Sinaarsi

Tavi I. Kkompiuteris teqnikuri saSualebebi.operaciuli garemo MS Windows................6

1.1. kompiuteris ZiriTadi mowyobilobebi...........................................................................................................6
1.2. klaviaturaze ganlagebuli klaviSebis daniSnuleba..................................................................................9
1.3. laTinur klaviaturasTan qarTuli anbanis Sesabamisoba........................................................................9
1.4. informaciis erTeulebi......................................................................................................................................10
1.5. Windows-is ekrani................................................................................................................................................10
1.6. Windows-is fanjrebi.............................................................................................................................................16
1.7. muSaoba obieqtebTan...................................................................................................................................22
1.8. Windows-is interfeisis momarTva..................................................................................................................27
1.9. savarjiSoebi....................................................................................................................................................30

Tavi II. interneti..................................................................................................................................31

2.1. internet-brauzeri.............................................................................................................................................32
2.2. brauzerTan muSaoba.....................................................................................................................................34
2.3. Zieba internetSi...............................................................................................................................................37

2.4. komunikacia gmail.com el.fostis meSveobiT............................................................................................41

2.5. werilebis dagzavna da organizeba............................................................................................................48

2.6. avtomopasuxis, personaluri Canaweris, Wdis da filtrebis Seqmna................................................52
2.7. kontaqtebis organizeba da jgufebis Seqmna........................................................................................58
2.8. Outlook................................................................................................................................................................... 60
2.9. savarjiSoebi.......................................................................................................................................................64

Tavi III. MMICROSOFT EXCEL 2010...........................................................................................................65

3.1. Excel-is zogadi mimoxilva..............................................................................................................................65
3.2. operaciebi davTarze da samuSao furclebze..........................................................................................69
3.3. cxriluri dokumentis Senaxva da gaxsna.................................................................................................71
3.4. monacemebis Cawera ujredebSi...............................................................................................................73
3.5. ujredis Semcvelobis redaqtireba...............................................................................................................76
3.6. cxrilis avtomaturi Sevseba monacemebiT.............................................................................................78
3.7. siebis (mwkrivebis) gamoyeneba da Seqmna......................................................................................79
3.8. monacemTa daformateba............................................................................................................................80
3.9. dokumentis gaformeba................................................................................................................................87
3.10. savarjiSoebi....................................................................................................................................................88

Tavi IV. MMICROSOFT EXCEL 2010............................................................................................................92

4.1. ariTmetikuli, Sedarebis, teqsturi da samisamarTo operatorebi......................................................92
 4.2 mimarTvebi. fardobiTi da absoluturi mimarTvebi.................................................................................94
4.3. formulebi da funqciebi..................................................................................................................................96
4.4. xSirad xmarebadi statistikuri funqciebi..................................................................................................97
4.5. ZiriTadi maTematikuri da trigonometriuli funqciebi..........................................................................100
4.6. fragmentis, formulis gadatana da kopireba.........................................................................................105
4.7. ujredis komentari. monacemis moZebna da Secvla.........................................................................107
4.8. savarjiSoebi......................................................................................................................................................110

Tavi V. MMICROSOFT EXCEL 2010...........................................................................................................112

5.1. finansuri funqciebi........................................................................................................................................112
5.2. TariRisa da drois funqciebi.........................................................................................................................113
5.3. ofisis xarji.........................................................................................................................................................118
5.4. xelfasis angariSi.............................................................................................................................................119
5.5. produqciis realizacia....................................................................................................................................121
5.6. laris kursi dolarTan mimarTebaSi............................................................................................................122
5.7. savarjiSoebi......................................................................................................................................................124

Tavi VI. MMICROSOFT EXCEL 2010.........................................................................................................128

6.1. funqciis grafikebis ageba...........................................................................................................................128
6.2. erT sakoordinato sistemaSi ori grafikis ageba....................................................................................130
6.3. diagramis redaqtireba da daformateba................................................................................................131
6.4. gamoTvlebis Catareba da gemis statikuri stabilurobis diagramebis ageba.............................135
6.5. formulebis auditi...........................................................................................................................................137
6.6. savarjiSoebi.....................................................................................................................................................139

Tavi VII. MMICROSOFT EXCEL 2010.........................................................................................................142

7.1. zRvruli daZabulobis da drekadobis modulis gansazRvris...............................................................142
grafikuli xerxi..........................................................................................................................................................142
7.2. logikuri funqciebi.........................................................................................................................................144
7.3. erTpirobiani funqciis grafikis ageba.......................................................................................................145
7.4. orpirobiani funqciis grafikis ageba..........................................................................................................146
7.5. zedapiris ageba.............................................................................................................................................146
7.6. savarjiSoebi......................................................................................................................................................148

2
Tavi VIII. MMICROSOFT EXCEL 2010........................................................................................................151
8.1. martivi operaciebi masivebze...................................................................................................................151
8.2. matricebTan samuSao funqciebi.............................................................................................................152
8.3. wrfiv gantolebaTa sistemis amoxsna.....................................................................................................153
8.4. mravalkonturiani eleqtronuli sqemebis gaangariSeba.....................................................................154
8.5. arawrfivi gantolebebis amoxsna..............................................................................................................156
8.6. savarjiSoebi.....................................................................................................................................................159

Tavi IX. MICROSOFT EXCEL 2010..............................................................................................................160

9.1. filtri..................................................................................................................................................................... 160
9.2. monacemTa diapazoni.................................................................................................................................164
9.3. monacemTa analizi.......................................................................................................................................165
9.4. elementebis dalageba da Sualeduri Sedegebis gamoTvla.............................................................167
9.5. monacemTa konsolidacia...........................................................................................................................171
9.6. savarjiSoebi.....................................................................................................................................................174

Tavi X. MMICROSOFT EXCEL 2010...........................................................................................................175

10.1. dinamiuri cxrilebi........................................................................................................................................175
10.2. beWdva.........................................................................................................................................................180
10.3. dokumentis winaswari daTvalierebis da amobeWdvis reJimi........................................................183
10.4. savarjiSoebi....................................................................................................................................................185

Tavi XI. MMICROSOFT WORD 2010........................................................................................................186

11.1. Word-Si muSaobis saSualebebi...............................................................................................................186
11.2. dokumentis Seqmna, Senaxva da gaxsna.........................................................................................192
11.3. furclis parametrebis momarTva............................................................................................................194
11.4. teqstis akreba-redaqtireba. teqstis daformateba...........................................................................198

11.5. siebisa da CamonaTvlebis Sedgena.......................................................................................................204

11.6. Ziebis operaciebi........................................................................................................................................205
11.7. Word-Si efeqtiani muSaobis saSualebebi.............................................................................................207
11.8. gverdebis numeracia.................................................................................................................................209
11.9. komentari......................................................................................................................................................210
11.10. CarCo da fonis feri...................................................................................................................................211

3
 11.11. savarjiSoebi................................................................................................................................................213

Tavi XII. MMICROSOFT WORD 2010.......................................................................................................214

12.1. stili da Tema - avtoformati......................................................................................................................214
12.2. dokumentis gaformeba suraTebT...........................................................................................................214
12.3. dokumentSi avtofigurebis Casma.........................................................................................................217
12.4. dokumentis gaformeba grafikuli redaqtoriT.....................................................................................219
12.5. dokumentis mxatvruli teqstiT gaformeba..........................................................................................221
12.6. dokumentis gaformeba teqsturi yuTiT, asomTavruliT da ydiT....................................................222
12.7. dokumentSi xelmoweris xazis, TariRisa da drois Casma..............................................................224
12.8. dokumentSi obieqtebisa da specialuri simboloebis Casma.........................................................225
12.9. dokumentis orTografiuli da gramatikuli Semowmeba...................................................................227
12.10. striqonqveSa SeniSvnebi-sqolio.........................................................................................................230
12.11. savarjiSoebi................................................................................................................................................231

Tavi XIII. MMICROSOFT WORD 2010.....................................................................................................234

13.1. cxrilis Casma da Seqmna........................................................................................................................234
13.2. diagramebisa da grafikebis ageba.......................................................................................................237
13.3. maTematikuri formulebis Cawera..........................................................................................................241
13.4. hipermimarTvebi.........................................................................................................................................245
13.5. beWdva..........................................................................................................................................................249
13.6. savarjiSoebi..................................................................................................................................................251

Tavi XIV. MMICROSOFT POWERPOINT 2010..........................................................................................254

14.1. Powerpoint-is zogadi mimoxilva..................................................................................................................254
14.2. dokumentis Seqmna, Senaxva da gaxsna.........................................................................................258
14.3. slaidebis Seqmna da daformateba.......................................................................................................260
14.4. PowerPoint -Si efeqtiani muSaobis saSualebebi....................................................................................278
14.5. fotoalbomis Seqmna da redaqtreba....................................................................................................279
14.6. furclis parametrebis, fonisa da Temis momarTva...........................................................................280
14.7. savarjiSoebi..................................................................................................................................................284

Tavi XV. MMICROSOFT POWERPOINT 2010...........................................................................................285

15.1. slaidebis numeracia...................................................................................................................................285

4
 15.2. obiqtebis Cadgma......................................................................................................................................286
15.3. diagramebisa da grafikebis ageba.......................................................................................................286
15.4. media klipebi................................................................................................................................................290
15.5. prezentacis gaformeba animaciiT........................................................................................................293
15.6. prezentaciis Cveneba................................................................................................................................296
15.7. beWdva...........................................................................................................................................................299
15.8. savarjiSoebi..................................................................................................................................................302

l i t e r a t u r a..................................................................................................................................304

Tavi I. Kkompiuteris teqnikuri saSualebebi.operaciuli garemo

MS Windows

1.1. kompiuteris ZiriTadi mowyobilobebi

1981 wels korporacia IBM uSvebs personalur kompiuters IBM PC, romelic
xdeba personaluri kompiuterebis standarti. aqedan warmoiSva `IBM Tavsebadi
kompiuterebi“. dRes sainformacio teqnologiebs mniSvnelovani roli uWiravs
adamianis moRvaweobis sxvadasxva sferoSi. personaluri kompiuteris daxmarebiT
SesaZlebelia sxvadasxvagvari informaciis moZieba, damuSaveba, gaformeba da
uamravi sxva operaciis Catareba, rac mniSvnelovnad zrdis muSaobis xarisxs da
amcirebs samuSao dros.
kompiuteri (ing. computer) inglisuri sityvaa da gamomTvlels niSnavs. misi
ZiriTadi daniSnulebaa sxvadasxva saxis informaciis swrafi damuSaveba.
kompiuteri adamianis neba-survils _ brZanebebs emorCileba. is muSaobs
adamianis mier winaswar Sedgenili programis (manqanisaTvis gasageb enaze
Cawerili moqmedebaTa Tanmimdevroba) mixedviT da amuSavebs saWiro
informacias. informacia aris raime cnoba, Setyobineba (laTinurad niSnavs
ganmartebas, gadmocemas), romelic Cvens mier gadaicema sityvieri, werilobiTi
an pirobiTi signalebisa da teqnikuri saSualebebis daxmarebiT. personaluri
kompiuteri warmoadgens gamtarebiT SeerTebuli blokebis erTobliobas. masSi
Semavali ZiriTadi nawilebia:
5
 sistemuri bloki _ sistemuri bloki kompiuteris safuZvelia. arsebobs
kompiuteris sistemuri blokis ori tipi: horizontaluri korpusi _ Desktop da vertikaluri
korpusi Tower. sistemuri blokis ZiriTad elementebs warmoadgenen Semdegi
detalebi:

– s i s t e m u r i p l a t a , anu deda plata _ Motherboard. masze

ganlagebulia procesori, budeebi operatiuli mexsierebis platebisaTvis, xmis plata,
qselis plata, swrafi mexsierebis mikrosqemebi, sabazo sistemis (BIOS)
mikrosqemebi, portebi da damatebiTi budeebi kompiuteris SesaZleblobebis
Semdgomi gaZlierebisaTvis.

– p r o c e s o r i (CPU-Central Processing Unit) _ aris mikrosqema, romelic

awarmoebs iseTi tipis operaciebs, rogorebicaa: ariTmetikuli, logikuri da marTvis
operaciebi. misi ZiriTadi maxasiaTeblebia: sixSire, qeS mexsiereba da magistrali.

– o p e r a t i u l i m e x s i e r e b a (RAM – Random Access Memory) _

kompiuteris erT-erT mniSvnelovani maxasiaTebelia. is gankuTvnilia im
monacemebis Sesanaxad, romlebic monawileoben uSualod operaciis Sesrulebis
procesSi. procesori instruqciebis da morigi monacemebis misaRebad swored
operatiul mexsierebas iyenebs. kompiuteris gamorTvisas operatiuli mexsierebidan
avtomaturad iSleba yvela is informacia, romelic kompiuterma operaciebis
Sesrulebisas gamoiyena. kompiuteris siCqare operatiuli mexsierebis moculobis
pirdapirproporciulia

– m y a r i d i s k i (HDD - Hard Disk Drrive) _ myari diskis daniSnulebas

informaciis mudmivad Senaxva warmoadgens. is sistemur blokSia
damontaJebuli da misi mexsierebis moculoba izomeba gigabaitebiT. myar disks
kompiuterul wreebSi eZaxian vinCesters. vinCesteri moxerxebulobisTvis SeiZleba
dayofili iyos 2 an met logikur nawilad. Ees nawilebi danomrilia laTinuri asoebiT,
aTvla C-Ti iwyeba, radgan A da B flopi diskebis wamkiTxvelebs aqvT dajavSnuli. Tu
gvaqvs 2 an meti logikuri diski maSin C diskze, rogorc wesi, aris dainstalirebuli
operaciuli sistema vindousi, usafrTxoebisTvis sjobs Tqveni failebi SeinaxoT D
diskze.
6
 - v i d e o p l a t a (SVGA) _ aris mowyobiloba, romelic signalebs
agzavnis monitorze, ris Semdegac vRebulobT gamosaxulebas ekranze
(monitorze). is Seicavs videomexsierebas, Setana-gamotanis registrebs da BIOS–is
moduls. videokartas Wirdeba specialuri programa _ draiveri sruli warmadobiT
muSaobisTvis.

K - k o m p a q t u r i d i s k i (CD) – arc es aris didad axali da progresuli.

Kkompaqtur diskebsac yoveldRiur cxovrebaSi, albaT, xSirad SexvedrilxarT, isini
kompiuteris garda musikaluri centrebisTvisac gamoiyeneba. Kkompaqturi diskebis
moculobaa 700 Mb. aseve arsebobs 200 megabaitiani mini kompaqturi diskebi.
Qqarxnuli wesiT Caweril kompaqturi diskebidan informaciis waSla SeuZlebelia.
saerTod, gavrcelebulia diskebis 2 tipi _ erTjeradi da mravaljeradi Caweris
SesaZleblobebiT. erTjeradi aRiniSneba CD-R, xolo mravaljeradi CD-RW. kompaqturi
diskebis wasakiTx mowyobilobas ewodeba CD-ROM, Tu Tqven marto CD-ROM-i
gaqvT, maSin Tqven ver CawerT diskebs, Casawerad saWiroa CD Writer. Aam
ukanaskneliT ki SeiZleba wakiTxvac da Cawerac. DVD d i s k e b i _ es ki ufro axali
mowyobilobaa. DVD Tavdapirvelad videos Casawerad gamoigones, magram axla
isini iseTive mravalfunqciuria, rogorc kompaqturi diskebi. maTi moculoba
meryeobs 4 gigabaitidan 20 gigabaitamde arsebobs cal da ormxrivi DVD diskebi.
qarxnuli wesiT Caweril diskebs ver waSliT. rogorc CD, Casaweri DVD-c aris ori tipis:
erTjeradi da mravaljeradi maT wasakiTxad saWiro DVD-ROM. CD-ROM-i DVD-s ver
kiTxulobs, xolo DVD-ROM-i CD-is kiTxulobs. arsebobs DVD-s wasakiTxi mowyobiloba,
romelic kompaqtur diskebs ara marto kiTxulobs, aramed wers kidec, maT Combo
ewodebaT. DVDD-s Casawerad ki saWiroa DVD Writer gqondeT.
salteebi _ procesors, informaciis dasamuSaveblad, informaciis
mexsierebaSi Casawerad, am informaciis monitorze gamosatanad, an beWdვaze
gadasacemad sWirdeba kavSiri kompiuteris sxva mowyobilobebTan. swored mas
emsaxureba salteebi, romlebic eleqtruli signalebis gamtarebis da kompiuteris
sxva elementebs Soris informaciis gacvlis damxmare detalebis krebuls
warmoadgenen.
q e S m e x s i e r e b a (CACCHE) _ qeS mexsiereba saTadarigo, aseve procesorsa
da ZiriTad mexsierebas oris arsebul zeswraf operatiul, buferul mexsierebas
niSnavs da misi daniSnuleba ZiriTad mexsierebasa da procesors Soris siCqareTa

7
gansxvavebis regulirebaa.
fl e S - m e x s i e r e b a – informaciis erT kompiuteridan meoreSi gadatanis
funqcias amJamad, fleS-mexsiereba asrulebs, rac Zalian mosaxerxebelia. maTi
moculoba meryeobs 64 megabaitidan 16 gigabaitamde. maT wakiTxvis
mowyobiloba ar sWirdebaT, nebismier Tanamedrove kompiuters aqvs USB porti,
sadac unda SevaerToT fleSi, Windows mas dainaxavs da masze failebis gadawera
iseve advilad SeiZleba, rogorc myari diskis erTi logikuri diskidan meoreze.
s a b a z o s i s t e m a B I O S _ warmoadgens Suamaval rgols diskur-operaciul
sistemasa da aparaturas Soris, romelic kompiuterSi warmodgenilia calkeuli
mikrosqemebis saxiT. BIOS-i amowmebs deda platas, video adapters, klaviaturas,
informaciis Setana-gamotanis portebisa da diskebis kontrolerebs da sxva.
k v e b i s b l o k i _ uzrunvelyofs kompiuteris calkeuli elementebis kvebas
Sesabamisi Zabvisa da amperaJis mqone eleqtruli deniT.
Mmonitori anu disflei _ monitori gankuTvnilia nebismieri saxis informaciis
ekranze gamosatanad. maT SeuZliaT rogorc teqstur, aseve grafikul reJimSi
muSaoba. is patara wertilebisagan Sedgeba. mis mTavar maxasiaTebels swored
am wertilebis zomis simcire warmoadgens. rac ufro pataraa wertilis zoma, miT
ufro maRalia ekranze gamosaxulebis xarisxi. Aam wertilebis naTebis Sedegad
miiReba ekranze gamosaxuleba. monitori martivi mowyobilobaa, romelic Sedgeba
eleqtronuli-sxivuri milakisagan. Mmonitoris erT-erTi maxasiaTebeli misi zomaa, rac
diumebSi (1 diumi = 25,4 mm) izomeba. Aaseve, mniSvnelovan faqtors
warmoadgens ferebis raodenoba da ekranuli mexsiereba.
Mmausi – gamoiyeneba kompiuterSi sxvadasxva moqmedebebis
Sesasruleblad. mausi warmoadgens patara kolofs ori an sami RilakiT.
Tanamedrove mausebSi mesame Rilakis nacvlad gamoyenebulia swrafi
gadafurcvlis borbali, romelic SuaSi, or Rilaks Soris mdebareobs. marcxena Rilaki
gamoiyeneba obieqtebis mosaniSnad an sasurveli fanjris gasaxsnelad, marjvena
ki konteqstur meniusTan samuSaod. konteqsturi meniu es aris mausis marjvena
RilakiT gamoZaxebuli brZanebebis erToblioba. yvela piqtogramas, saqaRaldes da
fails gaaCnia individualuri konteqsturi meniu.
Kklaviatura – klaviatura gaTvaliswinebulia kompiuterSi mmarTveli signalebis
da monacemebis Sesatanad. klaviatura, standartulad 101-105 klaviSisagan
Sedgeba. klaviaturaze klaviSebi, pirobiTad, ramdenime jgufad aris dayofili. mis
ZiriTad nawils ikavebs simboluri klaviSebi, romelTa daniSnulebaa asoebis, cifrebis,
specialuri simboloebis Setana. erTi da igive klaviSebi gamoiyeneba rogorc didi,
aseve patara asoebis dasawerad. didi asoebis Cawera xorcieldeba “Shif~ klaviSis
daxmarebiT. Ffunqciur klaviSebis daniSnulebaa brZanebebis gadacema,
romelTa Sinaarsic ganisazRvreba programis mixedviT. klaviaturis marjvena
nawilSi moTavsebulia kidev erTi ganyofileba, romelic cifrebs da ariTmetikul
moqmedebaTa niSnebs Seicavs. cifrebis reJimze gadarTva `Num Lock~ klaviSiT
8
xorcieldeba. Aam dros klaviaturis zeda marjvena nawilSi ainTeba naTura, rac am
reJimis gaaqtiurebis maCvenebelia.

1.2. klaviaturaze ganlagebuli klaviSebis daniSnuleba

<Esc> _ fanjris daxurva an brZanebis gauqmeba;

<F1>-dan <F12>-mde _ funqciuri klaviSebi;
<Tab> _ kursoris gadaadgileba tabulaciis markerebis mixedviT;
<Shif> _ klaviaturaze ganlagebuli simboloebis an didi da patara asoebis
registris Secvla;
<Caps Lock> _ asomTavruli asoebis beWdva. am reJimSi <Shif> klaviSi
patara asoebis weris reJimze gadairTveba;
<Alt> da <Ctrl> _ gamoiyeneba sxva klaviSebTan kombinaciaSi;
<Enter> _ axali abzaci. dadasturebis klaviSi;
<Backspace> an <←> simbolo _ kursoris marcxniv mdebare simbolos waSla;
<Print Screen> _ ekranis an ekranze gamotanili nebismieri fanjris
aslis buferSi (operatiul mexsierebaSi) gadatana;
<Scroll Lock> _ ekranis wanacvlebis reJimis CarTva/gamorTva;
<Pause> an <Break> _ gaSvebuli programis SeCereba, pauza an brZanebis
gauqmeba;
<Insert> _ buferidan teqstis an suraTis Casma;
<Delete> _ moniSnulis waSla an kursoris marjvniv arsebuli simbolos waSla;
<Home> _ kursoris gadatana striqonis dasawyisSi;
<End> _ kursoris gadatana striqonis bolos;
<Page Up> _ zeda furclis Cveneba;
<Page Down> _ qveda furclis Cveneba;
<Num Lock> _ CarTul reJimSi SesaZlebelia cifrebis Setana;
< ← >, <→ >, <↑ >, <↓> _ kursoris Sesabamisi mimarTulebebiT
gadaadgileba.

9
 1.3. laTinur klaviaturasTan qarTuli anbanis Sesabamisoba

roca qarTul Srifts vusadagebT laTinur klaviaturas, imis gamo, rom 1.4.
informaciis erTeulebi
kompiuterSi informacia warmodgenilia eleqtro impulsebis saxiT. rogorc yvela
sidides, informaciasac aqvs Tavisi sazomi erTeulebi. yvelaze mcire erTeulia biti
(bit), 8 biti aris erTi baiti (byte). kompiuteris enaze arsebobs mxolod ori cneba _
CarTuli an gamorTuli, eleqtro impulsi an aris, an ar aris, anu `ki” an `ara”,
aRiniSneba 0-iT (gamorTuli) an 1-iT (CarTuli). am sistemas ewodeba orobiTi
sistema, anu kompiuteris mSobliuri ena orobiT sistemazea dafuZnebuli. bitic
SeiZleba iyos an 0 an 1. 1 baiti aris 8 bitis kombinacia, anu, martivad rom vTqvaT
1 baiti = 8 bits.
1 baiti, uxeSad rom vTqvaT, aris erTi simbolo, adgilis gamotovebac (space)
simboloa, magaliTad, frazaSi `ai ia” aris 5 baiti. 1024 baiti (da ara 1000!) aris 1
kilobaiti.
1024 byte = 1 KB (kilobyte)
1024 KB = 1 MB (megabyte)
1024 MB = 1 GB (gigabyte)
1024 GB = 1 TB (terabyte)
mowyobilobebi, romlebic Cven mier zemoT iyo ganxiluli, warmoadgenen
kompiuteris fizikur mowyobilobebs. imisaTvis, rom kompiuteri amuSavdes,
saWiroa Sesabamisi programebis arseboba, anu programuli uzrunvelyofa.
kompiuteruli programebidan erT-erT umniSvnelovaness e.w. sistemuri programebi
warmoadgens. sistemuri programebis erT-erT gavrcelebul saxes operaciuli
sistema Windows–i warmoadgens, romlis Sesaxebac vrclad Semdeg leqciaSi
visaubrebT.

1.5. Windows-is ekrani

operaciuli sistema aris programa, romelic saSualebas gvaZlevs

zemoaRniSnuli kompiuteruli mowyobilobebi moqmedebaSi moviyvanoT da amiT
SevZloT kompiuterTan muSaoba. operaciuli sistema ramdenime saxis arsebobs.
Cven SemTxvevaSi ganvixilavT operaciul sistemas _ Microsof Windows 7. es aris
kompania Microsof-is mier Seqmnili programa, romelic 2009 wels gamovida da
warmoadgens Windows XP-is Semdgom versias.
operaciuli sistema kompiuteris CarTvisTanave avtomaturad iwyebs CatvirTvas
10
operatiul mexsierebaSi. sistemis CatvirTvisTanave monitorze aisaxeba Windows-is
ekrani, romelic ori nawilisagan Sedgeba. esenia: samuSao magida _ Desktop,
romelsac ZiriTadi are uWiravs da programuli paneli _ Taskbar--i, romelic ekranis
qveda areSia moTavsebuli. mas xSirad davalebaTa panels an amocanaTa panels
uwodeben (sur. 1-1).

sur. 1-1. Microsoft Windows 7-is ekrani

Desktop _ samuSao magidaze ganlagebulia specialuri obieqtebi, e.w.

piqtogramebi (Icon), romlebic warmoadgenen programebis, failebisa da
saqaRaldeebis niSnakebs, patara naxatebs, romlebic garkveul informacias
Seicaven. Tu ra ganlageba hqondeT maT an ra iyos samuSao magidaze da ra ara,
amas Tavad momxmarebeli gansazRvravs. Tumca, ar aris sasurveli samuSao
magidis gadatvirTva piqtogramebiT, radgan, erTi mxriv, daitvirTeba C diski, xolo,
meore mxriv, rTuldeba saWiro piqtogramis moZebna.
Windows 7 sistemis mniSvnelovani piqtogramebis Desktop-ze gansaTavseblad
saWiroa Semdegi moqmedebebis Catareba: samuSao magidaze davawkapunoT
mausis marjvena Rilakze da amonaTebul konteqstur meniudan gamoviZaxoT
Personalize brZaneba. amis Semdeg gaxsnil PersonalizationChange desktop icons
Desktop Icon Settings fanjaraSi movmarToT sasurveli piqtogramebi da davasruloT
operacia OK Rilakze dawkapunebiT (sur. 1-2).
Desktop-ze SesaZlebelia Semdegi ZiriTadi piqtogramebis ganTavseba:
kompiuteris ZiriTadi saqaRalde _ Computer;
momxmareblis failebi - User’s Files;
lokaluri qseli - Network;
11
 sanagve kalaTa - Recycle Bin;
marTvis paneli - Control Panel.

sur. 1-2. Desktop Icon Setings fanjara

garda am ZiriTadi piqtogramebisa, Desktop-ze SesaZlebelia damatebiT iseT

programebis Semotana, rogorebicaa Gadgets (sur. 1-3) _ romelTa daniSnuleba
damatebiTi, momxmareblisTvis xSirad saWiro informaciis miwodebaa: amindi,
kalendari da saaTi, ganaxlebadi hedlainebi da sxva, rac Semdegnairad xorcieldeba
Start mTavari meniudan gamoviZaxoT Control PanelDesktop Gadgets programa da
mocemul CamonaTvalSi (kalendari, saaTi, centraluri procesoris eqsponometri,
valutis kursi, hedlainebi, suraTi, Tavsatexi, slaidebis Cveneba, amindi, vindousis
media centri) SevarCioT sasurveli (sur. 1-4, 1-5).

12
 sur. 1-3 ZiriTadi da damatebiTi piqtogramebi

im SemTxvevaSi, Tu gagiCndaT internetidan gadgets-ebis gadmoweris survili,

maSin gamoiyeneT amave fanjris marjvena qveda areSi moTavsebuli Get more
gadgets online mimarTva.

13
sur. 1-4. Control Panel–is fanjara

14
 sur. 1-5. Desktop Gadgets fanjara

Taskbar _ amocanaTa paneli sam nawilad aris dayofili, esenia: sastarto Rilaki,
ZiriTadi are da Setyobinebis are (sur. 1-6).

sur. 1-6. Taskbar fanjara

Setyobinebis areSi moTavsebulia saaTi da kompiuteris sistemur

programebTan kavSirSi myofi sxva piqtogramebi. saaTi, kompiuteris gamorTvis
miuxedavad ar wyvets muSaobas. mausis dawkapunebiT mis piqtogramasTan
ekranze gamonaTdeba fanjara (sur. 1-7), romlis Change date and time settings velze
dawkapunebis Semdeg amonaTebul fanjaraSi (sur. 1.8) SesaZlebelia TariRisa da
drois momarTva. gaxsnili fanjris Change date and time Rilakze dawkapuneba
saSualebas mogvcems ekranze gamotanil fanjaraSi movmarToT an SevcvaloT
saaTi da TariRi xolo Change time zone Rilaki droiTi zonis momarTvas emsaxureba.
Setyobinebis ares erT-erT mniSvnelovan piqtogramas EN simbolo warmoadgens,
romelic saSualebas gvaZlevs SevcvaloT klaviaturis klaviSebis mniSvnelobebi,
gadaviyvanoT inglisuri simboloebidan qarTulze, rusulze da a.S. aqvea dinamikis
gamosaxulebiani piqtogramac, romelTanac mausis dawkapuneba ekranze
gamoanaTebs xmovan failebTan samuSao instrumentebis Semcvel fanjaras da a.
S.
15
 ZiriTad areSi Tavsdeba yvela gaxsnili fanjris Sesabamisi Rilakebi. es Rilakebi
SesaZlebelia iyos droebiT Cakecili an ekranze gaxsnili fanjris Sesabamisi. Cakecili
fanjris SemTxvevaSi sakmarisia masTan mausis erTxel dawkapuneba da is
ekranze gaiSleba. Rilakebis mimdevrobis Secvla martivad, mausiT gadaadgilebis
gziT SeiZleba.

N sur. 1-7. Setyobinebis areSi moTavsebuli

droisa da TariRis maCvenebeli fanjara

16
 sur. 1-8. TariRisa da drois momarTvis fanjara

Start – mTavari menius Rilakidan xdeba programebis gaSveba, anu is aris

kompiuteris programebisa da parametrebis gamotanis dasawyisi. sastarto menius
gaxsna ramodenime gziT aris SesaZlebeli. ra Tqma unda Start Rilakze
dawkapunebiT, <Ctrl+Esc> klaviaturuli kombinaciis gamoyenebiT an klaviaturidan
mis Sesabamis klaviSze daWeriT (sur. 1-9).

17
 sur. 1-9. sastarto meniu

gaxsnili sastarto menius CamonaTvalSi All Programs _ ganlagebulia kompiuterSi

arsebuli yvela programa; fanjris marjvena nawili ukavia: Documents _ ganlagebulia
is 15 dokumenti, romliTac sargeblobda momxxmarebeli bolo periodis
ganmavlobaSi; Pictures, Music, Games, Computer _ gamoiyeneba im saqaRaldeebisa da
failebis gasaxsnelad, romlebsac muSaobis procesSi iyenebs momxmarebeli;
Control Panel, Devices and Printers, Default Programs _ gamoiyeneba kompiuteris
sxvadasxva parametris mosamarTad; Help and Support _ saSualebas gvaZlevs
daxmarebisaTvis mivmarToT Windows-s; Shut down – gamorTavs an sxva
momxmarebelze gadatvirTavs kompiuters (im SemTxvevaSi, Tu kompiuteriT
sargeblobs ramdenime momxmarebeli da yvelas gaaCnia individualuri paroli).
Search programs and files – velSi SegviZlia vawarmooT Zebna rogorc kompiuterSi, ise
internetSi.

1.6. Windows-is fanjrebi

sasurvel piqtogramaze mausis orjer dawkapuneba gaxsnis fanjaras. samuSao

18
magidaze SesaZlebelia erTdroulad ramodenime fanjara iyos gaxsnili, magram
maTgan mxolod erTi iqneba aqtiuri, anu mimdinare. aqtiuri fanjris saTauris zoli
yovelTvis ferSi gamokveTilia. sxva fanjris gaaqtiureba masTan mausis miyvaniT da
dawkapunebiT aris SesaZlebeli. nebismieri gaxsnili fanjris zeda marjvena kuTxeSi
moTavsebulia sami Rilaki, romlebic gamoiyeneba mimdinare fanjris Casakecad -
Minimize, im zomis dasabruneblad, rac am fanjaras Cakecvamde an gaSlamde
(Maximize)
hqonda - Restore da damketi Rilaki - Close. aRsaniSnavia, rom am moqmedebebis
Sesruleba sistemuri meniudanac aris SesaZlebeli, romelic saTauris zolSi mis
marcxena mxares sistemur RilakTan mausis marjvena Rilakis (konteqsturi meniu)
dawkapunebiT gamonaTdeba:

Restore – fanjris wina zomis aRdgena;

Move - fanjris erTi adgilidan meoreze gadatana zomis cvlilebis gareSe;
Size _ fanjris zomis Secvla;
Minimize _ fanjris Cakecva;
Maximize _ fanjris gaSla mTel ekranze;
Close (Alt+F4) _ fanjris daxurva.

TiTqmis yvela fanjaras, garda dialoguri fanjrebisa, romelTagan zogierTi

informaciuls warmoadgens, aqvs standartuli velebi. esenia:

 dasaxelebis, anu saTauris striqoni;

 samisamarTo veli;
 saZiebo veli;
 menius veli;
 instrumentTa paneli;
 ZiriTadi veli saqaRaldeebisa da failebisaTvis;
 sanavigacio paneli;
 daTvalierebis paneli;
 gverdis gadaxveva/gadafurcvlis zoli (Scroll Bar);
 detalebis paneli;
 statusis, anu mdgomareobis veli.

ganvixiloT isini:
samisamarTo veli fanjris mniSvnelovani nawilia, radgan, pirvel rigSi, masSi
Cans mocemul momentSi fanjaraSi gaaqtiurebuli obieqtis sruli misamarTi da maTi
ierarqiuli damokidebulebebi. maTze dawkapuneba ki swrafad gamoiZaxebs am
obieqtis SigTavss. meore rigSi mis gaswvriv, marjvena mxares moTavsebuli isris
gaxsnis SemTxvevaSi gamonaTdeba moceemuli obieqtis qvesaqaRaldeebis
19
nusxxa. am velis ukidures marjvena kideSi moTavsebul samkuTxedze
dawkapunebiT CamoiSleba sia, saidanac SegviZlia sasurvelis gamoZaxeba.
samisamarTo velSi SeiZleba misamarTis xeliT Cawerac samisamarTTo velis bolo
elementi Refresh ( an F5) Rilakia. is fanjris arsebuli SigTavsis ganaxlebas
emsaxureba.
saZiebo veli samisamarTo velis gverdiT aris moTavsebuli. misi daxmarebiT
SesaZlebelia mimdinare saqaRaldis SigniT Zebnis operaciis ganxorcieleba. is
gaaqtiurdeba, rogorc ki masze mausiT davawkapunebT an davaWerT F3 funqciur
klaviSs. saZiebo velis gaaqtiureba CTRL+F an CTRL+E klaviaturul klaviSTa
kombinaciebiTac aris SesaZlebeli. pirveli asos an simbolos akrebisTanave
gamoCndeba am asos an simbolos Semcveli failebis sia, romelic akrebasTan erTad
nel-nela gaifiltreba.
menius veli Semdegi datvirTviT aris warmodgenili: File, Edit, View, Tools da Help.
mausiT romelime maTganze dawkapunebiT CamoiSleba CamonaTvali, brZanebis
Sesruleba sasurveli punqtis arCevazea damokidebuli (sur. 1-10).

sur. 1-10. menius veli da sanavigacio paneli

sainformacio panelebi. am panelebis SemadgenlobaSi gaxsnili fanjris bolo
ori Details pane _ detalebis paneli da Status bar _ mdgomareobis, anu statusis striqoni

20
Sedis. pirveli fanjaraSi aqtiuri obieqtis Sesaxeb gvaZlevs informacias anu
gviCvenebs mis zogad parametrebs _ Seqmnis TariRs, zomas, bolo modifikaciis
TariRs da sxv. xolo statusis striqoni gviCvenebs obieqtTa saerTo raodenobas, Tu
obieqtebi moniSnulia - maSin moniSnuli piqtogramebis raodenobas. CamoSlili
menius romelime punqtTan mausis maCveneblis miyvanis SemTxvevaSi statusis
striqonSi gamonaTdeba misi daniSnulebis amxsneli teqsti (sur. 1-11).
sanavigacio paneli gaxsnili fanjris marcxena mxares vertikalurad aris
moTavsebuli (sur. 1-10). is oTxi ganyofilebisagan Sedgeba:
Favorites _ rCeuli obieqtebi;
Libraries _ biblioTeka;
Computer _ lokaluri kompiuteri;
Network _ lokaluri qselis kompiuterebi.

TiToeuli ganyofileba, Tavis mxriv, iyofa qveganyofilebebad da saWiro

obieqtebis gamotanis saSualebas iZleva. magaliTad, Favorites ganyofilebidan
SesaZlebelia fanjaraSi Semdegi sasurveli obieqtebis gamotana:
1. Desktop _ samuSao magidaze arsebuli piqtogramebis nusxa;
2. Downloads _ internetidan gadmoweril failebis nusxa;
3. Recent Places _ bolo periodSi gamoyenebuli saqaRaldeebis nusxa.

21
 sur. 1-11. statusis striqonSi gamonaTebuli teqsti

Libraries ganyofileba emsaxureba kompiuterSi gabneuli failebis Tavmoyras. es

failebia:
1. Documents _ dokumentebi;
2. Music _ musikaluri failebi
3. Pictures _ suraTebi;
4. Videos _ video failebi.
Computer ganyofilebidan SesaZlebelia gamoviZaxoT:
1. Local Disk (C:) _ lokaluri C: diski;
2. Local Disk (D:) _ lokaluri D: diski;
3. CD Drive (E:) _ kompaqt-diski;
4. KINNGSTON (F:) _ fleS-mexsiereba.
Network ganyofileba emsaxureba lokaluri qselis kompiuterebis kavSirebs da
maTi resursebis gamoyenebas.
instrumentebis panelze mTavsebuli instrumentebis jgufi cvalebadia da
gaxsnil fanjaraSi maTi gamoCena damokidebulia imaze, Tu romeli obieqtia
fanjaraSi moniSnuli. instrumentebis panelze moTavsebuli Rilakebis daxmarebiT
SeiZleba Semdegi brZanebebis Sesruleba:
22
 1. Organize _ saqaRldis parametrebis ekranze gamoZaxeba;
am instrumentis Folder and search options brZaneba ekranze gamoitans Folder Options
dialogur fanjaras (sur. 1-12), romelic saqaRaldis parametrebs gansazRvravs. am
fanjaras aqvs sami CanarTi: General, View da Search. General CanarTis Browse Folders
ganyofilebaSi ori gadamrTvelia. isini Windows Explorer-s gadarTaven erTfanjriani
reJimidan mravalfanjrian reJimze da piriqiT.

sur. 1-12. Folder Options dialoguri fanjara

General CanarTis Click items as follows ganyofilebaSi SesaZlebelia mausis

erTjeradi dawkapunebis reJimidan orjerad dawkapunebis reJimze gadarTva da
piriqiT.
View CanarTis daxmarebiT SesaZlebelia sxvadasxva tipis failebisa da
folderebis fanjaraSi gamoCena an piriqiT (sur. 1-13).

23
 sur. 1-13. View CanarTi

Search CanarTi saSualebas gvaZlevs movmarToT obieqtebis Ziebis

parametrebi (sur. 1-14).
2. Open _ moniSnuli failis, saqaRaldis an romelime obieqtis
gaxsna;
3. Include in Library _ moniSnuli obieqtis biblioTekaSi CarTva;
4. Share with _ sxva momxmareblis uflebebis gansazRvra saqaRaldis
mimarT;
5. Burn _ obieqtis CD an DVD diskze gadawera
6. Print _ failis printerze amobeWdva;
7. Save search _ moZiebuli failebis diskze Senaxva. Senaxuli faili
moTavsdeba sanavigacio panelis Favorites ganyofilebaSi. es instrumenti
instrumentebis panelze gamoCndeba mxolod obieqtebis
Ziebis procesis ganxorcielebis dros;

8. New Folder _ axali saqaRaldis Seqmna.

24
 sur. 1-14. Search CanarTi

New Folder brZanebis Sesrulebis Semdeg fanjaraSi gamoCndeba saqaRaldis

niSnaki, moniSnuli, Seferadebuli saxeliT New Folder _ , klaviaturidan

SeiyvaneT axali, TqvenTvis sasurveli saxeli da daafiqsireT is Enter klaviSze daWeriT

an saqaRaldesTan mausis dawkapunebiT. axali saqaRaldis Seqmna SesaZlebelia
menius File New Folder brZanebiT an konteqsturi menius Sesabamisi brZanebiTac.


brZanebebs, romlebsac gaaCniaT gverdiT isari, aqvT qvemeniu, xolo
romlebsac gaaCniaT gverdiTi sami wertili, maSin, maTi gaaqtiurebis Semdeg
ekranze aisaxeba dialoguri fanjara.

instrumentebis panelis marjvena mxares ganTavsebulia sami

Rilaki:
Get Help - misi daxmarebiT ekranze gamonaTdeba Windows 7–is sacnobaro
informaciis Semcveli daxmarebis sistema, romelic gvawvdis informacias sistemis
25
muSaobis Sesaxeb. igive SesaZlebelia Sesruldes klaviaturis F1 funqciur klaviSze
daWeriT an menius Help and Suppoort brZanebis gamoZaxebiT.
Show the preview pane – Rilaki fanjaraSi winaswar daTavalierebis panels
gamoaCens, masze xelmeore dawkapunebis Semdeg es paneli daimaleba. igive
Sedegis miReba SesaZlebelia klaviaturis Alt+P klaviSTa kombinaciiT.
Change your view _ Rilaki obieqtebis sxvadasxva saxiT Cveneba-
warmodgenas emsaxureba. Rilakis marjvena mxares moTavsebul isarze mausis
dawkapunebis Semdeg CamoiSleba qvemeniu Semdegi brZanebebiT (sur. 1-15):

sur. 1-15. Change your view qvemeniu

Extra Large Icons _ eqstra didi zomis piqtogramebi;

Large Icons _ didi zomis piqtogramebi;
Medium Icons _ saSualo zomis piqtogramebi;
Small Icons _ patara zomis piqtogramebi;
List _ siiseburi Cveneba, sadac piqtogramebi anbanis mixedviT
lagdeba;
Details _ piqtogramebis Cveneba detaluri informaciiT igulisxmeba
failebisa da saqaRaldeebis CamonaTvalis gverdiT miwerili informacia
maTi tipis, zomis da Seqmnis TariRis Sesaxeb. Sesabamis svetis
dasaxelebasTan mausis dawkapuneba cvlis obieqtebis mimdevrobas;
Tiles _ piqtogramebis Cveneba matriculi saxiT;
Content _ obieqtebis Cveneba seqciebad.

26
 1.7. muSaoba obieqtebTan

obieqtTa (folderebisa da failebis) gadatana an aslis miReba erTi saqaRaldidan

meoreSi, diskidan kompaqt-diskze an piriqiT, moniSvnis Semdeg or etapad
xorcieldeba. jer obieqti an misi asli buferul mexsierebaSi unda gadavitanoT
gadatanis an kopirebis operaciis Sesrulebis gziT, mxolod amis Semdeg, buferuli
mexsierebidan asli gadmovitanoT sasurvel saqaRaldeSi, diskze da a.S. Casmis
operaciis SesrulebiT. obieqtis asli buferul mexsierebaSi inaxeba, vidre buferul
mexsierebaSi ar moxdeba sxva axali obieqtis damaxsovreba gadatanis an
kopirebis operaciebis SesrulebiT.
obieqtis an obieqtebis jgufis gadatana an aslis miReba SesaZlebelia
ramdenime gziT.
buferTan samuSaod SesaZlebelia gamoviyenoT Organize instrumentis pirveli
sami brZaneba:
o Cut _ obieqtis an obieqtebis jgufis buferSi gadatana;
o Copy _ obieqtis an obieqtebis jgufis buferSi kopireba;
o Paste _ obieqtis an obieqtebis jgufis buferidan Casma.
Zalzed mosaxerxebelia am brZanebebis klaviaturis kombinaciaTa daxmarebiT
Sesruleba:
o Ctrl+X _ obieqtis an obieqtebis jgufis buferSi gadatana;
o Ctrl+C _ obieqtis an obieqtebis jgufis buferSi kopireba;
o Ctrl+V _ obieqtis an obieqtebis jgufis buferidan Casma.
es operaciebi SesaZlebelia CavataroT mausis daxmarebiTac, buferuli
mexsierebis gamoyenebis gareSe. amisaTvis, saWiroa, mausis maCvenebeli
miviyvanoT moniSnul obieqtTan da mausis marcxena Rilakidan xelis auReblad
gadavitanoT is saWiro saqaRaldeSi, diskze an sxva sasurvel adgilze. am dros
Sesruldeba gadatanis operacia, magram, Tu imave operacias SevasrulebT
klaviaturis <Ctrl> klaviSis gamoyenebiT, maSin Sesruldeba aslis miRebis operacia.


vinaidan buferi operatiuli mexsierebis nawilia, kompiuteris gamorTvasTan
erTad is sufTavdeba da Sesabamisad masSi Cawerili informacia ikargeba.

obieqtis sxvadasxva adgilas gadatana-gadagzavna SesaZlebelia menius

File Send to brZanebiT. brZanebis gamonaTebuli siis an konteqsturi menius Send

27
to brZanebis kaskadSi SesaZlebelia SeirCes sasurveli varianti. magaliTad:
Compressed (zipped) Folder _ obieqtis aslis amave saqaRaldeSi Casma SekumSuli
saxiT;
Desktop (Create shortcut) _ obieqtis iarliyis Seqmna samuSao magidaze;
Documents _ obieqtTa gadagzavna saqaRaldeSi;
Fax recipient _ obieqtTa an obieqtis gagzavna faqsiT;
Mail recipient _ obieqtTa an obieqtis gagzavna eleqtronuli fostiT;
Floppy Disk Drive (A:) _ obieqtis gadatana an aslis miReba drekad (disketebi)
diskze;
DVD RW Drive (E:) _ obieqtis gadatana an aslis miReba kompaqt-diskze.

iarliyi inglisuri shortcut sityvaa da maCvenebels niSnavs. is miuTiTebs sxva
adgilze myof failze, romlis SigniT inaxeba ara programa, aramed am programaze
mimarTvis brZaneba. iarliyebi Cveulebrivi piqtogramebisagan gansxvavdeba
qveda marcxena kuTxeSi moTavsebuli patara Savi isris formiT. iarliyis zoma Zalian
mcirea, radgan mis qveS praqtikulad gamSvebi failis misamarTi imaleba.
Aamitom mizanSewolilia Desktop-ze ganTavsebuli iqnas iarliyebi da ara programis
piqtogramebi. iarliyze mausis orjeradi dawkapuneba aamuSavebs programas

obieqtis saxelis Secvla SesaZlebelia ramodenime xerxiT ganxorcieldes (sur. 1-

16). magaliTad:
o Organize instrumentis Rename brZanebiT;
o moniSnul obieqtze gaxsnili konteqsturi menius Rename brZanebiT;
o klaviaturis <F2> klaviSze daWeriT;
o moniSnuli obieqtis dasaxelebaze mausis marcxena Rilakze erTxel
dawkapunebiT, ris Semdegac obieqtis dasaxeleba gadava
redaqtirebis reJimSi.


gamonaTebuli fanjris brZanebebi gaaqtiurdeba mxolod mas Semdeg, rodesac
moiniSneba is obieqti an obieqtebi, romelzec Sesabamis operaciebs vasrulebT.

yoveli zemo CamoTvlili operaciis Sesrulebis Semdeg moniSnuli obieqtis saxeli

moTavsdeba ferad CarCoSi, amis Semdeg klaviaturis daxmarebiT avkrebT obieqtis
axal saxels da davamowmebT <Enter> klaviSiT an mauss fanjris nebismier adgilze
davawkapunebT.

28
 sur. 1-16. Organize instrumentis
sxva brZanebebi

moniSnuli obieqtis an obieqtTa jgufis waSla aseve SesaZlebelia ganxorcieldes

ramodenime gziT:
o Organize instrumentis Delete rZanebiT;
o moniSnul obieqtze gaxsnili konteqsturi menius Delete brZanebiT;
o klaviaturis <Del> klaviSze daWeriT
yoveli zemo CamoTvlili operaciis ganxorcielebis Semdeg gaixsneba dialoguri
fanjara (sur. 1-17), romelic kidev erTxel gadaamowmebs gadawyvetilebis
siswores. Tu miRebuli gadawyvetileba ucvlelia, maSin mausi daawkapuneT <Yes>
Rilakze, winaaRmdeg SemTxvevaSi <No> Rilakze. obieqti waSlis Semdeg
gadainacvlebs Recycle Bin _ sanagve kalaTaSi, saidanac SesaZlebelia rogorc misi
waSla, kalaTis gasufTavebis mizniT, aseve misi aRdgena.

29
 sur. 1-17. Delete brZanebis Sesrulebis dros
gamonaTebuli dialoguri fanjara
im SemTxvevaSi, Tu zemoT aRweril waSlis romelime operacias SevasrulebT
<Shif+Delete> klaviSTa kombinaciis gamoyenebiT, maSin wasaSleli obieqti aRar
moTavsdeba sanagve kalaTaSi da is saerTod waiSleba kompiuteridan.
obieqtis waSla SeiZleba ganxorcieldes gadatanis operaciis gamoyenebis
gziTac mxolod im SemTxvevaSi, Tu am obieqtis gadatanas sanagve kalaTaSi
movaxdenT.
sanagve kalaTidan calkeuli obieqtis aRdgena SeiZleba ramodenime xerxiT:
gavxsnaT sanagve kalaTis fanjara (sur. 1-18) da movniSnoT aRsadgeni obieqti an
obieqtTa jgufi. gamoviyenoT CamoTvlil brZanebaTa Soris erT-erTi:

sur. 1-18. sanagve kalaTis File meniu

o menius File Restore brZaneba;

o konteqsturi menius Restore brZaneba;
o sanagve kalaTidan nebismier sxva saqaRldeSi gadatanis operacia.

sanagve kalaTaSi moTavsebuli gadayrili obieqtebi diskze garkveul adgils

30
ikaveben. drodadro maTi raodenobis gazrda xdeba, rac diskze Tavisufali sivrcis
SezRudvas iwvevs. amitom, periodulad saWiro xdeba misi dacla. sanagve
kalaTidan calkeuli obieqtis wasaSlelad SesaZlebelia obieqtTa waSlis zemoT
aRwerili nebismieri xerxis gamoyeneba. misi mTlianad gasufTaveba SesaZlebelia
File Empty Recycle Bin brZanebiT, konteqstur menius amave brZanebiT an
programa Recycle Bin-is gauxsnelad, misi piqtogramis konteqsturi meniudan.
momxmareblis mier Sesrulebuli bolo brZanebis gasauqmeblad gamoviyenoT
brZaneba OrganizeUndo (sur. 1-16), misi sapirispiro moqmedeba aris brZaneba
OrganizeRedo, anu is aRadgens gauqmebul moqmedebas. es brZanebebi
SesaZlebelia Sesruldes klaviaturis klaviSTa <Ctrl+Z> da <Ctrl+Y> kombinaciebiTac.
fanjaraSi yvela obieqtis mosaniSnad SevasruloT brZaneba OrganizeSelect All.
am operaciis Sesruleba klaviaturis <Ctrl+A> klaviSTa kombinaciis daxmarebiTac
SeiZleba.

sur. 1-19. Propeerties brZanebis General CanarTi

31
 brZaneba OrganizeProperties moniSnuli obieqtis tipis Sesabamisad, ekranze
gamoitans sxvadasxva CanarTian, sxvadasxva CvenebiT dialogur fanjaras (nax. 1-
19). am fanjris General CanarTi iZleva am obieqtis Sesaxeb srul informacias:
gviCvenebs mis Sesabamis piqtogramas, saxels, tips, adgilmdebareobas da
zomas. აseve, vRebulobT informacias obieqtis Seqmnis, bolo modifikaciis da bolo
gamoZaxebis TariRis Sesaxeb. amave fanjaraSi SesaZlebelia obieqtis atributebis
Secvla.
Propertties fanjris ekranze gamotana aseve SesaZlebelia sasurvel obieqtis
moniSvniT da klaviaturis <Alt + Enter> klaviSTa kombinaciis akrefiT an obieqtis
konteqsturi meniudan.

1.8. Windows-is interfeisis momarTva

Windows 7–is interfeisis upiratesoba misi Secvlisa da momarTvis

instrumentebis simravleSi mdgomareobs. momxmarebels saSualeba aqvs
interfeisi, samuSao magida da fanjrebi Tavisi survilisa da gemovnebis mixedviT
momarTos. kompiuteris yvela elementis, samuSao magidis fonis, damcavi fardis,
fanjris ferebis, fonuri musikis da sxva gaformebas gaerTianebuls raime Tematikis
mixedviT, Tema ewodeba. Windows 7–s mravali standartuli Tema gaaCnia maT
sanaxavad konteqsuri meniudan SevasruloT PersonalizePersonalization brZaneba.
gamonaTdeba kategoriebad dayofili Temebis sia: My Themes _ momxmareblis mier
Seqmnili Temebi; Aero Themes _aero Temebi; Basic and High Contrast Themes _ ZiriTadi da
kontrastuli Temebi (sur. 1-20).

32
 sur. 1-20. interfeisis Secvlisa da momarTvis fanjara

samuSao magidis fonis Sesacvlelad PersonalizationDesktop

BackkgroundChoose your desktop background brZanebebis Sesrulebis Semdeg
amonaTebul fanjaraSi SearCieT saWiro varianti da mausiT daawkapuneT masTan.

Picture LocationBrowse-is daxmarebiT SegiZliaT sxva saqaRaldeSi moTavsebuli

suraTebidan sasurvelis amorCeva sur. 1-21).

33
 Nsur. 1-21. Browse RilakiT gaxsnili fanjara

arCeuli suraTis ekranze ganTavsebis tipi mieTiTeba Picture position velidan.

suraTis ganTavsebis variantebia:

o Fill _ SerCeul suraTiT ekranis dafarva. Tu suraTis zomebi

o ekranis zomebze metia, misi nawili ekrans gareT gava;
o Fit _ SerCeuli suraTiT ekranis nawilobrivi dafarva. Tu suraTis
zomebi ekranis zomebze naklebia, ekranis nawili carieli darCeba;
o Stretch _ SerCeuli suraTiT ekranis sruli dafarva. Tu suraTi
Zalzed pataraa, suraTi gaiWimeba da damaxinjdeba;
o Tile _ ekranis sruli dafarva SerCeuli suraTis ramdenime asliT
o Center _ SerCeuli suraTis ekranis centrSi ganTavseba. xolo mis
garSemo iqneba Cvens mier SerCeuli fonis feri.

34
 sasurveeli SerCevebis Semdeg operacia daasruleT da Sesabamisad
daafiqsireT arCevani Save changes Rilakze daWeriT im SemTxvevaSi, Tu gaqvT survili
periodulad Seicvalos suraTebi, mogiwevT daawkapunoT mausi Rilakze Select all da
mxolod amis Semdeg SearCioT suraTebis cvlis dro Change picture every velSi. im
SemTxvevaSi, Tu gsurT gaqtiurebis moxsna, daaWireT mausi Clear all Rilakze.
ekranis damcavi farda, ekranis dasvenebis reJimi, anu Screen Saver kompiuteris
umoqmedobis SemTxvevaSi garkveuli periodis Semdeg gamoCndeba ekranze da
imuSavebs manam, sanam ar SevexebiT mauss an klaviaturis romelime klaviSs.
damcavi fardis SerCeva da misi parametrebis momarTva xdeba
PersonalizationScreen Saver Scrren Saver Setting dialoguri fanjris daxmarebiT. Sccreen
Saver CamonaTvalTa velSi SevarCioT sasurveli varianti, romelic momentalurad
aisaxeba mocemuli CanarTis zeda areSi moTavsebul ekranis gamosaxulebaze (sur.
1-22).

35
 Nsur. 1-22. dasvenebis reJimis momarTvis fanjara

Wait velSi unda movmarToT dro _ kompiuteris umoqmedobis SemTxvevaSi

ramdeni wuTis Semdeg Caqres ekrani da CairTos dasvenebis reJimi. yvela arsebul
damcav fardas aqvs sxvadasxva, misTvis damaxasiaTebeli parametrebi, romelTa
momarTva SesaZlebelia damcavi fardis arCevis Semdeg Settings Rilakis
daxmarebiT. miRebuli Sedegis naxva ki SegviZlia Preview Rilakze daWeriT.

36
 1.9. savarjiSoebi

1. My Computer-is gaxsna;

2. axali saqaRaldis Seqmna

3. saqaRaldeSi sxva saqaRaldisa da sxvadasxva tipis (გრაფიკული, teqsturi,

cxriluri) failebis Seqmna

4. saqaRaldis fanjaraSi yvela obieqtis (folderebisa da failebis) moniSvna;

5. moniSnuli obieqtebis amoWra (gadatana mexsierebis buferSi);

6. buferSi Cawerili obieqtis Casma aqtiur saqaRaldeSi;

7. moniSnuli obieqtebis waSla Recycle Bin-Si gadatanis gareSe;

8. programaSi gaxsnili aqtiuri dokumentis daxurva;

9. aqtiuri fanjris daxurva;

10. moniSnuli obieqtis Properties gamotana ekranze;

11. mTliani ekranis aslis miReba da gadatana mexsierebis buferSi;

12. MS Windows –is parametrebis momarTva

37
 Tavi II. interneti

ინტერნეტი გლობალური საკომუნიკაციო და საინფორმაციო სივრცეა, რომელიც

ადამიანისთვის სხვადასხვა სახის საინფორმაციო მომსახურებას უზრუნველყოფს.
ინტერნეტი ქმნის გლობალურ საინფორმაციო სივრცეს და წარმოადგენს მსოფლიო ქსელის
საფუძველს. ინტერნეტის საშუალებით ჩვენ შეგვიძლია სწრაფად დავამყაროთ კონტაქტი
მეგობრებთან, ნათესავებთან და კოლეგებთან, მივიღოთ მონაწილეობა სხვადასხვა
კონფერენციებსა და ფორუმებში, ვისარგებლოთ მონაცემთა ბაზებით და ბიბლიოთეკებით,
მივიღოთ უახლესი ინფორმაცია პოლიტიკური, კულტურული და სპორტული მოვლენების
შესახებ.
ინტერნეტში ჩართულ თითოეულ კომპიუტერს უნიკალური მისამართი (IP address)
ენიჭება. IP – ინტერნეტ პროტოკოლი არის უნიკალური მისამართი, რომელსაც
კომპიუტერული მოწყობილობები იყენებენ ერთმანეთის იდენტიფიკაციისა და
კომუნიკაციისათვის, როგორც გარე ინტერნეტ სამყაროში, აგრეთვე შიდა ინტრანეტ
ქსელში.
IP მისამართი აქვს ყველა მოწყობილობას, რომელიც ჩართულია კომპიუტერულ
ქსელში და იგი აუცილებლად არის უნიკალური. IP მისამართი წერტილებით გამოყოფილი
ოთხი რიცხვისგან შედგება. თითოეული რიცხვის დიაპაზონია 0-255. მაგალითად:
217.72.130.138.
ადამიანისთვის რიცხვებით ჩაწერილი მისამართების დამახსოვრება საკმაოდ რთული
და მოუხერხებელია. მომხმარებელთა მუშაობის გამარტივების მიზნით 1983 წელს შეიქმნა
დომენურ სახელთა სისტემა (DNS - Domain Name System), რომლის მიხედვითაც თითოეულ
მისამართს შეესაბამება ერთი, ან რამდენიმე ტექსტური სახელი და პირიქით. საკვანძო
კომპიუტერთან დასაკავშირებლად შეგვიძლია როგორც IP მისამართი, ასევე დომენური
სახელი გამოვიყენოთ
ინტერნეტის დომენი

ინტერნეტის დომენი
38
 ინტერნეტის დომენი არის ინტერნეტის რესურსების სამისამართო სახელის
ელემენტი.
დომენურ სახელში უკიდურესი მარჯვენა დომენი განსაზღვრავს ადრესატის ან
ქვეყნის, ან საქმიანობის სფეროს. მომდევნო დონის დომენი განსაზღვრავს ან გეოგრაფიულ
დასახელებას ან რომელიმე ქსელის თუ ორგანიზაციის დასახელებას.
მაგ. www.microsoft.com
com - ეს არის უმაღლესი დონის დომენი
microsoft - კომპანიის მიერ რეგისტრირებული ქვედომენის სახელი

”ორგანიზაციული” კუთვნილების დომენებია:

com - კომერციული ორგანიზაცია;
edu - საგანმანათლებლო;
gov - სამთავრობო ორგანიზაცია;
mil - სამხედრო ორგანიზაცია;
net - ქსელი;
org - არაკომერციული ორგანიზაცია;

სხვადასხვა ქვეყნის დომენები:

ge - საქართველო;
uk - დიდი ბრიტანეთი;
ru - რუსეთი;
us - აშშ ;
ca -კანადა და ა.შ.

World wide web

World wide web (www - მსოფლიო აბლაბუდა) წარმოადგენს ინტერნეტის ყველაზე
პოპულარულ სერვისს. www სერვისი წარმოადგენს ჰიპერტექსტურ ტექნოლოგიებზე
დაფუძნებულ ინფორმაციის შენახვასა და გადაცემის საშუალებას. ჰიპერტექსტური
დოკუმენტი შეიძლება შეცავდეს ტექსტს, გრაფიკას, ანიმაციას, ხმას, ვიდეო ფრაგმენტს და
ჰიპერბმულებს (Hyperlink). ჰიპერბმულების საშუალებით ვებ-გვერდთან დაკავშირებულია
სხვა რესურსები. www მომსახურებას უზრუნველყოფს ინტერნეტში ჩართული ათასობით
ვებ-სერვერი. ვებ-სერვერზე განთავსებულია ვებ-საიტები. ვებ-საიტი წარმოადგენს
ერთმანეთთან ჰიპერბმულებით დაკავშირებულ ვებ-გვერდების კრებულს.
www სერვისით სარგებლობისას მომხმარებელი რომელიმე ვებ-საიტზე პოულობს
მისთვის საინტერესო ვებ-გვერდს და ათვალიერებს მას. ვებ-გვერდის დათვალიერებისას
ის შეიძლება დაინტერესდეს ჰიპერბმულით წარმოდგენილი რომელიმე ობიექტით.
ბმულზე დაწკაპუნებით ბრაუზერის ფანჯარაში გამოვა მასთან დაკავშირებული ვებ-
39
გვერდი, რომელიც განთავსებულია იგივე ან სხვა ათასობით კილომეტრით დაშორებულ
ვებ-სერვერზე. ანალოგიურად, მიღებული დოკუმენტიდან შეიძლება გადაინაცვლოს
სრულიად სხვაგან და ასე, უსასრულოდ ”იხეტიალოს” ინფორმაციის სივრცეში.
საძიებო სისტემა
საძიებო სისტემა არის ვებ გვერდი, რომლის დანიშნულებაა ინტერნეტში
ინფორმაციის მოძიება. ძიება უმეტეს შემთხვევაში ხორციელდება მსოფლიოს ფართო
ქსელში. მოძიებული ინფორმაცია ტიპების მიხედვით შეიძლება დაიყოს ვებ გვერდებად,
სურათებად, ვიდეოებად და ა.შ.
უამრავი საძიებო სისტემა არსებობს: Google, Yahoo, MSN, Microsoft Live Search, … .
საძიებო სისტემებს შორის მსოფლიოში პოპულარულია Google-ის საძიებო სისტემა. Google-
ს გააჩნია მარტივი და მოხერხებული ინტერფეისი, კარგი ალგორითმი, ეფექტური ძებნის
კრიტერიუმი, ენების მხარდაჭერა, ყოველივე ამან კი მისი პოპულარობა განაპირობა.

2.1. internet-brauzeri

ინტერნეტთან სამუშაოდ გამოიყენება სპეციალური პროგრამები, რომლებსაც

ბრაუზერებს უწოდებენ. ამჟამად არაერთი ბრაუზერია ცნობილი (Internet Explorer, Google
Chrome, Mozilla Firefox, Netscape Navigator, Opera და სხვა). ისინი ერთმანეთის მსგავს
ფუნქციებს ასრულებენ და ბევრი რამ საერთო აქვთ.
Google Chrome წარმოადგენს ერთ-ერთ ყველაზე პოპულარულ, სწრაფ და უსაფრთხო
ბრაუზერს. მისი მთავარი უპირატესობებია: მარტივი დიზაინი, სწრაფი წვდომა სხვადასხვა
საიტებზე და უსაფრთხოება.
ვებ-ბრაუზერის დასაყენებლად ვეწვიოთ გვერდს: www.google.com/chrome.
გამოჩნდება Google Chrome-ის ჩამოტვირთვის ფანჯარა. დავაჭიროთ ღილაკს Download
chrome (სურ. 2–1)

40
 სურ. 2–1. Google Chrome-ის ჩამოტვირთვის ფანჯარა

გამოჩნდება დიალოგური ფანჯარა მომსახურების პირობებით (სურ. 2–2).

დავაჭიროთ Accept and Install ღილაკს.

სურ. 2–2. დიალოგური ფანჯარა მომსახურების პირობებით

Google Chrome Installer ავტომატურად გავა შესრულებაზე (სურ. 2–3). პროცესის

მიმდინარეობის დრო დამოკიდებულია ჩვენს მიმდინარე ვებ-ბრაუზერზე და
ოპერაციულ სისტემაზე. ბრაუზერის ფანჯარაში ნაბიჯ-ნაბიჯ იქნება წარმოდგენილი
შემდგომი მოქმედების ინსტრუქცია.

41
 სურ. 2–3. Google Chrome Installer დიალოგური ფანჯარა

ინსტალაციის შემდეგ ეკრანზე მივიღებთ Chrome-ის ფანჯარას (სურ. 2.4)

სურ. 2–4. Chrome-ის ფანჯარა

ინსტალაციის შემდეგ Chrome-ის იარლიყი გამოჩნდება სამუშაო მაგიდაზე .

2.2. brauzerTan muSaoba

განვიხილოთ Chrome-ის მაგალითი (სურ. 2-5)

ნავიგაციის ღილაკები:
 Back და  Forward უზრუნველყოფს გადასვლას ბოლო პერიოდში გახსნილ ვებ-გვერდებს შორის.

ღილაკი განაახლებს მიმდინარე ვებ-გვერდს

42
 სურ. 2–5. ბრაუზერი Chrome
ჩანართი:

ქრომი საშუალებას გვაძლევს დავათვალიეროთ რამდენიმე ვებ-გვერდი ერთ

ფანჯარაში ჩანართების გამოყენებით. ვებ-გვერდებზე გადასასვლეად უბრალოდ უნდა
დავაჭიროთ ჩანართს.
ახალი ჩანართის შესაქმნელად დავაჭიროთ ღილაკს New Tab ან კლავიატურიდან
დავაჭიროთ Ctrl + T ღილაკების კომბინაციას.

სამისამართო ველი - Omnibox:

Omnibox ერთდროულად წარმოადგენს, როგორც სამისამართო ველს, ასევე ძიების

სტრიქონს. ჩვენ შეგვიძლია ის გამოვიყენოთ ასევე სხვადასხვა ვებ-გვერდებზე
ნავიგაციისათვის ან განვახორციელოთ ძიება Google-ში.

BookMark :
43
 დავაჭიროთ „ვარსკვლავს“ იმისათვის, რომ მიმდინარე ვებ-გვერდი ჩავინიშნოთ, ანუ
დავამატოთ BookMark-ში (სურ. 2–6).

სურ. 2–6. BookMark

თუ დავაჭერთ Add to folder-ს გამოჩნდება დიალოგური ფანჯარა, მოვნიშნოთ ის

საქაღალდე, სადაც გვინდა შევინახოთ ან შევქმნათ ახალი, New Folder ველში სახელის
შეტანით (სურ. 2–7 ) და Create ღილაკის დაჭერით და ახალ საქაღალდეში შევინახოთ
ვებ-გვერდი.

44
 სურ. 2–7. ახალი საქაღალდის შექმნა

Chrome-ის მენიუ:
Chrome-ის მენიუ (სურ. 2–8) უზრუნველყოფს ჩვენი ჩანართების ორგანიზებას,
ჩამოტვირთვების დათვალიერებას, სხვადასხვა პარამეტრების მომართვას.

45
 სურ. 2–8. Chrome-ის მენიუ

2.3. Zieba internetSi

სამისამართო ველში ჩავწეროთ საკვანძო სიტყვა, მაგ. Dog (სურ. 2–9). მივიღებთ იმ ვებ-
გვერდების სიას, სადაც ჩვენს მიერ მითითებული სიტყვა ან ფრაზა ერთხელ მაინც არის
მოხსენიებული.

46
 სურ. 2–9. სამისამართო ველი

ძიების შედეგი იხ. სურ. 2–10 -ზე

სურ. 2–10. ძიების შედეგი

ძიების შედეგი დამოკიდებულია იმაზე, თუ რამდენად ზუსტად შევარჩიეთ საკვანძო სიტყვა

ან ფრაზა. საძიებო სისტემაში გამოიყენება სპეციალური ოპერატორები , რომლებიც საშუალებას
გვაძლევს, საკვანძო სიტყვებისგან ფრაზის შედგენის პროცესში მოთხოვნა დავაკონკრეტოთ .

ინფორმაციის ძიებისას უნდა გავითვალისწინოთ:

 თუ გვსურს, კონკრეტული ფრაზის შემცველი დოკუმენტის მოძებნა, სასურველი ფრაზა
მოვაქციოთ ბრჭყალებში – “სასურველი ფრაზა”;

47
  თუ გვსურს საძიებო სტრიქონში მითითებული სიტყვა ძიების შედეგებში აუცილებლად
იყოს წარმოდგენილი, სიტყვის წინ მივუთითოთ ოპერატორი “+”;

 თუ გვსურს საძიებო სტრიქონში მითითებული სიტყვა ძიების შედეგებში არ იყოს

წარმოდგენილი, სიტყვის წინ მივუთითოთ ოპერატორი “–”;

 თუ გვსურს საძიებო სტრიქონში მითითებულ სიტყვთაგან ერთ–ერთი მაინც იყოს ძიების

შედეგებში წარმოდგენილი, სიტყვის წინ მივუთითოთ ოპერატორი “ OR ”.

ვებ-გვერდიდან ტექსტის გადმოტანა:

მოვნიშნოთ ტექსტი, გამოვიტანოთ კონტექსტური მენიუ და დავაჭიროთ ბრძანებას

Copy (სურ. 2–11 ), გადავიდეთ ტექსტურ რედაქტორში, მაგ. Word-ში და ჩავსვათ
ბრძანებით paste.

სურ. 2–11. ვებ-გვერდიდან ტექსტის გადმოტანა

ვებ-გვერდიდან სურათის შენახვა:

სურათის საძიებლად, საძიებო ველში ჩავწეროთ საკვანძო სიტყვა და გადავიდეთ

Image ჩანართზე (სურ. 2–12 ).

48
 სურ. 2–12. საკვანძო სიტყვის მიხედვით სურათის ძიება

ავირჩიოთ სასურველი სურათი, გამოვიტანოთ კონტექსტური მენიუ, შევასრულოთ

ბრძანება Save Image As (სურ. 2–13)

სურ. 2–13. ვებ-გვერდიდან სურათის შენახვა

49
 გამოვა დიალოგური ფანჯარა, ფაილს დავარქვათ სახელი File Name ველში და
დავაჭიროთ Save ღილაკს.

ვებ-გვერდის შენახვა :

Google-ს საძიებო ზოლში ჩავწეროთ ჩვენთვის სასურველი სიტყვა ან ფრაზა, მაგ.

,,მონადირე ძაღლები“ და დავაჭიროთ კლავიატურაზე კლავიშს enter. გავხსნათ სასურველი
ვებ-გვერდი. იმისათვის, რომ გადმოვწეროთ თქვენთვის სასურველი ვებ-გვერდი,
ბრაუზერის პარამეტრების მენიუდან ავირჩიოთ ბრძანება save page as… გამოსულ
ფანჯარაში მივუთითოთ რომელ საქაღალდეში გვსურს შენახვა, მაგ.: Desktop. File name
ველში მივუთითოთ რა სახელით გვსურს ვებ-გვერდის შენახვა, მაგ.: მონადირე ძაღლები,
ხოლო Save as type ველში მივუთითოთ როგორი სახით გვსურს ვებ-გვერდის შენახვა (სურ.
2–14).
თუ გვსურს ვებ-გვერდის შენახვა HTML ფორმატში, მივუთითოთ HTML ფორმატი და
დავაჭიროთ save ღილაკს. HTML ფორმატში გადმოწერილი ვებ-გვერდი გაიხსნება
ბრაუზერის ფანჯარაში. ეს არის ჩვენი გადმოწერილი ვებ-გვერდი.

სურ. 2–14. ვებ-გვერდის შენახვა

50
 თუ გვსურს ვებ-გვერდის მთლიანად შენახვა. შევიდეთ ისევ ბრაუზერის პარამეტრების
მენიუში და ავირჩიოთ ბრძანება Save page as.. ვუთითებთ ისევ Deskpot-ს, File name ველში
ჩავწეროთ სახელწოდება: მონადირე ძაღლები, Save as type ველში მივუთითოთ ვებ-გვერდის
მთლიანად გადმოწერა და დავაჭიროთ ბრძანებას Save. ვებ-გვერდის მთლიანად დამახსოვრების
შემთხვევაში გადმოიწერება ვებ-გვერდიც და ცალკე საქაღალდე, სადაც განთავსებული იქნება ვებ-

გვერდზე არსებული გრაფიკული გამოსახულებები (სურ. 2–15).

სურ. 2–15. გადმოწერილი ვებ–გვერდი და

საქაღალდე გამოსახულებებით

გადმოწერილი ფაილების დათვალიერება:

ნებისმიერი ფაილის გადმოწერის დაწყებისთანავე ფანჯრის ქვედა კიდეში

გამოჩნდება ფაილის დასახელება (სურ. 2–16). გადმოწერილი ფაილი მასზე მაუსის
დაწკაპუნებით იხსნება.

51
 სურ. 2–16. ფაილის გადმოწერა ინტერნეტიდან

ფაილზე მაუსის მარჯვენა ღილაკის დაწკაპუნებით გამოჩნდება მენიუ, თუ შევირჩევთ

ბრძანებას Show in folder (სურ. 2–17), გადავალთ იმ მისამართზე, სადაც მოხდა ფაილის
ჩაწერა. Remove from list ბრძანებაზე დაწკაპუნებით ჩვენ შევგიძლია მოცემული სიიდან
წავშალოთ ნებისმიერი. თუ ბრაუზერის ფანჯარას ოდნავ დავაპატარავებთ, მაშინ
ნებისმიერი დოკუმენტი შეგვიძლია მაუსის ჩავლებით გადმოვიტანოთ Desktop-ზე.

სურ. 2–17. გადმოწერილი ფაილის ჩვენება საქაღალდეში

52
 2.4. komunikacia gmail.com el.fostis meSveobiT

ელექტრონული ფოსტა (e-mail) — კომპიუტერულ ქსელში წერილების მიღებისა და

გაგზავნის ტექნოლოგია. ელექტრონული ფოსტის მეშვეობით შესაძლებელია ნებისმიერ
ადამიანს, რომელიც ასევე სარგებლობს ელ. ფოსტით წერილი გაეგზავნოს. ელ. ფოსტას
წერილების გაგზავნა-მიღების გარდა უამრავი შესაძლებლობა აქვს. ფაილების გაგზავნა,
ფორუმებსა და ვიდეოკონფერენციებში მონაწილეობა, სამისამართო წიგნებთან
ურთიერთობა, წერილების ფილტრაცია, დახარისხება და სხვ.
ელ. ფოსტას გააჩნია მისამართების სივრცე, რომლის დანიშნულებაა გაგზავნილი
წერილის ადრესატამდე მისვლის უზრუნველყოფა. ელ. წერილის გაგზავნისათვის მინიმუმ
ორი მისამართია აუცილებელი: გამგზავნის და მიმღების.
ელ. ფოსტის მისამართი ერთმანეთისაგან @ (კლავიატურაზე Shift+2 კომბინაცია)
სიმბოლოთი გამოყოფილი ორი ნაწილისგან შედგება:

UserName@EMailServer.com

 UserName - მომხმარებლის სახელი

 EmailServer.com - სერვერის (სადაც დარეგისტრირდით) სახელწოდება

(მისამართი)

ელ. ფოსტით სარგებლობისთვის საჭიროა გაიაროთ რეგისტრაცია რომელიმე

საფოსტო სერვერზე. არსებობს ფასიანი და უფასო, ქართულენოვანი, რუსულენოვანი,
ინგლისურენოვანი და ა.შ. საფოსტო სერვერები.
დღევანდელ დღეს პოპულარულ ვებ ფოსტის სერვერს წარმოადგენს: gmail.com;
mail.yahoo.com; www.hotmail.com; www.outlook.com; www.mail.com და ა.შ. თითოეულ მათგანს
გააჩნია როგორც უშუალოდ ელ. წერილის დაგზავნა - მიღებასთან დაკავშირებული, ასევე
E-mail ანგარიშზე დაფუძნებული სერვისები.

53
 განვიხილოთ ელ. ფოსტით სარგებლობის მაგალითი gmail.com-ის მაგალითზე.

რეგისტრაცია _ ანგარიშის შექმნა

ბრაუზერის სამისამართო ველში ავკრიფოთ მისამართი gmail.com (სურ. 2-18)

სურ. 2-18. ბრაუზერის სამისამართო ზოლი

ვირჩევთ ბრძანებას Create account (ნახ. 2–19)

54
 სურ. 2–19. ფოსტაში რეგისტრაცია

გამოჩნდება სარეგისტრაციო გვერდი, სადაც შევავსებთ მითითებულ ველებს (სურ. 2-

20)
გახსოვდეთ! სარეგისტრაციო ველებში ზუსტი ინფორმაციის მითითება,
გაგიადვილებთ თქვენი ანგარიშის შემმდგომ მართვას, ხოლო მომხმარებლის ანგარიშში
(username) თქვენი სახელისა და გვარის მითითება, ხაზს გაუსვამს კომუნიკაციისას თქვენს
მიერ ეთიკური ნორმების დაცვას
გაითვალისწინეთ! უსაფრთხოდ შეიძლება ჩაითვალოს პაროლი: რომელიც შედგება
მინიმუმ 8 სიმბოლოსგან, არ წარმოადგენს ერთ სიტყვას, შედგება დიდი და პატარა
55
რეგისტრის სიმბოლოებისგან, რომელშიც სიმბოლოებთან ერთად გამოიყენება სასვენი
ნიშანიც. უსაფრთხო პაროლის მაგალითია PROFstud15.

შევსებული სარეგისტრაციო ველების მაგალითი იხილეთ სურ. 2–21-ზე

56
 სურ. 2–20. სარეგისტრაციო გვერდი სურ. 2–21. შევსებული
სარეგისტრაციო ველები

რეგისტრაციის შემდეგ ეტაპზე გადავდივართ Next step ბრძანების მითითებით. გამოსულ

გვერდზე (სურ. 2–22) თუ ავირჩევთ ბრძანებას Create your profile - შემდგომ გამოსულ დიალოგურ
გვერდებზე შევავსებთ ჩვენი პროფილის შესაბამის ჩანაწერებს (სურათის დამატება, პირადი და
სამსახურებრივი ჩანაწერები და.აშ.), თუ ავირჩევთ No thanks ბრძანებას, მისასალმებელ ფანჯარაში
(სურ. 2–23) Continue to Gmail ბრძანებით გადავდივართ ჩვენი ანგარიშის გვერდზე (სურ–2.24)
შენიშვნა: თუ სარეგისტრაციო ველები არასწორადაა მითითებული ან ჩაწერილი ანგარიშის
სახელი(username) უკვე გამოყენებულია, მაშინ სისტემა დაგვტოვებს იმავე გვერდზე და წითელი
შეფერილობის ჩანაწერებით მიგვანიშნებს შესაცვლელ ჩანაწერებზე შესაბამის ველებში

სურ. 2–22. პროფილის შემნა

57
 სურ. 2–23. მისასალმებელი ფანჯარა

სურ. 2–24. ანგარიშის ფანჯარა

საფოსტო ყუთის ინტერფეისი

სურ. 2–24-ზე ჩანს ელ. ფოსტის ძირითადი ფანჯარა და მასზე ასახული

კომპონენტები, განვიხილოთ მარცხენა სვეტში განთავსებული ღილაკები (სურ. 2–25)

58
59
 სურ. 2–25. საფოსტო ყუთის ინტერფეისი

ძირითადი ფანჯრის ზედა ზოლში წარმოჩენილია: (სურ. 2–26)

60
 სურ. 2–26. ძირითადი ფანჯრის ზედა ზოლი

გზავნილის მონიშვნის შემდგომ ზოლი მიიღებს სურ. 2–27–ზე მოცემულ ფორმას

61
 სურ. 2–27. გზავნილის მონიშვნის შემდგომ მიღებული ზოლი

ელექტრონული ფოსტა წერილების დახარისხების მიზნით კატალოგების

სტრუქტურას იყენებს. მაგალითად, Inbox კატალოგში ავტომატურად ინახება შემოსული
წერილები.

 მიღებული წერილის წაკითხვის მიზნით გახსენით Inbox კატალოგი ხოლო

გამოსული ჩამონათვალიდან ასევე «მაუსი» დააჭირეთ იმ წერილის სათაურის
ბმულზე (ლინკზე), რომლის წაკითხვაც გსურთ.

აღსანიშნავია, რომ Inbox კატალოგი საშუალებას გაძლევთ მიიღოთ წერილის შესახებ

ისეთი ინფორმაცია, როგორიცაა გამოგზავნის თარიღი, წერილის ზომა, რესპონდენტის
(გამომგზავნის) ვინაობა, მისი ელ.ფოსტის მისამართი და ა.შ.

 გარდა მიღებული წერილებისა, შესაძლებელია თქვენივე გაგზავნილი წერილების

ნახვაც. ამის საშუალებას იძლევა კატალოგი Sent Mail

62
  არანაკლებ მნიშვნელოვანია კატალოგი Trash, რომელიც სანაგვე ყუთის ფუნქციას
ასრულებს - აქ წაშლილი წერილები ინახება, რომელთა აღდგენა ჯერ კიდევ
შესაძლებელია.

 wდაუსრულებელი ვერსიები.

 კატალოგი Spam (დაგზავნის სია) - მასში განთავსდება უამრავ სხვა მისამართზე და

მათ შორის თქვენთან გამოგზავნილი წერილი. ასევე Spam -ში შესაძლებელია
განთავსდეს თქვენს მიერ არჩეული წერილი, მონიშვნის შემდგომ, შესაბამისი
ბრძანების მითითებით.

 კატალოგი All Mail (ყველა გზავნილი)- მასზე დაჭერისას წარმოჩინდება ყველა

გზანილი მიუხედავად მათი სხვადასხვა კატალოგებში განაწილებისა.

2.5. werilebis dagzavna da organizeba

წერილის გასაგზავნად, თქვენს Gmail ანგარიშში შესვლის შემდეგ შეასრულეთ

მოქმედებები შემდეგი თანმიმდევრობით:

1. ძირითადი ფანჯრის მარცხენა სვეტში ვირჩევთ ბრძანებას Compose (სურ. 2–24), რის
შემდეგადაც მიიღება სურ. 2–28-ზე მოცემული ფანჯარა

63
 სურ. 2–28. ახალი მესიჯის ფანჯარა

2. To ტექსტურ ველში მიუთითეთ ადრესატის ელ.ფოსტის მისამართი; (აუცილებელი

შესავსები ველი) - ველში შესაძლებელია რამოდენიმე მისამართის ჩაწერა და ისინი
ერთმანეთისგან მძიმით ან წერტილ-მძიმით გამოიყოფა)

3. Subject ტექსტურ ველში დააფიქსირეთ წერილის სათაური. აღსანიშნავია, რომ

გზავნილის სათაური წერილის გახსნამდე ჩანს ადრესატის ეკრანზე და სავარაუდო
წარმოდგენას იძლევა წერილის შინაარსზე;

64
4. ფანჯრის ძირითად არეში წერილის დაწერისას გამოიყენება ფორმატირების
პარამეტრები და მართლწერის შემოწმების საშუალებები (spelling);

5. წერილის ადრესატთან გასაგზავნად დააწკაპუნეთ Send ღილაკზე;

6. შესაძლებელია Cc (Curbon Copy) და Bcc (Blind Curbon Copy) ტექსტური ველებით

სარგებლობაც, იმ შემთხვევაში თუკი ერთი და იგივე შინაარსის წერილის გაგზავნა
რამოდენიმე პირთან გსურთ.
სურ. 2–28.
ამ შემთხვევაში ზოგიერთ მისამართს წერთ To ველში, ხოლო დანარჩენს Cc ან
შესაბამისად Bcc ველებში. (ერთსა და იმავე ველში, სხვადასხვა ელ.ფოსტის მისამართების
გამოყოფა ერთმანეთისაგან ხდება მძიმით ან წერტილ-მძიმით).

შენიშვნა:

 Cc (Curbon Copy) ველში ჩაწერილ მისამართზე ადრესატთან მისული წერილი

შეიცავს ამ წერილის სხვა ადრესატების სიასაც.

 თუ ადრესატისათვის სხვა ადრესატების ცოდნა არ არის საჭირო, ელ.მისამართების

ჩამონათვალი იმავე წესით უნდა ჩაიწეროს Bcc (Blind Curbon Copy) ველში. ასეთ
შემთხვევაში ადრესატთან არ მივა ინფორმაცია სხვა ადრესატების არსებობის
შესახებ.

გაითვალისწინეთ:

 ძირითადი ადრესატის (ვისთვისაცაა განკუთვნილი წერილი) მისამართი(ები)

ჩაწერეთ To ველში

 იმ ადრესატის მისამართი, ვისაც ამცნობთ(საქმის კურსში აყენებთ) წერილების

სათანადო ადრესატებთან გაგზავნის თაობაზე ჩაწერეთ CC ველში. ძირითად
ადრესატებთანაც გამოჩნდება ეს ინფორმაცია

65
 ტექსტურ ჩანაწერთან ერთად ფაილის გაგზავნისთვის ზემოთ აღწერილ ფანჯარაში
დააჭირეთ Attach Files ღილაკს (სურ. 2–29).

სურ. 2–29. ფაილის მიბმა კომპიუტერი მეხსიერებიდან

გასაგზავნად გამზადებული გზავნილის მაგალითი (სურ. 2–30)

66
 სურ. 2–30. გასაგზავნად გამზადებული გზავნილის მაგალითი

შენიშვნა:
Attach files ბრძანებით თქვენ შეგიძლიათ 25 მგბ მაქსიმალური ზომით ფაილის მიბმა, უფრო
დიდი ზომის ფაილების გაგზავნისთვის უნდა გამოიყენოთ drive. (იხ. ღილაკი Google-ის
სერვისების არჩევა სურ. 2–26–ზე).
გაითვალისწინეთ:
სწორად გაგზავნილი წერილი Send კატალოგში დაფიქსირდება; არარსებულ მისამართზე
გაგზავნილი ან რაიმე პრობლემით ადრესატამდე არ მისული გზავნილი კი Inbox კატალოგში
დაგიბრუნდებათ (იხ. სურ. 2–31)

67
 სურ. 2–31. ინფორმაცია გაგზავნილი წერილების შესახებ

2.6. avtomopasuxis, personaluri Canaweris, Wdis da filtrebis

Seqmna

საფოსტო ყუთის პარამეტრების მართვა შესაძლებელია შემდეგი ბრძანებების

თანმიმდევრობით:
გააქტიურეთ პანელზე გამოტანილი ექვსკუთხა ღილაკი (სურ . 2-32) და ბრძანებათა
მენიუდან აირჩიეთ ბრძანება Settings, მისი პირველი ჩანართია General (სურ. 2-33).

სურ. 2-32. ნავიგაციისა

და მართვის ღილაკი

68
 სურ. 2-33. ჩანართი General

განვიხილოთ ზოგიერთი აქტუალური ელ. ფოსტის მომართვის ამოცანა:

ავტომოპასუხის შექმნა

როცა მომხმარებელი ვერ ახერხებს ფოსტის დათვალიერებას, მაგრამ საჭიროა პასუხის

დაბრუნება ადრესანტზე, სასურველია გამოყენებულ იქნას ავტომოპასუხე, რომ საშუალებითაც
ადრესანტს ავტომატურად უბრუნდება მომხმარებლის მიერ წინასწარ შექმნილი შეტყობინება.
საჭირო რეჟიმზე გადასასვლელად უნდა გააქტიურდეს:

1. პარამეტრების მართვის ღილაკი (სურ. 2-32) ;

2. მიმართვა Settings .

General ჩანართში მოძებნეთ ბრძანება: Vacation responder: შეარჩიეთ თქვენი დაკავებული

პერიოდის საწყისი და საბოლოო თარიღი, სპეციალურად გამოყოფილ ველში დაამატეთ
შეტყობინების ტექსტი,დაადასტურეთ ავტომოპასუხის შექმნა ღილაკით Save Changes. (სურ. 2-34)

69
 სურ. 2-34. შვებულების ავტომოპასუხე

პერსონალური ჩანაწერის გაკეთება

პერსონალური ჩანაწერი არის ტექსტი, რომელიც მოიცავს საკონტაქტო ინფორმაციას,

საყვარელ ფრაზას, ან დამატებით ინფორმაციას ავტორის შესახებ, რომელიც ავტომატურად
განთავსდება ნებისმიერი გაგზავნილი შეტყობინების ქვედა არეში.

ჩანაწერის შექმნა:

1. გააქტიურეთ მართვის ღილაკი და შეარჩიეთ ბრძანება Settings;

2. მოძებნეთ ჩანართი Signature: ტექსტურ ველში შეიტანეთ თქვენთვის სასურველი ინფორმაცია,

აქვე შესაძლებელია გამოიყენოთ სიმბოლოთა რედაქტირების საშუალებები;
3. ბოლოს ადასტურებთ ღილაკით Save Changes.
ახალი შეტყობინების დაწერისას ქვედა არეში ავტომატურად განთავსდება თქვენი
პერსონალური ტექსტი. საილუსტარციოდ, სურ. 2-35-ზე წარმოდგენილია პერსონალური
მონაცემები

70
 სურ. 2-35. პერსონალური მონაცემები

ჭდის (Label, სამომხმარებლო კატალოგი) შექმნა

ჩანართი Labels (ჭდე), მომხმარებელს საშუალებას აძლევს მართოს შემომავალი და

გამავალი შეტყობინებები. (სურ. 2-36)

71
 სურ. 2-36. ჩანართი Labels

შეტყობინებათა ორგანიზებისათვის ხშირად გამოიყენება ე.წ. ჭდეები (იარლიყი), რომელიც

მომხმარებელს საშუალებას აძლევს შეტყობინებები დაალაგოს კატეგორიების მიხედვით, მაგ:
„საქმიანი წერილები“, ოჯახი და მეგობრები“, „წავიკითხო მოგვიანებით“, „რეცეპტები“ და ა.შ. ჭდე
გარდა იმისა, რომ ითავსებს საქაღალდის ყველა ფუნქიას დამატებით შესაძლებელს ხდის ერთ
შეტყობინებას დაურთოს რამდენიმე მიმართვა. (მომხმარებლის მიერ შექმნილ ჭდეს ხედავს
მხოლოდ თვითონ მომხმარებელი და არა ადრესატი).
ჭდის შექმნა:

1. გააქტიურეთ მიმართვა Create new label;

2. მიიღებთ დიალოგურ ფანჯარას, რომლის ველშიც „Please enter a new label name“ უნდა ჩაიწეროთ
ახალი ჭდის დასახელება, მაგ. „მეგობრები“, დააფიქსირეთ ბრძანება ღილაკით Create. (სურ. 2-37)

72
 სურ. 2-37. ჭდის შექმნის ფანჯარა

იმ შემთხვევაში, როცა საჭიროა „Inbox“ საქაღალდიდან კონკრეტული შეტყობინებისათვის

ჭდის მინიჭება, აუცილებელია მოინიშნოს ეს შეტყობინება, გააქტიურდეს მიმართვა Labels,
შედეგად მიიღება სურ. 2-38.

სურ. 2-38. ჭდის მინიჭების ფანჯარა

მონიშნეთ (ჩართეთ ალამი) თქვენს მიერ შექმნილი ჭდე. მაგ. „მეგობრები“, შედეგად
მონიშნული წერილები განთავსდება ეტიკეტში „მეგობრები“, ასეთი სახით მონიშნულ წერილებს
წინ გაუჩნდებათ აღნიშვნა (სურ. 2-39)

73
 სურ. 2-39. შექმნილი ჭდის ფანჯარა

ფილტრების გამოყენება

Gmail-ში ფილტრი მომხმარებელს საშუალება აძლევს ავტომატურად მართოს შემოსული

შეტყობინებების ნაკადი. ფილტრის დახმარებით ასევე შესაძლებელია ავტომატურად განთავსდეს
შეტყობინება შესაბამის ჭდეში(Label), დაარქივოს, წაშალოს, დაბეჭდოს შეტყობინება, მოხდეს
გადამისამართება და ასევე მოხდეს დაცვა ე.წ. spam შეტყობინებებისგან(კომერციული და სხვა სახის
რეკლამები, რომელიც არ არის სასურველი მიიღოს მომხმარებელმა)

ფილტრის შექმნა:

1. გააქტიურეთ მართვის ღილაკი და შეარჩიეთ ბრძანება Settings;

2. გააქტიურეთ ჩანართი Filters (სურ. 2-40)

3. აირჩიეთ ბრძანება Create a new filter

სურ. 2-40. ჩანართი Filters

მიღებულ ფანჯარაში უნდა მივუთითოთ თუ რის მიხედვით გვსურს წერილების გაფილტვრა,

მაგ.: ყველა Friends@gmail.com მისამართიდან მოსული გზავნილი, რომელსაც სათაური აქვს

„გილოცავ“ (სურ. 2-41).

74
 გაფილტვრის პარამეტრების მითითების შემდეგ ამავე ფანჯარაში ვირჩევთ Create Filter with
this search ბრძანებას და გამოსულ ფანჯარაში (სურ. 2-42) ვუთითებთ შესაბამის მოქმედებას,
რასაც ვადასტურებთ Create Filter ბრძანებით

სურ. 2-41. ფილტრის შექმნა

75
 სურ. 2-42. წერილის განთავსება Label „მეგობრები“

2.7. kontaqtebis organizeba da jgufebis Seqmna

kontaqtebis organizeba

კონტაქტების ჩანაწერების შექმნა და ორგანიზება, ერთის მხრივ უადვილებს

მომხმარებელს ელ. ფოსტით სარგებლობას და ასევე იძლევა დამატებითი ინფორმაციული
ჩანაწერების შექმნის საშუალებას.
კონტაქტის ჩანაწერის შექმნა:
1. ასარჩევ ზოლში (სურ. 2-43) ვირჩევთ Contacts. რომელზე დაჭერისას გამოსულ გვერდზე, ახალი
კონტაქტის ჩანაწერის შექმნისათვის ვირჩევთ Ad New Contact ღილაკს.
2. გამოსულ ფანჯარაში შევიტანოთ სახელი (სურ. 2-44) და დავადასტუროთ Create ბრძანებით
3. გამოსულ ფანჯარაში შეგვიძლია დავამატოთ მრავალფეროვანი ინფორმაცია ფოტოს
დამატებიდან - დაბადების დღისა და შენიშვნების ჩანაწერით დამთავრებული. სურ. 2–45-ზე
ნაჩვენებია მაგალითი, სადაც შეტანილია სამუშაო ადგილის(Company) და ელ. ფოსტის ჩანაწერი.
შეტანილ მონაცემებს ვადასტურებთ Save ბრძანებით

76
სურ. 2-43. Contacts სურ. 2-44. ახალი კონტაქტის შექმნა

77
 სურ. 2-45. კონტაქტის რედაქტირება
4. შექმნილი კონტაქტის E-mail ჩანაწერზე დაჭერით, შეგვიძლია გადავიდეთ წერილის გაგზავნის
გვერდზე, სადაც ავტომატურად შევსებული დაგხვდება To - ადრესატის ველი

ჯგუფების შექმნა

მრავალი ჩანაწერის არსებობის შემთხვევაში, სასურველია კონტაქტები გავაწევრიანოთ

თემატურ ჯგუფებში, ამისათვის:

1. Groups-ს ასარჩევ ველში ვირჩევთ New group ბრძანებას (სურ. 2-46)

სურ. 2-46. New group

2. გამოსულ ფანჯარაში შევიტანთ ჯგუფის სახელს და დავადასტურებთ Create group ბრძანებით

(სურ. 2–47)

სურ. 2-47. ფანჯარა New group

ჯგუფის შექმნის შემდეგ შეგვიძლია გავაწევრიანოთ კონტაქტები, ამისათვის Change

groups ასარჩევ ზოლში ვირჩევთ შესაბამის დასახელებას (სურ. 2-48)

78
 სურ. 2-48. კონტაქტების გაწევრიანება

2.8. Outlook

Microsoft Outlook - წარმოადგენს საფოსტო კლიენტის ფუნქციით აღწურვილ პერსონალურ

ინფორმაციულ მენეჯერს, რომელიც შედის Microsoft Office პროგრამების ჯგუფში .

Outlook-ის დაყენება:

1. ელ.ფოსტის ანგარიშში აუცილებელია POP ნებართვის გააქტიურება, ამისათვის ელ.ფოსტის

Settings გვერდზე გადავიდეთ Forwarding and POP/IMAP ჩანართზე და გავააქტიუროთ enable POP

for mail ველი (სურ. 2–49).

სურ. 2-49. ჩანართი Forwarding and POP/IMAP

79
2. გამოვიძახოთ Microsoft Outlook 2013 (სურ. 2–50).

სურ. 2-50. ჩანართი Microsoft Outlook 2013

3. შემდეგ ეტაპზე მივუთითოთ E-mail-ის დამატების სურვილი Yes ველის მონიშვნით

4. შემდეგ ეტაპზე მოვნიშნოთ Manual setup or additional server types

5. შემდეგ POP or IMAP

80
6. შეიყვანეთ მონაცემები სურ. 2–51–ზე მოცემულის შესაბამისად

სურ. 2–51. მონაცემების შეყვანა

7. მოცემულ გვერდზე More settings ბრძანებაზე დაჭერით გამოსულ ფანჯარაში შეავსეთ ველები
სურ. 2–52–ზე მითითებულის ანალოგიურად

81
 სურ. 2–52. ველების შევსება

კონფიგურირების ეტაპების დამთავრების შემდგომ მივიღებთ Outlook-ის ძირითად

ფანჯარას (სურ. 2–53)

სურ. 2–53. Outlook-ის ძირითადი ფანჯარა

82
 მოცემულ ფანჯარაში მოცემული ბრძანებები შინაარსით იდენტურია ვებ ფოსტის
ფანჯრის შესაბამისი ბრძანებების და ითავსებს იმავე ფუნქციებს, მაგ,: New Email
ბრძანებით მივიღებთ წერილის შექმნის ფანჯარას (სურ. 2–54) და ვმოქმედებთ ზემოთ
აღწერილი პროცედურების შესაბამისად

სურ. 2–54. წერილის შექმნის ფანჯარა

83
 2.9. savarjiSoebi

1. რას ნიშნავს Web გვერდის მისამართში სუფიქსი com

2. რას ნიშნავს Web გვერდის მისამართში სუფიქსი edu

3. რას ნიშნავს Web გვერდის მისამართში სუფიქსი mil

4. რას ნიშნავს Web გვერდის მისამართში სუფიქსი gov

5. რას ნიშნავს Web გვერდის მისამართში სუფიქსი net

6. რას ნიშნავს Web გვერდის მისამართში სუფიქსი org

7. მსოფლიო კომპიუტერული ქსელის რამდენ მომხმარებელს შეუძლია ჰქონდეს ერთი და

იგივე IP მისამართი

8. დაარეგსტრირეთ ელ.ფოსტის ანგარიში; მომხმარებლის სახელით (username) თქვენი

სახელი და გვარი

9. შექმენით და გააგზავნეთ ელ. წერილი შემდეგი პირობებით:

 მეგობრის ელ. ფოსტის მისამართზე

 ასლი გაუგზავნეთ პედაგოგს

 სათაურში მიუთითეთ პრაქტიკული_სავარჯიშო

 დაწერეთ მისასალმებელი ტექსტი

 გზავნილს მიაბით ფაილი კომპიუტერის მეხსიერებიდან

84
 10. მოძებნეთ ინფორმაცია დარგთან ასოცირებულ თემაზე (ტექსტური, გრაფიკული,
ფაილ(ებ)ი)

11. მოცემული ინფორმაცია გადმოწერეთ მეხსიერებაში მითითებულ მისამართზე -

მითითებული ფორმატით

12. ჩაინიშნეთ წყაროს შესაბამისი ვებ გვერდები ბრაუზერის ფანჯარაში და ასევე გადმოწერეთ
მეხსიერებაში მითითებულ მისამართზე

Tavi III. MMICROSOFT EXCEL 2010

3.1. Excel-is zogadi mimoxilva

programa Excel cnobilia eleqtronuli cxrilebis saxelwodebiT, romlis mTavari

Rirseba misi formulebia. maTi saSualebiT SesaZlebelia urTulesi inJinruli,
statistikuri da finansuri gamoTvlebis Catareba, cxriluri monacemebis Sefaseba da
damuSaveba, grafikebisa da diagramebis ageba, monacemTa bazis Seqmna da
sxva.
mTavari meniudan teqsturi redaqtoris Excel gaSveba sxva programebis
gaSvebis msgavsad xorcieldeba: StartAll ProgramsMicrosof OfficeMicrosof Excel

2010 an mausiT samuSao magidaze moTavsebul Excel 2010-is piqtogramaze

orjer dawkapunebiT.

85
 Nsur. 3-1. Excel-is fanjra

Tu Excel-is programa ukve gaxsnilia, maSin Excel-is fanjris (sur. 3-1) marcxena
kuTxeSi File menius CamoSlisas avirCioT brZaneba Recent da menius marjvena
mxares moTavsebul siaSi saWiro dokumentis saxelze mausis dawkapunebiT
moxdeba misi gaxsna. CamoSlili menius marcxena nawilSi aseve moTavsebulia
iseTi brZanebebi, rogoricaa: Save, Save As, Open, Close, Info, Recent, New, Print, Save & Send,
Help, Options da Exit.
Excel-s SeuZlia daimaxsovros programaSi gaxsnili bolo ormocdaaTamde faili.
failTa raodenobis gansazRvra SesaZlebelia FileOptionsAdvancedDisplay
brZanebiT.
Excel-is programaSi muSaobis damTavreba xdeba File meniuSi Exit brZanebiT,

Excel-is fanjris Close Rilakze dawkapunebiT an <Alt>+<F4> klaviSebis

kombinaciiT xorcieldeba.
Excel-is fanjara Windows-is standartuli fanjaraa da aqvs misTvis
71
86
damaxasiaTebeli yvela elementi (sur. 3-1): saTauris zoli, swrafi wvdomis
paneli da instrumentebis panelis zoli, menius zoli, romelic gulisxmobis
principiT Sedgeba rva – File, Home, Insert, Page Layout, Formulas, Data, Review, View
meniusagan. TiiToeuli maTgani Seicavs logikur jgufebad gaerTianebul Excel-is
brZanebebsa da saSualebebs. sxvadasxva brZanebis Sesrulebis momentSi mas
kidev SeiZleba daematos sxva meniu, Sesabamisi instrumentTa panelebiT. menius
zolis marjvena kuTxeSi moTavsebulia Microsof Excel Help (F1) Rilaki –
momxmareblisTvis nebismieri informaciis gasacemad da Windows-is fanjris
standartuli elementebi davTris fanjarasTan samuSaod.
damaxasiaTebeli elementebis ricxvs ekuTvnis formulis zoli _ is gamoiyeneba
ujredebsa da diagramebSi monacemebis an formulebis Cawerisa da
redaqtirebisaTvis, ujredis SigTavsis dasaTvaliereblad, ujredis an ujredTa diapazonis
saxelis gamosaCenad an Sesacvlelad. formulis zolis CarTva an gamorTva xdeba
brZanebiT ViewShowFormula Bar, gulisxmobis principiT is yovelTvis Cans ekranze.
damaxasiaTebeli elementebis ricxvs aseve ekuTvnis statusis veli. masSi
gamoisaxeba cnobebi samuSao arisa da klaviaturis mmarTveli klaviSebis
mimdinare mdgomareobis (Caps Lock, Num Lock, Scroll Loock da sxv.), gverdis nomris
(Page Number), furclis sxvadasxva stilis, parametrebis, zomis, furclisa da davTris
sxva maxasiaTeblebi. is mudam Cans ekranze. misi momarTva xdeba status velze
mausis marjvena Rilakis dawkapunebiT gaxsnili Customize Status Bar konteqsturi
menius saSualebiT (sur. 3-2).
am zolSi moTavsebulia, agreTve, e.w. `kalkulatori~, romelic saSualebas
gvaZlevs gamovTvaloT moniSnul ujredebSi ganTavsebuli Canawerebis:

1. saSualo ariTmetikuli (Average);

2. mniSvnelobaTa raodenoba (Count);
3. ricxvebis raodenoba sxvadasxva tipis Canawerebs Soris (Numerical
Count);
4. umciresi mniSvneloba (Minimum);
5. udidesi mniSvneloba (Maximum);
6. mniSvnelobaTa jami (Sum).

87
 sur. 3-2. Customize Status Bar-is konteqsturi meniu

gamoTvlebis Casatareblad saWiroa avirCioT Sesabamisi funqcia konteqsturi

meniudan, xolo Semdeg movniSnoT Sesabamisi ujredebi. Sedegi miiReba statusis
velSi.
furclis stilis Secvla xdeba statusis velSi arsebuli RilakebiT:

- Normal (standartuli stili);

- Page Layout (dasabeWdi stili);

- Page Break Preview (mxolod aqtiuri ujrebis Cveneba);

- Zoom (furclis warmodgenis zomebis masStabis

Secvla).

88
 zemoT ganxiluli furclis stilis Secvlis operaciebi aseve sruldeba View menius
Workbook Views instrumentebis jgufis, xolo masStabis Secvla ki imave menius Zoom
instrumentebis jgufis Sesabamisi Rilakebis gamoyenebiT.
davTris fanjara momxmareblis ZiriTadi samuSao area, sadac mas Seaqvs
monacemebi, formulebi, adgens cxrilebs, diagramebs da sxv. Excel-is fails
sxvanairad davTari ewodeba. igi gamoiyeneba monacemTa Sesanaxad da maT
dasamuSaveblad. davTris fanjara `Cadgmulia~ Excel-is fanjaraSi da misი nawilia.
gulisxmobis principiT Excel-i davTars Book1-s (Book2, Book3, ...) uwodebs. es saxeli
aisaxeba davTris fanjris saTauris zolSi. Tu davTris fanjaras maqsimalur zomaze
gavSliT, maSin davTris saxeli Excel-is fanjris saTauris zolSi gadainacvlebs. Book1
(Book2, Book3, ...) davTars hqvia manam, sanam mas Cven mier arCeul saxels
davarqmevT.
davTris fanjarac Windows-is standartuli fanjaraa da aqvs misTvis
damaxasiaTebeli elementebi:

- Maximize Rilakze dawkapunebiT davTris fanjara Seerwymeba Excel-is

fanjaras da fanjris standartuli elementebi gadainacvlebs menius zolSi, xolo Tu am

zolis Restore Down Rilakze mausiT davawkapunebT, maSin davTris fanjara kvlav
gamoeyofa Excel-is fanjaras;

- Minimize Rilakis saSualebiT davTris fanjara Caikeceba Excel-is qveda

marcxena kuTxeSi da miiRebs - saxes.

Excel 2010-s saSualeba aqvs yoveli dokumenti Seinaxos rogorc Excel 2010-is
sabazo formatiT (gafarToebiT .xlsx), aseve Excel 97-2003-is formatiT
(gafarToebiT .xls).

furclis struqtura. gulisxmobis principiT davTari Sedgeba 3 furclisagan:

Sheet1, Sheet2, Sheet3, romlebic ekranis qveda nawilSia moTavsebuli. furclis saxeli
da davTarSi furclebis raodenoba SeiZleba Seicvalos momxmareblis survilis
mixedviT. furclebis raodenobis Secvla xdeba File menius Options brZanebis gaxsnis
Sedegad gamonaTebul Excel Options dialoguri General fanjaris CanarTis Include this
many sheets velSi arsebuli gadamrTvelebis saSualebiT. furclis saxelze

89
dawkapunebiT SeiZleba davTris gadafurcvla, e.i. saWiro furclis ekranze gamotana,
anu gaaqtiureba. aqtiuri furclis saxeli gamoikveTeba, xolo misi foni gaTeTrdeba.
furclebis raodenoba samiT ar SemoisazRvreba. momxmarebels SeuZlia daamatos
an gamoaklos saWiro raodenobis furclebi. davTarSi furclebis raodenoba SeiZleba
gaizardos 1-dan 255-mde. Tu furclebis raodenoba bevria da yvelas saxeli ar eteva
maTTvis gankuTvnil adgilze, maSin saxelebis gamosaCenad gamoiyeneba am
saxelebis win moTavsebuli oTxi Rilaki.
furceli aris badiT dafaruli specialuri cxrili, romelic Sedgeba 16384 svetisa da
1048576 striqonisagan. svetebi danomrilia laTinuri asoebiTa da maTi
kombinaciebiT: AA, B, C, …, Z, AA, AB, …, AZ, BA, …, AAA, …, XFD. striqonebi danomrilia
rigiTi nomrebis Sesabamisi ricxvebiT. svetis Sesabamisi inglisuri terminia Column,
striqonis – Row, xolo maTi gadakveTiT miRebuli ujredisa – Cell. furclis yovel ujreds
aqvs misamarTi, romelic ganisazRvreba svetis asosa da striqonis nomris
kombinaciiT.

3.2. operaciebi davTarze da samuSao furclebze

furclis saxelis Secvla. imisaTvis, rom advilad gavarCioT, Tu ra informaciaa

mocemul furcelze, amisaTvis furcels SevucvaloT saxeli. saxelis Secvla
SesaZlebelia Home menius Cells instrumentebis jgufis FormatRename Sheet
brZanebiT an furclis saxelze mausis marjvena Rilakis dawkapunebiT gaxsnili
konteqsturi menius Rename punqtis saSualebiT. Sesabamisi brZanebis arCevis
Semdeg furclis saxeli gamoiyofa muqi feriT. avkriboT axali saxeli (saxeli SeiZleba
Seicavdes 31 simbolos) da davaWiroT xeli <Enter> klaviSs. Tu swrafad gvsurs
saxelis Secvla, maSin mausis maCvenebeli orjer davawkapunoT furclis saxelze,
Semdeg avkriboT axali saxeli da operacia davasruloT <Enter> klaviSiT an fanjris
nebismier adgilze mausis dawkapunebiT.

davTarSi furclis Camateba an waSla. davTarSi furclis Camateba sruldeba

Home menius Cells instrumentebis jgufis InsertInsert Sheet brZanebiT an furclis

dasaxelebis gverdiT moTavsebuli Insert Worksheet RilakiT. pirvel

SemTxvevaSi furceli Caemateba aqtiuri furclis win, xolo meore SemTxvevaSi
bolo furclis Semdeg. furclis Camateba agreTve SeiZleba furclis saxelze gaxsnili

90
konteqsturi menius Insert ... brZanebis saSualebiT. am dros gaxsnil Insert dialogur
fanjaraSi avirCioT Casamatebeli furclis saxeoba da davaWiroT xeli OK Rilaks.
davTarSi furclis waSla sruldeba Home menius Cells instrumentebis jgufis
DeleteDelete Sheet brZanebiT an furclis saxelze gaxsnili konteqsturi menius Delete
brZanebis saSualebiT. furclebis iarliyebis mimdevrobis Secvla SeiZleba mausis
saSualebiT. amisaTvis mausis maCvenebeli davayenoT saWiro furclis
dasaxelebaze da marcxena Rilakidan xelis auReblad gadavitanoT igi saWiro
adgilze. amis garda, SesaZlebelia mocemuli furclis aslis miReba, risTvisac
gadatanis dros xeli davaWiroT <Ctrl> klaviSs. am operaciebis Sesrulebis klasikur
meTods warmoadgens furclis saxelze mausis marjvena Rilakis dawkapunebiT
gaxsnili konteqsturi meniudan Move or Copy brZanebis gamoZaxeba (sur. 3-3).
amave konteqsturi meniudan SesaZlebelia agreTve: furclis iarliys SeვucvaloT feri
(Tab Color), furclis damalva (Hide) an gamoCena (Unhide), furclis dacva (Protect Sheet),
yvela furclis moniSvna (Select All Sheets) da sxva.

sur. 3-3. furclis iarliyis

konteqsturi meniu

furclis, striqonisa da svetebis damalva. furclis an maTi zogierTi

elementis dasamalad gavaaqtiuroT saWiro furceli, striqonebi, an svetebi da
SevasruloT Sesabamisad Home menius Cells instrumentebis jgufis FormatHide &
UnhideHide Sheet, Format Hide & UnhideHide Rows, FormatHide & UnhideHide
Columns brZaneba. damaluli Semcvelobis kvlav gamonaTebisaTvis gavimeoroT
igive procedura, oRond CamonaTvalSi avirCioT Unhide Sheet, Unhide Rows, Unhide
91
Columns.

davTris damalva. romelime gaxsnili davTris dasamalad gavaaqtiuroT

Sesabamisi fanjara da SevasruloT View menius Window instrumentebis jgufis Hide,
xolo damaluli davTris kvlav ekranze gamosaCenad unda gamoviyenoT igive
instrumentebis jgufis Unhide brZaneba.

furclis dayofa samuSao areebad. monacemTa grZel an ganier siebTan

muSaobisas xSirad mosaxerxebelia furclis vertikalur da horizontalur an erTdroulad
orive samuSao areebad dayofa. am moqmedebis Sesruleba SeiZleba View menius
Window instrumentebis jgufis Split brZanebiT (sur. 3-4). am dros yovel samuSao
ares aqvs Tavisi daTvalierebis zolebi. furclis areebad dayofis gasauqmeblad
saWiroa ganmeorebiT SevasruloT igive brZaneba an mausiT orjer davawkapunoT
gayofis sazRvarze.
furclis samuSao areebad dayofa SeiZleba Sesruldes ise, rom daTvalierebis
zoli yvela ares ar hqondes. monacemebi erT samuSao areSi iqneba dafiqsirebuli,
xolo meoreSi SeiZleba furclis sxvadasxva nawilis gamoCena. View menius Window
instrumentebis jgufis Freese PanesFreese Panes brZanebis Sesrulebis Semdeg furceli
daiyofa da moxdeba aqtiuri ujredis zeda da marcxena areTa fiqsacia. am
brZanebis gasauqmeblad ganmeorebiT unda SevasruloT igive brZaneba. imave
pirobebiT SeiZleba gamoyofili iyos furclis rogorc pirveli striqoni, aseve pirveli sveti
instrumentebis jgufis Freese PanesFreese Top Row da Freese PanesFreese First Column
brZanebis Sesabamisad.

sur. 3-4. View menius Window instrumentebis jgufi

davTris fanjrebi. Tu ekranze erTdroulad gaxsnilia ramodenime davTari,

maSin View menius Window instrumentebis jgufis Arrange All brZanebiT isini
SegviZlia ganvalagoT ekranze mozaikurad, horizontalurad, vertikalurad da

92
kaskadurad. saWiro poziciebis arCeva SegviZlia dialoguri fanjris Arrange Windows
gadamrTvelebis saSualebiT (sur. 3-5).

sur. 3-5. dialoguri fanjara

Arrange Windows

Excel-Si SeiZleba erTi da imave davTris ramodenime fanjaraSi gamoCena. es

SeiZleba ganxorcieldes View menius Window instrumentebis jgufis New Window
brZanebiT, xolo Semdeg yvela gaxsnili fanjara ekranze SeiZleba erTdroulad
gamovitanoT imave instrumentebis jgufis Arrange All brZanebiT.

3.3. cxriluri dokumentis Senaxva da gaxsna

axali davTris gamotana. Excel-is gaSvebisas avtomaturad gamodis axali

davTari, romelic momxmarebels SeuZlia Seqmnas dokumentad. momxmarebels
aseve SeuZlia Seqmnas da erTdroulad gamoiyenos ramodenime dokumenti. axali
dokumentis Seqmna Semdegnairad xorcieldeba: File meniuSi virCevT New
brZanebas, romlis Semdegac gaixsneba ori ganyofilebisagan Semdgari
damatebiTi fanjara (sur. 3-6).

93
 sur. 3-6. ori ganyofilebisgan Semdgari damatebiTi fanjara

pirvel ganyofilebaSi Available Templates (Sablonebi) Hom velSi davinaxavT

variantebs, romelTagan virCevT sasurvels, axali dokumentis Seqmnis mizniT, an
dokuments kompiuterSi arsebuli Sablonis an failis mixedviT. Tu aris internet
wvdoma, Cven SeiZleba movZebnoT is Sablonebi, romlebic xelmisawvdomi iqneba
imave ganyofilebis Office.com Templates velis saSualebiT internetidan. gaxsnili
damatebiTi fanjris meore ganyofilebaSi SerCeuli Sabloni gamoisaxeba furclis
formatiT.
axali dokumentis Seqmna SesaZlebelia agreTve <Ctrl>+<N> klaviSebis
kombinaciiT.

davTris failis Seqmna. failis Seqmnis ramdenime gza arsebobs: avirCioT

File meniuSi Save brZaneba an swrafi wvdomis instrumentebis panelze mausi

davawkapunoT Save Rilakze an gamoviyenoT klaviSebis <Ctrl>+<S>

kombinacia, romlis Semdegac gaixsneba Save As damatebiTi fanjara. gamonaTebuli
dialogis File Name velSi SevitanoT failis sasurveli saxeli. Tu fails ar vqmniT
mimdinare My Documents katalogSi, sanavigacio panelidan avirCioT saWiro diski da

94
katalogi da davaWiroT xeli Save Rilaks an <Enter> klaviSs. Excel-Si Seqmnili
failebi ..xlsx gafarToebiT inaxeba.

failis Senaxva axali saxeliT. avirCioT File meniuSi Save As brZaneba, romlis
Semdegac gaixsneba Save As damatebiTi fanjara. gamonaTebuli dialogis File Name
velSi SevitanoT failis axali saxeli. Tu fails ar vqmniT mimdinare My Documents
katalogSi, sanavigacio panelidan avirCioT saWiro diski da katalogi da davaWiroT
xeli Save Rilaks an <Enter> klaviSs.
igive operaciis Sesruleba <F12> klaviSis daxmarebiTac SegviZlia.

davTris Senaxva cvlilebis Semdeg. ukve arsebul failSi Setanili cvlilebebis

damaxsovreba xdeba File menius Save brZanebiT an klaviSTa kombinaciiT
<Ctrl>+<S> an swrafi wvdomis instrumentebis panelze mausi davawkapunoT

Save Rilakze.

arsebuli davTris gaxsna. ukve arsebuli failis gasaxsnelad avirCioT File

menius Open brZaneba, an davaWiroT klaviSTa kombinaciას <Ctrl>+<O>.
gamonaTebuli dialogis fanjris CamonaTvalSi movniSnoT an File Name velSi avkrifoT
saWiro failis saxeli. Tu faili ar imyofeba mimdinare katalogSi misi adgilsamyofeli
davazustoT sanavigacio panelidan da xeli davaWiroT Open Rilaks an <Enter>
klaviSs.

arsebuli davTris swrafi gaxsna. miviyvanoT mausis maCvenebeli File

menius Recent RilakTan da amonaTebul Recent Workbooks ganyofilebaSi moTavsebuli
failebis CamonaTvalidan gavxsnaT saWiro faili, mis saxelze dawkapunebis gziT.

dokumentis daxurva. failis daxurva SeiZleba File menius Close brZanebiT an

Excel -is Sesabamisi fanjris marjvena zeda kuTxeSi moTavsebul Close Rilakze
dawkapunebiT, an <Ctrl>+<F4> klaviSTa kombinaciiT. Tu dokumenti masSi Setanili
cvlilebebis Semdeg ar iyo diskze Cawerili, maSin programa damatebiTi SekiTxvis
saxiT Segvaxsenebs am procesis Catarebis mizanSewonilobis Sesaxeb.

95
 3.4. monacemebis Cawera ujredebSi

mimdinare ujredi. mimdinared iTvleba ujredi, romelic Sav CarCoSia

moTavsebuli. es is ujredia, romelzec mocemul momentSi unda Sesruldes Sevsebis,
redaqtirebis an sxva romelime operacia. Tavdapirvelad mimdinarea cxrilis A1
ujredi.

ujredebis moniSvna. Excel-Si muSaobisas jer xdeba ujredebis moniSvna,

xolo Semdeg operaciis Sesruleba. erTი ujredis moniSvna mis CarCoTi gamoyofis
tolfasia. ujredis mosaniSnad masze unda davawkapunoT mausiT. am dros misi
misamarTi gamoCndeba formulis zolis marcxena nawilSi ganlagebuli
misamarTebis velSi. ujredTa diapazonis, anu ujredTa garkveuli jgufis mosaniSnad
saWiroa, davayenoT mausis maCvenebeli diapazonis erT-erTi kuTxis ujredze da
mausis marcxena Rilakidan TiTis auReblad gadavitanoT misi maCvenebeli
diagonalurad mopirdapire kuTxis ujredze.
imaves gakeTeba SeiZleba sxva xerxiTac: gavaaqtiuroT diapazonis erT-erTi
kuTxis ujredi, davaWiroT xeli <Shif> klaviSs da Semdeg mausis maCvenebeli
davawkapunoT diagonalurad mopirdapire kuTxis ujredze an gavaaqtiuroT
diapazonis erT-erTi kuTxis ujredi, davaWiroT xeli <Shif> klaviSs da Semdeg TiTis
auReblad kursoris gadaadgilebis klaviSebiT movniSnoT saWiro diapazoni.
ramdenime diapazonis erTdroulad mosaniSnad saWiroa, jer movniSnoT erT-
erTi diapazoni, Semdeg xeli davaWiroT <Ctrl> klaviSs da TiTis auReblad rigrigobiT
movniSnoT saWiro diapazonebi.
mTeli svetis an striqonis mosaniSnad sakmarisia mausis dawkapuneba svetis
dasaxelebaze an striqonis nomerze.
mTeli cxrilis mosaniSnad saWiroa mausis dawkapuneba svetebisa da
striqonebis dasaxelebTa zolebis gadakveTaze marcxena zeda kuTxeSi moTavsebul
cariel Rilakze an klaviSTa <Ctrl>+<A> kombinaciis gamoyeneba.

cxrilSi gadaadgileba. cxrilSi swraf gadaadgilebas uzrunvelyofs klaviaturis

kursoris gadasaadgilebeli klaviSebi da maTi kombinaciebi: <→>, <←>, <↑>, <↓>,

96
<Home>, <Ctrl>+<Home>, <End>, <Ctrl>+<End>, <Ctrl>+<→>, <Ctrl>+<←>,
<Ctrl>+<↑>, <Ctrl>+<↓>, <PgUp>, <PgDn>.

cxrilis ujredTa Sevseba. movniSnoT Sesavsebi ujredi; klaviaturaze avkriboT

cxrilis monacemebi – teqsti an ricxvi; es informacia aisaxeba formulaTa striqonSi.
monacemebis dafiqsireba SeiZleba ganvaxorcieloT oTxi gziT:
a) <Enter> klaviSze xelis daWeriT;
b) formulaTa striqonSi Rilakze mausis dawkapunebiT;
g) mausiT nebismier sxva ujredze dawkapunebiT;
d) klaviaturaze sasurveli mimarTulebis kursoris gadaadgilebis
klaviSze xelis daWeriT.

ricxvebis Cawera ujredebSi. Excel-Si ricxviTi monacemebi SeiZleba

moTavsebuli iyos −1,67⋅10307 … K1,67⋅10307 SualedSi, xolo ricxvis niSnad cifrTa
raodenoba ar SeiZleba aRematebodes 15-s. ricxvebis Caweris dros SesaZlebelia
mxolod Semdegi simboloebis gamoyeneba: 0 1 2 3 4 5 6 7 8 9 + - ( ) , / $ % ..
aTwiladi niSnebis gamosayofad gamoiyeneba wertili an mZime, xolo
mravalniSna ricxvebis aRqmis gasaadvileblad SeiZleba sam-sami cifris
erTmaneTisagan mZimiT gamoyofa. uaryofiTi ricxvis Cawera an ` - ~-iT unda
daviwyoT, an es ricxvi movaTavsoT mrgval frCxilebSi. simbolo E an e gamoiyeneba
ricxvebis mcuravmZimiani saxiT warmodgenisaTvis. mcuravmZimiani saxiT
iwereba mravalniSna ricxvebi, romlebic ujredSi ar eteva.
Cveulebrivi wiladis Casawerad gamoiyeneba ` / ~ simbolo, xolo mTeli da
wiladi nawili erTmaneTisagan intervaliT gamoiyofa. Tu mTeli nawili nulis tolia, is
mainc aucileblad unda mivuTiToT, rom ar moxdes wiladis TariRad an teqstad
aRqma. monacemebis dafiqsirebis momentSi arawesieri wiladi avtomaturad
gadaiqceva Sereul ricxvad, xolo kvecadi wiladi – Seikveceba.
yovel calkeul ujreds SeiZleba mieniWos sxvadasxva ricxviTi formati, romelTac
Semdgom ganvixilavT, gulisxmobis principiT ki eniWeba General (zogadi) formati.
ricxvebi ujredSi ganlagdeba marjvena kidesTan, xolo ekranze gamoCndeba
mxolod 11 Tanrigi. Tu ricxvis win avkrebT “$” simbolos, ricxvs fuladi formati
97
eqneba, xolo Tu ricxvis Semdeg avkrebT `%” simbolos maSin igi warmodgeba
procentuli formatiT.

teqstis Cawera ujredebSi. teqsturi tipis monacemi simboloTa nebismieri

mimdevrobaa. Tu ujredSi teqsti ar eteva, klaviaturis <Alt>+<Enter> brZanebiT
ujredSi gaixsneba axali striqoni. Tu amgvari ujredis Sevsebis win Home menius

Number instrumentebis jgufis marjvena areSi moTavsebul isarze mausis

dawkapunebiT gaxsnili dialoguri fanjris Alignment CanarTSi CavrTavT Wrap Text
reJims, ujredis Semcvelobis akrebili teqsti avtomaturad gadaitaneba momdevno
striqonze da, Sesabamisad, gaizrdeba striqonis simaRlec. analogiuri operaciis

ganxorcieleba SesaZlebelia Alignment instrumentebis jgufis Wrap Text Rilakze

mausis dawkapunebiT. Tu akrebili teqstis sigane aRemateba ujredis siganes,
maSin is gadafaravs mezobel ujredebs, Tumca teqsti mainc erT ujredSi inaxeba.
xolo Tu gadafarul ujredSi sxva teqsts SevitanT, maSin pirveli teqstis mxolod nawils
davinaxavT, Tumca igi ar dakargula da svetis siganis gafarToebis SemTxvevaSi
mTlianad gamoCndeba. Tu ujredSi teqstis saxiT gvinda CavweroT ricxvi, maSin
Cawera unda daviwyoT ` ‘ ~ simboloTi.

TariRisa da drois Cawera ujredSi. TariRi da dro naCvenebia ricxvebiT,

amitom maTze SeiZleba ariTmetikuli operaciebis Catareba. TariRis Casawerad
gamoiyeneba ` / ~ simbolo, xolo drois Casawerad ori wertili. am stiliT Caweril
monacemebs Excel-i amoicnobs da mianiWebs Sesabamis formatebs. mimdinare
TariRis ujredSi Casawerad gamoiyeneba klaviSebis <Ctrl>+<;> kombinacia, xolo
drois Casawerad klaviSebis <Ctrl>+<Shif>+<:> kombinacia. erTsa da imave ujredSi
TariRisa da drois Setanis SemTxvevaSi isini erTmaneTisagan intervaliT unda
gamovyoT. Excel-Si SeiZleba gamoyenebul iqnes TariRebi 1900 wlis 1 ianvridan
2099 wlis 31 dekembris CaTvliT.

3.5. ujredis Semcvelobis redaqtireba

98
 ujredis Semcvelobis redaqtirebisaTvis movniSnoT es ujredi, davawkapunoT
mausi formulaTa zolis marjvena nawilSi an orjer davawkapunoT mausi saWiro
ujredze, an xeli davaWiroT <F2> klaviSs. pirvel SemTxvevaSi kursori gaCndeba
formulaTa striqonSi, xolo meore da mesame SemTxvevaSi TviT ujredSi;
SevcvaloT ujredis Semcveloba; davafiqsiroT ujredis Sesworebuli Semcveloba.

ujredis Semcvelobis axliT Secvla. avirCioT ujredi, romlis Semcveloba

icvleba axliT; avkriboT axali monacemi; davafiqsiroT ujredis axali Semcveloba.

ujredis Semcvelobis waSla. avirCioT ujredi, romlis Semcvelobac unda

wavSaloT da xeli davaWiroT <Del> klaviSs. es operacia SeiZleba Sesruldes Home

menius Editing instrumentebis jgufis ClearClear Contents an konteqsturi Clear

Contents menius brZanebiT. zemoT aRwerili wesiT ujredSi waiSleba mxolod SigTavsi,
xolo formati ucvleli darCeba. Tu gvinda wavSaloT mxolod formati, maSin unda
gamoviyenoT Editing instrumentebis jgufis ClearClear Formats brZaneba, xolo Tu
gvinda ujredi mTlianad gavasufTavoT, maSin unda gamoviyenoT Editing
instrumentebis jgufis ClearClear All brZaneba.

svetis Semcvelobis dalageba. gamovyoT sveti, romlis Semcvelobis

dalagebac gvinda. imis mixedviT, Tu rogoria dalagebis mimarTuleba – zrdadi Tu
klebadi, unda avirCioT erT-erTi: Home menius Editing instrumentebis jgufis Sort &

Filter Sort Smallest to Largest an Sort Largest to Smallest brZaneba. imave

operaciis Sesruleba SesaZlebelia Data menius Sort & Filter instrumentebis jgufis

Sort Smallest to Largest an Sort Largest to Smallest brZanebiT. imisaTvis, rom ar

dairRves urTierTdakavSirebuli svetebis monacemTa Sesabamisoba, unda
gamovyoT urTierTdakavSirebuli svetebi da Semdeg mivceT dalagebis brZaneba.
am dros dalageba moxdeba pirveli svetis mixedviT, xolo monacemebi
avtomaturad gadaewyoba.

ujredis an ujredTa jgufis amoReba. movniSnoT amosaRebi ujredebi. Home

menius Cells instrumentebis jgufis DeleteDelete Cells ... brZanebiT moxdeba maTi

99
Sesabamisi striqonis mTliani amoReba cxrilidan. am SemTxvevaSi ujredebi
mTlianad `gaqreba~ TavianTi misamarTebTan erTad, xolo darCenili sicariele
Seivseba qveda an marjvena mezobeli ujredebiT. ujredTa gadanacvlebis
mimarTuleba ganisazRvreba momxmareblis mier gaxsnili Delete dialoguri fanjris
saSualebiT (sur. 3-7). maT mieniWebaT axali misamarTebi. imave operaciiT
SeiZleba ganxorcieldes striqonebis an svetebis amoReba furclidan.

sur. 3-7. Delete dialoguri

fanjara

striqonebisa da svetebis amoReba. movniSnoT amosaRebi striqonebi an

svetebi, an erT-erTi ujredi da SevasruloT Home menius Cells instrumentebis jgufis
DeleteDelete Sheet Rows an Delete Sheet Columns brZaneba. striqonebis amoRebis
SemTxvevaSi qveda striqonebi avtomaturad gadainacvlebs zemoT, xolo svetebis
SemTxvevaSi – marjvena svetebi marcxniv gadainacvlebs.
aqve SevniSnoT, rom axali ujredebis monacemebis gamoyeneba formulebSi
avtomaturad ar moxdeba. formulaSi, romelic mimarTavda amoRebul ujredebs,
maTi misamarTebis nacvlad gamoCndeba Secdomis mauwyebeli #REF! Canaweri.

axali ujredebis Casma. movniSnoT ujredi an ujredTa diapazoni, SevasruloT

Home menius Cells instrumentebis jgufis InsertInsert Cells ... brZaneba. ujredTa
gadanacvlebis mimarTuleba ganisazRvreba gaxსნili Insert dialoguri fanjris
saSualebiT (sur. 3-8).

100
 sur. 3-8. Insert dialoguri
fanjara

axali striqonebisa da svetebis Camateba. movniSnoT is striqoni (sveti)

an ujredi am striqonSi (svetSi), romlis winac unda Caisvas striqoni (sveti) da
SevasruloT Home menius Cells instrumentebis jgufis InsertInsert Sheet Rows
(InsertInsert Sheet Columns) brZaneba.

3.6. cxrilis avtomaturi Sevseba monacemebiT

monacemebis gameoreba mezobel ujredebSi. romelime ujredSi

SevitanoT monacemi (ricxvi an sityva. mag. “2” an “oriani”) da davafiqsiroT;
mausis daWeriT xelaxla gamovyoT es ujredi. miviyvanoT mausis maCvenebeli
gamoyofili ujredis qveda marjvena kuTxeSi moTavsebul marTkuTxa markerTan da
roca is miiRebs Savi jvris formas, CavavloT mausi da marcxena Rilakidan TiTis
auReblad gadavataroT is Sesavseb ujredebze. bolo Sesavsebi ujredis miRwevis
Semdeg avuSvaT xeli Rilaks. analoguri wesiT SeiZleba gavimeoroT ori da orze
meti ujredis Semcveloba.

ujredebis avtomaturi Sevseba cvalebadi monacemebiT. mezobeli

ujredebis avtomaturi Sevsebisas garkveuli kanonzomierebiT cvlilebas
eqvemdebareba iseTi monacemebi, rogoricaa ricxviTi intervalebi, TariRebi, Tveebis
aRmniSvneli sityvebi, teqstebi boloSi miwerili ricxviT da a. S.
SevitanoT monacemebi pirvel or ujredSi, Semdeg gamovyoT isini fragmentis
saxiT, CavavloT markers da gadavataroT mausi mezobel ujredebze. pirvel or
101
monacemSi Cadebuli kanonzomierebis mixedviT gamoiTvleba da avtomaturad
moTavsdeba mezobel ujredebSi Sesabamisi monacemebi.
arsebobs, agreTve, ujredTa Sevsebis sxva meTodic: SevitanoT monacemi
ujredSi da mausis saSualebiT movniSnoT is momdevno Sesavseb ujredebTan

erTad. amis Semdeg amovirCioT Home menius Editing instrumentebis jgufis

FillSeries … brZaneba. gaixsneba Series dialoguri fanjara (sur. 3-9), sadac SeiZleba
SevarCioT Linear - ariTmetikuli, Growth – geometriuli, Date – TariRi an AutoFill –
avtomaturi Sevsebis mwkrivis tipi. ganisazRvros, agreTve, bijisa da mwkrivis
elementis maqsimaluri mniSvneloba.

sur. 3-9. Series dialoguri fanjara

avtomatur Sevsebas eqvemdebareba ara marto svetebi, aramed striqonebic

3.7. siebis (mwkrivebis) gamoyeneba da Seqmna

Excel-Si arsebuli siebis (mwkrivebi) gamoyeneba SesaZlebelia Semdegi wesiT:

romelime ujredSi SevitanoT siis erT-erTi wevris mniSvneloba da davafiqsiroT
(magaliTad, ianvari); mausis dawkapunebiT gamovyoT es ujredi; movaTavsoT
mausis maCvenebeli gamoyofili ujredis qveda marjvena kuTxeSi moTavsebul
marTkuTxa markerze da, roca is miiRebs Savi jvris formas, CavavloT mas mausi

102
da Rilakidan xelis auReblad gadavataroT Sesavseb ujredebze; bolo Sesavsebi
ujredis miRwevis Semdeg avuSvaT xeli Rilaks. mocemul ujredebSi mimdevrobiT
ganTavsdeba siis elementebi (Tebervali, marti da a. S.).
Excel-Si nebismieri axali siis Sedgena Zalze martivia da igi SeiZleba
ganxorcieldes ori gziT: Tu sia moklea, is SeiZleba aikribos pirdapir Custom Lists
dialogur fanjaraSi, xolo Tu sia grZelia, maSin SeiZleba misi importireba cxrilidan.
dialogur fanjaraSi siis Sesatanad saWiroa File meniuSi davawkapunoT mausi
Options Rilakze. gaxsnil Excel Options dialogur fanjaraSi mausi davawkapunoT
Advanced CanarTze, gadafurcvlis zolis daxmarebiT General saTauris qveS vipovoT da
gavaaqtiuroT Edit Custom Lists ... Rilaki. gaixsneba Custom Lists dialoguri fanjara (sur.
3-10). CavayenoT kursori List entries velSi da klaviaturis saSualebiT avkriboT saWiro
sia da Semdeg mausi davawkapunoT Add Rilakze; sia Caiwereba Custom lists velSi.

sur. 3-10. Custom Lists dialoguri fanjara

Tu sia ukve Sedgenilia da arsebobs Cvenს dokumentSi, maSin kursori

CavayenoT Import list from cells: velSi, movniSnoT sia da mausi davawkapunoT
Import Rilakze. siis wasaSlelad Custom lists: velSi movniSnoT saWiro sia da Delete

103
Rilakze dawkapunebiT wavSaloT igi.

3.8. monacemTa daformateba

ujredebi SeiZleba Seicavdes sxvadasxva tipis monacemebs. Excel-s aqvs 12

kategoriis formati. gulisxmobis principiT yvela ujreds aqvs zogadi General formati.
ujredebisaTvis raime sxva kategoriis formatis misaniWeblad jer movniSnoT saWiro
ujredi, Semdeg SevasruloT Home menius Sesabamisi brZaneba. Number

instrumentebis jgufSi isarze mausis dawkapunebiT gaixsneba Format Cells

dialoguri fanjara (sur. 3-11).

sur. 3-11. Format Cells dialoguri fanjris Number CanarTi

104
 amonaTebul dialogur fanjaraSi gavaაqtiuroT Number CanarTi. Category velSi
avarCioT CvenTvis saWiro formati, ris Semdegac davawkapunoT am fanjris OK
Rilakze.

monacemTa kategoriebia:

 Number – ricxviTi. Number CanarTSi ganisazRvreba mZimis Semdeg cifrebis

raodenoba, cifrTa jgufebis gamyofi simbolo mravalniSna ricxvebisaTvis da
uaryofiTi ricxvebis gamosaxvis forma;
 Currency – valuta. es igive ricxviTi formatia, mxolod ricxvTan erTad ujredSi
mieTiTeba valutis niSani. valutis niSnis SerCeva xdeba imave fanjris Symbol
CamonaTvalis velidan;
 Accounting – finansuri. fuladi formatisagan gansxvavdeba mxolod imiT, rom
svetSi monacemebis sworeba moxdeba valutis simbolosa da aTobiTi mZimis
mixedviT;
 Date – TariRi. TariRis aTobiT mniSvnelobas gamosaxavs TariRisaTvis miRebuli
formiT. formas momxmarebeli irCevs imave fanjris Type CamonaTvalis
velidan;
 Time – dro. drois aTobiT mniSvnelobas gamosaxavs droisaTvis miRebuli
formiT. formas momxmarebeli irCevs imave fanjris Type CamonaTvalis
velidan;

 Percentage – procentuli. ujredSi Setanil ricxvs miewereba procentis niSani;

 Fraction – wiladuri. ujredSi Setanili ricxvi gamoCndeba Cveulebrivi wiladis

saxiT. misi gamosaxvis forma airCeva imave fanjris Type CamonaTvalis
velidan;

 Scientific – ricxvis mcuravmZimiani warmodgena. am formatiT Caweril

ricxvebs eqnebaT Semdegi saxe <mantisa>E<aTis xarisxis maCvenebeli>.
is mosaxerxebelia Zalian didi da Zalian mcire ricxvebis Casawerad;

 Text – teqsturi. es formati nebismier informacias ganixilavs rogorc teqsts, da

105
 mas ujredis marcxena kideSi aTavsebs;

 Special – specialuri. Excel-s aqvs oTxi saxis damatebiTi formati, maT Soris: ori
– safosto indeqsebis da TiTo telefonisa da satabelo nomrebisaTvis;

 Custom – samomxmareblo formati. yvela adre ganxilul formatSi

gamoyenebuli Sablonebis sruli sia mocemulia am fanjris Type CamonaTvalis
velSi. am kategoriis saSualebiT SegviZlia SevqmnaT axali an gavauqmoT
adre Cvens mier Seqmnili formatebi.

igive operacia SeiZleba ganxorcieldes, Tu Home menius Number instrumentebis

jgufSi, Number Format CamoSlad velSi (sur. 3-12) avirCevT More Number Formats ...
brZanebas, xolo Tu ujredisaTvis gvsurs mxolod formatis miniWeba da ar aris
savaldebulo monacemTa gamosaxvis formis SerCeva, aRniSnul velSi SeiZleba
SeirCes TiTqmis yvela zemoT CamoTvlili formati (garda specialuri da
samomxmareblo formatisa).
ujredisaTvis zogierTi kategoriis formatis misaniWeblad SeiZleba imave
instrumentebis jgufis instrumentTa panelze ganlagebuli Rilakebis gamoyeneba:

- Accounting Number Format (fuladi formati),

- Percent Style (procentuli formati),

- Comma Style (ricxviTi formatis cifrTa jgufis gamyofi simbolo mravalniSna

ricxvebisaTvis),

- Increase Decimal (aTwiladi cifrebis raodenobis erTiT gazrda),

- Decrease Decimal (aTwiladi cifrebis raodenobis erTiT Semcireba).

106
 sur. 3-12. Number Format
CamoSladi veli

samomxmareblo formatis SablonSi SeiZleba gamoyenebul iqnაs Semdegi

simboloebi: # ekranze asaxavs ricxvis mniSvnelobas, am dros ara niSnadi nulebi
ekranze ar gamoCndeba; 0 uzrunvelyofs saTanado raodenobis niSnadi cifrebis
gamotanas ekranze rogorc mZimis win, aseve mis Semdeg; ? ara niSnadi nulebis
adgilze mZimis orive mxares dasvams cariel simbolos.

monacemTa ganTavseba ujredebis SigniT. Format Cells dialoguri fanjris

Alignment CanarTidan (sur. 3-13) xdeba monacemTa ganTavseba ujredis SigniT da
maTi daxra horizontisadmi garkveuli kuTxiT. am CanarTis Horizontal da Vertical
CamonaTvalTa velebSi SegviZlia mivuTiToT ujredebSi monacemTa horizontaluri an
vertikaluri ganTavsebis adgili.

107
 sur. 3-13. Format Cells dialoguri fanjris Alignment CanarTi

dialoguri fanjris Indent velSi SegviZlia mivuTiToT ujredis marcxena kididan

monacemTa dacilebis sidide.

Text Control jgufSi moTavsebulia sami CamrTveli:

 Wrap Text. misi CarTvis Semdeg didi moculobis teqsti ujreds SigniT daiyofa
striqonebad da mTeli striqonis simaRle gafarTovdeba ise, rom ujredSi
ikiTxebodes mTeli teqsti. imave brZanebis Sesruleba SeiZleba Home menius

Alignment instrumentebis jgufis Wrap Text – - Rilakis saSualebiT;

 Shrink to fit. teqstis zoma mcirdeba ise, rom igi mTlianad Caetios ujredSi;

 Merge cells. moniSnuli ujredebi erT ujredad gaerTiandeba. analogiuri

brZaneba SeiZleba SevasruloT imave instrumentebis jgufis Merge & Center -

- Rilakis saSualebiTac.
108
 Damave dialoguri fanjris Orientation ganyofilebidan xdeba monacemTa daxra
horizontisadmi garkveuli kuTxiT, risTvisac mausiT unda davayenoT transportiris
maCvenebeli saWiro poziciaze an Degrees velSi mivuTiToT Sesabamisi daxris kuTxe.
msgavsi operaciebi SeiZleba ganxorcieldes Home menius Alignment instrumentebis

jgufis Orientation - Rilakis saSualebiTac.

zemoT CamoTvlili brZanebebis nawili SeiZleba SevasruloT Home menius
Alignment instrumentebis jgufis instrumentTa panelze ganTavsebuli Rilakebis
saSualebiTac.

svetis siganisa da striqonis simaRlis Secvla. svetebis siganis

Sesacvlelad saWiroa movniSnoT Sesabamisi svetebi, SevasruloT Home menius Cells
instrumentebis jgufis Format Column Width... brZaneba da gaxsnil dialogur
fanjaraSi Column Width velSi standartuli Canaweri 8,43 SevcvaloT sasurveliT. svetis
siganis aRmniSvneli ricxvi SesaZlebelia mivuTiToT diapazonSi 0-dan 255-mde.
striqonis simaRlis Sesacvlelad saWiroa movniSnoT Sesabamisi striqonebi,
SevasruloT imave instrumentebis jgufis Format Row Height... brZaneba da gaxsnil
dialogur fanjaraSi Row Height velSi standartuli Canaweri 15 SevcvaloT sasurveliT.
striqonis simaRlis aRmniSvneli ricxvi SesaZlebelia mivuTiToT diapazonSi 0-dan
409,5-mde;
svetis sigane rom SevusabamoT masSi Caweril maqsimaluri sigrZis
monacems, SevasruloT FormatAutofit Column Width brZaneba, xolo striqonis
simaRlis Sesacvlelad - FormatAutofit Row Height brZaneba.
svetis siganisa da striqonis simaRlis Secvla SeiZleba movaxdinoT mausis
saSualebiTac.

Sriftis daformateba. Format Cells dialoguri fanjris Font CanarTidan xdeba

monacemTa Sriftis daformateba. Sesabamis velebSi saWiro parametrebis
dayenebis gziT SegviZlia SevarCioT CvenTvis saWiro Font – Srifti, Font style – Sriftis
stili, Size – zoma, Underline – xazgasmis tipi, Color – simboloTa feri, xolo Effects velSi
SegviZlia avirCioT Strikethrough – xazgadasmuli, Superscript – zeda indeqsi da

109
Subscript – qveda indeqsis efeqtebi.
Normal font CamrTvelis CarTva Font dialogis yvela cvlilebas gaauqmebs da
davubrundebiT gulisxmobis principiT gaTvaliswinebul Srifts. gulisxmobis principiT
ki Excel 2010-Si gamoiyeneba 11 zomis Srifti “Calibri~.
Sriftis daformatebis zogierTi operacia SeiZleba warmatebiT ganvaxorcieloT
Home menius Font instrumentebis jgufis Sesabamisi Rilakebis daxmarebiTac.

CarCosa da feris daformateba. CarCo da feri gamoiyeneba cxrilebis

gasaformeblad. maTi saSualebiT gamoiyofa mniSvnelovani ujredebi da maTSi
Setanili monacemebi, rac sasiamovnos xdis cxrilTan muSaobas da aadvilebs mis
aRqmas.
cxrilis CarCoSi Casasmelad gamoiyeneba Format Cells dialoguri fanjris Border
CanarTi, sadac SegviZlia avirCioT aris Semoxazvis stili, Line velSi SegviZlia
avarCioT xazis stili da feri.
ujredebis CarCoSi Casma SesaZlebelia agreTve Home menius Font

instrumentebis jgufis instrumentTa panelze ganTavsebuli Borders Rilakis

saSualebiTac.
ujredebis fonisa da iersaxis Sesacvlelad gamoiyeneba Format Cells dialoguri
fanjris Fill CanarTi, sadac Background Color ganyofilebis velSi SevarCevT fonis fers,
xolo Pattern Color da Pattern Style velebSi –iersaxis fers da stils. igive operacia
gamartivebuli saxiT SeiZleba ganxorcieldes Home menius Styles instrumentebis

jgufis Cell styles brZanebiT an Home menius Font instrumentebis jgufis Fill Color
Rilakis saSualebiTac.

formatebis kopireba. daformatebis parametrebis sxva ujrebze

kopirebisaTvis gamoiyeneba Home menius Clipboard instrumentebis jgufis Format

Painter Rilaki. es operacia Semdegnairad xorcieldeba: movniSnoT ujredi, romlis
formatis kopirebac gvsurs; davawkapunoT mausis maCvenebeli Format Painter
Rilakze da Semdeg movniSnoT is ujredi an ujredTa diapazoni, romelzec gvsurs
110
gavrceldes aRniSnuli formati. Tu mausiT Format Painter Rilakze orjer
davawkapunebT, maSin igive formati SeiZleba dokumentis sxvadasxva adgilze
mravaljer gamoviyenoT, vidre ar moxdeba aRniSnuli Rilakis amorTva.

avtoformati. avtoformati es aris SesaniSnavi damxmare, romelic

gagvaTavisuflebs cxrilebis xeliT gaformebisagan. programis monacemTa bazaSi
Cadebulia teqstisa da cxrilebis sxvadაsxvanairi kombinacia. erT-erTis arCeviT
SeiZleba mTlianad Seicvalos cxrilis saxe.
avtoformatis fanjris gamotana SeiZleba Home menius Styles instrumentebis
jgufis Format As Table brZanebiT. ekranze gamoCndeba CamoSladi fanjara formatis
sxvadasxva variantebiT (sur. 3-14). amasTan, Tu moniSnulia cxrilis erTi ujredi
mainc, programa TviTon gamoyofs moniSnuli ujredis garSemo myof masTan
dakavSirebul cxrils da igi miiRebs mausiT arCeuli sxvadasxva nimuSis saxes.
cxrilis tipis arCevis Semdeg davawkapunoT arCeul fanjaraze. cxrili momentalurad
gardaiqmneba da miiRebs zustad arCeuli cxrilis saxes.

111
 sur. 3-14. Format As Table brZanebis CamoSladi fanjara

zemoT aRniSnuli avtoformatis garda Excel 2010-Si gamoiyeneba ujredTa

pirobiTi daformatebis brZaneba, romlis gamotana SeiZleba Home menius Styles
instrumentebis jgufis Conditional Formating brZanebiT. pirobiTi daformateba
saSualebas iZleva gavamartivoT monacemTa analizi, win wamovwioT CvenTvis
saintereso ujredi an ujredTa diapazoni, movaxdinoT maTi vizualuri gamoyofa
ferebisa da sxvadasxva gamosaxulebaTa saSualebebiT. pirobiTi formati pirobis (an
kriteriumis) mixedviT cvlis ujredTa diapazonis saxes. pirobiT formatSi Cven
SeiZleba mivmarToT mxolod imave samuSao furcelze ganTavsebul ujredebs.

3.9. dokumentis gaformeba

dokumentis gasaformeblad Excel-Si arsebobs uamravi saintereso saSualeba.

isini Tavmoyrilia Insert menius Sesabamisi Rilakebis saxiT (sur. 3-15).

Nsur. 3-15. Illustrations da Text instrumentebis jgufebi

am saSualebebiT dokumenti SeiZleba gavaformoT avtofigurebiT, suraTebiT,

mxatvruli teqstiT, grafikuli redaqtoriT da sxva (ix. teqsturi redaqtori Word – me-12
Tavi).

3.10. savarjiSoebi
1. Excel-ის სამუშაო ფურცელზე შექმენით ნიმუშის შესაბამისად

112
  აირჩიეთ შრიფტის პარამეტრები: ზომა-14, დახრილი, სქელი, ფერი ლურჯი და A1
უჯრედში ჩაწერეთ სიტყვა „საზღვაო აკადემია“
 Merge & Center ღილაკის საშუალებით A1 უჯრედში შეყვანილი სიტყვა განათავსეთ A1:E1
დიაპაზონის გაერთიანებული უჯრედების ცენტრში
 აირჩიეთ ხაზის ტიპი და ფერი (მოცემული ნიმუშის მიხედვით) და A2:E6 უჯრედთა
დიაპაზონი ჩასვით All Borders ტიპის ჩარჩოში
 A2:E6 დიაპაზონის დიაგონალურად მდგომი უჯრედები შეავსეთ მწვანე ფერით

 B8 უჯრედში ჩაწერეთ სიტყვა „ნავიგაცია“ (შრიფტის ზომა 12) და დახარეთ იგი 450 - იანი
კუთხით Orientation ღილაკის გამოყენებით
 გრძელი ტექსტის გადასატანად უჯრედს შიგნით გამოიყენეთ ღილაკი Wrap Text და F8
უჯრედში ჩაწერეთ ტექსტი „ინფორმაციული ტექნოლოგიები“ (შრიფტის ზომა 12).
 F8 უჯრედში ჩაწერილი ტექსტი განათავსეთ უჯრედის ცენტრში Center და Middle Align
ღილაკების საშუალებით

 დაარეგულირეთ სვეტის სიგანის ზომა ისე, რომ F8 უჯრედში ტექსტმა მიიღოს სურ. 3-14-
ზე მოცემული სახე

 დოკუმენტი გააფორმეთ სურათით ClipArt-ის კოლექციიდან

 ფურცლის იარლიყს შეუცვალეთ სახელი და ფერი

2. Excel-ის სამუშაო ფურცელზე შექმენით დოკუმენტი:

 B2 უჯრედში შეიყვანეთ მიმდინარე თარიღი

 D2 უჯრედში შეიყვანეთ მიმდინარე დრო

 F2 უჯრედში ჩაწერეთ თარიღი 1998 წლის 10 სექტემბერი და გამოიტანეთ იგი Long Date
ფორმატით

113
  B4 უჯრედში ჩაწერეთ რიცხვი 13,267 და გამოიტანეთ იგი ათწილად ნაწილში ორი ციფრის
სიზუსტით
 D4 უჯრედში ჩაწერეთ რიცხვი 0,00007 და გამოიტანეთ იგი სამეცნიერო (Scientifc)
ფორმატით

 F4 უჯრედში ჩაწერეთ რიცხვი 0,25 და გამოიტანეთ იგი წილადური (Fraction) ფორმატით

 B6 უჯრედში ჩაწერეთ რიცხვი 0,234 პროცენტული (Percentage) ფორმატით, ათწილად
ნაწილში ერთი ციფრის სიზუსტით
 D6 უჯრედში ჩაწერეთ რიცხვი 27,45 და გამოიტანეთ იგი ფულადი (Currency) ფორმატით
(ერთეული ევრო)

 შეცვალეთ F6 უჯრედის ზომა: სტრიქონის სიმაღლე იყოს 22 ერთეული, ხოლო სვეტის

სიგანე 15 ერთეული.
 ფურცლის იარლიყს შეუცვალეთ სახელი და ფერი

3. Excel-ის სამუშაო ფურცელზე შექმენით დოკუმენტი ნიმუშის შესაბამისად. დოკუმენტის

შესაქმნელად გამოიყენეთ Excel-ის უჯრედის და უჯრედთა დიაპაზონის დაფორმატების და
რედაქტირების ხეხრები

114
4. Excel-ის სამუშაო ფურცელზე შექმენით დოკუმენტი ნიმუშის შესაბამისად. დოკუმენტის
შესაქმნელად გამოიყენეთ Excel-ის უჯრედების დაფორმატებისა და რედაქტირების ბრძანებები

115
116
4. Excel-ის სამუშაო ფურცელზე შექმენით დოკუმენტი ნიმუშის შესაბამისად. დოკუმენტის
შესაქმნელად გამოიყენეთ Excel-ის უჯრედების დაფორმატებისა და ჩარჩოში ჩასმის ბრძანებები

117
 Tavi IV. MMICROSOFT EXCEL 2010

4.1. ariTmetikuli, Sedarebis, teqsturi da samisamarTo operatorebi.

formulebis Casawerad gamoiyeneba operatorebi, ricxvebi, ujredTa

misamarTebi, frCxilebi da funqciebi.
niSans an simbolos, romelic gamosaxulebaSi gamoTvlebis tips gansazRvravs
operatori ewodeba. Excel-Si oTxi tipis operatori gamoiyeneba, esenia: ariTmetikuli,
Sedarebis, teqsturi da samisamarTo operatorebi.

ariTmetikuli operatorebi. ariTmetikuli operatori gamoiyeneba ricxvebze

maTematikuri gamoTvlebis Casatareblad, romlis Sesrulebis Sedegsac, ra Tqma
unda, isev ricxvi warmoadgens. maTi aRniSvnebia:
+ Sekreba
- gamokleba
118
 * gamravleba
/ gayofa
^ axarisxeba
% procentad gardaqmna

Sedarebis operatorebi. Sedarebis operatorebis gamoyeneba xorcieldeba

sidideebis erTmaneTTan Sedarebis mizniT. maTi aRniSvnebia:
= tolia;
< naklebia;
> metia;
>= metia an tolia;
<= naklebia an tolia;
<> ar udris

teqsturi operatori. teqsturi operatoris daniSnuleba aris erTi an ramdenime

teqstis erTmaneTTan mierTeba, anu maTi gaerTianeba. misi aRniSvna
ampersandis – `&~ simboloTi xorcieldeba.
magaliTad, A1 ujredSi CavweroT teqsti `veb~, xolo B1-Si `gverdi~. Tu C1
ujredSi SevitanT formulas =A1&B1 (formulis Cawera iwyeba `=~ simboloTi),
gamoTvlis Sedegad gveqneba – `vebgverdi.~

magaliTi

im SemTxvevaSi, Tu gvsurs am sityvebis defisis niSniT gamoyofa, maSin

formulas unda misceT Semdegi saxe =A1&”-“&B1, Sedegad miiRebT Canawers –
`veb-gverdi~. Tu sityvebs Soris daSorebis gaTvaliswinebaa saWiro, sakmarisia
gamoviyenoT formula =A1&” “&B1. Sedegad miviRebT – `veb gverdi~.
119
samisamarTo operatorebi
samisamarTo operaciebisaTvis gamoiyeneba sasveni niSnebi: orwertili ` : ~,
wertilmZime ` ; ~ an mZime ` , ~ da carieli simbolo _ hari.
` : ~ gamoiyeneba ujredTa diapazonis misaTiTeblad, magaliTad A1:D5
` ; ~ gamoiyeneba areTa gasaerTianeblad. magaliTisTvis, formula
=SUM(A5;B7;C9) gamoiTvlis aramosazRvre A5, B7 da C9 ujredebSi Cawerili
monacemebis jams.
Hhari – areTa TanakveTa. magaliTisTvis, formula =SUM(A1:C5 C4:G8) gamoiTvlis
C4 da C5 ujredebSi Cawerili monacemebis jams.

operaciaTa Sesrulebis prioriteti. pirvel rigSi sruldeba mrgval frCxilebSi

moTavsebuli gamosaxulebebi; erTnairi prioritetis mqone operatorebi sruldeba
mimdevrobiT – marcxnidan marjvniv.
operaciaTa Sesrulebis prioriteti Semdegia:

% procentis gamoTvla
^ axarisxeba
* da / gamravleba da gayofa
+ da - Sekreba da gamokleba
& simboloTa gaerTianeba
Sedarebis operaciebi.

magaliTebi:

=15-5*2 formulis Sedegia 5 (jer sruldeba gamravleba, xolo Semdeg -

gamokleba);
=(15-5)*2 formulis Sedegia 20 (jer sruldeba mrgval frCxilebSi moTavsebuli
gamosaxuleba, xolo Semdeg – gamravleba);
=40/2^2 formulis Sedegia 10 (jer sruldeba axarisxeba, xolo Semdeg – gayofa).

4.2 mimarTvebi. fardobiTi da absoluturi mimarTvebi

120
 Cawerisas masSi gamoiyeneba romelime ujredis an ujredTa diapazonis
misamarTi, ris Semdegac formulis gamoTvlis Sedegi damokidebuli iqneba maT
Semcvelobaze. mimarTvebis daxmarebiT formulaSi SeiZleba gamoviyenoT furclis
sxvadasxva adgilze ganTavsebuli monacemebi, davTarSi Semavali sxvadasxva
furclis monacemebi da sxvadasxva davTrebis monacemebi, magaliTad:

mimarTva mimarTvis diapazoni

B2 mimarTva aqtiuri furclis B2
ujredze
A5:C8 mimarTva A5–dan C8–mde
diapazonis ujredebze
3:3 mimarTva mesame striqonis
yvela ujredze
4:8 mimarTva meoTxedan
merves
CaTvliT yvela striqonis
ujredTa diapazonze
D:D mimarTva D svetis yvela
ujredze
Sheet2!B2 mimarTva Sheet2 furclis B2
ujredze
Sheet2!A1:C5 mimarTva Sheet2 furclis A1:C5
diapazonze
[Book2]Sheet1!$A$5 mimarTva Book2 davTris Sheet1
furclis A5 ujredze

Fformulis Setanis dros ar aris aucilebeli ujredTa misamarTebis klaviaturidan

akreბa, Tu mauss davawkapunebT saWiro ujredze, misi misamarTi Caismeბa
formulis im adgilas, sadac kursori cimcimebda. sailustraciod A1 ujredSi CavweroT
5, A2-Si ricxvi 3. A3 ujredSi, rom SevitanoT formula =A1+A2, saWiroa:
1. gavaaqtiuroT A3 ujredi
2. SevitanoT masSi klaviaturidan tolobis niSani
3. davawkapunoT ujredze A1
4. avkriბoT klaviaturidan niSani +
5. davawkapunoT A2 ujredze
6. davaWiroT Enter klaviSs
7. A3 ujredSi gamoCndeba Sekrebis Sedegi – ricxvi 8
Gგavaaqtiuroთ A1 ujredi, 5-is nacvlad CavweroT ricxvi 7 da davaWiroT Enter

121
klaviSs. A3 ujredSi avtomaturad gamoCndeba axali Sesakrebebis jami – ricxvi 10.
aqtiuri davTris sxva furclis ujredze mimarTvisas, magaliTad, Sheet1 furclis B5
ujredSi Sheet2!A5+10 formulis Casawerad unda SevasruloT Semdegi moqmedebebi:
1. gavaaqtiuroT Sheet1 furclis B5 ujredi da SevitanoT masSi klaviaturidan
tolobis niSani
2. davawkapunoT Sheet2 Ffurclis iarliyze, xolo Semdeg – am furclis A5
ujredze, ris Semdegac es ujredi gaaqtiurdeba
3. avkrifoT klaviaturidan niSani + da ricxvi 10
4. davaWiroT Enter klaviSs
5. Sheet1 furclis B5 ujredSi gamoCndeba Sekrebis Sedegi – ricxvi 10
Ggavaaqtiuroთ Sheet2 Ffurclis A5 ujredi, CavweroT ricxvi 6 da davaWiroT Enter
klaviSs. Sheet1 furclis B5 ujredSi avtomaturad gamoCndeba axali Sesakrebebis jami
– ricxvi 16.

fardobiTi da absoluturi mimarTvebi. formulis ujredSi Caweris Semdeg

SeiZleba misi sxva ujredSi gadatana an kopireba Windows-Si cnobili gadatanis da
kopirebis xerxebis saSualebiT.

gadatanis SemTxvevaSi formulaSi gamoyenebuli misamarTebi (arc fardobiTi

da arc absoluturi) axal adgilze ar icvleba.
formulaTa kopirebis dros, absoluturi da fardobiTi mimarTvebis daxmarebiT,
SeiZleba SevcvaloT mimarTvebi svetze, striqonze da konkretul ujredze, magaliTad:

$A1 – mudmivad mimarTavs A svets, xolo striqonTan mimarTva SeiZleba

Seicvalos;
A$1 – mudmivad mimarTavs pirvel striqons, xolo svetTan mimarTva SeiZleba
Seicvalos;
$A$1 – yovelTvis mimarTavs A1 ujreds
A1 - SeiZleba Seicvalos, rogorc svetTan, aseve striqonTan mimarTva
A1 tipis mimarTvebs ewodebaT fardobiTi, $A$1 – absoluturi, xolo $A1 an A$1 –
Sereuli.

122
 4.3. formulebi da funqciebi

gamoTvlebis gasaadvileblad Excel-s aqvs mza funqciebis sakmaod didi

raodenoba. isini saSualebas gvaZleven swrafad da advilad SevasruloT rTuli
gamoTvlebi. maT ganekuTvneba: finansuri, logikuri, teqsturi, TariRisa da drois,
maTematikuri da trigonometriuli da sxv. funqciebis gamoZaxebis mizniT unda
mivmarToT Formulas menius Function Library instrumentebis jgufis Sesabamis
Rilakebs Tematikis mixedviT (sur. 4-1).

sur. 4-1. Function Library instrumentebis jgufi

im SemTxvevaSi, rodesac funqciis Sesatanad viyenebT formulaTa zolSi

moTavsebul fx Rilaks an instrumentebis jgufSi Function Library arsebul fx – Insert
Function Rilaks, maSin gaixsneba funqciaTa ostatis Insert Function fanjara (sur. 4-2),
romlis Or select a category velSi SegviZlia avirCioT funqciis Tematika, xolo Select a
function velSi misi dasaxeleba.

sur. 4-2. Insert Function fanjara

123
 formulebsa da funqciebTan muSaobis zogadi wesebi.

1. formulis wera iwyeba tolobis niSniT

2. formula SeiZleba Seicavdes erT an ramodenime funqcias
3. funqciis dasaxelebis Semdeg, mrgval frCxilebSi iwereba misi argumentebis
sia, romlebic erTmaneTisagan mZimiT an wertil-mZimiT gamoiyofa
4. Tu funqcia argumentebs ar Seicavs, mrgvali frCxilebi mainc saWiroa
5. funqcias ar SeiZleba hqondes 30-ze meti argumenti
6. argumentad Cawerili diapazoni iTvleba erT argumentad
7. formulis sigrZe ar unda aWarbebdes 1024 simbolos

Setyobinebebi SecdomaTa Sesaxeb. formulis arasworad Caweris

SemTxvevaSi Excel-i gvaZlevs Semdegi tipis Setyobinebebs:

 #### – formulis mier miRebuli gamoTvlis Sedegi ar eteva ujredSi.

saWiroa am ujredis Sesabamisi svetis siganis gafarToeba
 #DIV/0! – formulis realizaciis procesSi gvxvdeba nulze gayofa
 #NAME? – formulaSi gamoyenebuli saxeli ar aris davTris saxelebis siaSi
an teqsturi cvladi ar aris Casmuli brWyalebSi
 #VALUE! – maTematikuri formula mimarTavs teqstur cvlads
 #REF! – formula mimarTavs ujredTa ararsebul diapazons
 #N/A – miTiTebul ujredSi ar aris gamoTvlisaTvis saWiro monacemebi
 #NUM! – argumenti ar ekuTvnis funqciis gansazRvris ares
 #NULL! – formulaSi miTiTebulia iseT areTa TanakveTa, romelTac saerTo
wertili ar aqvT.

4.4. xSirad xmarebadi statistikuri funqciebi

instrumentebis jgufSi Function Library (sur. 4-1) Rilakze ∑ AutoSum

dawkapunebiT avtomaturad moxdeba arCeul ujredSi jamis funqciis Cawera, xolo
124
Tu qvemoT mimarTul isarze davawkapunebiT, maSin ekranze gaixsneba fanjara,
sadac CamonaTvalSi gveqneba Semdegi funqciebi: Sum – mniSvnelobaTa jami,
Average – saSualo ariTmetikuli, Count Numbers – ricxviTi mniSvnelobebis raodenoba,
Max – udidesi mniSvneloba, Min – umciresi mniSvneloba da More Functions – sxva
funqciebi; Tu avirCevT bolo reJims, gaixsneba funqciaTa ostatis Insert Function
fanjara (sur. 4-2).

funqcia SUM

funqciis sintaqsi:
SUM( x1; x2; …)

Ffunqcia SUM gamoTvlis misi argumentebis jams. Aargumentebad

gamoiyeneba ricxvebi, mimarTvebi ujredze an ujredTa diapazonze, funqciebi.
magaliTad, SUM(15;23) Sedegad gvaZlevs 38-s.
vTqvaT, A1:D1 diapazonis ujredebSi Setanilia ricxvebi 10, 20, 30, 40, xolo F1-Si
– teqsti “asi” – ise, rogorc naxatzea gamosaxuli:

maSin Ggveqneba:
=SUM(A1;C1) tolia 40-is
=SUM(A1:F1) tolia 100-is
=SUM(A1:C1;200) tolia 260-is
Ffunqcia SUM mxedvelobaSi ar iRebs argumentebs, romlebsac teqsturi an
logikuri tipis mniSvnelobebi gaaCnia, an mimarTaven cariel ujredebs. es imas
niSnavs, rom aseTi argumentis SemTxvevaSi Excel-i Secdomis Setyobinebas ar
gamoitans ekranze, ubralod, maT yuradღebas ar miaqcevs da Sekrebs danarCen
argumentebs. Aაqedan gamomdinare:

=SUM(C1:E1) tolia 70-is

=SUM(A1:F1) tolia 100-is.
125
funqcia AVERAGE
funqciis sintaqsi:
AVERAGE ( x1; x2; …)

Ffunqcia AVERAGE gamoTvlis misi argumentebis saSualo ariTmetikuls.

Aargumentebad gamoiyeneba ricxvebi, mimarTvebi ujredze an ujredTa
diapazonze, funqciebi. funqcia AVERAGE mxedvelobaSi ar iRebs argumentebs,
romlebsac teqsturi an logikuri tipis mniSvnelobebi gaaCnia, an mimarTaven cariel
ujredebs.

magaliTebi:
=AVERAGE(A1:A4) tolia 25-is
=AVERAGE(A4:A6) tolia 40-is
=AVERAGE(A2;A4;120) tolia 60-is

funqcia COUNT NUMBERS

funqciis sintaqsi:

COUNT( x1; x2; …)

funqcia COUNT iTvlis ricxviTi tipis monacemTa raodenobas im ujredebis

monacemTa Soris, romlebsac mimarTaven argumentebi. Aargumentebad
gamoiyeneba ricxvebi, mimarTvebi ujredze an ujredTa diapazonze, funqciebi.
funqcia COUNT mxedvelobaSi ar iRebs argumentebs, romlebsac teqsturi an logikuri
tipis mniSvnelobebi gaaCnia, an mimarTaven cariel ujredebs.

magaliTebi:
=COUNT (A1:A6) tolia 3-is

126
 =COUNT (A3:A6) tolia 1-is
=COUNT (A1:A3;15) tolia 4-is

funqciebi MAX da MIN

funqciaTa sintaqsi:

MAX( x1; x2; …)

MIN( x1; x2; …)

Ffunqcia MAX gamoTvlis udides mniSvnelobas mis argumentebs Soris, xolo

MIN - umcires mniSvnelobas mis argumentebs Soris. maTi argumentebi SeiZleba
iyos ricxvebi, mimarTvebi ujredze an ujredTa diapazonze, funqciebi. funqciebi
MAX da MIN mxedvelobaSi ar iReben argumentebs, romlebsac teqsturi an logikuri
tipis mniSvnelobebi gaaCnia, an mimarTaven cariel ujredebs.

magaliTebi:
=MAX(A1:A5) tolia 40-is
=MIN(A1:A5) tolia 3-is
=MAX(A1:A5;70) tolia 70-is
=MIN(A2:A4;4) tolia 3-is
=MIN(A4:A6) tolia 7-is

127
 4.5. ZiriTadi maTematikuri da trigonometriuli funqciebi

instrumentebis jgufSi Function Library (sur. 4-1) Math & Trig Rilakis qvemoT
mimarTul isarze dawkapunebiT ekranze gaixsneba fanjara, sadac CamonaTvalSi
gveqneba maTematikuri da trigonometriuli funqciebi. ganvixiloT zogierTi maTgani:

ABS(number) - absoluturi mniSvneloba

magaliTebi:

=ABS(-67,5) tolia 67,5-is;

=ABS(17) tolia 17-is;
=ABS(2*5-20) tolia 10-is.

COS(number) – kosinusi (number es aris kuTxe radianebSi, romlis kosinusis

gamoTvlac gvsurs. Tu kuTxe mocemulia gradusebSi, maSin is unda gavamravloT
PI()/180 an gamoviyenoT RADIANS funqcia).

magaliTebi:

=COS(1,047) tolia 0,500171;

=COS(60*PI()/180) tolia 0,5;
=COS(RADIANS(60)) tolia 0,5.

SIN(number) – sinusi (number es aris kuTxe radianebSi, romlis sinusis gamoTvlac

gvsurs. Tu kuTxe mocemulia gradusebSi, maSin is unda gavamravloT PI()/180 an
gamoviyenoT RADIANS funqcia).

magaliTebi:

=SIN(PI()) daaxloebiT 0-is tolia;

=SIN(PI()/2) tolia 1-is
=SIN(30*PI()/180) tolia 0,5-is;
=SIN(RADIANS(30)) tolia 0,5-is.

128
TAN(number) - tangensi (number es aris kuTxe radianebSi, romlis tangeნsis
gamoTvlac gvsurs. Tu kuTxe mocemulia gradusebSi, maSin is unda gavamravloT
PI()/180 an gamoviyenoT RADIANS funqcia).

magaliTebi:

=TAN(0,785) udris 0,99920-s;

=TAN(45*PI()/180) udris 1-s;
=TAN(RADIANS(45)) udris 1-s.

ACOS(number) – arkkosinusi abrunebs kuTxes radianebSi 0-dan pi-mde. Mmisi

gansazRvris area intervali -1-dan 1-mde. Tu gvsurs kuTxis dabruneba gradusebSi,
maSin unda gamoviyenoT DEGREES funqcia.

magaliTebi:

=ACOS(-1) daaxloebiT 3,141593-is tolia;

=DEGREES(ACOS(-1)) tolia 1800-is;
=DEGREES(ACOS(0,5)) tolia 600-is;

ASIN(number) – arksinusi abrunebs kuTxes radianebSi –pi/2-dan pi/2-mde. Mmisi

gansazRvris area intervali -1-dan 1-mde. Tu gvsurs kuTxis dabruneba gradusebSi,
maSin unda gamoviyenoT DEGREES funqcia.

magaliTebi:

=ASIN(1) daaxloebiT 1,570796-is tolia;

=DEGREES(ASIN(1)) tolia 900-is;
=DEGREES(ASIN(0,5)) tolia 300-is;

ATAN(number) – arktangeნsi abrunebs kuTxes radianebSi -pi/2-dan pi/2-mde. Tu

gvsurs kuTxis dabruneba gradusebSi, maSin unda gamoviyenoT DEGREES funqcia.

magaliTebi:

=ATAN(45) daaxloebiT 1,548578-is tolia;

=DEGREES(ATAN(1)) tolia 450-is;
129
 =DEGREES(ATAN(-1)) tolia -450-is;
=ATAN(PI()/2) aris #NUM!, radgan arktangeნsi – pi/2 da pi/2-ze ar aris gansazRvruli.

EXP(number) – e x (eqsponenta) gvaZlevs e ricxvis (neperis ricxvi) xarisxs. misi

mniSvneloba tolia e ≈2,71828182845904.

magaliTebi:

=EXP(1) miaxloebiTi mniSvnelobaa 2,718282;

=EXP(2) miaxloebiTi mniSvnelobaa 7,389056.

LN(number) - naturaluri logariTmi, romlis fuZea neperis ricxvi e ≈2,71828182845904.

Number aris realuri dadebiTi ricxvi, romlisTvisac gvsurs naturaluri logariTmis
miReba.
magaliTebi:

=LN(86) misi mniSvnelobaa 4,454347;

=LN(2,7182818) misi mniSvnelobaa 1;
=LN(EXP(3)) misi mniSvnelobaa 3.
SeniSvna: LN aris EXP funqciis inversia.

LOG(number; base) - ricxvis logariTmi mocemuli fuZiT (number – es aris dadebiTi

namdvili ricxvi, romlisTvisac gvsurs logariTmis gamoTvla. base – es aris
logariTmis fuZe. Tu es argumenti gamotovebulia, igulisxmeბa 10).

magaliTebi:

=LOG(86; 2,7182818) logariTmi 86-isa fuZiT 2,7182818 aris 4,454347;

=LOG(8; 2) logariTmi 8-isa fuZiT 2 aris 3;
=LOG(10) logariTmi 10-isa fuZiT 10 aris 1.

SQRT(number) - amoiRebs dadebiT kvadratul fesvs (Tu ricxvi uaryofiTia, maSin

SQRT gamoitans #NUM!).

magaliTebi:
130
 =SQRT(16) aris 4;
=SQRT(-16) aris #NUM!;
=SQRT(ABS(-16)) aris 4.

FACT(number) - ricxvis faqtoriali

magaliTebi:

FACT(5)=120;
FACT(1,9)=1;
FACT(0)=1;
FACT(1)=1;
FACT(-1)= #NUM!, radgan uaryofiTi ricxvis faqtoriali ar aris ganmartebuli

SUMIF(range; criteria; sum_range) - funqcia iZleva ujredTa diapazonSi moTavsebuli

monacemebis jams garkveuli pirobis gaTvaliswinebiT, sadac:

range – aris sasurveli kriteriumis mixedviT Seსajamebel ujredTa diapazoni.

Ddiapაzonis ujredebSi unda iyos ricxviTi monacemebi. carieli da teqstis Semcveli
ujredebis ignorireba xdeba;

criteria – aris ricxviTi, teqsturi an gamosaxulebiTi formis kriteriumebi, romlebic

gansazRvraven, Tu romeli ujredebis Sekreba ganxorcieldeba. Tu kriteriumebi
Seicavs teqsts, an logikur, an maTematikur simboloebs, maSin isini moTavsebuli
unda iyos brWyalebSi. Tu kriteriumi aris ricxviTi, maSin brWyalebi ar aris saWiro.
Mmag. 32, “>32” da sxva.

sum_range – es argumenti ar aris aucilebeli da SeiZleba iyos gamotovebuli. Tu

igi miTiTebulia, maSin Sejamdeba am diapazonis mxolod im ujredebSi
ganTavsebuli monacemebi, romlis Sesabamisi range argumentis diapazonis
ujredebi daakmayofilebs kriteriumis pirobebs.

magaliTi

131
PRODUCT(number1; number2; …) funqcia iZleva argumentTa namravls, sadac:
number1; number2; … funqciis argumentebia. argumentTa raodenoba ar unda
aRematebodes 30-s.

magaliTi

da Tu damatebiT am masivis gamravleba gvinda raime ricxvze mag: 2-ze,

maSin formulas eqneba saxe:

=PRODUCT(A1:D1;2) Sedegi ki, Sesabamisad, iqneba 67500.

SUMPRODUCT(array1; array2; array3; …) – amravlebs mocemuli masivis Sesabamis

komponentebs da Sedegad gvawvdis am namravlis jams, sadac:

array1; array2; array3; … - aris simravle 2-dan 255-mde, romlis komponentebic

gvsurs, rom gadavamravloT da Semdeg SevkriboT. (masivis argumentebs unda
hqondeT erTi da imave tipis ganzomilebebi. maTi ararsebobis SemTxvevaSi
SUMPRODUCT gamogvitans Secdomas #VALUE! mniSvnelobas).
132
 SUMPRODUCT ganixilavs masivis Canawerebs nulis tolad, Tu isini ar
warmoadgenen ricxvs.

magaliTi

4.6. fragmentis, formulis gadatana da kopireba

fragmentis gadatana da kopireba. buferis gamoyenebiT fragmentis

gadatanisa da kopirebisaTvis gamovyoT fragmenti; mivceT Home menius Clipboard
instrumentebis jgufis Cut brZaneba, Tu sruldeba gadatanis operacia da Home
menius Clipboard instrumentebis jgufis Copy brZaneba, Tu gvinda kopireba;
gamovyoT ujredi, sadac unda moTavsdes buferSi damaxsovrebuli fragmenti;
mivceT Home menius Clipboard instrumentebis jgufis Paste brZaneba. am
operaciebis Sesruleba SesaZlebelia konteqsturi menius Cut, Copy, Paste
brZanebebiT an Sesabamisad Cut – <Ctrl>+<X>, Copy –<Ctrl>+<C>, Paste – <Ctrl>+<V>
klaviSTa kombinaciis saSualebiTac.

fragmentis gadatana SeiZleba mausis Cavleba-gadaTrevis teqnikis

gamoyenebiT, risTvisac mausis maCvenebeli unda mivitanoT gamoyofili
fragmentis sazRvarze. roca is miiRebs isrebiani jvris da marcxniv daxrili isris

133
formas, marcxena Rilakidan xelis auReblad gadavitanoT saWiro adgilas. Tu am
operaciis dros gamoviyenebT <Ctrl> klaviSs, maSin mausis maCvenebeli
fragmentis sazRvarze mitanis Semdeg miiRebs marcxniv daxrili isris formas,
romlis qveda marjvena mxares gaCndeba plus niSani. am dros moxdeba
gamoyofili fragmentis kopireba.

monacemTa kopireba mezobeli ujredebidan SesaZlebelia Home menius Editing

instrumentebis jgufis Fill Rilakis Sesabamisi brZanebebiT: - zemodan

QqveviT, -marcxnidan marjvniv, - qvevidan zeviT da -

marjvnidan marcxniv.

kopirebis an gadatanis operaciis Semdeg sawyis diapazonze darCenili

moZravi wyvetili CarCos gasaqrobad davaWiroT <Esc> klaviSs.

Home menius Clipboard instrumentebis jgufis marjvena areSi moTavsebul

isarze mausis dawkapunebiT samuSao furclis marcxniv gaixsneba Clipboard fanjara
(sur. 4-3), sadac SesaZlebelia 24 sxvadasxva fragmentis damaxsovreba.
gamovyoT ujredi da Clipboard fanjaraSi saWiro fragmentze mausis dawkapunebiT
moxdeba am fragmentis kopireba. Paste All Rilakze mausis dawkapunebiT
moxdeba buferSi damaxsovrebuli yvela fragmentis erTdrouli kopireba im
mimdevrobiT, ra mimdevrobiTac moxdeba maTi damaxsovreba. Clear All Rilakze
mausis dawkapunebiT moxdeba buferis mTlianad gasufTaveba.

134
 sur. 4-3. fanjara Clipboard

formulis gadatana da kopireba. formulis ujredSi Caweris Semdeg

SeiZleba misi sxva ujredSi gadatana an kopireba zemoთaRwerili gadatanis da
kopirebis analoguri moqmedebebis SesrulebiT. gadatanis SemTxvevaSi formulaSi
gamoyenebuli misamarTebi (arc fardobiTi da arc absoluturi) axal adgilze ar
icvleba.
ზemoთaRniSnulis Tanaxmad, formulis kopirebisas fardobiTi misamarTebi
Seicvleba ise, rom formulis Semcveli ujredidan, mimarTvis ujredamde moZraobis
maT mier gansazRvruli marSruti ucvleli darCes, xolo absoluturi misamarTi ar
Seicvleba. im SemTxvevaSi, rodesac fardobiTi misamarTis mniSvneloba scildeba
furclis sazRvrebs, Sesabamisi mimarTvis adgilze formulaSi gamoCndeba
Setyobineba Secdomis Sesaxeb #REF!.
Tu mezobel ujredebSi unda miviRoT erTi da imave formuliT gamoTvlis Sedegi,
viyenebT formulaTa avtomaturi gavrcelebis operacias. amisaTvis formula

135
CavweroT pirveli ujredisaTvis da davafiqsiroT Sedegi. sur. 4-4-ze B3:B6 diapazonSi
Seyvanilia sawyisi monacemebi, xolo C3 – Seyvanilia formula =B3+3. amis Semdeg
gamovyoT C3 ujredi, miviyvanoT mausis maCvenebeli mis marjvena qveda kuTxeSi
moTavsebul Sav markerze ise, rom is Savi feris jvrad gadaiqces; mausis marcxena
Rilakidan xelis auReblad maCvenebeli gadavataroT Sesavseb ujredebze.
operandTa misamarTebis cvlileba ganxorcieldeba avtomaturad da ujredebi
Seivseba mocemuli formuliT gamoTvlis SedegebiT (sur. 4-5).

sur. 4-4. C3 ujredSi Seyvanili sur. 4-5.Amocemuli formuliT gamoTvlili

formula = B3+3 avtomaturad Sevsebuli ujredebi

bolo moqmedebis gauqmeba da gauqmebuli moqmedebis aRdgena.

bolo
moqmedebebis gauqmeba SeiZleba movaxdinoT swrafi wvdomis instrumentTa

panelis Undo - Rilakze daWeriT an <Ctrl>+<Z> klaviSTa kombinaciiT. am wesiT

Cven SegviZlia bolo 16 moqmedebis gauqmeba.
Excel-Si gaTvaliswinebulia gauqmebuli operaciebis aRdgena, romelic

SeiZleba SevasruloT swrafi wvdomis instrumentebis panelis Rilakze daWeriT

an <Ctrl>+<Y> klaviSTa kombinaciiT.

136
 4.7. ujredis komentari. monacemis moZebna da Secvla

ujredis komentari. Excel-Si nebismier jreds SeiZleba gavukeToT komentari –

axsna-ganmarteba ujredis SigTavsis Sesaxeb. amisaTvis gavaaqtiuroT saWiro
ujredi da Semdeg SevasruloT Review menius Comments instrumentebis jgufis New
Comment brZaneba (sur. 4-6). aqtiuri ujredis gverdiT gamoCndeba CarCoTi
SemosazRvruli are teqstis Casawerad. teqstis Sriftis, zomis, feris, stilis arCeva
SegviZlia Home menius Font instrumentebis jgufis brZanebebis saSualebiT.
komentaris teqstis akrebis Semdeg davawkapunoT furclis sxva ujredze an
davaWiroT xeli <Esc> klaviSs. komentariani ujredi kuTxeSi patara wiTeli
samkuTxediT moiniSneba. Tu mausis maCvenebels am ujredze movaTavsebT an
ujreds gavaaqtiurebT, komentaris teqsti maSinve gamoCndeba ujredis gverdiT .

sur. 4-6. Review menius Comments da Changes

instrumentebis jgufi

imisaTvis, rom yvela ujredis komentari erTdroulad (cal-calke) gamoCndes an

daimalos, unda SevasruloT Review menius Comments instrumentebis jgufis Show All
Commentts (Show/Hide Comments) brZaneba.
ujredze gakeTebuli komentaris gasauqmeblad gavaaqtiuroT saWiro ujredi da
SevasruloT menius Review menius Comments instrumentebis jgufis Delete brZaneba.

monacemis moZebna da Secvla. monacemis Zebnis mizniT gamoviyenoT

Home menius Editing instrumentebis jgufis Find & SelectFind ... brZaneba (sur. 4-7)
an gamoviyenoT <Ctrl>+<F> klaviSTa kombinacia; dialogis Find what velSi
SevitanoT saZebni monacemi; davaWiroT Find Next Rilaks (sur. 4-8). am Rilakze
yoveli Semdgomi daWera moZebnis cxrilSi sxva msgavs monacems. Tu gvsurs
Zebnis ganxorcieleba mTel cxrilSi, maSin davaWiroT Find All Rilaks.

137
 sur. 4-7. Find & Select brZanebebi

sur. 4-8. Find CanarTi

monacemis mosaZebnad da mis Sesacvlelad mivceT Home menius Editing

instrumentebis jgufis Find & SelectReplace ... brZaneba, an gamoviyenoT
<Ctrl>+<H> klaviSTa kombinacia da dialogis Find what velSi SevitanoT saZebni
monacemi, xolo Replace with velSi SevitanoT Semcvleli monacemi. Tu gvsurs yvela
saZebni monacemis Secvla, Semcvleli monacemiT davaWiroT Replace All (sur. 4-9).
Tu vcvliT mxolod zogierT monacems, jer davaWiroT Find Next Rilaks, Semdeg ki
yovel Sesacvlel monacemze davaWiroT Replace, xolo ucvlelad dasatovebel
monacemze Find Next Rilaks. davxuroT dialogi Close RilakiT.

138
 sur. 4-9. Replace CanarTi

Options CanarTis CarTvis Semdeg Tu Match entire cell contents alams CavrTavT,
monacemi moiZebneba mxolod im SemTxvevaSi, Tu is ujredis sruli Semcvelobaa,
xolo Match case almis CarTvis SemTxvevaSi ki monacemi iZebneba im
SemTxvevaSic, Tu is ujredis Semcvelobis nawilia. imave instrumentebis jgufis Find
& Select Go To ... brZanebiT an <Ctrl>+<G> klaviSTa kombinaciiT swrafad SeiZleba
gadavideT miTiTebuli cxrilis, misamarTis an saxelis mqone ujredze.

4.8. savarjiSoebi

1. გამოთვალეთ არითმეტიკული ოპერატორების გამოყენებით

2,57 ×73+102,5
345,67 – +233,89
876 – 43,1× 11,7
139
2. შეადგინეთ დოკუმენტი ტექსტური ოპერატორის გამოყენებით (&)

 A და B სვეტების უჯრედებში შეიყვანეთ საწყისი მონაცემები

 A B C D
1 მოწყობილ
ია ი
2 ელდარ მსხალაძე
3 ამირან შარაძე
4 თამაზ თელია
5 ჯონი ბაბილოძე

 C1 უჯრედში შეიყვანეთ ფორმულა , A1&” “&B1 რომელიც გააერთიანებს A1 და B1

უჯრედებში მოცემულ სიტყვებს ისე, რომ მათ შორის იყოს თავისუფალი ადგილი

 ააგეთ ფორმულათა მწკრივი C სვეტის დანარჩენი უჯრედებისთვის C5–მდე, ამ მოქმედების

შესასრულებლად გამოიყენეთ მონიშნული C1 უჯრედის მარჯვენა ქვედა კუთხეში
მოთავსებული მარკერი

 დაარეგულირეთ C სვეტის სიგანის ზომები ისე, რომ მასში მოთავსდეს გაერთიანებული

სიტყვები

 დამალეთ A და B სვეტები

3. გამოთვალეთ მათემატიკური და ტრიგონომეტრიული ფუნქციების გამოყენებით

 12 tg ( 1,1 π )
 2 sin ( 23 π)
 57 გრადუსიანი კუთხის ტანგენსი
 31 გრადუსიანი კუთხის სინუსი
 arctg (−7) კუთხის გრადუსული
 arcsin ⁡( 0,7) კუთხის გრადუსული ზომა
ზომა
 1,7 ln ( 7 )

 3 cos ( 25 π )  რიცხვი 17-ის ათობითი ლოგარითმი

 47 გრადუსიანი კუთხის კოსინუსი  log 5 107

−1,5
 arccos (−0,3 ) კუთხის გრადუსული  5e
ზომა

140
 |7,56 ∙2,37−291| გამოსახულების  რიცხვი 447-ის 26%
მოდული
 √ 367
 7-ის ფაქტორიალი
 √5 901

141
4. შეიყვანეთ Excel-ის სამუშაო ფურცელზე ქვემოთ მოცემული მონაცემები

1 2 3 4 5
30 -38 56 96 123
20 45 -64 97 49
40 23 73 73 144
60 19 117 -118 135
50 11 82 103 -143

 იპოვეთ PRODUCT ფუნქციის გამოყენებით მასივის პირველ სტრიქონში მოთავსებული

რიცხვებისა და რიცხვ 2,9-ის ნამრავლი
 იპოვეთ SUMPRODUCT ფუნქციის გამოყენებით მასივის პირველი და მესამე სვეტებში
მოთავსებული რიცხვების ნამრავლის ჯამი

 იპოვეთ SUMIF ფუნქციის გამოყენებით მასივის იმ რიცხვების ჯამი, რომლებიც მეტია ან ტოლია
60-ზე
 იპოვეთ Count Numbers ფუნქციის გამოყენებით მასივში მოთავსებული რიცხვების რაოდენობა
 იპოვეთ Max ფუნქციის გამოყენებით მასივის უდიდესი რიცხვი

 იპოვეთ Min ფუნქციის გამოყენებით მასივის უმცირესი რიცხვი

 იპოვეთ Sum ფუნქციის გამოყენებით მეორე და მეოთხე სტრიქონებში მოთავსებული რიცხვების

ჯამი

Tavi V. MMICROSOFT EXCEL 2010

5.1. finansuri funqciebi

 instrumentebis jgufSi Function Library (sur. 4-1) Financial Rilakis qvemoT mimarTul
isarze dawkapunebiT ekranze gaixsneba fanjara, sadac CamonaTvalSi gveqneba
finansuri funqciebi. ganvixiloT zogierTi maTgani:
funqcia PMT - gamoTvlis mocemul vadaSi gadasaxdeli Tanxis odenobas. gadaxdis
Sesruleba xdeba yoveli sagadaსაxაdo periodisTvis da ar icvleba sesxis arsebobis
ganmavlobaSi.
misi sintaqsia:
PMT(Rate; Nper; Pv; Fv; Type), sadac:
Rate _ procenti – saprocento ganakveTi n-periodSi.
magaliTad, Tu aiReT saavtomobilo sesxi yovelwliuri 10%
saprocento ganakveTiT da akeTebT yovelTviur Senatans, Tqveni
saprocento ganakveTi TveSi iqneba – 10/12 an 0, 83;
Nper – gadaxdis periodis saerTo raodenoba wlebis mixedviT.
magaliTad, Tu iRebT saavtomobilo oTx wlian sesxs da
akeTebT yovelTviur gadaxdebs, Tqven sesxs aqvs 4*12 (anu 48)
periodi;
Pv - kreditiT gamotanili sesxis odenoba;
Fv – Tanxa, romelic dagrovdeba bankSi Setanil anabarze vadis amowurvis
bolosTvis; Tu is gamotovebulia es niSnavs, rom is 0-is tolia.
Type – aris ricxvi, 0 (nuli) an 1 da miuTiTebs gadaxdis (Senatanis)
valdebulebaze (rodis unda moxdes gadaxda). 0 an misi gamotovebis SemTxvevaSi
gadaxda moxdeba periodis bolos, 1 – periodis dasawyisSi.
magaliTi
davuSvaT, gamogvaqvs krediti – sesxi 45 000 dolaris odenobiT yovelwliuri
12%-iani saprocento ganakveTiT. es Tanxa unda daifaros 5 wlis ganmavlobaSi.
gamovTvaloT yovelTviuri da mTliani gadasaxdeli Tanxis odenoba da sakomisio.
Excel-is samuSao furcelze SeviyvanoT sawyisi monacemebi qvemoT mocemuli
nimuSis mixedviT.

yovelTviuri gadaxdebis gamosaTvlelad B9 ujredSi SevitanoT formula. formulaSi

niSani `-~ niSnavs Tanxis gacemas
=PMT(B4/12;B5*12;-B6).
mTliani gadaxdebis gamosaTvlelad B10 ujredSi SeviyvanoT formula
143
 =B9*B5*12.
sakomisios gamosaTvlelad B11 ujredSi SeviyvanoT formula
=B10-B6.
fuladformatiani ujredebi B6, B9, B10 da B11 davaformatoT, rogorc $English (U.S.)

5.2. TariRisa da drois funqciebi

TariRisa da drois Cawera ujredSi SeiZleba Excel-Si arsebuli specialuri funqciebis

gareSec. TariRis Casawerad gamoiyeneba ` / ~ simbolo, xolo drois Casawerad ori
wertili. am stiliT Caweril monacemebs Excel-i amoicnobs da mianiWebs Sesabamis
formatebs. mimdinare TariRis ujredSi Casawerad gamoiyeneba klaviSebis
<Ctrl>+<;> kombinacia, xolo drois Casawerad klaviSebis <Ctrl>+<Shif>+<:>
kombinacia. erTsa da imave ujredSi TariRisa da drois Setanis SemTxvevaSi isini
erTmaneTisagan intervaliT unda gamovyoT. Excel-Si SeiZleba gamoyenebul iqnაs
TariRebi 1900 wlis 1 ianvridan 2099 wlis 31 dekembris CaTvliT. TariRi da dro
naCvenebia ricxvebiT, amitom maTze SeiZleba ariTmetikuli operaciebis Catareba.
magaliTebi:

I. 1995 wlis 15 Tebervlidan win gadaiTvalos 57 dRe. saWiroa SevasruloT Semdegi

moqmedebebi:
1) A1 ujredSi SeviyvanoT 15/2/95
2) A2 ujredSi SeviyvanoT formula = A1+57
3) davaWiroT Enter klaviSs
4) A2 ujredSi miviRebT 13.04.1995

II. gamoTvaleT Tqveni asaki dReebis mixedviT. saWiroa SevasruloT Semdegi

moqmedebebi:
1) A14 ujredSi SeitaneT Tqveni dabadebis dRe, Tve da weli
2) A15 ujredSi <Ctrl>+<;> klaviSTa kombinaciiT SeitaneT mimdinare TariRi
3) A16 ujredSi SeitaneT formula = A15-A14+1
4) daaWireT Enter klaviSs da A16 ujredSi miiRebT Tqvens asaks dReebis mixedviT

III. gamovTvaloT drois Sualedi 8 saaTsa 10 wuTidan 11 saaTsa da 25 wuTamde. saWiroa

SevasruloT Semdegi moqmedebebi:
1) C1 ujredSi SeviyvanoT 11:25
2) C2 ujredSi SeviyvanoT 8:10
3) C3 ujredSi SeviyvanoT formula =C1-C2
4) davaWiroT Enter klaviSs
5) C3 ujredSi miviRebT 3:15

144
 instrumentebis jgufSi Function Library (sur. 4-1) Date & Time Rilakis qvemoT
mimarTul isarze dawkapunebiT ekranze gaixsneba fanjara, sadac CamonaTvalSi
gveqneba TariRisa da drois funqciebi. ganvixiloT zogierTi maTgani:
TariRis funqcia DATE
misi sintaqsia:
DATE(year; month; day), sadac:
year – wlis argumenti SesaZloa iyos erTi – oTxniSna ricxvi.
month – aris ricxvi, romelic Tves warmoadgens. Tu igi 12-ze metia, maSin
mocemuli wlis pirveli Tvidan gadaTvlis miTiTebuli Tveebis raodenobas da gadava
momdevno wlis Tveebze. magaliTad, DATE(2008; 14; 2) miiRebs TariRs 2009 wlis 2
Tebervals.
day - aris Tvis ricxvi. Tu ricxvi metia, vidre dReebis raodenoba garkveul TveSi,
am ricxvs amatebs Tvis pirvel ricxvs da gadadis momdevno Tvis ricxvebze.
magaliTad, DATE(2008; 1; 35) aniWebs rigiT nomers, rac warmoadgens 2008 wlis 4
Tebervals.
Excel-i inaxavs TariRebs, rogorc rigiTi nomrebis Tanmimdevrobas, am saxiT isini
SesaZlebelia gamoyenebul iqnan gamoTvlebSi. gulisxmobis priნcipiT, 1900 wlis 1
ianvris rigiT nomers warmoadgens 1, maSin 2008 wlis 1 ianvris saregistracio-rigiTi
nomeri iqneba 39448, radgan 39448 aris dReTa raodenoba 1900 wlis 1 ianvridan
mocemul TariRamde.
magaliTi

aRsaniSnavia is, rom ricxvis, rogorc saregistracio-rigiTi nomris naxvis mizniT

moniSneT ujredi da daawkapuneT Home menius Number instrumentebis jgufis Number
Format CamoSlad velSi General punqtze.
funqcia WEEKDAY - Sedegi aris TariRis Sesabamisi kviris dRe. DdRe mocemulia mTeli
ricxvis saxiT 1-dan 7-mde diapazonSi.
misi sintaqsia:
WEEKDAY(serial_ number; return_ type), sadac
serial_ number - warmoadgens saZiebeli dRis TariRs. TariRebi Seyvanili unda iyos
DATE funqciis gamoyenebiT an mimarTviT TariRis Semcvel ujredze.
return_ type – aris tipi, romelic Rebulobs mniSvnelobas 1, 2 an 3, gulisxmobis
principiT igi 1-is tolia.
1 an gamotovebuli ricxvi aris - nomeri 1-dan (kvira) 7-mde (SabaTi)
2 - aris nomeri 1-dan (orSabaTi) 7-mde (kvira)
3 - aris nomeri 0-dan (orSabaTi) 6-mde (kvira)
145
 magaliTi

funqcia TODAY - Sedegad miiReba mimdinare TariRi.

misi sintaqsia:
TODAY()
Ffunqcia TODAY-s argumenti ar gaaCnia. im ujredSi, romelSic es funqcia
Caiwereba, gamoCndeba DATE formatiT gamosaxuli mimdinare TariRi. saregistracio-
rigiTi nomris naxvis mizniT moniSneT ujredi da daawkapuneT Home menius Number
instrumentebis jgufis Number Format CamoSlad velSi General punqtze.
funqcia NOW - Sedegad miiReba mimdinare TariRi da dro.
misi sintaqsia:
NOW()
Aam funqcias argumenti ar gaaCnia.
funqcia NETWORKDAYS - gamoiTvlis samuSao dReebis raodenobas sawyissa da bolo
TariRebs Soris SualedSi.
misi sintaqsia:
NETWORKDAYS(Start_date; End_date; Holidaus), sadac:
Start_date – sawyisi TariRi
End_date – bolo TariRi
Holidaus – dResaსwaulebi, romlis miTiTeba ar aris savaldebulo
magaliTi

drois funqcia TIME - Sedegad miiReba dro 0:00:00-dan (12:00:00 AM) 23:59:59-mde (11:59:59
PM).
misi sintaqsia:
TIME(hour; minute; second), sadac:
hour – aris saaTis maCvenebeli. Nnebismieri mniSvneloba meti 23-ze iqneba
gayofili 24-ze da naSTi ganixileba, rogorc saaTis mniSvneloba.
magaliTi
TIME(27;0;0)=TIME(3;0;0) aris 3:00 AM
Minute – aris wuTebis maCvenebeli. Nnebismieri mniSvneloba meti 59-ze
iqneba gardaqmnili saaTebad da wuTebad.
magaliTebi:
TIME(0;750;0)=TIME(12;30;0) aris 12:30 RM
TIME(1;63;11)=TIME(2;03;11) Aaris 2:03:11 AM

146
 Second – aris wamebis maCvenebeli. Nnebismieri mniSvneloba meti 59-ze
iqneba gardaqmnili saaTebad, wuTebad da wamebad.
magaliTebi:
TIME(0;0;2000)=TIME(0;33;22) aris 12:30:20 AM
TIME(13;59;67)=TIME(2;00;07) aris 2:00:07 RM

5.3. ofisis xarji

შევადგინოთ ცხრილი, რომელიც ასახავს ფირმის მიერ გაწეულ ოფისის ხარჯს.

ხარჯთაღრიცხვის პერიოდი განისაზღვროს ორი კვარტლის ხანგრძლივობით. ჩვენს შემთხვევაში
ოფისის ხარჯი შედგება ოფისის საფასურისაგან, ხელფასზე და ინვენტარზე დახარჯული
თანხსაგან.
ცხრილში ავტომატურად უნდა ითვლებოდეს ფირმის მთლიანი ხარჯი ცალკეული თვეების
მიხედვით. გარდა ამისა, გამოვთვალოთ ფირმის კვარტალური ხარჯები და მთლიანი ხარჯი (ორი
კვარტლის ჯამი) თითოეული კატეგორიისა (ქირა, ხელფასი, ინვენტარი). ცხრილი ჩავსვათ ჩარჩოში,
შევარჩიოთ ტექსტის ფონის ფერი, უჯრედს შიგნით განლაგება, შრიფტის ზომა და სტილი.
პროგრამა EExcel-ში შევადგინოთ ისე, რომ საანგარიშო ცხრილში ახალი საწყისი მონაცემების
ჩაწერის დროს ავტომატურად ხდებოდეს საბოლოო შედეგების განახლება.

 A1 უჯრედში შევიყვანოთ ტექსტი „ფირმა X“ და განვათავსოთ იგი ცხრილის სიგანის ცენტრში

Merge & Center ღილაკის საშუალებით (სურ. 5.1)

sur. 5-1. ოფისის ხარჯი

 ანალოგიურად განვათავსოთ ცხრილის სიგანის ცენტრში A2 უჯრედში ტექსტი „ოფისის ხარჯი“

 პირველი სვეტის სათანადო უჯრედებში შევიტანოთ თვეების, კვარტლების დასახელებები და

ტექსტი სულ

 ცხრილის სვეტების სათაურები შევიტანოთ მეოთხე სტრიქონში

147
  B5:D7 და B9:D11 დიაპაზონებში ჩავწეროთ საწყისი მონაცემები

 გამოვთვალოთ ფირმის მიერ გაწეული მთლიანი ხარჯი ცალკეული თვეების მიხედვით, რისთვისაც
E5 უჯრედში შეიყვანეთ ფორმულა SUM(B5:D5) და ავაგოთ ფორმულათა მწკრივი E13 უჯრედამდე. ამ
მოქმედების შესასრულებლად გამოვიყენოთ მონიშნული E5 უჯრედის მარჯვენა ქვედა კუთხეში
მოთავსებული მარკერი

 გამოვთვალოთ ფირმის მიერ I კვარტალში გაწეული მთლიანი ხარჯი თითოეული კატეგორიისა

(ქირა, ხელფასი, ინვენტარი), რისთვისაც B8 უჯრედში შეიყვანეთ ფორმულა SUM(B5:B7), და ააგეთ
ფორმულათა მწკრივი D8 უჯრედამდე

 გამოვთვალოთ ფირმის მიერ II კვარტალში გაწეული მთლიანი ხარჯი თითოეული კატეგორიისა

(ქირა, ხელფასი, ინვენტარი), რისთვისაც B12 უჯრედში შევიყვანოთ ფორმულა SUM(B9:B11) და
ავაგოთ ფორმულათა მწკრივი D12 უჯრედამდე

 გამვოთვალოთ ფირმის მიერ ორივე კვარტალში გაწეული მთლიანი ხარჯი თითოეული

კატეგორიისა (ქირა, ხელფასი, ინვენტარი), რისთვისაც B13 უჯრედში შეიყვანეთ ფორმულა
SUM(B8;B12) და ავაგოთ ფორმულათა მწკრივი D13 უჯრედამდე

 დავარეგულიროთ სტრიქონების სიმაღლე და სვეტების სიგანე, სხვადასხვა ტექსტის ზომა, უჯრედს

შიგნით განთავსება და შრიფტის სტილი

 შევარჩიოთ ხაზის სტილი და ფერი და A4:F13 უჯრედთა დიაპაზონი ჩავსვათ All Borders ტიპის
ჩარჩოში

 შევარჩიოთ უჯრედების ფონისა და ტექსტის ფერი, რითაც დასრულდება ცხრილის გაფორმება

5.4. xelfasis angariSi

განვიხილოთ ხელფასის გამარტივებული მოდელი. შევადგინოთ ცხრილი, რომელშიც პირობითად

მოცემული იქნება რაიმე ორგანიზაციის თანამშრომელთა სია, ხელფასის მითითებით თითოეული
თანამშრომლისთვის. პროგრამა EExcel გამოვიყენოთ თითოეული თანამშრომლის ხელფასის, დასარიცხი
თანხის და ხელზე გასაცემი თანხის ავტომატურად გამოსააგარიშებლად . ცხრილის ბოლოს
გამოვთვალოთ ხელფასის ჯამი, საშუალო, მაქსიმალური და მინიმალური ხელფასი
ხელფასის დარიცხვის სიდიდე განისაზღვროს ხელფასის 20%–ის ოდენობით. ცხრილი
ჩავსვათ ჩარჩოში, შევარჩიოთ ტექსტის ფონის ფერი, უჯრედს შიგნით განლაგება, შრიფტის ზომა და
სტილი.
პროგრამა EExcel-ში შევადგენოთ ისე, რომ საანგარიშო ცხრილში ახალი საწყისი მონაცემების
ჩაწერის დროს ავტომატურად ხდებოდეს საბოლოო შედეგების განახლება.

 A1 უჯრედში შევიყვანოთ ტექსტი „ხელფასი“ და განვათავსოთ იგი ცხრილის სიგანის ცენტრში

Merge & Center ღილაკის საშუალებით (სურ. 5.2)
148
 sur. 5-2. ხელფასის ანგარიში

 ცხრილის სვეტების სათაურები შევიტანოთ მეორე სტრიქონში

 A3 უჯრედიდან ავაგოთ მწკრივი 1–დან 10–მდე

 მეორე სვეტის სათანადო უჯრედებში შევიტანოთ სახელები და გვარები, ხოლო მესამე სვეტის
უჯრედებში – ხელფასის მონაცემები

 B14:B17 დიაპაზონის უჯრედებში შევიყვანოთ ტექსტები სურ. 5–3–ზე მოცემული ნიმუშის

მიხედვით

 D3 უჯრედში შევიყვანოთ ფორმულა =C3*20%, რომელიც გამოთვლის ხელფასიდან დარიცხვის

სიდიდეს და ავაგოთ ფორმულათა მწკრივი D სვეტის დანარჩენი უჯრედებისთვის D12 უჯრედამდე

 E3 უჯრედში შევიყვანოთ ფორმულა =C3–D3, რომელიც გამოთვლის ხელზე გასაცემი თანხის

სიდიდეს და ავაგოთ ფორმულათა მწკრივი E სვეტის დანარჩენი უჯრედებისთვის E12
უჯრედამდე

 C14 უჯრედში გამოვთვალოთ ხელფასის ჯამი =(C3:C12) ფორმულით

 C15 უჯრედში გამოვთვალოთ საშუალო ხელფასი =(C3:C12) ფორმულით

 C16 უჯრედში გამოვთვალოთ მაქსიმალური ხელფასი =Max(C3:C12) ფორმულით

 C17 უჯრედში გამოვთვალოთ მინიმალური ხელფასი =Min(C3:C12) ფორმულით

 დავარეგულიროთ სტრიქონების სიმაღლე და სვეტების სიგანე, სხვადასხვა ტექსტის ზომა, უჯრედს

შიგნით განთავსება და შრიფტის სტილი

 შევარჩიოთ ხაზის სტილი და ფერი და A2:F12 უჯრედთა დიაპაზონი ჩავსვათ All Borders ტიპის
ჩარჩოში

 შევარჩიოთ უჯრედების ფონისა და ტექსტის ფერი, რითაც დასრულდება ცხრილის გაფორმება

149
 5.5. produqciis realizacia

შევადგინოთ ცხრილი, რომელშიც მოცემული იქნება კომპიუტერული ტექნიკის

ჩამონათვალი, თითოეული მათგანის შესასყიდი და სარეალიზაციო ფასები, რეალიზებული
პროდუქციის რაოდენობა, მთლიანი შემოსავალი, მოგება ერთეულზე და მთლიანი მოგება ,
აგრეთვე თითოეული სახეობის ტექნიკის რეალიზაციიდან მიღებული მოგების პროცენტული
წილი მთელ მოგებაში. მთლიანი შემოსავალი და მთლიანი მოგება დავაჯამოთ. ცხრილი ჩავსვათ
ჩარჩოში, შევარჩიოთ ტექსტის ფონის ფერი, უჯრედს შიგნით განლაგება, შრიფტის ზომა და სტილი.
პროგრამა EExcel-ში შევადგენოთ ისე, რომ საანგარიშო ცხრილში ახალი საწყისი მონაცემების
ჩაწერის დროს ავტომატურად ხდებოდეს საბოლოო შედეგების განახლება.

 ტექსტები შეყვანილი A1, A2 და A3 უჯრედში განვათავსოთ A:I სვეტების ცენტრში Merge & Center
ღილაკის საშუალებით (სურ. 5.3)

sur. 5-3. პროდუქციის რეალიზცია

 ცხრილის სვეტების სათაურები შევიტანოთ მეოთხე სტრიქონში და A4:I 4 დიაპაზონის უჯრედების

შიგნით ტექსტის გადასატანად გამოვიყენოთ ბრძანება Wrap Text

 A5 უჯრედიდან ავაგოთ მწკრივი 1–დან 6–მდე

 მეორე სვეტის სათანადო უჯრედებში შევიტანოთ კომპიუტერული ტექნიკის დასახელებები და
ტექსტი სულ; მესამე და მეოთხე სვეტის უჯრედებში შევიტანოთ მათი შესასყიდი და
სარეალიზაციო ფასები, ხოლო მეოთხე სვეტის უჯრედებში – რეალიზებული პროდუქციის
რაოდენობის შესაბამისი მონაცემები

 ერთეულზე მოგების საანგარიშოდ F5 უჯრედში შევიყვანოთ ფორმულა =D5–C5 და ავაგოთ

ფორმულათა მწკრივი F10 უჯრედამდე

 მთლიანი შემოსავლის საანგარიშოდ G5 უჯრედში შევიყვანოთ ფორმულა =D5*E5 და ავაგოთ

ფორმულათა მწკრივი G10 უჯრედამდე

150
  მთლიანი მოგების საანგარიშოდ H5 უჯრედში შევიყვანოთ ფორმულა =E5*F5 და ავაგოთ
ფორმულათა მწკრივი H10 უჯრედამდე

 მთლიანი შემოსავლის და მოგების დასაჯამებლად G11 და H11 უჯრედებში შევიტნოთ შესაბამისად

=SUM(G5:G10) და =(H5: H10) ფორმულები

 თითოეული სახეობის პროდუქციისათვის მოგების წილის დასათვლელად I5 უჯრედში შევიყვანოთ

ფორმულა H5/$H$11 და ავაგოთ ფორმულათა მწკრივი I10 უჯრედამდე

 I5:I10 უჯრედებს მივანიჭოთ პროცენტული ფორმატი ათწილად ნაწილში ერთი ციფრის სიზუსტით

 დავარეგულიროთ სტრიქონების სიმაღლე და სვეტების სიგანე, სხვადასხვა ტექსტის ზომა, უჯრედს

შიგნით განთავსება და შრიფტის სტილი

 შევარჩიოთ ხაზის სტილი და ფერი და A4:I11 უჯრედთა დიაპაზონი ჩავსვათ All Borders ტიპის
ჩარჩოში

 შევარჩიოთ უჯრედების ფონისა და ტექსტის ფერი, რითაც დასრულდება ცხრილის გაფორმება

5.6. laris kursi dolarTan mimarTebaSi

შევადგინოთ ცხრილი, რომელშიც მოცემული იქნება პროდუქციის ჩამონათვალი და მათი ფასები

დოლარში. ცხრილში უნდა შევიყვანოთ დოლარიდან ლარში გადასაყვანი ფორმულა , ისე , რომ
დოლარის კურსის ცვლილებასთან ერთად ავტომატურად იცვლებოდეს პროდუქციის ფასები ლარში .
ცხრილში შევიყვანოთ დღევანდელი თარიღი. ცხრილი ჩავსვათ ჩარჩოში, შევარჩიოთ ტექსტის ფონის
ფერი, უჯრედს შიგნით განლაგება, შრიფტის ზომა და სტილი

sur. 5-4. ლარის კურსი დოლართან მიმართებაში

 ტექსტი „დოლარის კურსი“ მოვათავსოთ A:B სვეტების ცენტრში Merge & Center ღილაკის
საშუალებით (სურ. 5–4)

 C1 უჯრედში შევიტანოთ დოლარის დღევანდელი კურსი

 D1 უჯრედში შევიტანოთ დღევანდელი თარიღი =TODAY() ფუნქციის გამოყენებით

151
  ცხრილის სვეტების სათაურები შევიტანოთ მეორე სტრიქონში და A2: D2 დიაპაზონის უჯრედების
შიგნით ტექსტის გადასატანად გამოვიყენოთ ბრძანება Wrap Text

 A3 უჯრედიდან ავაგოთ მწკრივი 1–დან 6–მდე

 მეორე სვეტის სათანადო უჯრედებში შევიტანოთ პროდუქციის დასახელებები, ხოლო მესამე

სვეტის უჯრედებში შევიტანოთ მათი ფასები დოლარში

 D3 უჯრედში შევიყვანოთ დოლარიდან ლარში გადასაყვანი ფორმულა =C3*$C$1 და ავაგოთ

ფორმულათა მწკრივი D8 უჯრედამდე

 C სვეტში მოცემული მონაცემები დავაფორმატოთ, როგორც დოლარის ფორმატი, ხოლო D

სვეტში მოცემული მონაცემები კი – ლარის ფორმატით

 დავარეგულიროთ სტრიქონების სიმაღლე და სვეტების სიგანე, სხვადასხვა ტექსტის ზომა, უჯრედს

შიგნით განთავსება და შრიფტის სტილი

 შევარჩიოთ ხაზის სტილი და ფერი და A2:D8 უჯრედთა დიაპაზონი ჩავსვათ All Borders ტიპის
ჩარჩოში

 შევარჩიოთ უჯრედების ფონისა და ტექსტის ფერი, რითაც დასრულდება ცხრილის გაფორმება

5.7. savarjiSoebi

1. სესხის ანგარიში
 Excel-ის სამუშაო ფურცლის სათანადო უჯრედებში შეიყვანეთ ქვემოთ მოცემული მონაცემები

 B9 უჯრედში იპოვეთ ყოველთვიურად გადასხდელი თანხა

 B10 უჯრედში იპოვეთ მთლიანი გადასახდელი თანხა

152
  B1 უჯრედში საკომისიო

 ფულადფორმატიანი უჯრედები დააფორმატეთ, როგორც $English (U.S.)

2. გამოთვლები თარიღზე და დროზე

 ჩაწერეთ უჯრედში თარიღი 2011 წლის 14 თებერვალი DATA ფუნქციის გამოყენებით

 ჩაწერეთ უჯრედში მიმდინარე თარიღი TODAY ფუნქციის გამოყენებით
 ჩაწერეთ უჯრედში მიმდინარე თარიღი კლავიატურის საშუალებით
 ჩაწერეთ უჯრედში თარიღი 2012 წლის 15 მარტი კლავიატურის საშუალებით
 ჩაწერეთ უჯრედში დრო 11 სთ 44 წთ და 37 წამი TIME ფუნქციის გამოყენებით
 ჩაწერეთ უჯრედში მიმდინარე დრო კლავიატურის საშუალებით
 ჩაწერეთ უჯრედში დრო 11 სთ 44 წთ და 37 წამი კლავიატურის საშუალებით
 ჩაწერეთ უჯრედში მიმდინარე თარიღი და დრო NOW ფუნქციის გამოყენებით
 ჩაწერეთ უჯრედში მიმდინარე თარიღი და დრო კლავიატურის საშუალებით
 2001 wlis 12 მარტიდან წინ გადაითვალოს 57 დღე
 2000 wlis 11 იანვრიდან უკან გადაითვალოს 69 დღე
 რამდენი დღე გავიდა 2011 წლის 14 თებერვლიდან 2012 წლის 15 მარტამდე
 გამოთვალეთ დროის შუალედი 8 საათსა 10 წუთიდან 11 საათსა და 25 წუთამდე
 WEEKDAY ფუნქციის გამოყენებით იპოვეთ კვირის რომელი დღე იყო 1993 წლის 3 სექტემბერი, თუ
კვირა იწყება ორშაბათით

 NETWORKDAYS ფუნქციის გამოყენებით გამოთვალეთ სამუშაო დღეების რაოდენობა

(დღესასწაულების გარეშე) 2011 წლის 14 დეკემბრიდან 2012 წლის 15 მარტამდე

2. ოფისის ხარჯი
 Excel-ის სამუშაო ფურცლის სათანადო უჯრედებში შეიყვანეთ ქვემოთ მოცემული მონაცემები

A B C D E
1 ოფისის ხარჯი
ხელფას ინვენტარ ჯამ
2 თვე ქირა
ი ი ი
3 ივლისი 700 6000 3559
4 აგვისტო 700 6500 2599
5 სექტემბერი 700 7000
III
6
კვარტალი
7 ოქტომბერი 700 7000 856
8 ნოემბერი 700 7000
9 დეკემბერი 700 7000 1115
1 IV
0 კვარტალი
1
სულ
1

153
  ნიმუშის მიხედვით დაარეგულირეთ სვეტების სიგანე, სხვადასხვა ტექსტის ზომა, უჯრედს შიგნით
განთავსება და შრიფტის სტილი

 ნიმუშის მიხედვით შეარჩიეთ უჯრედების ფონისა და ტექსტის ფერი

 შეარჩიეთ ხაზის სტილი და ფერი და A2:E11 უჯრედთა დიაპაზონი ჩასვით All Borders ტიპის
ჩარჩოში

 SUM ფუნქციის გამოყენებით გამოთვალეთ ოფისის მთლიანი ხარჯი ცალკეული თვეების მიხედვით

 SUM ფუნქციის გამოყენებით გამოთვალეთ I კვარტალში ოფისის მთლიანი ხარჯი თითოეული

კატეგორიისა (ქირა, ხელფასი, ინვენტარი)

 SUM ფუნქციის გამოყენებით გამოთვალეთ II კვარტალში ოფისის მთლიანი ხარჯი თითოეული

კატეგორიისა (ქირა, ხელფასი, ინვენტარი)

 SUM ფუნქციის გამოყენებით გამოთვალეთ ორივე კვარტალში გაწეული მთლიანი ხარჯი

თითოეული კატეგორიისა (ქირა, ხელფასი, ინვენტარი)

3. ხელფასის ანგარიში
 Excel-ის სამუშაო ფურცლის სათანადო უჯრედებში შეიყვანეთ ქვემოთ მოცემული მონაცემები

A B C D E F G
1 ხელფასი
2 ხელფას პრემი ჯამ დარიცხვ ხელზ
№ გვარი სახელი
ი ა ი ა ე
3 1 გივი ბაგრატიშვილი 1200 600
4 2 იოსებ ბლიაძე 1100 550
5 3 გიორგი გოცირიძე 950 475
6 4 გივი გურიელიძე 850 425
7 5 გიორგი ებანოიძე 900 450
8 6 ნანა კაველაშვილი 1300 650
9 7 ლევანი კანკავა 1100 550
10 8 ჯაბა კანკავა 1050 525
11 9 თამაზ ლორთქიფანიძე 1600 800
12 სულ

 ნიმუშის მიხედვით დაარეგულირეთ სტრიქონების სიმაღლე და სვეტების სიგანე, სხვადასხვა

ტექსტის ზომა, უჯრედს შიგნით განთავსება და შრიფტის სტილი

 ნიმუშის მიხედვით შეარჩიეთ უჯრედების ფონისა და ტექსტის ფერი

 შეარჩიეთ ხაზის სტილი და ფერი და A2:G12 უჯრედთა დიაპაზონი ჩასვით All Borders ტიპის
ჩარჩოში

 E სვეტის სათანადო უჯრედებში ფორმულის გამოყენებით გამოთვალეთ ხელფასის და პრემიის

ჯამი

 F სვეტის სათანადო უჯრედებში ფორმულის გამოყენებით გამოთვალეთ დასარიცხი თანხის

სიდიდე, თუ დარიცხვის სიდიდე შეადგენს ხელფასის და პრემიის ჯამის 25%–ს

 G სვეტის სათანადო უჯრედებში გამოთვალეთ ფორმულის გამოყენებით ხელზე გასაცემი თანხის

სიდიდე
154
  ცხრილის ბოლოს დაამატეთ ჯამური სტრიქონი (სულ), რომლის უჯრედებშიც SUM ფუნქციის
გამოყენებით გამოთვალეთ რიცხობრივი მონაცემების შემცველი შესაბამისი სვეტების ჯამი

5. პროდუქციის რეალიზაცია

 Excel-ის სამუშაო ფურცლის სათანადო უჯრედებში შეიყვანეთ ქვემოთ მოცემული მონაცემები

 ნიმუშის მიხედვით დაარეგულირეთ სტრიქონების სიმაღლე და სვეტების სიგანე, სხვადასხვა

ტექსტის ზომა, უჯრედს შიგნით განთავსება და შრიფტის სტილი

 ნიმუშის მიხედვით შეარჩიეთ უჯრედების ფონისა და ტექსტის ფერი

 შეარჩიეთ ხაზის სტილი და ფერი და A3:H9 უჯრედთა დიაპაზონი ჩასვით All Borders ტიპის
ჩარჩოში

 F სვეტის სათანადო უჯრედებში ფორმულის გამოყენებით გამოთვალეთ მოგება ერთეულ

პროდუქციაზე

 G სათანადო უჯრედებში ფორმულის გამოყენებით გამოთვალეთ მთლიანი მოგება

 G9 უჯრედში ფორმულის გამოყენებით გამოთვალეთ მთლიანი მოგების ჯამი

 H სვეტის სათანადო უჯრედებში ფორმულის გამოყენებით გამოთვალეთ თითოეული სახეობის

პროდუქციისათვის მოგების წილი მთლიან მოგებაში

 H4:H8 უჯრედებს მიანიჭეთ პროცენტული ფორმატი, ათწილად ნაწილში ერთი ციფრის სიზუსტით

6. დოლარის კურსი ლართან მიმართებაში

 Excel-ის სამუშაო ფურცლის სათანადო უჯრედებში შეიყვანეთ ქვემოთ მოცემული მონაცემები

ნიმუშის მიხედვით დაარეგულირეთ სტრიქონების სიმაღლე და სვეტების სიგანე, სხვადასხვა
ტექსტის ზომა, უჯრედს შიგნით განთავსება და შრიფტის სტილი

 შეარჩიეთ ხაზის სტილი და ფერი და A2:D8 უჯრედთა დიაპაზონი ჩასვით All Borders ტიპის
ჩარჩოში

 შეარჩიეთ უჯრედების ფონისა და ტექსტის ფერი

155
 C1 უჯრედში შეიტანეთ დოლარის დღევანდელი კურსი

 TODAY() ფუნქციის გამოყენებით D1 უჯრედში შეიტანეთ დღევანდელი თარიღი

 D სვეტის სათანადო უჯრედებში შეიყვანეთ დოლარიდან ლარში გადასაყვანი ფორმულა

 C სვეტში მოცემული მონაცემები დავაფორმატოთ, როგორც დოლარის ფორმატი, ხოლო D

სვეტში მოცემული მონაცემები კი – ლარის ფორმატით

Tavi VI. MMICROSOFT EXCEL 2010

6.1. funqciis grafikebis ageba

ganvixiloT funqciis grafikis agebis procedura Semdegi magaliTisTvis

2
y=cos ( π x ) , roca x ∈ [ 0, 1 ] .

funqciis grafikis asagebad aucilebelia Tavdapirvelad avagoT misi

mniSvnelobebis cxrili argumentis sxvadasxva mniSvnelobebisaTvis, amasTan
argumenti icvleba fiqsirebuli bijiT. bijis mniSvneloba unda SeirCes iseTi, rom
funqciis mniSvnelobebis cxrili asaxavdes mis moqmedebas tabulaciis intervalze.
Cven SemTxvevaSi CavTvaloT, rom argumentis cvlilebis biji h=0,1. aucilebelia

156
 vipovoT: y(0), y(0,1), y(0,2) , . . . , y(1). am mizniT A1:A11 ujredTa diapazonSi SeviyvanoT
x cvladis Semdegi mniSvnelobebi: 0, 0,1 0,2, . . . , 1.
aRvniSnoT, rom Cvens mier SerCeuli argumentis mniSvnelobebi Seadgenen
ariTmetikul progresias. Excel-Si ariTmetikuli progresiis wevrebiT ujredebis Sevseba
SesaZlebelia ori xerxiT.
pirveli xerxi. A1 da A2 ujredebSi Segvyavs ariTmetikuli progresiis pirveli da
meore wevrebi. gamovyoT es ujredebi da davayenoT mausis maCvenebeli
gamoyofili ujredebis Sevsebis markerze (sur. 6-1) da misi qvemoT gadaadgilebiT,
vagebT saWiro sigrZis ricxvTa mwkrivs (sur. 6-2).

sur. 6-1. mausis maCvenebeli sur. 6-2. ricxvTa mwkrivis ageba

Sevsebis markeriT Sevsebis markeriT

meore xerxi. A1 ujredSi Segvyavs ariTmetikuli progresis pirveli wevri.

gamovyoT A1 ujredi da amovirCioT Home menius Editing instrumentebis jgufis

FillSeries … brZaneba. gaixsneba Series dialoguri fanjara, romelic SevavsoT suraT 6-
3-ze mocemuli nimuSis mixedviT

sur. 6-3. dialoguri fanjara Series

B1 ujredSi SeviyvanoT formula (sur. 6-4)
¿ cos( PI ()∗A 1)2

157
 formulis Seyvana ujredSi SeiZleba rogorc klaviaturis saSualebiT, aseve
funqciebis gamoZaxebiT. maTematikuri funqciebis gamoZaxeba xdeba Formulas
menius Function Library instrumentebis jgufis Math & Trig RilakiT an mausi
davawkapunoT imave instrumentebis jgufis fx – Insert Function Rilakze, an formulaTa
zolis fx Rilakze.
funqciis tabulirebis procesis dasrulebisTvis saWiroa, gamovyoT B1 ujredi,
davayenoT mausis maCvenebeli am ujredis Sevsebis markerze da misi
gadaadgilebiT qvemoT avagoT formulaTa mwkrivi B11 ujredamde (sur. 6-5).

sur. 6-4. B1 ujredSi Seyvanili sur. 6-5. funqciis tabulirebis procesis

formuliT miRebuli Sedegi dasruleba
funqciis grafikis asagebad movniSnoT B1:B11 ujredTa diapazoni, romelic
Seicavs funqciis mniSvnelobebs da gavceT InsertChartsLine brZaneba. CamoSlil
meniuSi avirCioT diagramis tipi, romelic daasrulebs grafikis agebas (sur. 6-6).

sur. 6-6. funqciis grafikis agebis Sedeგი

158
 6.2. erT sakoordinato sistemaSi ori grafikis ageba

ganvixiloT erT sakoordinato sistemaSi Semdegi ori funqciis grafikis agebis magaliTi:

y=2 sin ( x ) da z=3 cos ( 2 x )−sin ( x ) ,

roca x ∈ [−3, 0 ] ,h=0,2.
A2:A17 ujredTa diapazonSi avagoT x cvladis mniSvnelobebi -3-dan 0-mde

bijiT h=0,2 . B1 da C1 ujredebSi, Sesabamisad, SeviyvanoT y da z simboloebi, xolo

B2 da C2 ujredebSi Segvyavs formulebi:
¿ 2∗sin ⁡( A 2)
¿ 3∗cos ( 2∗A 2 ) −sin( A 2)
gamovyoT B2:C2 diapazoni, davayenoT mausis maCvenebeli am diapazonis
Sevsebis markerze da misi qvemoT gadaadgilebiT SevavsoT B2:C17 diapazoni.
gamovyoT B1:C17 diapazoni, romelSic Setanilia ori funqciis mniSvnelobaTa cxrili
da gavceT InsertChartsLine brZaneba. CamoSlil meniuSi avirCioT diagramis tipi,
romelic daasrulebs grafikebis agebas (sur. 6-7).

sur. 6-7. ori funqciis grafiki agebuli erT sakoordinato sistemaSi

6.3. diagramis redaqtireba da daformateba

diagramis elementebis moniSvna . diagramaze mausis daWeriT moxdeba

misi moniSvna, ris Semdegac SeiZleba diagramis gadanacvleba an aslis miReba
Cavleba-gadaadgilebiT, agreTve zomebis cvlileba kvadratuli markerebis
meSveobiT. diagrama Sedgeba calkeuli elementebisagan (Chart Area –diagramis
159
gare are, Plot Area – diagramis Siga are, anu naxazis midamo, Chart Title – diagramis
saTauri, Axis Title – RerZebis saxelebi, Axes – RerZebze ganTavsebuli monacemTa
mniSvneloba, Data Series – monacemTa mwkrivebi, Data Point – monacemTa punqti,
Legend – aRniSvnaTa mniSvneloba da sxv.), romelTa moniSvna SeiZleba maTze
mausis maCveneblis miyvaniT da dawkapunebiT. diagramis elementebis moniSvna
aseve SesaZlebelia damatebiTi Chart ToolsLayout menius Currnet Selection
instrumentebis jgufSi.
diagramis saTaurisa da RerZebis dasaxelebis damateba . movniSnoT
diagrama da damatebiTi Chart ToolsLayout menius Labels instrumentebis jgufSi (sur.
6-8) avirCioT Rilakebi Chart Title da Axis Titles ,Sesabamisad, diagramis saTaurisa da
RerZebis dasaxelebebis dasamateblad.

sur. 6-8. Chart Tools Layout menius instrumentTa panelebi

monacemTa mwkrivebis Secvla . magaliTad, SevcvaloT sur. 6-6-ze
abscisaTa (horizontaluri) RerZis monacemTa mwkrivi A1:A11 ujredTa diapazonis
monacemebiT. movniSnoT abscisაTa RerZze ganTavsebuli monacemebi. moniSnul
elementze mausis marjvena klaviSiT CamoSlil konteqstur meniuSi avirCioT Select
Data brZaneba. gaixsneba Select Data Source damatebiTi fanjara (sur. 6-9). Legend
Entiers (Series) CanarTSi SesaZlebelia aRniSvnaTa mniSvnelobis damateba (Add),
redaqtireba (Edit) da waSla (Remove). Cvens SemTxvevaSi wavSaloT.

sur. 6-9. Select Data Source damatebiTi fanjara

160
 Horizontal (Category) Axis Labels CanarTSi davaWiroT Rilakze Edit. gamonaTebul
damatebiT fanjaraSi Axis Labels (sur. 6-10) gavaaqtiuroT Axis label range veli da
movniSnoT A1:A11 diapazoni. velSi Caiwereba mimarTva moniSnul monacemebze.
davawkapunoT OK Rilakze.

sur. 6-10. Axis Labels fanjara

diagramis daformateba . moniSnul elementze mausis marjvena klaviSiT
CamoSlil konteqstur meniuSi SevarCioT Sesabamisi daformatebis brZaneba.
(magaliTad, moniSnuli abscisaTa RerZis). gaixsneba imave dasaxelebis damatebiTi
fanjara, romlis sxvadasxva CanarTis mixedviT SeiZleba momxmarebelma Tavisi
surviliT moawyos diagramis TiToeuli elementi cal-calke. momxmarebels
SesaZlebloba aqvs diagramis TiToeuli elementisaTvis SearCios feri, xazis sisqe,
masStabi, Skalis stili, warweris mimarTuleba da Sesabamisi gadamrTvelebis
saSualebiT gansazRvros saWiro parametrebi (sur. 6-11). Cven SemTxvevaSi Axis
Options CanarTis Position Axis velSi CavrToT gadamrTveli On tick marks (danayofebis
mixedviT), abscisTa RerZze ZiriTadi Skalis gamosatanad velSi Major tick mark type
CavrToT Gross (RerZis gadakveTa). Sualeduri Skalis gamosatanad velSi Minor tick mark
type CavrToT aseve Gross. zustaT, aseve SesaZlebelia ordinatTa RerZis daformateba,
Tu mis konteqstur meniuSi avirCevT brZanebas Format Axis

161
 sur. 6-11. Format Axis damatebiTi fanjara
diagramis bade. xSirad, diagramis zusti analizisTvis, saWiroa diagramaze
badis CarTva, risTvsac damatebiTi Chart ToolsLayout menius Axes instrumentebis
jgufSi avirCioT Rilaki Gridlines
diagramis maketi da stili. diagramis maketis asarCevad saWiroa damatebiTi
Chart ToolsDesign meniuSi avirCioT Layouts instrumentebis jgufi, xolo stilis
asarCevad Chart Styles instrumentebis jgufi (sur. 6-12).

sur. 6-12. Chart Tools Dezing menius instrumentTa panelebi

diagramis gadatana. diagrama SeiZleba gadavitanoT axal furcelze, risTvisac
damatebiTi Chart ToolsDesign meniuSi avirCioT Location jgufSi Move Chart Rilaki.
redaqtirebis da daformatebis Semdeg sur. 6-6-ze mocemuli diagrama miiRebs
Semdeg saxes (sur. 6-13)

162
 sur. 6-13. redaqtirebis Semdeg sur. 6-6-ze mocemuli diagrama

6.4. gamoTvlebis Catareba da gemis statikuri stabilurobis diagramebis

ageba

statikuri stabilurobis diagramebis (SSD) safuZvelze SeiZleba davadginoT gemis

sawyisi metacentruli simaRle, daxris kuTxe, romelic Seesabameba maqsimums,
maqsimaluri mxari da Casvlis kuTxe. programa Excel-Si Sedgenilia ise, rom
saangariSo cxrilSi axali sawyisi monacemebis Caweris dros avtomaturad xdeba
grafikis da saboloo Sedegebis ganaxleba.
SSD mxrebis gamoTvla SesaZlebelia Semdegi formuliT
l=l s −asinθ ,
sadac l – statikuri stabilurobis mxari, m;
l s – formis stabilurobis mxari, m;
a = Zg - Zv (Zg და Zv – gemis simZimis centris da sididis centris aplikatebi),
ganxilul magaliTSi igi tolia a = 7,33, m;
θ – gemis daxris kuTxe gradusebSi.
sawyisi monacemebi (gemis daxris kuTxe θ da formis mxari l s ) mocemulia
Excel-is samuSao furcelze A da B svetebSi (sur. 6-14).

163
 sur. 6-14. saangariSo cxrili Excel-Si
C2 ujredSi SeviyvanoT formula:
=B2-7, 33*SIN (A2*PI ()/180)
da avagoT formulaTa mwkrivi C9 ujredamde.
formulebis akrefis dros, romlebic Seicaven trigonometriul funqciebs,
aucilebelia, rom kuTxeebi trigonometriuli funqciis niSnis qveS mocemuli iyos
radianebSi, amitom gradusebis gadasayvanad radianebSi saWiroa θ
gavamravloT PI() (PI = 3,1416) da gavyoT 180 -ze, an gamoviyenoT funqcia RADIANS.
o

diagramis dasawyisis mxebis formulas eqneba saxe:

l = 0,037316 θ .
D2 ujredSi SeviyvanoT formula:
=0,037316*A2
da avagoT formulaTa mwkrivi D9 ujredamde.
Amis Semdeg avagoT SSD, risTvisac movniSnoT А2:А9 da С2:D9 ujredTa
diapazonebi da SevasruloT brZaneba InsertChartsScatter With Smooth Lines.
Sedagad miviRebT diagramas, romelic naCvenebia sur. 6-15-ze.

sur. 6-15. SSD

diagramis (sur. 6-15) redaqtirebis da daformatebis Semdeg (ix. paragrafi 6.3.)
SSD miiRebs Semdeg saxes (sur. 6-16)

164
 sur. 6-16. SSD daformatebis Semdeg
amis Semdeg, diagramis mixedviT gnisazRvreba gemis stabilurobis
parametrebi, romlebic Caiwereba saboloo cxrilSi da Sedardeba dasaSveb
mniSvnelobebTan (sur. 6-17).

sur. 6-17. Sesavsebi saboloo cxrilis forma

დასკვნა: სტაბილურობის ძირითადი მაჩვენებლების მიხედვით გემი სტაბილურია (არ
არის სტაბილური) ტვირთის გადაზიდვის დროს.

6.5. formulebis auditi

rodesac samuSao furcelze ganlagebulia didi raodenobis monacemebi da

formulebi, SeiZleba saWiro gaxdes ujredTa urTierTkavSirebis TvalnaTliv danaxvis
moTxovnileba. am operaciaTa Sesruleba SesaZlebelia Formulas menius Formula
Auditing instrumentebis jgufis Sesabamisi Rilakebis saSualebiT.
samuSao furcelze ujredebi iyofa zemoqmed da damokidebul ujredebad.
mocemuli ujredis zemoqmedia (Precedent) is ujredebi, romelTa mniSvnelobebi
gamoiyeneba am ujredSi Caweril formulaSi, xolo mocemul ujredze damokidebulia

165
(Dependent) is ujredebi, romelTa mniSvnelobebi gamoiyeneba sxva ujredSi Caweril
formulaSi.
movniSnoT is ujredi, romlis zemoqmedi ujredebis moZebnac gvWirdeba da
mausi davawkapunoT Formulas menius Formula Auditing instrumentebis jgufis Trace
Precedents Rilakze. furcelze gaCndeba zemoqmedi ujredidan moniSnuli ujredisaken
mimarTuli lurji isrebi. mocemul ujredze damokidebuli ujredis mosaZebnad ki
movniSnoT ujredi da mausi davawkapunoT Formulas menius Formula Auditing
instrumentebis jgufis Trace Dependents Rilakze. furcelze gaCndeba moniSnuli
ujredidan damokidebuli ujredisaken mimarTuli lurji isrebi. am Rilakebze
ganmeorebiTi dawkapunebebi furcelze gamoiwvevs Sedgomi donis isrebis
gamoCenas.
am isrebis gaqroba samuSao furclidan SesaZlebelia imave instrumentebis
jgufis Remove Arrows ⇒ Remove Precedent Arrows an Remove Arrows ⇒ Remove Dependent
Arrows brZanebiT, am brZanebis yoveli Sesruleba isrebis TiTo donis gaqrobas
gamoiwvevs, xolo erTianad yvela donis isrebis waSla SesaZlebelia Remove Arrows ⇒
Remove Arrows brZanebiT.
im SemTxvevaSi, rodesac romelime ujredSi aRmoCndeba Secdomis
mauwyebeli informacia, Formulas menius Formula Auditing instrumentebis jgufis Error
Checking Rilakis brZanebebi dagvexmareba Secdomis wyaros povnaSi. furcelze
gaCndeba wiTeli feris isrebis trasa, rac gagviadvilebs am ujredis formulaSi
daSvebuli Secdomis gasworebas.
zogjer saWiroa samuSao furcelze ujredebSi Sedegebis nacvlad gamovaCinoT
gamoyenebuli formulebi, risTvisac gamoiyeneba Formulas menius Formula Auditing
instrumentebis jgufis Show Formulas Rilaki. am Rilakze ganmeorebiT mausis
dawkapunebiT formulebi Seicvleba Sesabamisi SedegebiT.
xolo Formulas menius Formula Auditing instrumentebis jgufis Evaluate Formula Rilaki
saSualebas gvaZlevs, Tvali mivadevnoT formulis nabij-nabij Sesrulebas gaxsnil
Evaluate Formula dialogur fanjaraSi.

166
 6.6. savarjiSoebi

1. დიაგრამების აგება

 ააგეთ სვეტებიანი (Column) დიაგრამა მოცემული ნიმუშის მიხედვით

 ააგეთ მოცულობითი წრიული (Pie) დიაგრამა მოცემული ნიმუშის მიხედვით

2. ფუნქციის გრაფიკის აგება

167
 ააგეთ ფუნქციის გრაფიკი (2-D Line), როცა x ∈[0 ;1] შუალედს, ბიჯით h=0,1. გრაფიკი
დააფორმატეთ შემდეგნაირად: აბსცისათა ღერძზე დაიტანეთ x−ის მნიშვნელობები 0-დან 1-
მდე 0,1 ბიჯით; კოორდინატთა ღერძების სათავე გადიოდეს ნულოვან დანაყოფზე; გრაფიკს
დაარქვით სახელი და ღერძებს გაუკეთეთ წარწერა
2+3 x
−2 x y=
1) y=sin (x )e 6) 1+ x+ x 2

1+ x
2 1+xe− x
y= y=
2) 1+2 x 2 7) 2+ √ x2 +sin2 (x )
2+sin2 (x ) 2+xe−x 2
y= y= sin ( x )
3) 1+ x2 8) 2+x 2
1+cos( x ) 1+x
y= y=
4) 1+e 2 x 9) 1+ √|x|e x +|sin (x )|
1+x
4 3x
y=
5) y= 1+e√ 10) 1+ 2+x +x 2 √
3. ერთსა და იმავე საკოორდინატო სისტემაში ორი ფუნქციის გრაფიკი აგება
ერთსა და იმავე საკოორდინატო სისტემაში ააგეთ შემდეგი ორი ფუნქციის გრაფიკი (2-D Line),
როცა x ∈[0 ; 3] შუალედს, ბიჯით h=0,2. გრაფიკი დააფორმატეთ შემდეგნაირად: აბსცისათა
ღერძზე დაიტანეთ x−ის მნიშვნელობები 0-დან 3-მდე 0,2 ბიჯით; კოორდინატთა ღერძების
სათავე გადიოდეს ნულოვან დანაყოფზე; გრაფიკს დაარქვით სახელი და ღერძებს გაუკეთეთ
წარწერა

2
1) y=sin (x )cos( x ); z=3cos (2 x )sin( x )
2
2) y=2 sin( πx )−3 cos( πx ); z=cos (2 πx )−2 sin( πx )
3
3) y=5 sin( πx)−cos(3 πx)sin(πx ); z=cos(2 πx )−2sin ( πx)
2 2
4) y=3 sin(2 πx )cos( πx )−cos (3 πx); z=2 cos (2 πx )−3 sin(3 πx)
2
5) y=2 sin( πx )cos( πx ); z=cos (πx )sin(3 πx )
3
6) y=3 sin(3 πx)cos(2 πx ); z=cos ( 4 πx)sin(πx )
2
7) y=2 sin(2 πx )cos(4 πx); z=cos (3πx )−cos(πx )sin( πx )
2
8) y=sin (3 πx )+2 sin(2 πx )cos(3 πx ); z=cos(πx)−cos(3 πx)sin ( πx )
2
9) y=cos(3 πx )sin (πx)+2 sin(3 πx)cos(2 πx ); z=cos ( πx)−cos(3 πx )
2
y=2 sin(2 πx )cos( πx)+sin(3 πx ); z=cos(2 πx )sin (πx)−cos( 4 πx )
10)

168
 4. გემის სტატიკური სტაბილურობის დიაგრამების აგება

1) a=7,00 მ
0 10 20 30 40 50 60 70
ls 0 1,646 3,318 5,027 6,405 7,370 7,920 8,145

2) a=7,42 მ
0 10 20 30 40 50 60 70
ls 0 1,646 3,318 5,027 6,405 7,370 7,920 8,145

3) a=7,50 მ
0 10 20 30 40 50 60 70
ls 0 1,646 3,318 5,027 6,405 7,370 7,920 8,145

4) a=7,54 მ
0 10 20 30 40 50 60 70
ls 0 1,646 3,318 5,027 6,405 7,370 7,920 8,145

5) a=6,96 მ
0 10 20 30 40 50 60 70
ls 0 1,646 3,318 5,027 6,405 7,370 7,920 8,145

6) a=7,34 მ
0 10 20 30 40 50 60 70
ls 0 1,646 3,318 5,027 6,405 7,370 7,920 8,145

7) a=7,40 მ
0 10 20 30 40 50 60 70
ls 0 1,646 3,318 5,027 6,405 7,370 7,920 8,145

8) a=7,30 მ
0 10 20 30 40 50 60 70
ls 0 1,646 3,318 5,027 6,405 7,370 7,920 8,145

169
 Tavi VII. MMICROSOFT EXCEL 2010

7.1. zRvruli daZabulobis da drekadobis modulis gansazRvris

grafikuli xerxi

Excel-ის ელექტრონულ ცხრილში (სურ. 7–1) მოცემულია რბილი პლასტიკური ნიმუშის

წყვეტაზე გამოცდის მონაცემები (მონაცემები შეიძლება ვნახოთ ვებ–გვერდზე
hhtp://www.coe.montana.edu/che/Excel).
დეფორმაციის მაჩვენებლები შევიყვანოთ A სვეტის შესაბამის უჯრედებში, ხოლო
დაძაბულობის მაჩვენებლები – B სვეტის შესაბამის უჯრედებში. მოვნიშნოთ A5:B20 უჯრედთა
დიაპაზონი და ავაგოთ წერტილოვანი (Scatter with only Markers) დიაგრამა, რომელსაც
დაფორმატების შემდეგ ექნება სურ. 7–1–ზე მოცემული სახე. როგორც ცხრილიდან, ასევე
დიაგრამიდან შეგვიძლია დავადგინოთ ზღვრული დაძაბულობის სიდიდე , რომელიც ტოლია
60,10 (MPa).

სურ. 7–1. ზღვრული დაძაბულობის დადგენა

ახლა ავაგოთ მეორე დიაგრამა, რომელზეც წარმოდგენილია მხოლოდ დამოკიდებულების

წრფივი ნაწილი (პირველი შვიდი წერტილი) და დავამატოთ მას აპროქსიმაციის სწორი ხაზი
(წრფივი ტრენდის ხაზი). დავაფიქსიროთ მისი გადაკვეთის წერტილი y ღერძთან
კოორტდინატთა სათავეში. წრფივობის კოეფიციენტი, რომელიც ფიგურირებს ამ წრფის
განტოლებაში, ტოლია დრეკადობის მოდულის, ხოლო R2-ის მნიშვნელობა ტოლია
ერთის, ამტკიცებს, რომ ნამდვილად ავაგეთ დამოკიდებულების წრფივი ნაწილი.
მოვნიშნოთ A5:B11 უჯრედთა დიაპაზონი და ავაგოთ წერტილოვანი (Scatter with only Markers)
დიაგრამა (სურ. 7–2)

170
 სურ. 7–2. დრეკადობის მოდულის დადგენა
გამოვიძახოთ წერტილოვანი დიაგრამის კონტექსტური მენიუ და მასში ავირჩიოთ ბრძანება
Add Trendline... მიიღება დიალოგური ფანჯარა Format Trendline (სურ. 7–3), რომელშიც უნდა
გავააქტიუროდ შედეგი ველები: Linear, Set Intercept, Display Equation on chart და Display R-squared on
chart. მივიღებთ სურ. 7–2–ზე მოცემულ დიაგრამას. როგორც ტრენდის ხაზის განტოლებიდან ჩანს
მოცემული მასალის დრეკადობის მოდული უახლოვდება 1,79 (GPa).

სურ. 7–3. დიალოგური ფანჯარა Format Trendline

171
 7.2. logikuri funqciebi

instrumentebis jgufSi Function Library (sur. 4-1) Logical Rilakis qvemoT mimarTul
isarze dawkapunebiT ekranze gaixsneba fanjara, sadac CamonaTvalSi gveqneba
logikuri funqciebi. ganvixiloT zogierTi maTgani:
funqcia IF
funqciis sintaqsi Semdegia:
IF (piroba; mniSvneloba 1; mniSvneloba 2)
IF funqcia logikuri testia, romelic amowmebs pirobas. Tu piroba WeSmaritia
(True), maSin funqciis mniSvvneloba toli iqneba mniSvneloba1-is, xolo Tu mcdaria
(False) – mniSvneloba 2-is.
logikuri gamosaxuleba SeiZleba Seicavdes mudmivebs, mimarTvebs
ujredebze an ujredTa diapazonze, funqciebs, Sedarebis operaciebs.
pirobiTi funqciis meore da mesame argumentebis saxiT SeiZleba isev IF
pirobiTi funqciis gamoyeneba. saerTod, Excel-Si SeiZleba maqsimum Svidi donis
Cadgmuli funqciebis gamoyeneba.
IF funqciaSi pirobis saxiT SeiZleba Excel-is specialuri funqciebis gamoyeneba.
ganvixiloT isini:
funqcia NOT
NOT funqciis gamoyeneba SesaZlebelia maSin, rodesac argumentis
mniSvneloba ar udris romelime specifikur cvlads.
misi sintaqsia:
NOT (logikuri mniSvneloba)
sadac logikuri mniSvneloba aris logikuri cvladi an gamosaxuleba, romelmac
SeiZleba miiRos mniSvneloba True (WeSmariti) an False (mcdari).
Tu argumentis mniSvneloba mcdaria (False), maSin NOT funqciis Sedegi iqneba
WeSmariti (True), xolo Tu argumentis mniSvneloba iyo WeSmariti (True), maSin
funqciis Sedegi iqneba mcdari (False).
funqcia AND
AND funqciis Sesrulebis Sedegi aris True (WeSmariti), Tu misi yvela argumenti
Rebulobs WeSmarit mniSvnelobas; Sedegi aris False (mcdari), Tu misi erTi
argumenti mainc Rebulobs mcdar mniSvnelobas.
funqcia AND-ma unda gaafarTovos sxva funqciebis SesaZleblobani. magaliTad,
funqcia IF-Si misi gamoyenebiT SesaZlebelia Sesamowmebeli pirobis gaerTianeba,
riTac Tavidan SeiZleba aviciloT rTuli, erTmaneTSi Cadgmuli funqciis gamoyeneba.
misi sintaqsia:
AND (logikuri mniSvneloba 1; logikuri mniSvneloba 2; ...)
სadac logikuri mniSvneloba 1 aucilebeli pirveli argumentia, romlis
Semowmebac unda moxdes da romelmac SeiZleba miiRos mniSvnelobebi; logikuri
mniSvneloba 2, .... damatebiTi, Sesamowmebeli argumentebia, romlebsac
SeuZliaT True an False mniSvnelobis miReba. argumentTa ricxvi ar unda

172
 aRematebodes 255-s.
funqcia OR
OR funqciis Sesrulebis Sedegi aris True (WeSmariti), Tu misi erTi argumenti
mainc Rebulobs WeSmarit mniSvnelobas; Sedegi aris False (mcdari), Tu misi yvela
argumenti Rebulobs mcdar mniSvnelobas.
misi sintaqsia:
OR(logikuri mniSvneloba 1; logikuri mniSvneloba 2; ...)
sadac logikuri mniSvneloba 1 aucilebeli pirveli argumentia, romlis
Semowmebac unda moxdes da romelmac SeiZleba miiRos mniSvnelobebi; logikuri
mniSvneloba 2, .... damatebiTi, Sesamowmebeli argumentebia, romlebsac
SeuZliaT True an False mniSvnelobis miReba. argumentTa ricxvi ar unda
aRematebodes 255-s.

7.3. erTpirobiani funqciis grafikis ageba.

ganvixiloT erTpirobiani funqciis grafikis agebis magaliTi:

{
1+|0,2−x|
, x <0,5,
y= 1+ x + x 2
x 1 /3 , x ≥ 0,5,
roca x ∈ [ 0, 1 ] , h=0,1.
mocemuli funqciis grafikis ageba analoguria paragraf 6.1.-Si ganxiluli funqciis
grafikis agebisa, erTi gamonaklisiT - B1 ujredSi unda SeviyvanoT formula:
¿ IF ( A 1< 0,5 ;(1+|(0,2− A 1)|)/(1+ A 1+ A 12) ; A 1(1 /3) )

7.4. orpirobiani funqciis grafikis ageba

ganvixiloT orpirobiani funqciis grafikis agebis magaliTi:

{
1+ln ( 1+ x ) , x <0,2,
1 /2
y= 1+x , x ∈ [ 0,2,0,8 ] ,
1+ x
2 e−2 x , x >0,8,
roca x ∈ [ 0, 1 ] , h=0,1.
funqciis grafikis ageba aseve analogიuria paragraf 6.1.-Si ganxiluli funqciიs
grafikis agebisa, erTi gamonaklisiT - B1 ujredSi unda SeviyvanoT formula:
¿ IF ( A 1< 0,2; 1+ ln(1+ A 1); IF (¿ ( A 1≥0,2 ; A 1≤0,8 ) ;( 1+ A 1(1/ 2))/(1+ A 1); 2∗exp (−2∗A 1)))
unda SevniSnoT, rom B1 ujredSi SeiZleba ufro martivi formulis Seyvana,
romelic imave Sedegs mogvcems:
¿ IF ( A 1< 0,2; 1+ ln (1+ A 1) ; IF ( A 1>0,8 ; 2∗exp (−2∗A 1 ) ;(1+ A 1(1 /2 ))/(1+ A 1)))

173
 7.5. zedapiris ageba

ganvixiloT zedapiris agebis magaliTi:

z=x 2− y 2 ,
roca x , y ∈ [ −1, 1 ] , h=0,2.
avagoT A2:A12 da B1:L1 ujredTa diapazonebSi, Sesabamisad , x da y
cvladebis mniSvnelobebi -1-dan 1-mde bijiT h=0,2.
B2 ujredSi SeviyvanoT formula
¿ $ A 22 −B $ 12
gamovyoT B2 ujredi, davayenoT mausis maCvenebeli am ujredis Sevsebis
markerze da misi qvemoT gadaadgilebiT SevavsoT B2:L12 diapazoni.
B2:L12 diapazonSi napovnia z funqciis mniSvnelobebi x da y
argumentebis Sesabamisi mniSvnelobebisaTvis.
zedapiris asgebad gamovyoT A1:L12 diapazoni da gavceT brZaneba
InsertChartsOther Charts. CamoSlil meniuSi avirCioT zedapiris (Surface) tipi, romelic
daasrulebs zedapiris agebas (sur. 7-4).

2 2
sur. 7-4 zedapiri z=x − y

174
 7.6. savarjiSoebi

1. ლოგიკური ფუნქციები

 ra Sedegs mogvcems formula, Tu B2 ujredSi Cawerilia studentis mier garkveul

saganSi aRebuli maqsimaluri 67 qula
IF(B2>=51;”Caabara”;”CaiWra”)
SeniSvna: Tu, pirobiTi funqciis arguments warmoadgens teqsti, maSin is
aucileblad unda Caisvas ormag brWyalebSi

 saWiroa gasacemi xelfasis gamoTvla im pirobiT, rom 200 laramde (CaTvliT)

daricxuli xelfasidan Tanxa ar dakavdeba, xolo Tu xelfasis odenoba 200-s
gadaaWarbebs, unda dakavdes misi 20%, maSin ra Sedegs mogvcems formula, Tu
B1 ujredSi Cawerili daricxuli xelfasis sididea 200 lari
IF(B1>200;B1-B1*20%;B1)
 ra Sedegs mogvcems formula, Tu B3 ujredSi Cawerilia studentis mier garkveul
saganSi aRebuli maqsimaluri 44 qula

IF(B3>=51;”Caabara”;IF(AND(B3>=41;B3<=50);”FX”;”F”))
 ra Sedegs mogvcems formula, Tu A1 ujredSi Cawerilia ricxvi 5
IF(OR(A1>=10;A1<5);A1^2;A1*5)
 ra Sedegs mogvcems formula, Tu A2 ujredSi Cawerilia ricxvi 8
IF(NOT(A2=10);A2^2;A2*5)
2. ერთპირობიანი ფუნქციის გრაფიკის აგება
ააგეთ ერთპირობიანი ფუნქციის გრაფიკი (2-D Line), როცა x ∈[−1 ;1] შუალედს, ბიჯით
h=0,25. გრაფიკი დააფორმატეთ შემდეგნაირად: აბსცისათა ღერძზე დაიტანეთ x−ის
მნიშვნელობები -1-დან 1-მდე 0,25 ბიჯით; კოორდინატთა ღერძების სათავე გადიოდეს ნულოვან
დანაყოფზე; გრაფიკს დაარქვით სახელი და ღერძებს გაუკეთეთ წარწერა

{
1+x 2
; x≤0
√1+x 4

1)
y=
2 x+
2
sin ( x )
2+x
; x >0
2)
y= {√
3sin(x)−cos2 ( x); x≤0
2
3 1+x ; x>0

{
√ 1+2x2−sin2 (x ); x≤0

{
3+sin( x )
; x≤0 y= 2+x
y= 1+x 2 ; x>0
3
3)
2 x2 cos2 ( x ); x >0
4) √2+e −0,1 x

175
 {
√ 1+|x|; x≤0

{
3+sin2 (2 x)
y= 1+3 x ; x≤0
; x>0 y= 1+cos 2 ( x)
3
2+ √(1+ x)5 2 √ 1+2 x ; x>0
5) 6)

3. ორპირობიანი ფუნქციის გრაფიკის აგება

ააგეთ ორპირობიანი ფუნქციის გრაფიკი (2-D Line), როცა x ∈[−2 ; 2] შუალედს, ბიჯით
h=0,25. გრაფიკი დააფორმატეთ შემდეგნაირად: აბსცისათა ღერძზე დაიტანეთ x−ის
მნიშვნელობები -2-დან 2-მდე 0,25 ბიჯით; კოორდინატთა ღერძების სათავე გადიოდეს ნულოვან
დანაყოფზე; გრაფიკს დაარქვით სახელი და ღერძებს გაუკეთეთ წარწერა

{√ {
1+x
; x<0 1+x
; x≤0
1+x 2 3 2
y= x y= √ 1+x
1+
1+x
; x∈[ 0 ;1) −x+2e−2 x ; x∈( 0;1)
3
2|sin(3 x)|; x≥1 √|2−x|; x≥1
1) 2)

{√
2
1+x+x

{
3x+ √1+x2 ; x<0
; x<0
1+x 2
y= 2x
1+ 2 ; x∈[0;1)
y= 2cos(x)e−2x ; x∈[0;1]
1+x
3)
2|0,5+sin( x)|; x≥1
4)
2sin(3x); x>1

{
3+x

{
1+
; x<0 1+2 x
1+x 2 ; x<0
y= √ 1+(1−x)2 ; x∈[0;1) 1+x 2
y= 2
1+x sin ( x) √1+x; x∈[ 0;1)
; x≥1
1+cos2 ( x) sin2 ( x)e0,2x ; x≥1
5) 6)

4. ზედაპირის აგება
ააგეთ ზედაპირი (Surface), როცა x ∈[−1 ;1] შუალედს, ბიჯით h=0,2. გრაფიკს დაარქვით
სახელი და ღერძებს გაუკეთეთ წარწერა
2 2 0,2 x 2 4
1) z=x −2 y 4) z=2 e x −2 y
2 2 2 2 2 2y
2) z=3 x −2 sin ( y ) y 5) z=3 x sin ( x )−5 e y
2 2 2 y 2 2 2
3) z=5 x cos ( y )−2 y e 6) z=2 x cos (x )−2 y

176
 Tavi VIII. MMICROSOFT EXCEL 2010

8.1. martivi operaciebi masivebze

masivis gamravleba (gayofa) ricxvze

magaliTad, ganvixiloT masivi A1:B3 da gavamravloT igi 5-ze. samuSao furcelze
gamovyoT mocemuli masivis zomis toli diapazoni, magaliTad D1:F3 da SeviyvanoT
formula = A1:B3*5

formulis Seyvanis dasruleba da Sedegebis gamotana xdeba ara Cveulebriv

<Enter> klaviSiT, aramed daWeriT klaviSebze <Ctrl>+<Shif>+<Enter>. amiT programa
igebs, rom saWiroa Seasrulos operacia masivze. amasTan Excel-i formulaTa
striqonSi formulas Casvams figurul frCxilebSi.

masivebTan muSaobis dros formula moqmedebs diapazonis yvela ujredze,

amitom ar SeiZleba formuliT miRebuli calkeuli ujredebis Secvla.
Aanalogiurad SeiZleba gamovTvaloT:

177
masivebis jami (sxvaoba)

masivebis elementobrivi namravli (gayofa)

masivis elementebi dakavSireb a romelime funqciasTan

8.2. matricebTan samuSao funqciebi

Excel-Si aris specialuri funqciebi matricebTan samuSaod:

MINVERSE matricis Sebruneba

MDETERM matricis msazRvreli
MMULT ori matricis gamravleba
TRANSPOSE matricis transponireba
magaliTi:

178
 davuSvaT, mocemulia me-3 rigis A matrica, romlis elementebi Setanilia Excel-is
samuSao furclis A1:C3 ujredTa diapazonSi. saWiroa:

1. vipovoT A matricis Sebrunebuli matrica - gamovyoT A1:C3 diapazonis toli

diapazoni, magaliTad, E1:G3 da SeviyvanoT formula =MINVERSE(A1:C3). Sedegebis
dasafiqsireblad davaWiroT <Ctrl>+<Shif>+<Enter> klaviSTa kombinacias.

2. vipovoT A matricis determinanti msazRvreli - gamovyoT nebismieri erTi ujra da

SeviyvanoT formula =MDETERM(A1:C3). Sedegis dasafiqsireblad davaWiroT
<Ctrl>+<Shif>+<Enter> klaviSTa kombinacias.

3. matricis transponireba - gamovyoT A1:C3 diapazonis toli diapazoni da SeviyvanoT

formula =TRANSPOSE(A1:C3). Sedegebis dasafiqsireblad davaWiroT
<Ctrl>+<Shif>+<Enter> klaviSTa kombinacias.

4. ori matricis gamravleba; gavamravloT A1:C3 matrica mis Sebrunebul E1:G3

matricaze, gamovyoT E1:G3 da A1:C3 diapazonebis toli diapazoni da SeviyvanoT
formula =MMULT(A1:C3;E1:G3). Sedegebis dasafiqsireblad davaWiroT
<Ctrl>+<Shif>+<Enter> klaviSTa kombinacias.

8.3. wrfiv gantolebaTa sistemis amoxsna.

magaliTad, ganvixiloT wrfiv gantolebaTa sistema:

{
9 x 1+5 x 2 +4 x 3 +7 x 4 =0
4 x 1 +6 x 2+ 8 x3 +7 x 4 =6
5 x 1+ 8 x2 +7 x 3 +6 x 4=3
5 x 1 +6 x 2+ 8 x 3 +7 x 4=7.

CavweroT mocemul gantolebaTa sistema matriculi formiT, miviRebT AX=B,

sadac A aris gantolebis ucnobi wevrebis koeficientebis matrica, B - Tavisufali
wevrebis svet matrica:

( ) ()
9 5 4 7 0
4 6 8 7 6
A= B=
5 8 7 6 3
5 6 8 7 ,
7 .
179
 AX=B gantolebaTa sistema amovxsnaT matriculi xerxiT: X=A-1B.
Excel-is samuSao furclis A1:D4 ujredTa diapazonSi SevitanoT A matricis
elementebi, xolo F1:F4 diapazonSi – B svet matricis elementebi.

gamovyoT H1:H4 ujredTa diapazoni da SeviyvanoT formula

=MMULT(MINVERSE(A1:D4);F1:F4).
gantolebaTa sistemis amoxsna davasruloT <Ctrl>+<Shif>+<Enter> klaviSTa
kombinaciaze daWeriT. H1:H4 ujredTa diapazonSi miviRebT gantolebis ucnobi
wevrebis mniSvnelobebs.

8.4. mravalkonturiani eleqtronuli sqemebis gaangariSeba

განვიხილოთ ელექტრონული სქემა, რომელიც მოცემულია სურ. 8–1–ზე და ვიპოვოთ

უცნობი i1 , i2 და i3 დენები.
კვების წყაროს ელექტრომამოძრავებელი ძალის და წინაღობის მნიშვნელობები
მოცემულია ცხრილში

სურ. 8–1. ელექტრონული სქემა

ცნობილი სიდიდეები
E 12 B
R1 30 Om
R2 40 Om
R3 50 Om

180
 კირხოფის კანონის თანახმად, მივიღებთ სისტემას სამი განტოლებით სამი i1 , i2 და i3
უცნობებისათვის
1 i1 – 1 i2 – 1 i3 = 0,
R1 i1 + R2 i2 + 0 i3 = E,
R1 i1 + 0 i2 + R3 i3 = E
CavweroT mocemul gantolebaTa sistema matriculi formiT, miviRebT AX=B
sadac A aris gantolebis ucnobi wevrebis koeficientebis matrica, B – Tavisufali
wevrebis svet matrica:

[ ] []
1 −1 −1 0
A= R1 R2 0 B= E
R1 0 R3 E
ჩავსვათ A და B მატრიცებში ცნობილი სიდიდეები, მივიღებთ

[ ] []
1 −1 −1 0
A= 30 40 0 B= 12
30 0 50 12
შევიყვანოთ A და B მატრიცების ელემენტები Excel-ის ელექტრონულ ცხრილში სურ.
8–2.
gamovTvaloT A მატრიცის დეტერმინანტი, რათა დავრწმუნდეთ, მოცემულ
განტოლებათა სისტემას გააჩნია ამონახსნი, თუ არა. შევყვანოთ A7 უჯრედში ფორმულა
=MDETERM(B3:D5), როგორც ვხედვთ დეტერმინანტი განსხვავებულია ნულისაგან, ე. ი.
სისტემას ამონახსნი გააჩნია.
AX=B gantolebaTa sistema amovxsnaT matriculi xerxiT X=A-1B.
გამოვყოთ E7:E9 უჯრედთა დიაპაზონი და შევიყვანოთ ფორმულა:
=MMULT(MINVERSE(B3:D5);G3:G5)
gantolebaTa sistemis amoxsna davasruloT <Ctrl>+<Shif>+<Enter> klaviSTa
kombinaciaze daWeriT. E7:E9 ujredTa diapazonSi miviRebT gantolebis ucnobi i1 , i2 და
i3 mniSvnelobebs

სურ. 8–2. Excel-ის საანგარიშო ცხრილი

8.5. arawrfivi gantolebebis amoxsna

ganvixiloT arawfivi gantolebis yvela fesvis povnis magaliTi

x −0,01 x −0,7044 x+ 0,139104=0 .
3 2

aRvniSnoT, rom mesame rigis polinoms aqvs ara umetes sami namdivili fesvi.
181
Ffesvebis sapovnelad saWiroa maTi winaswari lokalizeba. Aam mizniT aucilebelia
avagoT funqciis grafiki an movaxdinoT misi tabulireba. mocemuli polinomis
tabulireba movaxdinoT [-1, 1] monakveTze bijiT 0,2. tabulaciis Sedegebi
mocemulia sur. 8-3-ze, sadac B2 ujredSi Seyvanilia Semkdegi formula
=A2^3 – 0,01*A2^2 – 0,7044*A2 + 0,139104
Nsur. 8-1-dan Cans, rom polinomi icvlis niSans intervalebze: [-1, -0,8], [0,2,
0,4] da [0,6, 0,8]. es niSnavs imas, rom TiToeul am intervalze aris mocemuli
polinomis fesvi. vinaidan mesame rigis polinoms aqvs ara umetes sami namdivili
fesvi, maSin Cven SevZeliT misi yvela fesvis lokalizeba.
vipovoT polinomis fesvebi Tanmimdevruli miaxloebis meTodiT Semdegi
brZanebis gamoyenebiT Data ⇒ Data Tools ⇒ What-If Analysis ⇒ Goal Seek… . gamoTvlebis
fardobiTi cdomilebis (Maximum Change = 0,00001) da iteraciis zRvruli ricxvis (Maximum
Iterations = 100) dadgena xdeba dialogur fanjaraSi Excel Options, romelic gaixsneba
Semdegi brZanebis gamoyenebiT File ⇒ Options ⇒ formulas (sur. 8-4).

Nsur. 8-3. polinomis fesvebis lokalizacia

182
 Nsur. 8-4. dialoguri fanjara Excel Options
FfesvebTan miaxloebis sawyis mniSvnelobebad SeiZleba aviRoT nebismieri
wertili fesvTa lokalizaciis monakveTebidan. aviRoT magaliTad, Sua wertilebi:
-0,9, 0,3 da 0,7 da SeviyvanoT isini C2:C4 ujredTa diapazonSi. D2 ujredSi SeviyvanoT
formula
=C2^3 – 0,01*C2^2 – 0,7044*C2 + 0,139104
gamovyoT es ujra da Sevsebis markeris gamoyenebiT avagoT formulaTa
mwkrivi D2:D4 ujredTa diapazonisaTvis, D2:D4 ujredebSi gamoiTvleba polinomis
mniSvnelobebi im argumentebisaTvis, romlebic Seyvanilia C2:C4 ujredTa
diapazonSi.
Aaxla SevasruloT brZaneba Data ⇒ Data Tools ⇒ What-If Analysis ⇒ Goal Seek… da
dialoguri fanjara Goal Seek (sur. 8-5) SevavsoT Semdegnairad.

183
 N sur. 8-5. dialoguri fanjara
Goal Seek
velSi Set Cell Seyvanilia D2 ujredis absoluturi misamarTi. am velSi gamoiTvleba
gantolebis marcxena nawilis mniSvneloba. unda aRiniSnos, rom gantolebis fesvis
mosaZebnad Tanmimdevruli miaxloebis meTodiT gantoleba unda Caiweros ise, rom
misi marjvena mxare ar Seicavdes cvlads. velSi To Value Seyvanilia gantolebis
marjvena mxaris mniSvneloba 0. velSi By Changing Ceel Seyvanilia C2 ujredis absoluturi
misamarTi, romelSic gamoiTvleba gantolebis fesvi.
OK Rilakis saSualebiT amocanis Sesrulebaze gaSvebis Semdeg dialoguri
fanjara Goal Seek poulobs gantolebis fesvis miaxloebiT mniSvnelobas da aTavsebs
mas C2 ujredSi. mocemul SemTxvevaSi is tolia -0,92. Aase gamoiyureba dialoguri
fanjara Goal Seek Status amonaxsnis Ziebis warmatebiT damTavrebis Semdeg (sur. 8-6)

sur. 8-6. dialoguri fanjara

Goal Seek Status
Aanalogiurad vpoulobT or darCenil fesvs C3 da C4 ujredebSi. isini tolia 0,21 da
0,72.
8.6. savarjiSoebi

1. ოპერაციები მასივებზე

( ) () ( )
3 3 4 5 3 2 1 5 2
2 6 4 6 2 5 2 2 6
A= B= C=
3 4 5 5 0 2 2 1 2
1 9 3 6 ,
2 ,
1 3 3 1 .

 იპოვეთ A და C მატრიცების ჯამი

 იპოვეთ A და C მატრიცების სხვაობა
 იპოვეთ A და C მატრიცების ელემენტობრივი ნამრავლი
 C მატრიცის ელემენტები გაამრავლეთ 2,7-ზე
 C მატრიცის ელემენტები გაყავით 4-ზე
 იპოვეთ A მატრიცის დეტერმინანტი (MDETERM)
 იპოვეთ A მატრიცის შებრუნებული მატრიცა (MINVERSE)
 იპოვეთ A და C მატრიცების ნამრავლი (MMULT)
 იპოვეთ C მატრიცის ტრანსპონირებული მატრიცა (TRANSPOSE)
 ამოხსენით AX=B წრფივ გატოლებათა სისტემა მატრიცული ხერხით

2. არაწრფივი განტოლებების ამოხსნა

184
 იპოვეთ x 3−0,01 x2−0,7044 x+ 0,139104=0 განტოლების ყველა ფესვი [-1, 1] მონაკვეთზე.
ბიჯი h=0,2

 იპოვეთ 3
−0,6318 x +3 x−2=0 განტოლების ყველა ფესვი [0, 1] მონაკვეთზე. ბიჯი h=0,1

 იპოვეთ 3
3 cos ( x )−2,2 sin ( x ) −1,5=0 განტოლების ყველა ფესვი [-3, 0] მონაკვეთზე. ბიჯი
h=0,2

 იპოვეთ 3 sin3 ( x ) −2,2cos ( x ) −1=0 განტოლების ყველა ფესვი [0, 3] მონაკვეთზე. ბიჯი
h=0,2

 იპოვეთ 2 sin ( x )−x =0 განტოლების ყველა ფესვი [0, 3] მონაკვეთზე. ბიჯი h=0,2

 იპოვეთ x−cos ⁡( x )=0 განტოლების ყველა ფესვი [0, 3] მონაკვეთზე. ბიჯი h=0,2

 იპოვეთ −x
2 cos ( x ) e −0,7=0 განტოლების ყველა ფესვი [0, 1] მონაკვეთზე. ბიჯი h=0,1

 იპოვეთ −x
3 sin ⁡( x )e −0,7=0 განტოლების ყველა ფესვი [0, 1] მონაკვეთზე. ბიჯი h=0,1

185