Documenti di Didattica
Documenti di Professioni
Documenti di Cultura
ÍNDICE:
1° DECLINACIONES
2° ADJETIVOS
3° VERBOS
4° ORACIONES EN LENGUA LATINA
DECLINACIONES SUSTANTIVOS
Declinaciones 1º 2º 3º 4º 5º
TEMAS en “a” en “o” en “i” cons. en “u” en “e” Número
CASOS M- F M-F - N M-F - N M-F - N M - F
Nominativo a us-er-ir um vario us u es
Vocativo a e-er um us u es
Acusativo am um um em um u em
Sg.
Genitivo ae i is us ei
Dativo ae o i ui ei
Ablativo a o e-i u e
Nominativo ae i a es (i)a us ua es
Vocativo ae i a es (i)a us ua es
Acusativo as os a es (i)a us ua es
Pl.
Genitivo arum orum (i) um uum erum
Dativo is is ibus ubus-ibus ebus
Ablativo is is ibus ubus-ibus ebus
CASOS FUNCIONES
Nominativo - Modificador directo del núcleo del sujeto adjetivo
- Núcleo del Sujeto en el sujeto
- Aposición sustantivo
- Predicativo subjetivo en el predicado
Vocativo -Apelación
Acusativo -Objeto Directo sustantivo en el
-Circunstancial, algunos; encabezados por prep. de acus. sujeto
Genitivo -Complemento [en el suj.] (Castellano de + sustantivo) [En el pred.] modifica a
sustantivos y cumple la función general del sustantivo al cuál modifica.
Dativo -Objeto Indirecto prep. a/para + Sustantivo en el predicado
Ablativo -Circunstancial prep. + Sustantivo en el
-Complemento agente; (a, ab)→ si se refiere a pers. pred.
Búsqueda en el diccionario: nominativo singular; el genitivo es el caso que determina la declinación a la que
pertenece, género y significado.
Atender: → en todas las declinaciones los tres géneros se igualan en desinencia en genitivo, dativo y ablativo
singulares y plurales. → El neutro tiene la misma desinencia en los casos nominativos, vocativo y acusativo
para cada número.
PRIMERA DECLINACIÓN:
► ANOMALÍAS:
◙ Sólo se declinan en plural o carecen de singular los siguientes sustantivos: divitia-arum; nuptiae-arum;
epulae-arum;exsequiae-arum; habenae-arum; tenebrae-arum;reliquae-arum; insidiae-arum; blanditiae-arum;
minae-arum; angustiae-arum; indutiae-arum;Venetiae-arum;Thebae-arum; Siracusae-arum; Athenae-arum.
◙ Cambian de significado al cambiar de Nº o añaden otro:
◙ Los nombres: dea, filia, liberta, mula, asina que tienen el correspondiente masculino de la segunda
declinación, hacen el dativo y ablativo plurales en –abus. Estas formas se emplean cuando van unidas a sus
respectivos masculinos. Ej: filiabas, deabus, libertabus, mulabus, asinabus.
SEGUNDA DECLINACIÓN
► ANOMALÍAS:
◙ Se conservan en nombres de ciudades o islas pequeñas un locativo en –i, y en el caso de humi (en el
suelo) y belli (en la guerra).
◙ Algunos sustantivos pueden hacer el genitivo plural en –um: decentum, sestertium, barbarum en lugar de
barbarorum.
◙ Locus admite en pl. la posibilidad de un género neutro (locio, loca) sin perder la declinación del
masculino plural. También caelum (caeli, caela).
◙ Agnus, Deus, choros, tienen el vocativo igual que el nominativo.
◙ El vocativo de los sustantivos terminados en ius es i: filius, fili.
◙ Sólo se declinan en plural: Spolia, posteri, arma, festiva, liberi, Gemini, duperi, inferi, hiberna.
◙ Cambian de significado o añaden otro al cambiar de número.
Castrum-i: castillo, fortaleza Castra-orum: campamento militar
Impedimentum-i: impedimento Impedimenta-orum: equipaje
Auxilium-i: auxilio Auxilia-orum: tropas auxiliares
Cometium-i: comicio Comitia-orum: asamblea del pueblo
Liber-i: libre Liberi-orum: hijos
Posterus-i: posterior Posteri-orum: descendientes
Rostrum-i: pico de nave Rostra-orum: tribuna de las arengas
TERCERA DECLINACIÓN:
1º REGLA: para encontrar en el diccionario la palabra debo pasar dicha palabra al genitivo singular, puede
que mi diccionario me del genitivo singular con su repertorio del nominativo, en caso contrario debo hallar la
palabra que su genitivo coincida con la raíz de mi palabra.
Entonces: el genitivo singular me va a dar la raíz a partir de la cual voy a agregar las demás desinencias.
Papílio-onis: (m) mariposa.
N Papilio Singular Papiliones
V Papilio ╛ Papiliones
A Papilionem Papiliones
G Papilionis Papilionum
D Papilioni ╓ Papilionibus
A papilione Plural Papilionibus
2º REGLA: las palabras de género neutro van a tener la misma forma en nominativo, vocativo y acusativo.
Ej: corpus-oris: (n) cuerpo → corpus (nom. voc. acus.); corporis (gen.); corpori (dat.); corpore (abl.).
PARISÍLABO IMPARISÍLABO
Nº → SINGULAR PLURAL SINGULAR PLURAL
Casos ╖ Géneros M/F N M/F N M/F N M/F N
Nom. - - es ia - - es a
Voc. - - es ia - - es a
Acus. em - es ia em - es a
Gen. is is ium ium is is um um
Dat. i i ibus ium i i ibus ibus
Abl. i e/i ibus ium e/i e ibus ibus
◙ DEFINICIÓN: Las palabras parisílabas son aquellas que tienen la misma cantidad de sílabas en
nominativo sg. como en genitivo sg. definición.
● 3º REGLA: Las palabras parisílabas posiblemente declinen en ablativo singular en (i), si es neutra, en el
plural en (ia) y el genitivo para los tres géneros en (ium).
► ANOMALÍAS:
◙ Algunos sustantivos parisílabos femeninos con nominativo en (i) presentan el acusativo en (im) y el
ablativo singular en (i) en lugar de (e): Fabris, turris, puppis, tutsis, Neapolis, Securis, silis, Tiberis, navis,
vis, clavis.
◙ Los sustantivos parisílabos que indican parentesco y algunos otros presentan el genitivo plural en (um)
como los imparisílabos: pater, mater, frater, panis, sedes, apis, canis, iuvenis, senex, vates, volucris.
● 4º REGLA: Los sustantivos imparisílabos no coinciden en la cantidad de sílabas en nominativo y genitivo
singular.
► ANOMALÍAS:
◙ Los sustantivos imparisílabos que tienen dos consonantes antes de la terminación del caso genitivo (-is)
presentan un genitivo plural en (ium): urbs-urbis-urbium, dens-dentis-dentium, nox-noctis-noctum, os-
ossis-ossium.
◙ Los imparisílabos neutros que terminan en (–al) y en (–ar), hacen el genitivo plural en (ium): animal-
alis-animalium; exemplar-aris-exemplarium.
◙ A pesar de ser imparisílabos (y no tener doble consonante en la raíz) siguen la declinación que los
parisílabos: dos-dotis; fraus-fraudis; lis-litis; plebs-plebis.
◙ Luppiter-lovis; bos-bovis; senex-senis; iter-iteris; caro-carnis.
► ANOMALÍAS de 3º declinación:
◙ Hacen ablativo en (–e) y en (–i) los siguientes sustantivos: amnis ignis e imber.
CUARTA DECLINACIÓN:
► ANOMALÍAS:
◙ Algunos sustantivos terminados en (-cus), (-tus) y (-bus) tienen el dativo y ablativos plurales terminados
en (-ubus): genu-us: genibus o genubus, arcus, lacus, Quercus, specus, artus, partus, tribus, portus, acus, en
lugar de (-ibus), para no confundirse con otros sustantivos que se igualan en forma de la 3º declinación.
◙ El sustantivo tronitos es de género masculino en singular y neutro en plural.
◙ Domus mezcla la cuarta y la segunda declinaciones: sg. → domus (ac. gen.), domi (dat), domo (abl.); pl.
→ domus (nom.) domos (acus.), domuum (gen.) dominibus (dat. abl.). Domo: desde casa; Domi: (locativo)
en casa, en la paz; domun: a casa, hacia casa.
◙ Hay sustantivos que se fosilizaron en el caso ablativo singular (derivan de verbos) iussu (por orden de);
iniussu (sin orden); natu (de edad); ductu, rogata, infitias (negar); hortatu (por exhortación); mandatu (por
mandato de).
QUINTA DECLINACIÓN:
► Particularidades:
◙ Comúnmente se declina sólo en singular excepto res, rei que tiene declinación completa.
◙ Dies en plural es siempre masculino en singular puede ser masc. o fem.
◙ Los siguientes sustantivos admiten nominativo, vocativo y acusativo plurales: acies, efigies, facies,
glacies, species, spes.
◙ Meridies es un sustantivo masculino.
ADJETIVOS
Modificador del sustantivo
FUNCIONES SINTÁCTICAS
Predicativo
Núcleo
► PRIMERA CLASE DE ADJETIVOS
● ADJETIVOS de 3 terminaciones us – a – um
er – a – um de 1º y 2º declinaciones
Singular Plural
Casos ╖ Masculino Femenino Neutro Masculino Femenino Neutro
Nominativo Pulcher Pulchra Pulchrum Pulchri Pulchrae Pulchra
Vocativo Pulcher Pulchra Pulchrum Pulchri Pulchrae Pulchra
Acusativo Pulchrum Pulcram Pulchrum Pulchri Pulchras Pulchra
Genitivo Pulchri Pulchrae Pulchri Pulchros Pulchrarum Pulchrorum
Dativo Pulchro Pulchrae Pulchro Pulchrorum Pulchris Pulchris
Ablativo Pulchro Pulchra Pulchro Pulchris Pulchris Pulchris
◙ 1º TERMINACIÓN: solo tienen una forma en el nominativo singular para los tres géneros. En este caso su
enunciado es igual al de los sustantivos (nom.gen.) pero con la diferencia que no le asigna ningún género, pues
los adjetivos carecen de él.
Ej. Ingens – ntis (Sólo se da lo de una terminación en nominativo y vocativo)
Casos Masculino - Femenino Neutro Masculino – Neutro
╕ Femenino
Nominativo INGENS Sg. INGENTES INGENTIA
Vocativo INGENS INGENTES INGENTIA
Acusativo INGENTEM INGENS INGENTES INGENTIA
Genitivo INGENTIS Pl. INGENTIUM
Dativo INGENTI ╘ INGENTIBUS
Ablativo INGENTI INGENTIBUS
◙ 2º TERMINACIÓNES: tienen en el nominativo singular una terminación para masculino y femenino y otra
para el neutro. Ej: Fortis-e.
◙ 3º TERMINACIONES: presentan en el nominativo y vocativo singular una terminación para cada género.
Ej: hacer, acris, acre. Para el acusativo singular, el nominativo, vocativo y acusativo plurales, presentan dos
terminaciones, una terminación para masculino y femenino y otra para neutro. Para genitivo, dativo y ablativos
singulares y plurales existe una sola terminación de acuerdo con las desinencias establecidas de 3º declinación
para los tres géneros.
SINGULAR PLURAL
CASOS Masculino Femenino Neutro Masculino Femenino Neutro
Nominativo ACER ACRIS ACRE ACRES ACRIA
Vocativo ACER ACRIS ACRE ACRES ACRIA
Acusativo ACREM ACRE ACRES ACRIA
Genitivo ACRIS ACRIUM
Dativo ACRI ACRIBUS
Ablativo ACRI ACRIBUS
◙ Los adjetivos deben concordar con los sustantivos a los que modifican en CASO, GÉNERO y
NÚMERO pero no es una condición que coincidan en la declinación.
VERBOS
Diccionario: paradigma correspondiente → modo indicativo tiempo presente 1º persona singular, significado. Si
el verbo es irregular, el diccionario muestra la forma correspondiente para construir los tiempos perfectos.
DESINENCIA PERSONAL
ACTIVA PASIVA PRETÉRITO PERFECTO
m-o (o) r i
s ris isti
t tur it
mus mur imus
tis mini istis
nt ntur erunt- ere
INFECTUM
Pret. perfecto (alabé) Pret. Pluscuamperfecto (había Fut. perfecto (habré
alabado) alabado)
Pers. raíz tema desinencia raíz tema carac. tem. desin. raíz tema car. tm. des.
.
PRIMERA CONJUGACIÓN
1º Laud av i Laud av era m Laud av ero
2º Laud av isti Laud av era s Laud av eri s
3º Laud av it Laud av era t Laud av eri t
1º Laud av imus Laud av era mus Laud av eri mus
2º Laud av istis Laud av era tis Laud av eri tis
3º Laud av erunt Laud av era nt Laud av eri nt
SEGUNDA CONJUGACIÓN
1º Mon u i Mon u era m Mon u ero
2º Mon u isti Mon u era s Mon u eri s
3º Mon u it Mon u era t Mon u eri t
1º Mon u imus Mon u era mus Mon u eri mus
2º Mon u istis Mon u era tis Mon u eri tis
3º Mon u erunt Mon u era nt Mon u eri nt
TERCERA CONJUGACIÓN
1º Leg i Leg era m Leg ero
2º Leg isti Leg era s Leg eri s
3º Leg it Leg era t Leg eri t
1º Leg imus Leg era mus Leg eri mus
2º Leg istis Leg era tis Leg eri tis
3º Leg erunt Leg era nt Leg eri nt
CUARTA CONJUGACIÓN
1º Aud iv i Aud iv era m Aud iv ero
2º Aud iv isti Aud iv era s Aud iv eri s
3º Aud iv it Aud iv era t Aud iv eri t
1º Aud iv imus Aud iv era mus Aud iv eri mus
2º Aud iv istis Aud iv era tis Aud iv eri tis
3º Aud iv erunt Aud iv era nt Aud iv eri nt
PERFECTUM
TEXTO
Pulchrae rosae silvarum puellam valde delectant. Parva puella vias silvae amat. Sed nunc puella viam errat.
Tenebrae appropinquabant. Puella stellas spectat. Nunc stellae micant et puellae viam silvae monstrant.
Agricola puellam salutat. Agricola cervas sagittis captabat. Agricola puellae magnam cervam monstrat. Puella
parvam agricolarum casam intrat. Ancillae agricolarum escam puellae parant. Agricolae puellam et ancillas
multis fabulis delectabant.
-SEGUNDA DECLINACIÓN-
Bellum Troiae
Clarum oppidum Asiae Troia erat. Troiani oppidum incolebant atque cum Graecis pugnabant, nam
Graeci Troiam obsidebant. Belli causa Priami filius est, nam pulchram Graeciae feminam raptat et secum vehit.
Multi dei Graecos iuvabant. Multi populi deique Troianis quoque iuvabant. Graeci Troianique varia fortuna in
latis Troiae campis strenue pugnabant. Tandem Graeci Troiam dolo expugnant atque praeclaram victoriam
obtinent. Viros, feminas et pueros interficiunt aut capiunt. Oppidi tecta templaque ferro flammaque impie
delent.
Vestimenta Romanorum
Romanis onus multorum vestimentorum non placebat. Civis Romanus tunicam semper gerebat. In villa aut in
agris tunica satis erat; sed in urbe et in foro et in curia semper togam albam super tunicam induebant. Poetae
antiqui togam saepe laudant. Servi togas non habebant. Cives calceis ambulabant. Capite nudo laborabant, at in
longis itineribus petaso caput tegebant.
Con preposiciones
1) Profugit in provinciam atque inde Roman contendit.
2) Ego rus ibo, et ibi manebo.
3) Caesar magnis itineribus in hostium fines venit.
4) Consul ad hostem accessit.
5) Catilina ex curia donum venit.
6) Romae tum eram; postea Neapolim veni.
7) Sidera ab orto ad occasum suum cursum efficiunt.
8) Consul domo ad senatum venit.
9) Litteras Athenis Romam misi.
10) Vergilius poeta natus est in parvo vico, apud Mantuam.
11) Uno tempere quattuor locis pugnabatur; in Italia, in Hispania, in Macedonia atque in Sardinia.
12) Carthagine reges, Romae quotonnis consules erant; Spartae quinque ephori rem publicam administrabant; in
Creta autem decem cosmoe contra vim regiam cives suos defendebant.
13) Thebis in templo Herculis arma, quae in parietibus fuerant, humi invenerunt.
14) Antiqui Romani domi militiaeque bonos mores semper colebant.
15) E corporis vinculis, tanquam e carcere, supremo die animus evolat; itaque e vita laeti discedamus.
16) Pauci milites incertis itineribus per silvas ad Titum Labienum in hiberna perveniunt.
17) Breviore via in castra venerunt.