oeref#ele mJeeceercenejepeeb®es ®eefj$e

meYee<eevlejb

~~ Þeer®eefjleece=leced ~~
 uesKekeÀ

Heb. yeeHetµeem$eer keÀes[CeerkeÀj

 Dece=leefyebot
ÞeerieCesµeoÊeieg©Y³ees vece:~
DecejeK³eHegjs ®e ³eesefieveerJejoes ³eesefKeueoesefmle ³eesefieveer: ~ me ve=efmebnmejmJeleer ³eefleYe&ieJeevedcesefmle HejeJeje ieefle:~~ 1~~

YeieJeeved DeeefCe YeieJeodYekeÌle ³ee oesIeeb®eerner ®eefj$es, cevee®eer µeg×er Je µeebleer ³eebvee meejKeer®e Ghe³egkeÌle Deensle. ÞeerjIegveeLee®es jecee³eCe efpelekesÀ
Deevebooe³ekeÀ Deens eflelekesÀ®e l³eeleerue Þeernvegceeveeb®es megbojkeÀeb[ner DeeuneopevekeÀ Deens. µeem$e¢<ìerves Heenelee, jIegveeLe DeeefCe nvegceeve SkeÀ®e Deensle.
SkeÀ ªHe mJeeefcekeÀle&J³e J³ekeÌle keÀjCeejs Deens, lej ogmejs ªHe mesJekeÀe®es keÀle&J³e J³ekeÌle keÀjCeejs Deens. J³eJenejele cee$e mJeeceer Je mesJekeÀ ns efYeVe®e
jentve mJekeÀle&J³e keÀjerle jenCeej. leÊJele: l³eeb®ee DeYeso®e Deens.
³eÐeefÜYeteflecelmeÊJeb Þeerceogefpe&lecesJe Jee~ leÊeosJeeJeie®í lJeb cece lespeeWµemebYeJeced“ ³ee µueeskeÀele Demeeceev³e mesJekeÀ Je Demeeceev³e mJeeceer
oesvner efþkeÀeCeer SkeÀ®e F&µJejlespe keÀe³e& keÀjerle Demeu³ee®eer iJeener YeieJebleebveer efouesueer Deens.

Heb. yeeHetµeem$eer keÀes[CeerkeÀjebveer efueefnuesues ns Þeerve=efmebnmejmJeleer cenejepeeb®es ®eefj$e, ner®e leÊJeo=<ìer þsTve®e efueefnuesues efomeles. ³eecegUs, ns
®eefj$e SkeÀe DebOeÞeOo uesKekeÀeves efueefnues Deens, cnCetve l³eeyeÎue HeÀejmee efJe®eej keÀjC³ee®es keÀejCe veener Demes SkeÀeSkeÀer keÀesCeener ef®eefkeÀlmekeÀeuee
Jeeìu³eeme lees DeefJe®eej þjsue.

‘³eeJeppeerJeb $e³e: mesJ³e: Jesoevlees iegªjerµJej: ner YetefcekeÀe®e KeN³ee mesJekeÀe®eer µesJeìHe³e¥le Demeles. keÀejCe, ‘JeemegosJe: megJe&ce mekeÀueefceocenb
®e ner Je=Êeer l³ee cenelc³ee®eer Demeles. Demes Demetvener ‘Hee³eer®eer JeneCe Hee³eer®e yejer’ ³ee®e Je=Êeer®ee HeefjHees<e J³eJenejele l³eeb®eskeÀ[tve nesle jenelees.
³eeJeªve ‘JeemegosJe: meJe&ced-DenceefHe’ ³ee ¢<ìerves Heenlee ns YekeÌle JeemegosJemJe©He®e Deensle. ner DeYeso ¢<ìer yeeCeuesueer Demeleevee meJe& keÀle=&lJe l³ee®es®e
Deens. l³eecegUs ‘keÀeueesefmce ueeskeÀ#e³eke=ÀlÒeJe=×: ueeskeÀevmecenleg&efcenÒeJe=Êe:~ $eÝlesefHe lJeeb ve YeefJe<³eefvle meJex ³esJeefmLelee: ÒecegKes Oeele=&je<ì^e:’ Demes
JeemleJe meeceL³e&ÐeeslekeÀ YeieJeblee®es meebieCes mHe<ìHeCes Depeg&veeuee Deens. ceePee ceer®e meJe& mebnej keÀjCeej Deens. let iesueeme lejer lees Leebyet µekeÀCeej veener.
³eLeeLe& DebnkeÀej, HetCe& %eeveer Hegª<eeuee µeesYeCeeje®e Deens. keÀejCe meJe&keÀle=&lJe Jemlegle: l³ee®es®e Deens. HeCe ner HetCe& ¢<ìer Demetvener JejerueÒeceeCes
meJe&keÀle=&³egkeÌleHetCe& DenbkeÀeje®eer Yee<ee kesÀJnener ve keÀjlee, ‘µeeKeece=iem³e µeeKee³ee: µeeKeeb ievlegb Heje¬eÀce:~ ³elHegveue&efvIeleeWYeesefOe: ÒeYeeJees³eb ÒeYees leJe’
ner®e Yee<ee mJeeceerbpeJeU keÀe{tve, ‘peieer Oev³e lees oeme meJeexÊecee®ee’, ³ee ÒeceeCes oeme nesC³eele®e Oev³elee ceeveCeejs YeieJeodYekeÌle®e J³eJenej ¢<ìerves Þes<þ
þjle veenerle keÀe³e? DeeefCe Debleyee&¿e ner Je=Êeer þsJetve JeeieCeejs YekeÌle®e HetCe&%eeveer DeleSJe ‘%eeveerlJeelcewJe ces celeced’ ³ee Je®eveÒeceeCes YeieJelmJeªHe®e
Deensle. Þeerve=efmebnmejmJeleer cenejepe ³ee®e keÀesìerleerue nesles; cnCepes les YeieJeeved Demetvener YekeÌle nesles DeeefCe YekeÌle Demetvener YeieJeeved nesles. ns
µeem$eefvekeÀ<eeves Je Òel³e#e menJeemeeves peeCetve uesKekeÀeves ns ®eefj$e efueefnues Demeu³eeves ³eeuee efJeµes<e cenÊJe Deens.

Þeercenejepeeb®ee, HetCe& µece Je levcetue HetCe& %eeve ³eeb®ee ³eLeeLe& DevegYeJe Iesleuesueer ceb[Uer DeÐeeefHe Heg<keÀU®e Deensle. Demes Demetvener
‘³eleerìdmesefJeleeveboHeeoeype³egiceb meoe ces Ûefo mLeemvegleeb ³eeleg osJe, lJeef³e YeefÊebÀ ces JeOe&³e ogÛ&Êece F&µe veeµe³e Deµes<eced ³e®®e leJes<ìb lelkegÀª ceef³e Yees:
meJe&%e JekeÌlegcemeceLe&:’ ner DeeHeu³ee iegªosJeeb®es peJeU l³eeb®eer ÒeeLe&vee efvel³e ®eeuet Demes. ‘YekeÌl³eLe& keÀefuHeleb ÜwleceÜwleeoefHe megbojced’ ne megceOegj
YeÊeÀer%eevee®ee mebiece Þeercenejepeeb®es efþkeÀeCeer neslee. ³eecegUs ‘DeYe³eb meÊJemebµegef×%ee&ve³eesieJ³eJeefmLeefle:’ Fl³eeoer owJeermebHeÊeer®ee HetCe& efJekeÀeme l³eeb®es
efþkeÀeCeer Peeuesuee efometve ³esle Demes.

®eejner DeeÞeceOecee¥®es ³eLeeefJeOeer HeefjHeeueve Þeercenejepeebveer kesÀues Je ÞeeriegªmesJee keÀµeer keÀjeJeer nsner l³eebveer meJee¥vee oeKeJetve efoues. ns®e
‘iegªmesJee keÀLeb keÀe³ee& keÀLeb Jee ieg©efµe<³elee~ oefMe&lee oMe&Yetlee me ³eeb ke=ÀlJee ueYeles Hejced ~~ ³ee MueeskeÀele uesKekeÀebveer J³ekeÌle kesÀues Deens.
keÀce&, %eeve, ³eesie, YekeÌleer ³eeb®es Deeoµe&Yetle Demes Þeercenejepeeb®es ®eefj$e efueefnCeejs uesKekeÀ DeeefCe les ÒekeÀeefµele keÀjCeejs ÒekeÀeµekeÀ oesIesner
Oev³eJeeoeme Hee$e Deensle.
efpe%eemet meppeveebveer He. He. Þeerve=efmebnmejmJeleer oeref#ele mJeeceercenejepe ³eeb®³ee ¿ee ®eefj$ee®es ef®ebleve keÀªve ke=ÀleeLe& JneJes ner®e
meJexµJejepeJeU ÒeeLe&vee !
 Þeer®eefjleece=le
ÒemleeJevee
ÞeeroÊe: µejCeced~
meodiegªmcejCeb ³em³e ef®eÊes Hetp³e: me meJe&le:~
iegªveecemegOeeHeeveb ³em³e mees H³ecejes YeJesled ~~
meeceev³e peveeb®³ee ¢<ìerves meble-melHegª<eeb®³ee ®eefj$ee®es cenÊJe cegÎece JeCee&Jes Demes veener.
‘peiee®³ee keÀu³eeCee mebleeb®³ee efJeYetleer’ ns Je®eve meJe&Þegle Deens. ceveg<³ee®³ee FnHej keÀu³eeCee®es
HejcemeeOeve cnCepes Oece&, meceepee®eer OeejCee nerner Oecee&cegUs. ³ee Oecee&®es j#eCe meble-melHegª<e keÀjerle
Demeleele. efkebÀyengvee meble-melHegª<e ns mee#eele YeieJeledmJeªHe®e Demeleele; cnCetve®e l³eeb®³ee
me®®eefj$eeb®es ef®evleve ns ef®eÊemLew³ee&®es DeceesIe meeOeve þjles; ³eele µebkeÀe vener.
Deepe ³esLes, SkeÀe YeieJeledmJeªHe melHegª<ee®es ‘®eefjleece=le’ mesJevee®ee ³eesie Deeuee Deens; ner
F&µJejer ke=ÀHee nes³e.
ke=À<CeeleerjeJejerue megefJeK³eele ÞeeroÊe#es$e ve=efmebnJee[er ner DeveskeÀ ³eesi³eeb®eer, melHegª<eeb®eer
leHeesYetceer. ³ee YetceerceO³es®e Hejcenbme HeefjJe´epekeÀe®ee³e& ÞeerceodJeemegosJeevebo mejmJeleer ìWyes
mJeeceercenejepe - ne ÞeeroÊeÒeYet®ee ³eesefiejepe DeJeleej DeeefJeYet&le Peeuee.
ÞeermJeeceercenejepeeb®³ee ke=ÀHeeÒemeeoeves DeveskeÀ oÊeeJeleej efme× Peeues. Þeerve==efmebnmejmJeleer
oeref#elemJeeceer - ne Demee SkeÀ ef®eÊeekeÀ<e&keÀ oÊeeJeleej nes³e. Þeerefoef#ele mJeeceercenejepeevee l³eeb®³ee
HetJee&Þeceer efJeÐeee|Leoµesle®e Þeerieg©®ejCeeb®ee DeeÞe³e ueeYeuee. mebO³esHeemetve meJe& Dee®eejOecee¥®es Heeþ
l³eevee Þeeriegªbveer efoues; ³ee®ee Þeeriegªbveener meeLe& DeefYeceeve Jeeìs. Þeeriegªb®³ee Deveg%esves®e efJeJeenesÊej
l³eeveer µegkeÌueJe=Êeerves DeefiveGHeemevee kesÀueer; ³eLee¬eÀce Heeµejefnle nesTve mebv³eeme ûenCe keÀsuee. Heg{s
mee#eeled ÞeeroÊeÒeYetb®³ee Dee%esJeªve Þeeriegªbveer l³eebvee ob[ efouee DeeefCe Þeerve=efmebnmejmJeleer Demes veeJe
þsefJeues. Þeerve=efmebnmejmJeleer oeref#ele mJeeceercenejepe ns Þeerceod JeemegosJeevevo mejmJeleer
mJeeefce®ejCeeb®es SkeÀcesJe ob[er mebv³eemeer efµe<³e nesle ns O³eeveele þsJeC³eemeejKes Deens.

Þeer oeref#ele mJeeceercenejepe ns Þeeriegªb®³ee Dee%esves ve=efmebnJee[er ³esLes®e ÞeeroÊeÒeYetb®es GlmeJe,

GlmeJecetleea®eer Gheemevee keÀjerle jeefnues. ve=efmebnJee[er meceerHe ke=À<Ces®³ee HegJe& leerjeJej DecejeHetj ³esLes
ÞeerDecejsµJejemeefVeOe Þeeriegªb®³ee HeeogkeÀe mLeeHetve Þeerceod JeemegosJeevebomejmJeleer Heerþ efveef|ceues.
DeeefCe ³ee HeerþeceO³es®e Þeeriegªjef®ele meejs Jee*dce³e mebûeefnle kesÀues.
 Þeer®eefjleece=le
Þeerve=efmebnmejmJeleer oeref#ele mJeeceercenejepe ³eebb®eer iegªYekeÌleer efveªHece nesleer. Þeeriegªb®es l³eeb®³eeJejerue
Òescener efvejefleµe³e nesles. keÀesCeleener ûebLe efuentve Peeuee cnCepes ÒeLece l³eeb®eer uesKeer cetU Òele, les Þeer oeref#ele
mJeeceercenejepeeb®³eekeÀ[s HeeþJeerle. Þeerceod JeemegosJeevebomejmJeleer mJeeceercenejepeeb®eer Jee*dce³e mebHeoe
F&µJejer Demetve Þeeroeref#ele mJeeceercenejepeebveer Dene|veµe Þeeriegªb®³ee ³ee Jee*dce³ee®es®e ef®evleve kesÀues.

oeref#ele mJeeceercenejepeeb®³ee þe³eer ®ebêemeejKeer HetCe& Meevleer efJeuemes. lesLes $eÀesOee®eer Jeelee&ner veJnleer.
ÞeeroÊeÒemeeo DeeefCe Þeeriegªke=ÀHee ³ee³eesies les mJe³eb Þeeriegªmece Peeues. l³eevee Deelee meejs ‘Þeercenejepeeb®es
mee#eeled Òeefleefyebye’ Demes ³eLeeLe&lJeeves ceeveerle.
Þeerceod JeemegosJeevebomejmJeleer mJeeceer®ejCeeb®³ee ke=ÀHeevegûeneves efme× Demee ne ef®eÊeJesOekeÀ oÊeeJeleej
DeeefµJeve JeÐe meHleceer, µekesÀ 1849 ³ee efoveer De³eesO³ee ³esLes Þeerjece®ejCeer ueewefkeÀkeÀeLee&ves meceeHle Peeuee.

Deepe ³esLes ³ee YeieJeledmJeªHe Þeerve=efmebnmejmJeleer oeref#ele mJeeceercenejepeeb®es ‘®eefjleece=le’ meeoj

Deens. ³ee®eer j®evee Þeerve=efmebnJee[er ³esLeerue J³eglHeVe µeem$eefJeled, leHe:Hetle Hebef[le, HejceiegªYekeÌle yeeHetµeem$eer
keÀes[CeerkeÀj ³eebveer kesÀueer Deens. ³ee j®evesceO³es ÒeejbYeer ÞeermJeeceercenejepeeb®³ee Jevovee®es SkeÀeoµeÞueeskeÀeb®es
cebieue mlees$e Demetve ÒeOeeve ®eefjleece=le Heg{erue SkeÀµes one µueeskeÀebceOetve mebkeÀeref|lele nesles.

oef#eCe ceneje<ì^ele Jesoiebies®³ee leerjeJej MebkeÀjeHetj - meoueiee ³esLes Þeeroeref#ele mJeeceercenejepeeb®es

Dee®eejMeerue, ÞeeroÊeefÒe³e Demes HetJe&pe jenele nesles. F&MJejer mebkesÀleeves les ³eLeekeÀeue ve=efmebnJee[er ³esLes Deeues. ³ee
HegC³eMeerue HetJe&peeb®³ee leHee®es Þeeroef#ele mJeeceercenejepe ns ceveesnj HeÀue nes³e. ner meejer HegC³ekeÀLee
®eefjleece=lee®³ee Heefnu³ee yeeme<ì MueeskeÀebceOetve ce=og-ceOegj DeMeer Jeef|Ceueer Deens. ÞeermJeeceercenejepeeb®es MewMeJe,
Gheve³eve, meodiegª-DeeÞe³e, DeO³e³eve, mebv³eemeûenCe DeeefCe ob[-OeejCe ³eeb®es cevees%e oMe&ve Heg{erue HebOeje
MueeskeÀebceOetve nesles.
ÞeermJeeceercenejepeeb®ee ve=efmebnJee[erceOeerue cebieue efveJeeme, DecejeHetj ³esLeerue iegªHeerþe®eer mLeeHevee,
Yeejleeleerue meeN³ee HegC³e#es$eebceOeerue ÞeermJeeceer®ejCeeb®ee meb®eej, Þeerietªb®³ee keÀerefle&-Heefjceuee®ee Òemeeo,
l³eeb®³ee Òemeeoe®es cegkeÌle JeeìHe, DeeefCe ce³ee&oeHegª<eesÊece Þeerjece®ejCeer Sske̳e: Devle:keÀjCee®ee þeJe
IesCeeN³ee HeeJeve ®eefj$ekeÀLesves ®eefjleece=le HetCe& Peeues Deens.

cetU ®eefjleece=lee®eer j®evee ieerJee&Ce JeeCeerceO³es Demetve ûebLekeÀl³ee&ves l³ee®ee ceOegj Demee cejeþer
DevegJeeoner efouee Deens. ieerJee&Ce JeeCeer ner cetuele: efoJ³e JeeCeer, DeeefCe ³esLes JeC³e&efJe<e³e nener
efoJ³emJeªHee®ee, ne Dece=leefme×er ³eesie nes³e. ®eefjleece=leele ³ee®ee þe³eer þe³eer Òel³e³e ³esF&ue.
 Þeer®eefjleece=le
mepeue peueoJe=voes cevoces<e: Òe³eeefle~
efkeÀjefle ®e JeveceuHeb cebocebo peiepe&~~
ÒeJenefle HeJeceeve: Heeìueeceeso®eesj:~
ÒeYeJeefle Hejcesµees YekeÌleve<ìee|leOeerµees ~~ 61~~
ÞeermJeeceercenejepeeb®³ee DeJeleejmece³eer®es ns JeCe&ve ³eLeeLe& Demetve, iegªmesJee keÀLeb keÀe³ee& keÀLeb Jee
iegªefµe<³elee~ oe|Meleeççoµe&Yetlee mee ³eeb ke=À lJee ueYeles Hejced ~~ 89~~ ns, ÞeermJeeceercenejepeeb®³ee
®eefj$eeleerue jnm³ekeÀLeve Òel³e³ekeÀejkeÀ Deens. DeeefCe -

ieCenervees yeYetJeeLe iegCenerveesçefHe meJe&o:~

meieCeb megiegCeb osJeb Hetpe³eeceeme meJe&oced ~~ 100~~
ner JeeCeer Devle:keÀjCee®ee þeJe Iesles.
®eefjleece=lee®ee cejeþer DevJe³e DeeefCe DevegJeeo nener efJe<e³eevegªHe iebYeerj, ef®eÊeJesOekeÀ DeeefCe
YeeJeHeefjHees<ekeÀ Demee®e Deens.
ûebLekeÀl³ee¥®eer F&µJejefve<þe, HejceiegªYekeÌleer DeeefCe Þe×eµeerue Devle:keÀjCe ³eeb®es ns ®eefjleece=le
HekeÌJeHeÀue nes³e, ³eele µebkeÀe veener.
Þeerceod JeemegosJeevebomejmJeleer mJeeceer®ejCeeveer ÞeeroÊeÒeYet®es ®eefj$e JeefCe&Ceejer ‘ÞeeroÊeYeeJemegOeejme’
ner ceb$elegu³e efoJ³e j®evee kesÀueer Deens. Þeerceod mJeeceercenejepeeb®³ee ke=ÀHeeÒemeeoeves efme× Demee iegpe&jYetceOeerue
oÊeeJeleej Het. jbieDeJeOetle ³eebveer ‘JeemegosJeveecemegOee’ - ner Þeeriegªueeruee keÀLeve keÀjCeejer ke=Àleer efveefce&ueer
Deens. iegªYekeÌle yeeHetµeem$eer keÀes[CeerkeÀj ³eeb®³ee ³ee ‘®eefjleece=leeves’ ‘ÞeeroÊeYeeJemegOeejme’
‘ÞeerJeemegosJeveecemegOee’ ³ee j®eveeb®es mcejCe nesles.
Þeeriegª ns YeieJeblee®es DeleerJe cevees%e mJeªHe nes³e.l³eeb®³ee ®eefj$ee®es ef®evleve ns FnHejkeÀu³eeCemeeOekeÀ
þjles. ³ee ®eefjleece=leeves Deecne Jee®ekeÀebvee Deepe ns Yeei³e ÒeeHle Peeues Deens. ³eeb®es meejs Þes³e ûebLekeÀl³ee¥®es
DeeefCe ûebLee®es ÒekeÀeµekeÀ Þe×eµeerue Þeer. efµeJejece oÊee$e³e veeF&keÀ DeeefCe l³eeb®eer megkeÀv³ee ef®e. cebieue ³eeb®es.
®eefjleece=lee®es meejs Jee®ekeÀ ûebLekeÀles& Heb. yeeHetµeem$eer keÀes[CeerkeÀj DeeefCe ÒekeÀeµekeÀ veeF&keÀ efHeleeHeg$eer ³eeb®es
efvel³e $eÝCeer jenleerue.
³ee ®eefjleece=leemeejK³ee ÒeemeeefokeÀ j®evesJej ÒemleeJevee efueefnC³eeSJe{e ceePee DeefOekeÀej veener. ceePes
iegª®ejCe YeieJeledmJeªHe Het. iegUJeCeer cenejepe DeeefCe iegªlegu³e efJeÐeeJee®emHeleer ye´ïeÞeer ÞeeroÊecenejepe
keÀJeerµJej ³eeb®³ee ke=ÀHeeÒemeeoeves ne ÞeeriegªmesJes®ee ³eesie Deeuee. ceePes efHele=®ejCe leer. yeueJeble ³eceepeer
kegÀuekeÀCeea - kesÀªj - ³eebvee Þeerve=efmebnmejmJeleer oeref#ele mJeeceercenejepeeb®³ee oµe&veevegûene®ee ueeYe Peeuee
neslee. ns HegC³e®e Deepe ÒemeeoªHeeves ³ee ÒemleeJevesme keÀejCe þjues.
ÞeeroÊeÒeYet®eer, Þeeriegªb®eer ke=ÀHeeketÀce&o=<ìer meJee&bJej efvel³e DemeeJeer Demes ÒeeLe&tve ner DeuHemesJee
Þeeriegª®ejCeer mece&efHele keÀjerle Deens.
 Þeer®eefjleece=le
uesKekeÀe®es Ëodiele

He.He. ÞeerceÜemegosJeevebomejmJeleer ìWyesmJeeceer cenejepe ³eeb®es DeefÜleer³e HeÆefµe<³e He.He.

Þeercevve=efmebn mejmJeleer - oeref#ele mJeeceer cenejepe ³eeb®ee menJeeme Je mesJee Deece®³ee megowJeeves
ueneveHeCeeHeemetve®e ueeYeueer DeeefCe l³eeb®³ee meodiegCeer J³eefkeÌleceÊJeeves Deece®es ef®eÊe meJe&mJeer
DeeHeuesmes kesÀues, DeeefCe ns Þeer®eefj$e efueefnC³ee®eer ÒesjCee efoueer. Þeer®eefj$e efuentve yejs®e efoJeme
Peeues. Hejbleg les ÒeefleketÀue HeefjefmLeleercegUs pevelesmeceesj ³esT µekeÀues veener.
Hejbleg Þeercenejepeebveer®e ÒesjCee kesÀu³eeves Þeercenejepeeb®es cetUieeJe µebkeÀjeHegj-meoueiee
³esLeerue Deece®esmebyebOeer Je Þeercenejepeeb®es HejceYekeÌle Þeer. efµeJejece oÊee$e³e veeF&keÀ Je l³eeb®eer keÀv³ee
ef®e. kegÀ. cebieue ³ee oesIeebveer mesJeeyeg×erves ns ®eefj$e íeHeeJe³ee®es þjefJeues. ³eemeeþer oesIeeb®esner DeeYeej
ceeveu³eeefµeJee³e jenJele veener. l³eeb®³ee ³ee melkeÀe³ee&®es HeÀU Þeercenejepe l³eebvee osleerue®e.
ceePes yeeueefce$e Þeer. keÀJeerµJej ³eebveerner mvesneKeelej Je Þeer. kesÀªj ³eebveer lej Deece®eer
DeesUKe cnCepes vepejYesìner vemeleevee, ¿ee HegmlekeÀeuee ÒemleeJevee osTve l³ee®es cenÊJe Jee{Jeues
¿eeyeÎue uesKekeÀ l³eeb®ee $eÝCeer jenerue.
p³eeb®³ee ÒesjCesves Þeer®eefj$e efueefnues iesues l³ee meodiegª cenejepeeb®eer DeeCeKeerner ûebLeªHeeves
mesJee Ie[tve ³eeJeer efJevece´HeCeeves DeeefCe YeefÊeÀYeeJeeves F®íe keÀjlees.

ÒekeÀeefµekesÀ®es ceveesiele

Deepe ceuee Þeer oeref#elecenejepeeb®es ®eefj$e ÒekeÀeefµele keÀjleevee SkeÀ HeefJe$e keÀle&J³e kesÀu³ee®es
meceeOeeve Je Deevebo efceUle Deens.
Deece®³eekeÀ[tve cenejepeebvee ner mesJee keÀjJetve I³ee³e®eer nesleer ne efJe®eej ceveeuee megKeJeerle
Deens. keÀejCe Þeer oeref#elecenejepe cetU®es Deece®³ee cnCepes meoueiee ieeJe®es. l³eecegUs ceePes Je[erue Je
efµeJejece oÊee$es³e veeF&keÀ ns ner l³ebe®es YekeÌle Deensle. efµeJee³e cenejepeeb®³eeyeÎue Deece®³ee ceveele
efvejHes#e Þe×eYeeJe Deens. nîee HegmlekeÀe®es uesKekeÀ Heb. yeeHegµeem$eer keÀes[CeerkeÀj ns Deece®es peJeU®es
veelesJeeF&keÀ Je cenejepener l³eeb®³ee ieeJe®es®e. uesKekeÀ ®eebieues mebmke=Àle%e Je keÀJeer Deensle. l³eeb®es
mJele:®es mJeleb$e meeefnl³e ÒekeÀeefµele keÀjC³ee®ee ceeve ceeP³ee Jeeìîeeuee Deeuee ³ee®ee DeefYeceeve
Jeeìle Deens. HeCe ³eelener ÒesjCee cenjepeeb®eer®e. Deecner vegmeles efveefceÊecee$e!
 Þeer®eefjleece=le
ceer ÒekeÀeefµele kesÀuesues ns Heefnues®e HegmlekeÀ Demeu³eecegUs peiee®³ee yeepeejeleues DevegYeJee®es
Ieesì Depetve HeÀejmes IeµeeKeeueer iesues veenerle. l³eecegUs HegmlekeÀele keÀener ®egkeÀe ¿ee nesCeej®e. leefjner
®egkeÀebkeÀ[s ogue&#e keÀªve DeeHeCe ceesþîee ceveeves Deece®³ee HegmlekeÀe®es YejIeesme mJeeiele keÀªve l³ee®³ee
nîee melkeÀe³ee&uee Lees[eHeÀej neleYeej ueeJeeue Deµeer DeHes#ee.
Deece®³ee Òeele:mcejCeer³e cenejepeeb®es ns ®eefj$e pevelesmeceesj DeeCeC³ee®³ee keÀeceele DeveskeÀeb®es
menkeÀe³e& ceuee ueeYeues. vesnceer®³ee DeO³eeHeveµeerue keÀe³ee&le Deefleµe³e ieke&À Demetvener DeeojCeer³e
oÊeYekeÌle Þeer. keÀJeerµJej ³eebveer JesUele JesU keÀe{tve ®eefj$eeleerue DeefleceOegj Dece=leefyebot oeKeJetve
efoues.
Sme.Heer. keÀe@uespe®es ÒeeO³eeHekeÀ Þeer. kesÀªj ³eebveerner He.He. oeref#ele cenejepeeb®³ee ¿ee
®eefj$eeJej l³eeb®es efJe®eej efuentve efoues.
efkeÀueexmkeÀj Òesme, HegCes ³ee cegêCemebmLesves Deieoer Lees[îee keÀeUele ns ®eefj$e íeHetve efoues.
³ee ®eefj$eÒekeÀeµevee®³ee melkeÀe³ee&le p³ee p³ee oÊeYekeÌleebveer DeeefCe Flej meppeveebveer Deecneme
Òeeslmeenve efoues, meef$eÀ³e ceole kesÀueer, l³ee meJee¥®es ceer meevebo DeeYeej ceeveles.

He.He. ÞeerceVe=efmebnmejmJeleer oeref#elecenejepe ®eefjleelcekebÀ mleesl$eced

efvejkeÀejesçefHe meekeÀejes YetlJee YeÊeÀevHegHees<e n ~~

leb YekeÌleJelmeueb Jevos Þeerve=efmebnmejmJeleerced ~~1~~
jeceefJeÒemeglees ³esve peerefJelemleerLe& oevele:~~
leb YekeÌleJelmeueb Jevos Þeerve=efmebnmejmJeleerced ~~2~~
pegieeue³es leg ogiOee ieew: Hegveog&iOeJeleerke=Àlee ~~
leb YekeÌJelmeueb Jevos Þeerve=efmebnmejmJeleerced~~ 3~~
³es[gjeK³es Hegjs HetJeb& metef®ele: mJeer³e Deeiece:~~
leb YeÊeÀJelmeueb Jevos Þeerve=efmebnmejmJeleerced ~~ 4~~
efJe<e³eblJeefle ogyeexOeb mJeHves keÀLe³eefle mJe³eced~~
leb YekeÌleJelmeueb Jevos Þeerve=efmebnmejmJeleerced ~~5~~
DeeieleevogefJe&oiOeeved ³ees®ekeÀej YepeveefOe³eeved~~
leb YekeÌleJelmeueb Jevos Þeerve=efmebnmejmJeleerced ~~6~~,
vewkeÀ og:KeeefYeleHleeved efn YegefJe megK³eefle meJe&oe ~~
leb YekeÌleJelmeueb Jevos Þeerve=efmebnmejmJeleerced ~~ 7~~
 ³eesefieveermeefnleb oÊeb ÞeerHeerþb ®eecejsµJejced ~~ Þeer®eefjleece=le
ÒeemLeeHe³eÎsJeHegjs ³emleb Jevos Hegve: Hegve: ~~ 8~~
³eµemeeueb ®ekeÀejeçmeew efoiebleeved efn iegªefÒe³e: ~~
leb YekeÌleJelmeueb Jevos Þeerve=efmebnmejmJeleerced ~~9~~
mlees$esCeevesve ³e: keÀesefHe mleewefle Þeermeêgª cegoe~~
lem³e meJee&efCe HeeHeefve veµ³ebefle ÞeerÒemeeole: ~~ 10~~
ÞeeriegªoÊeªHeb efn yeeHegµecee& efoJeeefveµeced ~~
mleJeerefle ÒeekedÀ megHegC³esve leb Hee³eelmeodiegª: meoe ~~ 11~~

~~ Fefle Þeer®eefjleelcekebÀ mlees$eb mebHetCe&ced~~

~~ ÞeeriegªosJe oÊe ~~
~~ ÞeeroÊeeHe&Cecemleg ~~

~~ ÞeerieCesµe oÊeiegªY³ees vece: ~~

~~ efJepe³eles ve=efmebnmejmJeleer ~~
~~ He.He. ÞeerceVe=efmebnmejmJeleer oeref#elecenejepeeveeb
meYee<eeblej ®eefjleece=leced ~~

megOeeCe&Jebefle ³eÜe®ees jepeerJebefle ®e ³e¢Me :~~

v³ekeÌkeÀjesefle megOeemegefblbe ³evcegKeb Meejob cegoe ~~ 1~~
p³eeb®es Yee<eCe Dece=leeÒeceeCes ceOegj Deens. les ÞeJeCe keÀjCeeN³eeuee Dece=lemeeiejele®e DeeHeCe efJenej keÀjlees
Demes Jeeìles, pes Òesceeves Heent ueeieues Demelee ueeskeÀebvee keÀceueJeveele ¬eÀer[e keÀjerle Deenesle Demes Jeeìles DeeefCe p³eeb®es
cegKeejefJebo Heentve µejlkeÀeue®ee HeewefCe&ces®ee HetCe& ®ebêner DeefOekeÀ ÒemeVe Deens Demes Jeeìle veener. keÀejCe p³eeb®es HeenCes,
p³eeb®es Yee<eCe Je p³eeb®es oµe&ve osne®es efJemcejCe keÀªve osCeejs Demes Deefleµe³e Deevebooe³ekeÀ Deens.
ceboefmcelecegKeebYeespe kegbÀ[erob[keÀjebyegpeced ~~
ve=efmebn³eefle jepeb leb Jee Jebos OeerefJeµeg׳es ~~ 2~~
mebHetCe& owJeermebHeÊeer ÒeeHle Peeu³eecegUs p³eeb®es cegKekeÀceue cebonem³eeves Je ÒemeVelesves jceCeer³e Deens. DeeefCe
p³eeb®³ee neleeceO³es ³eesieob[ Je peueHetCe& keÀceb[uet Deens Deµee Þeer ³eeflemeeJe&Yeewce Þeerve=efmebnmejmJeleer-
oeref#elemJeeceercenejepeebvee; og<ì Jeemeves®ee veeµe nesTve yeg×er efvece&ue, µeg× JneJeer ³eemeeþer JeejbJeej Òesceeves, Deeojeves
DeeefCe YeefkeÌleYeeJeeves vecemkeÀej keÀjlees. nslet ne®e keÀer peesHe³e¥le keÀeef³ekeÀ, Jeeef®ekeÀ Je ceeveefmekeÀ HeeHee®ejCeeves ceefueve
Peeuesueer yeg×er µeg× Peeueer veener, leesHe³e¥le Deecne mebmeejeefJe<e³eer efpeJeeb®eer ÒeJe=Êeer F&µJejeOevesmeeþer nesCeej veener,
cnCetve ns vecemkeÀejªHe cebieue keÀªve Þeer®eefj$eeme DeejbYe keÀjlees.
 Þeer®eefjleece=le
ns vecemkeÀejªHe cebieue efveefJe&Ive HeefjmeceeHleer®esner ÒecegKe keÀejCe Deens. ³eemeeþer ÒeLece oesve µueeskeÀebveer cebieue
kesÀues Deens.
ÞeerJesoiebiee ÒeefLeleeçeflelegbiee ~ ®eb®eÊejbieeççefÞele Heeb[gjbiee~~
meJee&çIeYebieeçç¢le meeOegmebiee ~ efJejepelesçlees peieogÊeceebiee ~~ 3~~
Jesoiebiee veeJee®eer SkeÀ veoer Deens. leer HeeHe, leeHe DeeefCe owv³e ³eeb®ee veeµe keÀjles. ÞeerJ³eemecen<eer&Rveer
Jesoceenelc³e efueefnues. l³eele Jesoiebies®es efkeÀleer cenÊJe Deens les JeefCe&ues Deens. les Jesoceenelc³e Þeer
mkebÀoHegjeCeele ÒeefmeOo Deens. ³ee veoer®³ee leerjeJej ÞeerªefkeÌceCeer-Heeb[gjbie Òesceeves ³esTve keÀe³ece jeefnues
Deensle. ³ee veoer®³ee Hee$eele ceesþceesþîee ueeìeb®es vele&ve megª Peeues cnCepes veoer HeÀej®e jceCeer³e efomeles. ob[ies
IejeC³eeleerue HegC³eHegª<e Þeer ÞeerHeeomJeeceer Je Leesj Leesj melHegª<e ³ee veoer®³ee leerjeJej DeeÞece yeebOetve jeefnues
Deensle. ³eemleJe ³ee Yeejleele ner Jesoiebiee veoer Þes<þ ieCeueer Deens. Jesoiebiee cnCepes Yeejlee®ee efµejesYeeie®e
Deens.
leÊeerjs µeesYeles mec³ekedÀ #es$eb ÞeerµebkeÀjeHegjced ~~
HegjeCeJeef|Celeb efoJ³eb osJeef|<eieCecebef[lece ~~ 4~~
³ee veoer®es leerjeJej ÞeerµebkeÀjeHetj, meO³ee meoueiee Demes veeJe Demeuesues HegjeCeÒeefme× HegC³e#es$e Deens.
les HeÀej®e jc³e, osJeveiejermeejKes Deens. ³ee #esl$eele meoe®eejmebHeVe JewefokeÀ, µeem$eer, p³eesefle<eer nesles, DeeefCe
les ceesþs Òeefme× efJeÜeve nesles. efkeÀl³eskeÀ melHegª<emeg×e Jemeleer keÀªve jeefnues Deensle. ³esLes DeO³e³eve Je
DeO³eeHeve ®eeueeJes Je JesoefJeÐee Je µeem$es ³eeb®eer DeO³e³eve Je DeO³eeHeve-HejbHeje efpeJeble jeneJeer, ueeskeÀebveer ³ee
efµeJee³e Dev³e J³eJemee³e keÀª ve³es ³eemeeþer jepeeves efJeÜeve ueeskeÀeb®³ee GHepeerefJekesÀkeÀefjlee ceeCekeÀeHetj ieeJe
³esLeerue ueeskeÀebvee Fveece efoues Deens. meouei³eeleerue JewefokeÀ, µeem$eer, p³eesefle<eer DeeefCe Deefivenes$eer HeÀej Òeefme×
nesles.
³e$eeç<ìleerLee&efve megefmeef×oeefve ~
mebefle ef$eueeske̳eeb Keueg keÀeceoeefve ~~
¢<ìdJewJe ke=Àlmveeefve megefJeÞegleeefve ~
efkeÀce$e ef®e$eb Hejcees#eoeefve ~~ 5~~
³ee #es$eele Deeþ leerLex Deensle. leer meJe&$e Òeefme× Deensle. leer meJe& ceve:keÀecevee HetCe& keÀjC³eeefJe<e³eer
K³eeleveece Deensle. ³ee De<ìleerLee&¥®es ceenelc³e Demes Deens keÀer kesÀJeU leerLe&oµe&veeves ceveesjLe HetCe& nesleele, lej
ceie leerLee&le mveeve, leerLe&peueHeeve, leerLe&Hetpeve meodYeeJeeves kesÀues Demelee HejcekeÀu³eeCe keÀe nesCeej veener?
efveefµ®ele nesF&ue ³eele Deeµ®e³e& veener Je µebkeÀe HeCe cegUer®e veener.
lel$e meeLex oeref#eleeK³esçvJe³esçYetledefÜpemeÊece:~~
owJeermebHelmecee³egkeÌlees oÊeYeefkeÌleHeje³eCe: ~~ 6~~
 Þeer®eefjleece=le

³ee®e #es$eele veeJeeÒeceeCes DevegªHe Deµee Leesj Je HeefJe$e oeref#elekegÀueele SkeÀe Yeei³eµeeueer
HegC³eHegª<ee®ee pevce Peeuee. lees DeeHeues Dee®ejCe µeg× þsJeer. keÀce&ceeiee&Jej efJeµJeeme þsJetve lees ÞeeroÊeÒeYetb®³ee
Gheemevesle vesnceer ie{tve iesuesuee Demes.
JeCee&Þeceeçç®eej³egle: me YeefkeÌleceeved ~
³el$eefmLele: mJeer³eo³eeê&o=ef<ìceeve ~~
leb ê<ìgkeÀece: ÒeefleHeewef|Ceceb meoe~
cegoe mecee³eeefle ve=efmebnJeeefìkeÀeced ~~ 7~~
JeCee&ÞeceOecee&®es lees ³eLeeefJeOeer Deveg<þeve keÀjerle Demes. DeeefCe YekeÌleerves ÞeeroÊecenejepeeb®eer Gheemevee
keÀjer Je ÞeerµebkeÀjeHegjele-meouei³eele®e-meceeOeeveeves jenele neslee. HeCe efJeµes<e cnCepes lees Yeei³eµeeueer
oÊecenejepeeb®ee DeeJe[lee YekeÌle Òel³eskeÀ Heewef|Cecesuee DeeHeu³ee ÒesceU YekeÌlee®es ceveesjLe HetCe& keÀjC³eemeeþer
ÒeYet pesLes jeefnues Deensle l³ee, Þeerve=efmebnJee[erme Hee³eer®e ÞeeroÊeoµe&veeuee peele neslee. HeÀej keÀe³e, les l³ee®es
Je´le®e nesles. Jee[erme peeC³ee®ee efve³ece l³eeveer keÀOeerner cees[uee veener. Jee[erme peeJes, osJee®³ee ceveesnj
HeeogkeÀebmeceesj®e mveeve keÀjeJes, Þeer®³ee HeeogkeÀebJej YeefkeÌleYeeJeeves HeeCeer IeeueeJes, ef$ekeÀeU ÞeeroÊeHetpes®es JesUer
GHeefmLele jeneJes, HeeueKeer®ee meesnUe HeeneJee, l³ee JesUer ®eewjer efkebÀJee cees®e&ue JeejeJes, HeeueKeer mebHelee®e osJes
cnCeeJes, Deµeer meJe& ÒekeÀej®eer mesJee lees keÀjerle Demes. ³ee efve³eceeble l³eeves keÀOeerner Deblej He[t efoues veener.
mJe³ebmebHeeefolee ³esve meev³eLee& oeref#eleeefYeOee ~~
³eodYeefkeÌlemegueYees oÊees ogue&YeesieYe&ieesH³eYetled ~~ 8~~
Deµee ÒekeÀejeves ÞeeroÊemesJesves Je mJele:®³ee HeefJe$e Oecee&®ejCeeves l³eebveer oeref#ele ns veeJe efceUefJeues nesles.
Deefivenes$eer Demeu³eeves l³eebveer ³e%e kesÀu³eecegUs oeref#ele veeJe mebHeeove kesÀues DeeefCe ÒeYegmesJes®eer oer#ee
Iesleu³eekeÀejCeeves oeref#ele veeJe efceUefJeues. oesvner yeepetbveer oeref#ele veeJe DevJeLe&keÀ nesles. l³eebveer ogue&Ye Demes
oÊeÒeYet DeeHeu³ee GlkeÀì YeefkeÌleYeJeeves megueYe kesÀues. cnCepes efveiegCe Je efvejekeÀej Demetvener ÞeeroÊecenejepe
l³eeb®³ee Jebµeeleerue Hejce meeOJeer®es Gojer meiegCe Je meekeÀej nesTve ieYe&ªHeeves jeefnues.
SbJe ieles<eg keÀeues<eg ÒeeHeleb og:mene peje~~
leLeeH³ekebÀ efJe<e¿eemeew Òee³eefle efn Je´leeojeled ~~ 9~~
³eeÒeceeCes keÀener keÀeue ueesìuee. veblej ³ee efÜpeÞes<þeuee $eemeoe³ekeÀ Deµeer Je=×eJemLee ÒeeHle Peeueer,
lejer og:Ke menve keÀjeJes HeCe Jee[eruee peeJes®e. ÞeeroÊeoµe&veeslkebÀþe nesleer, DeeefCe efve³ecener neslee cnCetve®e peeCes
nesle nesles.
 Þeer®eefjleece=le
DeLewkeÀoeççveo³egle: meeq®®eoeveboceܳeced ~~
ceveesnjb oÊeHeob efo¢#ege|vepeieecen ~~ 10~~
vesnceerÒeceeCes Jee[erme peeC³ee®ee $eÀce ®eeuet®e neslee. SkeÀoe les efÜpeesÊece Deevebefole Deble:keÀjCeeves
efvel³ee®ee meJe³eervegmeej meef®®eoevebo ÞeeroÊeiegªb®³ee ceveesnj HeeogkesÀ®³ee oµe&veemeeþer meouei³eentve Jee[erme
efveIeeues. Je=×HeCeecegUs Hee³eer ®eeuele peeCes keÀ<ìÒeo nesle nesles, lejer ÞeeroÊeoµe&vee®eer GlkebÀþe Heo³ee$es®es og:Ke
Jeeìt osle veJnleer.
ie®ívHeefLe pe³evole oÊe oÊesefle meeojced ~~
Deememeeoeµegleb ke=À<Cee Heb®eiebieemegmebiececed ~~ 11~~
peelee peelee Jeeìsle ’ÞeeroÊe pe³e oÊe, pe³e pe³e oÊe“,’vecees YeieJeles oÊee$es³ee³e“ Demee
ÞeeroÊeveececeb$e cegKeeves ®eeuet®e neslee. Demes veecemcejCe keÀjerle keÀjerle les oeref#elekegÀueYet<eCe efÜpeÞes<þ
Þeerke=À<Cee Je Heb®eiebiee ³eeb®³ee HeefJe$e mebieceeJej Jee[er#es$eele ³esTve Heesnes®eues. ³ee mebieceleerLe&mveevee®es HegC³e
efkeÀleer Deens. les ÞeerJ³eemecen<eebr&veer Þeerke=À<Cee ceenelc³e ³ee ûebLeele meefJemlej Jee|Ceues Deens. leLeeefHe ³ee
oeref#eleeb®ee efve³ece ÞeerHeeogkesÀmeceesj®e mveeve keÀjC³ee®ee neslee. HeCe Je=×HeCeeves ®eeuetve oceuesues oeref#ele
mebieceeJej Deeues DeeefCe Leebyeues
.
¢<ìdJeeefleHetleb efJeÒeesçmeew Hejb meewK³eceJeeHen ~~
vevele& osnb efJemce=l³e oÊemcejCelelHej: ~~12~~
Demee ne DeefleHeefJe$e mebiece Heenlee#eCeer l³eebvee Deefleµe³e Deevebo Peeuee. F<ì ueeYe Peeu³eecegUs lej
HeÀej®e meceeOeeve Jeeìues. DeeefCe les efÜpeÞes<þ ÞeeroÊeveecemcejCeele jbietve iesues. les FlekesÀ l³eele le}Áerve Peeues
keÀer ³ee Heeb®eYeewleerkeÀ osne®esner mcejCe l³eebvee jeefnues veener. DeeefCe les HejceYekeÌleerveW vee®et ueeieues. Fef®íle
HeÀU efceUeues cnCepes efceUefJeC³eemeeþer Peeuesu³ee keÀ<ìe®es keÀener®e Jeeìle veener.

DeJees®elHejcebÒescCee #es$eceenlc³ecegÊececed ~~
Denes ! Oev³eesçefle Oev³eesçnb Heµ³eec³eÐe megogue&Yeced ~~ 13~~
veblej keÀener JesUeves les HejceYekeÌle oeref#eleÞes<þ µeeble Peeues. DeeefCe l³eebveer Þeerve=efmebnJee[er Je leerLe& ³eeb®es
ceenelc³e DeeHeu³ee ue#eele DeeCeues. les yeesuet ueeieues, ‘Denes! ns Þeerve=efmebnJee[er #es$e Je mebiecemLeeve efkeÀleer
HeefJe$e DeeefCe jceCeer³e Deens! ³eeb®³ee oµe&veeves ceer Oev³e Peeuees. Deefleµe³e Oev³e Oev³e Deens ceer. osJeebveeosKeerue
ogue&Ye, ve Ie[Ceejs Demes Þeer#es$eoµe&ve Ie[ues. ns ceeP³ee HetJe& HegC³ee®es®e HeÀU Deens ns efve:meµeb³e Kejs.
 Þeer®eefjleece=le
ke=À<CeeJesCeer meJe&leveg: Heb®eiebieemeceefvJelee ~~
³e$e ÞeeroÊemeb®eej: HeeJeveb efkeÀcele: Hejced ~~ 14~~
Þeerke=À<CeeJesCeer efkeÀleer HeefJe$elece veoer Deens. Þeerke=À<Cee veoer mee#eeled efJe<CeggªHe DeeefCe JesCeer veoer
ÞeerµebkeÀjªHe Deens. ³ee oesvner veÐee SkeÀªHeeves-DeefYeVeHeCeeves efomeleele. cnCetve®e ke=À<Cesuee kesÀJeU ke=À<Cee
Demes veeJe vemetve efleuee Þeerke=À<CeeJesCeer Demes cnCeleele. Deµee ³ee oesve veÐee Je Heb®eiebiee-Hee®e veÐeeb®es Demes meele
veÐeeb®es ceerueve ³ee #es$eer Peeues Deens. DeeCeKeer efJeµes<e ne keÀer ÞeeroÊee®es DeeJe[les ÒecegKe mLeeve ns®e Deens.
Deemecebleele Þeeriegªcetleea®ee meb®eej Peeu³eeves l³eeb®³ee ®ejCejpe:keÀCeebveer ner Yetceer Del³eble HeefJe$e Peeueer Deens.
ceie ³ee mLeeveeHes#ee DeefOekeÀ HeefJe$e Je Þes<þ Demes peieele ogmejs keÀe³e Deens? ns®e meJe& #es$eebHes#ee DeeefCe
leerLeeb&Hes#ee Þes<þlece nes³e.
megj<eea meeOeJees efvel³eb efveJemebefle ³eLeemegKeced ~~
les<eeb HegC³eeÞecee ³e$e efJejepevles cenelceveeced ~~ 15~~
HeefJe$elece Deµee ³ee Þeerke=À<CeeJesCeer leerjeJej osJe<eea, jepe<eea, ceneved leHemJeer, meeOet DeeefCe Oece&efve<þ
ueeskeÀ ceesþîee Deeveboeves-megKeeves jenleele. FlekesÀ®e veJns lej l³eebveer DeeHeues HegC³eeÞecener HeCe Þeerke=À<CeeJesCeer
leerjeJej®e keÀe³ece jenC³eemeeþer Leeìues Deensle. l³eecegUs Þeerve=efmebnJee[er#es$e ns Òel³e#e YetJewkegbÀþHeerþ®e nesTve
jeefnues Deens.
³eefmcevceneefvle leerLee&efve µegkeÌueeoerefve efJeYeebefle ®e ~~
meJee&IeewIenjb ef#eÒeb HeeJeveb efkeÀcele: Hejced ~~16~~
³ee®e Þeer ke=À<CeeJesCeer leerjeJej µegkeÌueeoer Deeþ leerLex Deensle. leer HeÀej®e jceCeer³e Je Del³eble HeefJe$e
Deensle. leer meJe& ceneHeelekesÀ, GHeHeelekesÀ Je keÀeef³ekeÀ, Jeeef®ekeÀ Je ceeveefmekeÀ HeelekeÀeb®ee veeµe keÀjCeejer Deµeer®e
Deensle. HeÀej keÀe³e ³ee leerLee&b®es kesÀJeU oµe&ve Peeues lej mecemle HeelekesÀ ve<ì nesleele. lej ceie Òel³e#e mveeve Je
leerLe&peueHeeve Ie[ues Demelee meJe& HeeHeeb®ee veeµe nesF&ue®e nesF&ue ³eele µebkeÀe Je Deeµ®e³e& veener. cnCetve ³ee
#es$eeHes#ee peieele keÀesCeles #es$e HeefJe$e DemeCeej veener®e.

efveJeemekeÀebef#eCe: meJex %eeefveveesçefHe efJeceesefnlee: ~~

ve=efmebnJeeefìkeÀe³eeb leg HeeJeveb efkeÀcele: Hejced ~~17~~
³ee #es$eele JeemleJ³e-jenCes Ie[eJes Demes ceesþsceesþs ueeskeÀ, %eeveer ueeskeÀner F®íe keÀjleele. FlekesÀ les ³ee
mLeeveeJej ceesefnle Peeues keÀer les ³ee®e efþkeÀeCeer ³esTve jeefnues Deensle. DeÜwleele HejcesµJeje®³ee SkeÀHeCeele
nesCeeje Deevebo ³ee #es$eele efceUCeeN³ee DeeveboeHeg{s keÀener®e veener. Heb®eceHegª<eeLee&le efceUCeeje Deevebo ³ee
mLeeveele menpe efveJeeme kesÀu³eeves efceUlees. ceie peieele ³eeHes#ee HeefJe$e Je Þes<þ Demes keÀe³e Deens?
 HeeHeleeHeeefYeleHleeveeb oµe&veeosJe µeebefleoced ~~
Þeer®eefjleece=le
ÞeeroÊejepeOeeveerefle HeeJeveb efkeÀcele: Hejced ~~18~~
³ee leerLe&jepee®³ee oµe&veeves lelkeÀeU meJe& efpeJeeb®eer mecemle HeelekesÀ lej otj nesleele®e efµeJee³e
DeeO³eeeflcekeÀ, DeeefOeowefJekeÀ Je DeeefOeYeeweflekeÀ ef$eleeHener peUtve peeleele. ef®eÊe keÀmes µeeble nesles. DeHetJe& DeeefCe
DeJeCe&veer³e meceeOeeve ueeYeles. jepeeefOejepe ÞeeroÊecenejepeeb®eer ef®ejkeÀeue Jeeme keÀjC³ee®eer ner HegC³eYetceer
DeeefCe DeeJe[leer jepeOeeveer Deens. jepee pemee DeeHeu³ee efÒe³e jepeOeeveerle DeeHeu³ee efmebnemeveeJej DeefOeef<þle
neslees Je Òepeepeveeb®eer ieeNneCeer SskeÀlees DeeefCe l³eeb®eer og:Kes otj keÀjlees; leÜled ÞeeroÊecenejepe ³ee
ve=efmebnJee[erle efmebnemeveeJej yemeues Deensle. DeeefCe les YetleÒesleefHeµee®®eeoer meJe& Heer[e-meebmeeefjkeÀ ³eelevee ve<ì
keÀjleele Je DeeHeu³ee YekeÌleebvee megKece³e keÀjleele. cnCetve ³eemeejKes HeefJe$elece mLeeve peieele veener. meJe&
leerLe&#es$eeble ns Deûesmej Deens.
De<ìleerLe&mecee³egkeÌlecesleÊeerLeb& megefJeÞegleced ~~
keÀesçefHe leÜCe&ves µekeÌle: keÀe keÀLeevegmleg meJe&µe: ~~ 19 ~~
ÞeervejmeesyeeJee[er ns #es$e De<ìleerLee¥veer Deuebke=Àle, megµeesefYele Peeues Deens. ³ee HegC³eYetceerJej
Þeerke=À<CeeJesCeer veoer oef#eCeeefYecegKe-oef#eCe efoµeskeÀ[s Jeenles-peeles. eflekeÀ[s peeC³ee®es keÀejCe ³eceHegjer
oef#eCesuee Deens. Þeerke=À<CeJesCeer®es ceveele Demes Deeues keÀer DeeHeCe DeeHeu³ee leerjeJej Demeuesu³ee meJe&
peerJepeletbvee Gתve veslees Demes Demelee, ³eceOecee&ves DeeHeu³ee leerjeJejerue keÀesCeer ³eceHegjeruee vesues keÀe³e? les
HeenC³eemeeþer DeeefCe vesues Demeu³eeme l³ee®ee ³eceOecee&uee peeye efJe®eejC³eemeeþer®e keÀer keÀe³e leer oef#eCe
efoµeskeÀ[s peeles. efkeÀleer keÀveJeeUt Deens DeeHeueer Þeerke=À<CeeJesCeerceelee! Demes ns HeefJe$e #es$e DeKeb[ Yeejleele
meJe&Þegle megÒeefme× Deens. ³ee®es ceenelc³e JeCe&ve keÀjC³eeme ye´ïeosJener DemeceLe& Deens. lej ceie ceveg<³e keÀmes
JeCe&ve keÀª µekesÀue? keÀª µekeÀCeej veener.

Fefle mlegJev#esl$eHeob ÒeeLe&³eeceeme meodiegªced ~~

YeeJeieodieoJeekedÀ YekeÌlees oÊeÒeCe³eefJeJnue: ~~20~~
Deµeer l³ee oeref#eleÞes<þeves #es$ee®eer cenleer Jee|Ceueer Je ÞeeroÊeÒesceeves les Jes[s®e Peeues. kebÀþ meodieefole
Peeuee. leeW[eletve µeyo HegÀìsvee, Je=Êeer levce³e Peeueer. veblej ceveele efJe®eej kesÀuee, Deelee efve³eceeÒeceeCes
ÞeeroÊeHeeogkesÀmeceesj mveeve Ie[Ces µeke̳e veener. Heo³ee$esves DeeefCe Je=×HeCeeves $eeCe jeefnues veener. keÀe³e keÀjeJes
keÀener meg®ele veener, ³ee mebkeÀìeletve mees[efJeCeejs SkeÀ ÞeeroÊecenejepe®e meceLe& Deensle. l³eebvee®e DeeUJeeJes. les
l³eebvee Devev³eYeeJeeves µejCe Deeues Je ÞeeroÊeÒeeLe&vesme DeejbYe kesÀuee.

YeefJe<³eefle keÀoe oÊe! oµe&veb leJe ogue&Yeced ~~

Heefle<³eefle! veg ceÎsnmlJeoer³es HeoHebkeÀpes ~~21~~
ns ÒeYeg! YekeÌleJelmeuee! ÞeeroÊeiegjes! DeeHeues HejceHeeJeve oµe&ve kesÀJne Je keÀmes nesCeej? ceePee osn
 Þeer®eefjleece=le
DeeHeu³ee ®ejCekeÀceueeJej He[sue keÀe³e? Deelee keÌuesµe menve nesle veenerle, ®eeueCes Deµeke̳e Peeues Deens; ceie
DeeHeu³ee jceCeer³e Je ceveesnj HeeogkesÀmeceesj ³esTve oµe&ve keÀmes nesCeej? mveeve lej µeke̳e®e veener! oeref#eleebvee
Deµeer Þeeroµe&vee®eer leUceU ueeietve jeefnueer.

De³ecesJe Hejes ueeYees ve=Ceeb osnYe=leeb Keueg ~~

µeke̳eles lelkeÀLeb veeLe ! ogjeHeb ÒeefleYeeefle ces ~~22~~
osnOeejer ceeveJeeb®ee ne®e Hejce ueeYe Deens. lees cnCepes ÞeeroÊeoµe&ve nes³e. osJee! DeeHeues oµe&ve mJeieea³e
osJeebveener ogefce&U Deens. lesosKeerue legce®³ee oµe&vee®eer F®íe keÀjleele. Demes DeeHeues HejceefÒe³e oµe&ve ceuee
keÀmes Ie[Ceej? les µeke̳e efomele veener. osJe mJeiee&le Deensle. HeCe ceer ³ee #es$eele DeeHeu³ee meceerHe
DemetveosKeerue osJeeÒeceeCes ceueener les ogue&Ye Deens. keÀejCe ceePeer DeJemLee®e leµeer Deens.

ÒeYees ceeb Heeefn efJeµJeelceved ! YekeÌle$eeCeHeje³eCe !

mcele=&ieeceerefle Je®eveb Þeerµe Heeue³e Heeue³e ~~23~~
ns o³eeIevee! DeeHeCe mcele&=ieeceer Deenele. ‘ceer mcele&=ieeceer Deens’ Demes DeeHeCe®e cnCelee. DeeHeu³ee
YekeÌleeb®es meJe&oe j#eCe keÀjlee DeeefCe l³eeb®³ee ceve:keÀeceveener HetCe& keÀjlee osJee! ‘mcejCe keÀjlee®e ceer ³eslees’ ns
DeeHeues cnCeCes ogow&Jeeves DeeHeu³ee ue#eele ³esle veener. keÀe³e? DeeHeCe meJe& efJeµJeeuee J³eeHetve jeefnueele.
Òel³eskeÀ peerJeeb®eer ceveesYetefcekeÀe DeeHeu³eeuee mecepeles. lej ceie mcele=&ieeceer ns DeeHeues ye´ero mel³e - Kejs keÀje.
ye´ero mel³e veener kesÀues lej ³ee JesUer ceeP³eemeejKee DeYeeieer keÀesCeer®e veener.

oueeovee³e cegve³esçoe|µeªHecevegÊecece~~
mJeJe®eesçefJeleLeb keÀlegb lelkeÀLeb efJeleLeb ceef³e ~~ 24~~
Denes oÊecenejepe! Þeer oueeove veecekeÀ $eÝ<eeRvee DeeHeCe DeeHeues jceCeer³e oµe&ve efouesle. keÀejCe l³ee
JesUer DeeHeu³eeuee ‘DeeHeCe mJele: mel³eJe®eveer Deenes! mcejCe keÀjlee®e ceer YekeÌleebvee oµe&ve oslees. DeeefCe
l³eeb®eer ceve:keÀecevee HetCe& keÀjlees. ns ye´ero Kejs keÀªve oeKeJeeJes’ Demes Jeeìues DeeefCe lemes l³eebvee l³ee JesUer
Òel³e#e mHe<ì meebefieleues Deens. lej ceie les mel³e-Je®eve HeeUCes ceeP³ee efJe<e³eer®e keÀe Kejs keÀjerle veener?
ÒeYees! oerveo³eeUe ceeP³eeJej ke=ÀHee keÀje. DeeHeues les megboj ªHe ceuee oeKeJee. les kesÀJne Heenerve Deµeer ceuee
GlmegkeÀlee - leUceU ueeieueer Deens. oeKeJee les ªHe. ÒeYees oµe&ve Ðee. SkeÀoe lejer oµe&ve Ie[t Ðee.

SJeb oÊeHejesYetlJee efJeueH³e ®e Hegve: Hegve: ~

mveevece$ewJe keÀle&J³eefceefle efveefµ®eleJeevleoe ~~ 25~~
 Þeer®eefjleece=le
³eeÒeceeCes ÞeerÒeYet oÊeosJeeefJe<e³eer Òescee®ee efJeueeHe keÀªve-oeref#eleebveer oµe&vee®eer Hegve: Hegvne ³ee®evee kesÀueer.
DeeefCe Deelee ÞeerHeeogkesÀmeceerHe lej peelee ³esle veener, ceie ³esLes®e mebO³eeJeboveener efvel³e keÀcee&veg<þeve lejer
DeeìesHetve I³eeJes. ÞeeroÊeÒeYet®eer ke=ÀHee melJej nesF&ue lej yejs Demee efJe®eej lesLes®e mveeve keÀjC³ee®ee efveµ®e³e
kesÀuee.
GHeêgleesçefHe pejmee lejmee efJeefOeJeÊeoe ~
memveew le$ewJe efve³eceHeje*dcegKele³ee cegoe ~~ 26~~
YekeÌleÞes<þ oeref#ele Je=×eJemLesves ûeemeues nesles. cnCetve l³eebvee Þeermeceesj mveeve keÀjCes µeke̳e veJnles.
ceveele osJeoµe&vee®eer leUceU nesleer®e. ÞeeroÊeHeeogkesÀmeceesj mveeve keÀjCes ¿ee efve³ecee®es - Je´lee®es GuuebIeve nesle
nesles. lejerner mveevee®eer JesU ìUtve peeles ³eemeeþer ³ee leerLee&le - <eìdkegÀueele mveeve keÀjCes HeCe GÊece Deens.
keÀejCe ³ee leerLee&®es ceenelc³e Je HeeefJe$³e DeJeCe&veer³e Deens. cnCetve leµee DeJemLeslener l³eebveer ceesþîee Deeveboeves
mebieceeJej®e efJeefOeHetJe&keÀ mveeve kesÀues. DeeefCe mebO³eesHeemeveeoer efvel³ekeÀce& GjkeÀues. ns meJe& oÊeoµe&vee®³ee
leUceUerle Peeues Je les mebieceeJej®e ÞeeroÊeoµe&vee®eer Òeleer#ee keÀjerle yemeues.

YeJee<ìkeÀmebefYeVeb mJeeefYeVeb YekeÌlejepeceeueeske̳e ~

DeeefJeye&YetJe meÐe: ÞeeroÊees YekeÌlekeÀecekeÀuHeêg: ~~ 27~~
mebmeejeleerue meJe& $eemeebveer ieebpeuesuee, µejerjHeer[sves J³eekegÀU Peeuesuee Je De<ìmeefÊJekeÀ YeeJeebveer
megµeesefYele, DeeHeu³ee mJeªHeentve efvejeUe vemeuesuee - levce³e Peeuesuee Demee lees YekeÌle Heentve ÞeeroÊecenejepe
mJele:µeer cnCeeues, ‘ne ceePee HejceYekeÌle Deens. ³eeuee oµe&ve osTve ceve:keÀecevee HetCe& kesÀueer®e Heeefnpes.
veenerHes#ee “mceleg&ieeceer, YekeÌlekeÀecekeÀuHeêgce, YekeÌleJelmeue, YekeÌleeefYeceeveer” ³ee ceeP³ee efyeªoeJeueeruee
keÀuebkeÀ ueeiesue. njleeU ueeJeeJeer ueeiesue. DeeefCe cnìu³eeÒeceeCes ceer ke=ÀleIvener nesF&ve. ceuee keÀesCeerner
YepeCeej veener.’ Demes cnCetve oÊecenejepeebveer l³eebvee oµe&ve Ðee³e®es þjefJeues.
oeref#eleebveer meceesj Heeefnues lees keÀe³e ®ecelkeÀej! ÞeeroÊecenejepe l³ee HeefJe$e Þeerke=À<Cee Heb®eiebiee ÒekeÀì
Peeues. l³ee YekeÌleÞes<þe®es Yeei³e keÀe³e JeCe&ve keÀjeJes!

ceeueekeÀceb[uegOejb µebKe®e$eÀefJejeefpeleced ~~
[ceªef$eµeuemeefnleb íeìerkeÀewefHevecebef[leced ~~ 28~~
ÞeeroÊecenejepeebveer meiegCeªHe ³ee JesUer keÀmes OeejCe kesÀues nesles lej les <e[dYegpe Je SkeÀcegKeer Demes nesles.
Keeueerue neleele ceeuee Je keÀceb[ueg OeejCe kesÀues Deens. ceOeu³ee neleele [ceª Je ef$eµetU Iesleuee neslee. Jejerue
neleele µebKe Je ®e$eÀ, DebieeJej íeìerYeieJes Jem$e, uebieesìer vesmeueer nesleer.

FbêveerueefveYeb efoJ³eb peìepetìmeceefvJeleced ~~

Mej®®ebêcegKeb Meebleb ooMee&efl$eefÒe³eb efJeYegced ~~ 29~~
 Þeer®eefjleece=le
Fbêveerue ceC³eeÒeceeCes veerueJeCe& Je lespemJeer DeMeer l³eeb®eer keÀe³ee nesleer. peìs®³ee cegkegÀìeves cemlekeÀ
MeesefYeJeble efomele nesles. Mej®®ebêeÒeceeCes cnCepes Mejo $eÝletleu³ee HetCe&®ebêeÒeceeCes cegKe jceCeer³e Je Meeble
efomele Deens. pes Deef$e$eÝ<eervee efÒe³e Je l³eebvee pes ªHe oeKeefJeues les®e megboj ªHe OeejCe kesÀuesu³ee
ÞeeroÊecenejepeebvee YekeÌlejepe oeref#eleÞes<þebveer Òesceeves Heeefnues.

DeueewefkeÀkebÀ ®e leêtHeb meceeueeske̳e Ye=Meb leoe ~~

mJeevebojmeceiveesçYetodefÜpe: ÒeeHleceveesjLe: ~~ 30~~
ÞeeroÊecenejepeeb®es l³ee JesU®es ©He kesÀJeU megboj®e veJnles, lej les DeueewefkeÀkeÀueeskeÀefJeue#eCe nesles,
efoJ³e nesles DeeefCe jceCeer³e nesles. ueeskeÀefJeue#eCe cnCepes peieele meJe&meeOeejCe ueeskeÀebceO³es vemeCeejs Demes
nesles. ªHe megboj Demeles HeCe les jceCeer³e vemeles.jceCeer³e cnCepes Heeefnu³eeveblej Òel³es#e #eCeeuee veJeerve iees[er
GlHeVe keÀjCeejs. l³eeuee jceCeer³e cnCeleele. les HeÀkeÌle osJee®es®e Demeles. ueewefkeÀkeÀ megboj ªHe
osµekeÀeueHeefjefmLeleercegUs vekeÀesmes Jeeìles. keÀejCe les jceCeer³e vemeles. Demes les jceCeer³e ÞeeroÊeªHe
HeenC³eeueeosKeerue Þeeriegªke=ÀHee Heeefnpes. l³eeb®³ee ke=ÀHesves efoJ³e®e#etb®ee ueeYe Peeuee Heeefnpes. l³eeefµeJee³e les
ªHe Heenlee ³esle veener. ³ee oeref#ele efÜpeÞes<þeves-meodYekeÌleeves-les Heeefnues. keÀejCe ÞeeroÊecenejepeebveer l³eeuee
efoJ³e®e#et efoues nesles. DeeHeues ceveesjLe HetCe& Peeues, ÞeeroÊeoµe&ve Peeues. l³eecegUs oeref#eleJe³e& Deeveboeves levce³e
Peeues.
meJe&YeeJeb veveece êekedÀ JekeÌlegkeÀecees uegueesþn ~~
vecebleb ®e uegþbleb leb Jeer#³eesJee®e o³eeefveefOe: ~~31~~
De<ìmeeeflJekeÀ YeeJe ÒekeÀì Peeues. yeesueC³ee®eer F®íe Demetvener kebÀþeletve µeyo yeensj He[sveemee Peeuee.
Deµee efmLeleerle l³ee meodYekeÌleeves ÞeeroÊecenejepeebvee mee<ìebie vecemkeÀej kesÀuee DeeefCe l³eeb®³ee ®ejCekeÀceueeJej
lees ueesUt ueeieuee. Deµee Devev³eµejCe, vece´ DeeefCe ®ejCeeJej ueesUCeeN³ee YekeÌleeuee Heentve oerveo³eeIeve
ÒeYet®es Deble:keÀjCe Yeªve Deeues ÞeerYekeÌlekeÀecekeÀuHeêgce, YekeÌleJelmeue oÊecenejepe YekeÌleHejJeµe Peeues Je
yeesuet ueeieues.
Jejb ye´tefn, Jejb ye´tefn ! Jej ye´tefn cece efÒe³e ! ~~
lJeodYeefkeÌleJeµeieesçnb les keÀefj<³esYeer<ìcegÊececed ~~32~~
ceeP³ee DeeJe[l³ee meodYekeÌlee ! Jej ceeie. Jej ceeie ns ÒesceU YekeÌlee Jej ceeie. ceer legP³ee ³ee
HejceYekeÌleerves Deevebefole Peeuees Deens Je HetCe&HeCes legP³ee mJeeOeerve Deens. legPeer ceve:keÀecevee HetCe& keÀjlees.
legP³eemeejK³ee Þes<þ YekeÌlee®eer keÀecevee HetCe& keÀjCes ceePes ye´ero Deens. Je´le Deens.

peieog×jCeeLee&³e mebYeefJe<³eeefce les kegÀues~~

vejekeÀejsCe Yees YekeÌle ! efvejekeÀejesçefHe meJe&oe ~~33~~
 Þeer®eefjleece=le
Jej ceeieC³eemeeþer HejceYekeÌle oeref#eleebvee Deeûen kesÀuee. ÒeYegjepeeves l³eeuee kegÀjJeeUues. Hegve: Hegvne
JejekeÀjlee l³eeuee Deeûen kesÀuee. HeCe meJe& J³eLe& Peeues. keÀe lej Þeeroeref#ele ³ee JesUer p³ee efmLeleerle nesles leer
efmLeleer yeesueC³eemeejKeer veJnleer®e. cnCetve l³eeves Jej³ee®evee kesÀueer veener. HeCe meJee¥®³ee Ûo³eele jenCeejs
ÞeeroÊeÒeYet l³eeb®eer ceve:keÀecevee peeCele nesles. Kejs®e Deens. ³ee ceeveJeeuee osJeepeJeU keÀe³e ceeieeJes ns®e cegUer
keÀUle veener. efnleeefnle mecepele veener. ÞeeriegªceeGueeRvee YekeÌlekeÀu³eeCe keÀµeele Deens les yejesyej mecepeles.
cnCetve®e ÞeeroÊecenejepe cnCeeues, ns YekeÌleÞes<þ! peiee®ee G×ej, meeOet®es HeefjHeeueve, og<ìeb®ee veeµe DeeefCe
Oece&mLeeHevee ³eemeeþer ceer DeveskeÀ DeJeleej OeejCe kesÀues. efvejekeÀej Demetvener meekeÀej cee³es®³ee DeeÞe³eeves ceer
ceeveJeeke=Àleer neslees. ns meJe& ceeP³ee YekeÌleebmeeþer keÀjlees. YekeÌlee ! legP³ee ceveeleerue nslet mecepeuee. l³eeÒeceeCes
legP³ee Jebµeele ceveg<³eªHeeves DeJeleej OeejCe keÀjerve DeeefCe oeref#eleJebµee®ee G×ej keÀjerve. ns YekeÌleesÊecee,
³eeHeg{s let Jee[erme Òel³eskeÀ HeewefCe&cesme ³esT vekeÀesme. Jeejer-Je´le HetCe& Peeues.

ie=neCesceeved Òemlejeved $eerved ye´ïeeefJe<CegefµeJeelcekeÀeved ~~

efveOee³e osJeleeieejs kegÀª le$ewJe oµe&veced ~~34~~
³eeÒeceeCes yeesuetve ÞeeroÊecenejepeebveer Þeerke=À<CeeJesCeerleerue leerve oie[-ieesìs neleele Iesleues DeeefCe cnCeeues
ns ieesìs veenerle. lej ye´ïee, efJe<Cet DeeefCe µebkeÀj ³eeb®³ee mLeeHevee keÀj. DeeefCe lesLes®e ceePes oµe&ve Iesle pee Demes
Òesceeves meebietve les ef$ecetleea oÊe oeref#eleebvee efoues.

Fefle levceevemeb %eelJee Jejb olJee peieecen ~~

oeref#eleesçefHe leLee Òeerle: µebkeÀjeHegjceY³eieele ~~35~~
³eeÒeceeCes oeref#eleYekeÌlee®es ceveesiele ÞeeroÊeÒeYetbveer peeCeues Je l³eebvee Jejoeve osTve ÞeeroÊeiegª iegHle
Peeues. Lees[îee JesUeves les oeref#ele osneJej Deeues. cenejepeebvee vecemkeÀej kesÀuee. ÞeeroÊeosJeebveer efouesueer ef$ecetleer&
ceesþîee Òesceeves Iesleueer. ceve:keÀecevee HetCe& Peeu³eeves Deefleµe³e Deevebo Peeuee Je veJeerve Glmeen Jeeìuee. kesÀJne
SkeÀoe ieeJeer peelees DeeefCe ³ee ef$ecetleea oeref#ele ÞeeroÊee®eer Iejer mLeeHevee keÀjlees Demes Peeues. DeeefCe Deevebo
Yejlee®e les HejceYekeÌle meouei³eeuee iesues. DeeefCe l³eebveer osJeIejele ÞeeroÊeÒeYet®eer mLeeHevee kesÀueer Je lesLes®e
Gheemevee ke˻ ueeieues.
Oev³eesç³eb oeref#ele: HetJe&: Hegª<ees vee$e mebµe³e:~~
³esve mJeYeeJeÒeekeÀC³ee&oeke=À<ì: ÞeerÒeo: ÒeYeg: ~~36~~
p³eebveer ÞeeroÊeke=ÀHee mebHeeove kesÀueer, p³eebvee Òel³e#e ÞeeroÊeoµe&ve Peeues DeeefCe ÞeeRveer p³eebvee Deelcee®e
DeHe&Ce kesÀuee les oeref#elekegÀueeJelebme ceesþs Yeei³eJeeved, Oev³e®e nesle ³eele cegUer®e µebkeÀe veener. l³eebveer DeeHeu³ee
GlkeÀì YeefkeÌleÒesceeves YekeÌleeuee Jeeìsue les osCeeje ÒeYet DeeHeueemee kesÀuee.
 DeÐeeefHe Hetp³eles le$e cetefle&$e³ece³ees iegª: ~~ Þeer®eefjleece=le
Denes Yeei³eb Jebµepeeveeb mee#eelke=ÀleHejelcevee ~~37~~
DeÐeeefHe-Depetvener ÞeeroÊeekeÀ[tve efceUeuesu³ee efµeuee³ece ef$ecetleea oÊee®eer HetpeeDe®ee& meouei³eele ®eeuet
Deens. l³ee oeref#ele Jebµeeleerue Hegª<eeb®es Yeei³e efkeÀleer JeCe&ve keÀjeJes! l³eebveer Òel³e#e oÊeÒeYeg®ee mee#eelkeÀej
efceUefJeuee-osJeeuee Iejer DeeCeues. oeref#ele IejeCes YeieJeledYekeÌlee®es Deens Deµeer K³eeleer Deens. l³ee Jebµee®es
JeCe&ve efkeÀleer Je keÀesCe keÀª µekesÀue? JeCe&ve keÀjCes Deµeke̳e Deens.

leovJe³es yeYetJeeçLe ue#ceCees ue#eCeeefvJele:~~

efÜpe: meuue#eCees ³emceeÜYeew mee ue#ceeefYeOee ~~38~~
l³ee®e HeefJe$e DeeefCe ÒeemeeefokeÀ Jebµeele-oeref#ele kegÀueele ue#ceCe oeref#ele ³ee veeJeeves SkeÀ DeefleLeesj
HegC³eHegª<e nesTve iesues. les meJe& µegYeue#eCeebveer ³egkeÌle nesles. cnCetve l³eeb®es ue#ceCe veeJe µeesYetve efomele nesles.
meppeveeb®³ee Iejele®e F&µJeje®ee DeJeleej neslees. ÞeerYeieJeodieerlesle Þeer YeieJebleeves cnìues Deens “µeg®eerveeb
Þeerceleeb iesns ³eesieYe´<ìesçefYepee³eles” leelHe³e& ÞeeroÊeke=ÀHesves®e ue#ceCe oeref#eleeb®ee pevce Peeuee.

meoe®eejjle: µeeble: #eceer oeble: µegef®eJe´&leer ~~

Jeoev³e: efÒe³eYekeÌleesçmeew efceleJeeievegmet³ekeÀ: ~~ 39~~
YeieJeodYekeÌle ue#ceCe oeref#ele ns meoe®eejmebHeVe nesles. µeeble, meceeOeeveer nesles. #eceer-megKeog:KeeefoÜbÜ
menve keÀjCeejs nesles. Fbefê³eoceveµeerue Je Goej nesles. DeuHeYee<eer Üs<ejefnle, F&µJejYekeÌle DeeefCe meJe&
ueeskeÀebvee DeeJe[Ceejs nesles. les efve³eefcele Jeeiele Demele.

iegjesµ®eefj$eHeþveb ef$ekeÀeueb oÊeoµe&veced ~~

Hetpeveb ®e HejÒescCee keÀjesefle efJeefOeHetJe&keÀced ~~40~~
Þeer. ue#ceCe oeref#eleeb®ee owvebefove efvel³e¬eÀce Demee neslee Þeerke=À<Ceemveeve, ojjespe efve³eceeves
Þeeriegª®eefj$e Jee®eve, leerve JesU ÞeeroÊeÒeYet®es oµe&ve, ef$ekeÀeU ÞeeroÊecenejepeeb®eer ³eLeeefJeOeer <ees[µeesHe®eej
DeeefCe Heb®eesHe®eej Hetpee keÀjeJeer. DeKeb[ F&µeef®ebleve keÀjeJes, ÞeeroÊemesJesle®e keÀeU IeeueJeeJee.

³esveelcemegefveJeemesve ke=Àlee Oev³ee efn JeeefìkeÀe~~

ve=efmebnHetefJe&keÀeç³ebleg #es$eYet<eCeYet<eCe: ~~41~~
³eeveblej Heg{erue keÀeUele ns Þeer. ue#ceCe oeref#ele ve=efmebnJee[erme keÀe³eceHeCes jeneC³eeme Deeues. l³eeb®³ee
JeemleJ³eeves Jee[er Þes$e Oev³e Peeues. Jee[erleerue ueeskeÀner l³eeb®ee DeeojmelkeÀej keÀª ueeieues. keÀejCe les l³ee
#es$eeuee Yet<eCe nesles. oeref#eleeb®eer efkeÀleea meJe&$e Hemejueer. les DeefÜleer³e efJeÜeve nesles cnCetve l³eeb®eer K³eeleer
Peeueer.
 leb$eermJejmene³³esve HegjeCeb ®eevJenb cegoe~~ Þeer®eefjleece=le
Heþefle ÞeeroÊeHetjes oÊeÒeCe³eefveYe&j:~~42~~
Þeer. ue#ceCe oeref#ele ns ve=efmebnJee[er #es$eele Òeefleefoveer mee³ebkeÀeUer 4-5 Jeepelee lebyeesN³eeJej GÊece
megÞeeJ³e-iees[ Demes HegjeCe meebiele Demele. HegjeCe ÞeeroÊecenejepeebmeceesj lej keÀOeer oef#eCe Üejele meebiele
Demele. efJeµes<ele: ÞeerceodYeeieJele Je ceneYeejle ³eeb®³eeJej efJeJes®eve nesle Demes. ÞeeroÊejepee®³ee ke=ÀHesves l³eeb®ee
³eesie#escener ³eLee³eesi³e ®eeuele neslee. HegjeCee®³ee JesUer Þeesle=mecegoe³e Deieoer le}Áerve nesle Demes.

meJe& meceH³e& ÞeeroÊeHeeo³eesmleg efoJeeefveµeced ~~

O³ee³eb O³ee³eb efvevee³eemeJee$es³eb keÀeueceelceve:~~ 43~~
Þeer. ue#ceCe oeref#eleebveer DeeHeues meJe&mJe Þeer®ejCeer DeHe&Ce kesÀues nesles. je$ebefoJeme ÞeeroÊemesJee ®eeuet®e
nesleer. ef®ejkeÀeue ÞeeroÊeosJeeb®es O³eeve keÀjeJes; Ie[sue-efceUsue leer oÊemesJee keÀjeJeer. ³e¢®ísves efceUsue l³eeJej
meceeOeeve Je=Êeerves ÒeHeb®e ®eeueJeeJee. l³eecegUs meJe& #es$eJeemeer³eeb®es l³eebveer Deefleµe³e Òesce mebHeeove kesÀues.
meoe®ejCeeves jeneJes, DeefleefLe-DeY³eeieleeb®ee Hejeceµe& I³eeJee, efve³eceeves HegjeCe meebieeJes, ÞeeroÊeÒeYetuee vewJesÐe
meceHe&Ce keÀjeJee. l³eeefµeJee³e les DeVeûenCe keÀjerle vemele. Heb®ecene³e%eeveer efJeefnle Deveg<þeve keÀ©ve
µeebleHeCeeves Þeer#es$e Jee[erle®e keÀeue$eÀceCee keÀjerle. l³eecegUs les Jee[erle Þes<þ Peeues DeeefCe l³eebvee meJe& ueeskeÀ
Hetp³e ceevet ueeieues.
³ees ooµe& Hejûeeces Þeerke=À<CeemeppeueeHuegleew ~~
vewJesÐemece³es oÊe®ejCeew YepekeÀeûeCeer: ~~ 44~~
Þeer. oeref#ele SkeÀoe HejieeJeer iesues nesles. p³eeb®³ee Iejer iesues, l³eebveer l³eeb®ee ³eesi³e melkeÀej kesÀuee.
³eebveer meJe& DeeefvnkeÀ DeeHeu³ee efvel³e¬eÀceeÒeceeCes HetCe& kesÀues. veblej meJe& ceb[Uer Yeespeveeme yemeueer. HeCe
oeref#eleeb®ee efve³ece Demee neslee keÀer ÞeeroÊecenejepeeb®³ee ceveesnj HeeogkeÀeb®es O³eeve keÀjeJes. vewJesÐe meceHe&Ce
keÀjeJee DeeefCe Yeespeve keÀjeJes. HeCe l³ee efoJeµeer HeeogkeÀe O³eeveele ³esF&veele. HeeogkesÀJej HeeCeer efomet ueeieues.
l³eecegUs les Yeespeveeme yemesveele, ueeskeÀebveer efJe®eejues oeref#ele Demes keÀe? l³ee JesUer l³eebveer meebefieleues.
HeeogkesÀJej HeeCeer Deens. HeeogkeÀe ue#eele ³esle veenerle. keÀe³e keÀª? l³ee ieeJe®³ee ceveg<³eeves ®eewkeÀµeerkeÀjlee
ceeCetme HeeþefJeuee. l³eebves ³esTve meebefieleues. oef#eCeÜej PeekeÀues Deens. HeeogkesÀJej HeeCeer Deeues Deens. efkeÀleer ns
leeoelc³e ! veblej O³eeve HetCe& keÀ©ve oeref#eleebveer Yeespeve kesÀues. Demes les YekeÌleebceO³es Þes<þ nesles.

Denu³ee megYeiee meeOJeer leppee³eemegefleJe´lee ~~

Devev³eµejCee Oeerje meJe& keÀe³ee&vegieeefceveer ~~ 45~~
Þeer. ue#ceCe oeref#eleeb®eer Oece&Helveer Deefnu³ee veeJee®eer nesleer. leer meeOJeer HeefleJe´lee SkeÀefve<þsves
HeeflemesJee keÀjer. Heleer ne®e DeeHeuee osJe Demes mecepetve efveµ®e³e keÀªve keÀmeueerner ÒeeHebef®ekeÀ og:Kes menve keÀjer.
Deµeer leer Oeerj, meJe&keÀe³ee&le kegÀµeue nesleer. DeeHeu³ee HeefJe$e Dee®ejCeeves Heleer®³ee keÀerefle&le Yej Ieeueerle nesleer.
efle®es µeg×e®ejCe meJe& efm$e³eebvee DevegkeÀjCe keÀjC³eemeejKes nesles. les Deeoµe&Yetle Demes®e nesles.
 Heefleb efn Hejcesµeeveb mesJe³eeceeme meevJenced ~~
Þeer®eefjleece=le
cev³eceevee ke=ÀleeLee&çnefceefle efveefµ®eleceevemee ~~ 46~~
leer meeOJeer Denu³eeosJeer DeeHeuee Heleer Òel³e#e HejcesµJej Deens lemes®e mecepetve jespe HeeflemesJee keÀjerle
Demes. keÀesCelesner Je´le Demees les HeefleDee%esefµeJee³e efleves keÀOeerner kesÀues veener. Heleeruee GÜsie nesF&ue Demes leer
kesÀJnener Jeeieueer veener. Gueì HeeflekeÀe³ee&uee vesnceer Devegmejle Demes l³eecegUs l³eeb®³ee Deeveboe®es les ceesþs mLeeve
nesles. Heleer®³ee ceveeleerue nslet efleves peeCeeJee DeeefCe keÀece DeeOeer®e keÀjeJes. l³eele®e DeeHeCe ke=ÀleeLe& Deens Demes
efleuee Jeeìs. kesÀJnener efle®es Deble:keÀjCe ogefµ®ele vemes. meoe ÒemeVe Je nmelecegKe Deµeer®e HeleerHeg{s JeeJejle
Demes.
keÀueew Oev³ee megceev³ee ®e vewJeev³e$eeefHe ¢µ³eles ~~
meJe<eeb Yeemeles vetveceJeleerCee& jcewJe mee ~~ 47~~
keÀefue³egieeceO³es Deµeer Oev³e, meoe HeefJe$e Dee®ejCe keÀjCeejer meJe&ceev³e meleer Dev³e$e efomeCes Òee³e:
keÀþerCe Deens. keÀejCe ³ee keÀefue³egieele ®eebieu³ee ueeskeÀebveeosKeerue ogyeg&×er nesles. HeCe Denu³eeosJeer cee$e ³ee
YetueeskeÀer ÞeerefJe<CegHelveer jcee (ue#ceer) ®e DeJelejueer keÀer keÀe³e Demes®e meJe& ueeskeÀebvee Jeeìle nesles.

GYeew leew obHeleer oÊe oÊe ef®eleew cegoeefvJeleew ~~

®e¬eÀueg: Hejceeb YeefkebÌle meewlmegke̳eb efn Hejsefµeleg: ~~48~~
Deµee Þeerue#ceerveeje³eCeemeejK³ee ³ee pees[erves cnCepes Þeer Denu³eeosJeer Je ue#ceCe oeref#ele Heefle-
HelveeRveer DeeHeu³ee meJe& ef®eÊeJe=Êeer ÞeeroÊe®ejCekeÀceueer ueerve kesÀu³ee DeeefCe ceesþîee Òesceeves Je GlmegkeÀlesves
ÞeeroÊeÒeYet®eer HejceYeefkeÌleYeeJeeves mesJee kesÀueer. cnCetve®e l³eeb®³ee Gojer ÞeeroÊeiegªbveer pevce Iesleuee.
HejceelceeosKeerue µeg× Yetceer Heeefnu³eeefµeJee³e DeJeleej IesC³ee®es efveefµ®ele keÀjerle veener.

lele: mJeuHesve keÀeuesve oÊee$es³ees efoiebyej:~~

efJe®eej³eeceeme Ûefo mJeeJeleejÒe³eespeveced ~~ 49~~
³eeveblej Lees[îee®e keÀeueeves ÞeeroÊeefoiebyej osJeeves efJe®eej kesÀuee. Deelee Deµee ³ee Ieesj keÀefue³egieele
DeJeleej IesCes Deefleµe³e DeeJeµ³ekeÀ Deens. l³eeefµeJee³e ueeskeÀeb®eer ÒeJe=Êeer mevceeiee&keÀ[s nesCeej veener. meeOetb®es
HeefjHeeueve DeeefCe og<ìeb®ee veeµe ne Peeu³eeKesjerpe J³eJeefmLele Oecee&®ejCe keÀmes nesF&ue? Oecee&®ejCe ³eesi³e
Peeu³eeefµeJee³e peie-keÀu³eeCe nesCes µeke̳e veener. cnCetve DeeHeCe njer efveefJe&keÀej Deenes lejerHeCe cee³es®ee
mJeerkeÀej keÀªve DeJeleej OeejCe keÀjC³eeuee ner mebOeer GÊece Deens.

oÊeesJej: HetJe&peHetª<ee³e~
kegÀues YeefJe<³eeefce leJesefle mel³eced ~~
leb keÀleg&keÀeceesçefJeleLeÒeefle%ees -
peeveeefce og:Keb Keueg ieYe&iem³e ~~ 50~~
 Þeer®eefjleece=le
Demee efJe®eej keÀªve ÞeeroÊe YeieJeeve ceveele cnCeleele keÀer - ³ee oeref#eleÞes<þe®³ee HetJe&peeuee-ceeP³ee
HejceÒesceer YekeÌleeuee ÒemeVe nesTve Jej efouee Deens. lees cnCepes ceer legP³ee kegÀueele pevce (DeJeleej) IesF&ve. lees
Jej Keje kesÀuee Heeefnles. keÀejCe ceer mel³e-Òeefle%e, yeesueu³eeÒeceeCes keÀjCeeje Demee®e Deens. cnCetve peerJeeuee
ieYe&Jeemee®es ÒeKej og:Ke keÀmes nesles, YeesieeJes ueeieles, les cee³es®ee mJeerkeÀej keÀªve ueewefkeÀkeÀ ¢<ìerves ceueener
mecepetve Iesleues Heeefnpes. ³eemeeþer ³ee DeefleHeefJe$e Denu³eemeleer®es Gojer pevce Iesleuee Heeefnpes. ³eeefµeJee³e
Dev³e ceeie& veener. l³eecegUs peielee®ee G×ej Je oeref#eleeb®ee mebmeej og:KeHeefjnej DeeefCe ceePes Je®eve HeefjHeeueve
keÀsu³ee®ee Deevebo ns meJe& meeOesue.

efveefJe&keÀejesçefHe meekeÀejes YetlJee j#eeefce mLeeefven ~~

FeflecelJee ÒeYegYet&³eeEµ®ele³eeceeme melJejced ~~ 51~~
meef®®eoevebo ÞeerÒeYeg cetU®es efveie&gCe Je efveefJe&keÀej®e Deensle. lejer HeCe les cee³eesHeeOeerves DeeHeu³ee
YekeÌleÒesceeves Jes[s nesTve meiegCe meekeÀej Peeues. l³eebvee DeeHeu³ee YekeÌleebvee oesve neleebveer®e Deeefuebieve osTve pees
Deevebo Peeuee, lees HetCe& Peeuee veener, DeHegje He[uee. cnCetve YeieJeeve ®elegYet&pe Peeues. kesÀJe{s ns YekeÌleÒesce!
DeeefCe DeeHeu³ee Deel³ebeflekeÀ YekeÌlee®es j#eCe kesÀues Heeefnpes Demes l³eebveer ceveele DeeCeues. ³eeÒeceeCes mJeYekeÌle
j#eCe Je l³ee®eer ceveesjLeHetCe&lee keÀµeer keÀjeJeer, ³ee efJe®eejele ÞeeroÊecenejepe efveceive Peeues. keÀesCel³ee ÒekeÀejs
ns keÀe³e& nesF&ue Demee efJe®eej keÀª ueeieues.

veeefmle celme¢µe: keÀesçefHeo³eeoeef#eC³e³egkeÌHegceeved ~~

Fefle efveefµ®el³e oÊeesçefHe meleerieYe&ielees ¿eYetled ~~ 52~~
ceer mJele: DeefÜleer³e Deens. ceie ceeP³eemeejKee ogmeje HejceHegª<e keÀmee efceUCeej? ceeP³eemeejKes
o³eeoeef#eC³eeoer meod iegCe keÀesCeepeJeU meeHe[Ceej? ns meJe&Lee Deµeke̳e Deens. ceveg<³e DeeHeCe meJe&iegCemebHeVe
Deenes, ceeP³eemeejK³ee ªHeJeeved Je mebHeefÊeceeved keÀesCe Deens Demee ogjefYeceeveer Demelees. lees l³eeb®ee DeefJe®eej.
kesÀJeU meJe&iegCemebHeVe, meJe& meeQo³e&Jeeved, meJe&%e, meJe&µeefkeÌleceeved SkeÀ HejcesµJej Deens Demee efJe®eej keÀªve
ÞeeroÊeÒeYet l³ee Denu³eemeleer®es Gojele ieYe&ªHeeves DeeefJeYeg&le Peeues.

DebleJe&lveer µegYeemeeçYegodieYe&ue#eCeueef#elee ~~
lespeefmJeveer yeYeew osJeer megceboe ie=nkeÀce&meg ~~53~~
veblej oeref#eleHelveer meeOJeer Deefnu³eeosJeer ieYe&Jeleer®³ee meJe& ue#eCeebveer µeesYet ueeieueer. meeceev³e
ieYe&JeleerHes#ee leer lespemJeer efomet ueeieueer. met³e& Je ®ebê ³eebveener lespe p³eeb®³eeHeemetve ÒeeHle nesles lees, Hejceelcee
Gojele neslee. ceie keÀe yejs efJeµes<e lespe efomeCeej veener? HetJeeameejKeer efleuee Iejeleerue meJe& keÀeces keÀjlee
³esF&veele. ®eeueCes meeJekeÀeµe, cebo Peeues. HeCe Deevebo cee$e HeefjHetCe& neslee. vesnceer nmelecegKe DeeefCe Deeveboer
efomes. keÀejCe meef®®eoevebo®e Gojele nesles.
 Þeer®eefjleece=le
mebmkeÀejeved efJeoOes efJeÒees ieYe&#eCekeÀejkeÀeved ~~
³eLeeefJeefOe efJeefOe%ewµ®e meekebÀ meJee&ved efJeefOeefÒe³e:~~54~~
Þeer. oeref#ele efÜpeeves efveefµ®ele, efmLej ieYe&ef®evns Heentve efÜpeeleeruee ³eesi³e Demes meJe& ieYe&mebmkeÀej
³eLeeefJeOeer kesÀues. mebmkeÀej ns ieYee&®eer µe×er, ieYee&®es j#eCeemeeþer®e Demeleele. mebmkeÀej keÀjlesJesUer
³eesi³e µeem$eefJeOeer peeCeCeejs %eeles, JewefokeÀ Je µeem$eer ³eebvee yeesueefJeues nesles. meJe& mebmkeÀej ³eLeeefJeOeer Peeues.
l³eecegUs Deefnu³eeosJeer KejesKej osJelesÒeceeCes µeesYet ueeieueer. meJe& ueeskeÀebveer keÀewlegkeÀ kesÀues. meJee¥vee Deevebo
Peeuee.
mJe³ebmebmkeÀejnerveesçefHe ieYe&ieesçef$emegle: ÒeYeg:~~
mebmkeÀejevmJeer®ekeÀejeçmeew YekeÌleOeerveesefn meodiegª: ~~55~~
ÞeeroÊeÒeYet mJele: mebmkeÀejnerve nesles. l³eebvee mebmkeÀeje®eer iejpe®e veJnleer, keÀejCe les efJeefOeefve<esOeeleerle
Deensle. kesÀJeU YekeÌleemeeþer®e l³eebveer Oece& mJeerkeÀejuee. ceie l³eebveer kesÀuesu³ee mebmkeÀeje®ee mJeerkeÀej YekeÌlee®eer
F®íe HetCe& keÀjC³eemeeþer keÀjCes®e Yeeie Deens. cnCetve®e l³eebveer l³eeb®ee Deeoj kesÀuee.ÞeeroÊeÒeYet®³ee meJe&
ueeruee DeeHeu³ee efÒe³e YekeÌleekeÀjlee®e Demeleele. mebmeejer efpeJeebÒeceeCes®e megKeo:Ke ns DeeHeCeeuee Demeu³ee®es
YeemeefJeleele Hejbleg l³eebvee les Demele veener. l³eeb®³ee HeueerkeÀ[s les Demeleele.
³eLeekeÀeueb mecegodYetleeved ieYe&iem³eesef®eleeveLe ~~
leoeveeR Hetj³eeceeme oesnoeved efÜpemeÊece: ~~56~~
³eesi³e JesUsuee ÞeerDenu³eeosJeeruee [esneUs ueeieues les meeceev³e efm$e³eebÒeceeCes keÀenerlejer®e veJnles,
Gef®ele Demes®e nesles. meJe& [esneUs Þeer oÊeGHeemevesuee µeesYeCeejs nesles. l³ee [esneUîeeb®eer l³ee l³ee JesUer
keÀeUpeer IesTve Þeeroeref#eleebveer HetCe&lee kesÀueer. mebmkeÀej pemes DeeJeµ³ekeÀ®e Deens®e l³eeÒeceeCes [esneUsner HetCe&
keÀjCes peªj Demeles. Þeer Deefnu³eeosJeer®es ue#e osJeeOecee&keÀ[s HetJeea nesles®e; Deelee efJeµes<e ÒekeÀejeves osJeHetpee
yeje®e JesU keÀjerle yemeCes, O³eeve keÀjerlener Heg<keÀU JesU efveJeeble yemeCes Deµee ÒekeÀej®³ee [esneUîee®esner HeCe
oeref#eleebvee efJeµes<e Demes keÀener®e Jeeìues veener.

ye´ïe%eeveb ÞeglJee Yee³ee&cegKeHebkeÀpeeefÜefvepee&leced ~~

Deeµ®e³e&Yeerefle³egkeÌlees ceveglesç³eb Yetlemeb®eej: ~~ 57~~
ÞeerDenu³eeosJeer®es meJe& [esneUs oeref#eleÞes<þebveer HetCe& kesÀues. meb®eej les meJe& ueewefkeÀkeÀ®e nesles. les HetCe&
keÀjC³eele l³eebvee Deevebo®e Peeuee. HeCe pesJne DeeHeu³ee Helveer®³ee cegKeeletve ye´ïe%eevee®eer ®e®ee& cnCepes ye´ïe
mel³e Deens. peie efceL³ee Keesìs Deens. peerJe ne mee#eeled ye´ïeªHe Deens. Deµeer DeeefCe µeem$eeb®eer ceeefnleer,
GHeemevesefJe<e³eer meefJemlej ®e®ee&, keÀce&keÀeC[eefJe<e³eer Yee<eCe Deµeer ienve efJe<e³ee®eer ceerceebmee cegKeeyeensj He[t
ueeieueer. lesJne cee$e, Þeer. oeref#eleebvee Yeerleer Jeeìt ueeieueer. DeeHeueer m$eer yeg×eruee DeekeÀueve nesCeejs efJe<e³e
yeesuele veener. l³eeDeLeea keÀesCeelejer efJeÜeve efHeµee®®eeves efnuee Heíe[ues Deens. ne Yetlemeb®eej Deens Demes Jeeìues
DeeefCe HeÀej®e Ye³eYeerle Peeues.
 Þeer®eefjleece=le
%eelJee ceve:efmLeefle leeb oÊees ye´tles ve YetleyeeOes³eced ~~
ieYe&ÒeefJe<ìYetleb efJe<Cegb ceeb YekeÌlejepe! peeveerefn ~~58~~
l³ee oeref#eleÞes<þebvee YetleyeeOes®eer MebkeÀe Deeueer. DeeefCe les efJe<eCCe Peeues. leer l³eeb®eer DeJemLee Heentve
Gojele ieYe&ªHeeves Demeuesues ÞeeroÊeiegª, Þeer. oeref#eleeb®ee mebMe³e otj keÀjC³eemeeþer yeesuet ueeieues. ns
YekeÌleÞes<þ ! leguee YetleyeeOee Deens Demes Jeeìles keÀe³e? HeCe Demes let ceveelemegOoe DeeCet vekeÀes. ceie ns keÀesCe
yeesueles ns mecepeeJetve IesC³ee®eer F®íe Deens? Demeu³eeme meebielees, SskeÀ-legP³ee HetJe&peeuee-ceeP³ee
HejceYekeÌleeuee ceer legP³ee JebMeele pevce Ieslees Demes JejÒeoeve efoues nesles. les Kejs keÀjC³eemeeþer ³ee meeOJeer®es
Gojele ieYe&ªHeeves Deeuees. ceer®e meJe& yeesuelees. lej ne Yetlemeb®eej veener. Yetleeb®ee veeLe ÞeeroÊe ³ee®ee meb®eej
Deens. cnCetve Ye³e yeeUieC³ee®es keÀejCe veener. ns efJeÒeÞes<þ ! Meeble jene.

veJeceemes<Jeleerles<eg ¿eemeVeÒemeJee ³eoe ~~

DeemeerlmegMeesYeve: keÀeuees peieoeuneooe³ekeÀ: ~~59~~
Þeermeleer Denu³eeosJeeruee veT ceefnves HetCe& Peeues. DeeefCe efle®ee ÒemeteflekeÀeue peJeU Deeuee. l³ee JesUer
ÞeeroÊeÒeYetbveer ceveele efJe®eej kesÀuee. DeeHeCe MegYekeÀeueer®e pevce I³eeJe³eeme Heeefnpes. keÀejCe F&MJejeuee
pevcemJeeOeervelee Deens, leMeer efpeJeebvee veener. osJeeuee Jeeìsue l³ee JesUer ÒekeÀì neslee ³esles. YekeÌle Òeuneoeves ³ee
Keeyeeble YeieJeeve Deensle Demes mlebYeekeÀ[s yeesì keÀªve cnCelee®e lelkeÀeU ve=efmebn DeJeleej Peeuee.
HejcesMJejeves pees DeJeleeje®ee efoJeme þjefJeuee, lees efoJeme meJe& ueeskeÀebvee lej Del³eble Deevebo osCeeje Demee®e
neslee. l³ee efoJeMeer meJe& peie Deeveboele nesles.

G<CekeÀeuesçefHe meodYeevegmleeHeoesefn ve=Ceeb leoe ~~

êgcee: HegÀuueeefoMe: meJee&: ÒemeVecegKeHebkeÀpee: ~~60~~
ÞeerMepevcee®³ee JesUer YetleueeJej G<CekeÀeue-GvneUe neslee. met³ee&®ee leeHe DeefOekeÀ DemeeJe³ee®ee Hejbleg
leesosKeerue l³ee JesUer leeHeoe³ekeÀ veJnlee. meJe& Je=#eJesueer ÒeHegÀuue HegÀueuesu³ee nesl³ee. meJe& efoMee keÀMee ÒemeVe
nesl³ee. meJe& ueeskeÀeb®³ee cegKekeÀceueeJej ÒemeVelee efomele nesleer. meJee&¥®³ee ceveele veJeerve Glmeen efvecee&Ce Peeuee
DeeefCe pevelee keÀMeer Deevebefole nesleer !

mepeuepeueJe=voes cebocesJe Òe³eeefle ~

efkeÀjefle ®e JeveceuHeb cebocebob peiepe& ~~
ÒeJenefle HeJeceeve: Heeìueeceeso®eesj: ~
 Þeer®eefjleece=le
ÒeYeJeefle HejcesMes YekeÌleve<ìee|leOeerMes ~~61~~
DeekeÀeMeele mepeue cesIeHebkeÌleer cebo ieleerves ®eeueu³ee nesl³ee. Lees[er Lees[er Hepe&v³eJe=<ìer ®eeuet nesleer,
cesIeiepe&vee HeCe keÀCe&ceOegj®e nesleer. Heeìue Heg<HeiebOe Demeuesuee Jeeje cebo Jeenele neslee. ÞeerÒeYegje³ee®ee DeJeleej
meJe& YekeÌlepeveeb®³ee Heer[e ve<ì keÀjC³eekeÀjlee®e nesCeej neslee. cnCetve®e Òemeeo ue#eCes Deieesoj®e efomet
ueeieueer. ³ee megcebieue mece³eer meJe& Heb®eceneYetleebveer DeeHeeHeu³ee Hejer ÞeeriegªoÊe mesJesuee DeejbYe kesÀuee.

JemegJemegcegefveYetMeekesÀ ceOegceemes He#eleew efoves jc³es ~

³eeces efÜleer³emeb%es mebpe%esçmeew o³eeIeveesoÊe: ~~62~~
DeMee megceOegj JesUer Þeer. oeref#eleÞes<þeb®³ee Iejer MekesÀ 1788 ®ew$e MegOo ÒeefleHeoe ogHeejer yeeje
Jeepelee Þeerke=À<CeeJesCeer Heb®eiebiee leerjefveJeemeer ÞeeroÊecenejepeeb®ee pevce Peeuee. ûeecemLe ueeskeÀebvee Deevebo
Peeuee. cebieue JeeÐes Jeepet ueeieueer. meJe&$e meeKej Jeeìueer. ÞeerÒeYegjepeebveer pevcee®ee efoJeme efkeÀleer megcebieue
MeesOetve keÀe{uee ! l³eeefoJeMeer Je<e&-ÒeefleHeoe-ieg{er Hee[Jee neslee. l³eele®e ÞeerR®ee pevce ! ceie IejesIejer ieg{îee
leesjCes MeesYele nesleer. megboj Jem$es HeefjOeeve kesÀuesu³ee ueeskeÀeb®es efHeÀjCes ®eeueues nesles. oesvner Deevebo SkeÀe®e
JesUer Peeu³eecegUs meJe& ve=efmebnJee[er Deeveboeves HegÀuetve iesueer nesleer.

peelekeÀcee&keÀjesefÜÒees efJeefOeê<ìs ve keÀce&Cee ~~

Jece&Yetlem³e lelkeÀce& peieleeceeme Mece&ke=Àled ~~63~~
veblej Þeer. oeref#eleÞes<þebveer l³ee DeeHeu³ee meJe&megobj ceguee®es peelekeÀcee&oer Oeeefce&keÀ mebmkeÀej ³eLeeMeem$e
J³eJeefmLeleHeCes kesÀues. meJe& peielee®es j#eCe keÀjC³eemeeþer p³eeb®ee DeJeleej l³eeb®³ee j#eCeemeeþer kesÀuesues
mebmkeÀej peieeuee keÀu³eeCeÒeo nesleele. ³eele mebMe³e veener. l³eeb®es j#eCe cnCepes peiee®es j#eCe nes³e.

ve³e&³eveb ³emceeÊeb yeeueb veeje³eCeeefYeOeb ®e$esÀ ~~

ve$esÀ ³eÜlËo³eb mJeer³es leÜÎoMe&Yet®e$esÀ ~~64~~
iepesWêcees#ee®es JesUer lees iepesWê YeefkeÌleYeeJeeves MejCe Deeuee. ceveele O³eeve kesÀues DeeefCe ceveeves®e mlegleer
kesÀueer.keÀejCe iepepevce Demeu³eeves ³eeefMeJee³e Dev³e meeOeve®e veJnles. l³ee®eer nekeÀ SskeÀlee®e ÞeerYeieJeeve
DeefleMe³e Jesieeves ueeieueer®e lesLes OeeJegve Deeues Je iepesWêe®ee G×ej kesÀuee. ÒeYet ³eslee#eCeer osneves veceve Meke̳e
veJnles lejerner ’veeje³eCeeefKeue iegjes YeieJeVecemles “ Demes lees cnCeeuee DeeefCe Megb[sves keÀceue IesTve osJeeuee
Jeeefnues. Demee lees HejceYekeÌle neslee. cnCetve®e l³ee osJeebveer lelkeÀeU l³ee®ee G×ej kesÀuee. l³eeyejesyej®e
DeeHeu³ee YekeÌleeuee meJee&¥efJe<e³eer mecelee OeejCe keÀjleele. l³eeÒeceeCes ³ee yeeuekeÀeves Heg{erue Dee³eg<³eele pes
efJejesOeer nesles,
 Þeer®eefjleece=le
l³eeb®³eeJejosKeerue o³eeê& ¢<ìer®e þsJeueer. ceie YekeÌleeJej þsJeueer ³eele keÀe³e DeeM®e³e& ! Þeer ue#ceCe
oeref#eleebveer veecekeÀjCe mebmkeÀejmece³eer meJee&¥®es þe³eer peerJeªHeeves JeemleJ³e keÀjCeeN³ee YeieJeblee®es les DeJeleej
Demeu³eecegUs ceguee®es veeJe veeje³eCe Demes þsefJeues. ns veeJe meeLe&®e nesles. ³eeveblej veeje³eCe oeref#ele ³ee
veeJeeves®e les meJe& ieeJeele Òeefme×erme Deeues. l³ee yeeuekeÀe®³ee yeeueueeruee Heentve Þeer. ue#ceCe oeref#ele Je Þeer
Denu³eeosJeer ns Deevebefole Peeues®e l³ee yejesyej ûeecemLener Deevebefole Peeues.

ieYee&<ìces Jelmejs ®e Je´leyebOeb ®ekeÀej me: ~~

efÜpees efÜpelJemebefmeO³ew efJeefOevee efJeefOepem³eefn ~~65~~
ieYee&®es Je<e& Oeªve DeeþJes Je<eera ceguee®ee Gheve³eve mebmkeÀej Þeer. oeref#eleÞess<þebveer kesÀuee. ye´eïeCe
kegÀceeje®es GHeve³eve-ceewQpeeryebOeve keÀjeJes. Demes DeMJeuee³eve met$ekeÀejebveer efueefnues Deens. ye´eïeCe kegÀceejeme
Gheve³eve mebmkeÀej Peeu³eeveblej®e efÜpelJe ÒeeHle nesles. ’ mebmkeÀejele efÜpe G®³eles “ Demes mce=efleJe®eve Deens.
’ efÜpee&lees efÜpe : “ oesve JesU pevce Ieslees cnCetve®e l³eeuee efÜpe cnCeleele. Heefnu³eeÒeLece ceelesHeemetve pevce
neslees Je ogmeN³ee JesUer mebmkeÀej Peeuee cnCepes neslees. cnCetve efÜpelJe ÒeeHle nesC³eemeeþer Þegleer p³ee®³ee
cegKeeletve pevceu³ee DeeefCe ye´ïeosJeeuee p³eebveer efouee. l³ee yeeuekeÀªHeer F&MJeje®ee Je´leyebOe mebmkeÀej l³eebveer
kesÀuee.

leleej JesoMeem$eeefybOe ueerue³eemeew cegoeefvJele: ~~

ueeskeÀmebûencesJee$e keÀle&gkeÀecees pepeeven ~~66~~
Gheve³eve Peeu³eeveblej HetJeera®es ÒeeLeefcekeÀ DeuHekeÀeUele HetCe& keÀªve DeebiueYee<ee%eeve mebHeeove
keÀjC³eeme ÒeejbYe kesÀuee. Lees[îee®e keÀeueele l³ee®ee l³eebvee Jeerì Deeuee. DeeefCe Þeer#es$eer ³esTve KeN³ee
DeY³eemeeuee DeejbYe Peeuee. l³eeHetJee&a veeje³eCe oeref#ele efMe#eCeemeeþer HejieeJeer nesles. JesoMeem$ee®ee meebieesHeebie
DeY³eeme kesÀuee. DeO³e³eve ³eLeeefJeOeer ®eeuet nesles®e. l³eeÒeceeCes DeefivekeÀe³e&, mebO³eesHeemeveeoer
efvel³ekeÀcee&veg<þeve DeeefCe ³eLeeMeem$e ye´ïe®e³e&HeefjHeeueve, ÞeeroÊeosJee®e&ve Fl³eeoer ye´ïe®e³ee&Þeceeves meJe& efve³ece
keÀeìskeÀesjHeCes Heeueve keÀjerle nesles. lesner ceesþîee Deeveboeves keÀle&J³e cnCetve®e. Þeer. veeje³eCe oeref#ele
ÞeeroÊeeJeleej®e nesles ! meJe& ueeskeÀebvee JeCe&Oece& Je DeeÞeceOece& HeefjHeeueve keÀjC³ee®es JeUCe ueeieeJes. ³eemeeþer®e
l³eeb®es JeCee&Þece Oece&HeefjHeeueve Deveg<þeve nesles. pemes Þes<þ ueeskeÀ Jeeieleele, lemes®e yeekeÀer®es ueeskeÀ Jeeiet
ueeieleele®e. ³eekeÀjlee lej les DeJelejues nesles.
 Þeer®eefjleece=le
lelees ieen&mL³ecekeÀjesoefivemesJeveHetJe&keÀced ~~
keÀce&yebOevecegkeÌlem³e efkebÀ keÀjesefle efn ®eesovee ~~67~~
Þeer. veeje³eCe oeref#ele ÞeeroÊeDeJeleejer Hegª<e nesles. l³eebvee ®eesovee ue#eCe Oecee&®ejCee®eer iejpe®e
veener. lejerHeCe ueeskeÀJ³eJenej Je Meem$ee%ee ner HeeUueer®e Heeefnpes. ³eemeeþer keÀce&yebOevee®ee mJeerkeÀej kesÀuee.
³eesi³e JesUer l³eebveer HeefJe$e kegÀueeleerue Je meÊJeiegCeer JeOet®es HeeefCeûenCe kesÀues.
Þeer. veeje³eCe oeref#ele Deelee ie=nmLeeÞeceer Peeues. DevegketÀue, HeefleJe´lee Oecee&vegmeeefjCeer, ueeYeueer.
obHeleerOecee&®ejCeeuee DeejbYe Peeuee. HetJeera®es meJe& Dee®ejCe efve³eceeves ®eeueues®e nesles. Deelee mceelee&efivemesJee
®eeuet Peeueer.

Òepee: mebHeeÐe efJeefOeJeogoemeerveer ¢{Je´leer ~~

efJe<e³eevyegYegpes efvel³eb ³eLeeMeem$eceefvebefole: ~~68~~
$eÝCe$e³eeletve cegkeÌlelesmeeþer Þeer. veeje³eCe oeref#eleeb®es Oece&Helveer®es þe³eer ÒepeeslHeÊeer HeCe Peeueer. meJe&
keÀener J³eJeefmLele ®eeueues nesles. HeCe mebmeejele DeemekeÌleer veJnleer, DeMee®e efmLeleerle meJe& ie=nmLeOecee&®ejCe
®eeueues nesles. mceelee&efivemesJee, DeefleefLe-melkeÀej DeeefCe Heb®ecene³e%e, ÞeeroÊemesJee meJe& ®eeues. HeCe meJe&¥®e
³eLeeMeem$e DeeefCe Deefvebefole Demes®e Dee®ejCe Þeer. veeje³eCe oeref#eleebveer kesÀues.

De³eeef®eleeÎerefve Je´leeefve mec³ekedÀ ~

Dee®eejJeevmebkegÀªles ¢{Je´le: ~~
oÊee®e&veb ®eeefHe keÀjesefle ÒescCee ~
Jewjei³eMeerueesçefJejleb mJeYeeJele: ~~69~~
Þeer. veeje³eCe oeref#eleebveer JeCee&Þece Oecee&ve=<þeve DeemLesves ®eeuet þsefJeues nesles. Heg{s De³eeef®eleJe=Êeer
þsefJeueer. keÀesCeerkeÀ[s keÀenerner ceeieeJe³ee®es veener. efceUsue l³eele®e ³eele®e Deeveboeves efveJee&n keÀjeJe³ee®ee
³eeuee®e De³eeef®ele Je=Êeer cnCeleele. ®eebêe³eCe Je´lener keÀener efoJeme kesÀues. MegkeÌue ÒeefleHeosuee SkeÀ Ieeme,
efÜleer³esuee oesve Ieeme DeMee $eÀceeves HeewefCecesme HebOeje Ieeme I³eeJe³ee®es. DeeefCe Hegve: ke=À<CeÒeefleHeosme SkeÀ SkeÀ
Ieeme keÀceer keÀceer keÀjerle®e DeceeJeem³esuee SkeÀ Ieeme I³eeJe³ee®ee ³eeuee ®eebêe³eCe Je´le cnCeleele. DeMeer
Ke[lej Je´les HeCe kesÀueer. ÞeeroÊe Gheemevee ceesþîee Òesceeves ®eeuet nesleer®e, Debieer Hejce Jewjei³e pejer nesles lejerner
F&MJejYekeÌleer®eer DeefYeuee<ee nesleer.
 Þeer®eefjleece=le
DeLemleeskesÀve keÀeuesve efpe%eemeg: Heejceee|LekeÀced ~~
%eeveb ®eeH³evegYeeJeb leb peieece iegªmeefVeefOeced ~~70~~
veblej Lees[îee®e keÀeueeves Þeer. veeje³eCe oeref#eleebvee pevcecejCeeletve mees[efJeCeejs Heejceee|LekeÀ %eeve
DeeefCe l³ee®ee DevegYeJe ³eeJee, ³eemeeþer meejKeer leUceU ueeieueer. ÞeerceÜemegosJeevebomejmJeleer-
ìsWyesmJeeceercenejepe l³eeJesUer ve=efmebnJee[erle®e nesles. ceie keÀe³e ! lelkeÀeU Þeer. veeje³eCe oeref#ele ns
l³eeb®³eekeÀ[s iesues. l³eevee Devev³eMejCe iesues. ogOeele meeKej He[ueer. jlveyejesyej keÀesWoCeele yemeues. Þeer
veeje³eCe oeref#eleeb®eer Je=Êeer Heentve ÞeerceÜemegosJeevebo mejmJeleer-Leesjues cenejepe ³eebvee HeÀej®e Deevebo Peeuee.
l³eebveer l³eebvee Deefle³eesi³e Demes ceeie&oMe&ve kesÀues. Þeer. veeje³eCe oeref#eleebveener HeCe Heeefnpes nesles les®e efceUeues.
Deevebo Peeuee.

mebv³eemecekeÀjesÊeerJe´s leeªC³esçefHe cegoeefvJele: ~~

leLeeefHe v³etveb cevegles ob[eYeeJeb me ³eesefiejeìd ~~71~~
Þeer ìsWyesmJeeceer cenejepeebveer Þeer. veeje³eCe oeref#eleebvee mevceeie&oMe&ve DeeefCe efMe#eCener efoues. DeeefCe les
YekeÌlees×ejemeeþer Jee[erle keÀener efoJeme jentve #es$eHe³e&ìveeLe& efveIetve iesues. l³ee DeJeOeerle Þeer. veeje³eCe
oeref#eleeb®eer Jewjei³eHetCe& YetefcekeÀe le³eej Peeueer. Þeer.veeje³eCe oeref#eleeb®eer meeOJeer menOece&®eeefjCeer HeCe
Hejye´ïeele ueerve Peeueer. Deelee Yee³ee&veg%es®eer iejpe®e veJnleer. cnCetve Þeer. veeje³eCe oeref#eleebveer Ssve
leeªC³eele®e mebv³eeme Iesleuee. Deelee Þeer. veeje³eCe oeref#ele ®elegLee&Þeceer mebv³eemeer Peeues. p³ee JesUer HetCe&
Jewjei³e nesF&ue l³ee®e JesUer mebv³eeme ûenCe keÀjeJee Demes Meem$eJe®eve Deens. cnCetve JeeveÒemLe
DeeÞececeesuuebIevee®ee Þeer. oeref#eleebvee oes<e ³esle veener. lejermeg×e ob[eefMeJee³e ³ee mebv³eemeeÞecee®eer HetCe&lee
veener. leer HetCe&lee JneJeer DeMeer meejKeer leUceU l³eebvee ueeieueer.

YekeÌleef®ebleeceefCeo&le: mJeebleb mebue#³e lem³e leled ~~

DeÒew<e³eodiegªb me: ÞeerJeemegosJemejmJeleerced ~~72~~
p³eebveer DeeHeu³eeuee ³eesi³e ceeie& oeKeefJeuee. l³eeb®³eekeÀ[tve®e cnCepes Þeer.He. He. ÞeerJeemegosmegJeevebo
mejmJeleer-ìsWyesmJeeceer cenejepe ³eeb®esHeemetve ob[ efceUeJee, DeMeer Þeer. oeref#elecenejepeeb®eer GlkeÀì F®íe
nesleer. leer HetCe& JneJeer ³eemeeþer Þeer oÊeiegªb®eer Ke[lej mesJee DeejbefYeueer. Lees[îee®e keÀeueele ÞeerÒeYet mebleg<ì
Peeues. DeeefCe DeeHeu³ee HejceYekeÌlee®eer ceveer<ee HetCe& keÀjC³eemeeþer ÞeerìsWyesmJeeceer cenejepeebvee
ÞeervejmeesyeeJee[eruee ³esC³eeefJe<e³eer ÞeeroÊecenejepeebveer Dee%ee kesÀueer.
 Þeer®eefjleece=le
Deeieleb meodiegªb Jeer#³e ®eevev³eMejCeesçYeJeled ~~
leLeeefJeOeb leg meef®í<³eb %eelJeeçefmve¿eÊeoeiegª: ~~73~~
ÞeeroÊecenejepeeb®eer Dee%ee neslee#eCeer ÞeerìbsyesmJeeceercenejepe Þeer#es$e vejmeesyeeJee[eruee Deeues. meJee&¥vee
Del³eble Deevebbo Peeuee. Þeeroeref#elecenejepeeb®ee lej Deevebo ieieveele ceeJesvee. les lelkeÀeU l³eeb®es oMe&veeuee
iesues. l³eeb®es ®ejCeer efMe<³eeuee Heentve ÞeerìsWyesmJeeceercenejepe keÀUJeUues DeeefCe Þeer. oeref#elecenejepeeb®es Jej
o³eeHetCe& ¢<ìerves ke=ÀHee kesÀueer.

oC[oeveÒemebies ÞeerJeemegosJe³eleerMJej: ~~
ie=nerlJeeçç%eeb oÊeiegjesjvegpeûeen YeefkeÌlele: ~~74~~
SkeÀoe Þeer. oeref#elecenejepeebveer Þeeriegªcenejepeebvee ceesþîee Òesceeves ÒeeLe&vee kesÀueer. Þeeriegªcenejepe !
ceuee DeeHeCe ob[ Ðee. ob[eefMeJee³e DeeÞecee®eer HetCe&lee veener. DeeHeu³eeJee®etve ceer ob[ IesCeej veener. ceeP³eeJej
ke=ÀHee keÀje. Demes Òesceeves HejesHejer efJeveefJeues. Þeeriegªcenejepeebveer l³eebvee meebefieleues. Denes mJeeceer ! ceer
ÞeeroÊecenejepeeb®es Dee%esefMeJee³e keÀener®e keÀª MekeÀle veener. l³eeb®es Dee%esJee®etve ceuee ob[ oslee ³esCeej veener.
ÞeeriegªJe®eve SskeÀlee®e Þeer. oeref#elecenejepeebvee HeÀej JeeF&ì Jeeìues. l³eeb®³ee [esUîeeletve meejKee DeÞegHetj
Jeent ueeieuee. je$eer PeesHeosKeerue Deeueer veener. meejKes leUceUle nesles. ceie keÀe³e ®ecelkeÀej, Heneìs
ÞeeroÊecenejepeebveer ÞeerìsWyesmJeeceercenejepeebvee Dee%ee efoueer keÀer ‘mJeeceerRvee ob[ Ðee.oeref#elemJeeceercenejepe
ceePes DeeJe[les HejceYekeÌle Deensle.’
DeMeer Dee%ee neslee®e ÞeerìsWyes mJeeceercenejepeebveer Þeer oeref#elemJeeceermeceerHe mJele: ³esTve meebefieleues,
‘mJeeceer ! Deelee®e ob[ûenCee®eer le³eejer keÀje.’ ns ÞeeriegªJeeke̳e SskeÀlee®e l³eebvee HeÀej meceeOeeve Peeues.
lelkeÀeU ob[ûenCee®eer meJe& le³eejer Peeueer DeeefCe ³eLeeefJeOeer Þeeriegª ÞeerìsWyescenejepeebveer l³eebvee ob[ efouee Je
DeeHeu³ee efÒe³e efMe<³eeJej Devegûen kesÀuee. Þeer. oeref#ele mJeeceerR ³eebvee He. He. Þeerve=efmebnmejmJeleer oeref#elemJeeceer
cenejepe Demes veeJe efceUeues. DeeefCe l³eebvee Þeer ìsWyescenejepeebveer Dee%ee kesÀueer. legPeer Jee[er mees[tve kegÀþsner
peeJe³ee®es veener. DeeefCe jespe je$eer HeeueKeer Peeu³eeveblej ÞeerGlmeJecetleera®eer Hetpee Je Mespeejleer keÀjeJe³ee®eer
FlekesÀ keÀªve Jee[erle®e jeneJe³ee®es.

cev³eceeve: HegC³eke=Àleceelceeveb cegcegos leoe ~~

iegjesje%eeb Hegjmke=Àl³e ke=ÀleJeevoÊemesJeveced ~~75~~
ob[ûenCeeveblej Þeer. oeref#ele cenejepeebvee HeÀej ceesþer Oev³elee Jeeìueer. DeeHeCe Deelee ke=ÀleeLe& Peeuees
Demes les cnCeeues. Deevebo Peeuee. les Þeeriegªb®es Dee%esÒeceeCes efve³eceeves ÞeerGlmeJecetleera®es Hetpeve keÀjerle Demele. lees
 Þeer®eefjleece=le
efve³ece Jee[er mees[erHe³e&¥le l³eebveer cees[uee veener. DeeÞeceOecee&®es Deveg<þeve J³eJeefmLele ³eLeeefJeOeer keÀjerle nesles®e.
DeeHeu³ee meoe®ejCeeves DeeefCe leHeM®e³esxves les Jee[erceO³es Hetp³e Je ceev³e Peeues. ÞeerìsWyescenejepeeb®ee cegkeÌkeÀece
l³ee JesUer ³ee Jee[er#es$eele neslee. veblej l³eebveer Dev³e #es$eer peeJe³ee®es Demes ÞeeroÊeDee%esves þjefJeues. l³ee JesUer
meJe& #es$emLeebvee DeeHeu³eeHeg{s yeesueeJetve ÒesceUHeCeeves meebefieleues keÀer ns Þeerve=efmenmejmJeleer-oeref#ele
mJeeceercenejepe cnCepes ceer®e Deens. ³eeb®³eeyeÎue Dev³e YeeJevee þsJet vekeÀe. l³eeb®³ee Dee%esÒeceeCes Jeeiee.
ceeP³eeHes#eener ns keÀekeÀCeYej DeefOekeÀ Deensle ³eeyeÎue ceveele MebkeÀe yeeUiet vekeÀe. l³eeb®³ee Dee%esle JeeieC³eele
legcne meJee&¥®es keÀu³eeCe Deens. kesÀJnener l³eebvee GÜsie nesF&ue Demes Jele&ve keÀª vekeÀe.’ Demes meJe& #es$eJeemeer
Hegpeejer ceb[UerRvee Òesceeves meebefieleues DeeefCe DeeHeCe leerLee&ìveeuee iesues.

DeLe mLeevel³eeienslegb kebÀef®eoeue#³e meeflÒe³e: ~~

®eueef®®eÊeesçYeJeeflkbeÀef®eodiegJee&%ee Heeuevesç#ece: ~~76~~
Þeeroeref#elecenejepeeb®ee Jele&ve$eÀce DeeHeu³ee Þeeriegªb®³ee Dee%esÒeceeCes J³eJeefmLele ®eeuet neslee. Þeer.
ìsWyesmJeeceercenejepeeb®eer meJe& efnlekeÀejkeÀ Dee%ee DeeefCe Þeer. oeref#ele cenejepeeb®es J³eefkeÌleceÊJe ³ee oesvner
keÀejCeebveerner meJe& #es$emLe Hegpeejer l³eebvee ceeve osle. l³eeb®³ee Dee%esÒeceeCes Jeeiele. l³eebvee GÜsiekeÀejkeÀ Demes
Jele&ve keÀjerle vemele.
Demee keÀener keÀeue iesuee. Heg{s Heg{s yeensjieeJeer Demeuesu³ee YekeÌleeb®³ee megowJeeves efkeÀJee #es$eeleerue
ueeskeÀeb®³ee ogow&Jeeves #es$emLe Hegpeejer ÞeerìsWyesmJeeceercenejepeeb®eer Dee%ee Heeueve keÀjerveemes Peeues. Þeer. oeref#ele
mJeeceercenejepeeb®ee ceeve þsJeerveemes Peeues. l³eeveblej l³eebvee les Jeeìsue lemes yeesuet ueeieues. GIe[ DeHeceeve nesT
ueeieuee. legcner ³esLetve efveIetve pee, Demesner meebefieleues. l³ee JesUer Þeer. oeref#elecenejepeebvee HeÀej og:Ke Peeues.
keÀejCe iegªb®³ee Dee%esÒeceeCes lesLes jeneJes lej ueeskeÀeb®ee GHeêJe neslees. jeneJes lej Þeeriegªb®³ee Dee%es®es GuuebIeve
nesles. l³eecegUs ef®eÊe DeefmLej Peeues. keÀe³e keÀjeJes les mecepesvee. MesJeìer GHees<eCe keÀªve ÞeeroÊeGHeemevesuee
DeejbYe kesÀuee. ‘Þeeriegjes ! oÊe ÒeYees ! DeeHeCe Deelee ceuee ceeie&oMe&ve keÀje.’ Demes cnCele les Þeer®ejCeer Devev³e
MejCe Peeues.

keÀe³e&b efkeÀceefHe efveefM®el³e pen<e& Keueg ³eesefiejeìd ~~

peûeen menmeeçç%eeb leg ÞeeroÊem³e leHem³e ³ee ~~77~~
ÞeeroÊeesHeemeveeceeiee&®ee Òemeej, DeeefCe ÞeeroÊeYekeÌleeb®ee G×ej, meJe&$e me×ecebmebmLeeHevee Fl³eeoer keÀe³esx
Deelee keÀjCes DeeHeues keÀle&J³e Deens. Þeer. oeref#elecenejepeebveer Demee cevee®ee efveM®e³e kesÀuee. efvel³e
ÞeeriegªoÊemesJee nesleer. l³eeHes#ee DeefOekeÀ ÒeceeCeele les Deeveboeves keÀª ueeieues. SkeÀ ÒekeÀej®ee meeefÊJekeÀ Deevebo
 Þeer®eefjleece=le
Þeer. oeref#ele cenejepeebvee Peeuee. ceie keÀe³e ! ceewve OeejCe kesÀues. meJe& ue#e ÞeeroÊe®ejCeer þsefJeues. leerJe´
leHeM®e³ee&jbYe Peeuee. l³eecegUs Hejceelcee mebleg<ì Peeues. ceguee®ee nÆ osJeeuee HegjefJeuee®e Heeefnpes. SkesÀ
efoJeMeer ÞeeroÊeiegªbveer Jee[er mees[C³eeefJe<e³eer Dee%ee efoueer. Dee%ee neslee®e Þeer oeref#elecenejepeebvee HeÀej HeÀej
Deevebo Peeuee. ÞeeroÊee%ee Peeueer ner DeeHeu³ee Þeermeodiegªb®eer®e Dee%ee Deens Demes les mecepeues. ogmejer iees<ì ³ee
#es$eeleerue HegpeeN³eebveener DeeHeueer GHeeOeer vekeÀes. DeeHeues Fef®íle keÀe³e& keÀjeJe³ee®es Demes Þeer
oeref#elecenejepeebveer þjefJeues.

peieece jc³eb Þeer#es$ececejeK³eHegjbÒeefle ~~

yeYeew meceeJe=leesYekeÌlew: meve#e$ees ³eLee MeMeer ~~78~~
ÞeeroÊeiegªb®eer Dee%ee neslee®e l³ee®e efoJeMeer Jee[erleerue DeeHeu³ee meJe& YekeÌleebvee oeref#ele cenejepeebveer
yejesyej Iesleues. DeeHeues osJener yejesyej Iesleues. DeeefCe ÞeeroÊecenejepeebvee ob[ ÒeCeece kesÀuee. kebÀþ oeìtve
Deeuee. l³ee®e efmLeleerle les veewkesÀle yemeues, Je IesJe[îee®³ee MesWieeb®eer Yeepeer p³ee efþkeÀeCeer ÞeeroÊeebveer DeeJe[erves
Keeuueer DeeefCe ye´eïeCeeuee DeHeej Oeve efoues. l³ee Þeer#es$e DecejeHetj ³ee ( nuueer DeewjJee[ ³ee veeJeeves Òeefme×
Demeuesu³ee ) HegC³e#es$eer iesues. l³ee JesUer veeJesle Þeer oeref#elecenejepe mJeYekeÌleebmen ve#e$eebveer ³egkeÌle ®ebê
MeesYeeJee lemes MeesYeues.

le$eeçcejsMJejb osJeb ÞeerieCesMe³egleb efMeJeced ~~

³eesefieveerM®e iegªb oÊeb mLeeHe³eeceeme YekeÌle³egkedÀ ~~79~~

JeemegosJeeveboHetJe&¥ mejmJel³egÊejb®e me: ~~

Heerþb ¿emLeeHe³e®ídjerIjb YekeÌlekeÀecemegjêgce: ~~80~~
ÞeerDecejeHetj #es$eeuee Deeues. meJe& ieeJeele veJe®ewlev³e efvecee&Ce Peeues. ’efoiebyeje efoiebyeje ÞeerHeeo
JeuueYe efoiebyeje“ ³ee veececeb$eeves meJe& ieeJe ogceogcetve iesues. meJe& ûeecemLeebveer Þeer oeref#elecenejepeeb®es oMe&ve
Iesleues. Þeercenejepeebveer ke=ÀHeeHetCe& ¢<ìerves meJee&¥keÀ[s Heeefnues Je ieewjefJeues. ueeskeÀeb®³ee [esUîeebletve DeeveboeÞet
Jeent ueeieues. meJe& ueeskeÀ cnCeeues, ’cenejepe ! Deecner DeeHeu³ee Deeieceveeves Oev³e Peeuees. DeeHeCe Deece®es ns
Kes[sieeJe HeefJe$e kesÀues. Deevebo Peeuee. vesnceer®e l³eeb®³eeYeesJeleer YekeÌleieCe DemeeJe³ee®es. ÞeeroÊeeslmeJe, Yeb[ejs
megª Peeues. Þeercenejepeeb®es nem³ecegKe, iees[ Yee<eCe DeeefCe ÒesceeJeueeskeÀve ³eebveer meJe& ieeJe ceb$ecegiOe Peeues.
veblej Þeer oeref#elecenejepeebveer ÞeerDecejsMJej cebefoje®ee peerCeesx×ej kesÀuee. megboj cebefoj yeebOeues. l³ee
cebefojele ÞeerefJeIvenjieCeHeleer, ÞeerDecejsMJejefuebie DeeefCe <e[dYegpe yemeuesueer oÊecetleera, ®eewme<ì ³eesefieveer
 Þeer®eefjleece=le
³eeb®eer mLeeHevee megcegntlee&Jej kesÀueer. DeeefCe ’ÞeerJeemegosJeevebo mejmJeleerHeerþ“ HeCe mLeeHeve kesÀues. DeeHeues
ÒeemeeefokeÀ osJe lesLes þsefJeues. ÞeerìsWyesmJeeceer cenejepeeb®es-DeeHeu³ee Þeeriegªcenejepeeb®es-nmleefueefKele meJe&
ûebLener lesLes®e þsefJeues. DeeefCe cenejepe meceeOeeveeves Þeer#es$e DecejeHegjer jeefnues. DeveskeÀ YekeÌleeb®³ee meebmeeefjkeÀ
³eelevee ve<ì kesÀu³ee. Þeer. jeceYeeT kegÀuekeÀC³ee&¥®es cegueeme kesÀJeU ÞeeroÊeleerLe& peerJeoeve efoues. ÞeerHeerþe®ee
keÀejYeej ³eesi³e ÒekeÀejs ®eeueeJee DeMeer megJ³eJemLee kesÀueer.

ve=efmebnJeefìkeÀmLee ³es les<eeb ogo&wJeoes<ele: ~~

efJe³eesieesçpeefve ne owJe ! YeeefJeowv³eefJemet®ekeÀ: ~~81~~
Þeer He. He. ceodJeemegosJeevebomejmJeleer ÞeerìsWyesmJeeceercenejepeebveer ‘ns oeref#elecenejepe ceePes Òeefleefyebye®e,
efkebÀyengvee ceeP³eeHes#ee DeefOekeÀ Deensle, l³eebvee cegUer®e GHeeOeer $eeme osT vekeÀe’ Demes meJe& ûeecemLe HegpeeN³eebvee
l³eeb®³ee®e efnleemeeþer HeÀej Òesceeves peelesJesUer meebefieleues nesles. lejerHeCe #es$emLeeb®³ee ogowJeeves l³eebvee HeÀej®e
l³eebveer ogKeefJeues. ne³e ! ne³e ! cnCetve®e Þeeroeref#elecenejepeebveer Jee[er mees[ueer. ne #es$emLeeb®ee
owJeogefJeueeme®e ³eele MebkeÀe veener. YeeJeer keÀeueele ³esCeeN³ee mebkeÀìe®es les SkeÀ HetJe&ef®evn nes³e. cnCetve®e keÀener
ûeecemLeebvee DeMeer ogyeg&×er Peeueer.

#es$eeefCe leerLee&efve megHegC³eoeefve ~

®ekeÀej Hetleeefve ®e keÀejef³elJee ~~
pegieeue³eeoerefve megefJeÞegceeefve ~
meceeiece®í^jerHegjcesJe meÐe: ~~82~~
ÞeerDecejeHetj #es$eele Þeer oeref#elecenejepeebveer keÀener keÀeue JeemleJ³e kesÀues. veblej Þeerke=À<CeeJesCeer®³ee
HeefJe$e ÒeJeeneletve veeJesves®e leerjeJej Demeuesu³ee #es$es DeeefCe leerLesx ³eeb®es ³ee$esme DeejbYe kesÀuee. Heefnu³eeboe
Þeer#es$e pegiegU ³esLes iesues. ³eeuee keÀeMeer#es$e cnCeleele. ef$emLeUer keÀjeJe³ee®eer cnCepes ÒeLece keÀeMeer cnCetve
Þeer#es$eer ef$emLeUer SkeÀe efoJemeele oeKeefJeueer. leer ef$emLeUer cnCepes pegiegU ner keÀeMeer, Þeerke=À<CeeJesCeer Heb®eiebiee
mebiece ne Òe³eeie DeeefCe keÀesuneHetj ner ie³ee DeMeer Deens. Þeer oeref#elecenejepeebveer pegiegU leerLe&³ee$ee efMe<³eebmen
kesÀueer. lesLes®e je$eer 11-12 JeepeC³ee®³ee JesUer Þeercenejepeebvee ÞeeroÊevewJesÐeeuee ieesogiOe DemeeJes Demes
Jeeìues. HeCe les l³ee JesUer keÀmes efceUCeej ? HeCe ®ecelkeÀej Demee keÀer SkeÀe ieeF&uee Heentve Þeercenejepe
cnCeeues, ‘³ee ieeF&®eer Oeej keÀe{e.’ l³ee ieeF&®³ee ceeuekeÀeves meebefieleues, ‘cenejepe ! ³ee ieeF&®eer Oeej Deecner®e
oesve JesUe keÀe{ueer Deelee leer otOe osCeej veener.’ l³ee JesUer Þeer oeref#elecenejepe cnCeeues ‘Deece®³ee osJeeuee
otOe Heeefnpes. Oeej keÀe{e.’
 Þeer®eefjleece=le
l³eeb®³ee leesb[eletve Demes Dece=leJeeke̳e Peeues. veblej efMe<³eeieCeemen ÞeerefKeêeHetj ³ee$ee kesÀueer. mveeve,
osJeleeHetpeve keÀªve Þeer®ebêsMJejHetpeve kesÀues. ÞeerefoiebyejmJeeceer meceeOeeroMe&ve Iesleues DeeefCe Þeer³es[tj#es$eer iesues.
lesLes leerLe&mveeve Peeues. ÞeerefJeªHee#eefuebie oMe&ve-Hetpeve Peeues. lesLeerue HegpeeN³eeveer Þeer. oeref#elecenejepeebvee
Heeefnues DeeefCe lees cnCeeuee ‘cenejepe ! keÀeue®e ceer mJeHveele DeeHeCe ³ee osJeeue³eele osJeepeJeU yemeuee
Deene Je Hetpee keÀjlee Demes Heeefnues.’ lesLeerue leerLe&³ee$ee mebHeJetve ueeskeÀmebûeneLe& ³ee$ee keÀªve Þeer
oeref#elecenejepe DecejeHetj #es$eeuee Deeues.

#es$eeefCe leerLee&efve leLee mJeYekeÌlee-~

veg×leg&keÀecees YepekeÀefÒe³eesçmeew ~~
veewkeÀeûe³eeveesçefKeueHetp³eceevees ~
efvejmleceeve: Keueg mebÒelemLes ~~83~~
meJe& ueeskeÀ p³eeb®eer Hetpee keÀjleele, YekeÌleebvee HejceefÒe³e Je YekeÌle p³eebvee HeÀej DeeJe[leele,
meÊJeiegCeeb®eer cetleera®e DeeefCe Heenlee®e meJee&¥vee pes Deevebo osleele Demes Þeer oeref#elecenejepe ³eebveer Þeerke=À<CeeJesCeer
Je Heb®eiebiee ³eeb®³ee mebieceeJej mveeve kesÀues. osJeleeb®es Hetpeve kesÀues. DeeefCe DeeHeu³ee YekeÌleieCeebmen Òe³eeie ³ee$ee
HetCe& kesÀueer Je GÊejskeÀ[s Demeuesueer #es$es Je leerLesx HeefJe$e keÀªve YekeÌleeb®ee G×ej keÀjeJee ³ee nsletves les veewkesÀle
yemeues DeeefCe ie³ee³ee$esuee YekeÌleebmen efveIeeues.

MegkeÌueeoerefve megHegC³eeefve ieCesMem³e ®e JeeefìkeÀeced ~~

meceer#³e leg meceeHetp³e mveelJeeçieeobefyekeÀeHegjced ~~84~~
ÒeLecele: MegkeÌueleerLee&oer De<ìleerLesx kesÀueer. l³ee l³ee leerLee&Jej mveeve, osJeleeHetpeve ³eLeeskeÌle kesÀues.
DeeefCe veeJesletve®e ie³es®³ee ³ee$esuee efveIeeues. meJe& YekeÌleieCe veeJesle yemeues. Þeer cenejepeeb®es osJe veeJesle MeesYet
ueeieues. meJe& YekeÌleieCeeble Þeer cenejepe megnem³ecegKe, Òesceeê&¢<ìerves DeJeueeskeÀve keÀjCeejs MeesYele nesles.
l³eeb®³eekeÀ[s Heenlee®e YekeÌleeb®ee Deevebo Jee{le neslee. ’efoiebyeje efoiebyeje ÞeerHeeo JeuueYe efoiebyeje“ ³ee veece-
ceb$ee®ee Iees<e DeKeb[ ®eeueuee neslee. meJe& Deemecebleele veeceIees<e efveveeotve jeefnuee. l³ee meesnUîee®es JeCe&ve
keÀjCes DeMeke̳e Deens.
DeMee ÒekeÀejs veewkeÀe GÊejsuee ÒeJeene®³ee Gueì efoMesuee ®eeueueer. meejKee veececeb$e iepej ®eeueuee
neslee. Þeerke=À<CeeJesCeerleerjer Demeuesu³ee Òel³eskeÀ ieeJe®es ueeskeÀ ³esTve Þeer oeref#elecenejepeeb®eer Hetpee Je Deejleer
keÀjerle nesles. $eÀceeves leer veeJe Þeer#es$e ieCesMeJee[eruee Deeueer. Þeercenejepe YekeÌleieCeebmen lesLes veeJesletve Glejues.
Þeerke=À<CeeJesCeer mveeve meJee&¥men Peeues. ÞeerefJeIvenj ieCesMeHetpeve HeÀej®e Leeìeves Peeues. Þeeruee vewJesÐe meceHe&¥Ce
 Þeer®eefjleece=le
kesÀuee. ieeJekeÀN³eebveer Del³eeojeves Þeer oeref#elecenejepeeb®ee melkeÀej Je Hetpeve kesÀues. Hegve: Þeercenejepe
efMe<³eieCeebmen Je DeeHeu³ee osJeebmen veewkesÀle yemeues. veewkeÀe ®eeuet ueeieueer. ÒeJeene®³ee Gueì efoMesuee veeJe
v³ee³euee HeÀej keÀ<ì He[le nesles. DeMee ÒekeÀejs veeJe efcejpe IeeìepeJeU Deeueer. IeeìeJej®e cegkeÌkeÀece kesÀuee.
osJee®e&ve Peeues. mveeveeoer efJeOeer ³eslee#eCeer®e Peeues. lesLes ÞeerefJe<Cet cebefojele keÀener keÀeue JeemleJ³e kesÀues.
lesLeerue Leeì DeHetJe&®e neslee. efkeÀl³eskeÀ HeeÐeHetpee Ie[u³ee. ceie meebieueerntve Þeer cenejepe Þeer
peieobyeeJeemleJ³eeves megMeesefYele DeMee keÀesuneHetj#es$eeuee iesues. ner®e leer ie³ee HegC³eYet Þeeriebieevegpeeves
Heeefnuesueer.

meceeve®³ee&¥efyekeÀebosJeerR ³ee$eeb ke=ÀlJee ³eLeeefJeefOe ~~

efoiebyejefle veecvee Jew veeo³eeceeme HeÊeveced ~~85~~
keÀesuneHegjer peelee®e Þeerceneue#ceer®eer ceneHetpee Þeer cenejepeebveer efJeefOeHetJe&keÀ J³eJeefmLele kesÀueer.
³eLeeskeÌle ³ee$ee efMe<³eieCeebmen kesÀueer. efkeÀl³eskeÀ ueeskeÀeb®³ee ceve:keÀecevee HetCe& kesÀu³ee. DeveskeÀ owJeer ®ecelkeÀej
oeKeefJeues. keÀesuneHegjer Þeer cenejepeeb®es jenCes l³eeb®es efÒe³e YekeÌle nefjYeeT keÀ[skeÀj ³eeb®es Iejer nesles. l³eeb®es
Iej l³ee JesUer YetJewkegbÀþ®e Yeemeues. meJe& keÀjJeerj #es$e ’efoiebyeje efoiebyeje ÞeerHeeo JeuueYe efoiebyeje“ ³ee
veececeb$eeves efveveeoues. lesLeerue ûeecemLeebvee ogue&Ye melmebie Peeuee. meJee&¥vee Deevebo Peeuee.

kebÀef®eledkeÀeueb le$e efmLelJee Hetjef³elJee ceveesjLeeved ~~

YekeÌleevmevebo³eeceeme ke=ÀlJeevewkeÀ®eceefl$eÀ³ee: ~~86~~
keÀener keÀeue #es$emLeeb®³ee megowJeeves keÀesuneHegjer Þeer oeref#elecenejepe jeefnues. YekeÌleeb®³ee meebmeeefjkeÀ
³eelevee otj kesÀu³ee. SkeÀoe les ieesmebmLesle menpe iesues. lesLes SkeÀ DeefleMe³e Kees[meeU iee³e nesleer. keÀesCeeueener
leer peJeU ³esT osle vemes. HeCe Þeer cenejepe iee³e peJeU Demeuesu³ee ÞeeroÊecenejepeebÒeceeCes efomeues. Demes
efkeÀleer lejer ®ecelkeÀej keÀªve YekeÌleebvee oeKeefJeues. l³eecegUs lesLeerue meJe& YekeÌle HeÀej®e Deevebefole Peeues.

YekeÌleeOeerve: ÒeYegj³eb YepekeÀee|leÒeCeeMeve: ~~

mJeer³eeYeer<ìkeÀj: Òee³eeoceK³eHegjb Hegve: ~~87~~
ÞeerÒeYet oeref#elecenejepe DeeHeu³ee YekeÌleeb®³ee SkeÀefve<þ YekeÌleerves l³eeb®³ee HetCe& mJeeOeerve Peeues nesles.
YekeÌleebveer l³eeb®eer ceneHetpee keÀjeJeer. l³eevee megiebOeer lesue ueeJetve cebieuemveeve IeeueeJes. DeeHeu³ee Iejer
efYe#eskeÀjlee Òesceeves v³eeJes Je HejceYekeÌleerves Heb®eHekeÌJeeVee®es Yeespeve ÐeeJes, ceesìejerle yemeJetve efHeÀjeJe³eeme
v³eeJes. SkeÀe YekeÌleeves lej l³eeb®³ee neleele mJele:®³ee neleeleerue Ie[îeeU yeebOeues. DeMeer HejesHejerveer YekeÌleeb®eer
 Þeer®eefjleece=le
oeref#elemJeeceefcecenejepe Hegve: DecejeHegjer iesues.

iegª[sMJejb iegª#es$e ÞeeroÊeiegªCeemen ~~

YekeÌlewvee&cveeveeo³evmeevebob Yetceb[ueb ³e³eew ~~88~~
DecejeHegjerme Þeer oeref#ele cenejepe iesu³eeveblej Þeeriegª#es$e ieª[sMJejeuee peeJes DeeefCe Þeeriegª Þeerceod
JeemegosJeevebomejmJeleerR®es oMe&ve I³eeJes DeMeer leUceU nesT ueeieueer. Þeer cenejepeebveer ceveele efJe®eej kesÀuee.
Þeerieª[sMJejeuee iesues®e Heeefnpes. Þeeriegªcenejepeeb®eer leer HegC³eYetceer Deens, Þeer cenejepeeb®³ee meb®eejeves HeefJe$e
Demes mLeeve Deens. peelee peelee Þeer meerleejececenejepe-DeefleMe³e efÒe³e iegªYekeÌleöl³eeb®es oMe&ve nesF&ue,
ÞeeroÊeesHeemevee ceeiee&®eer mLeeHevee nesF&ue Je DeveskeÀ meodYekeÌleebvee ceeie&oMe&ve nesF&ue Demee efJe®eej efveefM®ele
kesÀuee. DeeHeues osJe ÞeeroÊecetleera DeeefCe Þeeriegªcenejepeeb®eer cetleera yejesyej Iesleueer. efveJe[keÀ efMe<³eieCener
yejesyej nesles. Demes meJe& Yetceb[ue ’efoiebyeje efoiebyeje ÞeerHeeo JeuueYe efoiebyeje“ ³ee veececeb$eeves ogceogceve
mees[erle ÞeerDecejeHegjentve Þeer. oeref#ele cenejepe ieª[sMJejer efveIeeues. HeefJe$e leerLes& Je #es$es ³eeb®eer ³ee$ee keÀjerle
keÀjerle peele nesles.

iegªmesJee keÀLeb keÀe³ee& keÀLeb Jee iegªefMe<³elee ~~

oe|µeleeççoMe&Yetlee mee ³eeb ke=ÀlJee ueYeles Hejced ~~89~~
DeeHeu³ee iegªb®eer mesJee keÀMeer keÀjeJe³ee®eer Demeles, keÀmes efve:meerce Òesce þsJeeJes, keÀmee Deeoj yeeUieeJee
ueeielees, iegª Je efMe<³e keÀmes Jeeieleele, iegª DeeefCe efMe<³e ³eeb®es Òesce Je veeles keÀmes Demeles ³ee®ee DeeoMe& Þeer.
oeref#elecenejepeebveer DeeHeu³ee Dee®ejCeeves ueeskeÀebvee oeKeJetve efouee. kesÀJeU Þeeriegªke=ÀHesves HejceueeYe keÀmee
neslees, les ueeskeÀeb®³ee vepejsme DeeCetve efoues. iegª DeeefCe efMe<³e Demes®e ÒesceU DemeeJesle Demes ueeskeÀ yeesuele
Demele. DeMeer iegªmesJee Þeer cenejepeebveer kesÀueer. lees®e DeeoMe& Heg{s þsJetve pej iegªmesJee kesÀueer lej Kee$eerves
HejceHeoÒeeHleer nesF&ue ³eeble mebMe³e veener.

veefn veefn leerLeb& #es$eb JeeìerR Jee HeÊeveb Jeveb cev³es ~~

³eefmcevmeodiegªceefncee ³eÊeVeeYet®®ecelke=Àeflee|JeHeguee ~~90~~
Þeer. oeref#elecenejepeeb®³ee meJe&$e meb®eejele Demes SkeÀner Kes[s, Menj, leerLe& efkebÀJee #es$e veener keÀer p³ee
mLeeveer Þeer. oeref#elecenejepeebveer DeeHeu³ee Þeeriegª Þeerceod JeemegosJeevebo mejmJeleerR®eer keÀerleera Jee{efJeueer veener
DeLeJee p³ee efþkeÀeCeer Heg<keÀU ®ecelkeÀej oeKeefJeues veenerle. meJe&$e ÞeeroÊeesHeemeves®ee Òemeej kesÀuee Je
Þeeriegªceefncee Jee{efJeuee Je DeveskeÀ owJeer ®ecelkeÀej oeKeefJeues. meb®eej keÀjerle keÀjerle, HegC³emLeeves Heenele
 Þeer®eefjleece=le
Heenle cenejepe ieª[sMJejer Deeues. ³esleevee Þeermeerjececenejepeeb®eer Yesì IesC³eeme les cegUer®e efJemejues veenerle.

³ee$eeefce<esCewJe lele: mJekeÀer³eeved ~

%eeveebpevesveeMeg efJeMeg× melJeeved ~~
keÀleg&¥ Òe³eeCeeslkeÀceveemleoeveerced ~
peieece keÀeMeerR Keueg HegC³ejeefMeced ~~91~~
cenejepe Þeer ieª[sMJejer peelee®e l³eebvee HeÀej meceeOeeve Peeues. DeeHeCe ke=Àleke=Àl³e Peeuees Demes
Jeeìues. Þeer oeref#ele cenejepeebveer DeeHeu³ee iegªcenejepeeb®es Òesceeves oMe&ve Iesleues. ³eLeeefJeOeer Hetpee kesÀueer.
Deevebefole Peeues. Þeer vece&osle mveeve keÀjeJes, efvel³e efJeOeer keÀjeJee DeeefCe veblej Þeer meceeOeerpeJeU yemeeJes.
ceneHetpee keÀjeJeer, mlees$es cnCeeJeer DeeefCe efkeÀleerlejer JesU O³eeve keÀjeJes. Hetpee Je Deejleer ®eeueueer cnCepes
Þeeroeref#elecenejepeeb®³ee [esUîeebletve Hetj ueesìle Demes. veblej Þeer vewJesÐe meceHe&Ce keÀjeJee DeeefCe DeeHeCe Òemeeo
I³eeJee DeeefCe ogHeejer Þeercenejepeeb®es ®eefj$e-JeCe&ve ®eeues. Òemeeoeuee Heg<keÀU®e ueeskeÀ ³esle. DeVemebleHe&Ce HeÀej
ceesþîee ÒeceeCeele ®eeues. Demee efvel³e$eÀce Demes.
³eeÒeceeCes keÀener keÀeue Þeerieª[sMJejer JeemleJ³e keÀªve veblej ³ee$es®³ee efveefceÊeeves DeeHeu³ee YekeÌleebvee
%eeveece=le Heepetve ke=ÀleeLe& keÀjeJes ³ee GÎsMeeves oeref#elecenejepe Þeerieª[sMJejentve Þeeriegªcenejepeeb®ee efvejesHe
IesTve cegefkeÌle#es$e HegC³ece³e DeMee keÀeMeer #es$eer iesues.

efveefubeHeefvePe&efjC³eeb me: mveelJee efJeMJesMeHetpeveced ~~

ke=ÀlJee ³ee$eeefJeefObe mec³eieJeme®íeble ceeveme: ~~92~~
ÞeerkeÀeMeer #es$eele Heesnes®eu³eeveblej Þeer oeref#elecenejepeebveer DeeHeu³ee efMe<³eieCeebmen osJeiebiee
(ÞeerYeeieerjLeerle ) mveeve kesÀues. ³eLeeefJeOeer, mveeveeveblej ÞeerefJeMJesMJeje®eer <ees[MeesHe®eej, ³eLeeskeÌle Je
³eLeemeebie ceneHetpee kesÀueer. keÀeMeerleerue ³ee$eeefJeOeer HeCe ³eLee³eesi³e kesÀuee DeeefCe meceeOeeveeves keÀeMeerleerue
leejkeÀ ceþele jeefnues. keÀeMeer#es$e ns HegC³ee®eer jeMeer®e nes³e. Þeer oeref#elecenejepeeb®es les DeeÞeceOece&®ejCe DeeefCe
Òesceeves kesÀuesues osJelee®e&ve Je megnem³e DeeefCe ÒemeVe, lespemJeer, Þeercenejepeeb®eer cetleera Heentve meJe& keÀeMeer
#es$emLeebvee l³eeb®ee ueUe ueeieuee.

cevemLeeveer³e le$emLees iegjesmleg Je®eveece=leced ~~

ieefce<³eeefce keÀoeç³eesO³eeefceefle ef®eblevelelHej: ~~93~~
 Þeer®eefjleece=le
keÀener keÀeue Meeble ceveeves Þeer oeref#elecenejepe keÀeMeer#es$eer jeefnues. menpe Þeer ìsWyesmJeeceer cenejepeeb®es-
DeeHeu³ee meodiegª®es-Dece=lece³e Je®eve Þeer cenejepeeb®³ee ue#eele Deeues les -

jececeeÞe³e jececeeÞe³e jececeeÞe³e Yeêoced ~~

jececeeÞe³eleeb kegÀleesçefHe YeJeslkegÀowJeceYeêoced ~~
³em³e veeceJeMeeef®íuee DeefHe efmbeOegvee efn megcegO¢lee: ~~
les pe[e Depe[e YeJebefle ve efkebÀ Jeoe$e megcegO¢lee: ~~
Þeer jece®ebêe®ee DeeÞe³e keÀj-DeeOeej efveM®e³eeves Ies. Demes leerve JesUe meebefieleues. DeeefCe cnCeleele, keÀer
‘p³eeves jecee®ee DeeÞe³e kesÀuee Deens l³eeuee ogowJe keÀOeerner yeeOee keÀjCeej veener. mecegêeJej meslet yeebOeC³ee®es
JesUer jeceveeceebefkeÀle oie[ner meeiejeves DeeHeu³ee Heesìele Iesleues veenerle. les oie[-pe[ efvepeeraJe nesles. lej ceie
mepeerJe ceeveJe Þeerjecee®³ee DeeÞe³eeves YeJeefmebOet®³ee HeueerkeÀ[s peeCeej veenerle keÀe³e les meebie Heent’ Demee
Þeeriegªcenejepeebveer pevelesuee ÒeMve efJe®eejuee Deens. ns Þeeriegªcenejepeeb®es efnle-keÀjekeÀ Je Dece=lece³e Je®eve
ue#eele ³eslee®e Þeer oeref#elecenejepeebvee Jeeìues keÀer DeeHeCe Deelee De³eesO³esuee kesÀJne peelees Je ÞeerjeceoMe&ve
kesÀJne Ieslees. kesÀJne leer De³eesO³ee efomesue !
³ee®e efJe®eejele Þeercenejepe keÀener efoJeme ie{tve iesues DeeefCe ueeskeÀebpeJeUner lemes®e yeesuet ueeieues.

Heb®e$eÀesMeerR Òe³eeieb ®e ie³ee³ee$eeb ³eLeeefJeefOe ~~

DeYetleHetJeebra mebHeeÐe iecevee³eesHe®e$eÀces ~~94~~
Þeer oeref#elecenejepeeb®ee De³eesO³esuee peeC³ee®ee efveM®e³e Peeuee. veblej l³eebveer meJe& ³ee$ee HetCe& keÀªve®e
peeJes Demes þjefJeues. ÒeLece Heb®e$eÀesMeer ³ee$ee kesÀueer. veblej Òe³eeieeuee iesues. efMe<³eieCeemen leer ³ee$ee Peeueer.
ceie ie³esuee iesues. leerner ³ee$ee kesÀueer. ³ee meJe& ³ee$ee HeÀej®e J³eJeefmLele Je ³eLeeefJeOeer kesÀu³ee. l³ee l³ee
leerLee&Jejerue ueeskeÀ DeMeer ³ee$ee DeepeHe³e&¥le keÀesCeerner kesÀueer veener Demes cnCeeues. meJe& ³ee$ee mebHeJetve Þeer
cenejepe ÞeerkeÀeMeer#es$eer leejkeÀ ceþele Deeues Je De³eesO³esuee peeC³ee®³ee efJe®eejeuee megªJeele Peeueer.

leoe keÀeMeerHegjmLeemleg efJeJnuee: ÒeeLe&veelegje: ~~

lee¢Meevleevmeceeueeske̳e peieeoeleerJe Jelmeue: ~~95~~
Þeer cenejepeeb®³ee ÒesceU menJeemeeves ÞeerkeÀeMeer#es$emLe ueeskeÀ ceesefnle Peeues nesles. l³eeb®³eeyeÎue l³eebvee
HeÀej®e Deeoj Jeeìle neslee. HeCe p³ee JesUer Þeer cenejepe De³eesO³esuee peeCeej Demes mecepeues lesJne meJe& #es$emLe
leejkeÀceþele Deeues. DeeefCe Þeer cenejepeebvee cnCeeues, cenejepe ! DeeHeCe ns #es$e mees[tve peeT vekeÀe. ³esLes®e
 Þeer®eefjleece=le
jene. cnCepes DeeHeues oMe&ve Deecneuee jespe®³ee jespe nesF&ue. DeMeer ÒeeLe&vee kesÀueer. les HeÀej®e og:efKele Peeues
nesles. l³ee DeJemLesle Demeuesu³ee #es$emLeebvee Heentve DeefleMe³e o³eeUt DeeefCe keÀveJeeUt Je ÒesceU Þeer cenejepe
l³eebvee cnCeeues,

Hegvejeiec³eles vetveb cee ef®beleeb kegÀªlesefle ces ~~

JeejeCemeerHegjmLeevme: meceeMJeem³e ³e³eew êgleced ~~96~~
ueeskeÀnes ! ceer Hegve: ³eslees. ceeP³ee Je®eveeJej efJeMJeeme þsJee. ceeP³eemeeþer cegUer®e keÀeUpeer keÀª
vekeÀe. Demes meJe& keÀeMeer #es$eeleerue ueeskeÀeb®es Òesceeves meceeOeeve Þeer oeref#elecenejepeebveer kesÀues. ÒesceU YekeÌleebMeer
ÞeerÒeYet HeÀej ÒesceU Demeleele. Hegve: ³esC³ee®es DeeMJeemeve efoues. DeeefCe Þeer cenejepe cees#eHegjer leerosKeerue
Heefnueer®e DeMee HeefJe$e Þeer De³eesO³eeHegjeruee iesues.

meeslkebÀþe: Keueg le$emLee: Hegveo&Me&vekeÀebef#eCe: ~~

yeYetJeg: Meeblecevemees Je®ees efceL³ee keÀLeb iegjes: ~~97~~
Hegve: Þeer cenejepe Deeues cnCepes oMe&ve cnCepes nesF&ue. melmebieleer ueeYesue. Þeer cenejepeeb®es Je®eve Keesìs
keÀmes Demesue-nesF&ue. cnCetve Meeble ef®eÊeeves Je ceesþîee GlmegkeÀlesves keÀeMeer#es$eeleerue ÒesceU YekeÌle Jeeì Heenele
jeefnues. kesÀJne Þeer cenejepe ³esleele, DeeefCe DeeHeu³eeuee l³eeb®es oMe&ve kesÀJne nesF&ue Demes meJee&¥vee Peeues.
Jemleggle: Þeercenejepeeb®ee efJe³eesie nesT®e MekeÀle veener. keÀejCe les peerJeªHeeves meJee&¥®³ee efþkeÀeCeer Deensle®e.
HeCe ueewefkeÀkeÀ ¢<ìerves lemes JeeìCeej®e ns efve:mebMe³e mel³e Deens.

%eelJee ceboejkegÀmegcemeewjY³eb Jeeçce=leb keÀoe ~~

jceles yeyyeguemegcesçLeJee le$esÀ keÀLeb vej: ~~98~~
p³eeuee keÀuHeJe=#ee®³ee Heg<Heeb®ee megieOeb owJe³eesieeves efceUeuee efkebÀJee Dece=le efceUeues cnCepes l³ee®eer
iees[er p³eeves ®eeKeueer, lees yeeYeUer®³ee HegÀuee®³ee Jeemeeves efkebÀJee leekeÀeves keÀmee Deevebefole nesF&ue ?

jececeeÞe³esefle Je®ees mel³eb keÀlebg& me ³eesefiejeìd ~~

iegjesj³eesO³eeceieceêecemeboMe&veeslmegkeÀ : ~~99~~
meJe& YeeJeebveer Þeerjece®ebêe®ee DeeOeej I³ee Demes ÞeeriegªìsWyesmJeeceer cenejepeebveer meebefieleuessues
Dece=leJe®eve nesles. DeeefCe pes Þeer #es$ekeÀeMeerceO³es Þeer oeref#elecenejepeeb®³ee ue#eele Deeues. les mel³e
keÀjC³eemeeþer ÞeerjeceoMe&veeefJe<e³eer DeefleMe³e GlmegkeÀ Demes Þeercenejepe De³eesO³esuee iesues.
 Þeer®eefjleece=le
ieCenervees yeYetJeeLe iegCenerveesçefHe meJe&o: ~~
meieCeb megiegCeb osJeb Hetpe³eeceeme meJe&oced ~~100~~
Þeer keÀeMeer#es$eele Demeleevee®e cenejepeeb®eer Òeke=Àleer yejer veJnleer. Òeefme× DeMee JewÐejepee®es Deew<eOe,
J³eJenej cnCetve les Deeûeneves Iesle nesles. jespe®es keÀe³e&$eÀce ÞeerYeeieerjLeer mveeve, DeeÞeceOecee&®es keÀeìskeÀesj Heeueve
keÀjerle nesles®e. Þeeriegªcenejepe Je ÞeeroÊecenejepe ³eeb®³ee HetpesDe®esxle lej les efveceive®e nesle. leMee®e efmLeleerle
De³eesO³esuee peeCes Peeues. Þeer cenejepeebveer HeefJe$e Mej³et veoerle efMe<³eebmen mveeve kesÀues. Þeerjece®ebêe®es Hetpeve,
lesner Òeke=Àleer yejer vemelee J³eJeefmLele kesÀues. keÀener YekeÌleebvee Iejer peeC³eeme Dee%ee kesÀueer. efveieg&Ce, efvejekeÀej
Demes Þeer cenejepe YekeÌleeb®³ee F®íe HetCe& keÀjCeejs Demetvener les Deelee efMe<³eieCejefnle Peeues. meiegCe
Þeerjece®ebêe®es Hetpeve kesÀues. les Þeerjece ÒeYet meJe&keÀecevee HeefjHetCe& keÀjCeejs Demes®e Deensle.

ve³evemen®ejb leb ye´ïeJebMeÒemetefleced ~

iegCeYeefieefveJejb leb JesomelkeÀejcetefleced ~~
MejveleefMejmeb ³e: <e<þceefyObe ®ekeÀej ~
JemegûenûenHeeueb veewefce Heewueml³ekeÀeueced ~~101~~
Þeerjece®ebêe®eer ³eLeemeebie cenejepeebveer Hetpee kesÀueer. DeeefCe veJeûen mebkeÀefuele Þeerjecee®eer mlegleer kesÀueer
Je vecemkeÀej kesÀuee. ns jece®ebê ! DeeHeCe efÜleer³e ûen pees ®ebê l³ee®es veeJe DeeHeu³ee veeJeeHeg{s OeejCe keÀjlee !
l³eecegUs DeeHeueer Þeerjece®ebê DeMeer®e meJe&$e K³eeleer Deens. ye´ïe cnCepes SkeÀ-Heefnuee pees jefJe l³ee®³ee
kegÀueele®e DeeHeCe DeJeleej OeejCe kesÀuee. cnCetve DeeHeu³eeuee jefJekegÀuekeÀceue efoJeekeÀj cnCeleele. DeeefCe
iegCe cnCepes efJeiegCe-leerve. leermeje ûen pees cebieU l³ee®³ee yeefnCeer®es DeeHeCe HeeefCeûenCe kesÀues. cebieU ne
Yetefcemegle DeeefCe peevekeÀer ner HeCe YetefcekeÀv³ee Deens. Jeso cnCepes ®eej, ®eewLee ûen yegOe, yegOe cnCepes efJeÜeve,
%eeveer. l³ee®³ee Deeoj-melkeÀeje®eer Òel³e#e DeeHeCe cetleer&®e. DeeHeCe l³eeb®ee ³eesi³e HejeceMe& Ieslee. DeeefCe Mej
cnCepes Heeb®e. Hee®eJee ûen iegª. DeeHeues kegÀueiegª Jeefme<þ DeeefCe DeefOekeÀejer ceesþer ceeCemes l³eeb®³ee ®ejCeer
DeeHeCe meowJe vece´ kesÀues. ke=À<CeeJeleejele DeeHeCe meesUe npeej SkeÀMes Deeþ efm$e³eeb®es Heleer; HeCe ³ee
jeceDeJeleejele SkeÀHelveerJe´le OeejCe kesÀues. cnCepes Meg$eÀeuee DeeHeCe MevewMJej kesÀues. Jemeg cnCepes Deeþ
DeeefCe ûen cnCepes veT. cnCepes DeeþJ³ee DeeefCe veJeJ³ee ûenebvee DecejlJe osTve DeeHeCe l³eeb®es Heeueve-j#eCe
kesÀues. ÞeerÒeYetveer ceesefnveerªHe IesTve osJeebvee Dece=le efoues. l³ee JesUer osJeeb®³ee DeesUerle jent ³esTve yemeuee
l³eeueener Dece=le efoues. l³ee JesUer osJeeb®³ee DeesUerle jent ³esTve yemeuee l³eeueener Dece=le efoues. les l³eebveer
ÒeeMeve kesÀues. l³ee JesUer met³e&®ebêeveer ne owl³e yemeuee Deens, Demes meebefieleues. ceesefnveerªHeer YeieJebleeveer lelkeÀeU
Ke[dieeves l³ee®ee efMej®íso kesÀuee. Hejbleg Dece=leÒeeMeveecegUs l³eeuee Decej kesÀues Je ûenlJener efoues ner keÀLee
 Þeer®eefjleece=le
ceeªve osJeebvee cegkeÌle kesÀues DeeefCe He=LJeer efve<kebÀìkeÀ kesÀueer. l³ee DeeHeu³ee ®ejCekeÀceueeuee ceer meoj Je
YeefkeÌleYeeJeeves vecemkeÀej keÀjlees.
mleglJewJeb yengefYe: mlees$ewkeÀjesodyengefJemlejced ~~
Þeerjecem³e ceneHetpeeb meieCem³e ³eLeeefJeefOe ~~102~~

peevekeÀerpeeefveceeHetp³e ke=ÀlJee keÀcee&efCe µeefÊeÀle: ~~

ke=ÀleeLe&leeb ®e mebHeeÐe YeeweflekesÀ ceceleeb penew ~~ 103~~
DeMee®e Heg<keÀeU mlees$eebveer Þeerjece®ebêe®es mleJeve kesÀues. DeeefCe HeÀej ceesþîee JewYeJeeves Je efJemleejeves
Þeerjecee®es Hegve: Hetpeve kesÀues. ceeªleer®esner Hetpeve kesÀues. DeMeer ÞeerHetpee keÀªve MekeÌleerÒeceeCes ³eLeeefJeOeer
DeeÞecekeÀcesxner kesÀueer. Deelee DeeHeCe ke=ÀleeLe& Peeuees, DeeHeues keÀle&J³e kesÀues Demes l³eebvee Jeeìues. DeeefCe
Þeercenejepeebvee SkeÀ ÒekeÀej®ee meeefÊJekeÀ Deevebo Peeuee. Deelee DeeHeues DeJeleejkeÀe³e& mebHeues Demes Jeeìtve Þeer.
oeref#ele cenejepeebveer MejerjeJejerue cecelee mees[tve efoueer. keÀe³e& keÀener Gjues veener. ceie cecelJe keÀMeemeeþer
keÀjeJe³ee®es ? keÀe³ee&Hegjleer cecelee nesleer.

yeeUke=À<Cem³e meeefVeO³eelHetpekeÀes Heefj³eeo³ee ~~

oe|Melee ³eeflejepesve meleeb ke=ÀHeCelee kegÀle: ~~104~~
l³eeb®ee - Þeer oeref#elecenejepeeb®ee -Hegpeejerceb[UerRJej jeie cegUer®e veJnlee. les l³eebvee ®eebieues
JeeieC³eeme meebiele nesles. meppeveeb®³ee ceveele jeieeuee Leeje veener. ueeskeÀefMe#eCeemeeþer®e les jeieeJeuees Demes
oeKeefJeleele. jeie Demelee lej l³eeb®³ee MesJe쮳ee keÀeueele HegpeejerkegÀueeleerue cenejepeeb®ee HejceYekeÌle yeeUt
³ee®³eekeÀ[tve mesJee Iesleueer vemeleer, DeeefCe yeeUt®³ee YeeJeeuee-ke=À<Ceeueener-peJeU kesÀues vemeles.

ûenJesoJemegYetMeekesÀç³eesO³ee³eeb mej³et Ye=ieew ~

DeeefMJeveeçefmele meHlec³eeb efoveceO³eieles jJeew ~~105~~
ÒeYeJes Jelmejs ®ebêJeemejs ¿o³eefmLele: ~~
ye´ïeªHeesçYeJelmeÐeml³ekeÌlJee leeb ueewefkeÀkeÀerR levegced ~~106~~
Þeer oeref#elecenejepeebvee l³ee JesUer Òeefme× JewÐejepeeb®eer Deew<eOes ®eeuet nesleer. lejerosKeerue Deejece ve
He[lee les HeÀej®e #eerCe Peeues nesles. meJe& efvel³ee®es Deveg<þeve, osJeeb®es Je Þeeriegªb®es Hetpeve ®eeuet nesles®e. Þeer
cenejepeebveer Deveg<þeve J³eJeefmLeleHeCes HetCe& kesÀues DeeefCe les DeeHeu³ee ÞeeriegªosJeebpeJeU PeesHeues. l³ee®e JesUer
ÞeeriegªYekeÌle yeeUt Hegpeejer mej³et®es mveeve keÀªve Þeercenejepeeb®es peJeU ³esTve vece´ nesTve GYee jeefnuee.
l³eeuee Heentve cenejepe cnCeeues, yeeUt ! GYee keÀe ? yewme. ns cenejepeeb®es yeesueCes SskeÀlee®e lees
l³eeb®³eepeJeU yemeuee. Þeer cenejepeebveer yeeUt®ee GpeJee nele DeeHeu³ee neleele Oejuee. Þeer iegªYekeÌle yeeUt
 Þeer®eefjleece=le
efkeÀleer Yeei³eJeeved ! efkeÀleer HegC³eJeeved Heene. cenejepeebveer l³ee®ee nele DeeHeu³ee neleele Òesceeves Iesleuee. Þeer
cenejepeeb®eer leer DeJemLee Heentve yeeUt®³ee [esU³eebletve DeÞet Jeent ueeieues. Þeer cenejepeeb®esner [esUs Yeªve
Deeues. lesJne yeeUt cnCeeuee-cenejepe ! Deece®es Deelee Heg{s keÀmes nesCeej? Deecner keÀe³e keÀjeJes ? l³ee JesUer
Þeer cenejepe cnCeeues, ‘yeeUt og:Ke keÀª vekeÀes. meJee&¥vee®e cejCe DeìU Deens. Deece®³ee Þeeriegªcenejepeebveer
pes kesÀues DeeefCe l³eebveer meebefieleu³eeÒeceeCes Deecnerner pes DeKeb[ Dee®eefjues les®e efnlekeÀejkeÀ Deens. les let keÀj.’
yeeUt cnCeeuee, ‘cenejepe DeeHeu³ee Þeeriegªcenejepeebveer DeeefCe DeeHeCe keÀe³e kesÀues les ceuee meebiee. l³eeJesUer
Deieoer #eerCe Peeuesues cenejepe cebo HeCe mHe<ì cnCeeues-yeeUt ! ’efoiebyeje efoiebyeje ÞeerHeeo JeuueYe
efoiebyeje“, ne ÞeeroÊe veececeb$e let DeKeb[ peHele pee. cnCepes legPes meJe& cebieuece³e nesF&ue. keÀeUpeer keÀª
vekeÀes.’ SJe{s yeesuetve Þeer cenejepe Leebyeues.

ne GHeosMe MesJeì®ee®e þjuee. yeesueCes yebo Peeues. DeeefCe Lees[îee®e JesUele MekesÀ 1849 ÒeYeJe
mebJelmej DeeefMJeve JeÐe meHleceer meesceJeej ogHeejer 12 Jeepelee mJele:®e þjefJeuesu³ee JesUer meJee&¥®³ee
Ëo³eele vesnceer Demeuesues. Þeer. He. He. ÞeerceVe=efmen mejmJeleer oeref#elecenejepe ueewefkeÀkeÀ Heeb®eYeeweflekeÀ
osnl³eeie keÀªve Hejye´ïeer ueerve Peeues.

ueeskeÀ¢<ìîee ielees Yeeefle YekeÌlekeÀeceÒeHetjkeÀ: ~~

DeOegveeçefHe pe³el³es<e: Þeerve=efmebnmejmJeleer ~~107~~
Þeer oeref#elemJeeceercenejepeebveer osn efJemepe&ve kesÀuee. ne³e ! ne³e ! peieeuee %eeveÒekeÀeMe HegjefJeCeeje
%eevemet³e& ceeJeUuee. ueeskeÀ¢<ìerves pejer Þeercenejepe Deecneuee efJe³eesie MeeskeÀmeeiejele ueesìtve iesues Demes
Jeeìles, lejer les DeeHeu³ee YekeÌleeb®³ee meJe& ceveeskeÀecevee HetCe& keÀjC³eeefJe<e³eer peeie=le Deensle®e. Deeleemeg×e
Þeercenejepe mJeYekeÌleeb®³ee F®íe HetCe& keÀjleele.

³ee¢Meer YeeJevee ³em³e me lee¢keÌHeÀueYeekedÀ YeJesled ~~

keÀuHeêgceleues efle<þved ³eefo®íefle leoeHvegles ~~108~~
peMeer p³ee®eer YekeÌleer Demesue, lemes l³eeuee DeJeM³e HeÀU efceUles. keÀuHeJe=#eeKeeueer yemeuesuee ceveg<³e
pes Fef®ílees les l³eeuee efceUles. HeCe meodYeeJevee Heeefnpes. ’³es ³eLee ceeb ÒeHeÐevles“ Demes ÞeerYeieJeoJe®eve Òeefme×
Deens®e.
ÞeeriegªÒesefjlesveeMegJ³euesefKe ®eefjleb cegoe ~~
HeþveelHeeveeþefÎJ³eb MeeMJeleb HeoceeHveg³eeled ~~109~~
 Þeer®eefjleece=le
Þeercenejepeeb®³ee ÒesjCesves ns Þeer®eefj$e efueefnues. ³ee®es pees HeþCe keÀjerue efkebÀJee keÀLeeªHeeves meebiesue,
l³eeuee Þeerke=ÀHesves De#e³³e Demes efoJ³e megKece³e mLeeve efceUsue.

efJe³eod ûenJemegYetMeekesÀ keÀv³ee jeefMeieles iegjew ~~

oMec³eeb ceeIe MegkeÌuem³e iegªJeejs MegYes efoves ~~
ke=À<CeeJesC³eglmeJes Þeerce®®eefjleb HetCe&leeceieeled ~~
Devesve Òeer³eleeb osJees oÊeeefYeVe: me meodiegª: ~~110-~~
MekesÀ 1890 ceeIe Meg. 10 iegªJeej keÀv³eeieleele keÀeruekeÀ mebJelmejer Þeerke=À<CeeJesCeer®³ee GlmeJeele
ns ®eefj$e HetCe& Peeues. ³eeves ÞeeroÊeªHeer Þeer oeref#elemJeeceercenejepe mebleg<ì nesJeesle.

Fefle keÀes[CeerkeÀjeefYepeve yeeHetMeeefm$eefJejef®eleb He. He. ÞeerceVe=efmebn mejmJeleer oeref#ele

mJeeceercenejepeeveeb meYee<eeblejb ®eefjleece=leb meceeHleced

~~ ÞeeriegªosJe oÊe ~~

keÀes[CeerkeÀj kegÀueeleerue yeeHetMeem$eer ³eeves efueefnuesues He. He. ÞeerceVe=efmebnmejmJeleer

oeref#elemJeeceercenejepeeb®es ®eefjleece=le Yee<eeblejemen mebHetCe& Peeues.

~~ lelmeled ~~