adosse, summis ima sociari, terrena coll jungi, anum quoque ex visibilibus atque invisibilibus fieri. » Sane-clarissime memori@ Cyprianus cum orationem Dominicam exponeret, ventumque esset ad id quod dicitor : Panem nostrum quotidianum (Matih. v1, 14) : «Potest, inquit, dupliciter accipi ¢t spiritaliter et simpliciter, quia et uterque intel- lectus utilitate divina proficit ad salutem : nam pa- nis vite Christus est, et panis omnium non est, sed noster est; et quomodo dicimas : Pater noster (ibid., 9), quia intelligentium et credentium Pater est; sic et panem nostrum vocamus, quia Christus noster, qui corpus ejus contigimus, panis est. Hunc autem panem dari nobis quotidie postalamas ; ne qui in Christo semus, et Eucharistiam quotidie ad ci~ DE VITA 8, AIGULFI. 958 us A esti pane prohibemur, a Christi corpore separemar, ipso pradicante et monente : Ego sum panis vita que de colo descendi: si quis ederit de meo pane, vivet in eternum : panis autem quem ego dedero pro vita saculi, caro mea est (Joan. vi St, 52). Quando ergo dicit in atornum vivere, si quis ederit de ejus pane ; ‘ut manifestum est eos vivere, qui corpus ejus attin- gunt, et Encharistiam jure communicationis aeci- piunt : ita contra timendumet orandum est, ne dam quis abstentus separatur a Christi corpore, rema~ eat a salute..., comminante ipso et dicente,: Nisi manducaveritis carnem Filii hominis, et biberilis ejus sanguinem , non habebitis vitam in vobis (Joan - y, 54), Et ideo panem nostrum, id est Christam, dari nobis quotidie petimus, ut qui in Christo ‘bum salutis accipimus, intercedente aliquo graviore pj manewns et vivimus, a sanctificatione ejus et cor delicto dum abstenti et non communicantes a ca- porenon rocedamus.» —* VITA SANCTI AIGULFI ABBATIS LERINENS ET MANTYRIS. AUCTORE ADREVALDO MONACHO, (Apud Mabill. ubi supra.) OBSERVATIO PRAVIA, Legerat Laurontins Surius. Aicuurisen Aygulfi[Aigulfe, al. S. Ayoul} Vitamab Apnevavoo scriptam, auctoris tamen nomine destituiam, eamque ase contractam ¢t alio stylo rédditam anno 4580 ediderat. Non placuit Vita Suriana Vincentio Barrali, qui, translationis S, Benedicti in Galliam obscurare memoriam volens, aliam Vitam ex sariit mas. peraniiqnisque eodd. Cornobii Lerinensis compilatam, eliminata praedict2 Aranslationis narratione, vulgavit, anno 1643, in Chronologia sua Lerinensi. Quod quidem in monacho congregationi Cassinensi addicto’ utcunque ferendum, probari utique non potest in recensione Suriana, auno 1618 Colonie facta, cui, rejecta priori historia a Surio probata, Barralis compilatio inserta est, Ia ms, cod. Floriacensi S. Aiguld Vita nobis hic germano ac nativo stylo reprasentata istam prafert inscrip- PROGEMIUM PATRIS ADREVALDL de Vita et Passione venerabilis monachi Arcutrt Eloviacensis loco. Vite: sanclorum utiles, C inserantur, quasi per quoddam speculum ad nostro 4. Sanctorum fortissimoramqueChristi athletarum pia arduaque certamina, quibus diabolam mundum- que truculentum trinmpharunt, litteris committere, succidaisque transmittere, non esse cujuscunqueofl- cium, nemo est pene qui now norit. Etenim talibus radimenta eredentium fideique auspicia dedicantar, spei fiducia adultianimantur,charitatis pie duleedine perfocti delectantur, cantela agonothee ne succum= ‘ant quasi quodam oleo perfundetur ; et si lassave- rint, hoc medicaminefortitudini pristine redduntar. Huo accedit quod sanctorum societati, quos jam re— tinet beatitudinis sinus nobis adbue interelnsns, his allecti frequenter intersumus. Neque enim eos Propter lineamenta diligimus forinseca, sed quod palchros novimus meritoram prerogativa, quee J alicujus minus cate caventis insidia Gam nostria cordibus per historiam eorum recitata ‘montis oculos prassentanda reducuntur, E quoram collegio nos unins Vitam passionemque, id eat Ai- golf nomine, ipsius amore pro quo sic vixit et pas- Sus est, sctipto tradendam suscepimus ; non freti genii acrimonia, sed illius javamine qui linguas infantinm facit disertas : et cujus promissam tan- quam firmissimam tenemus anchoram diconti Aperi os tuum et ego implebo illud (Psal. uxxx). 2. Sed non me fagit quoramdam usus semper queritantinm, quo dentem Jaceran figere queant, quorum forsan sententia erit : Quid nobis rudem ad- ucitis, vel potius confingitis martyrem ? Num eum aliquis pro ide Christi jugalavit persecatorum ? An. tiquoram est tale mariyrum tropeum, it ‘cui laus quam brevissima si emerserit, sificiat ei,985 ADREVALDI FLORIACENSIS MONACHI Quid enim prajudicat uturm ante quadringentos A propter Christum capite plexit; et non potius quia veldacentos annos aliquis martyrum agonis sui cur- ‘som consummarit? Nunquidnam inspector certa- minis idem semper est ? Sed hae non sont velut vina pensanda, que quo vetustiora, eo solent esse gra~ |. Sed esto, non eum persecutorum quisquam interfecit pro Christi confessione ; num Joannem illom inter natos molieram maximam Herodes INCIPIT . Aigulfus Blescrus. 3, Morem faisse antiquorum sex modernorum scriptorum, ut enjas gesta erant relaturi, ejus prius et genus et nativum exprimerent solum, etiam sim- plicibus quibusque patet. Quorum nos quoque non aspernantes usum, B. AigalGi patriam genusque ne- scientibus significare caramus. Castram Blesense (Blois) in latere cajusdam est situm montis, cui con- tignum est littus Ligerici amnis, idemque Liger (leLoir) perinde preterlabens, prater piscium co— piam, quam illi loco solemnius cxteris exhibet, alia- Fam quoque frugum, vini scilicet et rei frumentaria cateraramque humana necessarium natura maguam reprasentat gratiam. Hujus pagi et castri incolas parentes B. Aigulf, certissima relatione didi- imus: non quidem multam sanguinis alti ventosi- tate sublimes nee opam mundialium affluentia tumi- dos, tanta tamen prole felices. Erat onim unuseorum de quibus Apostolus : Infirma mundi hujus, inquit, et contemplibilia eegit Deus, et ea quae nou sunt(T Cor. 1). Hie ergo indblis quidem etatem ogerit narratu difficile est ; qualiter scilicet ecclesize dolce habuerit assidue terere limina, sacerdotum inservit jarum excubiis operam dare, bus pro viribus concurrere, san tam, Deo placentem, in ara sui cordis spiritualiter Domino spiritum mactare. B. Mummoli discipling se tradit, 4, Atvoro ubi annos appulit juventutis, ccpit esse oneri non modo vita, sed et habitus swcularis : ver- sabatque animo quonam pacto ejus retinaculis abra- ptis, mutata sorte, Christi compedibus salubriter podem innecteret. Sed dum in his distenderetur, mo- Tasqueinnecteret moris, mox consili umutile queren- py do (noque enim tanta res pracipiti se debet eredere voluntati, sed multam retractationem talia postulant) Tumor beati viri Mummoli abbatis Floriacensis ejus sures occupat: fama namquo vite ejus longe lateque ferebatur, Hac andita opinione impiger sanctum vi- rum adire audireque quzsiit: quo adito, desiderium quo din flagrabat aperuit, et ut se numero eorum aos in schola Christi instituebat insereret, humil— lima petitione postulavit. Quod beatus vir audiens, more discipline semper amico et regulari vite solito, diebus probationis transcursis et probationis compe- tontibus transcensis, corpori sancte congregationis suz veluti membram idoneum univit, i trans- C adversarius ei in via iniquitatis exstitit, propter v ritatem, quae Deus est, eum rebus humanis exemi Tdeoque si aliunde quidquam proruperit, quod pro B. Joanne susceperit, hoc et pro isto viro venerabili te suscipere debere meminorit. His ergo quam bre. vissime pralibatis, ad narrationem, Christo praeun- ‘wet nostra conamina javante, veniamus, VITA. Retigiose 5. Idem autem caule indeptus monastiow, mox operante sancti Spiritus virtute, cappit monstrare animal se esse mundum et gregi aptam cvleati. Eni- tebat in eo velut in ove innocentia puritas, i perio propriorum membrorum veraarietina potestas, bello demonibus indicto quodammodo taurina inflexibitis auctoritas, in animi puritate columbina ulcedo, in castitate mentis et corporis turtaris munditia preeminens : nec obliviscebatar in lege iltud animal munduni decerni quod ungalam finditet Fuminat (Lee. x1): ideoque ungule divisionem ia discretione intelligebat, non solum boni et mali, sod etiam interni hominis causam. Porro in ruminatiooe verbi Dei tenebat assiduam meditationem, secundum quod Dominus dicit: Oportet semper orare, et soa deficere (Luc. xvm). Et Psalmista: Benedicam, in- quit, Dominum in omni tempore : semper laws gus it ‘ore meo (Psat. xxi), Tot ergo coactis sub ano vir- tutibus, veluti pinax spiritualis, omnium vernabat gratia virtatum ; et ne aliquam tanta possent bona incurrere jacturam, agebat quod de viro scribitar justo, quia meditabitur in lege Domini die ac nocie (Peal. 1). 10 enjus exercitatione ad id calminis evasit, ut non modo comprovincialibus, sed etiam procul potitis ejus doctrina miraculo foret : Divini- lati vero quod magnipenderet eum cui talia contale- rat munia, signis am evidentibus ostendere pl cuit, Sancti Benedicti reiquias in Galliam defert. 6. Namque Deo amabilis, et toto orbe celebratus atque canendus, regularisquo vite singularis instita- tor Benedicius, in Beneventana provincia multis pracedentibus annis vita bujus ultimam clanserat diem, et in castro Cassino acceperat sepultaram: sed post non multum temporis, secundam propbe- tiam ejusdem sanctissimi viri, idem locas a Longo- et pradicti sanctissimi visi reliquias, ut dignum erat, honore congruo venerari, ‘ot Gallicarum partes per earum adventam consola, apparnit jam dicto benigno abbati Mummolo, pred: piens ut prodictum Aigulfum ad Cassionm, wage montem sive castrum mitteret, quateans plisisi Bonedicti ossa transveheret : quod ot feotema ant constat. Deo namque semet pracedaghe ot viam qe mirabiliter prosperante tantum emeques.: Hee, fei987 indicio quod quarebat, reperit, et repertum maximo A. ‘eum tripadio ad Patrem qui so miserat revexit, Cu- i quis scrupulosius nosse Abbas Lirinensis oficitur Aigulfua. 7. Hac res livet illo nil talia curanti immensam tam apnd regem, quam aulicos vitos peperit sancto ‘iro sanctitatisopinionem. Igitar cun fama virta ejus of fragrantia sanctitatis ubique respergeretur, et lychnos igne divinitatis accensus jam super can- delabram divino jadicio poni deberet; ecce monachi monasterii Lirinensis* presto adsunt, petentes spi- rituatem sibi attribui Patrem. Idem namque mona- sterium com antiqua foruerit preerogativa, ita ut ejus magisterio longe lateque plara fundata sint loca B. servitio apta divino; eo tamen tempore, auctore diabolo, emergente discordia, secus quam decebat res vacillabant. Cum ergo ad regem proceresque ‘jus delata esset pradictorum postalatio monacho- um, et (ut assolet) rex consiliarios quorum auctori- tale rempublicam administrari constabat consuleret, quid tai facto opus esset; vox una, dissensio nulla, talem tantumque virum tali oportere loco prafici per quem certum foret et collapsa erigi, et neglecta in antiquum statum reformari. Quid mutta ? beatus Ai- ‘guifus quamnlibet renitens atque reluctans coram ad. Aucitur, curaque ei monasterii pralibati imponitur gandente rege, exsultantibusque ejus principibus, eo quod talem gregi suo praponendum eis monstraverit Pastorem. Licet namque sanctum virum sua plus malcerent silentia, atamen apostolici non immemor erat pravepti, quo precipitur ut omnis anima po- testatibussublimioribus subdita sit (Rom. x11) mal namque ocolatam, et undique circumspectam erat,et ut immaculatum maneret, hine indecircam- spectabat. Jam vero oneri superposito cervicem supponens, fratres susceptos adiit, et quia opinio ‘jus jam corum auresallexerat, letis eum devotionis amplectuntar ulnis ; eosque et ipse reciproco gre~ miali confovebat amore. Preclara suis dat monita. 8. Capit interea in eorum intetioribus arvis mina divini serere verbi, quo doceret eos vitiis (.al., vanis ] abdidatis virtatum prendere culmea ceuloram aciem purgandam interioram, quia mun- 1) dus Deus videri nonoisiclaris obtutibus possit: i festucam trabemque odii penitus propellendam, bidinis hostem non modo a corpore, verum et ab animo summopere arcendam : asserens non esse domum dignam habitations Spiritus sancti, imo refogere cor colluvionibus immundis assuetum. ‘Mandum et quz ejus sunt, a cordis amore seclu- dendum penitas affirmans, nibil prater quod Deus Jnssit in sede amoris, id est in principali cordis Tocandum, id est dilectionem Dei super omnia, et proximi post Deum: et quisquis preter hwo, ot que. “In Actis a Vincontio Barrali consarcinatis Ai~ culfos prins monasterio 8, Annianl apud Anrelianos c DE VITA S. AIGULFI. 938 ad hae pertinent pedem dilectionis detenderit, for- nicationis non effugere crimen ; et ideo feriendam sententia David qua dicit : Perdidisti omnes gui for- nricantur abs le (Peal. uxxt) His et talibus veluti medicus spiritualis antidotis mysticis non modo mederi languoribus studebat prasentibus, sed et faturis obviare nitebatur incommodis. Lirinense monasterium @us cura reflorescit, 9. Aderat autem Dominus ejus conatibus, sine cujus juvamine frustra laborant qui sedificant do- mum. Tantam denique gratiam Dominus ejus im- pertiri dignatus est doctring, ut non tantum pre~ sentes eum cam maxima andirent aviditate, sed et hi qui olim a monasterio defecerant, sammo cam ardore repedarent, et congregationi semet uniri gauderent. Cernere erat monasterium veluti alvea— rinm quoddam omnes recipere advenientes, qui se apes Dominicas ant esse aut velle fore ferebant = necnon secularium multos sua conferre, ot spiti- tualia a sancto vito referre, qui secundum Aposto- lum sominanti spiritalia, sua metenda exponebant carnalia (I Cor. 1x). Monachorum malorum factiones patitur. 40. Talia cernens invidas diabolus, eujus invidia mors introivit in orbem terrarum, sgre ferebat dolebat se ab iis expelli, quos dudum gaudebt ai subjici. Ideoque callidus explorator ad artes nequi- tiz solitas convertitur, exploraturus utram inve— niret aliquem suorum inter oves Dominicas sub ovina pelle fuscatum, sciens quoniam imitantur eum qui sunt ex parte ejus. Tandem ergo reperit duos. quibus tanquam fistula usus serpentina in paradiso, aliorum corda sollicitabat, et ad discor- diam urgebat. Horum unus Archadius, alter dice- batur Columbus contrario sibi utens nomine : cor non a malitia fellis alienum, sed sicut apostolus Petrus Simoni ait, in felle amaritudinis, et obligatione iniquitatis erat conversum ( Act. vin). In horum ergo conda, sicut et Jud, immisit se diabolus, ut magistrum traderent, quatenus 60 pro- fagato oves sine pastore confligatas distraherent. Taque din sua occuluere conamina, clanculo axci- scentes su quos potuere perfidia Sed quadam die cum jam et numero confiderent, et rabiem ultra colare nequirent, veluti flamma diu pressa repente in publicum prorumpunt, Fectio enim malorum a duobus excitata signiferis adeo convaluit, ut vix a magistri cade et bonorum virorum qui sibi adhe~ rebant manibus temperarent, Videntes porro quibas pericalum imminebat, quo vota tenebant inimico- ram [al., iniquoram }, fogm subsidio se eoram manibus eripuerant, of in ecclesiam S. Joannis sese contulerunt, Domini potestati ot missricordie cor animasque suas commendantes. Corda eorum mottire tentat. AA. Beatus autem et per omnia mitissimas Aigultus ‘non immemor patientiz sua ot mansuetudinis solite asodicitur : quod pauci preter Barralem pro- Tidisse videntur.ad 00s accessit, et lonissimis verbis eorum tomenti: corda mollire studuit. His enim verbis eos convenit : «0 mibi duleissimi et nimium amantissimi fli, quo impolsu foedus paternum fraternumque violatis ? Quid iltud est quod vos proprios fratres fecit ne~ scire? At ignoratis quod diabolus causa superbie et discordiae a cceli pertarbatus sit culmine? Num mente excessit superbis solis ablatam esse pro summa vindicta anionem linguz, et nunquam repa= ratum nisi adventu Spiritus sancti coagulum chari« tatis significantis ir ignis specie? Discite ergo ‘maltatibus renuntiare, et Domini verbis ohedire dicentis : Discite a me, quia mitis sum et humilis corde (Matth, x1). Quod si propter me hoc agitar, fico vobis Jonze verbis : Tolle meet mittte in mare (Jon. 1): satins est mihi a vobis secerni corpore, ‘quam preseus vestra cruciari dissensione, Terum paulo post rebellantes placare niitur. 42. Hac oratione visus est quidem ad tempus compressisse motam et mitigassefurorem : in tantum ‘ut ipsi faterentur culpam, obtenderent.satisfactio~ ‘nem; sed arte pretexebant culpam. Anno enim in- tegro diabolus in spelancis cordium illorum sub tali simplicitate deliv Dei valuit quanguam ‘erebris, imo continuis monitis a latibulo montis co- rum fanguam aspis obturata aure abduci, quin sem- er machinarentur, quatenas ccoptum suum optato fine concluderent, Sed cum jam talia per multorum ora volitarent, et ad regem usque perveherentar, ve- Fentes conspirationis anctores regis ne severitas in cos animadverteret, decreverunt ut alter eoram, id est Archadius, monasterio discederet, commoturas clericos civitatis, et quoscunque secularium vale- ret. Columbus vero infra monasterium residens, eos qui a sancto viro desciverant in perfidia cwpta contirmaret, et si qaos posset sibi sociaret. At vero sanctus vir Aigulfus semper doctrine instabat di~ ccens : Fratres, Spiritus sancti verba sunt dicentis : Dominus unanimes facit habitare in domo (Psal, xv). Qui ergo unsnimitatem non tenent, habit tionem domus Dei perdiderant, et in diaboli sorte concesserunt. Ideoque oportet nos charitatis vinon— et non scissionibus dividi. Arcadium sedi mnis incenlorem rejicit. Capitur et ligatur cum suis, + 43, Taliter illo agonte et dicente, quadam dic Archadius reversus fucata humilitate, fctisque ver- bis, promissa prateritorum correctione, habitatio- nem pristinam precabatur. Vir autem Domini pestem pravidens latentem, fratribus adnitentibus, non ‘modo non annwit, sed etiam eum extra monaste- rium eliminavit. Sed ille injuria impatiens ad quemdam se contulit. Vicetie. civitatis principem = * Lego Ucetiar civitatis principem, id est om So enim non fro episcopos appellant. In Vita \mandi cap. 23, ad ann. 679, dicitar Mummulus Osidinsis , id est Uticensis episcopus, S. Amando ecem molitus esse. Qux hominis sevitia, sicut ADREVALDI FBORIACENSIS MONACHT A nomine Mammotum, suasitque ei ntad monasteriam iret quasi multas pecunias ibidem repertaras. In ‘cojus pectas cam notam sibi facem cupiditas inje- cisset, incunclanter iter arripnit, et monasteriam sanctumque virum adit: et quia erebro cam eodem Mummoto de utilitate anima conferre erat solitus, nihil veritus eam suscepit, et magnifico convivio eum curari fecit. Jam vero insidiaram concinnatio- nes per Audoenem cognoverat episcopam [ Rotho- magensem J. Mummolo ergo prandente et cateris scleris conspiratoribus, subito Archadius ad simi- Jitudinem Jude turba stipatus maligna constitit, et magistram comprehendi, vinciti, fastibusque tandi jussit: quod et factam est. Interea vir totius patien- tiz, reminiscens Dei, et Dominum nostram Jesam B Christam non pro se, sed pro nobis amariora per- tulisse,et ideo tota fiducia decantabat, dicens : Quid retribuam Domino pro omnibus que retribuit miki? Caticem salutaris accipiam et nomen Domini inve- cabo ( Paal, cxv ), Laceratus ergo et vinetus, Indi- briogue habitus, ante ora persecutoram snoram exponebatar, quousque nox Iuei superduceretar : qua cum suo tempore terras operire ccmpisset, mini- stri Satana eos quos sancto viro familiarius adhe sisse sciebant, a claustris monasterii eductos, ad Patrem addacunt tanquam pariter audiendos, re autem vera ut simul passuros : non enim volebat Divinitas solam pati pastorem, sed habere participem Bregem, At vero sancti vera virtutis, at pote Spirita sancto confortati, quasi jamjamque jugulos ensibas ¢ Prabitari, ultimum vale sibi dicebant, et alteratram in oseala ruentes commendabant seipsos Domino, di- centes ei cum maxima fiducia : Propter te, Domine, morte afficimur; tota die, estimat! sumus sicut oves covisionis (Psal. xuamr): ne etgo nos repellas in nem. Itemque dicebant : Collocasti nos in obseuro sicut mortuos smeuli (Psal. cxun). His et simitibes vooibus et noctis tenebras et proprias solabantar erumnas. Aiguifus e carcere exire reousat, 44, Inter haec autem et mutuis armabantar allo 4quiis, no quis infirmorum in talibus deficeret, cam dicat veridicus Apostolus : Non sunt condiane par siones hujus lemporis ad futuram gloriam ques ree labitur in nobis (Rom. vitt). Sane ut se babet bu- D mani corporis natura, pra tristitia sopor solito gre- vior eos pariter corripit, et vinctos scilicet et casto- des :sed unus custodum misericordia tactus tectum custodian subiit, culmen nudavit,et ad fugam capes sendam sanctos invitavit : sanctus vero Aigulfes gratias illius devotioni egit, sed ot hortatui minime acquiovit dicens : + Sive civimus, Domino sipimu ; sive morimur, Domino morimur ; sive ergo vinimas, sive morimur, Domini sumus (Rom. xiv). Et quis rn . ena’ insula bon paruoilalab Dees erp Gallia Narbovens. Sane in apographo V. C.D. Be rovallii pro Vicetia logitur Nicelia, sau Nice, que urbs Lerino vicinior est,semel disposition illius manus dodimus, ejus animo minime refragabimor. Opus enim ipsias sumus, et ipso Oigulus noster. Non ergo testeum vas contra plastem suum conqueri fas est, ideoque Domini fat voluntas. » Arcadii falsa blandimenta, ila dictis retiquain noctis tans sibi vindi- ost cojus abscessum Incisque succes- ‘sum importator calamitatis Arcadi et perfidoram quorumeunque usum, cum ipse (ut ‘supra moustratam est) caput fuerit totius criminis, advenit verbis quodammodo dulcoratis, sanctorum volens lenire dolorem. At vero anus illorum, Tru- carius nomine, justo commotus dolore queque mens dictavit dolorve suasit, in faciem ei objecit, dicens : Eum imitatione vere esse filiumdiaboli, qui cum ad interitam impellat quemgue, consultor insuper vi- deri appetit : sed et fratrem Jud, Domini tradito- ris, quiad similitudinem ipsins prooseulo ficto verba, ferret melle quidem Llandimentorum sed succis ve- nenatis referta, At vero facies impudorata crudeli- tati conjuncta non sensit incre pationis mcnita super importune pras tat incooplam sententiam. Nam- que idem miser Arcadius, ut fidem videretar facere thon se [supple ficte] egisse quae gesserat, ad horam tertiam sanctis cibos et pocula obtulit, et ad refi- ciendam tanqoam eoram compatiens dolori invita— bat. Sancti tamen, licet extrinsecus angerentur, non ideo propositi regularisque obhiti consuetudinis, Fesponderant, non se perdere posse insututa regu- aria, qua illo tempore ad nonam usque horam extendi jejunia jabent : sicque remotis ed suelo more ad horam usque solitam solemnia dilata sunt jejania. Cam vero tempus solvenda alforet abstinentiz, unanimiter pro ipso Arcadio preces fa- derunt, et sic ab eo oblatum cibum sumpserunt. Mummolus res monasterii depradatur. 46. Mummolas autem qui talibus offensum se deri volens a monasterio recesserat, tertio die rediit, atque cum intentione maxima singulorum pecunias, eqpit inquirere. Sed monachis respondentibus non Vieuisse unquam sub manu sancti viri constitatos aliquid proprium habere, neque voluntatem quidem, sed esse omnia omnibus communia ; ille cernens 86 abs spe decidisse, aliorsum se vertit : quia enim non reperit privata, irrait in publica; et quidquid reram monasterii fuit, et anferre cupiditas suasit, nihil penitus reliquit, Sancti navi imponuntur, 47. Bo porro recedente sanctus Aigulfas cum cx- teris secundum libitum Arca'ii et Columbi custodie- ator, et per dies decom in ergastulo conficiebantur corpore, sed semet solabantur hortamentis Domini dicentis : Nolite imere, pusillus grez, quia compla- uit Patri vesiro dare vobis regnum (Lue. x1). Ttem- que : Per multas tribulationer oparlet nos intrare in rregnum Dei (Act. xrv). Post hase autem miaistri dig- DE VITA 8. AIGULEI. A boli, Columbus scilicet et Arcadius, moventes, tam S, Aigulfum quam reliquas sancti Spiritus victi- it et mari sese crediderant. Sancti porro certissime jam noscentes quod fil niortis perdere eos decrevissent, mutuo semet bor- tabantur monitis secundum Apostolam, tanto magis quanto videbant appropinquantem diem, ne quis illorum amore vite prasentis aut timore mortis certe inimicis cederent : quia et mors prasens si differtar, non evaditur; futura vero nunquam termi- natur; dicente Domino impiis: Ite in ignem ater- num (Matth. xx). Sed et felicitatis sanctoraia fine carebit, Domino itidem dicente fidelibus suis in ejus fidelitate usque in finem perseverantibus : Venite, benedicti Patris mei, percipile regnum quod vobss pa- ratum eat ab origine mundi (Ibid.). His et similibus athlete Christi in palestra spiritaliadversus vereu- 8 diaboli et ministcos ejus furiis exagitatosdano- nicis armabantur, ‘Tempestate jactantur, 48. Sane postquam navis que utrosque pariter ferebat, persecutores videlicet et persecutionem pa- tientes, altum petiit mare, venti contrarii se tollunt, et aliorsum persecutores dicuntur voluntate, alibi autem ventorum flamine : sieque per quadraginta dies, quod dicta quoque mirabile est, rotabantur toto illo oberrantes freto, wt nec ipsi littus prendere, nec undas maris navem mergers possent : credo monstrante Deo quid merereatur invpii: sed ut non Paterentur quod merebantur sontes, obices quidem esse insontes quodammodo ipsa elementa etsi non voce, opere clamarent : Fas fuerat furciferos hos ‘aul syrtibus illidi, aut charybdi vorari, si non es- sent his misti qui non merentartalia experiri. Et quidem in diluvio in promptu fuit noxios undis in- volvi, qui erant a bonoram societate secreti : Agy- ptios libere voravimus, quia nullum justoram ‘mistum vidimus Jonam ad uleiscendam incheuien- tiam suscepinus, sed a Deo preparatum alumnum nostrui scimus, qui et illum salvandum carcerali custodia eusciperet, nee quasi cibum corrumpendo jin sua membra trajiceret, sed quasi depositum cum reposceretur reprasentaret, Quid talibus Creator velit, anceps apud nos sontentia fuctuat : sed hic ‘unum simile recordamur, Pauli scilicet naufraginm, D qui similiter ab iniquis vinetas, cum eis periculum expertus est marinum : sed ne et ipse et cateri per- irent, ejus oratione donatum est, Forsan ergo et modo huic sancto viro impari discrimine par tribui tur munas : ideoque dum exspretatur ejas sententis hac et illae jactantur, sed evadendi aditusei negatur ft secundum Seripturam quia impii in circuitwam— bulant (Paal. x1). is abscissis loguuntur, Oculi eorum eruuntur. Leese Vilibus induuntur vestibus. 49, Inter hare Columbus videns clausum sibi mare, et repotans ai terras prenderent, ot sanctorum inno- cantia ot wus peteret,crndalites, linguas sanctorum963 ADREVALDI FLORIACENSIS MONACHI focit abscii. Quo factoquasi integrislingais peal- A nus sancto suo Aigulfo, quousque iniquusillereve- lebant : Domine, labia nostra aperies, et os nostram annuntiabit laudem tuam (Peal. .). Sed tantonequa- quam motus miraculo, in similitudinem Pharaonis corde obduratus, radicitus eas jussit abradi. Videre erat patens baratruin, et nihil inesse plectri, et ta- men vorba perfectissime absolvi. At cum andiret eosColambas inandito more loquentes. impictatem suam augmentans, lumina eorum jussit terebrari : quitamen a laude divina non cessabant. Et licet extrinsecus privati luminibus, ea tamen quibus Deus videtur lumina salva se habere scientes, fidea- ter coram ¢0, imo ipsi psallebant dicentes : Ad te levavimas oculos nostros, qui habitas in calis (Peal. exit). Immanitas porro Columbi et socii ejus erga sanetos nee sic quievit : exui quibas induti erant precipiunt, et sordida pro eis vilissimaque mutari : non respicientes quia qui Christo indutus est secundum Apostolum dicentem : InduiteDominum nostrum Jesu Christum (Hom, xu); et iterum: Induite vos viscera misericor- dia (Col. m),etc., nibil veteris, nil sordidi eum de- decoraro possit. Pascha in insula Capraria celebrant, 20. Taliter saneeis per multos jactati runt insulam qua vocatur Capraria. Hujus sinus roti- nebat maximum examen monachorum : ad quos divertentes quinta feria ante Pascha, que Coena Do- mini dicitur, benignissime atque humauissime sunt excepti, ut sicdicam, sicut decet monachos. Cognita enim vero vestimentis 08 rum vict teretur, gratiam attribuit in loquendo, ut semper satietatem anditoram aviditas comitaretar : ipse enim qui dederat gratiam ut elinguis loquereter, ipse addebat gratiam gratia ut gratius andiretar. Inde abducti trucidantur. 22. Reversus autem Columbus ab Epbeso, sanctos a monasterio abstrahit, et navi iteram imponit : et cum sostulissent a portu et aliquid spatii processis- sent, occurrit eis quadam navis ex Africa veniens, cui sanctos martyres imposuerunt, satellitibus suis pracipientes, ut ad insnlam venientes, vocabulo ‘Amatim (Sur., Amatunam], inter Corsicam et Sr. diniam sitam, ibi sanctos gladio conficereat : quod el factum est. Pervenientes enim carnifices s2cra- rum ad locum sibi destinatum, prece- ptis impiissimis oficinam nequitia sum impendere parant : sed rogantibus inducias oraturis indulgeat, Sancti autem propensius ac diutius animas suas Domino commendantes, tandem ab oratione sar- fgunt, et cum omni fiducia et alacritate inter verbs orationis et Dominic laudis spiritum emisere de ‘asculis carnis, sub die tertio Nonas Septembris *. jaboli fraxde eorum martyrivin obseuratur. 23. Et quidem quantum conjici datur, salutis ha- ‘mana perpetaus 2mulus diabolus (ut sibi videbatur) nimis eallide agebat, ut scilicet sic sanctos perime- rel, quatenus eorum passio mortales lateret ; nee hhaberent viventes ¢ proximo exemplum, quo robo- rarentur ad patientin bravium capessendum. Maxi- enim prolixa eorumn (ribulatione, qua longissime et C mum namque incitamentum est ad virtutem sodalis infelicissime vexati faerant, festinabant eos recreare qaibus poterant modis. Iilis ibidem morantibus sa- ceratissimus advenit Pascha solemnitatis dies : in ‘qua cum missarum offziumn celebraretur, infelicissi- ‘nus et flagitiosissimus omnia hominum Colunbus, infulis d:aconio aptis officio adoperius tanquam di conus ministravit, conspicuus humanis, sed perosus obtatibus divinis. Insuper eum ad id loci ventum cesset, quo corporis et sanguinis Christi sacramonta percepturi, oscala sibi invicem libant, ille infelix non dubitavit a se sic cradeliter multatis oscula porrigere, non columbina, sed prorsus corvina aut certe canina. Beatus porro vir Aigulfus cum sociis suis, cum somma exsultatione Deo gratias quas po- * terat referebaf, non modo pro sui recreat quantum pro immensa fratram ad quos Christus os adduxerat charitate. Columbo Epheswn profecto illic morantur, ‘24, Expleta paschali festivitate Columbus Eph t pote homo sacali sacularibus nego Interim 8. Aigulfum cum reliquis sau- tis in eodem monasterio dimisit, pracipiens ut se- met roversurum opperirentur. Tantam ergo Domi- Quamvis 8. Aigulfi memoria in duobus veter- in malyrologits ewnobi Floriacensis non con- signetur priiparia manu sed recention jus festum diem a Floriacensibus ante annos sex- et proximi cernere inexhaustum vigorem ; et pudori est apparere degenerem, quem cernant cozqualem fd preemia gloriosa per laborum evasisse certamen. Invidebat etiam mortalibus nequissimus beneficia profutura, quar per sanctorum reliquias eis confe- renda divinitus anxins pravidebat. Sed quam vers cissime Deo cantetar : Draco iste quem formasti ad iltudendum ei (Psal. ci), hine conjici valet. Per Ricoinum declaratur Rigomiro Aigulfi successori ef Angarissina. 24, Etehim dam traces questionarii circa san ctorum occupantar lanienam, unus eorum, Ricoines nomine, Spiritu adactus divino, seapham nactus sab- {it ot internecioni fraterne soso subdusit : quem , Dad hoe credimus divinitus reservatum, ne sancto- rum passio occuleretur. Ipsius enim relatn et m0- ddus passionis sanctorum ad notitiam mortaliom est proditus, et corpora ad consolationem nostram per Dei gratiam manifestata sunt, et ad fines nostres relata, Fas est autem credere eum mon etse exper- tem gloria fraternz, quem non timor a martyrie inhibuit, sed Dous ad tantam utilitatem delegavit Tague redeunte eo ad monasterium, jam in Joe sancti viri Aigulfi substitutas erat vir venerands ae slemitee celebratum fuisse. 1d — tor libri dovel Vl vevebat infra nam, videbimos,965 vite, Rigomiras nomine ; cnjus rei nuntio tam ipsi, quem fratribus, magnus indictus est luctus. At vero eumearni compaterentur, spiritui congratalabantar, scientes successisse eis post habitaculam luteum, pe- netrale zternz civitatis, cojus rox et conditor Deus est. Praterea hujus nuntii participem facrunt quam. dam Angarismam nomine, qua in vicino monas~ terio sororibus praerat sanctimonialibus, a sancto viroa primava 2tate tam in Scripturis divinis, quam monasterialibus imbuta dostrinis, jorpora sacra revehuntur. Angarisma S. Aigulf cor- Corres portal Cpa cums brachis tapaat 25. Igitar communi consilio et ope naves prepa— rant, comites delegant, et ei qui locum noverat adjungunt : qui Deo prosperante, secandis fatibus, Dlandaque aurarum temperie usi, devecti sunt ad Jocum in quo martyrum glorios# jacebant exuvia, hominum quidem destitutz custodia, sed manus di- ‘vina protectione defensz. Quibus ut optaverant re- pertis, cam maxima alacritate et summa reveren- ‘utpote martyribus digna, navi imponant, et concito itinere redeunt ; eisque Deo duce et reduce, bus effectibus, et corpora sanctoram monasterio Lirinensi inferre parantibus, obviam se tulit dicta abbatissa Angarisma, cum malta prece obsecrans, ut sibi facultas attribueretur magistri corpus hamandi in monasterio suo, cujus est voca— bulam Oratorium*: enjus devota petitio, et filioram erga Patrem incomparabilis affectio, bujus solum (ut siedicam) amicabile fuit jurgii seminarium. Nam femina venerabilis desiderio Qagrans corpus pete- bat ; discipuli autem nec modicum ab illus pra~ ‘sontia secerni volebant. Sed inter hc mediam se obicemgue interposuit charitas, que talia dirimere consuevit, Namquo et femine repressit avidiorom voluntatem, et istoruin devotiorem ampliavit tena— itatem : adeo ut illi atributam capot sancti cor- poris cum brachio dextro sufliceret : reliqaam autem corporis cum reliquiis sanctorum cxlerroum ad monasteriam Lirinense a B. Rigomiro et fratribus ‘twansferretur® humandum, Coca visum recipi 26, Porro sanctz abbatissm devotio nequaquam indonata relicta est. Erat enim in monasterio illius guadam sororam, cai visum glaucoma abreptum inofficiosas reddiderat videndi fenestras : palpebra- ram namque tegmina oculorum globulos retegebant, > Plena igitur fide cum reliquis, qua sacris faneribus solemnes exhibebant excubias, noctem totam ora— * Tnsignis lapsus | Oratorium monavierium in Pro- vineia nuilam unquam fuit, sed in Gallia Belgica rope civitatem Bellovacoruta, Oroer vulgo appeila- jum eui prafuit S. Angadrisma, virgo nobilis, que Provinciam insulawvo Lerinum neatiquam incoluisse sub finem seculi istius qua fides est Actis 8. interpolatis, Aiguifus iter constr seu ‘reparavit, praposuitgue eis sanctimonialem virginem omine dspariman Beaten, quam zum ali vir i ‘venire jusserat, Angarisma proinds DE VITA S. AIGULFI. 966 A tionibus, landibusque oneravit divinis : mane antem facto lux fugata dia rediit, et sera licot divinaluce donata, mandum sole lustratum latabunda conspe— xit. Quo miraculo adeo omnium allecta sunt corda cernentium, ut non e0s taderet ami corpore, quem commanere ganderent miraculoram ‘am efficaci representations, Columbus viso Aigulfo dat panas. 27. Non modo autem devotis et a Deo per so beneficia poscentibus idem B. Pater aderat, sed et Persecutori su» munus opitulationis impendit. Nam Columbus ejus mortis concinnator, cum nocte qua diem martytii ejas sequebatur, se lectulo commisis- set, utpote membra relaxatnr in quietem, repente Vir Domini astitit, cur immeritum se tantis malis B addixerit increpavit, quare erudelitatis ejus imma- nitas asque ad homicidiam innocentium exarserit, Yehementer invexit. Quibus dietis, sanguinis effusi guttain digito sampsit, et ejus pectori ac dorso signum in modam cireuli impressit. Quo viso miser tremebundus ad pedes ejus concidit, et obsecrare solitam ¢jus invictamgue piotatem oopit, ne se tanto obnoxium judicio, examini reservaret divino. Tune sanctus ejus precibus motus unum navam detersit ; alium autem aboleri non posse indicavit, donee ante Chlodoveum § regem Hebroinumque ‘majoremdomus, et publicum Francorum judicium adhiberetur ei remedium : yood et factum constat. Tussa enim regali perquisitus, inventus est, et in vincula eonjectus atque judicio Francoram pena- Crum ferocitate usque ad mortem vexatus. Aucloris pia meditatio, 28. Licet autem in his non conjectari aliquid, sed plane inteiligere quid hsec portenderent. Sanguis enim ille martyris fusus, innocentia intelligitar vim erpessa, justam postulans vindictam : unde Deus de primo talium, id est Abele, dixit ad primam persecutorem, id est Cain : Vor sanguinis fratris tui clamat adme(Gen.1). Impressio porro sanguinis in dorso vel in corpore persecutoris, animadversio vindicte qua ei debebatar pro admissione sceleris. Unde et Ezechieli Dominus dicit, quod requirat sanguinem peccatoris de manu non annuntiantis pa- storis (Ezech, mn). Et Dominus Indwis: Ut veniat super vos omnis sanguis justus qui effurus ast super lerram (Matth, xin), id est vin nis justi innoceater fu tabilem prasagabatar sententia ultionem distinguenda exset ab Angadrisma, qua origine Tar- vennensis fuit. *Nimirum die sextodecimo Maii, ut Vincentius Barralis inser ‘Legendum Theodoricum. In Chronico Malleacenst S. Aigulfi tartyrium diebus ‘Theodor ot Ebroiuti majorisdomus accidisse legitur. Certe Ebroi nas post Erchinoadam adeptus palati prafeetaram, aut nallo ant brevissimo tempore sub Chlodoveo am adminisiravit. Unde 8, Aigull nese” anno circa 678 reponimus.907 enim in somet recarrit, non habens angularem exi- tum. De hoc cireulo Dominus contra Syriam sub typo diaboli: Ponam, inguit, cireulum in aribus tuis, et frenwm in maxillis tuis (IV Reg. xix . Quod antein bis idem circulus est, geminam portendebat impio fieri ultionem, ut seriptum est, Duplicicontri- tione contere eos(Jer. xv11) : anteposita et postposita circuli figura, et presenti signabat, et post fatura plectendum malignum divina sententia, Atvero unus detersus circulas innuebat eumdem sanctum viram precibus suis obtinuisse, ne persecutor sus aternis servaretur cruciatibus, secundum praeceptum Salva- toris et exemplum, quo precipimur orandum pro persecutoribus nostris. Alter aulem permanens et hominum jadicio delendus, indicat quia sancti, tsi ypetrant a Deo faturam vindictam tam propriam vel inimicorum relaxari, ne scilicet wternis incen- diis deposcantur; non tamen eis impane cedere vo- Tunt que vel in Deum, vel in proximos commisere + flagitia, sed oportet et ab eis implere quod ait Apo~ stolus: Sinosmetiptos judicaremus, non utigue ju- dicaremur : dum judicamur autem, a Domino corri- pimur, utnon cum hoc mundo damnemur {I Cor. x1). Hine est quod David peccans, et coram se arguenta HINCMARUS LA DUNENSIS EPISCOPUS. 968 A propheta, confitens dicit : Peecavi Domino ; andire mernit : Dominus transtulit peccatum tuum, non mo- rrieria (I Reg. xu, 13). Bt tamen quot affictionibas propter peccatum dimissum affectus sit, lector hi- storie ejus agnoscere quibit. Paulus vas electionia (Aet. 12) plusomnibus laboravit (1 Cor. xv) ; et quia fuit blaspherus, ut ipse fatetur, et persecutor (I Tim. 1), stigmata so Christi dicit in corpore sao circumferte (Gal. v1), notas videlicet infliotas per satisfactionem vite preterit. Horum ergo et nos reminiscamur ; et si nobis (ut scimus) per judicium sacerdotum donantur peceamina actuumm nostrorum, nequaquam tamen nobis parei ptemus, donee Deo ut dignum est, et hominibos quos lesimus, satis ciamus, scientes quanti Deus habeat servos suos, de B quibus dicit : Qui tangit vos, quasi gui langit pupil. lum ocuti mei (Zach. 11). Imo honorantes eos in qui- bus habitare Deum per fidem, cateraque bonoram operum exercitia noverimus, audiamus ab eo: Te benedicti Patris mei (Malth. xxv). Et tune ean eo Patre ejus et Spiritu saneto regnare mereamur, ipso auxiliante, cujus regnum et imperium sine fue permanct in szcula saculoram. Amen. ATNO DOMINI DoccLXXxvuT, HINCMARUS LAUDUNENSIS EPISCOPUS. NOTITIA HISTORICA IN HINCMARUM. (Ex ejusdem Vita, quam scripsit Collotius, compendiose collecta.) aL Hinemari junioris edueatio, studia, mores, Hinemaras janior, in agro Bononiensi natus, ma— tro Hincmartarchiepiscopi sore, pate nobis not de nomine, nobilibus, at non copiosis paren- tibus, matre amissa in ipso puerilie limine, in inom nutriendus, et bonis artibu tuendns convolavit. Admodum puero 1d contigisse oportuit, quando * linguam in qua natus est, adeo ignoravit, ut otiam in episcopata eam non’ solum Loqui, orrum nec intelligere, nisi per_interpretem i, Hane antem educationem somptibus ecclesiae emensis factam, atque adeo pecolisrem ejus fuisse clericum profitetur avunculns, quem Rhemensis Ecclesia ab iptis, ut ila dicam, cunabulis, dulci beni- gnilate nutrivit, et pannis infantia:eluit vique ezuit, @t-ad virum perduait, algue ad episcopatum provezit. ‘Animum puer attulit ad iacultates grammatiez poe- seosque propensum ; sed plane quales eo colebant tempora, ut in ejus epistolis et versibus videre est. Prouidit'se statin in puerilibus stadiis natara, no= Vitats,j ‘anitatis affectatrix, cam ram ofationis vetuslatem afectavit : cum sermonem * Hae et pralibavit, DIT. Cex plorium gentium linguis, tanquam cantonem, consarcinavit cum : verba impropria, veritate arares carentia, que nec ipse intelligebat, studiose conguisi i= ‘vit ad ostentationem Invito quidem avanculo et co- ercente, sed ne acriori reprehensione discendi ar- dorem “exstingueret, et jam tum. refractariolum us pravilaiis correctionem ad malt- Floris aialis temporiem remiltente. Sed in. €0 spe ‘sua elusum se demonstrat, cum in verbi unius eow- cleatione grammaticali per ipsam oblata, exprobrat jain opiscopo, de movo ejus utre grammaticn artis sm, et ponderationes verborum ebullire. Alque i solaacissaret, peccare in grammaticorum ait licere, ut pote scriptori ecelesiasticn, qui magna serio tractet : « Tibi autem, inquit, now rammatico, qui ut frondosa et condensa arbor fo- his; oruatus verboram phaleris debes incedere, et tua figmenta grandisonis pompare modis, et in om- lalis buccis grammaticas spamas D exspuere, hoc dicere non licebit, » Exstat earum in dicendo sordiuin non tenue vestigiam, in articals per Heddonem prepositum ad avunculam missis, in quibus barbariem putes collegisse de triviis et com Pilis. Praterea jus canonicum et decreta pontificia go deineeps in medium aducit auctor, ex Hincmari Rhemensis epistolis et opascai