ “ÖÖÆüŸÖê Æïü …
−ÖÖ™üú ´Öë ´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤ü
ÃÖ−ÖË 1930 êú ²ÖÖ¤ü êú¸ü»Ö ´Öë ÃÖ´ÖÖ•Ö¾ÖÖ¤ü úÖ ¯ÖÏ“Öã¸ü ¯ÖÏÃÖÖ¸ü ÆüÖê−Öê
»Ö÷ÖÖ … •ÖÌ´Öß−¤üÖ¸ü †Öî¸ü ×úÃÖÖ−Ö êú ²Öß“Ö úÖ ÃÖÓ‘ÖÂÖÔ “Ö¸ü´ÖÖêŸúÂÖÔ ¯Ö¸ü ¯ÖÆÑüã“Ö ÷ÖµÖÖ
£ÖÖ … ¯ÖÏÖê±úÃÖ¸ü ‹¹ý´Öê×»Ö úÖ ú£Ö−Ö Æîü, " ‡ÃÖ ÃÖÓ¤ü³ÖÔ ´Öë ÃÖ−ÖË 1937 ´Öë ¯ÖêÖ®ÖÖ×−Ö
×úÃÖÖ−ÖÃÖ³ÖÖ êú ¸Óü÷Ö´ÖÓ“Ö ´Öë Öê»Ö−Öê êú×»Ö‹ êú. ¤üÖ´ÖÖê¤ü¸ü−Ö −Öê '¯ÖÖ¼ü²ÖÖúß'
−ÖÖ´Öú ‹ú −ÖÖ™üú ×»ÖÖÖ … ÃÖ−ÖË 1938 ´Öë µÖÆü ¯ÖãÃŸÖú ºþ¯Ö ´Öë ”ûÖ¯ÖÖ ÷ÖµÖÖ …
‡ÃÖê ´Ö»ÖµÖÖ»Ö´Ö úÖ ¯ÖÆü»ÖÖ ´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤üß −ÖÖ™üú ´ÖÖ−ÖÖ •ÖÖŸÖÖ Æîü …" (1)
´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤üß »ÖêÖú êú ºþ¯Ö ´Öë ×¾ÖµÖÖŸÖ “Öê¹ýúÖ›ü −Öê ˆ¯Ö−µÖÖÃÖ úß
ŸÖ¸üÆü −ÖÖ™üú ´Öë ³Öß †¯Ö−Öê ´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤üß ¤ü¿ÖÔ−Ö úÖê ˆ•ÖÖ÷Ö¸ü ×úµÖÖ … 'ŸÖ¸ü¾ÖÖ×›ü¢Ö´Ö',
'×¾Ö¿Öã¨ü−Öã6ÖÖ', '†6ÖŒêú¼ü' •ÖîÃÖê ¯Ö−¦üÆü ´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤üß −ÖÖ™üúÖë úÖ ÃÖé•Ö−Ö ˆ−ÆüÖë−Öê
×úµÖÖ … 'ŸÖÖêÛ¯¯Ö»Ö ³ÖÖÃÖß' −ÖÖ´Ö ÃÖê ×¾ÖµÖÖŸÖ ŸÖÖêÛ¯¯Ö»Ö ³ÖÖÃú¸ü×¯Ö»»Öî úÖê †¯Ö−Öê
¸üÖ•Ö−Öî×ŸÖú †Öî¸ü ÃÖÖ´ÖÖ×•Öú •Öß¾Ö−Ö ´Öë ú×šü−Ö µÖÓ¡Ö6ÖÖ†Öë ÃÖê ÷Öã•ÖÌ¸ü−ÖÖ ¯Ö›ÍüÖ …
'Ø−Ö÷Ö»Öê®Öê ú´µÖæ×−ÖÃ™üÖŒúß' (ŸÖã´Ö−Öê ´Öã—Öê ú´µÖæ×−ÖÃ™ü ²Ö−ÖÖµÖÖ) −ÖÖ´Öú ˆ−ÖúÖ −ÖÖ™üú
‡ŸÖ−ÖÖ ¯ÖÏ×ÃÖ¨ü £ÖÖ ×ú êú¸ü»Ö ³Ö¸ü êú −Ö÷Ö¸üÖë †Öî¸ü ÷ÖÖÑ¾ÖÖë ´Öë µÖÆü Öê»ÖÖ ÷ÖµÖÖ …
________________________________________________
êú¸ü»Ö êú ¯ÖÏ÷Ö×ŸÖ¿Öß»Ö »ÖêÖúÃÖÓ‘Ö êú ¯ÖÏ´ÖãÖ ¯ÖÏ¾ÖŸÖÔú ¯ÖÖê−Öãú®Ö´Ö
¾Öúá êú −ÖÖ™üúÖë ´Öë ¿ÖÖêÂÖ6Ö êú ×¾Ö¹ý¨ü †ÖÎúÖê¿Ö ¬Ö¬Öú ˆšüŸÖê Æïü … ˆ−ÆüÖë−Öê ´Öæ»ÖŸÖ:
45
‡ÔÃÖÖ‡Ô ¬Ö´ÖÔ êú ¿ÖÖêÂÖ6Ö −Öß×ŸÖ êú ×¾Ö¹ý¨ü †Ö¾ÖÖ•ÖÌ ˆšüÖ‡Ô … ˆ−Öêú ´ÖŸÖ ´Öë ‡ÔÃÖÖ´ÖÃÖßÆü
†Öî¸ü ×÷Ö×¸ü•ÖÖ‘Ö¸ü ¤üÖê−ÖÖë êú ²Öß“Ö ‹ú ÖÖ‡Ô £ÖÖ … '×¾Ö¿Ö×¸üŒãú úÖ¼åü ¾Öë›üÖ', '¾Ö×ÂÖÍ
ŸÖã¸ü®Öã', 'ú6ÖÔ−Ö' †Ö×¤ü ¯ÖÏ´ÖãÖ ´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤üß −ÖÖ™üú Æïü … ú´µÖæ×−ÖÃ™ü ¯ÖÖ™üá úÖ ÃÖ¤üÃµÖ
†Öî¸ü ¯Öã®Ö¯ÖÏ-¾ÖµÖ»ÖÖ¸üêúÃÖ ´Öë ÃÖÆü³ÖÖ÷Öß ‹ÃÖ ‹»Ö ¯Öã¸ü´Ö ÃÖ¤üÖ−ÖÓ¤ü−Ö ¯ÖÏ÷Ö×ŸÖ¿Öß»Ö »ÖêÖú
ÃÖÓ‘Ö êú ÃÖ×ÎúµÖ úÖµÖÔúŸÖÖÔ £Öê … 'µÖÖ÷Ö¿ÖÖ»ÖÖ', '†Û÷−Ö¯Öã¡Öß', 'µÖã¨ü´Ö', 'úÖ¼åüãú×ŸÖ¸üÖ'
†Ö×¤ü ˆ−Öêú ¯ÖÏ´ÖãÖ ´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤üß −ÖÖ™üú Æïü … ¯Öß •Öê †Ö−™ü6Öß ´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤üß
−ÖÖ™üúúÖ¸ü Æïü … '‡Óãú»ÖÖ×²Ö−™êü ´ÖŒú»Ö', '†´´ÖÖ', 'ÃÖÖê×ÂÖ×»ÖÃÖ´Ö', '×¿ÖÖÖ' †Ö×¤ü
ˆ−Öêú ´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤üß −ÖÖ™üú Æïü … ‡−Öêú †»ÖÖ¾ÖÖ ‡›ü¿¿ÖËê×¸ü ÷ÖÖêØ¾Ö¤ü−Ö−ÖÖµÖ¸ü úÖ
'æú¼åüéú×ÂÖ', êú¿Ö¾Ö¤êü¾Ö úÖ '¯ÖÏ¬ÖÖ−Ö´ÖÓ¡Öß' †Öî¸ü '´Öã®ÖÖê¼ü', ×¯Ö¸ü¯¯Ö−ÖúÖê›ü ´Öã¸ü»Öß úÖ
'ÃÖÖÖ¾Ö ‡ ‹´Ö ‹ÃÖ', ™üß êú ¸üÖ´ÖéúÂ6Ö−Ö úÖ '¤êü¿Ö¦üÖê×Æüú»Ö' †Ö×¤ü ‡ÃÖ úÖ»Ö êú
¯ÖÏ´ÖãÖ ´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤üß −ÖÖ™üú Æïü …
†Ö»ÖÖê“Ö−ÖÖ ´Öë ´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤ü
†Ö»ÖÖê“Ö−ÖÖ êú Öê¡Ö ´Öë ³Öß ´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤üß »ÖêÖúÖë úÖ µÖÖê÷Ö¤üÖ−Ö

ˆ»»ÖêÖ−ÖßµÖ Æîü … ‡−Ö´Öë ¯ÖÏ´ÖãÖ †Ö»ÖÖê“Öú Æîü •ÖÖêÃÖ±ú ´ÖãÓ›ü¿¿Öê¸üß … ˆ−ÆüÖë−Öê ‘ÖÖêÂÖ6ÖÖ
úß £Öß ×ú ´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤üß ú»ÖÖ¤ü¿ÖÔ−Ö úÖ †£ÖÔ ÃÖ´Ö—Öú¸ü ˆÃÖß ú»ÖÖ¤ü¿ÖÔ−Ö êú
†Ö¬ÖÖ¸ü ¯Ö¸ü ×»ÖÖÖ •ÖÖŸÖÖ Æîü ÁÖêÂšü ÃÖÖ×ÆüŸµÖ … ‡ÃÖß ¯ÖÏúÖ¸ü ãú×¼ü¯¯ÖãÂÖÍÖ éúÂ6Ö×¯Ö»»Öî −Öê
³Öß ´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤üß ú»ÖÖ¤ü¿ÖÔ−Ö úß ¥üÛÂ™ü ÃÖê ÃÖÖ×ÆüŸµÖ úß †Ö»ÖÖê“Ö−ÖÖ úß … úÖ»Öê•Ö
†¬µÖÖ¯Öú ÆüÖê−Öê êú −ÖÖŸÖê µÖã¾ÖÖ»ÖÖê÷ÖÖë êú ´Ö−Ö ´Öë ˆ−Öúß †Ö»ÖÖê“Ö−ÖÖ −Öê ÎúÖÓ×ŸÖ úß
•¾ÖÖ»ÖÖ ¯ÖÏ•¾Ö×»ÖŸÖ ú¸ü ×¤üµÖÖ …
êú¸ü»Ö êú ú´µÖæ×−ÖÃ™ü −ÖêŸÖÖ †Öî¸ü ´ÖãµÖ´ÖÓ¡Öß ÃÖß †“µÖãŸÖ ´Öê−ÖÖê−Ö,

´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤üß †Ö»ÖÖê“Ö−ÖÖ êú Öê¡Ö ´Öë ‹ú ÃÖÖî´µÖ ‹¾ÖÓ ¬Öß¸ü †Ö»ÖÖê“Öú ´ÖÖ−Öê •ÖÖŸÖê Æïü …
46
ÁÖß ‡Ô ‹´Ö ‹ÃÖ −Ö´¯Öæ×ŸÖ×¸ü¯¯ÖÖ›ãü †Öî¸ü êú ¤üÖ´ÖÖê¤ü¸ü−Ö ´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤üß Ø“ÖŸÖú ‹¾ÖÓ
†Ö»ÖÖê“Öú £Öê … ‡ÃÖß ¯ÖÏúÖ¸ü ‹´Ö ‹ÃÖ ¤êü¾Ö¤üÖÃÖ, ¯Öß ÷ÖÖê×¾Ö−¤ü ×¯Ö»»Öî,
‹−Ö ‡Ô ²Ö»Ö¸üÖ´Ö, ¯ÖÏÖê †¸ü×¾Ö−¤üÖÖ−Ö, ‡Ô êú −ÖÖµÖ−ÖÖ¸ü µÖê ÃÖ²Ö ´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤üß †Ö»ÖÖê“ÖúÖë
´Öë †÷ÖÏ6Öß Æïü …
´Ö»ÖµÖÖ»Ö´Ö ÃÖÖ×ÆüŸµÖ ´Öë ´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤ü úÖ ¯ÖÏ³ÖÖ¾Ö †Öî¸ü ¯ÖÏÃÖÖ¸ü ÃÖ³Öß

×¾Ö¬ÖÖ†Öë ´Öë ×¤üÖÖ‡Ô ¯Ö›ÍüŸÖê Æïü … ‡ÃÖúÖ ¯ÖÏ´ÖãÖ úÖ¸ü6Ö £ÖÖ ¾Ö6ÖÔ ¾µÖ¾ÖÃ£ÖÖ … êú¸ü»Ö êú
×¿Ö×ÖŸÖ ú×¾Ö ¯ÖÆü»Öê ¾Ö6ÖÔ ³Öê¤ü úÖê ×´Ö™üÖ−Öê ´Öë †÷ÖÏ6Öß ¸üÆêü ŸÖÖê ¯ÖÏ÷Ö×ŸÖ¿Öß»Ö
ÃÖÖ×ÆüŸµÖúÖ¸ü ˆ−Öêú ÃÖÖ£Ö ×´Ö»Öê … ú‡Ô ÃÖÖ×ÆüŸµÖúÖ¸üÖë −Öê †¯Ö−Öê −ÖÖ™üúÖë «üÖ¸üÖ ¿ÖÖê×ÂÖŸÖ
•Ö−ÖŸÖÖ úÖê Æü×£ÖµÖÖ¸ü ˆšüÖ−Öê êú×»Ö‹ ¯ÖÏê¸ü6ÖÖ ¤üß … ‡ÃÖ úÖ»Ö êú ˆ¯Ö−µÖÖÃÖ, úÆüÖ−Öß,
−ÖÖ™üú, ú×¾ÖŸÖÖ, †Ö»ÖÖê“Ö−ÖÖ ÃÖ³Öß ´Öë ¿ÖÖêÂÖ6Ö êú ×Ö»ÖÖ±ú »ÖêÖúÖë úÖ †ÖÎúÖê¿Ö
×¤üÖÖ‡Ô ¯Ö›ÍüŸÖê Æïü … ¿ÖÖêÂÖúÖë úÖ ˆ−´Öæ»Ö−Ö ‡−ÖúÖ ¬µÖêµÖ ¸üÆüÖ … ‡ÃÖ ¯ÖÏúÖ¸ü ´Ö»ÖµÖÖ»Ö´Ö
ÃÖÖ×ÆüŸµÖ úß ÃÖ³Öß ×¾Ö¬ÖÖ†Öë ´Öë ´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤üß ×ÃÖ¨üÖÓŸÖÖë úÖ ¯ÖÏ³ÖÖ¾Ö †Öî¸ü ¯ÖÏÃÖÖ¸ü
¾µÖÖ¯Öú ¯Ö×¸ü´ÖÖ6Ö ´Öë ˆ•ÖÖ÷Ö¸ü Æãü†Ö Æîü …

Marks Importance I'm 21 Century

Caricato da

Informazioni sul documento

Titolo originale

Copyright

Formati disponibili

Condividi questo documento

Condividi o incorpora il documento

Opzioni di condivisione

Hai trovato utile questo documento?

Questo contenuto è inappropriato?

Copyright:

Formati disponibili

Marks Importance I'm 21 Century

Caricato da

Copyright:

Formati disponibili

¯ÖÆü»ÖÖ †¬µÖÖµÖ

´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤ü †Öî¸ü ÃÖÖ×ÆüŸµÖ ´Öë ´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤ü

(1) Peter Singer - Marx a very short introduction, Pg. 8

´ÖÖŒÃÖÔ êú ×¾Ö“ÖÖ¸üÖë úÖ ´Öæ»ÖÖ¬ÖÖ¸ü «Óü«üÖŸ´Öú ³ÖÖî×ŸÖú¾ÖÖ¤ü Æîü … ‡ÃÖúÖ

1. ´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤üß ×ÃÖ¨üÖÓŸÖÖë úÖ ÃÖÓ×Ö¯ŸÖ ¯Ö×¸ü“ÖµÖ

´ÖÖ−Ö¾Ö ÃÖ´ÖÖ•Ö êú Îú×´Öú ×¾ÖúÖÃÖ úÖê »Öêú¸ü ´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤ü †¯Ö−ÖÖ

´ÖÖŒÃÖÔ †Öî¸ü ‹ë÷Öê»ÃÖ −Öê «Óü«üÖŸ´Öú ³ÖÖî×ŸÖú¾ÖÖ¤ü úß Ã£ÖÖ¯Ö−ÖÖ úß

‹ê×ŸÖÆüÖ×ÃÖú ³ÖÖî×ŸÖú¾ÖÖ¤ü '×ÆüÃ™üÖê×¸üú»Ö ´Öî™üß×¸üµÖ×»Ö•´Ö' úÖ ×Æü−¤üß

‹ê×ŸÖÆüÖ×ÃÖú ³ÖÖî×ŸÖú¾ÖÖ¤ü úÖ ¥üÛÂ™üúÖê6Ö µÖ£ÖÖ£ÖÔ¾ÖÖ¤üß ³Öß Æîü … µÖÆü

´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤ü †Öî¸ü †Ö¬µÖÖŸ´Ö

†ÖŸ´ÖÖ †Öî¸ü ¯Ö¸ü´ÖÖŸ´ÖÖ úÖ †ÛÃŸÖŸ¾Ö ×¾Ö–ÖÖ−Ö †Öî¸ü ŸÖÔú «üÖ¸üÖ

‘ÖÃÖß™üŸÖß Æîü …" (1)

´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤ü êú †−ÖãÃÖÖ¸ü ‡ÔÀ¾Ö¸ü ¯Ö¸ü †ÖÃ£ÖÖ ¸üÖú¸ü, ×ÃÖ±Ôú ×−ÖÛÂÎúµÖ

´ÖÖŒÃÖÔ ´ÖÖ−ÖŸÖê Æïü ×ú, " That under Capitalism

ÃÖ´ÖÖ•Ö¾ÖÖ¤ü †Öî¸ü ú´µÖæ×−Ö•ÖÌ´Ö ¿Ö²¤üÖë ´Öë ×´Ö»ÖŸÖß-•Öã»ÖŸÖß ³ÖÖ¾Ö−ÖÖ úÖ

´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤ü †Öî¸ü µÖã¨ü

¯ÖæÑ•Öß¾ÖÖ¤üß ¯ÖÏ6ÖÖ»Öß úß Ã¾ÖÖ³ÖÖ×¾Öú ÃÖ´ÖÃµÖÖ Æîü µÖã¨ü … ´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤ü

bourgdeois pacifists (supporters and advocates of peace)

−Ö¸ü-−ÖÖ¸üß ÃÖÓ²ÖÓ¬Ö †Öî¸ü ÃÖ¤üÖ“ÖÖ¸ü

×¾Ö¾ÖÖÆü êú ÃÖÓ²ÖÓ¬Ö ´Öë ´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤ü ÃÖ´ÖÖ•Ö êú ¿ÖÖ¸üß×¸üú †Öî¸ü

¾Ö÷ÖÔ¸ü×ÆüŸÖ ÃÖ´ÖÖ•Ö úÖ †Ö¤ü¿ÖÔ

´ÖÖŒÃÖÔ −Öê ¾Ö÷ÖÔ-ÃÖÓ‘ÖÂÖÔ êú ¯Ö×¸ü6ÖÖ´ÖÃ¾Öºþ¯Ö ‹ú ¾Ö÷ÖÔ-¸ü×ÆüŸÖ ÃÖ´ÖÖ•Ö

´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤ü êú †−ÖãÃÖÖ¸ü ÃÖ¾ÖÔÆüÖ¸üÖ ¾Ö÷ÖÔ êú †×¬Ö−ÖÖµÖúŸ¾Ö ÃÖê Æüß

´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤üß ×ÃÖ¨üÖÓŸÖÖë úÖ ÃÖÓ×Ö¯ŸÖ †¬µÖµÖ−Ö ú¸ü−Öê ¯Ö¸ü µÖÆüß ×ÃÖ¨ü

×¾ÖÀ¾Ö³Ö¸ü êú ÃÖÖ×ÆüŸµÖ ´Öë ´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤üß Ø“ÖŸÖ−Ö¬ÖÖ¸üÖ úÖ ÃÖ´ÖÖ¾Öê¿Ö

ˆ®ÖßÃÖ¾Öà ¿ÖŸÖÖ²¤üß êú µÖæ¸üÖê¯ÖßµÖ ˆ¯Ö−µÖÖÃÖúÖ¸üÖë êú ÃÖÖ´Ö−Öê ²Öã•ÖãÔ†Ö-

´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤üß ú»ÖØ“ÖŸÖú 'ÃÖÖ×ÆüŸµÖ ÃÖ´ÖÖ•Ö úÖ ¤ü¯ÖÔ6Ö Æîü' ‡ÃÖ ¯ÖÏ×ÃÖ¨ü

†´Öê×¸üúß ˆ¯Ö−µÖÖÃÖúÖ¸üÖë úß éú×ŸÖµÖÖë ´Öë ³Öß •Ö−Ö¾ÖÖ¤üß ×¾Ö“ÖÖ¸üÖë êú

‡ÃÖ ¯ÖÏúÖ¸ü ×¾ÖÀ¾ÖÃÖÖ×ÆüŸµÖ ´Öë ´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤üß ¤ü¿ÖÔ−Ö úÖ ÃÖ×®Ö¾Öê¿Ö

×Æü−¤üß ÃÖÖ×ÆüŸµÖ ´Öë ´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤ü (ú×¾ÖŸÖÖ)

'¯ÖÏ÷Ö×ŸÖ¿Öß»Ö »ÖêÖú ÃÖÓ‘Ö' úß Ã£ÖÖ¯Ö−ÖÖ Æãü‡Ô … ‡ÃÖúÖ ¯ÖÏ£Ö´Ö †×¬Ö¾Öê¿Ö−Ö

¸üÖ´Ö¬ÖÖ¸üßØÃÖÆü ×¤ü−Öú¸ü êú úÖ¾µÖÖë ´Öë ¿ÖÖê×ÂÖŸÖ ÃÖ´ÖÖ•Ö êú ¯ÖÏ×ŸÖ

êú¤üÖ¸ü−ÖÖ£Ö †÷ÖÏ¾ÖÖ»Ö úß ú×¾ÖŸÖÖ†Öë ´Öë ´ÖÖ−Ö¾Ö †Öî¸ü ¯ÖÏéú×ŸÖ êú

×¡Ö»ÖÖê“Ö−Ö ³Öß ´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤üß ú×¾Ö Æîü … '×´Ö¼üß úß ²Ö¸üÖŸÖ' ‡−Öúß

×Æü−¤üß ˆ¯Ö−µÖÖÃÖÖë ´Öë ´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤ü

¯ÖÏê´Ö“ÖÓ¤üÖê¢Ö¸ü ˆ¯Ö−µÖÖÃÖúÖ¸üÖë ´Öë †¯Ö−Öß ×¾Ö×¿ÖÂ™ü ×¾Ö“ÖÖ¸ü¬ÖÖ¸üÖ †Öî¸ü

´Ö−´Ö£Ö−ÖÖ£Ö ÷Öã¯ŸÖ, ³Öî¸ü¾Ö¯ÖÏÃÖÖ¤ü ÷Öã¯ŸÖ †Öî¸ü †´ÖéŸÖ¸üÖµÖ ´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤üß

”ûÖµÖÖ¾ÖÖ¤üµÖã÷Ö êú †−ÖÓŸÖ¸ü ×Æü−¤üß úÆüÖ−Öß ´Öë ¯ÖÏ÷Ö×ŸÖ¾ÖÖ¤üß ¯ÖÏ¾Öé×¢ÖµÖÖÑ

×Æü−¤üß úß †−µÖ ÷Öª ×¾Ö¬ÖÖ†Öë êú ÃÖ´ÖÖ−Ö †Ö»ÖÖê“Ö−ÖÖ úÖ

3. ´Ö»ÖµÖÖ»Ö´Ö ÃÖÖ×ÆüŸµÖ ´Öë ´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤ü

†−µÖ ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ†Öë êú ÃÖ´ÖÖ−Ö ´Ö»ÖµÖÖ»Ö´Ö ÃÖÖ×ÆüŸµÖ úß

¾Ö»»Ö¢ÖÖê»Ö −Öê ÷ÖÖÑ¬Öß•Öß êú ¤êü¿ÖÃ−ÖêÆü ÃÖê ¯ÖÏ6ÖßŸÖ ÆüÖêú¸ü Ã¾ÖÖ¬Öß−ÖŸÖÖ

†Ö÷Öê “ÖÓ÷Ö¯ÖãÂÖÖ éúÂ6Ö×¯Ö»»Öî −Öê †¯Ö−Öß ú×¾ÖŸÖÖ†Öë êú •ÖÌ×¸üµÖê

ÃÖ´ÖúÖ»Öß−Ö ÃÖÓ¤ü³ÖÔ ´Öë ú´µÖæ×−Ö•ÖÌ´Ö úÖ ¾µÖÖ¯Öú ¯ÖÏ“ÖÖ¸ü úÖ¾µÖ ¬Ö´ÖÔ

´Ö»ÖµÖÖ»Ö´Ö ˆ¯Ö−µÖÖÃÖ ÃÖÖ×ÆüŸµÖ úÖ †Ö¸Óü³Ö †Öî¸ü ×¾ÖúÖÃÖ †Ó÷ÖÏê•ÖÌß

´Ö»ÖµÖÖ»Ö´Ö êú ×¾ÖµÖÖŸÖ ˆ¯Ö−µÖÖÃÖúÖ¸ü ÁÖß ÃÖß ¾Öß ¸üÖ´Ö−Ö×¯Ö»»Öî −Öê

ŸÖ£µÖÖë úÖê »Öêú¸ü ˆ¯Ö−µÖÖÃÖ ×»ÖÖê … '´ÖÖŸÖÖÕ›ü¾Ö´ÖÖÔ' (1891), '¬Ö´ÖÔ¸üÖ•ÖÖ' (1913),

ÃÖ−ÖË 1940 ÃÖê »Öêú¸ü ´Ö»ÖµÖÖ»Ö´Ö ˆ¯Ö−µÖÖÃÖ êú ‡×ŸÖÆüÖÃÖ ´Öë

'Sundarikalum Sundaranmarum' by P C Kuttikrishnan

¯Öß êú¿Ö¾Ö¤êü¾Ö ú´µÖæ×−Ö•ÖÌ´Ö úÖ ¯ÖÏ´ÖãÖ ¾ÖŒŸÖÖ £Öê … ¯ÖÖî¹ýÂÖ †Öî¸ü

Ã¾Ö¤êü¿ÖÖ×³Ö´ÖÖ−Öß ¸üÖ´ÖéúÂ6Ö×¯Ö»»Öî êú ¸üÖ•Ö−Öî×ŸÖú ÷Öã¹ý êú.

congress the P S P, the R S P and the Muslim league

‹ ¯Öß ú»ÖŒúÖ›ãü ´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤üß »ÖêÖú Æîü … ´Ö•ÖÌ¤æü¸ü ¾Ö÷ÖÔ êú •Öß¾Ö−Ö

úÆüÖ−Öß ´Öë ´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤ü

úÖºþ¸ü −Öß»ÖÓúšü×¯Ö»»Öî úß úÆüÖ×−ÖµÖÖë ´Öë †¬µÖÖ¯ÖúÖë úß

−ÖÖ™üú ´Öë ´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤ü

†Ö»ÖÖê“Ö−ÖÖ ´Öë ´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤ü

†Ö»ÖÖê“Ö−ÖÖ êú Öê¡Ö ´Öë ³Öß ´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤üß »ÖêÖúÖë úÖ µÖÖê÷Ö¤üÖ−Ö

êú¸ü»Ö êú ú´µÖæ×−ÖÃ™ü −ÖêŸÖÖ †Öî¸ü ´ÖãµÖ´ÖÓ¡Öß ÃÖß †“µÖãŸÖ ´Öê−ÖÖê−Ö,

´Ö»ÖµÖÖ»Ö´Ö ÃÖÖ×ÆüŸµÖ ´Öë ´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤ü úÖ ¯ÖÏ³ÖÖ¾Ö †Öî¸ü ¯ÖÏÃÖÖ¸ü ÃÖ³Öß

Potrebbero piacerti anche

´ÖÖŒÃÖÔ êú ×¾Ö“ÖÖ¸üÖë úÖ ´Öæ»ÖÖ¬ÖÖ¸ü «Óü«üÖŸ´Öú ³ÖÖî×ŸÖú¾ÖÖ¤ü Æîü … ‡ÃÖúÖ

1. ´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤üß ×ÃÖ¨üÖÓŸÖÖë úÖ ÃÖÓ×Ö¯ŸÖ ¯Ö×¸ü“ÖµÖ

´ÖÖ−Ö¾Ö ÃÖ´ÖÖ•Ö êú Îú×´Öú ×¾ÖúÖÃÖ úÖê »Öêú¸ü ´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤ü †¯Ö−ÖÖ

´ÖÖŒÃÖÔ †Öî¸ü ‹ë÷Öê»ÃÖ −Öê «Óü«üÖŸ´Öú ³ÖÖî×ŸÖú¾ÖÖ¤ü úß Ã£ÖÖ¯Ö−ÖÖ úß

‹ê×ŸÖÆüÖ×ÃÖú ³ÖÖî×ŸÖú¾ÖÖ¤ü '×ÆüÃ™üÖê×¸üú»Ö ´Öî™üß×¸üµÖ×»Ö•´Ö' úÖ ×Æü−¤üß

‹ê×ŸÖÆüÖ×ÃÖú ³ÖÖî×ŸÖú¾ÖÖ¤ü úÖ ¥üÛÂ™üúÖê6Ö µÖ£ÖÖ£ÖÔ¾ÖÖ¤üß ³Öß Æîü … µÖÆü

†ÖŸ´ÖÖ †Öî¸ü ¯Ö¸ü´ÖÖŸ´ÖÖ úÖ †ÛÃŸÖŸ¾Ö ×¾Ö–ÖÖ−Ö †Öî¸ü ŸÖÔú «üÖ¸üÖ

´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤ü êú †−ÖãÃÖÖ¸ü ‡ÔÀ¾Ö¸ü ¯Ö¸ü †ÖÃ£ÖÖ ¸üÖú¸ü, ×ÃÖ±Ôú ×−ÖÛÂÎúµÖ

´ÖÖŒÃÖÔ ´ÖÖ−ÖŸÖê Æïü ×ú, " That under Capitalism

ÃÖ´ÖÖ•Ö¾ÖÖ¤ü †Öî¸ü ú´µÖæ×−Ö•ÖÌ´Ö ¿Ö²¤üÖë ´Öë ×´Ö»ÖŸÖß-•Öã»ÖŸÖß ³ÖÖ¾Ö−ÖÖ úÖ

¯ÖæÑ•Öß¾ÖÖ¤üß ¯ÖÏ6ÖÖ»Öß úß Ã¾ÖÖ³ÖÖ×¾Öú ÃÖ´ÖÃµÖÖ Æîü µÖã¨ü … ´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤ü

×¾Ö¾ÖÖÆü êú ÃÖÓ²ÖÓ¬Ö ´Öë ´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤ü ÃÖ´ÖÖ•Ö êú ¿ÖÖ¸üß×¸üú †Öî¸ü

¾Ö÷ÖÔ¸ü×ÆüŸÖ ÃÖ´ÖÖ•Ö úÖ †Ö¤ü¿ÖÔ

´ÖÖŒÃÖÔ −Öê ¾Ö÷ÖÔ-ÃÖÓ‘ÖÂÖÔ êú ¯Ö×¸ü6ÖÖ´ÖÃ¾Öºþ¯Ö ‹ú ¾Ö÷ÖÔ-¸ü×ÆüŸÖ ÃÖ´ÖÖ•Ö

´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤ü êú †−ÖãÃÖÖ¸ü ÃÖ¾ÖÔÆüÖ¸üÖ ¾Ö÷ÖÔ êú †×¬Ö−ÖÖµÖúŸ¾Ö ÃÖê Æüß

´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤üß ×ÃÖ¨üÖÓŸÖÖë úÖ ÃÖÓ×Ö¯ŸÖ †¬µÖµÖ−Ö ú¸ü−Öê ¯Ö¸ü µÖÆüß ×ÃÖ¨ü

×¾ÖÀ¾Ö³Ö¸ü êú ÃÖÖ×ÆüŸµÖ ´Öë ´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤üß Ø“ÖŸÖ−Ö¬ÖÖ¸üÖ úÖ ÃÖ´ÖÖ¾Öê¿Ö

ˆ®ÖßÃÖ¾Öà ¿ÖŸÖÖ²¤üß êú µÖæ¸üÖê¯ÖßµÖ ˆ¯Ö−µÖÖÃÖúÖ¸üÖë êú ÃÖÖ´Ö−Öê ²Öã•ÖãÔ†Ö-

´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤üß ú»ÖØ“ÖŸÖú 'ÃÖÖ×ÆüŸµÖ ÃÖ´ÖÖ•Ö úÖ ¤ü¯ÖÔ6Ö Æîü' ‡ÃÖ ¯ÖÏ×ÃÖ¨ü

†´Öê×¸üúß ˆ¯Ö−µÖÖÃÖúÖ¸üÖë úß éú×ŸÖµÖÖë ´Öë ³Öß •Ö−Ö¾ÖÖ¤üß ×¾Ö“ÖÖ¸üÖë êú

‡ÃÖ ¯ÖÏúÖ¸ü ×¾ÖÀ¾ÖÃÖÖ×ÆüŸµÖ ´Öë ´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤üß ¤ü¿ÖÔ−Ö úÖ ÃÖ×®Ö¾Öê¿Ö

×Æü−¤üß ÃÖÖ×ÆüŸµÖ ´Öë ´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤ü (ú×¾ÖŸÖÖ)

'¯ÖÏ÷Ö×ŸÖ¿Öß»Ö »ÖêÖú ÃÖÓ‘Ö' úß Ã£ÖÖ¯Ö−ÖÖ Æãü‡Ô … ‡ÃÖúÖ ¯ÖÏ£Ö´Ö †×¬Ö¾Öê¿Ö−Ö

¸üÖ´Ö¬ÖÖ¸üßØÃÖÆü ×¤ü−Öú¸ü êú úÖ¾µÖÖë ´Öë ¿ÖÖê×ÂÖŸÖ ÃÖ´ÖÖ•Ö êú ¯ÖÏ×ŸÖ

êú¤üÖ¸ü−ÖÖ£Ö †÷ÖÏ¾ÖÖ»Ö úß ú×¾ÖŸÖÖ†Öë ´Öë ´ÖÖ−Ö¾Ö †Öî¸ü ¯ÖÏéú×ŸÖ êú

×¡Ö»ÖÖê“Ö−Ö ³Öß ´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤üß ú×¾Ö Æîü … '×´Ö¼üß úß ²Ö¸üÖŸÖ' ‡−Öúß

¯ÖÏê´Ö“ÖÓ¤üÖê¢Ö¸ü ˆ¯Ö−µÖÖÃÖúÖ¸üÖë ´Öë †¯Ö−Öß ×¾Ö×¿ÖÂ™ü ×¾Ö“ÖÖ¸ü¬ÖÖ¸üÖ †Öî¸ü

”ûÖµÖÖ¾ÖÖ¤üµÖã÷Ö êú †−ÖÓŸÖ¸ü ×Æü−¤üß úÆüÖ−Öß ´Öë ¯ÖÏ÷Ö×ŸÖ¾ÖÖ¤üß ¯ÖÏ¾Öé×¢ÖµÖÖÑ

×Æü−¤üß úß †−µÖ ÷Öª ×¾Ö¬ÖÖ†Öë êú ÃÖ´ÖÖ−Ö †Ö»ÖÖê“Ö−ÖÖ úÖ

†−µÖ ³ÖÖ¸üŸÖßµÖ ³ÖÖÂÖÖ†Öë êú ÃÖ´ÖÖ−Ö ´Ö»ÖµÖÖ»Ö´Ö ÃÖÖ×ÆüŸµÖ úß

¾Ö»»Ö¢ÖÖê»Ö −Öê ÷ÖÖÑ¬Öß•Öß êú ¤êü¿ÖÃ−ÖêÆü ÃÖê ¯ÖÏ6ÖßŸÖ ÆüÖêú¸ü Ã¾ÖÖ¬Öß−ÖŸÖÖ

†Ö÷Öê “ÖÓ÷Ö¯ÖãÂÖÖ éúÂ6Ö×¯Ö»»Öî −Öê †¯Ö−Öß ú×¾ÖŸÖÖ†Öë êú •ÖÌ×¸üµÖê

ÃÖ´ÖúÖ»Öß−Ö ÃÖÓ¤ü³ÖÔ ´Öë ú´µÖæ×−Ö•ÖÌ´Ö úÖ ¾µÖÖ¯Öú ¯ÖÏ“ÖÖ¸ü úÖ¾µÖ ¬Ö´ÖÔ

´Ö»ÖµÖÖ»Ö´Ö ˆ¯Ö−µÖÖÃÖ ÃÖÖ×ÆüŸµÖ úÖ †Ö¸Óü³Ö †Öî¸ü ×¾ÖúÖÃÖ †Ó÷ÖÏê•ÖÌß

´Ö»ÖµÖÖ»Ö´Ö êú ×¾ÖµÖÖŸÖ ˆ¯Ö−µÖÖÃÖúÖ¸ü ÁÖß ÃÖß ¾Öß ¸üÖ´Ö−Ö×¯Ö»»Öî −Öê

ŸÖ£µÖÖë úÖê »Öêú¸ü ˆ¯Ö−µÖÖÃÖ ×»ÖÖê … '´ÖÖŸÖÖÕ›ü¾Ö´ÖÖÔ' (1891), '¬Ö´ÖÔ¸üÖ•ÖÖ' (1913),

ÃÖ−ÖË 1940 ÃÖê »Öêú¸ü ´Ö»ÖµÖÖ»Ö´Ö ˆ¯Ö−µÖÖÃÖ êú ‡×ŸÖÆüÖÃÖ ´Öë

¯Öß êú¿Ö¾Ö¤êü¾Ö ú´µÖæ×−Ö•ÖÌ´Ö úÖ ¯ÖÏ´ÖãÖ ¾ÖŒŸÖÖ £Öê … ¯ÖÖî¹ýÂÖ †Öî¸ü

Ã¾Ö¤êü¿ÖÖ×³Ö´ÖÖ−Öß ¸üÖ´ÖéúÂ6Ö×¯Ö»»Öî êú ¸üÖ•Ö−Öî×ŸÖú ÷Öã¹ý êú.

‹ ¯Öß ú»ÖŒúÖ›ãü ´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤üß »ÖêÖú Æîü … ´Ö•ÖÌ¤æü¸ü ¾Ö÷ÖÔ êú •Öß¾Ö−Ö

úÆüÖ−Öß ´Öë ´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤ü

úÖºþ¸ü −Öß»ÖÓúšü×¯Ö»»Öî úß úÆüÖ×−ÖµÖÖë ´Öë †¬µÖÖ¯ÖúÖë úß

−ÖÖ™üú ´Öë ´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤ü

†Ö»ÖÖê“Ö−ÖÖ êú Öê¡Ö ´Öë ³Öß ´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤üß »ÖêÖúÖë úÖ µÖÖê÷Ö¤üÖ−Ö

êú¸ü»Ö êú ú´µÖæ×−ÖÃ™ü −ÖêŸÖÖ †Öî¸ü ´ÖãµÖ´ÖÓ¡Öß ÃÖß †“µÖãŸÖ ´Öê−ÖÖê−Ö,

´Ö»ÖµÖÖ»Ö´Ö ÃÖÖ×ÆüŸµÖ ´Öë ´ÖÖŒÃÖÔ¾ÖÖ¤ü úÖ ¯ÖÏ³ÖÖ¾Ö †Öî¸ü ¯ÖÏÃÖÖ¸ü ÃÖ³Öß