Kuran Sozlugu PDF

(Interrogative particle;
question prefix)
mi? mõ? –
Did you (pl) became sure Emin mi oldunuz 1
Do I take, accept? Edinir miyim 8
Are lords? Rabler mi?
Do I prostrate? Secde eder miyim 1

Did you (pl) submit, become Teslim oldunuz mu,
4
Muslim? Müslüman oldunuz mu
Did you (pl) get scared? Korktunuz mu 4 €•‚ „ƒ •‚
Do I become grateful? ükreder miyim 1 …†‚ …†‚
Foreign? Yabancõ mõ ‡ ‰̂ ‡
Did you acknowledge,
accept?
Kabul ettiniz mi 4 …Š …ƒŠ
Do I give birth? Do urur muyum 1 ‹Œ ‹
Was it thrown? Atõldõ mõ 4 ‰„‹ •„ƒ‹
Allah? Allah mõ Ž ••‹
Is a deity? Bir ilah mõ •‹ •‹
Are our gods? lahlarõmõz mõ •‹ ‘‹’
Did you become sure? Emin mi oldunuz 1
You? Sen mi “”
You (pl)? Siz mi ”
Did you warn them Onlarõ uyardõn mõ ” ‘ ”
It was thrown, given Atõldõ, verildi 4 ‰„‹ ‰„ƒ‹•
I inform you Size haber veririm 2 —˜” †›˜™” - †›˜™”š
Surely you üphesiz sen œ” - œ •
Surely you (pl) üphesiz siz †” - † •
Go, come, bring, give Git, gel, getir, ver 1 ž “ƒ•
1
To swear Yemin etti 8 -
To consult together sti are etti 8 -
Consult together (imp, pl) Birbirinize emredin 8
Trustee Güvenilen 8
Come to us, bring to us Bize gel, getir 1
Bring us (imp) Bize getir 1
Come (imp, pl) Gelin 1
Bring (imp, pl) Getirin 1
Come (imp, pl) to us Bize getirin 1
Come (imp, pl) to me Bana gelin 1
Come (imp, dual) Gelin, gidin (ikil) 1 €

Go to him (imp, dual) Ona gidin (ikil) 1 •€
Is it then? O zaman mõ ƒ …„ - ‚
Permit (imp) zin ver 1 †ƒ †‚
Leaders Önderler, imamlar ‡ ‰̂Š
If it happens? E er olursa mõ
Really? Gerçekten mi Š
Are we really? Gerçekten biz mi Š…‹ - Š
Shall I inform you? Size haber vereyim mi 2 Œ ‡•Ž•Œ
Was it revealed, sent down? ndirildi mi 4 •‘ •‘ …’
Are you really? Gerçekten sen mi “Š
Are you (pl) really? Gerçekten siz mi ‡•Š
Come, bring (imp) Gel, getir 1 ”
Order (imp, pl) each other,
Birbirinize emredin, danõ õn 8
enjoin
Come (imp) to us Bize gel 1
Bring (imp) to us Bize getir 1
2
Is it then? O zaman mõ ƒ
Is it a libel? ftira mõ “• •ˆ – -ˆ••
Father Baba, ata -
Grass, pasture Ot, mera
Fathers, forefathers Babalar, atalar, cedler
Your forefathers Atalarõn
Your (pl) fathers, forefathers Atalarõnõz - -

Our fathers, forefathers Atalarõmõz - -
Their fathers, forefathers Onlarõn atalarõ - -
Their (fm, pl) fathers Babalarõ (d ) •€ ‚
My forefathers Atalarõm ƒ‚
Swarms / flocks (birds) Sürüler halinde „ „…
Goblets, jugs brikler, sürahiler †‡ ˆ‰Š
Your (pl) father Babanõz, atanõz
To Allah? In Allah? Allah’a mõ ‹ Œ•Ž•

To make himself clear Açõkladõ 4 • •’‰ - ‘
Our father Atamõz, babamõz
His father Onun babasõ “

Their father Onlarõn babasõ
O my father! Babacõ õm ”
To be sad, to be grieved Üzüldü 8 •– —˜™’‰ - —˜™
To invent, to originate cat etti, uydurdu, yarattõ 8 š› š›™’‰ - š›™
They invented it Onu uydurdular 8 š› œ›™
Cut off, one without posterity Soyu kesik ‡™ ‡™
Seek (imp) Ara, yol tut 8 •ž Ÿ™
Seeking, desiring Arama, isteme 8 •ž ž™
3
Your seeking stemeniz 8 •ž ž™
Seek (imp, pl) Arayõn 8 •ž ž™
They sought, desired Aradõlar, istediler 8 •ž ž™ - ž™
I seek Ararõm 8 •ž ƒž™
To seek, desire Aradõ, istedi 8 •ž ƒž™’‰ - •ž™
You sought Aradõn 8 •ž ”…ž™
He tested him Onu denedi 8 •ž “ ™
Test, try (imp, pl) Deneyin, imtihan edin 8 •ž Ž™
He was tested mtihan edildi 8 •ž ƒŽ™
To test, to try Denedi, sõnadõ 8 •Ž ƒŽ™’‰ - ƒŽ™
To pray Dua etti, niyaz etti 8 -
Seas Denizler
Always, ever, forever, eternal Ebediyen, sonsuza kadar

To create, start, initiate,
invent
Yarattõ, ba lattõ 4 -
To show, reveal Gösterdi, açõ a vurdu 4 -
To change De i tirdi 4 -
That I change it (him) Benim de i tirmem 2
I absolve, acquit Temize çõkarõrõm 2
I cure, heal yile tiririm 4
To heal yile tirdi 4 -

Righteous (pl) yiler
Abraham (pbuh) brahim (AS) €•

That I give up Benim durmam, dinlenmem 1 ‚ ‚
I cease / give up Dururum, dinlenirim 1 ‚ ‚
Leper Cüzzamlõ ƒ ƒ
To strengthen, make it firm, Güçlendirdi, belirledi, karar
determine, settle verdi
4 „ „ -„
4
They determined / settled Karar verdiler 4 „ …†
Was given to destruction Mahrum edildi 4 ‡ ‡
ˆ
Were given to destruction (pl) Mahrum edildiler 4 ‡ …‰ˆ‡
To receive glad tidings Müjdelendi 4 -
Did you give me glad tidings? Bana müjde mi verdiniz 2
Receive glad tidings (imp, pl) Müjdelenin 4
Eyes Gözler -
Your (pl) eyes Gözleriniz -
Our eyes Gözlerimiz
Her eyes, their eyes Onun gözleri (d )
- -
Their eye sights, eyes Onlarõn gözleri
Their (fm, pl) eye sights, eyes Onlarõn (d ) gözleri
See (imp) Gör
To see, observe, watch Gördü, gözetti 4 -

We saw Gördük 4
Observe them (imp) Onlarõ gözet 4

To invalidate, to make it vain,
void
Bo a çõkardõ, iptal etti 4 €• - €•
Did he send Gönderdi mi 1
I will be raised Diriltilirim 1
Raise, send (imp) Kaldõr, gönder 1 ‚

Send, appoint (imp, pl) Gönderin 1 ƒ
I seek, desire Ararõm, isterim 1 „… „…
I seek for you Sizin için ararõm 1 „… †‡…
To run away, flee Kaçtõ 1 ˆ‰ ˆ Š‚ - ˆ
To retain, leave unchanged Bõraktõ, baki kõldõ 4 „‹ „‹ - „Œ‹
5
More lasting Daha kalõcõ, baki 4 „‹ ‹
Morning, virgin Sabah, bakire † † - †
Mute, dumb Dilsiz † †
To make cry A lattõ 4 „† „† - „†
Camel, cloud Deve, bulut €‰ €•
To give up hope Ümit kesti 4 Ž• Ž• - Ž•
Swallow (fm, imp) Yut (d ) 1
That I reach Benim ula mam 1
I reach Ula õrõm, eri im 1
Make reach Ula tõr 1
I announce, give notice Tebli ederim, ula tõrõrõm 2
To announce, give notice Tebli etti, bildirdi 4 -

I announced, gave notice Tebli ettim 4
I gave notice to you Size tebli ettim 4
I give notice to you Size tebli ederim 4
Announce (imp) it Onu ula tõr 4
They announced, gave notice Tebli ettiler 4
To test, try Denedi, imtihan etti 4 -

Iblees, satan blis, eytan
Son O ul - -
Son O ul €• -
Wayfarers Yol o lu, yolcu ‚„
ƒ…
Son of my mother Anamõn o lu †ƒ
Build (imp) for me Benim için bina et, in a et 1 …
Son of Mary Meryem’in o lu ‡ˆ
Sons O ullar ‹ €• - Š €• - ‰€•
6
Your (pl) sons O ullarõnõz •€• - ŒŠ €• - Œ‰€•
Our sons O ullarõmõz €••€• - €ŽŠ €•
Their sons Onlarõn o ullarõ •Š €•
Their (fm, pl) sons Onlarõn (d ) o ullarõ ƒ ••€•
Daughter Kõz, kõz evlat • - ‘•
My daughters (dual) Kõzlarõm (ikil) ƒ •
Your son Senin o lun ’•
His son Onun (er) o lu •
Her son Onun (d ) o lu €••
Build (imp, pl) n a edin 1
My son O lum
Two sons (dual) ki o lu (ikil)
Father Baba - -
They rejected Reddettiler 1
Doors, gates Kapõlar -

Its (fm) gates Onu kapõlarõ -
His parents Onun ana babasõ, ebeveyni
Your (fm) father Senin (d ) baban
Our father Babamõz
Their (dual) father O ikisinin babasõ
Your parents Senin anan baban, ebeveynin

Sizin ana babanõz,
Your (pl) parents
ebeveyniniz
His parents Onun ana babasõ, ebeveyni €
Father, my father Baba, babam
To reject, refuse Reddetti, kaçõndõ 1 ‚• -
7
White Beyaz
To become white A ardõ 9 -

Became white (fm) A ardõ (d ) 9
Your (pl) father Babanõz
They rejected (fm, pl) Reddettiler (d ) 1
I proclaim, make clear Beyan ederim 2
Our father Babamõz
His father Onun babasõ
That which comes, will come Gelen, gelecek 1 •

€ ‚
Give (imp) Ver 4 •‚
Come, give (imp) Gel, ver 1 •ƒ
He came Geldi 1 „
He gave Verdi 4 „‚
Do you (pl) come? Gelir misiniz 1 „ƒ „
Do you take it (him)? Onu edinir misiniz 1 …† ‡ˆ…†ƒ „
He came to you Sana geldi 1 ‰„
He gave you Sana verdi 4 ‰ „‚
He came to you (pl) Size geldi 1 Š„
He gave you (pl) Size verdi 4 Š „‚
Do you enjoin, order? Emreder misiniz 1 ‹Œ ˆ‹Œƒ „
He gave me Bana verdi 4 •‡ „‚ -•‡ „‚ - „‚
He came to us Bize geldi 1 ‡„
He gave us Bize verdi 4 ‡ „‚
He gave him Ona (er) verdi 4 Ž „‚
He came to her Ona (d ) geldi 1 •„
8
He gave her (it) Ona (d ) verdi 4 • „‚
He came to them Onlara geldi 1 •„
He gave them Onlara verdi 4 • „‚
He gave them (dual) O ikisine verdi 4 •• „‚
Following, complying with Tabi olmak, uymak 8 ‘„ “
’ „
I follow Tabi olurum 8 ‘„ ‘„
Follow (imp) Tabi ol 8 ‘„ ‘„
To follow, comply with Takip etti, tabi oldu, uydu 8 ‘„ ‘” - ‘„
To follow Takip etti 4 ‘„ •” - ‘„
You followed Tabi oldun 8 ‘„ –„
I followed Tabi oldum 8 ‘„ –„
You (pl) followed Tabi oldunuz 8 ‘„ ”– „
You followed me Bana tabi oldun 8 ‘„ — ”– „
He followed them Onlara tabi oldu 8 ‘„ ”– „
I follow you Sana tabi olurum 8 ‘„ ˜– „
He followed you Sana tabi oldu 8 ‘„ ˜– „
He followed you (dual) Siz ikinize tabi oldu 8 ‘„ • –„
He followed me Bana tabi oldu 8 ‘„ –„
We made them follow Ardõ ardõna getirdik 4 ‘„ –„
We followed Tabi olduk 8 ‘„ –„
We followed you (pl) Size tabi olduk 8 ‘„ Š –„
We followed them Onlara tabi olduk 8 ‘„ • –„
He followed me Bana tabi oldu 8 ‘„ —–„
He followed him Onu takip etti 4 ‘„ –„
Let me follow him Ben ona tabi olayõm 8 ‘„ –„
Follow (imp) it (her) Ona uy 8 ‘„ –„
9
He followed them Onlarõ takip etti 4 ‘„ –„
They followed Takip ettiler 4 ‘„ –„
Takip edildiler, pe lerine
They were followed
takõldõ
4 ‘„ –„
They followed Takip ettiler 4 ‘„ –„
They were followed Tabi olundular 8 ‘„ –„
They followed Tabi oldular, takip ettiler 8 ‘„ –„
Follow (imp, pl) Tabi olun, uyun, takip edin 8 ‘„ –„
They followed you Sana tabi oldular 8 ‘„ ‰ –„
Comply (imp) with me, follow
me
Bana tabi olun 8 ‘„ —‡ – „ - –„
They followed him Ona tabi oldular 8 ‘„ Ž –„
Comply (imp) with him, follow
him
Ona tabi olun 8 ‘„ Ž –„
They followed them Onlarõ takip ettiler 8 ‘„ • –„
They followed them Onlara tabi oldular 8 ‘„ • –„
Do you (pl) build Bina eder misiniz 1 ™ „
She came O geldi (d ) 1 „
She gave O (d ) verdi 4 „‚
Do you take, accept Edinir misin 8 …† …š”„
Do you take us, accept us Bizi edinir misin 8 …† ‡…š”„
Do you get deserted Terk edilir misiniz 1 ‰‹„ Š‹”„
She came to you Sana geldi (d ) 1 ˜”„
She came to you (pl) Size geldi (d ) 1 ”„
She came to them Onlara geldi (d ) 1 ”„
Benime mücadele eder
Do you dispute with me
misiniz
3 ›œ• • ‡ žŸ „
Do you make Kõlar mõsõn 1 ¡–• ¡– „
Do you (pl) dispute with us Bizimle tartõ õr mõsõnõz 3 ¢ £ ‡ • ¤„
Do you (pl) dispute with me Benimle tartõ õr mõsõnõz 3 ¢ £ •‡ • ¤„
10
Do you (pl) tell them Onlara söyler misiniz 2 ¥œ£ ‡ ¦œ¤„
Taking Edinmek 8 …† § š„
Your (pl) taking Edinmeniz 8 …† Š§ š„
I take, accept Edinirim 8 …† …š„
That I take Benim edinmem 8 …† …ƒ š„
To take, adopt, seize, appoint Edindi, benimsedi 8 …† …š” - …š„
You took Aldõnõz 8 …† „ …ƒ š„
She took O (d ) edindi 8 …† •…š„
You took Sen edindin 8 …† •ƒ…š„
I took Ben edindim 8 …† •…ƒ š„
You (pl) took Siz edindiniz 8 …† „ƒ…š„
You (pl) took him Onu edindiniz 8 …† Ž •„ƒ…š„
You (pl) took them Onlarõ edindiniz 8 …† • •„ƒ…š„
Indeed I take Mutlaka alõrõm, edinirim 8 …† ¨ …š„
We took him (it) Onu edinirdik 8 …† Ž ‡ƒ…š„
We took them Onlarõ edindik, tuttuk 8 …† • ‡ƒ…š„
Take (imp) him Onu edin, tut 8 …† Žƒ…š„
He took it Onu aldõ, tuttu 8 …† •…š„
They took Edindiler 8 …† ˆ…š„
Take, appoint (imp) Edinin 8 …† ˆ…š„
They appointed you Seni edindiler 8 …† ‰ˆ…š„
Appoint (imp) me Beni edinin 8 …† —‡ˆ…š„
They appointed him Onu edindiler 8 …† Žˆ…š„
Appoint (imp) him Onu (er) edinin 8 …† Žˆ…š„
They appointed her Onu (d ) edindiler 8 …† •ˆ…š„
They appointed them Onlarõ edindiler 8 …† •ˆ…š„
11
Take, appoint (imp, fm) Edin, tut (d ) 8 …† ©…š„
Do you (pl) fear them Onlardan korkar mõsõnõz 1 •ª† ‡ ªš„
Ça õrõr mõsõnõz, dua eder
Do you (pl) call them
misiniz
1 «Ÿ «œ„
Do you leave, abandon Bõrakõr mõsõn 1 ¬§ˆ ¬…„
Companions of equal age Ya õt e ler -‹„ ® ‹„ - -
’ ‹„
Given favor, spoiled Nimet verildi, õmartõldõ 4 ¯‹„ ¯‹„
To give favor Nimet verdi 4 ¯‹„ ¯‹” - ¯‹„
You (pl) were given favor Size nimet verildi 4 ¯‹„ ”ƒ°‹„
We had given luxuries,
comforts
Nimet verdik 4 ¯‹„ °ƒ ‹„
We gave them favor Onlara nimet verdik 4 ¯‹„ • °ƒ ‹„
They were given favor Onlara nimet verildi 4 ¯‹„ °‹„
Leave, let go, quit (imp) Terk et 1 ‰‹„ ‰‹„
Leave, let go, quit (imp, fm) Terk et (d ) 1 ‰‹„ ‰‹„
Do you like ster misin 4 Ÿˆ¬ œ ‹„
Do you (pl) like ster misiniz 4 Ÿˆ¬ ˆœ ‹„
Do you want to replace De i tirmek ister misiniz 10 ›œ žœ ”±„
Derlendi, toplandõ, dolunay
Became full
oldu
8 ²±„ ²³±” - ²±„
Do you endure Sabreder misiniz 1 ´µ ˆ‹ ¶„
Do you worship Kulluk eder misiniz 1 œ« ˆœ –„
Do you get astonished a õyor musun (d ) 1 · « ¸ –„
Beni tehdit mi ediyorsunuz
Do you (dual) threaten me
(ikil)
1 œ«ˆ • ‡ œ–„
Do you (pl) know Bilir misiniz 1 ¹« •¹–„
Do you (pl) teach Ö retir misiniz 2 ¹« •º¹–„
Fear (imp), guard, be careful Kork, sakõn 8 •»ˆ ²„
The most fearing En takvalõ •»ˆ ¼„
The most fearing of you En takvalõnõz •»ˆ Š ¼„
12
Do you (pl) kill Öldürür müsünüz 1 ¡”» ¹”ƒ¼„
To make perfect Mükemmel yaptõ 4 ¼„ ¼” - ¼„
Fear (imp, pl), guard, be
careful
Korunun, sakõnõn 8 •»ˆ ¼„
That they may fear Sakõnmalarõ 8 •»ˆ ¼„
They feared Korundular, sakõndõlar 8 •»ˆ ¼„ - ¼„
Do you (pl) say Der misiniz 1 ›» ž ¼„
Fear (imp, pl) me Benden korkun, sakõnõn 8 •»ˆ ¼„
Fear (imp, pl) him Ondan sakõnõn 8 •»ˆ Ž ¼„
The most fearing En takvalõ 8 •»ˆ —¼„
To fear, guard, be careful Korundu, sakõndõ, korudu 8 •»ˆ •¼” - —¼„
You feared (fm, pl) Sakõndõnõz (d ) 8 •»ˆ ” ¼„
Fear (fm, pl) Korkun, sakõnõn (d ) 8 •»ˆ ¸¼„
To recline Yaslandõ 8 Šˆ ½ ” - „
That I read Benim okumam 1 —¹„ ¡„
Read (imp) Oku 1 —¹„ ¡„
I read Ben okurum 1 —¹„ ¹„
Read (imp, pl) it (them) Onu okuyun 1 —¹„ • ¹„
So that I complete Benim tamamlamam 4
To complete, finish, perfect Tamamladõ 4 -

Do you (pl) help me Bana yardõm mõ edersiniz 4
Consult together (imp) Anla õn 8
Complete (imp) Tamamla 4
You completed Tamamladõn 4
I completed Tamamladõm 4
We completed Tamamladõk 4
We completed it Onu tamamladõk 4
13
He completed her (it) Onu (d ) tamamladõ 4
He completed them (fm, pl) Onlarõ (d ) tamamladõ 4
Complete (imp, pl) Tamamlayõn 4
Give (imp) us Bize ver 4 € •

Come to us Bize gel 1 €
Do you (pl) inform Haber verir misiniz 2 ‚ƒ „ …†ƒ
Do you prohibit Bizi yasaklar mõsõn 1
Do you find the right way Hidayete erer misin 8
Do you destroy us Bizi helak eder misin 4
Give (imp) them Onlara ver 4
They came Geldiler 1
They are provided, are given Verildiler 4
They gave Verdiler 4
Give (imp, pl) Verin 4
Come (imp, pl) Gelin 1
They gave Verdiler 4 - -

They brought Getirdiler, yaptõlar 1
They were given Verildiler 4
Bring (imp, pl) Getirin 1
Did you (pl) advise each other Tavsiyele tiniz mi 6 €• €

I turn, repent Ben tevbe ederim 1 ‚ ‚
They came to you Sana geldiler 1 ƒ
I recline Dayanõrõm, yaslanõrõm 5 „…• …†
Bring (imp, pl) to us Bize getirin 1
Give (imp, pl) me Bana verin 4 ‡

Bring (imp, pl) to me Bana getirin 1 ‡
14
They came to him Ona geldiler 1 ˆ
They gave him (it) Onu verdiler 4 ˆ
Give (imp, pl) them Onlara (er) verin 4
Give (imp, pl) them (fm, pl) Onlara (d ) verin 4 Š‰

Give (imp) Ver 4 ‡
To give Verdi 4 ‡ ‹Œ -
To come Geldi 1 ‡ „Œ -
He brought Getirdi 1
They (dual) came Geldiler (ikil) 1 •

Go (imp, dual) Gidin (ikil) 1 •
Go (imp, dual) to him Ona gidin (ikil) 1 ˆ•
You came Sen geldin 1 Ž•
You gave Sen verdin 4 Ž•
I gave Ben verdim 4 Ž•
That which comes, will come Gelen, gelir, gelecek 1 ••
I gave you Sana verdim 4 •
I gave you (pl) Size verdim 4 •
You gave Verdiniz 4 •
You (pl) gave them (fm, pl) Onlara (d ) verdiniz 4 Š‰ ‘ •
You gave us Bize verdin 4 •
You gave me Bana verdin 4 ‡•
You gave them (fm, pl) Onlara (d ) verdin 4 Š‰ •
I give you (I will give you) Sana veririm (verece im) 4 •
I give you (pl) (I will give you) Size veririm (verece im) 4 •
They (fm, pl) came Geldiler (d ) 3 Š•
They (fm, pl) give Verirler (d ) 4 ’
15
We came Geldik 1 •
We gave Verdik 4 •
We came to you Sana geldik 1 ƒ•
We gave you Sana verdik 4 ƒ•
We gave you (pl) Size verdik 4 …•
We gave him Ona (er) verdik 4 ˆ•
We gave her Ona (d ) verdik 4 •
We gave them Onlara verdik 4 •
We gave them (dual) O ikisine verdik 4 ‘ •
Mutlaka onlara gelirim,
Surely I come to them
sokulurum
1 ‰•
It is that which comes to him
(it), it will come to it
Ona gelir, gelecek 1 “•
It is that which comes to
them, it will come
Onlara gelir, gelecek 1 •
To reward, give reward Mükafatlandõrdõ, ödül verdi 4 ‚„” ••–Œ - ‚ ”
He rewarded you (pl) Sizi mükafatlandõrdõ 4 ‚„” ”
He rewarded them Onlarõ mükafatlandõrdõ 4 ‚„” ”
Articles, household stuff E ya, mal —” ”˜ ”
Footsteps, traces, marks Eserler, izler ™” š› ” - š ”
To plough Tarla sürdü 4 ™” œ–Œ - š ”
Vestige, remnant Kalõntõ ™” ž• š ”
Their signs, marks Onlarõn eserleri, izleri ™” š” - š”
Their (dual) signs, marks O ikisinin eserleri, izleri ™” ‘ š”
They ploughed Sürdüler, aktardõlar 4 ™” •š ”
You (pl) became heavy, clung A õrla tõnõz, çakõlõp kaldõnõz 8 Ÿ” ¡ ”†
Heavy punishment A õr ceza
To fix, tie, make fixed Sabitledi, ba ladõ 4 -

Hold firm (imp), persevere Sebat edin 1
16
To overcome, subdue Sindirdi, yendi 4 -
You overcame Vurup sindirdiniz 4
You overcame them Onlarõ vurup sindirdiniz 4
Trace, mark, work Eser, iz
To prefer, choose Seçti, tercih etti, üstün kõldõ 4 -

He chose you, preferred you Seni üstün kõldõ 4
He raised dust Savurdu, toz çõkardõ 4 € •

My trace, mark, work Benim izim, eserim ‚
Weights A õrlõklar ƒ„ ‡ „ - †… „
Your weights Sizin a õrlõklarõnõz ƒ„ ˆ‰ „
Her weights Onun (d ) a õrlõklarõ ƒ„ Š‰ „
Their weights Onlarõn a õrlõklarõ ƒ„ Š‰ „ - Š‰ „
She became heavy A õrla tõ, a õr geldi (d ) 1 ƒ„ ‹„
Tamarisk Ilgõn a acõ ƒ ƒŒ
Sin Günah Ž -•
Sinner Günahkar Ž -•
Later? Sonra mõ • =•
Bore fruits, came to fruition Meyve verdi 4 -
Your sin Senin günahõn
His sin Onun günahõ
Their (dual) sin O ikisinin günahõ
My sin Benim günahõm
Sinners Günahkarlar
Two ki -
Two ki - -
Twelve On iki €
17
Two ki -
Sinner, wicked Çok günahkâr ƒ - ‚•
Did you come to us Bize mi geldin, getirdin 1 …„ †„
To bring, direct Getirdi, yöneltti 4 …„ ‰̂ Š - ˆ‡ „
He directed her Onu (d ) yöneltti 4 …„ ‹‡ˆŒ„
To reply, answer Cevap verdi 4 •…„ ŽŠ - •„
Bitter water Acõ su •„ „ƒ „‘ - •
• „‘
To protect, give shelter Korudu, sõ õndõrdõ 4 ’…„ “Š - ’ „
You (pl) replied Cevap verdiniz 4 •…„ ‚ ”„
You (pl) were replied Size cevap verildi 4 •…„ ‚ ”„‘
He chose Seçti 8 •…„ ”„
He chose you (pl) Sizi seçti 8 •…„ ‚‘• ” „
He chose him Onu seçti 8 •…„ –”„
To choose, invent, make up Seçti, derledi 8 •…„ ” Š - —” „
You chose Derledin, seçtin 8 •…„ ˜”„
You chose her Onu (d ) seçtin 8 •…„ ”„
We chose Derledik, seçtik 8 •…„ ”„
We chose them Onlarõ seçtik 8 •…„ ‚‹ ” „
To tear, uproot Söktü, çekti 8 ™„ ›™ Š - ™
š „
Was uprooted (fm) Söküldü (d ) 8 ™„ ˜š „
To commit Kötülük i ledi 8 œ„ œ Š -œ „
They committed Kötülük i lediler 8 œ„ •ž „
To assemble, meet, to come
together
Toplandõ 8 -
She (they) met, gathered (fm) Toplandõ (d ) 8
They came together Toplandõlar 8
To avoid, stay away Kaçõndõ 8 -
18
They avoided Kaçõndõlar 8
Avoid (imp, pl) Kaçõnõn 8
Avoid (imp, pl) him (it) Ondan kaçõnõn 8
That I find Benim bulmam 1
I find Bulurum 1
Graves, tombs Mezarlar
More fitted, more inclined Daha yatkõn
Indeed I find Mutlaka bulurum 1
Reward, payment, fee, wage Kar õlõk, ücret, ödül, mükafat -

To hire, pay wage for service,
work for wage
Ücretle tuttu, ücretle çalõ tõ 1 •€ -
My guilt, my crime Suçum ‚ ƒ„
To commit sin Günah i ledi 4 ‚ ‚ -‚
We committed sin Suç i ledik 4 ‚ …„
They committed sin Suç i lediler 4 ‚ „
Give (imp) him (asylum) Ona aman ver 4 •
His reward Onun (er) ücreti, kar õlõ õ -
Her reward Onun (d ) ücreti, kar õlõ õ …†
Their reward / remuneration Onlarõn ücreti, kar õlõ õ ‡† - ‡†
My reward Benim ücretim, kar õlõ õm ˆ
Did we whimper Sõzlandõk mõ 1 ‰Š … ‹Š
Objects, bodies, forms,
figures
Cisimler ‡Œ ‚…Œ
Their bodies, forms, figures Onlarõn cisimleri, kalõplarõ ‡Œ ‡•„…Œ
Did he do Yaptõ mõ 1 Ž Ž
I do Yaparõm, kõlarõm 1 Ž Ž
Let me do Yapayõm 1 Ž Ž€
Do (imp), make, place, give Yap, kõl 1 Ž Ž€
19
Did you (pl) do Yaptõnõz mõ 1 Ž ‡ •€
Did we do Yaptõk mõ 1 Ž … •€
Make (imp) us, give us Bizi kõl, bize ver 1 Ž … •€
Indeed I make you Mutlaka seni kõlarõm 1 Ž •‘•
Make me (imp), give me Beni kõl, bana ver 1 Ž ’ •€
Make him (imp), give him Onu kõl, ona ver 1 Ž “€•
Make (imp, pl), do, give Kõlõn, yapõn, verin 1 Ž €•
For this reason dan dolayõ, için Ž Ž
Time, period Ecel, süre Ž –
• - Ž”
To fix or appoint a term Tayin etti, belirledi 1 Ž Ž — -Ž
To appoint Ecel tayin etti, süre belirledi 2 Ž Ž˜ — - Ž‘
Urge (imp), summon, arouse Sür, topla, saldõr 4 • •
To collect, assault Saldõrdõ, sürdü, topladõ 4 • • - •
You appointed Tayin ettin, belirledin 2 Ž •€ ‘
It was appointed, deferred Tecil edildi, ertelendi (d ) 2 Ž •˜
Flog (imp, pl), beat De nek vurun 1 • •
Flog (imp, pl) them Onlara de nek vurun 1 • ‡† •
Our term, period, time Bizim ecelimiz, süremiz Ž …•
His term Onun (er) eceli, süresi Ž “• - “•
Her term Onun (d ) eceli, süresi Ž …•• - …••
Their term Onlarõn (er) eceli, süresi Ž ‡••
Their (fm, pl) term Onlarõn (d ) eceli, süresi Ž ™‘ •• - ™‘ ••
Two terms, periods ki süre, iki ecel Ž ™š•
To combine Birle tirdi 4 -
They collected Topladõlar 4
Collect (imp, pl), get together Toplayõn, toplanõn 4
20
All, all of them Hepsi, tamamõ › -
Keep (imp) me away Beni uzak tut 1 ƒ
Embryos, hidden Ceninler, gizli olanlar ™ œ” ‘
Incline (imp) Yana , meylet 1 • •
Wings Kanatlar • œž Ÿ
Proclaim (imp, pl), manifest,
publish
Açõ a vurun 1 • •
Ücretler, kar õlõklar, ödüller,
Rewards, fees
mehirler
Sizin ücretleriniz,
Your (pl) rewards, fees
kar õlõklarõnõz
‡
Onlarõn (er) ücretleri,
Their rewards, fees
kar õlõklarõ
‡†
Onlarõn (d ) ücretleri,
Their (fm) rewards, fees
kar õlõklarõ
™‘ †
I respond to cabet ederim, kar õlõk veririm 4 ¡• š
It was accepted, answered cabet olundu, kabul edildi 4 ¡• š
Accept (imp, pl) answer cabet edin, uyun 4 ¡• š
Events, stories Konu malar, haberler ¢ £ ¤…¢
To surround, contain,
encompass
Ku attõ, çevreledi, kavradõ 4 ¥•¢ ¦šŸ - ¥…¢
She surrounded, Ku attõ, çevreledi, kavradõ
encompassed (d )
4 ¥•¢ §…¢
I like Ben severim 4 ¢ ¨ ¢
To love, like Sevdi 4 ¢ ¨ Ÿ - ‘ ¢
Dearer, liked more Daha sevimli, daha sevgili ¢ ‘ ¢ -¨ ¢
His loved ones Sevdikleri, sevgili kullarõ ¢ ©…‘¢
Priests, rabbis, scholars Rahipler ª¢ …¢
Their priests Onlarõn rahipleri ª¢ ‡† … ¢
You loved, liked Sen sevdin 4 ¢ ¢
I loved, liked Ben sevdim 4 ¢ ¢
To frustrate, make it go in
vain
Bo a çõkardõ, heder etti 4 ¦¢ ¦Ÿ -¦¢
To burn, scorch Yaktõ 8 «¢ « Ÿ -« ¢
21
She burnt Yaktõ (d ) 8 «¢ ¬ ¢
To expect Ümit etti, bekledi 8 Œ¢ Œ
- Ÿ - Œ¢
To bear, to carry Ta õdõ, yüklendi 8 Ž® Ž Ÿ -Ž ¢
They assumed burden Yüklendiler 8 Ž® • ¢
To take under control, destroy Sürükledi, kontrol altõna aldõ 8 •¢ • Ÿ -• ¢
Indeed I take under control Mutlaka sürüklerim 8 •¢ ™‘ ¯ ¢
One, single, only, anyone Bir, tek, bir kimse ¢ °¢ - ¢
Eleven On bir ±‹ ¢
One, anyone (fm) Bir, birisi (d ) ¢ ¢
One of the two (fm) kisinden biri (d ) ¢ …† ¢
One of them (fm) Onlardan biri (d ) ¢ ™‘ † ¢
That I tell Benim söylemem 1 ¢ ¢
To make happen Meydana getirdi 4 ¢ Ÿ - ¢
One of you Sizden biri ¢ ‡ ¢ -‡ ¢
One of the two of you kinizden biri ¢ … ¢
One of us Bizden biri ¢ …² ¢
One of them Onlardan biri ¢ ‡† ¢ - ‡† ¢ - ‡† ¢
One of the two of them O ikisinden biri ¢ … † ¢ -… † ¢
One, anyone (fm) Bir, birisi (d ) ¢ ³¢
Beware (imp), be cautious Sakõn, çekin 1 ´¢ ´¢
Be cautious of them Onlardan sakõn 1 ´¢ ‡† ´¢
Beware (imp, pl), be cautious Sakõnõn 1 ´¢ € ´¢
Be cautious (imp, pl) of him Ondan sakõnõn 1 ´¢ ´¢
Be cautious (imp, pl) of them Onlardan sakõnõn 1 ´¢ ‡† ´¢
Greediest En hõrslõ µ¢ µ¢
Clans, sects Hizipler, gruplar, topluluklar ¡Š¢ ¡ Š¢
22
To feel, sense, perceive Hissetti 4 ¶Œ¢ ¨¶Ÿ - ¶
‘ ¢
Kindness, goodness, favor hsan, iyilik ™Œ¢ …°²…Œ¢ - …Œ¢
Did he assume Sandõ mõ 1 Œ¢ Œ
-¢
Be good (imp), make it well yilik yap 4 ™Œ¢ ™-Œ¢
Better, best Daha güzel, en güzel ™Œ¢ ™Œ¢ - ™Œ¢
To do well, be kind yilik etti, güzelle tirdi 4 ™Œ¢ ™-ŒŸ - ™Œ¢
You did good yilik yaptõnõz 4 ™Œ¢ ‡ Œ¢
The best of it (him) Onun en güzeli ™Œ¢ “ Œ¢
The best of it (her) Onun en güzeli ™Œ¢ …• Œ¢
They did good yilik ettiler 4 ™Œ¢ Œ¢
Do (imp, pl) good yilik edin 4 ™Œ¢ € Œ
-¢
They perceived Hissettiler 4 ¶Œ¢ €Œ
¨¢
Assemble (imp, pl), gather
together
Toplayõn 1 ±¢ ±¢
He counted it (him) Onu (er) saydõ 4 ’·¢ …·¢
He counted, calculated,
computed
Saydõ 4 ’·¢ …·¢
He counted it (her) Onu (d ) saydõ 4 ’·¢ …†…·¢
He counted them Onlarõ saydõ 4 ’·¢ ‡†…·¢
To count, calculate, compute Saydõ, hesapladõ 4 ’·¢ ƒ·Ÿ - ƒ¸·¢
Was prevented, closed Engellendi, kapandõ 4 ·¢ ·¢
To prevent, close Engelledi, kapadõ 4 ·¢ ·Ÿ - ·¢
You were prevented, held
back
Engellendiniz 4 ·¢ ‡¹ ·¢
They were prevented Engellendiler 4 ·¢ € ·¢
Confine (imp, pl) them, close
them
Onlarõ engelleyin, hapsedin 1 ·¢ ‡† ·¢
They (fm, pl) got married Evlendiler (d ) 4 ™·¢ ™‘ ·¢
To protect Korudu 4 ™·¢ ™·Ÿ - ™·¢
She protected her chastity Namusunu korudu (d ) 4 ™·¢ ·¢
23
Count (imp, pl) Sayõn (emir) 4 ’·¢ ·¢
He counted Saydõ 4 ’·¢ ’·¢
We counted Saydõk 4 ’·¢ … š·¢
We counted it (him) Biz onu saydõk 4 ’·¢ … š·¢
To bring, make ready,
prepare
Getirdi, hazõr etti 4 º¢ ºŸ - º¢
She prepared, brought Hazõrladõ, getirdi 4 º¢ » º¢
She was prepared, brought Hazõrlandõ, getirildi 4 º¢ » º¢
I encompassed hata ettim, ku attõm 4 ¥•¢ ¼€ ¢
We encompassed hata ettik, ku attõk 4 ¥•¢ … ¼€ ¢
To press, insist Sõkõ tõrdõ, zorladõ 4 ƒ½¢ ƒ½Ÿ - ƒ¸½¢
Protect (imp, pl), watch Gözetin, koruyun 1 ¾½¢ € ¿½¢
Is it true, right Gerçek mi, hak mõ ÀÁ¢ ÀÂ ¢
Daha fazla hak eden, daha
More worthy, more deserving
layõk
ÀÁ¢ ‘À¢ - À̈¢
To prove, justify, establish Yerle tirdi, gerçekle tirdi 4 ÀÁ¢ À̈Ÿ - À‘ ¢
Ages, very long periods of Ça lar, devirler, çok uzun
time, eternity süreler
Á¢ …°Ã…Á¢
Sand hills Kum tepeleri ÄÁ¢ Å…Á¢
Judge (imp), decide Hüküm ver 1 ‡¯¢ ‡¯¢
He who judges best En hikmetli, en iyi hükmeden ‡¯¢ ‡¯¢
I judge Hükmederim 1 ‡¯¢ ‡¯¢
To strengthen, fortify Sa lamla tõrdõ, açõkladõ 4 ‡¯¢ ‡¯Ÿ - ‡¯¢
Strengthened, explained (fm) Sa lamla tõrõldõ, açõklandõ 4 ‡¯¢ ¯¢
Was allowed Helal kõlõndõ 4 Ž•¢ Ž¢
To make lawful, permit, settle, Helal kõldõ, bekletti, yerle ti,
solve çözdü
4 Ž•¢ ŽÆ Ÿ - Ž¢
Confused dreams Karõ õk rüyalar ‡•¢ ‚Ç –¢
Their dreams Onlarõn rüyalarõ, hayalleri ‡•¢ ‡•„…•¢
Made lawful, permitted (fm) Helal kõlõndõ (d ) 4 Ž•¢ •¢
24
Remove (imp), untie Çöz 1 Ž•¢ Ž€ •¢
We made lawful Helal kõldõk 4 Ž•¢ … •€ •¢
He settled us Bizi yerle tirdi 4 Ž•¢ … •¢
They settled Yerle tirdiler 4 Ž•¢ € •Æ¢
Burdens, loads Yükler Ž® È… ¢
Ahmed, Prophet
Muhammed's name
Ahmed ® ¢
I bear the load, carry Ben yüklenirim, ta õrõm 1 Ž® Ž¢
Load (imp), burden Yükle 1 Ž® Ž€ ¢
I load you on, mount you Sizi yüklerim, bindiririm 1 Ž® ‡¯• ¢
Black, color of dust Kara, toz rengi ˆ¢ ³¢
To give life, make live Diriltti, ya attõ, hayat verdi 4 ƒš¢ ƒšŸ - …š¢
Alive, living (pl) Diri, canlõ (ç ) 4 ƒš¢ - -
He gave you life, resurrected
Sizi diriltti 4
you
He gave her life Onu (d ) diriltti 4
He gave them life Onlarõ diriltti 4
Encompassed, surrounded stila edildi, ku atõldõ 4
I give life Diriltirim 4
You gave us life Bizi ya attõn, dirilttin 4
We gave life Ya attõk, hayat verdik 4
We gave him life Onu dirilttik, canlandõrdõk 4
We gave her life Onu (d ) dirilttik, canlandõrdõk 4
Brother Erkek karde - -

I fear Korkarõm 1
I oppose you Size muhalefet ederim 3 €• ‚ƒ„

Our brother Erkek karde imiz …
His brother Onun erkek karde i
25
Their brother Onlarõn erkek karde i
Your news, matters Haberleriniz † ‡ˆ - ‡ˆ

Her (its) news Onun haberleri † ‡ˆ
To become humble Saygõ duydu, boyun e di 4 ‰ˆ ‰ˆŠ‹ - ‰ˆ
They humbled themselves Gönülden boyun e diler 4 ‰ˆ ˆ
Sister Kõz karde ‰
To choose Seçti 8 ‡ ‡ Š‹ - ‡
To betray hanet etti 8 Œ Œ Š‹ - Œ
I chose Seçtim 8 ‡ •Ž
I chose you Seni seçtim 8 ‡ ••Ž
We chose Seçtik 8 ‡ …Ž
We chose them Onlarõ seçtik 8 ‡ …Ž
To choose a person
specifically for oneself
Seçti, has kõldõ 8 ‘’ ”‘ Š‹ - ‘
“
To quarrel, dispute Tartõ tõ, çeki ti 8 ’ ’ Š‹ - ’
They disputed, quarreled Tartõ tõlar 8 ’ •’
Your sister Kõz karde in •
Alternation, difference, Art arda gelmesi, çeli ki,
contradiction ihtilaf
8 €• ˜—– - –
Forgery, invention Uydurma 8 ™• š•
Mixed up Birbirine karõ tõ 8 • •
It was disputed htilaf edildi, ayrõlõ a dü üldü 8 €• €•
To dispute, be in
contradiction
htilaf etti, farklõ oldu 8 €• €• Š‹ - €•
You (pl) disputed htilaf ettiniz 8 €• ƒ› •
They disputed htilaf ettiler 8 €• › ƒ•
His sister Onun (er) kõz karde i œ
Her sister Onun (d ) kõz karde i • - •
Two sisters ki kõz karde ž
26
Secret lovers Gizli dostlar ŒŸ ŒŸ
Pit, ditch Hendek ¡Ÿ ¡¢Ÿ
He was taken, grabbed Yakalandõ 1 £ £
That which takes, catches, Tutan, yakalayan, tutar,
grabs yakalar
1 £ £¤ ¥
Grabbing Yakalama, yakalayõ £ ¦— £ - £— - £
To punish, reprimand Ceza verdi 3 £ £ §‹ - £ ¥
To take, seize, grab Aldõ, tuttu, yakaladõ 1 £ £ ›‹ - £
She took, grabbed Tuttu, yakaladõ (d ) 1 £ •£
I took, grabbed Tuttum, yakaladõm 1 £ •›£
It (she) grabbed you Sizi yakaladõ 1 £ ‚•£
You grabbed, took Yakaladõnõz, edindiniz 1 £ •›£
She grabbed him Onu (er) yakaladõ 1 £ œ•£
I grabbed her Onu (d ) yakaladõm 1 £ ••›£
She grabbed them Onlarõ yakaladõ 1 £ ••£
I grabbed them Onlarõ yakaladõm 1 £ ••›£
They (fm, pl) took, grabbed Tuttular, aldõlar (d ) 1 £ Œ›£
We took, grabbed Yakaladõk 1 £ …›£
We grabbed him Onu yakaladõk, aldõk 1 £ …›£
We grabbed them Onlarõ yakaladõk, aldõk 1 £ …›£
He grabbed him Onu yakaladõ 1 £ £
His grabbing Onu yakalamasõ 1 £ £
He grabbed them Onlarõ yakaladõ 1 £ £
Their grabbing Onlarõn yakalanmasõ 1 £ £
They were grabbed Yakalandõlar 1 £ ›¢£
Those who take, catch Yakalayanlar 1 £ ž‹£ ¥
That which takes it Onu alan, alacak 1 £ œ‹£ ¥
27
Other Di er, ba ka Ž Ž ¥
Other (pl) Di er, ba ka (ç ) Ž Ž -Ž
End, final, hereafter Son, ahiret Ž Ž ¥-Ž ¥
Other Di er Ž Ž ¥-Ž ¥-Ž ¥
To postpone Tehir etti, erteledi, süre verdi 2 Ž Ž¨ §‹ - Ž“
Other (fm) Di er (d ) Ž Ž
Taking out, extracting,
expelling
Çõkarma 4 ©Ž ©
« Ž -© Ž - ©
ª Ž
Your removal Sizin çõkarõlmanõz 4 ©Ž ‚¬ Ž
Their removal Onlarõn çõkarõlmasõ 4 ©Ž •¬ Ž
Your rear, those after you (pl) Sonrakileriniz, arkanõz Ž Ž
Other two Di er iki Ž ŒŽ ¥
Those after them Sonrakileri Ž Ž
To destroy, demolish, ruin Harap etti, yõktõ 4 -Ž -ŽŠ‹ - -Ž
She (it) postponed Erteledi 2 Ž •Ž“
You postponed Erteledin 2 Ž •Ž“
Last, final, hereafter Ahiret, son Ž ¦¤ Ž ¥
You postponed me Beni erteledin 2 Ž •Ž“ - ž•Ž“
You postponed us Bizi erteledin 2 Ž •Ž“
Take out (imp), remove Çõkar 4 ©Ž ©Ž
That I am removed Benim çõkarõlmam 4 ©Ž ©Ž
I am taken out Çõkarõlõrõm 4 ©Ž ©Ž
Come out (imp) Çõk 4 ©Ž ©Ž
He was taken out Çõkarõldõ 4 ©Ž ©Ž
To remove, bring forth, drive
out
Çõkardõ, öne getirdi 4 ©Ž ©ŽŠ‹ - ©Ž
She took out Dõ arõ çõkardõ 4 ©Ž ‰¬Ž
She was taken out Çõkarõldõ 4 ©Ž ‰¬Ž
28
She took you out Seni çõkardõ 4 ©Ž • ¬Ž
You were taken out Çõkarõldõnõz 4 ©Ž ¬Ž
He took you out Seni çõkardõ 4 ©Ž •¬Ž
He took you (pl) out Sizi çõkardõ 4 ©Ž ‚¬Ž
We took out Çõkardõk 4 ©Ž ¬Ž
Take (imp) us out Bizi çõkar 4 ©Ž ¬Ž
We take them out Onlarõ çõkardõk 4 ©Ž ¬Ž
Take (imp) me out Beni çõkar 4 ©Ž ® ¬Ž
He took me out Beni çõkardõ 4 ©Ž ¬Ž
He took him out Onu çõkardõ 4 ©Ž œ¬Ž
He took the two of them out O ikisini çõkardõ 4 ©Ž ••¬Ž
Go (imp, pl) out Çõkõn 1 ©Ž ¬Ž
Take (imp, pl) out Çõkarõn 4 ©Ž › ¬Ž
They were taken out Çõkarõldõlar 4 ©Ž › ¬Ž
They took you out Sizi çõkardõlar 4 ©Ž ¬Ž
Take (imp, pl) them out Onlarõ çõkarõn 4 ©Ž ¬Ž
Did you puncture it Onu deldin mi 1 šŽ • ¯› Ž
Erteledik, geciktirdik, tehir
We postponed, delayed
ettik
2 Ž …Ž“
Postpone (imp) us, delay us Bizi ertele, geciktir 2 Ž …Ž¨
Our end, the last of us Sonumuz, sonuncumuz Ž …Ž ¥
His (its) end Onun sonu Ž Ž ¥
Others Di erleri Ž ž‹Ž ¥ - Œ¢Ž ¥
Other (fm) Di er (d ) Ž °Ž
Last ones, those who came
later
Sonrakiler, arkadan gelenler Ž ž‹Ž ¥
To disgrace Rezil etti 4 ±² ±²Š‹ - °²
You disgraced (someone) Rezil ettin 4 ±² ‰‹²
29
You disgraced him Onu rezil ettin 4 ±² œ ‹²
Remain (imp, pl) rejected Sinin, kalõn 1 ³ ¢§´
To decrease Azalttõ 4 Ž´ Žµ´Š‹ - Ž´
Biggest losers En çok ziyana u rayanlar Ž´ ž‹Ž´ - Œ¢Ž´
Fear (imp, pl) Korkun 1 ¶ ¶
Fear (imp, pl) me Benden korkun 1 ¶ … ¶ -Œ ¶
That you fear them Onlardan korkmanõz 1 ¶ ¶
Green Ye il Ž· Ž·
To make a mistake, err Hata etti 4 ¸ ¹¸Š‹ - ¸
You made a mistake, erred Hata ettiniz 4 ¸ •› ¸
We made a mistake, erred Hata ettik 4 ¸ …› ¸
Lower (imp) ndir 1 ºƒ ºƒ
More secret Daha gizli ƒ ®ƒ
I keep it hidden Gizlerim 4 ƒ ƒ
It was hidden Saklandõ, gizlendi 4 ƒ ƒ
To hide, keep it secret Sakladõ, gizledi 4 ƒ ƒŠ‹ - ®ƒ
You (pl) concealed, hid Gizlediniz 4 ƒ ƒ
I hide it Ben onu gizlerim 4 ƒ •ƒ
Friends Dostlar »• ½–
¼
To make eternal Ebedi kõldõ 4 Ÿ• Ÿ•Š‹ - Ÿ•
It made him eternal Onu ebedi kõldõ 4 Ÿ• Ÿ•
To make sincerely hlasla yaptõ, has kõldõ 4 ‘• ‘•Š‹ - ‘•
We purified Temizledik, halis kõldõk 4 ‘• ’•
We made them purified Onlarõ ihlaslõ kõldõk 4 ‘• ’•
They purified, were sincere Halis kõldõlar 4 ‘• ’•
Put off, take off(imp) Çõkar 1 ¾• ¾•
30
To break (a promise) Sözünden döndü 4 €• €•Š‹ - €•
I broke my promise to you (pl) Size olan sözümden döndüm 4 €• ‚ ƒ› •
You (pl) broke your promise Sözünüzden döndünüz 4 €• ƒ› •
We broke our promise Sözümüzden döndük 4 €• ƒ› •
Be my successor Benim yerime geç 1 €• ƒ› •
They broke their promise Vaadlerinden döndüler 4 €• ƒ•
I create Ben yaratõrõm 1 ™• ™•
That I betray him Benim ona ihanet etmem 1 Œ œ
Brother Erkek karde - ¿
Sisters Kõz karde ler •
Your (pl) sisters Kõz karde leriniz ‚• - ‚•
Their (fm, pl) sisters Onlarõn kõz karde leri ž“ ••
Your (pl) maternal uncles Dayõlarõnõz À ‚„
Brothers Erkek karde ler …« -Œ
Your (pl) brothers Sizin erkek karde leriniz ‚… - ‚… - ‚…
Our brothers Bizim erkek karde lerimiz …
Their brothers Onlarõn (er) erkek karde leri •… - •… - •…
Their (fm) brothers Onlarõn (d ) erkek karde leri ž“ •…
Brothers Erkek karde ler ¦¤
Your brothers Senin erkek karde lerin ••
His brothers Onun erkek karde leri œ•
My brothers Benim erkek karde lerim •
Your brother Senin erkek karde in Á
His brother Onun erkek karde i
Their brother Onlarõn erkek karde i
Your two brothers ki karde iniz ‚‹
31
Brother, my brother Erkek karde , karde im
Best ones, elected ones Hayõrlõlar Â ‡

Your brother Senin erkek karde in •
His brother Onun erkek karde i œ
To make tired, incline towards
its end
Yordu 1 ¡¢ ¡¢§‹ - ¡¥
Disastrous, abominable Felaketli ¡¡ ¡Ã
Paying, fulfilling Ödeme, eda etme ±¡¡ ¡- ¡
To transact, manage, roll over cra etti 4 ‡¡ Ž‹Ÿ‹ - ‡ ¡
To fall into dispute Atõ tõ, çeki ti 6 ‡¡ ‡ Ÿ“ ‹ - ‡ ¡“
You fell into dispute Birbirinizle atõ tõnõz 6 ‡¡ •›‡ ¡“
To follow one another Art arda gelip toplandõ 6 Á‡¡ Á‡ Ÿ“ ‹ - Á‡ ¡“
They followed one another Art arda gelip toplandõlar 6 Á‡¡ › ‡ “¡
Backs Arkalar ŽÄ¡ ‡ Ä¡
Setting, retreat Batõ ŽÄ¡ ‡ Ä¡
Your (pl) backs Arkalarõnõz ŽÄ¡ ‡ Ä¡
Their (fm) backs Onlarõn arkalarõ ŽÄ¡ ‡ Ä¡
Their backs Onlarõn (er) arkalarõ ŽÄ¡ ‡ Ä¡ - ‡ Ä¡
To retreat, turn back Geri döndü, geri çekildi 4 ŽÄ¡ ŽÄŸ‹ - ŽÄ¡
To refute Reddetti 4 º ¡ º Ÿ‹ - º ¡
To keep, preserve, store, put
away
Sakladõ, depoladõ 8 Ž ¡ Ž Ÿ“ ‹ - Ž ¡“
Make enter (imp), insert,
admit
Girdir, sok 4 » ¡ »› ¡
Enter (imp) Gir 1 » ¡ »› ¡
He (it) was entered Sokuldu 4 » ¡ » ¡
To make enter, admit, insert Girdirdi, soktu 4 » ¡ » Ÿ‹ - » ¡
Enter (imp, dual) Girin (ikil) 1 » ¡ – ¡
Indeed I will make enter Mutlaka sokarõm 4 » ¡ ž“ • ¡
32
Make us enter Bizi sok 4 » ¡ •› ¡
We made him enter Onu soktuk 4 » ¡ •› ¡
We made them enter Onlarõ soktuk 4 » ¡ •› ¡
Indeed I make you (pl) enter Mutlaka sizi sokarõm 4 » ¡ ‚“• ¡
Indeed I make them enter Mutlaka onlarõ sokarõm 4 » ¡ •“• ¡
Make me enter (imp) Beni sok 4 » ¡ ® •› ¡
Make them enter (imp) Onlarõ sok 4 » ¡ •›• ¡
Make (imp, pl) them enter Sokun 4 » ¡ • ¡
Enter (imp, pl) Girin 1 » ¡ • ¡
They were made enter Sokuldular 4 » ¡ • ¡
Enter (imp, pl) into it (her) Ona girin 1 » ¡ • ¡
Enter (imp, fm) Gir (d ) 1 » ¡ • ¡
That I know Benim bilmem 1 ±‡¡ ‡¡
Avert (imp) Savõn 1 ‡¡ ¢Å‡¡
Conveyed, informed, let know Bildirdi 4 ±‡¡ ‡¡
Informed you Sana bildirdi 4 ±‡¡ Á ‡¡
Informed you (pl), made you
know
Size bildirdi 4 ±‡¡ ‡¡
To convey, inform, let know Bildirdi 4 ±‡¡ ±‡Ÿ‹ - ±Æ‡¡
To overtake, overcome, catch Anladõ, kavradõ, yeti ti,
up yakaladõ
1 Á‡¡ Á‡Ÿ‹ - Á‡¡
He overtook him, he caught
up
Ona yeti ti, yakaladõ 1 Á‡¡ œ ‡¡
I know Bilirim 1 ±‡¡ ±‡¡
Prophet Idris (pbuh) dris (AS) ³‹‡¡
Call (imp), invite, pray Dua et, ça õr 1 Ç¡ È¡
To desire, ask, demand, cry
out
stedi, iddia etti 8 Ç¡ Ç“Ÿ‹ - ÆÇ¡“
Call (imp) them (fm) Onlarõ (d ) ça õrõn 1 Ç¡ ž“ •Ç¡
I call, invite, pray Ben dua ederim 1 Ç¡ Ç¡
33
Call (imp, pl), invite, pray Dua edin, ça õrõn, davet edin 1 Ç¡ Ç¡
Did you (pl) call them Onlarõ ça õrdõnõz mõ 1 Ç¡ •• Ç¡
I call you (pl) Ben sizi ça õrõrõm 1 Ç¡ Ç¡
Call upon (imp, pl) me, pray
unto me
Bana dua edin 1 Ç¡ … Ç¡
Call (imp, pl) him, pray unto
him
Ona dua edin, onu ça õrõn 1 Ç¡ Ç¡
Call (imp, pl) them Onlarõ ça õrõn 1 Ç¡ Ç¡
Adopted sons Evlatlõklar Ç¡ Ç¡
Your adopted sons Evlatlõklarõnõz Ç¡ É Ç¡
Their adopted sons Onlarõn evlatlõklarõ Ç¡ •Ê Ç¡
Repel (imp), defend Sav, savu tur, savun 1 ¾˜¡ ¾˜¡
Repel (imp, pl), defend Savunun 1 ¾˜¡ Ë˜¡
He remembered Hatõrladõ 8 Ž Ì Ž ¡“
I lead, show Göstereyim, delil olayõm 1 »„¡ ÀÍ ¡
I lead you, show you Sana göstereyim 1 »„¡ •Í„¡
I lead you (pl), show you Size göstereyim 1 »„¡ ‚Í„¡
To deliver, present, lower Saldõ, indirdi, sundu 4 „¡ „Ÿ‹ - „¡
Adam Adem Î¡¥ - Î¡¥
To come near, be close; to
lower, drop
Yakla tõ, alçaldõ 1 …¡ …Ÿ‹ - Æ…¡
Closer, lower, less Daha yakõn, daha alçak, az …¡ ®…¡
To compromise, to hold in Taviz verdi, ya cõlõk yaptõ,
light esteem küçümsedi
4 ž¡ ž Ÿ‹ - ž ¡
Most grievous, bitter Daha müthi ¡ ®¡
Return (imp), give back Teslim edin 2 ±¡ ¢”¡
To pay back, restore, return ade etti, geri verdi, teslim etti 2 ±¡ ±¨¡§‹ - ±“¡
Then (past) O zaman (geçmi ) Ì›
Then (present and future) O zaman ( imdi ve gelecek) Ì
Then, in that case Öyleyse, o zaman —Ì
34
To broadcast, propagate,
spread
Yaydõ 4 ¾‹Ì ¾‹£‹ - È Ì
They propagated / spread Yaydõlar 4 ¾‹Ì › ÇÌ
To make taste Tattõrdõ 4 š¢Ì ™‹£‹ - š Ì
He made taste it (her) Onu tattõrdõ 4 š¢Ì •¯ Ì
He made them taste Onlara tattõrdõ 4 š¢Ì •¯ Ì
Proclamation, announcement Bildiri ŒÌ Œ¤ Ì
Ears Kulaklar ŒÌ Œ Ì¥ - Œ¤ Ì¥
Our ears Kulaklarõmõz ŒÌ … Ì¥
Their ears Onlarõn kulaklarõ ŒÌ •… Ì¥
Their torment Onlarõn eziyeti ±Ì Ì
I slaughter Bo azlarõm, keserim 1 ÏÄÌ ÏÄ›Ì
I slaughter you Seni bo azlarõm 1 ÏÄÌ •ÐÄ›Ì
Indeed I slaughter Mutlaka keserim 1 ÏÄÌ ž“ ÐÄ›Ì
Indeed I slaughter him Onu bo azlarõm 1 ÏÄÌ œ“ÐÄ›Ì
Chins, jaws Çeneler 4 š¢Ì Œ ¯›Ì
We made (someone) taste Tattõrdõk 4 š¢Ì ¯› Ì
We made you taste Sana tattõrdõk 4 š¢Ì Á ¯› Ì
We made him taste Ona tattõrdõk 4 š¢Ì ¯› Ì
I remember, invoke Zikrederim, anarõm 1 Ž Ì Ž Ì›
Remember (imp), call to
mind, invoke
Zikret, an 1 Ž Ì Ž Ì›
I will remember you Sizi anayõm 1 Ž Ì Ž Ì›
They (fm, pl) remember,
invoke
Zikrederler, anarlar (d ) 1 Ž Ì ŒŽ Ì›
Remember (imp) me, invoke
me
Beni zikret, an 1 Ž Ì …Ž Ì›
I will remember him Onu anayõm 1 Ž Ì Ž Ì›
Remember (imp, pl), call to
mind, invoke
Zikredin, anõn 1 Ž Ì ¢Ž Ì›
Remember (imp, pl) me,
invoke me
Beni zikredin, anõn 1 Ž Ì …¢Ž Ì›
35
Remember (imp, pl) him,
invoke him
Onu zikredin, anõn 1 Ž Ì ¢Ž Ì›
More humiliated, meaner En dü kün, alçak »„Ì À¼ Ì
To humiliate Zelil etti, alçalttõ 4 »„Ì ÍÀ£‹ - À¼ Ì
Humble, humiliated Alçak gönüllü, a a õlanmõ »„Ì Ñ— „¼Ì - Ñ¤ „¼Ì
Like that? unun gibi mi •„Ì
Most humiliated ones En alçaklar »„Ì ÒÓ„Ì
He proclaimed, announced,
called
Bildirdi, ilan etti 2 ŒÌ Œ¼Ì
Proclaim (imp), announce,
call
Bildir, ilan et 2 ŒÌ Œ› ÌÓ
Ear Kulak ŒÌ Œ¤ Ì
Permitted zin verildi ŒÌ ŒÌ
I give you permission Ben izin veririm 1 ŒÌ ŒÌ¥
Permit (imp), give permission zin ver 1 ŒÌ Œ› Ì›
Permission zin ŒÌ Œ›Ì - Œ¤ Ì›
To permit, give permission zin verdi 1 ŒÌ ŒÌ§‹ - ŒÌ
To proclaim, announce, call lan etti, bildirdi 2 ŒÌ ŒÓÌ§‹ - Œ¼Ì
To proclaim, announce, call lan etti, bildirdi 4 ŒÌ ŒÌ§‹ - ŒÌ¥
We called, informed Bildirdik 4 ŒÌ …“Ì¥
We called you, informed you Sana bildirdik 4 ŒÌ Á …“Ì¥
She listened Onu dinledi 1 ŒÌ ‰…Ì
You gave permission zin verdin 1 ŒÌ ‰…Ì
I called Bildirdim 4 ŒÌ ‰…Ì¥
I called you, informed you (pl) Size bildirdim 4 ŒÌ ‚ …Ì¥
His permission Onun izni ŒÌ œ…›Ì
Be informed (imp, pl) Bilin 4 ŒÌ › …Ì›
My permission Benim iznim ŒÌ ®…›Ì
His two ears ki kula õ ŒÌ œ …Ì
36
Go (imp) Git 1 ÔÌ Ô Ì›
To remove, get rid of Giderdi 4 ÔÌ Ô £› ‹ - Ô Ì›
Go (imp, dual) kiniz gidin 1 ÔÌ ˆ Ì›
You removed, exhausted Giderdiniz, tükettiniz 4 ÔÌ ˆ Ì›
Go (imp, pl) Gidin 1 ÔÌ › ˆ Ì›
Torture (imp, pl), give them
discomfort
ncitin, eziyet edin 4 ±Ì ¢Ì¥
They gave discomfort,
tormented
Eziyet ettiler 4 ±Ì ¢Ì¥
Give the two of them
discomfort, punish (imp)
O ikisine eziyet edin 4 ±Ì • ¢Ì¥
Discomfort, illness, torment Eza, sõkõntõ ±Ì °—Ì
To disturb, give discomfort,
torment
Zarar verdi, rahatsõz etti 4 ±Ì ±Ì§‹ - °Ì¥
You gave discomfort,
tormented
Eziyet ettiniz 4 ±Ì ‹Ì¥
You gave discomfort to us,
tormented
Bize eziyet ettiniz 4 ±Ì … • ‹Ì¥
Raised couches / thrones Tahtlar, kerevetler Á‡ •Ê ‡
To bring home in evening Ak am eve getirdi 4 Õ¢‡ Ï‹Ž‹ - Õ ‡
To desire, want, wish, decree Niyet etti, istedi, irade etti 4 ¡¢‡ Ÿ‹Ž‹ - ¡ ‡
They (dual) wanted stediler (ikil) 4 ¡¢‡ ¡‡
Beni irade etti, benim için
He wished me
istedi
4 ¡¢‡ ®…¡ ‡
They wished stediler 4 ¡¢‡ ¢¡ ‡
Our meanest ones, lowly
ones
En rezillerimiz ÀÌ‡ „Ì ‡
Is it who desires, does he
desire
steyen mi, ister mi ÔÖ‡ ÔÖ ‡
He showed you Sana gösterdi 4 ±‡ Á‡
He showed you (pl) Size gösterdi 4 ±‡ ‡
He showed them to you Sana onlarõ gösterdi 4 ±‡ • ‡
He showed me Bana gösterdi 4 ±‡ …‡
He showed him Ona onu gösterdi 4 ±‡ ‡
To show Gösterdi 4 ±‡ ±Ž‹ - ±Æ‡
37
Did you see, did you think Gördün mü, dü ündün mü 1 ±‡ ‰‹ ‡
Did you see you, did you Seni gördün mü, kendini
think of yourself dü ündün mü
1 ±‡ •‹‡
Did you see yourselves (did Kendinizi gördünüz mü
you think) (dü ündünüz mü)
1 ±‡ ‚‹‡
Did you see them , did you Onlarõ gördün mü, onlarõ
think of them dü ündün mü
1 ±‡ ‹‡
Did you (pl) see Gördünüz mü 1 ±‡ ‹‡
Lords, gods Rabler ÔÄ‡ Ä« Ä‡ - - Ä‡
To make it increase Arttõrdõ 4 Ä‡ ÄŽ‹ - ÆÄ‡
Physical desire Fiziki arzu -‡ ÑÄ‡
Four Dört ¾Ä‡ ¾ª Ä‡ - ¾Ä‡ - ¾Ä‡
Four Dört ¾Ä‡ ÑËÄ‡ - Ñ¤ ËÄ‡
Forty Kõrk ¾Ä‡ ÒËÄ‡
More numerous Daha çok, daha fazla Ä‡ ®Ä‡
To doubt üphe etti 8 Ô‹‡ - •Ž‹ - - •‡
She doubted üphe etti 8 Ô‹‡ ‰Ä •‡
They doubted üphe ettiler 8 Ô‹‡ Ä •‡
You (pl) doubted üphe ettiniz 8 Ô‹‡ ˆ•‡
To turn back, return Geri döndü, dinden çõktõ 8 ¡¡‡ Ÿ” •Ž‹ - Ÿ“ •‡
They (dual) turned back Geri döndüler (ikil) 8 ¡¡‡ Ÿ“ •‡
They turned back Döndüler, dinden çõktõlar 8 ¡¡‡ ¢”Ÿ•‡
To select, become contended Razõ oldu 8 ×‡ ®·•‡ - Æ·•‡
To rise Yükseldi 8 ¯‡ Ø•Ž‹ - ÆØ•‡
Watch(imp), wait Gözetle, bekle 8 Ô¯‡ ÔØ•‡
To watch, wait Bekledi, gözetledi 8 Ô¯‡ ÔØ•Ž‹ - ÔØ•‡
Watch (imp) them Onlarõ gözetleyin 8 Ô¯‡ •ˆØ•‡
Watch(imp, pl), wait Gözetleyin, bekleyin 8 Ô¯‡ ˆØ•‡
Its sides Onun kenarlarõ ¬‡ •Ê ¬‡
38
To postpone, defer Geri bõraktõ 4 ¬‡ ¬Ž‹ - Æ¬‡
I turn back Dönerim 1 ¾¬‡ ¾¬‡
Turn back (imp) return Dön, geri dön 1 ¾¬‡ ¾¬‡
To send back, take back Geri döndü, döndürdü 4 ¾¬‡ ¾¬Ž‹ - ¾¬‡
Turn us back (imp) Bizi döndür 1 ¾¬‡ Ë¬‡
Turn back (imp, pl) Dönün 1 ¾¬‡ Ë¬‡
Turn (imp, pl) me back Beni geri döndürün 1 ¾¬‡ Œ Ë¬‡
Turn back (imp, fm) Dön (d ) 1 ¾¬‡ Ë¬‡
Feet Ayaklar »¬‡ »¤ ¬‡
Your feet Ayaklarõnõz »¬‡ ‚•¬‡ - ‚•¬‡
Their feet Ayaklarõ »¬‡ ••¬‡ - ••¬‡
Their (fm, pl) feet Ayaklarõ (d ) »¬‡ ž“ ••¬‡
Indeed I stone you Mutlaka seni ta larõm 1 ¬‡ •“•¬‡
Make (imp) him wait Onu beklet 4 ¬‡ œ¬‡
Hope (imp, pl) Umun 1 ¬‡ ¬‡
Wombs Rahimler ‡ Î ‡
Your wombs Rahimleriniz ‡ ‚Ù ‡
Their wombs Onlarõn rahimleri ‡ ž“ •Ù ‡
Most merciful En merhametli ‡ ‡
Have mercy (imp) Merhamet et 1 ‡ ‡
Have mercy (imp) on us Bize merhamet et 1 ‡ • ‡
Have mercy (imp) on the two
of them
O ikisine merhamet et 1 ‡ ••• ‡
Ruined you Sizi mahvetti 4 ±¡‡ ¡‡
To ruin, destroy Mahvetti, helak etti 4 ±¡‡ ±¡Ž‹ - ±Æ¡‡
I wished, ordered stedim, irade ettim 4 ¡¢‡ •¡‡
You wished, wanted stediniz, irade ettiniz 4 ¡¢‡ •¡‡
39
They (fm, pl) wished, wanted stediler (d ) 4 ¡¢‡ Œ¡‡
We wished, wanted stedik 4 ¡¢‡ …¡‡
We wished him Onu istedik 4 ¡¢‡ …¡‡
The meanest, most lowly Daha, en dü ük, alçak ÀÌ‡ ÀÌ‡
The meanest, most lowly
ones
En dü ükler ÀÌ‡ Œ „Ì‡
Give (imp) sustenance Rõzõk ver 1 šÚ‡ šÚ‡
Give (imp) us sustenance Bize rõzõk ver 1 šÚ‡ ¯› Ú‡
Give (imp) them sustenance Onlara rõzõk ver 1 šÚ‡ •›¯Ú‡
Give (imp, pl) them
sustenance
Onlarõ rõzõklandõrõn 1 šÚ‡ ¯Ú‡
To make it fixed Sabitle tirdi, sa lamla tõrdõ 4 Û‡ ÛŽ‹ - ÆÛ‡
He made it (her) fixed Onu sabitle tirdi 4 Û‡ Û‡
Send (imp) Gönder 4 »Û‡ »› Û‡
He was sent Gönderildi 4 »Û‡ »Û‡
To send Gönderdi 4 »Û‡ »ÛŽ‹ - »Û‡
She (fm) sent O (d ) gönderdi 4 »Û‡ ‰•Û‡
You sent Gönderdin 4 »Û‡ ‰›•Û‡
I was sent Gönderildim 4 »Û‡ ‰›•Û‡
You (pl) were sent Gönderildiniz 4 »Û‡ •› Û‡
We sent Gönderdik 4 »Û‡ •› Û‡
We were sent Gönderildik 4 »Û‡ •› Û‡
We sent you Seni gönderdik 4 »Û‡ Á •› Û‡
We sent him Onu gönderdik 4 »Û‡ •› Û‡
Send (imp) him Onu gönder 4 »Û‡ œ›•Û‡
I send him Onu gönderirim 4 »Û‡ œ•Û‡
They were sent Gönderildiler 4 »Û‡ •Û‡
They sent Gönderdiler 4 »Û‡ › •Û‡
40
Send (imp) me Bana gönderin 4 »Û‡ Œ •Û‡
Base, outpost, watch Üs, gözetleme ŸÜ‡ —¡ Ü‡
Yeryüzü, dünya, toprak, yer,
Earth, world, land, home
yurt
Ý‡ ×
« ‡ - Ý‡
To please Razõ etti 4 ×‡ ×Ž‹ - Æ×‡
To suckle a child Emzirdi 4 ¾×‡ ¾×Ž‹ - ¾×‡
She suckled Emzirdi (d ) 4 ¾×‡ ‰Ë×‡
They (fm, pl) suckled Emzirdiler (d ) 4 ¾×‡ žË×‡
They (fm, pl) suckled you (pl) Sizi emzirdiler 4 ¾×‡ ‚ Ë×‡
Suckle (imp, fm) him Onu emzir (d ) 4 ¾×‡ œ Ë×‡
Your land Sizin yeriniz, yurdunuz Ý‡ ‚×‡
Our land Yerimiz, yurdumuz Ý‡ ×‡
Their land Onlarõn yeri, yurdu Ý‡ •×‡
My land Yerim, yurdum Ý‡ ®×‡
Did you get contended Razõ oldunuz mu 1 ×‡ ×‡
Pasture (imp) Otlatõn 1 ®Ç‡ Ç‡
Turn, approach, beseech Yönel, yakla , yalvar ÔÖ‡ ÔÖ‡
Embark, mount (imp) Bin (emir) 1 Ô ‡ Ô ‡
Embark, mount (imp, pl) Binin 1 Ô ‡ ˆ ‡
To overturn, revert back Ters çevirdi, ba a a õ etti 4 ³ ‡ ³ Ž‹ - ³ ‡
Cast them back Onlarõ ba a a õ etti ³ ‡ •´ ‡
They were cast back Ba a a õ atõldõlar 4 ³ ‡ ›´ ‡
Strike (imp), urge Çarp, vur 1 º ‡ º ‡
Bow down (imp, pl) Rüku edin 1 ¾ ‡ Ë ‡
Bow down (imp, fm) Rüku et (d ) 1 ¾ ‡ Ë ‡
Iram, name of a nation rem Î‡
Show (imp) us Bize göster 4 ±‡ …‡
41
Show (imp) us Bana göster 4 ±‡ …‡
To scare, make fear, strike
terror, terrify
Korkuttu 4 Ô‡ Ô Ž‹ - Ô ‡
Fear (imp) me Benden korkun 1 Ô‡ Œˆ‡
Is my family Benim ailem mi ‡ ¸‡
To cover, oppress Güçlük çõkardõ 4 ™‡ ™ Ž‹ - ™ ‡
Show (imp, pl) us Bana gösterin 4 ±‡ …¢‡ - …¢‡
I see Görürüm 1 ±‡ °‡
To show Gösterdi 4 ±‡ ±Ž‹ - °‡
It was wished stendi 4 ¡¢‡ Ÿ‹‡
I wish, want sterim 4 ¡¢‡ Ÿ‹‡
I show you Size gösteririm 4 ±‡ ‚‹‡
We showed Gösterdik 4 ±‡ ‹‡
We showed you Sana gösterdik 4 ±‡ Á ‹‡
We showed them to you Sana onlarõ gösterdik 4 ±‡ • ‹‡
We showed him Onu gösterdik 4 ±‡ ‹‡
To incite Tahrik etti, oynattõ 1 ÚÚ Ú” ‹ - Ú“
Incitement, confusion Oyun, tahrik ÚÚ —ÚÞ
To cause to slip, deviate Kaydõrdõ, saptõrdõ, döndürdü 4 ß‹Ú ß‹²‹ - à Ú
To drive Yürüttü 4 ¬Ú ¬²‹ - Æ¬Ú
To add, increase, exceed Arttõrdõ, ço alttõ 8 Ÿ‹Ú ¡ ¡²‹ - ¡ ¡Ú
They increased Arttõrdõlar 8 Ÿ‹Ú ¢¡ ¡Ú
He was repulsed, driven out Vazgeçirildi 8 Ž¬Ú Ž¬¡Ú
To look down, despise Hor gördü 8 ±‡Ú ±‡¡²‹ - ±Æ‡¡Ú
Name of the father of Prophet
Abraham
Azer, Hz brahim’in babasõ ‡Ú¥
To strengthen, assist, help,
sympathize
Kuvvetlendirdi 4 ‡Ú ‡Ú§‹ - ‡Ú¥
He strengthened him Onu kuvvetlendirdi 4 ‡Ú ‡Ú¥
42
My back, strength Arkam, kuvvetim ‡Ú ±‡Ú
To approach, arrive suddenly Yakla tõ, aniden geldi 1 Ú Ú› ‹ - Ú
She approached Yakla tõ (d ) 1 Ú ‰˜Ú
That which approaches Yakla an Ú Ñ˜Ú¥
Cleaner Daha temiz Ú ® Ú
To make slip Kaydõrdõ, saptõrdõ 4 »„Ú ÍÀ²‹ - À¼ Ú
Arrows Oklar áÚ ÎâÚ
To make approach Yakla tõrdõ 4 €„Ú €„²‹ - €„Ú
She was drawn near Yakla tõrõldõ 4 €„Ú ‰ƒ„Ú
We made approach Yakla tõrdõk 4 €„Ú ƒ› „Ú
To make slip, fall Kaydõrdõ, dü ürdü 4 ™„Ú ™„²‹ - ™„Ú
He made the two of them slip O ikisini kaydõrdõ 4 »„Ú ••¼„Ú
Companions, mates, wives,
husbands
E ler ©¢Ú ¬« ¢Ú - © ¢Ú
Your wives Senin e lerin ©¢Ú •¬ ¢Ú - •¬ ¢Ú
Your (pl) wives Sizin e leriniz ©¢Ú ‚¬ ¢Ú - ‚¬ ¢Ú - ‚¬ ¢Ú
Our wives Bizim e lerimiz ©¢Ú ¬ ¢Ú
His wives Onun e leri ©¢Ú œ¬ ¢Ú - œ¬ ¢Ú - œ¬ ¢Ú
Their wives Onlarõn e leri ©¢Ú •¬ ¢Ú - •¬ ¢Ú - •¬ ¢Ú
Their (fm, pl) husbands Onlarõn (d ) e leri ©¢Ú ž“ •¬ ¢Ú
That I increase Benim arttõrõ õm, arttõrmam 1 Ÿ‹Ú Ÿ‹Ú
Indeed I increase Mutlaka arttõrõrõm 1 Ÿ‹Ú Œ¼ Ÿ‹Ú
Indeed I increase you (pl) Mutlaka sizi arttõrõrõm 1 Ÿ‹Ú ‚“…Ÿ‹Ú
She was adorned, beautified Süslendi 5 ž‹Ú ‰ ‹“Ú“
Indeed I adorn (it) Mutlaka süslerim 2 ž‹Ú ž“ ‹¨Ú
I ask Sorarõm, isterim 1 »ãÛ »ãÛ
Ask (imp) Sor 1 »ãÛ »› ãÛ
43
Benim sana sormam,
That I ask you
istemem
1 »ãÛ ••ãÛ
I ask you Sana sorarõm 1 »ãÛ ••ãÛ
That I ask you (pl) Benim size sorarõm, istemem 1 »ãÛ ‚•ãÛ
Ask (imp) him Ona sor 1 »ãÛ œ›•ãÛ
Ask (imp, pl) Sorun 1 »ãÛ •ãÛ
Ask (imp, pl) them Onlara sorun 1 »ãÛ •ãÛ
Ask (imp, pl) them (fm, pl) Onlara (d ) sorun, isteyin 1 »ãÛ ž“ •ãÛ
To do bad, evil, offend, insult,
damage
Kötülük yaptõ, zarar verdi 4 Û ½ ´
µ‹-ÉÛ
They did evil Kötülük yaptõlar 4 Û ÅÛ
You did evil Kötülük yaptõnõz 4 Û •› Û
Captives, prisoners Esirler ŽÛ °‡ Û
Fables, tales, stories Masallar Ž¸Û ŽäÛ
To wash down, swallow
easily
Yuttu 4 àÛ ß´
µ ‹-àÛ
To make flow, pour out Akõttõ, döktü 4 »Û »´
µ ‹-ÀÛ
To feed the cattle, send to
pasture
Otlattõ 4 ÎÛ ´
µ ‹-ÎÛ
Armlets, bracelets Bilezikler ‡Û ‡¢ Û
Reasons, roads, relatives Sebep, yol, akraba ÔˆÛ - ˆÛ
Tribes, descendants Torunlar, kabileler ˆÛ ˆÛ
To make it flow, complete Akõttõ, tamamladõ 4 ßˆÛ ßˆ´‹ - ßˆÛ
To hire Kiraladõ, ücretle çalõ tõrdõ 10 Ž¬ Ž¬› ´‹ - Ž¬› Û
You hired Ücretle tuttun 10 Ž¬ •Ž¬› Û
Hire (imp) him Onu ücretle tut 10 Ž¬ Ž¬› Û
To seek to delay, be late, be
delayed
Geciktirdi 10 Ž Ž › ´‹ - Ž › Û
To ask for permission zin istedi 10 ŒÌ ŒÌ› ´‹ - ŒÌ› Û
He asked for permission from
you
Senden izin istedi 10 ŒÌ •…Ì› Û
They asked for permission
from you
Senden izin istediler 10 ŒÌ Á …Ì› Û
44
To ask permission, beg
pardon
zin istedi, af istedi 10 ³… ³…› ´‹ - ³…› Û
To explain clearly Açõkladõ, açõ a çõktõ 10 ÒÄ Òˆ ´‹ - Œ ˆ Û
Exchange, replace De i tirme 10 ÀŸÄ À Ÿˆ Û
To ask or wish to exchange,
replace
De i tirmek istedi 10 ÀŸÄ ÀŸˆ ´‹ - ÀŸˆ Û
Thick silk Kalõn ipek š† Û šŽˆ Û
To rejoice Sevindi 10 Ž¶Ä Ž¶ˆ ´‹ - Ž¶ˆ Û
Rejoice (imp, pl) Sevinin 10 Ž¶Ä ¢Ž¶ˆ Û
To rush, race Yarõ tõ 10 ™ˆÛ ™ˆ ´‹ - ™ˆ Û
They (dual) raced Yarõ tõlar (ikil) 10 ™ˆÛ Øˆ Û
They raced, rushed Yarõ tõlar, ko tular 10 ™ˆÛ Øˆ Û
Race (imp, pl) Yarõ õn 10 ™ˆÛ Øˆ Û
To take cover, hide Örtündü 8 ŽÛ Ž ´‹ - Ž Û
To make exception stisna yaptõ 10 åæ ç› ´‹ - Æ ç› Û
To accept, respond, answer Kabul etti, cevap verdi 10 -¬ Ô è ´‹ - - è Û
They responded Cevap verdiler 10 -¬ › ÄèÛ
To seek protection or refuge Sõ õndõ, yakõna gelmek istedi 10 ‡¬ Âè ´‹ - ‡ è Û
He sought your protection Sana sõ õndõ 10 ‡¬ Á‡ è Û
So that I respond, accept Cevap vereyim, kabul edeyim 10 -¬ Ôè Û
Respond (imp), accept Kabul et 10 -¬ Ôè Û
You responded Kabul ettiniz 10 -¬ ˆè Û
We responded Kabul ettik 10 -¬ ˆè Û
Was responded, accepted Cevap verildi, uyuldu 10 -¬ ÔèÛ
Respond (imp, pl), accept Cevap verin, uyun 10 -¬ ˆèÛ
To love, prefer Sevdi, tercih etti 10 Ôˆ Ô
” Ð ´‹ - Ô
” ÐÛ
They loved, preferred Sevmek istediler, tercih ettiler 10 Ôˆ › ˆ”Ð Û
To become exhausted Yoruldu 10 Ž´ Žµ´Ð ´‹ - Ž´Ð Û
45
To protect Korudu 10 éƒ éƒÐ ´‹ - éƒÐ Û
They were entrusted Korumalarõ 10 éƒ › êƒÐ Û
To earn a lawful right Hak sahibi oldu, hak etti 10 ™Ø ™” Ð ´‹ - ™“ Ð Û
They (dual) earned a right Hak ettiler (ikil) 10 ™Ø Ø¼ Ð Û
To overpower, overcome Hakim oldu, etkisi altõna aldõ 10 Ì Ì Ð ´‹ - Ì Ð Û
Embarrassment, bashfulness Utanma 10 ÐÛ
To be shy, embarrassed,
ashamed
Utandõ, çekindi 10 Ð ´‹ - Æ Ð Û
Leave them alive (imp, pl) Sa bõrakõn 10 ÐÛ
To bring out, take out, extract Çõkardõ 10 ©Ž ©ŽŠ ´‹ - ©ŽŠ Û
He took her out Onu çõkardõ 10 ©Ž •¬ŽŠ Û
To bluff, scorn, contempt Küçümsedi, küçük dü ürdü 10 €ƒ ”€Š ´‹ - €
“ ŠÛ
To seek to hide, hide Gizlendi 10 ƒ ƒŠ ´‹ - ÆƒŠ Û
To seek to choose, choose Seçti 10 ‘• ‘•Š ´‹ - ‘•Š Û
I choose him Onu seçerim 10 ‘• œ’•Š Û
That I choose him Onu seçeyim 10 ‘• œ’•Š Û
To appoint as nominee, as
caliph
Yerine bõraktõ, halife etti 10 €• €•Š ´‹ - €•Š Û
To bring gradually, persuade,
induce
Derece derece yakla tõrdõ 10 ©‡¡ ©‡Ÿ ´‹ - ©‡Ÿ Û
To give the child to a wet
nurse
Emzirtti 10 ¾×‡ ¾×Ž ´‹ - ¾×Ž Û
To steal Çaldõ 8 šŽÛ šŽ ´‹ - šŽ Û
To spread fear, terrify Korku saldõ 10 Ô‡ Ô Ž ´‹ - Ô Ž Û
They terrified them Onlara korku saldõlar 10 Ô‡ ˆ ŽÛ
Try to cause one to slip, fail Kaydõrdõ, saptõrdõ 10 »„Ú ÀÍ ² ´‹ - À¼ ² Û
He made them slip Onlarõ kaydõrdõ 10 »„Ú •¼„² Û
To mock at, ridicule Alay etti 10 ŽŠÛ ŽŠ´ ´‹ - ŽŠ´ Û
To ask for water Su istedi 10 ØÛ ®Ø´ Û - Ø´ Û
He asked for water from him Ondan su istedi 10 ØÛ Ø´ Û
46
To ask for water Su istedi 10 ØÛ Ø´ ´‹ - Ø´ Û
To call as witness, to cite ahit tuttu 10 Ÿ•ë Ÿ•¶ ´‹ - Ÿ•¶ Û
Call (imp, pl) witness ahit tutun 10 Ÿ•ë ›¢Ÿ•¶ Û
To cry for help Yardõm için ba õrdõ 10 ŽÜ Ž’“´‹ - Ž’ Û
To be weak, to be deemed
weak
Zayõf oldu, zayõf görüldü 10 €Ë× €Ë· ´‹ - €Ë· Û
They were deemed weak Zayõf görüldüler 10 €Ë× ƒË· Û
They deemed me weak Beni zayõf gördüler 10 €Ë× … ƒË· Û
To be able to Yapabildi 10 Èä ¾ ¸ ´‹ - È ¸ Û
They were able to Yapabildiler 10 Èä Ç¸Û
You were able to Yapabildin 10 Èä ‰Ë¸ Û
I was able to Yapabildim 10 Èä ‰Ë¸ Û
You (pl) were able to Yapabildiniz 10 Èä Ë¸ Û
To ask for food Yiyecek istedi 10 Ëä Ë›¸ ´‹ - Ë›¸ Û
They (dual) asked for food Yiyecek istediler (ikil) 10 Ëä •Ë›¸ Û
We were able to Yapabildik 10 Èä Ë¸ Û
To seek refuge, to take
refuge
Sõ õndõ 10 ÌÇ £ Ë ´‹ - Ì Ë Û
To seek help Yardõm istedi 10 ŒÇ ÒË ´‹ - Œ Ë Û
To plea, to seek to remove Özür diledi, de i iklik istedi 10 ÔÇ Ô Ë ´‹ - Ô Ë Û
That they seek to hasten Acele istemeleri 10 »èÇ •„ èË Û
To seek to hasten, to be in a
hurry
Acele etti 10 »èÇ »èË ´‹ - »èË Û
You (pl) sought to hasten Acele istediniz 10 »èÇ •› èË Û
Seek (imp) refuge Sõ õn 10 ÌÇ £› Ë Û
To save or safeguard oneself Kendini korudu, korundu 10 ’Ç ’Ë ´‹ - ’Ë Û
To be chaste, modest,
virtuous, pure
ffetli oldu, iffet gösterdi 10 €ƒÇ €
” Ë ´‹ - €
“ ËÛ
To reach superiority,
dominate
Üstün geldi 10 •Ç •Ë ´‹ - •Ë Û
To settle Yerle tirdi 10 Ž•Ç Ž•Ë ´‹ - Ž•Ë Û
47
Made you to dwell Sizi yerle tirdi 10 Ž•Ç Ž•Ë Û
He asked for help Yardõm istedi 10 ŒÇ žË Û
Ask for help (imp, pl) Yardõm dileyin 10 ŒÇ ËÛ
To cry for aid, ask for help Yardõm istedi 10 ìÖ î í ´‹ - ì í Û
He asked him for help Ondan yardõm istedi 10 ìÖ œæ í Û
To get covered up Büründü, örtündü 10 ¶Ö ¶í ´‹ - Æ¶í Û
They got covered up Büründüler 10 ¶Ö ¶í Û
Ask for forgiveness sti far, Ba õ lanma dileme 10 ŽƒÖ ‡ ƒí Û
I ask for forgiveness Ba õ lanma dilerim 10 ŽƒÖ Žƒí Û
Ask (imp) for forgiveness Ba õ lanma dile 10 ŽƒÖ Žƒí Û
To ask forgiveness Ba õ lanma diledi 10 ŽƒÖ Žƒí ´‹ - Žƒí Û
You asked for forgiveness Ba õ lanma diledin 10 ŽƒÖ •Žƒí Û
Did you ask for forgiveness Ba õ lanma diledin mi 10 ŽƒÖ •Žƒí Û É = •Žƒí Û
Indeed I ask for forgiveness Mutlaka Ba õ lanma dilerim 10 ŽƒÖ Œ¼ Žƒí Û
Ask (imp) him for forgiveness Ondan Ba õ lanma dile 10 ŽƒÖ Žƒí Û
Ask (imp, pl) for forgiveness Ba õ lanma dileyin 10 ŽƒÖ ¢Žƒí Û
They asked for forgiveness Ba õ lanma dilediler 10 ŽƒÖ ›¢Žƒí Û
Ask (imp, pl) him for
forgiveness
Ondan Ba õ lanma dileyin 10 ŽƒÖ ¢Žƒí Û
Ask (imp) me for forgiveness Benden Ba õ lanma dile 10 ŽƒÖ ±Žƒí Û
To become thick Kalõnla tõ 10 é•Ö é•í ´‹ - é•í Û
Kendini yeterli gördü, zengin
To do without, be rich, disdain
oldu, kaçõndõ
10 åÖ í ´‹ - Æ í Û
To ask for an judgment, ask,
inquire
Fetva istedi 10 -
To ask for victory, ask for
opening
Zafer istedi, açõlõ istedi 10 -
They asked for victory, for
Zafer istediler, açõlõ istediler 10
opening
Ask (imp) them for judgment Onlara sor, fetva iste 10
To remove, expel, provoke,
incite
Çõkardõ, yerinden oynattõ 10 -
48
Provoke (imp) Yerinden oynat 10
To be straight Do ru oldu, do ru gitti 10 € -

They became straight Do ru oldular, do ru gittiler 10 •
To seek to advance, precede, Önceden geldi, önden
come before gönderdi
10 ‚ ‚ - ‚
To remain firm, stabilize Karar buldu, yerinde durdu 10 ƒ„ „ -„
To seek to divide, to draw lots Bölü tü, kura çekti 10 … -
Be (imp) straight Dosdo ru ol 10
Be (imp, dual) straight Dosdo ru olun (ikil) 10 †€

Be (imp, pl) straight Dosdo ru olun 10 †€
To submit, humble, resign Boyun e di 10 ‡ˆ ‡Š -‰Š
They submitted Boyun e diler 10 ‡ˆ ‹Š
Arrogance Büyüklenme 10 Œˆ •ƒ ŽŠ
To act arrogantly, to be
haughty
Tekebbür etti, büyüklendi 10 Œˆ „ŽŠ - „ŽŠ
You became arrogant Büyüklendin 10 Œˆ •„ŽŠ
You (pl) became arrogant Büyüklendiniz 10 Œˆ •„ŽŠ
They became arrogant Büyüklendiler 10 Œˆ ‘„ŽŠ
To want to increase Ço aldõ, çokluk istedi 10 „’ˆ „’Š - „’Š
I increased Ço alttõm 10 „’ˆ •„’Š
You increased, you went too
far
Çok ettiniz, çok u ra tõnõz 10 „’ˆ •„’Š
To enjoy, utilize, make use of Faydalandõ 10 “• “† - “†
You (pl) enjoyed Faydalandõnõz 10 “• ”†
They enjoyed Faydalandõlar 10 “• ”†
Grasp (imp), hold fast Yapõ , tut 10 • • •… †
To grasp, hold fast Yapõ tõ, tuttu 10 • • •… † -• †
Listen (imp) Dinle 10 “– “†
To listen Dinledi 10 “– “† - “†
49
They listened Dinlediler 10 “– ”†
Listen (imp, pl) Dinleyin 10 “– ”†
They listened to him Onu dinlediler 10 “– — ”†
To ask for news Haber sordu 10 ˜Ž‹ ›š Ž™ - Ž™
To draw conclusion, deduce Sonuç çõkardõ, tahlil etti 10 œŽ‹ œ
š Ž™ - œŽ™
To copy, reproduce, record Kaydetti 10 -
To ask for help Yardõm istedi 10 -
He asked him for help Ondan yardõm istedi 10
They asked you (pl) for help Sizden yardõm istediler 10
To save, take it back, retrieve Kurtardõ, geri aldõ 10 -

To seek to marry, desire to
marry
Nikahladõ 10 -
To disdain Çekindi 10 -
They disdained Çekindiler 10
They were mocked at Alay edildi 10 € •‚ ƒ

Mock (imp, pl) Alay edin 10 € „‚ ƒ
To make fun of, ridicule,
mock
Alay etti 10 € •‚ ƒ - ƒ
She led astray Ayarttõ, a õrttõ (d ) 10 …€ †ƒ
She led him astray Onu ayarttõ 10 …€ †ƒ
To lead astray, entice,
infatuate
Ayarttõ, a õrttõ 10 …€ …‚ ƒ -… ƒ
To become equal, turn to,
rest, sit
E it oldu, durdu, oturdu 8 … …‚ - …‡
It (she) came to rest Durdu, oturdu (d ) 8 … †
To take in full measure,
exhaust
Tam ölçtü 10 ˆ ‰Š - ‰Š
To kindle, desire to kindle Yaktõ, tutu turdu 10 ‹Œ ‹Œ - ‹Œ
Turned (towards) Yöneldi 8 … •Ž •
You boarded, embarked Yerle tin, kuruldun 8 … •
You (pl) sat Yerle tiniz 8 …
50
To give up hope Ümit kesti 10 ‘’ “”• - “”•
They gave up hope Ümit kestiler 10 ‘’ ”•
To become easy Kolayla tõ 10 • - •
To become certain,
convinced
Emin oldu, yakin elde etti 10 – –• -–•
They (she) became
convinced
Kanaat getirdi 10 – • •
They (she) became
convinced of it
Ona kanaat getirdi 10 – —ƒ •
That I prostrate Benim secde etmem 1 ‹˜ ‹˜
I prostrate Secde ederim 1 ‹˜ ‹˜
Prostrate (imp) Secde et 1 ‹˜ ‹˜
Prostrate (imp, pl) Secde edin 1 ‹˜ ‹˜
Prostrate (imp, fm) Secde et (d ) 1 ‹˜ …‹˜
Dawns, early mornings Seherler ™ š‚ —™
Prophet Ishaq (Isaac), pbuh shak (AS) ›—™
A magic? Sihir mi ™ œ™
To enrage, make angry Kõzdõrdõ, öfkelendirdi 4 •ž •ž - •ž
Travel by night (imp) Yürüt 4 … ‚
To take captive Esir aldõ 1 ’ -
To confide, to appeal in
private
Sakladõ, gizledi 4 š -Ÿ
Israel srail ¡•„
Secrets Sõrlar š š
Secretly Gizli gizli š ¢š
Their secrets Onlarõn sõrlarõ š €š
Waste, squandering,
extravagance
sraf 4 £ —¢Š
Our waste, extravagance srafõmõz 4 £ —Š
To travel by night Geceleyin yürüttü 4 … …‚ - …‡
Let me set you (pl, fm) free Sizi serbest bõrakayõm 2 ¤ –Ÿ ¥¦
51
I spoke secretly Gizledim, gizli söyledim 4 š †š
Most rapid, swiftest En seri, en çabuk § §
To excess, transgress, waste sraf etti, a tõ, a õrõlõk yaptõ 4 £ £‚ - £
They went to excess A õrõ gittiler 4 £ Š
He hid it (her) Onu sakladõ 4 š —€Ÿ
Their frames, joints Ba larõ, yapõlarõ €
They hid Sakladõlar, gizlediler 4 š
Hide (imp, pl) Saklayõn, gizleyin 4 š
They hid him Onu sakladõlar 4 š
Captives Esirler •
He made someone travel Yürüttü, seyahat ettirdi 4 … •
Established, based Kuruldu, tesis edildi 2 “ “¦
To establish, found, set up,
base
Kurdu, bina etti 2 “ “¦ — - “Ÿ
They were able Güç yetirdiler 10 §¨ ©—ª
Run (imp, pl), work Ko un 1 ‰« «
To make one angry, to
provoke
Kõzdõrdõ, öfkelendirdi 4 - - ¬
Grieved Üzgün —¢
Grief Üzüntü —¢
Journeys, books Seferler, kitaplar š‚ — - š® —
Our journeys Seferlerimiz — š‚ —
To result in; shine, spread Parladõ, sonuçlandõ, a ardõ,
light açtõ
4 -
Lowest Alçak, en alçak ¡ ¡
Lowest ones En alçaklar ¡ ¯°
They made us angry Bizi kõzdõrdõlar 4 — ¬
My grief Vah, yazõk •
To give water to drink Suladõ, su verdi 4 ‰ ‰ - ‰‡
52
Cause (imp) to fall Dü ür 4 • •
To cause (imp) to fall Dü ürdü 4 • • -•
We gave water Suladõk, su verdik 4 ‰ —•
We gave water to you Size su verdik 4 ‰ —•
We gave water to you with it Size onunla su verdik 4 ‰ ± —•
We gave water to them Onlara su verdik 4 ‰ €— •
Settle (imp) Yerle 1 – –
To settle Yerle tirdi 4 – – -–
We settled Yerle tirdik 4 – —Ÿ
We settled him Onu yerle tirdik 4 – —Ÿ
I settled Yerle tirdim 4 – •
Settle (imp, pl) Yerle in 1 –
Settle (imp, pl) them (fm) Onlarõ iskan edin, yerle tirin 4 – –Ÿ €
Islam, safety, peace,
surrender
slam, emniyet, barõ ° ²³
Your (pl) Islam, your Sizin slamõnõz,
becoming Muslims Müslümanlõ õnõz
° ´³
Their Islam, their becoming
Muslims
Onlarõn slamõ, Müslümanlõ õ ° ƒ‚ ´³
Weapons, arms Silahlar ° †—™°
Your (pl) weapons, arms Silahlarõnõz ° ™°
Their weapons, arms Onlarõn silahlarõ ° ƒ ™°
To do in the past Geçmi te yaptõ 4 ° ° - °
She did in the past Geçmi te yaptõ 4 ° •°
Your (pl) did in the past Geçmi te yaptõnõz 4 ° °
Enter, follow, tie Yolundan git, bindir, ba la 1 µ° µ°
Enter (imp) him, tie him Onu ba layõn 1 µ° °
Follow (imp, fm), enter Yolundan git (d ) 1 µ° • °
Surrender (imp) Teslim ol 4 ° °
53
That I surrender Benim teslim olmam 4 ° °
To surrender, submit,
become Muslim
Teslim oldu, Müslüman oldu 4 ° ° - °
They (dual) submitted Teslim oldular (ikil) 4 ° —±°
I submitted Teslim oldum 4 ° •±°
You (pl) submitted Teslim oldunuz 4 ° ±°
We submitted Teslim olduk 4 ° — ±°
They submitted Teslim oldular 4 ° ±°
Submit (imp, pl), surrender Teslim olun 4 ° ±°
We caused to flow Akõttõk 4 ¡• —°
Name sim, ad ¶ ·—± - œ
Names simler ¶ ·¸ —±
His names Onun isimleri ¶ ¹„—±
Their names Onlarõn isimleri ¶ ƒ‚ „—±
Prophet Ishmael (pbuh) smail ¡•©—±
I hear itirim 1 º¶ º±
Hear (imp) it 1 º¶ º±
To make someone hear ittirdi 4 º¶ º± - º±
He made them hear Onlara i ittirdi 4 º¶ ƒ«±
Hear (imp, pl) itin 1 º¶ «±
Hear (imp, pl) me Beni i itin 1 º¶ » «±
To nourish, feed Besledi 4 –¶ –± - –±
His name smi ¶ ¹±
Corrupted Bozulan – –¼ ¬
Worst En kötüsü
Markets Çar õlar › ›

‚
Example, pattern Numune, örnek ½¾
54
Black Siyah, kara ¿ ¿
To become black Karardõ 9 ¿ ¿ - ¿Ÿ
She became black Karardõ (d ) 9 ¿ †Ÿ¿
Bracelet Bilezik š ¾½š‚
I grieve Üzülürüm, acõrõm 1 • ¬
To be sad, to grieve Üzüldü 1 ‰‡ ’ - ‰
Captive Esir • - ¢À
I wish, will Dilerim 1 ’•Á ·Â —Á
To point to, indicate aret etti 4 šÁ ÀÃ - š—Á
She pointed to aret etti 4 šÁ †š—Á
Separately, in scattered Ayrõ ayrõ, parça parça,
groups bölükler halinde
•Á —®Ä— Á
To become strong, intensify iddetlendi, kuvvetlendi 8 ¿‹Á ‹ Ã - ‹Ÿ Á
Intensified, became violent iddetlendi 8 ¿‹Á †Ÿ‹ Á
He bought him Onu satõn aldõ 8 …Á Á
To buy Satõn aldõ 8 …Á …‚ Ã - …‡ Á
They bought Satõn aldõlar 8 …Á Á- Á
Alev aldõ, parladõ, tutu tu
To flame, burn, become white
(a ardõ)
8 ¡«Á ¡« Ã - ¡« Á
To complain ikayet etti 8 Á ‰ Ã - ‰‡ Á
To contain, include çerdi, içinde bulundurdu 8 -
Contained çerdi 8
To desire, have appetite for stedi, arzu etti, canõ çekti 8 -

Desired stedi, arzuladõ 8
Jealous, niggardly Kõskanç, cimri
Power, maturity, strength Güç, rü t
Stronger, more violent Daha iddetli, en iddetli - -

Very hard, difficult, stern Çok çetin, katõ, sert €
55
Strengthen (imp) Kuvvetlendir 1
Your (pl) strong age Güçlü ça õnõz •‚

His strong age Güçlü ça õ ƒ
Their (dual) strong age O ikisinin güçlü ça õ „…
Insolent Küstah † ‡ †ˆ
Evil? er mi, kötülük mü ‰† †Š
Evil ones Kötüler, erliler ‰† ‰†
Conditions artlar ‹† ‹†
Its (her) conditions Onun artlarõ ‹† „ Œ†
Morning Ku luk, sabah •† •†
To make one drink çirdi 4 Ž† Ž† - Ž†
They were made to drink çirildi 4 Ž† •†
Drink (imp, pl) çin (emir) 1 Ž† •†
Drink (imp, fm) ç (emir, d ) 1 Ž† •†
Expand (imp) Geni let 1 •† •†
To shine Parladõ, aydõnlandõ 4 •† •† - •†
It (she) shone Parladõ, aydõnlandõ 4 •† ‘†
That I associate partners Benim ortak ko mam 4 ’† ’†
I associate partners Ortak ko arõm 4 ’† ’†
That I associate partners Benim ortak ko mam 4 ’† ’†
To associate partners to Allah Ortak ko tu 4 ’† ’† - ’†
You associated partners Ortak ko tun 4 ’† ‚“ †
You (pl) associated partners Ortak ko tunuz 4 ’† • ‚“ †
You (pl) associated partners
to me
Bana ortak ko tunuz 4 ’† ” ‚“ †
We associated partners Ortak ko tuk 4 ’† „•“‚†
Make him a partner Onu ortak kõl 4 ’† –“‚†
56
They associated partners Ortak ko tular 4 ’† ‚†
To act unjustly, excessively Adaletsizlik yaptõ 4 —˜ —
š -—
™
Hair, wool (pl) Kõl, yapa õ †› ‰„›
Their hair, wool (pl) Onlarõn kõllarõ, yapa õlarõ †› „…‰„›
To inform, make one realize Bildirdi, uuruna vardõrdõ †› †› - †›
To become afraid Korktu 4 œ• œ• - œ•
You (pl) became afraid Korktunuz 4 œ• • ž“ •
They (fm) became afraid Korktular (d ) 4 œ• Ÿ“ž•
More difficult Daha zor, daha çetin œž œ
I make it hard Zorla tõrõrõm 1 œž œ
More wretched, unfortunate En aki, bedbaht, azgõn ž ž - „ž
Most unfortunate of them En azgõnlarõ ž „…„ž
That I give thanks Benim ükretmem 1 †¡ †¡
I give thanks ükrederim 1 †¡ †¡
Thank (imp), be thankful, be
grateful
ükret 1 †¡ †¡
Give (imp, pl) thanks ükredin 1 †¡ ¢†¡
I complain ikayet ederim 1 ¡ ¡
To shrink, repel, be disgusted Ürktü, burkuldu, sõkõldõ 8 £ £¤ - £¤
Startled, repelled Ürktü 8 £ ¥¦„
To rejoice Sevindi 4 -
Witnesses ahitler „
I bear witness Ben ehadet ederim 1
I call witness Ben ahit tutarõm 4
Bear witness ahit ol 1
To call witness ahit tuttu 4 -

I called witness Ben ahit tuttum 4 ¥
57
I called them witness Onlarõ ahit tuttum 4 •§
He witnessed them Onlara ahit oldu 4 •…
Did they witness ahit oldular mõ 1 ¢
Call witness (imp, pl) ahit tutun 4 ¢
Bear witness (imp, pl) ahit olun 1 ‡“¢
Months Aylar † †ˆ
Things, belongings, property E ya, eyler ¨© €ª „©
Their belongings Onlarõn e yalarõ ¨© •…ª€„©
Groups, parties, sects Gruplar, hizipler «© ¬„©
Your (pl) groups, parties,
sects
Sizin hizipleriniz «© •¡-„©
Their groups, parties, sects Onlarõn hizipleri «© • -„©
To hit, strike, happen, befall sabet etti, ba õna geldi 4 Ž® ¯©° - Ž„®
It struck sabet etti 4 Ž® •„®
It struck you (pl) Size isabet etti 4 Ž® •¡ •„®
It struck him Ona isabet etti 4 Ž® – •„®
It struck them Onlara isabet etti 4 Ž® • •„®
Their fingers Onlarõn parmaklarõ «±® • ›•„®
It struck you Sana isabet etti 4 Ž® ²•„®
It struck you (pl) Size isabet etti 4 Ž® •¡•„®
It struck him Ona isabet etti 4 Ž® –•„®
It struck her Ona (d ) isabet etti 4 Ž® „ •„®
It struck them Onlara isabet etti 4 Ž® • •„®
Evenings Ak amlar ®‡ ³„®´
I incline Meylederim 1 ±® ¯®
Dawn, morning Tan, sabah ±® •„±®
sabet ettiniz, ba õna
It struck you (pl)
getirdiniz
4 Ž® • ±®
58
To become, to come to
morning
Oldu, sabahladõ 1 ±® ±° - ±®
It became Oldu 1 ±® ±®
You (pl) became Oldunuz 1 ±® • ±®
They became Oldular 1 ±® ±®
Be patient (imp), endure,
tolerate
Sabret 1 µ® †±®
How tolerant they are Ne kadar sabõrlõlar µ® •…†±®
Be patient (imp, pl), endure,
tolerate
Sabredin 1 µ® ¢†±®
We strike sabet ettirdik, ba õna getirdik 4 Ž® „•±®
Onlara isabet ettirdik, ba õna
We strike them
getirdik
4 Ž® •…„•±®
People, fellows, companions Arkada lar, halk, topluluk ¯ ® Ž
ˆ „ ®
Their people, fellows,
companions
Onlarõn arkada larõ ¯ ® • •„ ®
To issue, release, take away,
declare
Çõktõ, aldõ, serbest bõraktõ 4 ‰® ‰ ° -‰ ®
Declare (imp) lan et, beyan et 1 ¬® ¬®
More correct, truer Daha do ru •® •®
I give alms, charity Sadaka veririm 5 •® •®
Did you tell the truth Do ru söyledin mi 1 •® ‘“ ®
Heavy burden A õr yük †®‡ †¶ ® - †ˆ ®
To insist Israr etti 4 ‰†® †° - †®
Avert (imp), turn away, repel Uzakla tõr, sav 1 ·†® ·†®
Their burden Onlarõn yükü †®‡ •…†®
They persisted Israr ettiler 4 ‰†® ¢†®
My burden Benim yüküm †®‡ ¸†®
To hunt Avlandõ 8 ©® „˜° - „˜®
Hunt (imp, pl) Avlanõn 8 ©® ¢ „˜®
Be patient (imp) Sabõrlõ ol 8 µ® †±˜®
To be patient, endure,
tolerate
Sabretti 8 µ® †±˜° - †±˜®
59
To cry for help Yardõm için ba õrdõ 8 ¹†® ¹†˜° - ¹†˜®
He chose Seçti 8 •® „•˜®
He chose you (fm) Seni (d ) seçti 8 •® ’„•˜®
He chose him Onu seçti 8 •® ƒ„•˜®
To choose Seçti 8 •® •˜° - •˜®
I chose Seçtim 8 •® ©•˜®
I chose you Seni seçtim 8 •® ² ©•˜®
We chose Seçtik 8 •® „•©•˜®
We chose him Onu seçtik 8 •® ƒ„•©•˜®
To get warm Isõndõ 8 ® ˜° - ˜®
To develop, make, create,
choose
Yaptõ, yarattõ, geli tirdi, seçti 8 «•® «•˜° - «•˜®
I prepared, chose Yeti tirdim, seçtim 8 «•® ›•˜®
I chose you Seni yeti tirdim 8 «•® ² ›•˜®
To raise, elevate, lift up Yükseltti 4 ›® ›° - ›®
Smaller Daha küçük †º® †º®
Chains, fetters Zincirler •® „•®
He chose you (pl) Sizi seçti 4 •® •‚„•®
To choose Seçti, tercih etti 4 •® •° - •®
Overlook (imp), pardon Ho gör 1 •® •®
Overlook (imp, pl), pardon Ho görün 1 •® •®
Root Kök ®‡ ®
Descendants, offsprings Sulbler, zürriyetler ¯® Ž
ˆ »®
Your descendants, offsprings Soyunuz, zürriyetiniz ¯® •¡•»®
Is your prayer Namazõn mõ ® ²§»®
Correction, rectification, set in
order
Islah, düzeltme 4 ® „¶¼»® - •
ˆ »®
Its correction Onun õslahõ 4 ® „ ¼»®
60
Indeed I hang you (pl) Mutlaka sizi asarõm 2 ¯® •¡•±½®
Correct (imp), improve Islah et 4 ® ®
To correct, repair, improve,
reform
yile tirdi, õslah etti, düzeltti 4 ® ° - ®
They (dual) corrected Islah ettiler (ikil) 4 ® „ ®
We corrected Islah ettik 4 ® „• ®
They corrected Islah ettiler 4 ® ®
Correct (imp, pl), improve Islah edin 4 ® ®
Its root Onun kökü ®‡ „ ®
Is your prayer Namazõn mõ ® ²§ ®
Burn (imp, pl) in it, enter it
(fire)
O ate e girin 1 ® „… ®
To burn, to put into fire Ate e soktu, yaktõ 4 ® ° - ®
Deaf Sa õr •® •®
To make deaf Sa õr etti 4 •® •° - •®
He made them deaf Onlarõ sa õr etti 4 •® • ®
Idols, false gods Putlar ••® „¶¿„•® - ¾ˆ „•®
Your (pl) false gods Putlarõnõz ••® •¡¿„•®
Do (imp), make Yap, in a et 1 «•® «•®
Sounds, voices Sesler ¥® ¥ ®
Your voices Sesleriniz ¥® •¡§ ®
Their voices Onlarõn sesleri ¥® •§ ®
Wools Yünler ·® · ®
Their wools Onlarõn yünleri ·® „À ®
Roots Kökler ®‡ ³®
Its roots Kökleri ®‡ „Á®
I strike sabet ettiririm 4 Ž® ¯©®
Evening Ak am ®‡ »©®
61
To illuminate, light Aydõnlattõ 4 ‡Â € Ã - €ª „Â
Lighted Aydõnlattõ 4 ‡Â ¥ €ª „Â
To lose Zayi etti, kaybetti 4 «©Â «©Ã - ¬„Â
They lost Zayi ettiler, kaybettiler 4 «©Â -„Â
To make one laugh Güldürdü 4 ² Â ² Ã -² Â
Strike (imp), beat, give
example
Vur, misal ver 1 Ž†Â Ž†Â
Strike (imp, pl), give example Vurun, misal verin 1 Ž†Â ‡“ •†Â
Strike (imp, pl) him, give him Onu dövün, ona vurun, misal
example verin
1 Ž†Â ƒ •†Â
Strike (imp, pl) them (fm),
give example
Onlarõ (d ) dövün, misal verin 1 Ž†Â Ÿ… •†Â
To plead humbly Tazarru etti, yalvardõ 5 ¬†Â ¬†Ã - ¬†Â
He was compelled Zorda kaldõ, mecbur oldu 8 ‰†Â †˜Â
To compel Zorladõ 8 ‰†Â †˜Ã - †˜Â
Zorda kaldõnõz, mecbur
You (pl) were compelled
oldunuz
8 ‰†Â •§‰†˜Â
I compel him Onu zorlarõm 8 ‰†Â ƒ†˜Â
Double, manifold Kat kat Ä›Â „À„›Â
Weaker Daha zayõf Ä›Â Ä›Â
Mixed Karõ õk ÅºÂ Æ„ºÂ
Hatred Kin ŸºÂ ”„ºÂ
Your (pl) hatred Kininiz ŸºÂ •¡Ç„ºÂ
Their hatred Kinleri ŸºÂ • Ç„ºÂ
More misguided, worse in
error
Daha sapõk Â šÂ
I go astray Saparõm 1 Â šÂ
He led him astray, left him in
error
Hatada bõraktõ, saptõrdõ 4 Â šÃ -™Â
They (dual) led us astray Bizi saptõrdõlar (ikil) 4 Â „Ç»
™Â
You (pl) led astray Saptõrdõnõz 4 Â •“Â
They (fm, pl) led astray Saptõrdõlar (d ) 4 Â Ÿ“ Â
62
He led us astray Bizi saptõrdõ 4 Â „•™Â
Indeed I lead them astray Mutlaka onlarõ saptõrõrõm 4 Â • •™Â
He led me astray Beni saptõrdõ 4 Â •™Â
He led him astray Onu saptõrdõ 4 Â –™Â
He led them astray Onlarõ saptõrdõ 4 Â • ™Â
They led astray Saptõrdõlar 4 Â šÂ
They led us astray Bizi saptõrdõlar 4 Â „Ç šÂ
Thrust, draw, enter Koy, bastõr, çek 1 •Â •Â
I lose Zayi ederim, kaybederim 4 «©Â «©Â
To obey taat etti 4 ¬Œ «©˜ - ¬„Œ
They obeyed taat ettiler 4 ¬Œ -„Œ
They obeyed us Bize itaat ettiler 4 ¬Œ „Ç -„Œ
They obeyed him Ona itaat ettiler 4 ¬Œ ƒ -„Œ
To be able to do, afford Gücü yetti 4 •Œ œ©˜ - •„Œ
Sides, ends Taraflar, kenarlar, uçlarõ ·†Œ · †“Œ
Its sides, ends Onun etrafõ, kenarlarõ ·†Œ „ À †“Œ
Throw (imp, pl) Atõn 1 •†Œ ¼†“Œ
Throw (imp, pl) him Onu atõn 1 •†Œ ƒ ¼†“Œ
He obeyed taat etti 4 ¬Œ «Œ
Feeding, giving food Doyurma, yiyecek verme 4 •›Œ ¾ˆ „›“Œ
You (pl) obeyed taat ettiniz 4 ¬Œ • ›Œ
You (pl) obeyed them Onlara itaat ettiniz 4 ¬Œ •… ›Œ
To feed, give food Doyurdu, besledi 4 •›Œ •›“˜ - •›“Œ
He fed him Onu doyurdu 4 •›Œ – ›“Œ
He fed them Onlarõ doyurdu 4 •›Œ • ›“Œ
Feed (imp, pl) Doyurun 4 •›Œ ›“Œ
63
They (fm, pl) obeyed taat ettiler (d ) 4 ¬Œ Ÿ›Œ
Obey (imp, fm, pl) taat edin (d ) 4 ¬Œ Ÿ›Œ
We obeyed taat ettik 4 ¬Œ „•›Œ
They (fm) obeyed you (pl) Size itaat ettiler (d ) 4 ¬Œ •¡•›Œ
To make someone to
transgress, seduce
Azdõrdõ 4 ºŒ º“˜ - º“Œ
More rebellious Daha azgõn ºŒ º“Œ
I made one transgress Azdõrdõm 4 ºŒ ©º“Œ
I made him transgress Onu azdõrdõm 4 ºŒ – ©º“Œ
To extinguish Söndürdü 4 È•Œ ¤•“˜ - „•“Œ
Children Çocuklar •Œ ³„•“Œ
He extinguished it Onu söndürdü 4 È•Œ „…„•“Œ
That I rise, look Benim yükselmem, bakmam 8 «Œ « Œ™
I rise, look Ula õrõm, bakarõm 8 «Œ « Œ™
To tell, explain Anlattõ, açõkladõ 4 «Œ « ˜“ - « Œ“
To understand, perceive, rise Bilgi edindi, anladõ, yükseldi 8 «Œ « ˜™ - « Œ™
You understood Muttali oldun, anladõn 8 «Œ › Œ™
To be content, comforted,
calm
Huzur buldu, mutmain oldu 12 ŸŒ Ÿ¤ ˜“ - ”™ „ Œ“
Mutmain oldunuz, güven
You (pl) became content
buldunuz
12 ŸŒ • •Ç“È Œ“
They became content Tatmin oldular 12 ŸŒ ‡“ Ç„ Œ“
Destroy (imp), deface,
obliterate
Sil süpür 1 ÉŒ É Œ“
I hope Ümit ederim 1 «Œ « Œ“
Cleaner Daha temiz †Œ † Œ“
Clean (imp, pl) yourselves
well
Tam temizlenin 5 †Œ ‡“¢† Œ™
In stages Tavõrdan tavõra ‰Œ ‰¶ Œ“
To ascribe evil omen, get bad
omen
U ursuz saydõ 5 ÊŒ †©™˜ - †©™Œ
We were made to have bad
omen
U ursuzlu a u radõk 5 ÊŒ „Ç†©™Œ
64
Obey (imp, pl) taat edin 4 ¬Œ ›©Œ
Obey (imp, pl) me Bana itaat edin 4 ¬Œ ” ›©Œ
To give victory Zafer verdi 4 †•Ë †•“Ì - †•“Ë
He gave you victory Size zafer verdi 4 †•Ë •‚†•“Ë
Darker, more cruel Daha zalim, daha karanlõk •Ë • Ë“
To become dark, victimize,
torture
Karardõ, zulmetti 4 •Ë • Ì“ - • Ë“
I think, believe Zannederim, inanõrõm 1 Ÿ•Ë ŸË
I think you Seni zannederim 1 Ÿ•Ë ²•Ë
I think him Onu zannederim 1 Ÿ•Ë –•Ë
To show, reveal to make
appear
Açtõ, açõkladõ, bildirdi, gösterdi 4 †Ë † Ì“ - † Ë“
He showed it (him) Onu gösterdi 4 †Ë ƒ† Ë“
To return, to give back Geri getirdi, geri verdi 4 - ©› - „-
To give shelter Sõ õndõrdõ 4 Í- Î©› - Í„-
To help Yardõm etti 4 ”- Ï› - ”„-
Helped him Ona yardõm etti 4 ”- –Ç„-
That I worship Benim tapmam 1 ±- ±-
I worship Taparõm, kulluk ederim 1 ±- ±-
Worship (imp) Tap, ibadet et 1 ±- ±-
Worship (imp) me Bana tap 1 ±- Ç ±-
Worship (imp) him Ona tap 1 ±- ƒ ±-
Worship (imp, pl) Tapõn 1 ±- ¢ ±-
Worship (imp, pl) me Bana ibadet edin 1 ±- Ç¢ ±- - ”¢ ±-
Worship (imp, pl) him Ona ibadet edin 1 ±- ƒ¢ ±-
To draw a lesson bret aldõ 8 µ- †± › - †± -Ð
Draw (imp, pl) a lesson bret alõn 8 µ- ¢†± -
To prepare Hazõrladõ 4 - › - -
65
To count Saydõ 8 - › - -
To transgress, exceed A õrõ gitti 8 ¢- ¸ › -¸ -
She prepared Hazõrladõ 4 - ¥ -
We prepared Hazõrladõk 4 - „Ç -
They transgressed, exceeded Haddi a tõlar, saldõrdõlar 8 ¢- ‡“¢ -
Attack (imp, pl) Saldõrõn 8 ¢- ‡“¢ -
He transgressed, exceeded,
attacked
Haddi a tõ, saldõrdõ 8 ¢- Ñ -
We transgressed Haddi a tõk 8 ¢- „• -
To make excuses, apologize Özür diledi, mazeret gösterdi 8 ‰Î- ‰Î › - ‰Î -
He seized you Seni çarptõ 8 ¢†- ’†-
To seize, possess Çarptõ 8 ¢†- ¸† › - ¸† -
To confess tiraf etti 8 ·†- ·† › - ·† -
We confessed tiraf ettik 8 ·†- „•“À† -
They confessed tiraf ettiler 8 ·†- À† -
I keep myself away Uzak dururum 8 ³£- ³£ -
To separate oneself, keep
away
Terk etti, ayrõldõ, uzak durdu 8 ³£- ³£ › - ³£ -
I separated myself Terk ettim, uzak durdum 8 ³£- Á“£ -
You (pl) separated yourselves
from them
Onlarõ terk ettiniz 8 ³£- •… Á“£ -
I separate myself from you Sizi terk ederim 8 ³£- •¡Á£ -
He left them Onlarõ terk etti 8 ³£- • Á£ -
Keep (imp, pl) yourselves
away, leave
Uzak durun, terk edin 8 ³£- ‡“ Á£ -
They left you Sizi terk ettiler, bõraktõlar 8 ³£- •‚ Á£ -
Leave (imp, pl) me Beni terk edin, bõrakõn 8 ³£- ” Á£ -
To grab, hold fast Yapõ tõ, tuttu 8 •°- •° › - •° -
They grabbed Sarõldõlar, yapõ tõlar 8 •°- ‡“ ° -
Grab (imp, pl) Sarõlõn, yapõ õn 8 •°- ‡“ ° -
66
Drag (imp, pl) Sürükleyin 1 - -
Drag (imp, pl) him Onu sürükleyin 1 - ƒ -
To make umrah, visit Kaaba Umre yaptõ 8 †- † › -† -
To make it known, make it
found
Bildirdi, buldurdu 4 †Ò- †Ò› - †Ò-
We made (it) known Haberdar ettik 4 †Ò- „Ç†Ò-
Tree trunks Kütükler £Ó- ¦„Ó-
To please, delight, appeal Ho a gitti, cezbetti 4 ¯Ó- ¯Ó› - ¯Ó-
She pleased you (pl) Sizin ho unuza gitti (d ) 4 ¯Ó- •¡ ±Ó-
It (he) pleased you Senin ho una gitti 4 ¯Ó- ²±Ó-
It (he) pleased you (pl) Sizin ho unuza gitti 4 ¯Ó- •¡±Ó-
To frustrate, escape Aciz bõraktõ, kaçtõ 4 £Ó- £Ó› - £Ó-
Did I become frustrated Aciz mi oldum 4 £Ó- ¥£Ó-
To hasten, cause to hasten Acele ettirdi 4 Ó- Ó› - Ó-
Did you hasten Acele mi ettiniz 4 Ó- • “ Ó-
He made you hasten Seni acele ettirdi 4 Ó- ² Ó-
Stranger, foreign Yabancõ •Ó- „¶© Ó- - Š Ó-
Strangers, foreigners Yabancõlar •Ó- Ï Ó-
It was prepared Hazõrlandõ 4 - -
To prepare Hazõrladõ 4 - › - -
Enemies Dü manlar ¢- €Ô - - € -
Your (pl) enemies Sizin dü manlarõnõz ¢- •¡Õ -
It was prepared Hazõrlandõ 4 - ¥-
I act justly, be fair Adalet ederim 1 ³- ³-
Be just (imp, pl), fair Adil olun 1 ³- ‡“ Á -
They prepared Hazõrlõk yaptõlar 4 - ‡“¢ -
Prepare (imp, pl) Hazõrlõk yapõn 4 - ‡“¢ -
67
I punish, chastise, torment Azap ederim 2 ŽÎ- Ž½Î-
Indeed I torment him Mutlaka ona azap ederim 2 ŽÎ- –••½Î-
I torment him Ona azap ederim 2 ŽÎ- –•½Î-
I torment them Onlara azap ederim 2 ŽÎ- • •½Î-
Bedouins Bedeviler Ž†- Ž †-
Desertion Yüz çevirme Ö†- „Â †-
Their desertion Onlarõn yüz çevirmesi Ö†- • Â †-
Araf Heights A’raf ·†- · †-
Lame Topal ×†- ×†-
Desert (imp), leave, turn
away
Yüz çevir, vazgeç 4 Ö†- Ö†-
To desert, leave, turn away Yüz çevirdi 4 Ö†- Ö†› - Ö†-
You (pl) turned away Yüz çevirdiniz 4 Ö†- • Â†-
They turned away Yüz çevirdiler, vazgeçtiler 4 Ö†- Â†-
Desert (imp, pl), leave, turn
away
Yüz çevirin, vazgeçin 4 Ö†- ‡“ Â†-
More honorable, more
powerful
Daha aziz, daha kõymetli 4 ¦£- £-
To give honor, make
honorable
eref verdi, aziz kõldõ 4 ¦£- £› - £-
More honorable, more
powerful
Daha erefli, daha güçlü ¦£- Ù£- - ÙØ £-
Whirlwind Kasõrga †°- ‰̂„°-
I press wine Sõkarõm ( arap) 1 †°- †°-
I rebel syan ederim, kar õ gelirim 1 °- °-
They are given Onlara verilir 4 ˜- ‡“ ˜-
To give Verdi 4 ˜- ˜› - ˜-
We gave Verdik 4 ˜- „•©˜-
We gave you Sana verdik 4 ˜- ’„•©˜-
I admonish you, give you
counsel
Sana ö üt veririm 1 Ú-¢ ²Ì-
I admonish you (pl), give you
counsel
Size ö üt veririm 1 Ú-¢ •¡Ì-
68
Greater, greatest Daha büyük, en büyük •Ì- •Ì-
To glorify, exalt, extol, dignify,
honor
Yüceltti, büyüttü 4 •Ì- •Ì› - •Ì-
Forgive (imp) Affet 1 •- Ä-
Forgive (imp) us Bizi affet 1 •- „•- Ä-
Forgive (imp, pl) Affedin 1 •- ‡“ •-
Heels Ökçeler ¯ž- Ž„ž-
Your heels Ökçeleriniz ¯ž- •¡•„ž-
Our heels Ökçelerimiz ¯ž- „••„ž-
To punish Cezalandõrdõ, kar õlõk verdi 4 ¯ž- ¯ž› - ¯ž-
He punished them Onlarõ cezalandõrdõ 4 ¯ž- • ±ž-
Mountains Da lar •- ¾»-
That I know Benim bilmem 1 •- •-
I know Bilirim 1 •- •-
He who knows better, knows
best
Daha iyi bilen, en iyi bilen 1 •- •-
Know (imp) Bil 1 •- •-
Know (imp, pl) Bilin 1 •- -
To declare, announce, make
public
lan etti, açõ a vurdu 4 Ÿ- Ÿ› - Ÿ-
I declared lan ettim 4 Ÿ- •-
You declared Açõ a vurdunuz 4 Ÿ- ••-
Superior ones Üstün olanlar (ç ) - ” -
Highest Daha yüksek, üstün - -
Deeds, works, activities ler, ameller, faaliyetler - Ü„ - - ³Û „ -
Your deeds, works leriniz - •¡Á„ - •¡Á„ - •¡Á„ -
Our deeds, works lerimiz - „•Á„ -
Their deeds, works Onlarõn i leri, amelleri - • Á„ - • Á„ - -• Á„ -
Your (pl) paternal uncles Amcalarõnõz •- •¡¿„ -
69
That I do, perform Benim yapmam 1 - -
I do, perform Yaparõm, i lerim 1 - -
Do (imp), perform Yap, i le 1 - “ -
Do (imp, pl), perform Yapõn, i leyin 1 - -
Blind Kör, âmâ - -
Grapes, grapevines Üzümler ¯•- „¶•„•- - Ž
Ý „•-
Necks Boyunlar œ•- •„•-
Their necks Onlarõn boyunlarõ œÇ • ‘„•- - • ‘„•-
To put someone into hardship Sõkõntõya soktu, zorladõ 4 •- •› - •-
It put you into hardship Sizi sõkõntõya soktu 4 •- •¡ •-
In his presence? Onun katõnda mõ •- ƒ •-
I make covenant And veririm, ahit veririm 1 - -
That I make covenant Benim ahitle mem 1 - -
I take refuge Sõ õnõrõm 1 Í- Í-
Kusurlu yaparõm, ayõplõ
I make defective
yaparõm
1 ¯©- ¯©-
I make it (her) defective Onu kusurlu yaparõm 1 ¯©- „ ±©-
They are returned ade edilirler 4 - ¢ ©-
I make one to take refuge Ismarlarõm, sõ õndõrõrõm 1 Í- Î©-
I make her to take refuge in
you
Onu sana sõ õndõrõrõm 1 Í- „…Î©-
Eyes Gözler Ï- ŸÝ ©- - Ÿ̂©-
Your (pl) eyes Gözleriniz Ï- •¡•©- - •¡•©-
Our eyes Gözlerimiz Ï- „••©-
Their eyes Onlarõn (er) gözleri Ï- • •©- - • •©- - • •©-
Their (fm) eyes Onlarõn (d ) gözleri Ï- Ÿ •©-
Help (imp, pl) me Bana yardõm edin 1 ”- Ç •©-
To backbite Gõybet etti 8 ¯©Þ Ž„ º - Ž„ Þ“
70
He took a handful Avuçladõ 8 ·†Þ ·† Þ“
To wash oneself Yõkandõ 8 ßÞ ß
à º - ß Þ“
Leave (imp, pl), go Ayrõlõn, gidin 1 ¢Þ ¢ Þ“
To stir up, incite desire,
rouse, kindle
Kõ kõrttõ, tahrik etti, karõ tõrdõ 4 ¢†Þ ¸†º - ¸†“Þ
To drown Suda bo du 4 •†Þ •†º - •†“Þ
We drowned (them) Bo duk 4 •†Þ „•“‘†“Þ
We drowned him Onu bo duk 4 •†Þ ƒ„•“‘†“Þ
We drowned them Onlarõ bo duk 4 •†Þ •…„•“‘†“Þ
They were drowned Bo uldular 4 •†Þ ‘†“Þ
He stirred up Karõ tõrdõ 4 ¢†Þ ¸†Þ“
We stirred up Karõ tõrdõk 4 ¢†Þ „• †“Þ
Wash (imp, pl), wash
yourselves
Yõkanõn, yõkayõn 1 ßÞ ‡“ ß
à Þ“
To cover Örttü, sardõ 4 Þ º - Þ“
It was covered Kaplandõ, örtüldü 4 Þ © Þ“
We covered Kapladõk 4 Þ „•© Þ“
We covered them Onlarõ kapattõk, örttük 4 Þ •…„•© Þ“
Lower (imp) Alçalt, indir 1 áÃÞ áÃ“Þ
To make dark Kararttõ 4 â˜Þ â˜º - â˜“Þ
Forgive (imp), pardon Ba õ la 1 †•Þ †•“Þ
Forgive us Bizi ba õ la 1 †•Þ „•Á †•“Þ
To make someone neglectful Gaflete dü ürdü 4 •Þ •º - •“Þ
We made neglectful Gafil bõraktõk, alõkoyduk 4 •Þ „•“ •“Þ
Kelepçeler, halkalar,
Fetters, shackles, yokes
buka õlar
Þ Ü»“Þ - ³»“Þ
Indeed I will be victorious Mutlaka galip gelirim, yenerim 1 ¯Þ Ÿ± Þ“
Be thick (imp), hard, harsh Kalõn ol, sert ol 1 ÚÞ Ú
“ Þ“
To close eyes on something, Gözünü yumdu, tenezzül
disdain etmedi
4 áÞ á º - á Þ“
71
He made rich, availed, saved Zengin kõldõ, ihtiyaçsõz kõldõ 4 ãÞ „•“Þ
He made them rich Onlarõ zengin kõldõ 4 ãÞ •…„•“Þ
She availed (fm) Fayda verdi (d ) 4 ãÞ •“Þ
I avail, save Fayda veririm, savarõm 4 ãÞ •“Þ
Zenginle tirdi, kurtardõ, fayda
To make rich, avail, save
verdi
4 ãÞ •º - •“Þ
Rich ones, those free from
want
Zenginler ãÞ €ª „©•“Þ - €„©•“Þ
To cause someone to go
astray
Azdõrdõ 4 ¸Þ ¸ º - ¸ Þ“
You have sent me astray Beni azdõrdõn 4 ¸Þ • Þ“
We made go astray Azdõrdõk 4 ¸Þ „• Þ“
We made you (pl) go astray Sizi azdõrdõk 4 ¸Þ •‚„• Þ“
We made them go astray Onlarõ azdõrdõk 4 ¸Þ •…„• Þ“
Indeed I make them go astray Mutlaka onlarõ azdõrõrõm 4 ¸Þ • • Þ“
Different than? Ba ka mõ ÊÞ †©Þ
Ugh, fie (word of contempt) Öf ÄÀ‡ ·
ä
Hearts, breasts, bosoms Kalpler, sineler ÈÀ Ù ¤“À - Ù ¤“À
Their breasts, hearts Onlarõn kalpleri ÈÀ • § ¤“À - • § ¤“À
He gave as spoil of war Ganimet verdi 4 È©À €ª „À
Did you take Edindiniz mi 8 Îå‡ •§“Îæ§ · = •§“Îæ§„À
Did he choose you Sizi seçti mi 4 •® •‚„•® · = •‚„•®„À
To pour, proceed, return Aktõ, akõn etti, döndü 4 á©À á©• - Ö„À
Horizons Ufuklar œÀ‡ •
ˆ „À´
To regain consciousness,
awake
Ayõldõ, kendine geldi 4 •À œ©• - •„À
That which fabricates libel Yalancõ, iftiracõ ²À‡ ’Ø „™À
Did he become sure Emin mi oldu 1 Ÿ¿‡ Ÿ¿ · =Ÿ¿„À
Did you (pl) become sure
Emin mi oldunuz 1 Ÿ¿‡ • •¿ · =• •¿„À
Did they become sure Emin mi oldular 1 Ÿ¿‡ •¿ · = •¿„À
72
If? E er? ”“ · =”“ „À
Shall I inform you (pl) Size haber vereyim mi 2 È±Ç •¡¤±Ç · =•¡¤±Ç„À
You? Sen mi Ç · = Ç„À
You (pl)? Siz mi • Ç · =• Ç„À
Vain, untrue? Bâtõlõ mõ ˜• Œ„±“Á Ž · = Œ„±“Á„±À
Our torment? Azabõmõzõ mõ ŽÎ- „•• Î- Ž · =„•• Î›±À
Favors? Nimeti mi •›Ç ›Ç Ž · = ›•±À
This? Bunu mu ‡Î… Î… Ž · = Î ±À
Do you (pl) believe nanõr mõsõnõz 4 Ÿ¿‡ ” •¿ç§ · =” •¿ç À
Do you (pl) come Gider misiniz 1 è‡ ” §“È§ · =” §“È À
To give legal opinion, decree,
ruling
Fetva verdi, hüküm verdi 4 éÀ •“ - À“
Do you (pl) take Onu edinir misiniz 8 Îå‡ –Ç¢Îæ § · =–Ç¢Îæ À
Open (imp) Aç 1 À À“
She paid as ransom Feda etti, fidye verdi 8 ¸À ¥ À“
They paid ransom, sacrificed Feda ettiler, fidye verdiler 8 ¸À ¢ À“
He paid ransom, sacrificed Feda etti, fidye verdi 8 ¸À Ñ À“
Libel, fabrication, slander ftira, uydurma 8 ¸†À €Ô † À“
He fabricated it, invented it Onu uydurdu 8 ¸†À ƒ † À“
To fabricate, invent, slander,
forge
ftira etti, uydurdu 8 ¸†À ¸† •“ - Ñ† À“
I fabricated, forged Ben uydurdum 8 ¸†À † À“
I fabricated it, forged it Onu ben uydurdum 8 ¸†À – † À“
We fabricated, forged Biz uydurduk 8 ¸†À „• † À“
Do you hope Ümit eder misiniz 1 «Œ ” › ˜“ § · =” › ˜“ À
Do you worship Kulluk eder misiniz 1 ±- ”¢ ±›§ · =”¢ ±› À
Do you doubt him Ondan üphe mi edersiniz 3 ¸†¿ –Ç¢‰„ § · =–Ç¢‰„ À
Give (imp) us legal decree,
opinion
Bize fetva ver, çözüm bildir 4 éÀ „• À“
73
Do you destroy us Bizi helak eder misin 4 ²… Ÿ¡ § · =„•¡ À
Give (imp, pl) me legal
decree, opinion
Bana fetva verin 4 éÀ Ç À“
Did he assume Zannetti mi 1 ¯ß¼ ¯àß¼ · =¯àß À
Did you (pl) assume Zannettiniz mi 1 ¯ß¼ • ±àß¼ · =• ±àß À
The decree? Hükmü mü •¡¼ •“¡¼ · =•“¡ À
Did you see Gördün mü 1 ¸‡‰ €ª ‰ · = €ª †À
Did you (pl) see Gördünüz mü 1 ¸‡‰ • €ª ‰ · =• €ª †À
Pour down (imp) Bo alt, dök, ya dõr 4 ê†À ê
“ †“À
That I pour down Bo altayõm, dökeyim 4 ê†À ê
“ †“À
To pour down, empty Döktü, ya dõrdõ, bo alttõ 4 ê†À ê†“• - ê†“À
Separate (imp) Ayõr 1 •†À •†“À
Magic? Sihir mi † ë †ˆ ß
àÀ
Make (imp, pl) room Geni leyin 1 ßÀ ß“À
To spoil, corrupt fsad etti, bozdu 4 ßÀ ß
à •“ - ß“À
They spoilt it Onu ifsad ettiler, bozdular 4 ßÀ „…¢ ß“À
More eloquent Daha fasih, güzel konu an °À °“À
He poured, went rapidly Döküldü, hõzla gitti 4 á©À áÀ
Sexual intercourse Cinsi temas 4 ÃÀ Ñ„Ã“À
To go into each other Kayna tõ, karõ tõ, katõldõ, geçti 4 á©À Ã“• - ÃÀ
You (pl) went into Yayõldõnõz, daldõnõz 4 á©À • ÃÀ
Did it seem long (prolonged) Uzadõ mõ 1 ³Œ ³„Œ · = ³„˜À
Did you disobey syan mõ ettin 1 °- ©°- · = ©°›À
Do (imp) Yap 1 ›À “ ›“À
Do (imp, pl) Yapõn 1 ›À ›“À
Did We get tired Yorulduk mu 1 ©- „•©©- · = „•©©›À
Different than? Ba ka mõ ÊÞ †©Þ · = †©ºÀ
74
Horizon Ufuk œÀ‡ ˆ•„À´ - œÀ
He was turned away Çevrildi 1 ²À‡ ²À
Libel, lie Yalan, uydurma, iftira ²À‡ „¡“À - ²
ˆ À“
To forge, fabricate, invent,
make turn away
ftira etti, uydurdu, geri çevirdi 1 ²À‡ ²À“È - ²À
Always? Her ne zaman mõ „ ™‚ · = „ ™¡À
Your (pl) libel Sizin iftiranõz ²À‡ • ¡“À - • ¡“À
To set, disappear Battõ, kayboldu, yok oldu 1 À‡ À“È - À
Is it not De il mi Ü · = »À
It (she) set, disappeared Battõ 1 À‡ À
To succeed, be successful,
be saved
Ba ardõ, kurtuldu 4 À •“ - À“
Did it not Olmadõ mõ •Á · = • À
Those which set, disappear Batanlar À‡ Ï À´
What Ne „¿ · = „ À
Who Kim Ÿ¿ · = Ÿ À
From? den mi Ÿ¿ · = Ÿ À
Branches Dallar Ÿ•À ”Ø „•“À
Do we make Kõlar mõyõz 1 ›ì ›ÓÇ · = ›Ó•À
Do we strike Vurur muyuz 1 Ž†Â Ž†ÃÇ · = Ž†Ã•À
Are they Onlar mõ •… · = • À
Groups, crowds, multitudes Bölükler, gruplar ×À × À“
In groups, crowds, multitudes Bölük bölük ×À „¶ì À“
Mouths A õzlar ƒÀ ƒ À“ ‡
Your (pl) mouths A õzlarõnõz ƒÀ •¡… À“
Their mouths Onlarõn a õzlarõ ƒÀ • … À“
That I succeed Benim ba armam 1 ¦À ¦À
I entrust, commit Ismarlarõm, bõrakõrõm 2 ÖÀ ÖÀ
75
Is there in it çinde mi, var mõ À = À
Pour (imp, pl), hasten Akõn edin 4 á©À ‡“ Ã©À
Performance Kõlma, kõlõnma ¾‘ ¾„‘
To perform, to make stand Yaptõ, kõldõ, aya a kaldõrdõ 4 ¾‘ •©ž - ¾„‘
Your settlement kametiniz, oturmanõz ¾‘ •¡ ¿„‘
He performed it Onu kõldõ 4 ¾‘ –¿„‘
They performed, held upright Kõldõlar, do ru tuttular 4 ¾‘ ¿„‘
Words, sayings Sözler, laflar ³‘ ¢„‘
To bury, put in a tomb Gömdü, kabre koydu 4 µ‘ †±“ž - †±“‘
He buried him Onu kabre koydu 4 µ‘ ƒ†±“‘
Turn (imp) towards Yüzünü dön 4 ±‘ “ ±“‘
To approach, draw near, turn
towards
Yüzünü döndü, yöneldi 4 ±‘ ±“ž - ±“‘
She turned towards Yüzünü döndü (d ) 4 ±‘ ±“‘
We turned towards Yöneldik 4 ±‘ „•“ ±“‘
They turned towards Yöneldiler 4 ±‘ ±“‘
To take fire/light Ate aldõ 8 É±‘ É± ž“ - É± ‘“
Its time was appointed Vakti belirlendi 2 ‘¢ ‘½
To fight, kill each other Sava tõ, birbirini öldürdü 8 ‘ ž“ - ‘“
They fought, killed each other Sava tõlar, birbirini öldürdüler 8 ‘ ‘“
To attempt, make an attempt Atõldõ, a tõ, kendini attõ 8 • ‘ • ž“ - • ‘“
To follow, imitate, copy Uydu, taklit etti 8 ¢‘ ¸ ž“ - ¸ ‘“
Follow him Ona uy 8 ¢‘ ƒ ‘“
Come (imp) near Yakla 8 Ž†‘ Ž† ‘“
To draw near, come near,
approach
Yakla tõ 8 Ž†‘ Ž† ž“ - Ž† ‘“
It (she) approached Yakla tõ 8 Ž†‘ •† ‘“
To commit a sin, earn Günah i ledi, kazandõ 8 ·†‘ ·† ž“ - ·† ‘“
76
You (pl) earned Kazandõnõz 8 ·†‘ • À“ † ‘“
You (pl) earned them Onlarõ kazandõnõz 8 ·†‘ „… À“ † ‘“
That I kill Öldüreyim 1 ‘ “ ‘“
Did you kill Öldürdün mü 1 ‘ “‘
I kill you Seni öldürürüm 1 ‘ ² ‘“
Indeed I kill you Mutlaka seni öldürürüm 1 ‘ ²• ‘“
Kill (imp, pl) Öldürün 1 ‘ ‡“ ‘“
Kill (imp, pl) him Onu öldürün 1 ‘ ƒ ‘“
Kill (imp, pl) them Onlarõ öldürün 1 ‘ •… ‘“
Feet Ayaklar ¾‘ ¾ ‘“
Your (pl) feet Ayaklarõnõz ¾‘ •¡¿ ‘“
Our feet Ayaklarõmõz ¾‘ „•¿ ‘“ - „•¿ ‘“
Former ones, old ones,
ancient ones
Eskiler ¾‘ ” ¿ ‘“
Put (imp, fm) him, throw him Onu koy, bõrak ·Î‘ –©ÀÎ“‘
To confirm, affirm krar etti, kabul etti 4 ‰†‘ †ž - †‘
Read (imp, pl) Okuyun 1 ‡†‘ ¢í†“‘
Read (imp) Oku 1 ‡†‘ ‡“†“‘
To make one read Okuttu 4 ‡†‘ î†“ž - †“‘
Closer Daha yakõn Ž†‘ Ž†“‘ - Ž†“‘
Most close ones of them Onlarõn en yakõnlarõ Ž†‘ • •†“‘
Close relative Yakõn akrabalar Ž†‘ Ï•†“‘ - ” •†“‘
You have ratified Kabul ettiniz, ikrar ettiniz 4 ‰†‘ •§‰†“‘
We confirmed Kabul ettik, ikrar ettik 4 ‰†‘ „Ç‰†“‘
To lend, advance a loan Ödünç verdi, borç verdi 4 Ö†‘ Ö†“ž - Ö†“‘
You (pl) lent Borç verdiniz 4 Ö†‘ • Â†“‘
They lent Borç verdiler 4 Ö†‘ Â†“‘
77
Lend (imp, pl) Borç verin 4 Ö†‘ Â†“‘
Is it close Yakõn mõ Ž†‘ ˆ¯ †‘
More just, fairer Adil, daha adil —ß‘ —ß“‘
To be just, act justly, deal
fairly
Adil oldu 4 —ß‘ —àßž“ - —ß“‘
Be (imp, pl) just, fair Adaletli olun 4 —ß‘ ˜àß‘“
I swear Yemin ederim, kasem ederim 4 •ß‘ •àß‘“
To swear by, to take an oath Yemin etti 4 •ß‘ •àßž“ - •ß“‘
You (pl) swore Yemin ettiniz 4 •ß‘ • ß“‘
They swore Yemin ettiler 4 •ß‘ ß“‘
To shiver, tremble Ürperdi, titredi †› ‘ †› ž“ - †› ‘“
Be moderate (imp) Ölçülü ol 1 °‘ °“‘
To give up, cease Bõraktõ, son verdi 4 †°‘ †°“ž - †°“‘
Tell (imp), relate Anlat 1 ï°‘ ï°“‘
Remotest, furthest Öbür ucu, uzak, en uzak °‘ °“‘
Decree (imp), decide cra et 1 Ã‘ á“‘
Decree (imp, pl), decide Hükmünüzü uygulayõn 1 Ã‘ ‡“ Ã“‘
Sides, zones, regions, limits Uçlar, bucaklar, sõnõrlar †˜‘ ‰„˜“‘
Its boundaries, limits Onun sõnõrlarõ †˜‘ „…‰„˜“‘
Indeed I cut Mutlaka keserim 2 «˜‘ Ÿ›½˜‘
Cut (imp, pl) Kesin 1 «˜‘ ‡“ ›˜“‘
Indeed I sit Mutlaka otururum 1 ›‘ ”™ ›“‘
Sit (imp, pl) Oturun 1 ›‘ ‡“¢ ›“‘
Locks Kilitler •‘ ³Û „•“‘
Its (their) locks Onun (onlarõn) kilitleri •‘ „ Á„•“‘
That I say Benim demem 1 ³‘ “‘
Less Daha az ‘ ™‘ -š‘
78
To carry Ta õdõ 4 ‘ šž -™‘
Pens Kalemler •‘ ¾ˆ »“‘
Their pens Onlarõn kalemleri •‘ • ¿»“‘
They carried Ta õdõlar 4 ‘ ™‘
To withhold, stop Tuttu, durdu 4 «‘ « ž“ - « ‘“
Withhold (imp, fm) Tut 4 «‘ › ‘“
Establish, set, make stand Kõl, çevir, dosdo ru yap 4 ¾‘ •‘
You established Kõldõn 4 ¾‘ ‘
You (pl) established Kõldõnõz 4 ¾‘ • ‘
They (fm, pl) established Kõldõlar (d ) 4 ¾‘ Ÿ‘
To satisfy, suffice Yetti, ikna etti 4 ã‘ •“ž - •“‘
Be obedient (imp, fm) Gönülden ba lan 1 •‘ •“‘
It sufficed Yetti 4 ã‘ •“‘
Kuvvetler, kuvvet alacak
Forces, strengths
eyler
¥‘ ¥ ‘“
Her forces Onun kuvvetleri ¥‘ „ § ‘“
That I say Benim demem 1 ³‘ ³‘
I say Derim, söylerim 1 ³‘ ³‘
More correct, more upright Daha do ru, en do ru ¾‘ ¾ ‘“ - ¾ ‘“
Establish (imp, pl) Dosdo ru kõlõn, aya a kaldõrõn 4 ¾‘ ©‘
I become Olurum 1 ”‚ ’
Great ones, leaders Büyükler, ileri gelenler µ‚ †•„‚
I will almost do it Neredeyse yapaca õm 1 ‚ „‚
Devourers, eaters Çok yiyenler ‚‡ ” Á„™‚
Did it become Oldu mu 1 ”‚ ”„‚
Greater, greatest Daha büyük, en büyük µ‚ †±“‚
To glorify, praise Yüceltti 4 µ‚ †±“¡ - †±“‚
79
Onu büyüttüler, büyüklü ünü
They (fm) glorified him
anladõlar
4 µ‚ –Ç†±“‚
To take by measure Ölçerek aldõ 8 ©‚ ³„ ¡“ - ³„ ‚“
They took by measure Ölçtüler 8 ©‚ ‡“ Á„ ‚“
Write (imp) Yaz (emir) 1 ¯‚ ¯ ‚“
Write (imp)us Bizi yaz 1 ¯‚ „•± ‚“
Write (imp, pl) it (him) Onu yazõn 1 ¯‚ ƒ ± ‚“
To have something written Yazdõrdõ 8 ¯‚ ¯ ¡“ - ¯ ‚“
He had them written Onlarõ yazdõrdõ 1 ¯‚ „ ± ‚“
To earn, gain ktisap etti, kazandõ 8 ¯ß‚ ¯àß ¡“ - ¯ß ‚“
She earned, gained ktisap etti, kazandõ 8 ¯ß‚ ±ß ‚“
They (fm, pl) earned, gained ktisap ettiler, kazandõlar (d ) 8 ¯ß‚ Ÿ±ß ‚“
They earned, gained ktisap ettiler, kazandõlar 8 ¯ß‚ ‡“ ±ß ‚“
Much, many, more, most Çok, daha çok, en çok †Ò‚ †Ò“‚ - †Ò“‚
To increase, become more Ço aldõ, ço alttõ 4 †Ò‚ †Ò“¡ - †Ò“‚
You lengthened, increased Ço alttõn, ileri gittin 4 †Ò‚ ¥†Ò“‚
Most of you (pl) Ço unuz †Ò‚ •‚†Ò“‚ - •‚†Ò“‚
Most of them Onlarõn ço u †Ò‚ •…†Ò“‚ - •…†Ò“‚ -•…†Ò“‚
They lengthened, increased Ço alttõlar, ileri gittiler 4 †Ò‚ ¢†Ò“‚
To be niggardly, miserly Cimrilik yaptõ 4 ¸‚ ¸ ¡“ - ¸ ‚“
Did you (pl) deny Yalanladõnõz mõ 2 ŽÎ‚ • •™Î‚
Honor, glory kram, cömertlik, yücelik ¾†‚ ¾ †“‚
Compulsion, forcing Zorlama ƒ†‚ ƒ †“‚
Their (fm, pl) compulsion Onlarõn (d ) zorlanmasõ ƒ†‚ Ÿ … †“‚
En cömert, en kerim, en
Most honorable
erefli
¾†‚ ¾†“‚
To honor, revere, glorify, give
blessing
kram etti, ereflendirdi 4 ¾†‚ ¾†“¡ - ¾†“‚
Your (pl) most honorable one En erefliniz ¾†‚ •¡¿†“‚
80
He honored me, gave me
blessing
Bana ikram etti 4 ¾†‚ Ÿ¿†“‚
He honored him, gave him
blessing
Ona ikram etti 4 ¾†‚ –¿†“‚
Honor (imp, fm), give blessing De er ver, ikram et (d ) 4 ¾†‚ ¿†“‚
He was compelled Zorlandõ 4 ƒ†‚ ƒ†“‚
To compel, force Zorladõ 4 ƒ†‚ ƒ†“¡ - ƒ†“‚
You compelled Zorladõn 4 ƒ†‚ …†“‚
You compelled us Bizi zorladõn 4 ƒ†‚ „• …†“‚
Clothe (imp, pl) them Onlarõ giydirin 1 ß‚ •… ß“‚
Remove, get rid of Aç, kaldõr, gider 1 Ä ‚ Ä ‚“
Your infidels? Sizin kafirleriniz mi †•‚ •‚‰„™•‚
That I disbelieve Benim inkar etmem 1 †•‚ †•“‚
I disbelieve, reject, show Nankörlük ederim, inkar
ingratitude ederim
1 †•‚ †•“‚
Reject (imp), disbelieve nkar et, inanma 1 †•‚ †•“‚
Did you disbelieve nkar mõ ettin 1 †•‚ ¥†•‚
Did you (pl) disbelieve nkar mõ ettiniz 1 †•‚ •§†•‚
Indeed I cover, forgive, wipe
out
Mutlaka örterim 2 †•‚ ”™ †½•‚
How disbelieving Ne kadar inkarcõ †•‚ ƒ†•“‚
Reject (imp, pl), disbelieve nkar edin 1 †•‚ ‡“¢†•“‚
To entrust, ward, leave Kefil etti, bõraktõ 4 •‚ •“¡ - •“‚
Leave it (her) to me Onu bana bõrak 4 •‚ „ ©•“ •“‚
Fruits, food Yemi ‚‡ Ý‚
To eat Yedi 1 ‚‡ ‚“È - ‚
They (dual) ate Yediler (ikil) 1 ‚‡ »‚
Eating Yeme, yiyi 1 ‚‡ »“‚
That I speak, talk Benim konu mam 2 •‚ •½‚
I speak, talk Konu urum 2 •‚ •½‚
81
He ate it Onu yedi 1 ‚‡ –‚
Its (his) fruits, crops Onun yenilmesi, yemi leri ‚‡ –‚
Its (her) fruits, crops Onun yenilmesi, yemi leri ‚‡ „ ‚ -„ ‚
Their eating Onlarõn yenmesi ‚‡ • ‚“
They ate Yediler 1 ‚‡ ‡“ ‚
Those who eat Yiyenler ‚‡ Ÿ© ‚´ - ” ‚´
Tomurcuklar, kabuklar,
Sheaths, clusters
salkõmlar
•‚ ¾„ ‚“
Its sheaths, clusters Onun salkõmlarõ •‚ „ ¿„ ‚“
To perfect, complete Tamamladõ, mükemmel kõldõ 4 ‚ ¡“ - ‚“
I perfected Kemale erdirdim 4 ‚ “ ‚“
Blind by birth Do u tan kör –‚ – ‚“
That I become Olurum, benim olmam 1 ”‚ Ÿ‚
To conceal, keep secret, hide Sakladõ, gizledi 4 Ÿ•‚ Ÿ¡ - Ÿ‚
Shelters, covers Barõnaklar, örtüler Ÿ•‚ „Ç„•“‚
Shelters, covers Örtüler Ÿ•‚ •‚
You concealed, hid Sakladõnõz, içinizde tuttunuz 4 Ÿ•‚ • ••“‚
Cups, goblets Kadehler, bardaklar Ž‚ Ž
ˆ ‚“
That I become Benim olmam 1 ”‚ ”‚
Indeed I become Mutlaka olurum 1 ”‚ ŸÇ ‚‡
I plot, plan Düzen kurarõm 1 ©‚ ©‚
Indeed I plot Mutlaka düzen kurarõm 1 ©‚ ”™ ©‚
Family, relatives, followers, Aile, akrabalar, insanlar,
people ümmet
³¢‡ ³´ - ³´ - ³´
Be aware (imp, pl) Dikkat edin Ü
Kinship, relation Akrabalõk Á‡
But, except den ba ka, hariç
To stop Geri durdu 1 -
82
For not Olmamasõ için =
If not Olmazsa =
Except Allah Allah'tan ba ka
Gifts, bounties, benefits Nimetler -

Thousands Binlerce
Now imdi
To soften Yumu attõ 4 -

Now? imdi mi =
Understanding, reason Anlayõ , akõl
To lessen Azalttõ 1 -
To tangle, entangle, roll up Dola tõ 8 € ƒ ‚ -• ‚
They entangled Birbirine dola tõ 8 € „ €‚
To look back Arkaya baktõ 8 € €‚ - €‚
They (dual) met Kar õla tõlar (ikil) 8 …† ‚†‚
To pick up, lift, gather Aldõ, kaldõrdõ, topladõ 8 ‡† ‡
ˆ †‚ - ‡†‚
He picked it (him) up Onu aldõ 8 ‡† ‰†‚
He swallowed Yuttu 8 Š† Š†‚
He swallowed it (him) Onu yuttu 8 Š† ‹†‚
To meet, to come together Kar õla tõ, bulu tu, birle ti 8 …† …†‚ - …†‚
You (pl) met Kar õla tõnõz 8 …† Š„ ‚„Œ†‚
To search, petition, request Aradõ, istedi 8 •Ž •‹‚ - •‹‚
Search (imp, pl) Arayõn 8 •Ž •‹‚
We diminished Eksilttik 1 •„‚
We diminished them Onlarõ eksilttik 1 Š„ ‘ •„‚
Ki o (d ), ki onlar (akõlsõz
Which, who (fm or plural)
ço ul)
…‚
Wrongdoing, deviation from
right
Haktan sapma, ilhad 4 ’“ ”•
83
Imploringly, pleadingly,
entreatingly
Israrla isteyerek, yüzsüzlükle “ –— •
To deviate, refer, distort Saptõ, bozdu 4 ’“ ’• - ’•
To join, annex Kavu turdu, birle tirdi, kattõ 4 ˜“ ˜• - ˜•
You (pl) joined Kattõnõz 4 ˜“ Š‚†•
We joined Kattõk 4 ˜“ •†•
Join (imp) me Beni kat 4 ˜“ …•†•
Most rigid, most violent En sert ”’ ’ƒ
Two males? ki erkek mi ™š› œ„™š• = œ„™š•
That who, that which Ki o (er) ž•
Those who, those which Ki onlar (er)
Those who (dual) Ki onlar (ikil)
To your lord? Rabbine mi
To bind, tie Yapõ tõrdõ, birle tirdi, ba ladõ 4 -

We bound, tied Ba ladõk 4
We bound him Onu ba ladõk 4
He bound them Onlarõ ba ladõ 4
Are you not De il misin €• = €•

Am I not De il miyim €• =€•
Languages, tongues Diller, lisanlar • ƒ‚ •
„
Your languages Dilleriniz • †… ‡ •
„ - †… ‡ •
„
Their languages Onlarõn dilleri • ‡•
„ - ‡•
„ - ‡•
„
Curse (imp) them Onlara lanet et 1 ˆ ˆ
Bo eyler konu un, gürültü
Babble( imp, pl), make noise
edin
1 ‰Š ‰Š
Yakõnla tõrdõ, birle tirdi,
He made friendship, joined
ba ladõ
2 ‹Œ ‹
Thousand Bin (sayõ) ‹Œ •Ž - ‹
‚ -‹
•
To bring together, bind, unite Birle tirdi, yakla tõrdõ ‹Œ ‹• - ‹
84
Dense, which goes into one Birbirine dola mõ , sarma
another dola
‹• ‘Ž •
To find Buldu 4 ‰• ’• - ’“•
You brought together Birle tirdin 2 ‹Œ €•
They found Buldular 4 ‰• ‰•
He found Buldu 4 ‰• ”•
They (dual) found Buldular (ikil) 4 ‰• •
Two thousand ki bin ‹Œ •
We found Bulduk 4 ‰• •
Throw (imp), cast At, bõrak 4 ’• –
He threw Attõ 4 ’• •
Nicknames, call names Lakaplar • —•
He threw it (him) Onu attõ 4 ’• •
He threw it (her) Onu (d ) attõ 4 ’• ˜•
She threw Attõ (d ) 4 ’• €•
Throw (imp) it (him) Onu at 4 ’• ™•
Throw (imp) it (her) Onu at 4 ’• •
They threw Attõlar 4 ’• ‰•
Throw (imp, pl) Atõn 4 ’• ‰…•
They were thrown Atõldõlar 4 ’• ‰…• …
They threw Attõlar 4 ’• Œ‰• - ‰• Œ
Throw (imp, pl) it (him) Onu atõn 4 ’• ‰…•
Throw (imp) At (emir) 4 ’• ’•
It was thrown Atõldõ 4 ’• ’• …
To throw, cast Attõ, yerle tirdi 4 ’• ’• - ”•
Throw (imp, dual) Atõn (ikil) 4 ’• •
Throw (imp, dual) it (him) Onu atõn (ikil) 4 ’• •
85
I threw Attõm 4 ’• €•
We threw Attõk 4 ’• •
Throw (imp) it Onu at 4 ’• ™•
Your (pl)? Sizin mi †… = †…
Those who (fm, pl) Ki onlar (d ) ’š
Al lat, name of false deity Lat, put adõ ›
Those who (fm, pl) Ki onlar (d ) ’œ•
Those who (dual) Ki onlar (ikil) ž
Allah Allah ™
O Allah! Ey Allah’õm! Ÿ
To suffer pain Acõ çekti 1 -
Did it not Olmadõ mõ =
Did you not see Görmedin mi? 1 =
Did he not do Yapmadõ mõ 1 =
Will it not Olmayacak mõ =
That it will not Olmayaca õnõ mõ =
We made soft Yumu attõk 1
God, deity lah €-

It (he) diverted Oyaladõ, alõkoydu 4 •‚
It (he) diverted you (pl) Sizi oyaladõ 4 •‚ „ƒ
To divert, distract Oyaladõ, alõkoydu 4 •‚ •† ‡ - •…
False gods lahlar ‰ €-ˆ €
Your false gods Senin ilahlarõn Š‹ €
Your (pl) false gods Sizin ilahlarõnõz Œƒ ‹ € - Œƒ ‹ €
Our false gods Bizim ilahlarõmõz ‹ €- ‹ €
Their false gods Onlarõn ilahlarõ †‹ € - ‹ €
86
My false gods Benim ilahlarõm •‹ €
Your deity, god Senin ilahõn Š† - Š
Your (pl) deity, god Sizin ilahõnõz Œƒ - Œƒ
To inspire lham etti 4 ‚ †‡ -
Their? Onlar için mi =
He inspired it (her) Ona ilham etti 4 ‚ Ž
Our deity, god Bizim ilahõmõz
His deity, god Onun ilahõ
Two gods ki ilah †•

That if Ki e er • = •†
Tablets, plates Levhalar ‘• ‘
’ •
Colors Renkler • ƒ•
Your (pl) colors Renkleriniz • Œƒ “† •
His colors Onun renkleri • “•
Her colors Onun renkleri • “•
Thousands Binlerce ” ••ƒƒ
Towards, to a do ru •
To me Bana •
To swear Yemin etti 4 • -
Ilyas (Elias) (pbuh) lyas (AS)
Ilyas (Elias) (pbuh) lyas (AS)
Is it not De il mi =
Prophet Elisha (pbuh) Elyesa (AS)
To you Sana (er)
To you (fm) Sana (d )
To you (pl) Size
87
To you (dual) Siz ikinize
Painful, grievous Elim, acõklõ, elemli -

To us Bize
To him Ona (er)
To her Ona (d ) €
To them Onlara €•
To them (fm) Onlara (d ) ƒ‚ €•
Today Bugün „… „…
Or, else Yoksa, veya „
Mother Anne † ˆ €‚† - „‡
Mother Anne † „‚ - „Š - „‰ - „‡
To seek, turn to, come Aradõ, yöneldi, geldi † „Š - „‚
As for e göre, e gelince †‚
Either … or E er, ne … ne de.. †‚
Your (pl) maid servants Cariyeleriniz …† ‹†
To kill Öldürdü 4 ˆ…† Œ -ˆ†
He killed him Onu öldürdü 4 ˆ…† •†
Or what Yoksa ne Ž †‚
That which orders Emreden •†
Front Önünde, önü
Leader, book, road Önder, kitap, yol -

His front, in front of him Önünde
Their leaders Önderleri
Entrusted things Emanetler
Your (pl) entrusted things Emanetleriniz
Their entrusted things Onlarõn emanetleri
88
Entrusted thing Emanet -
His entrusted thing Onun emaneti
Vain desires, delusions Kuruntular € -

Your (pl) vain desires,
delusions
Kuruntularõnõz •€
Their vain desires, delusions Onlarõn kuruntularõ •
Maid servant Cariye ‚
Nation, people, time Topluluk, ümmet, zaman ƒ -
Uneven, height Tümsek „
To be apart, aside Ayrõldõ 8 …• -
Be apart (imp, pl), aside Ayrõlõn, çekilin 8
To examine, test mtihan etti, sõnadõ 8 -

Examine them (fm) Onlarõ (d ) imtihan edin 8
To doubt, dispute üphe etti, çeki ti 8 -

Your baggage E yalarõnõz, mallarõnõz
I grant you (provision for
divorce)
Size bo anma bedeli vereyim 2 €
I grant provision Onu faydalandõrõrõm 2 •€
Your community Sizin ümmetiniz ‚
You (fm) became full Doldun (d ) 1 ƒ „…†‡
You killed us Bizi öldürdün 4 „
Examples, likes Misaller, örnekler ˆ‰ Š‰
Your examples, those like
you
Sizin misaliniz ˆ‰ ‹‰ - ‹‰
Her examples, those like her,
them
Onun, onlarõn misali ˆ‰ Œ‹ ‰ - Œ‹ ‰
Their examples, those like
them
Onlarõn misali, benzerleri ˆ‰ Œ‹ ‰
Best of them En akõllõlarõ ˆ‰ Œ‡‰
To help Yardõm etti 4 •Ž Ž• - Ž
Distance Mesafe, uzaklõk, süre, mesafe •Ž •Ž -Ž
89
We reinforced you (pl) Size imkan verdik 4 •Ž ‘ ’•Ž
We reinforced them Onlara imkan verdik 4 •Ž ’•Ž
He reinforced you (pl) Size imdat etti, verdi 4 •Ž ‘Ž
Order (imp) Emret 1 ‚ ‚…
Most bitter En acõ “ •
Matter, affair, order , konu, emir ‚ “ -”
To order Emretti 1 ‚ †… -
Man, person Ki i ‚ —
– - •”
Woman, wife Kadõn, karõ ‚ „
” - ™˜ š
Two women ki kadõn ‚ š -› š
Your wife Senin karõn ‚ œš
His wife Onun karõsõ ‚ •š -•š
My wife Benim karõm ‚ •š
Man, person Ki i, adam ‚
Issue, affair , konu ‚ •
Two women ki kadõn ‚ žš
Woman, wife Kadõn, karõ ‚ ¡’ - Ÿ̃
You ordered Emrettin 1 ‚ „
I ordered Emrettim 1 ‚ „
You were ordered Emrolundun 1 ‚ „
I was ordered Emrolundum 1 ‚ „
I ordered you Sana emrettim 1 ‚ œ¢
You ordered me Bana emrettin 1 ‚ •¢
You ordered them Onlara emrettin 1 ‚ Œ¢
He ordered you (pl) Size emretti 1 ‚ ‘
Your (pl) affair, order Sizin i iniz, emriniz ‚ ‘ - ‘ - ‘
90
He ordered us Bize emretti 1 ‚ ’
We ordered Emrettik 1 ‚ ’
We were ordered Emrolunduk 1 ‚ ’
Our matter, affair, order imiz, emrimiz ‚ ’ - ’ - ’
Indeed I order them Mutlaka onlara emrederim 1 ‚ Œ’ £
He ordered him Ona emretti 1 ‚ ¤
I order him Onu emrederim 1 ‚ ¤ £
His order, his affair Onun emri, i i ‚ ¤ -¤
Her order, affair Onun (d ) emri, i i ‚ -
He ordered them Onlara emretti 1 ‚
Their affairs, orders Onlarõn i leri, emirleri ‚ - -
They ordered Emrettiler 1 ‚
They were ordered Emrolundular 1 ‚
Those who order Emredenler ‚ › £
My matter, affair im ‚
Yesterday Dün ¥‚ ¥ -¥
Keeping, retaining, holding,
grasping
Tutma, yakalama 4 œ¡ ¦” ¡
To reach evening Ak amladõ 4 ¡ •§¡ - •¡
Wipe (imp, pl) Mesh edin 1
Hold (imp) Tut 4
To keep, retain, hold, grasp Tuttu, durdurdu 4 -

You (pl) held Tuttunuz 4
They (fm, pl) held Tuttular (d ) 4
He held them (dual) O ikisini tuttu 4
Hold (imp, pl) them (fm, pl) Onlarõ (d ) tutun 4
Mixed Karõ õk
91
Walk (imp, pl) Yürüyün 1
Pass (imp, pl) Geçin 1
I go, pass Geçerim 1
Rain (imp) Ya dõr 4
To rain Ya dõrdõ 4 -
It was rained Ya mura tutuldu 4
We rained, showered Ya dõrdõk 4
Intestines Ba õrsaklar
Their intestines Onlarõn ba õrsaklarõ
Your mother Annen
Your (fm) mother Annen (d ) -

Wait (imp, pl), stay Durun, bekleyin 1
He gave opportunity mkan verdi 4
Hope Ümit 1 € ‚
• -€
To hope Ümit etti, umdu 1 € € „ƒ - €
To dictate, have something
written
Yazdõrdõ 4 €… ‡€ - €†
Poverty Fakirlik 4 ˆ… Š
‰‚
Indeed I fill Doldururum 4 ‹ Œ† ‹
I have Malikim 1 … …
He caused delusions Bo emellere dü ürdü 4 … •…
I give respite Mühlet veririm 4 … …
I gave respite Mühlet verdim 4 … •Ž…
Ümmetler, milletler,
Nations, peoples
topluluklar
‘ -•
Or who Yoksa kim ’
Safety, security Emniyet
I believe, I trust Güvenirim, inanõrõm 4 “
92
Believe (imp) man et 4 “
To believe, to make safe, give
safety
man etti, inandõ, emin kõldõ 4 ” - “
To be safe, to trust Emniyette oldu, güvendi 1 „ƒ -
We believed man ettik 4 •’ “
Safety, peace Emniyet, barõ , güvenlik ••
In safety Emniyet içinde 1 •• “
To discharge Attõ 4 – •˜ - —•
Safety, security Emniyet, güvenlik ™• •
I trusted Güvendim 1 ••
She believed man etti (d ) 4 •• “
I believed man ettim 4 •• “
In safety Emniyet içinde ™• • “
I trusted you (pl) Size güvendim 1 š•
You (pl) became sure Emin oldunuz 1 š•
You (pl) believed man ettiniz 4 š• “
I trust you (pl) Size güvenirim 4 •“
Distribute (imp), give Da õt, ver 1 • •
He made them safe Onlarõ emin kõldõ 4 ›• “
They believed man ettiler 4 •“
Believe (imp, pl) man edin 4 •“
Emin olanlar, emniyet içinde
Those who are safe
olanlar
Œ•“
His desire Temennisi, kuruntusu – œš’Ž•˜
Emin olanlar, emniyet içinde
Those who are safe
olanlar
•˜• “
Indeed I give them false Mutlaka onlara kuruntu
desires veririm
2 – ›’•Ž•
His mother Annesi œ’ - œ - œ
Her mother Annesi (d ) ›
93
Mothers Anneler ›’
Your (pl) mothers Anneleriniz ž ›’ - ž ›’
Their mothers Onlarõn anneleri ›˜ ž ›’ - ›ž ›’
To give respite Süre verdi, mühlet verdi 4 €› €˜› - €›
Give (imp) respite Onlara mühlet ver 4 €› ›ƒ…›˜
Dead ones Ölüler ž‘ -•
Wealths, properties Mallar, zenginlikler Ÿ ¡• -Ÿ
Your (pl) wealths, properties Mallarõnõz Ÿ ¢ - ¢ - ¢
Our wealths, properties Mallarõmõz Ÿ •¢ - •¢
Their wealths, properties Onlarõn mallarõ Ÿ ›¢ - ›˜ ¢ - ›¢
I die Ölürüm 1
Matters, things, orders ler, emirler £

Illiterate Okuma bilmeyen ’
I kill Öldürürüm 4 •Ž
Trustworthy, safe, secure Emin, güvenilir •
•
Illiterate ones Okuma bilmeyenler Ž
Those who come Gelenler •“
Illiterate ones Okuma bilmeyenler •Ž ¤ - Œ Ž
To, that, so that ki, masõ için Œƒ
If, not ayet, e er, de il Œƒ
Boiling water Kaynar su
That ki, masõ için
Indeed, surely Mutlaka, gerçekten
That, for Olmasõ, oldu u -

Not except den ba ka de il …
Do we believe man eder miyiz 4 =
94
I Ben
That we Ki biz
Indeed we üphesiz biz
Parts, hours Saatler, vakitler -

To repent, to turn to Tevbe etti, döndü, yöneldi 4 -
They repented, turned to Yöneldiler 4
Female, females Di i, di iler € -

Human, humans nsanlar -
Human, humans nsanlar
Animals Yaratõklar
Fingers, finger tips Parmak uçlarõ
Its preparation (of food) Hazõrlanmasõ
Its time to come, to draw near Zamanõ geldi -

I inform you (pl) Size haber veririm 4 € ƒ‚ „…€•
Inform (imp) them Onlara haber ver 4 € ƒ‚ †…€
Inform (imp, pl) me Bana haber verin 4 € ‡…€
To inform Haber verdi 4 € ˆ€‚‰ - €‚
Information, news Haberler € Œ € - ‹Š €
Your news Sizin haberleriniz € ƒ‚ „•Ž€
Her news Onun haberleri € †•Ž€
He informed you Sana haber verdi 4 € •€
He informed them Onlara haber verdi 4 € ƒ‚ • €‚
To make grow Büyüttü 4 ‘€ ‘€‚‰ - ‘€‚
She made grow Büyüttü (d ) 4 ‘€ ‘
‚ ’€
He made you (pl) grow Sizi büyüttü 4 ‘€ ƒ‚ „’€
We made grow Bitirdik, büyüttük 4 ‘€ ‰‚’€
95
He made her grow Onu büyüttü 4
To make flow, gush Aktõ, akõttõ, fõ kõrdõ 7 -

It (she) gushed Fõ kõrdõ 7
Throw back Geriye at, fõrlat 1
Their being sent forth Gönderilmeleri 7
To be sent forth Gönderildi, ayaklandõ 7 -

To be proper, appropriate Uygun oldu, yara tõ 7 -
We turned to Yöneldik 4
Prophets Peygamberler € ‚• ƒ
You (singular, ms) Sen (er)
You (singular, fm) Sen (d )
To withdraw Çekildi, geri çekildi 8 „ - „

She withdrew Çekildi, uzakla tõ 8 … „
To disperse, scatter Saçõldõ, da õldõ 8 †‡ †‡„ - †‡„
Dispersed, scattered Saçõldõ, da õldõ 8 †‡ …†‡„
To disperse Yayõldõ 8 †ˆ †ˆ„ - †ˆ„
Disperse (imp, pl) Da õlõn, yayõlõn 8 †ˆ ‰†ˆ„
Help (imp) Yardõm et 8 †Š †Š„
Yardõm etti, zafer kazandõ,
To help, triumph
intikam aldõ
8 †Š †Š„ - †Š„
They triumphed Zafer kazandõlar 8 †Š ‹‰†Š„
Watch (imp), look, wait Bekle, gözet 8 †Œ †Œ„
To watch, look, wait Bekledi, gözetti 8 †Œ †Œ„ - †Œ„
Watch (imp, pl), look, wait Gözetleyin, bekleyin 8 †Œ ‰†Œ„
Revenge ntikam 8 • •Ž •„
To revenge, take revenge ntikam aldõ 8 • •„ - •„
We revenged ntikam aldõk 8 • ••„
96
You (pl) Siz (er) „
You (dual) Siz ikiniz (ikil) •„
They desisted, ceased Son verdiler, kaçõndõlar 8 ‘ „ - „
To desist, cease Son verdi, kaçõndõ 8 ‘ „ -’ „
Female Di i ‹ “ - ’‡
Two females ki di i ‹ ”ƒƒ‡
He saved you (pl) Sizi kurtardõ 4 • –•
He saved us Bizi kurtardõ 4 • •
He saved him Onu kurtardõ 4 • —
He saved them Onlarõ kurtardõ 4 • ˜•
To save, rescue Kurtardõ 4 • - ’
You saved us Sen bizi kurtardõn 4 • „ƒ•
Gospel ncil ™ƒ•
We saved Kurtardõk 4 • ƒ•
We saved you (pl) Sizi kurtardõk 4 • – ƒ•
We saved him Onu kurtardõk 4 • —ƒ
We saved them Onlarõ kurtardõk 4 • ˜ ƒ•
Sacrifice (imp) Kurban kes 1
We? Biz mi =
Partners, equals E ler, ortaklar, denkler
Do we call, pray Ça õrõr mõyõz, dua eder miyiz 1 =

Warn (imp) Uyar 4
He was warned, admonished Uyarõldõ 4
To warn, admonish kaz etti, uyardõ 4 -

You warned, admonished Uyardõn 4
I warned, admonished Uyardõm 4
97
I warned you (pl) Sizi uyardõm 4
You warned them Onlarõ uyardõn 4
That I warn you (pl) Siz uyarmam için 4
We warned you (pl) Sizi uyardõk 4
He warned them Onlarõ uyardõ 4
Warn (imp) them Onlarõ uyar 4
Warn (imp, pl) Uyarõn 4
Be warned (imp, pl) Uyarõlõn 4
To get intoxicated Aklõ giderildi, sarho oldu 4 €• €‚• - €•

Send down, reveal (imp) ndir 4 ƒ• ƒ„ •‚
Revealed, sent down ndirildi, vahyedildi 4 ƒ• ƒ‚•
To send down, reveal ndirdi, açõkladõ 4 ƒ• ƒ‚• - ƒ•
You revealed, sent down ndirdin 4 ƒ• …„†•
I revealed, sent down ndirdim 4 ƒ• …„†•
Revealed, sent down ndirildi 4 ƒ• …†‚•
You (pl) sent it down Siz onu indirdiniz 4 ƒ• ‡ ˆ‰„†•
I sent it down to you (pl) Size onu indirdim 4 ƒ• ‡ ˆ‰„†•
We revealed, sent down ndirdik 4 ƒ• †„•
We revealed it, sent down Onu biz indirdik 4 ƒ• ‡ †„•
We revealed it, sent down Onu biz indirdik 4 ƒ• †„•
Send to me Bana indir 4 ƒ• Š‚†„•‚
He sent it down Onu indirdi 4 ƒ• ‹†•
Human nsan Œ• Œ
Ž
To see, sense, perceive Gördü, hissetti, anladõ 4 Œ• Œ‚• - Œ •
Kinships, generations Nesebler, soylar ‘’ “’
Human nsan Œ• •” ’
98
He made me forget it Onu bana unutturdu 4 –’ ‹—‚ ’
He had it forgotten Onu unutturdu 4 –’ ‡’
He made them forget it Onlara unutturdu 4 –’ ’
To make forget Unutturdu 4 –’ –™’ - –˜’
I saw, sensed, perceived Gördüm, hissettim 4 Œ• …’ •
You (pl) saw, sensed Gördünüz, hissettiniz 4 Œ• ‰’ •
Do we prostrate Secde eder miyiz 1 š› š’ = š’
To pass, detach Sõyrõldõ, geçti, çõktõ 7 œ•› œ•’ - œ•’
They made you (pl) forget Size unutturdular 4 –’ ’
Man, human being nsan Œ• —ž’
™
To build, create, make grow Yarattõ, in a etti, büyüttü 4 Ÿ ¡ -Ÿ
Building, creation Üretme, yaratma Ÿ £¢
You (pl) built, created Yarattõnõz 4 Ÿ Ÿ„
He created you (pl) Sizi yarattõ 4 Ÿ Ÿ
We created Yarattõk 4 Ÿ Ÿ„
We created him Onu yarattõk 4 Ÿ ‡ Ÿ„
We created them (fm) Onlarõ (d ) yarattõk 4 Ÿ ¤ Ÿ„
He created her Onu yarattõ 4 Ÿ Ÿ
To raise, resurrect Diriltti, kaldõrdõ 4 -
We resurrected Dirilttik 4
He resurrected him Onu diriltti 4 ‡

To raise, bring it together Kaldõrdõ, birle tirdi 4 • -•
Be raised (imp, pl) Kalkõn 1 •
To split Yardõ, yarõldõ, ayõrdõ 7 ¥¦§ ¥̈ - ¥¤
She split Yarõldõ 7 ¥¦§ …©¦
Erected stones Dikili ta lar ‘ª “ª
99
Helpers Yardõmcõlar ª « ª -Žª
My helpers Yardõmcõlarõm ª ¬‚ ª
Work (imp), toil, rise Do rul, giri , u ra , i e koyul 1 ‘ª ‘ª
To be silent, keep quite Sustu, sessiz oldu 4 …ª …ª - …ª
Be silent (imp, pl) Sessiz olun 4 …ª ‰ª
That I give advice Benim nasihat etmem 1 -ª -ª
I give advice, advise Nasihat ederim 1 -ª -ª
Help (imp) Yardõm et 1 ª ª
To turn away, go away,
depart
Döndü, ayrõldõ, gitti 7 €® €‚ ª - € ª
They departed Savu tular 7 €® ¯ª
Help (imp) us Bize yardõm et 1 ª ª
Help (imp) me Bana yardõm et 1 ª Š‚ ª
Help (imp, pl) Yardõm edin 1 ª ª
Do we feed Yedirir miyiz 1 °± °„² = °„²
To make speak Konu turdu 4 ¥² ¥² - ¥²
Has made us speak Bizi konu turdu 4 ¥² ¦²
To leave, to set out Gitti, ayrõldõ, yola çõktõ 7 ¥•± ¥•² - ¥•²
They (dual) set out Yola çõktõlar (ikil) 7 ¥•± ¦•²
You (pl) set out Yola çõktõnõz 7 ¥•± ‰„¦•²
Go (imp, pl), set out, leave Gidin, fõrlayõn 7 ¥•± ¦•²
They set out Yola çõktõlar 7 ¥•± ¦•²
Let me look, watch Bakayõm 1 ³ ³
Look, watch, wait Bak, bekle 1 ³ ³
To give respite Süre verdi 4 ³ ³ - ³
Look (imp) at us Bize bak 1 ³ ³
Give me respite Bana süre ver 4 ³ –‚ ³
100
Look, wait (imp, pl) Bakõn, bekleyin 1 ³ •„ ³
Look (imp, pl) at us Bize bakõn 1 ³ ³
Cattle Hayvanlar, sõ õrlar ° µ« ° - Ž́ °
Your cattle Hayvanlarõnõz ° µ° - µ°
Their cattle Onlarõn hayvanlarõ ° µ°
Favors Nimetler ° ‚°
To give favor Nimet verdi 4 ° ° - °
You gave favor Nimet verdin 4 ° …ˆ°
I gave favor Nimet verdim 4 ° …ˆ°
We gave favor Nimet verdik 4 ° ˆ°
His favors Onun nimetleri ° ‹ˆ°
He gave favor to her Ona nimet verdi 4 ° ˆ°
To shake Salladõ 4 ¶· ¶· - ¶·
Nose Burun ¸• ¸
Ž
Just now Az önce, demin ¸• ¹‚•
Spending nfak, harcama 4 ¥¹ º
‚ ¹
Spoils, booty (of war) Harp ganimetleri »¹ ƒ¹
To gushed forth Yarõldõ, fõ kõrdõ 4 š¯ š
‚ ¹ - š¹
Gushed forth Fõ kõrdõ 4 š¯ š¹
I breathe, blow Üflerim 1 œ¹ œ¹
Blow (imp, pl) Üfleyin, körükleyin 1 œ¹ ¼¹
Go beyond (imp, pl) Geçin gidin 1 ¹ ¹
Go forth (imp, pl) Sefere çõkõn 1 ¹ ¹
Persons, selves Ki iler, canlar, kendileri Œ¹ Œ¹
Yourselves Kendiniz Œ¹ ’¹ - ’
™ ¹ - ’¹
Ourselves Kendimiz Œ¹ ’
™ ¹ - ’¹
101
Themselves Kendileri Œ¹ ‚’
™ ¹ - ’¹ - ’¹
Themselves (fm, pl) Kendileri (d ) Œ¹ ¤ ‚’
™¹
Breaking Kopma 7 ª¯ ´ ª¹
To break Koptu, kõrõldõ 7 ª¯ ª¹ - ª¹
To disperse Da õldõ 7 ¶½¯ ¶
¨ ¹ -¶
¤ ¹
They dispersed Akõn ettiler 7 ¶½¯ ¨½¹
To cleave asunder Yarõldõ, açõldõ 7 ²¯ ²¹ - ²¹
Is cleft asunder Yarõldõ, çatladõ 7 ²¯ ²¹
To spend, give Harcadõ, infak etti 4 ¥¹ ¥¹ - ¥¹
You spent Sarf ettin, infak ettin 4 ¥¹ …„¦¹
You (pl) spent nfak ettiniz 4 ¥¹ ‰„¦¹
They spent nfak ettiler 4 ¥¹ ¦¹
Spend, give (imp, pl) nfak edin, harcayõn 4 ¥¹ •„ ¦¹
To split, open, turn Yarõldõ, açõldõ, döndü, dönü tü 7 ¥•¯ ¥•¹ - ¥•¹
To save, rescue Kurtardõ 4 ¦ ¦ - ¦
He saved you (pl) Sizi kurtardõ 4 ¦ ¦
Decrease (imp), lessen Eksilt, noksanla tõr 1 ¾¦ ¾¦
Galled, weighed down heavily A õrlõ õ çöktü, çatõrdattõ 4 ¶¦ ¶¦ - ¶¦
To collapse Yõkõldõ 7 ¶½¿ ¨¶¦ - ¶
¤ ¦
To turn, turn back Döndü, geri döndü 7 ‘•¿ ‘•¦ - ‘•¦
You (pl) turned back Döndünüz 7 ‘•¿ ‰À•¦
They turned back Döndüler 7 ‘•¿ •„ À•¦
That you Ki sen Á¤
Indeed you Muhakkak sen Á¤
Indeed you (fm) Muhakkak sen (d ) Á¤
Breaking Bozarak Â Ã
102
Fetters Buka õlar » Ä
To marry Nikahladõ 4 - - --
I marry you to Sana nikah edeyim 4 - Á
Marry (imp, pl) Nikah edin 4 -
Marry (imp, pl) them (fm) Onlarõ (d ) nikahlayõn 4 - ¤
To fall, lose the luster Dü tü, söndü, bulanõkla tõ 7 -
To fall, lose luster Döküldü, bulanõkla tõ 7
Harshest, abominable En çirkin
To deny nkâr etti 4 -

That you (pl) Ki siz ¤
Indeed you (pl) Muhakkak siz ¤
Do we compel you to it Sizi ona zorlar mõyõz 4 ´•† ˆ µ‚••„ = ˆ µ‚••„
So that Ki ˆ¤
Indeed, only Ancak, yalnõz ˆ¤
Indeed that üphesiz o µ •© = ˆ¤
So that we Ki biz ¤
Indeed we Muhakkak biz ¤
Indeed I Muhakkak ben –‚¤
So that he Ki o ‹¤
Indeed he Muhakkak o (er) ‹¤
Forbid (imp), prohibit Yasakla 1 –Å ‹
So that she Ki o (d ) ¤
Indeed she üphesiz o (d ) ¤
Rivers Nehirler Å « -Ž
I forbade you Sizi men ettim 1 –Å
I forbade you (dual) kinizi men ettim 1 –Å ˆ
103
So that they Ki onlar ¤
Indeed they Muhakkak onlar ¤
That the two Ki o ikisi ˆ¤
Indeed the two of them Muhakkak o ikisi ˆ¤
Indeed they (fm) Muhakkak onlar (d ) ¤ ¤
How, from where, why Nereden, nasõl, niçin Š¤
So that I Ki ben –Æ
Indeed I üphesiz ben –Æ
I turn, face Yönelirim, dönerim 4 “ ‘—‚
Turn (imp, pl) face Dönün, yönelin 4 “ À—‚
Vessels, cups Kaplar, kadehler Ç• ÉÈ —‚
Boiling Kaynayan Ç• ÉÈ —‚•
Are these Bunlar mõ £™ Ä• = £™ Ä•
Is this Bu mu ˜ = ˜
Like this? Böyle mi ˜ = ˜
To humiliate A a õladõ 4 • Ê‚ - •
He humiliated me Beni alçalttõ 4 • ‚
That I give, bestow Benim vermem 1 ‘ ‘
Go gown (imp), descend n 1 ËÀ Ë
„ À‚
Go gown (imp, dual) descend nin (ikil) 1 ËÀ ²‚À
Go gown (imp, pl) nin 1 ËÀ ²‚À
They found the right way Do ru yolu buldular 8 ¬ •„ ‰
To find the right way Do ru yolu buldu 8 ¬ ¬ ‰ -Ì ‰
I found the right way Do ru yolu buldum 8 ¬ … ‰
You(pl)found the right way Do ru yolu buldunuz 8 ¬ ‰ ‰
Stirred Sarstõ 8 Í• •¤ ‰
104
It (she) stirred Titre ti, sarsõldõ 8 Í• •¤ ‰
Leave (imp) Uzakla tõr, def et š š
Leave (imp) me Beni bõrak 1 š Š‚ š
Leave them alone Onlarõ bõrak 1 š š
Leave them (fm) alone Onlarõ (d ) yalnõz bõrakõn 1 š ¤ š
I guide you Sana yol göstereyim 1 ¬ Î
That I guide you (pl) Size yol göstereyim 1 ¬
Guide (imp) us Bizi ilet 1 ¬
Guide (imp, pl) them Onlarõ iletin 1 ¬
Better guided Daha do ru yolda ¬ Ì
That I guide you Sana yol göstereyim 1 ¬ Á
That I guide you (pl) Size yol göstereyim 1 ¬
Is this? Bu mu =
I beat down leaves Silkelerim Ï Ï
¨
Like this? Böyle mi =
People, relatives, community nsanlar, akrabalar, ehil »• »”
On which a name is invoked,
consecrated
Adõna kesildi 4 »• »©
To slaughter in one’s name Adõna kesti 4 »• Ð»‚ - »©
Crescents Hilaller »• É©• •
Your people, family Senin ehlin, ailen »• Á• - Á•
To destroy Helak etti, yok etti 4 Á• Á• - Á•
I destroyed Helak ettim 4 Á• …„ •
She destroyed him Onu helak etti (d ) 4 Á• ‹‰ •
You destroyed them Sen onlarõ helak ettin 4 Á• ‰„ •
Your (pl) people, family Aileleriniz »• •
We destroyed Helak ettik 4 Á• „•
105
We destroyed it (her) Onu helak ettik 4 Á• „•
We destroyed them Onlarõ helak ettik 4 Á• „•
He destroyed me Beni helak etti 4 Á• –‚ •
They were destroyed Helak edildiler 4 Á• •
Our people Ehlimiz »• • - •
His people Onun ehli »• ‹• - ‹• - ‹•
Her people Onun (d ) ehli »• • - • - •
Their people Onlarõn ehli, akrabalarõ »• ‚•
Their (fm) people Onlarõn (d ) ehli »• ¤ ‚•
Our people Ehlimiz, ailelerimiz »• •
My people Benim ailem, ehlim »• –•
Your (pl) people Ehliniz, aileleriniz »• —•
Their people Onlarõn ehli, akrabalarõ »• ‚ —•
Are they Onlar mõ
It worried them Onlarõ kaygõya dü ürdü 4
Desires Hevalar, arzular
Your desires Sizin hevalarõnõz
Their desires Onlarõn hevalarõ -

To throw down, destroy Yõktõ, devirdi 4 -
Easier Daha kolay
Or Veya
And not? Ve de il mi =
That which turns (to Allah),
Yönelen
repents
Those who turn (to Allah),
Yönelenler
repent
I bury, cover Örterim, gömerim 3
He gave you (pl) shelter Sizi barõndõrdõ, sõ õndõrdõ 4 €
106
Yanõk, içli, yumu ak kalpli,
Tender hearted, merciful
çok ah eden
• •
To give refuge Sõ õndõrdõ, sõ õnma sa ladõ 4 ‚ - €
To take refuge Sõ õndõ 1 „ƒ -
He praised Tesbih etti 2
Wools, hairs Tüyler, kõllar … †

Their wools Onlarõn yünleri … † †
Sing (imp), praise Tesbih edin, çõnlayõn 2 ‡ˆ
Was given Verildi 4 ‰ Š
Pegs, spikes, stakes Direkler, kazõklar ‹Œ •Ž†Œ
They were given Onlara verildi 4 ‰ Œ
It was given to them (they
were given it)
Onlara o verildi 4 ‰ •Œ
Was given Verildi 4 ‰ ‡Œ
She was given Verildi (d ) 4 ‰ ••Œ
You were given Sana verildi 4 ‰ ••Œ
You (pl) were given Size verildi 4 ‰ •Œ
He (it) was given to me (I was
given him)
O bana verildi 4 ‰ ‘ •Œ
Indeed I am given Mutlaka bana verilir 4 ‰ ’•Œ
We were given Bize verildi 4 ‰ †“•Œ
Idols, false gods Putlar ’” †•–†” - †”
To bind, tie Ba ladõ 4 —” —” - —”
To fear, dread Korktu, çekindi 4 ˜™ ˜™ - ˜™
To agitate, to prick, make run Ko turdu 4 š™ š™ - š™
You made run Ko turdunuz 4 š™ ›ƒ ™
Was revealed Vahyolundu 4 ‡œ ‡œ
To reveal, inspire Vahyetti, ilham etti 4 ‡œ ‡œ - •œ
I revealed Vahyettim 4 ‡œ ••œ
107
We revealed Vahyettik 4 ‡œ †“•œ
Valleys Vadiler Ž Ÿž Ž
Their valleys Onlarõn vadileri Ž Ž
They were made to suffer Eziyet edildiler 4 ƒ
Was made to suffer Eziyet edildi 4
We were made to suffer Bize eziyet edildi 4 †“

To kindle, ignite Tutu turdu, yaktõ 4 -
To cause to inherit Mirasçõ kõldõ 4 ¡ ¡ -¡
You (pl) were made to inherit Varis kõlõndõnõz 4 ¡ ”ƒ
You (pl) were made to inherit
it
Ona varis kõlõndõnõz 4 ¡ † ”ƒ
He made you inherit Sizi varis kõldõ 4 ¡ ¢”
We made inherit Mirasçõ kõldõk 4 ¡ †“ƒ”
We made inherit it Ona mirasçõ kõldõk 4 ¡ † †“ƒ”
They were made to inherit Varis kõlõndõlar 4 ¡ ”
To lead Önünde gitti, götürdü 4 Ž Ž -Ž
He led them Önlerinden gitti 4 Ž Ž
Burdens Yükler £ •£ - £
Her burdens Onun yükleri £ † £
Their burdens Onlarõn yükleri £ £
Guide (imp) Sevk et 4 ¤£ ¤£
To bestow guidance, help Sevketti, yöneltti 4 ¤£ ¤£ - ¤£
Guide (imp) me Beni sevk et 4 ¤£ ‡“¥£
Medium, average Orta, mutedil ¦§ ¦§
Most moderate of them Ortalarõ, mutedilleri ¦§ ¨§
He recommended me Bana tavsiye etti 4 ‡© ‡–†©
To recommend Tavsiye etti 4 ‡© ‡© - ‡©
108
To try to do, be active Gayret etti 4 ª« ª« - ª«
They tried Gayret ettiler 4 ª« ¬«
To hide, conceal Sakladõ, yõ dõ 4 ‡¥ ‡¥ - ‡¥
Or did you wonder a õrdõnõz mõ 1 -®¥ ¯®¥ = ¯®¥
To threaten Tehdit etti 4 ‹¥ ‹¥ - ‹¥
Did you give advice Nasihat ettin mi 1 °¥ •ƒ±¥ = •ƒ±¥
To keep Sakladõ, yõ dõ 4 ‡¥ •¥
Their baggage, belongings Yükleri, e yalarõ ‡¥ •¥
Measure exactly Tam ölç 4 ² ³
That I fulfill Yerine getireyim 4 ² ³
To rush, hasten Ko tu 4 ´µ ´µ - ´µ
Perform measurement Ölçüyü tam yapõn, yerine
exactly, fulfill (imp, pl) getirin
4 ² µ
Performed, fulfilled Ödedi, yerine getirdi 4 ² •µ
I perform, fulfill Ben yerine getiririm 4 ² ‡µ
To perform a promise, pay a
debt, fulfill
cra etti, ödedi, yerine getirdi 4 ² ‡µ - •µ
Kindle (imp), set fire Tutu tur 4 ‹¶ ‹¶
To kindle, set fire to Tutu turdu, yaktõ 4 ‹¶ ‹¶ - ‹¶
They kindled Tutu turdular 4 ‹¶ ‹¶
To cause, cast, instill, make
fall
Attõ, dü ürdü 4 ª¶ ª¶ - ª¶
First lk, birinci · ·ž
Those unlar, onlar ¸¹º
Here for you (pl) te siz ¢¹º
Is it not De il mi » =»
Who (pl) Ki onlar (ç ) ¼»
Who (fm, pl) Ki onlar (d ) Š»
Children Çocuklar, evlatlar ‹º Ž• » - Ž»
109
Your children Evlatlarõnõz ‹º Ž» - Ž» Ž»
Their children Onlarõn evlatlarõ ‹º Ž» - Ž» - Ž»
Their (fm, pl) children Onlarõn (d ) evlatlarõ ‹º ’ Ž»
Their first ones Öncekileri · »
First of the two O ikisinin birincisi · † »
To make enter, insert Soktu, girdirdi 4 -
Did not Olmadõ mõ =
Then O zaman =
Our first ones, earlier ones Öncekilerimiz
If E er =
Owners Sahipleri -
First ones, earlier ones lkler, öncekiler -
Closer, more worthy, superior Daha yakõn, daha üstün, layõk
First (fm) lk, birinci (d )
Owners Sahipleri
Owners of understanding Anlayõ sahipleri
Woe to you Sana yazõklar olsun
Friends Dostlar, veliler €‚ • - € •

Your friends Dostlarõnõz †‡ • - ƒ„…•
His friends Onun dostlarõ ˆ‚€ • - ˆ„ •
Their friends Onlarõn dostlarõ Š‡ • - ‰„ •
Two closer persons Daha layõk, daha yakõn iki ki i •
And is it not Ve de il mi ‹• ‹• ‚ = ‹•
First ones, earlier ones lkler, öncekiler
Who Kim Œ• Œ• = Œ•
Weakest En zayõf Œ‰ Œ‰
110
They gave shelter Barõndõrdõlar 4 Ž •
Take (imp) shelter Sõ õnõn 1 Ž
He took shelter Sõ õndõ 1 Ž •
I take shelter Sõ õnõrõm 1 Ž Ž•
To give shelter Sõ õndõrdõ 1 Ž Ž ‘ -• •
We took shelter Sõ õndõk 1 Ž
We gave shelter Sõ õndõrdõk 4 Ž •
We gave shelter to two of
them
O ikisini sõ õndõrdõk 4 Ž …‰ •
Yes Evet Ž
Which Hangi, hangisi “Ž - Ž - Ž
’
Only Yalnõz
Whichever Hangisi olursa ”•

Their return Dönü leri Š–
Revelations, signs Ayetler, i aretler ˜
— •
Your revelations, signs Senin ayetlerin ™•
Our revelations, signs Bizim ayetlerimiz ™ •- ™ •
His revelations, signs Onun ayetleri š™ • - š™ •
Its (her) signs Onun ayetleri, i aretleri Š™ •
My revelations, signs Benim ayetlerim ™ •- ™ •
Only you Seni, sana ›•
You (pl) Sizi, size ƒ
Days Günler œ • - œ—
Unmarried woman Evli olmayan kadõn -
Does he order you (pl) Size emreder mi
When Ne zaman
Only us Bizi, bize
111
Only him Onu, ona Ž
Only them Onlarõ, onlara •
Only me Beni, bana ¾
Do they seek, desire sterler mi, ararlar mõ 1 •¿ ¿”
Verse, sign Ayet, i aret, delil • •
’ ‚ - ÁÀ ‚
Giving Verme, veri 4 Ã³ ” - ÃÂ ”
Your revelation, sign Senin ayetin • ˜” ‚
O! (fm) Ey (d ) ”
Two signs ki ayet • ”‚
Does he like Sever mi 4 ·£ ·¤ = ·¤
Does he assume Sanar mõ 1 ·±£ ·±¤ = ·±¤
Do they assume Sanarlar mõ 1 ·±£ ±¤ = ±¤
Hands Eller ¾œ œ€
To strengthen, support Destekledi 2 œ œ• - œ
I supported Destekledim 2 œ •œ
I supported you Seni destekledim 2 œ ˜„œ
He supported you Seni destekledi 2 œ ‰œ
He supported you (pl) Sizi destekledi 2 œ Šœ
We supported Destekledik 2 œ ‡œ
We supported him Onu destekledik 2 œ Ž ‡œ
He supported him Onu destekledi 2 œ Žœ
He strengthened them,
supported them
Onlarõ destekledi 2 œ •œ
Hands Eller ¾œ ¾œ - ¾œ
Your hands Sizin elleriniz ¾œ œ - œ
Our hands Bizim ellerimiz ¾œ œ
Their hands Onlarõn elleri ¾œ œ - œ
112
Their (dual) hands O ikisinin elleri
Their (fm, pl) hands Onlarõn (d ) elleri -

Do they ascribe partners Ortak ko arlar mõ 4
Does he hope Ümit eder mi 1
Does he promise you (pl) Size vaad eder mi 1
Awake Uyanõk Ä¼ ÆÅ ¼
To believe firmly Kesin olarak inandõ 4 ¼ » - ¼
Wood, grove Eyke Á
Which of you Hanginiz
Protection, covenant Ülfet, alõ tõrõlma 4 Çž ¯È

Their protection, covenant Onlarõn ülfeti, alõ tõrõlmasõ 4 Çž °È
Which Hangisi •
Oaths, right sides, right hands Yeminler, sa lar, sa eller É À •
Faith man 4 Œ ‡® É - À •
Your (pl) oaths, right hands Yeminleriniz, sa elleriniz É ‡• - ‡• - ‡•
Your (pl) faith manõnõz 4 Œ ‡ É- ‡ É- ‡ É
His faith Onun imanõ 4 Œ ‡É - ‡É
Her faith Onun (d ) imanõ 4 Œ ‡É - ‡É
Their oaths, rights Onlarõn yeminleri, sa larõ É ‡•
Their faith Onlarõn imanõ 4 Œ ‡ É- ‡ É- ‡ •
Their (fm, pl) faith Onlarõn (d ) imanõ É ‡É - ‡•
Does he grab him Onu tutar mõ 4 ˜±Œ ±
³•
Right side Sa taraf É • - •
Where Nerede, nereye
Which of us Hangimiz
Wherever Her nerede •
113
O! Ey ” -
Which of them Onlarõn hangisi
Ayyub, Job Eyüp -

Does he like Sever mi, ister mi 1 ŸŸˆ Ÿ
114
With, in, from le, içinde, den
Well Kuyu
Evil, bad Ne kötü
It became bad Sõkõntõlõ oldu 1 -

Evil is that, bad is that Ne kötüdür o ki 1
Wretched iddetli 1
To incur U radõ 1 -
Miserable Zayõf, zavallõ
They incurred U radõlar 1
Door, gate Kapõ
Babel Babil
To spend the night Geceledi 1 € € -•

The best judge En iyi hüküm veren ‚ƒ„ ‚ƒ„… = ‚ƒ„
The one who kills Tüketen
Bedouin Ziyaretçi, bedevi
To perish Yok oldu 1 -

To hasten Acele etti 1 -
Bedouins Bedeviler
Simple, immature Basit
With permission zniyle =

With his permission O’nun izniyle =
To perish Yok oldu, bo oldu 1 -
Creator Yaratõcõ, yaratan €
Your Creator Yaratõcõnõz ‚• „ƒ …
Cold So uk
115
Clear, level Açõk, düz † ˆ‡ †
Those who come forth Ortaya çõkanlar, çõkacaklar † †
To bless Bereketlendirdi, mübarek kõldõ 3 ‰ ‰ -‰
We blessed Bereketlendirdik 3 ‰ Š‹
That which emerges Do an, do arken Œ• •‡ Ž† - ‡Ž†
That which emerges Do an, do arken Œ• •‡ Ž†
Zorluk, cezalandõrma, kuvvet,
Power, difficulty, punishment
dü manlõk
•‘ “’ ‘ -•‘
Poverty, difficulty, war Yoksulluk, zorluk, sava •‘ •” “‘
Distorted Asõk (yüz), üzüntülü – ˆ— “
That which extends Uzatan ˜– ˜
—“
Those who extend Uzatanlar ˜– ™ƒ “
Those who extend Uzatanlar ˜– ™ƒ “
High, tall Yüksek š– œ
› •“
Your power Gücünüz •‘ ‚• „ƒ “‘
With the name of smiyle, adõyla =
Our power Gücümüz -
His power Onun gücü
Their power Onlarõn gücü

Birlikte ya adõ, cinsi temas
To have relations
etti
3 -
Have relations with them Kadõnlara yakla õn 3
People, community Arkada larõ, toplulu u •€ = €

False, vain Batõl, yanlõ ‚ƒ „‚…
In vain, wrongfully Batõl olarak, bo yere ‚ƒ ‡
†…
Secret Gizli ƒ ˆ…
Secretly Gizlice ƒ ‰† …
Its secret Gizlisi, iç yüzü ƒ … - …
116
To sell Sattõ 1 Š‹ Š‹ - Œ
Remove (imp), make it far
away
Uzakla tõr 3 •Ž ••
To remove, make it far away Ayõrdõ, uzakla tõrdõ 3 •Ž •• - ••
Desiring, disobeying Ölçüyü a arak •‘ “
’
Remaining, lasting Kalõcõ, baki •” •
’
Those who remain, will Kalõcõ olanlar, baki olanlar,
remain kalacaklar
•” – ‹—
Remaining, lasting Kalõcõ, baki olan •” ‰„ ‹—
Remaining, lasting Kalõcõ, baki olan •” – ‹— - ‰† ‹—
Remaining ones Geri kalanlar •” ˜—
Affair, situation, case Durum, hal, mesele ™ ™š
In hereafter Ahirete ›• œ ›•ž = œ ›•ž
In mornings Seherlerde =
With protection Takva ile =
With her Onunla (d ) =
With truth Hak ile =
With religion Dini € = €
With him Onunla (er) •‚ = •‚
With them Onlarla (er) ‚ = ‚
With the messenger Elçiye, elçi ile ƒ …„ =… „
With pages Sayfalarõ † „‡ˆ = „ˆ‡
With patience Sabõrla, sabrõ ‰Š ‹Œ = ‹Œ
With false gods Ta utu •Ž • ‘• ’ = • ‘• ’
That which reaches Ula an, eri en “” •–• - “•
That which reaches (fm) Ula an, eri en, ula acak (d ) “” –• •
That which reaches him Ona ula an, ula acak “” —•
Those who reach him Ona ula anlar, ula õrlar “” ˜„ •„
117
To unseen Gaybe, görünmeyene ™š‘ ™š• = ™š•
Those who reach him Ona ula anlar, ula õrlar “” —š•
With pen Kalem ile ›” ›œ”œ = ›œ”œ
With book Kitaba, kitap ile ™• ž = ž
With Allah Allah’a, Allah ile Ÿ —” = —”
With believers Müminlere ¡¢ £¤¡¥„¦ = £¤¡¥„¦
By forelocks Perçemden Œ§ –šŠ ¤ = –šŠ ¤
By stars Yõldõzlarla =
Their affairs, case Onlarõn halleri, i leri
With parents Ana babaya =

By night Geceleyin =
By day Güne, gününe =
In front Önde • = €
To become manifest Ayrõldõ, açõk oldu 1 ‚ ‚„ - ƒ
For that unun için ƒ =ƒ
For that undan dolayõ, çünkü ƒ =ƒ
Because we Çünkü biz … = …
Because you (pl) Çünkü siz ‡† … = ‡† …
Because we Çünkü biz … = …
Because he Çünkü o ˆ… = ˆ…
Because they Çünkü onlar … = …
Which Hangi Š
‰ =Š
‰
Our signs Ayetlerimizi ‹ ŒŽ = Œ•
To pledge allegiance Biat etti, söz verdi 3 • • „ -•
You contracted Sözle tiniz 3 • •‘
Take their (fm) allegiance Biatlarõnõ (d ) al 3 • ‘
118
At their rights Sa larõnda =
To cut off Kesti, yardõ 2 -
To devote Kendini adadõ 2 -
To spread Yaydõ 1 -
With the third Üçüncü ile •€ = •€
My grief Benim tasam ‚ƒ
Seas Denizler „… †‡
To scratch, look for Aradõ, e eledi 1 … ‡ - ‡
With stones Ta larõ „ˆ‰ Š† ˆ€‰ = Š† ˆ€‡
Sea, big river Deniz, büyük nehir „… „‡ - „‡ - „‡
Two seas ki deniz „… „‡ - ‹€ Œ„‡
Two seas ki deniz „… „‡
With praise Hamd ile, övgü ile •Ž •€ ‰ = •€ ‡
An invented camel name Uyduruk bir deve adõ Š•€‡
Low, little Dü ük, az •‘ •
” “ - ’•“
To deprive, diminish Azalttõ, mahrum etti 1 •‘ •“ - •“
Stinginess Cimrilik ‘ “
To be stingy Cimrilik etti 1 ‘ “ - “
€
They became stingy Cimrilik ettiler 1 ‘ Œ–— “
€
They began Ba ladõlar 1 • ˜•
They began with you Size ba ladõlar 1 • ™š›œ•
To become apparent Göründü, ortaya çõktõ 1 š• Œ•
To begin, create Ba lattõ, yarattõ 1 • • - •
To become apparent Göründü, ortaya çõktõ 1 š• š• - Œ•
Hastily Aceleye getirerek †• Œ•†Œ•
With his house Onun evini †šž Ÿ€ †Œž = Ÿ€ †Œ•
119
He began with you Size ba ladõ 1 • ™•
We began Ba ladõk 1 • –•
It became apparent Ortaya çõktõ 1 š• •
Badr Bedir †• †¡ •
First lk ¢• •£•
Change (imp) De i tir 2 ¤• ¤– •
To change De i tirdi 1 ¤• ¤• - ¤•
To change De i tirdi 2 ¤• ¤• - ¤•
As exchange Bedel, kar õlõk olarak ¤• ¥• •
We changed De i tirdik 2 ¤• ¦–••
We changed them Onlarõ de i tirdik 2 ¤• § ¦–••
He changed him Onu de i tirdi 2 ¤• ¨••
Change (imp) it Onu de i tir 2 ¤• ¨–••
They changed De i tirdiler 2 ¤• Œ—••
Body Beden ‹• ‹© •
Camels and cattle Büyükba kurbanlõk ‹• ‹•
Your body Senin bedenin ‹• •
Desert Çöl š• š•
Creator Örneksiz yaratan ¢• ª •€
Owned by Sahip oldu u € Œ¬ = € Œ«
To spend, waste Ziyan etti, israf etti 2 †« †ƒ« - †«
Like this te böylece •€¬ = •€«
Their sin Onlarõn günahõnõ ¬ = «
Owner of Sahip olana -€¬ = -€«
Land Kara, toprak †„ „ - ®„
Righteousness yilik, fazilet, do ruluk †„ „ - „® - „
120
To act righteously Nazik oldu, iyi oldu 1 †„ ®„ - „
To create Yarattõ 1 „ „ - ¯„
They became cleared Beri oldular, uzak oldular 1 „ Œ˜Œ°œ„
On land Karada
To clear, absolve Temize çõkardõ 2 -

To create Yarattõ 1 -
Clear ones Uzak (ço ul)
Clear, absolved Uzak
Warning, declaration htar, uyarõ
Those who give, return Verenler, iade edenler =

He absolved him Onu beraat ettirdi 2
To the lord Rabbine =

To your (pl) lord Rabbinize =
To their lord Onlarõn rabbine =
To leave Terk etti 1 € € -€
With his mercy Onun rahmetiyle • ƒ‚ „‚…• = ƒ‚ „‚…•
Hail Dolu (ya õ cinsi) †
To become cold So udu 1 -
Cold So uk
Dutiful Faziletli †
To come forth Öne çõktõ, göründü 1 ‡ ‡ -‡
To make manifest Gösterdi 2 ‡ ‡ -‡
Was made manifest Öne çõkarõldõ 2 ‡ ˆ‡
Curtain, obstacle Perde, engel €‡ ‹Œ•‡ - Š
‰‡
They came out, appeared Göründüler 1 ‡ Ž•‡
With his messenger Elçisi ile •‘ ƒ‚ ’‚“‘ = ƒ‚ ’‚“‘
121
With my messenger Elçim ile •‘ ”‚’“‘ = ”‚’“‘
Lightning im ek • •
‰
To be dazzled Parladõ, gözü alõndõ, kama tõ 1 • • -•
Its lightning Onun im e i • ƒ‚ –‚
Blessings Bereketler — ˆ
† ‹˜ - ˆ
‰ ‹˜
His blessings Onun bereketleri — ƒ™‹˜
Evidence Delil š› œ‹›
Two evidences ki delil š› œ‚ ‹•‹›
Your evidence Deliliniz š› •‹›
Towers, constellations Burçlar ž ‹ŒŸ• - ž
‰•
Clear, innocent Uzak, suçsuz ‹¡ -
Clear, innocent Suçsuz ‹¡
Clear ones, innocents Uzak olanlar, suçsuz olanlar œ“¡
Creatures Yaratõlanlar, halk ¢‚
To rise Do du, yükseldi 1 £¤ £¤ - £¤
To crumble Parçaladõ 1 ¥¦ ¥
§ -¥
In pieces Parça parça ¥¦ ‹¦
Expanse Sergi ¨¦ ‹©‹¦
With way, road Yola, yol ile •‘ •ª « ‘ = •ª « ¦
Crumbled Parçalandõ 1 ¥¦ ¬¦
To frown Ka õnõ çattõ, yüzünü astõ 1 ¦ ¦ - ¦
Expanse Geni lik ¨¦ ¨
‚¦
To expand Yaydõ, geni letti, uzattõ 1 ¨¦ ¨¦ - ¨¦
It expanded Geni ledi 1 ¨¦ ¬-¦
You expanded Uzattõn 1 ¨¦ ¬Ž-¦
Expanse Geni lik, büyüklük ¨¦ ¢-¦
122
To rise, be tall Yükseldi, üstün oldu 1 ®¦ ®¦ - ®¦
In the name of smiyle, adõyla “¯ ‘‚ = ¦
Give glad tidings (imp) Müjde ver, müjdele 2 ° °
Given glad tidings Müjdelendi 2 ° °
With evil er ile =
Human nsan, be er -
Give glad tidings (imp) Müjde verdi, müjdeledi 2 -
Glad tidings Müjde -
Your (pl) glad tidings Müjdeniz
We gave you glad tidings Seni müjdeledik 2
We gave him glad tidings Onu müjdeledik 2
We gave her glad tidings Onu müjdeledik 2
Give (imp) him glad tidings Onu müjdele 2
Give (imp) them glad tidings Onlarõ müjdele 2
They gave him glad tidings Onu müjdelediler 2
Glad tidings Müjde
Two human beings ki insan
With a thing Bir ey ile € •‚ = •‚

That which gives glad tidings Müjde veren 2 ƒ„ - ƒ„
Eyes, insights Gözler, görü ler, deliller … †„ …
That they keep from Onlarõ alõkoymalarõ ‡ˆ‰ „ ˆ‰ = „ ˆ…
Eye, insight Göz, görü … … ‹Š - …
To see, watch Gördü, gözetledi 1 … … - …
To make see Gösterdi, idrak ettirdi … … - …
She saw Gördü (d ) … Œ…
I saw Gördüm … Œ…
123
Your eye, insight Gözün, görü ün … …
His eye, insight Gözü, görü ü … „…
Expanse, abundance Geni lik, büyüklük •Ž •Š•…
Onion So an ‘… ‘…
Its onion Onun so anõ ‘… ’„“…
That which sees Gören … ƒ„… - ƒ„…
Insight Görü , basiret … •” ƒ„…
Commercial goods Ticaret mallarõ –— •™ ˜ — - •” ˜ —
Our commercial goods Ticaret mallarõmõz –— š›˜ —
Their commercial goods Onlarõn ticaret mallarõ –— ’›˜ —
With harm Zarar ile œ œ = —
A few, 3 to 9 Birkaç, 3 ila 9 –— –— - –—
To lag behind Yava oldu, geride kaldõ 2 •• ž• - žŸ•
Inner parts çindekiler, etraftakiler • †„ •Š
Its inner parts Onun içindekiler • ’š„† •Š
Intimates Sõrda • • •Š
To boast õmardõ, böbürlendi 1 • •Š - •„
Boasting Böbürlenerek • •Š
She boasted Böbürlendi 1 • Œ •„
Seizing, holding Yakalama -
Seizing, holding Yakalama -
To seize, hold Yakaladõ 1 -
Seizing, holding Yakalama
You (pl) seized, held Yakaladõnõz 1
You seized us Bizi yakaladõn 1
To become futile, vain Batõl oldu, bo oldu 1 -
124
Belly Karõn, göbek -
To be concealed Saklõ oldu, gizli oldu 1 -
His belly Onun karnõ 1
My belly Benim karnõm
Bellies Karõnlar -
His bellies Onun karõnlarõ
Their (fm) bellies Onlarõn (d ) karõnlarõ
Their bellies Onlarõn karõnlarõ
With injustice, cruelty Zulüm ile =

To Aad Ad kavmine =
Sending, resurrecting Gönderme, dirilme, diriltilme
Kaldõrdõ, uyandõrdõ, diriltti,
To send, appoint, resurrect
gönderdi
1 -
Turned inside out çi dõ õna çõkarõldõ 1
To turn inside out Alt üst oldu -

Turned inside out çi dõ õna çõkarõldõ
Your (pl) resurrection Diriltilmeniz
He resurrected us Bizi diriltti, kaldõrdõ 1
We sent, resurrected Gönderdik, dirilttik 1
We resurrected you (pl) Sizi dirilttik 1
We resurrected them Onlarõ dirilttik, gönderdik 1
We resurrected you (pl) Onu diriltti, gönderdi 1 €

Distance Uzaklõk • •
Then, later, after that Sonra • • -• -•
To become distant Uzak oldu 1 • • -•
Be distant Uzak olsun 1 • ƒ‚•
Became distant Uzak geldi 1 • •
125
Became distant Uzakla tõ 1 • •
After you Senden sonra • „•
After you (pl) Sizden sonra • •
After that den sonra • …•
After him Ondan sonra • †• - †•
After her Ondan (d ) sonra • • - •
After them Onlardan sonra • •
After them (fm) Onlardan (d ) sonra • ˆ‡ •
After me Benden sonra • ‰•
By your might Senin izzetin için Š‹ Œ•‡‹ = Œ•‡‹
Difficult Zor, güç, güçlü Š‹ ‹‹ = ‹‹
Chastity smeti, namusu Ž Ž = Ž
Some Bazõ • ‘
• -• -• -•
Some of you (pl) Sizin bazõlarõnõz • ‘ - ‘ - ‘
Some of us Bazõlarõmõz • ‘
Some of it Onun bir kõsmõ • €‘
Some of it Onun (d ) bir kõsmõ • ’‘ - ’‘ - ’‘
Some of them Onlarõn bazõlarõ • ’‘ - ’‘
Husband Koca, e “ “
Name of false deity Put adõ ”
‚
Her husband Kocasõ “ ’
My husband Kocam “ •
Promise, word Ahdi, sözü •’ •’ = •’
Mosquito Sivrisinek • –‚ —˜
Their husbands Onlarõn (d ) kocalarõ “ ˆ‡ ’™š˜ - ˆ‡ ’™š˜
Far Uzak • ƒ••œ - •› œ
126
Camel Deve
Isa, Jesus (pbuh) sa’yõ (as) =

Prostitution Fuhu
Mules Katõrlar
Transgressed Haddi a tõ (d )
Suddenly Aniden
Hatred Kin
They desired, sought, stediler, aradõlar, haddi
1
transgressed a tõlar
Rebellion, envy A õrõlõk €
Was transgressed A õrõ gidildi 1 €
Rebellion, envy A õrõlõk -€ -
Azdõ, istedi, aradõ, haddi a tõ
To desire, seek, transgress 1 •‚ -
Rebellious, unchaste ffetsiz, asi ƒ
With excess A õrõlõkla
Your (pl) excesses Azgõnlõ õnõz „…†€

Their excesses Onlarõn azgõnlõ õ „‡
Is able to Gücü yeter ˆ‰Š ˆŒ Š = ˆŒ ‹
Cattle, cow Sõ õr, inek ‹ ‹ - •‹
Cattles, cows Sõ õrlar, inekler ‹ •
Ž ‹
Cattle, cow Sõ õr, inek ‹ •
Ž ‹ - ‘• ‹
Spot Çalõlõk yer ’‹ ‹“ €
Vegetables Sebzeler ‹ ‹“
Its vegetables Onun sebzeleri ‹ ‡”“‹
To remain, stay Baki kaldõ, geriye kaldõ 1 ‹ •‹•‚ - ‹
That which remains Bakiye, geriye kalan ‹ • –‹
That which remains Bakiye, geriye kalan ‹ € –‹
127
In even land Düz arazide —Š Ž Š =Ž ‹
For you, to you Seni, sana, senin için ˜
Sufficient Yeter, kâfi gelir ™š ›
Ž š =›
Ž †
To cry, weep A ladõ 1 † †•‚ - •†
She cried, wept A ladõ (d ) 1 † †
Mecca Mekke †œ
Young, fresh Körpe † • †“
Early Sabah, erken, evvel † ‘ †“ €
Because of their denial Küfürlerinden dolayõ ™š „• ™“ š… = „• ™“ †…
All, each Hepsini, tamamõnõ š ž š… = ž †…
With my speaking Konu mamla „”š Ÿ š = Ÿ †
For you (pl), to you Sizi, size, sizin için „…†
Dumb Dilsiz „† ¢¡ †“ € - „• †“ € - „€ †“ €
Weeping, crying A layarak † ƒ†€
On the contrary, never, but Aksine, hayõr, fakat “
To test, try mtihan etti, sõnadõ 1 ” ”…•‚ -
Test, trial mtihan, deneme ” £” - ”
Test, trial mtihan, deneme ” ¤• •”
Cities, countries ehirler ‰” Œ”
Announcement Tebli , duyurma, bildirme ¥” § - •¦
City, country ehir, belde ‰” Œ ” - ‰”
City, country ehir, belde ‰” ‰¡ ” - ‰• ”
City, country Belde ‰” ‘• ‰“”
To swallow Yuttu 1 ’” ’€ ”•‚ - ’”
Convey (imp) Bildir, tebli et 2 ¥” ¥“ ”ž
To convey Bildirdi, tebli etti, ula tõrdõ 2 ¥” ¥… ”ž•€‚ - ¥œ”
128
To reach Eri ti, ula tõ 1 ¥” ¥… ”…•‚ - ¥”
They (dual) reached Ula tõlar (ikil) 1 ¥” ”
She reached Ula tõ, eri ti (d ) 1 ¥” ”
You reached Ula tõn 1 ¥” ”
I reached Ula tõm 1 ¥” € ”
You conveyed Bildirdin 2 ¥” ”œ
They (fm) reached Ula tõlar (d ) 1 ¥” ¨”
We reached Ula tõk 1 ¥” ©”
It reached me Bana ula tõ 1 ¥” ©”
They reached Ula tõlar 1 ¥” €”
We tested, tried mtihan ettik 1 ” ª”
We tested them Onlarõ imtihan ettik 1 ” „€• ª ”
Yes Evet ”
That which reaches Ula an, etkili ¥” ” - ¥”
Night Geceyi « « = ”
For what Ne için ¬ =„
Neden dolayõ, çünkü, u
For what, for that
sebepten
Ÿ = ¢
Water Suyu Ÿ -Ÿ =-¢
With lamps Kandillerle ®•¯ ® °Ÿ = ® °¢
With forgiveness Ba õ lama ile ™§ ‘Ž ™ Ÿ = ‘Ž ™ ¢
With our own will rademizle ˜”Ÿ ©†“”Ÿ = ©†“”¢
Who that Kim ki ¨Ÿ = ¨¢
Constructed Bina etti ± ©
To us Bize ©
Construction workers Bina ustasõ ± ©–
Construction, building Bina ± ©
129
Daughters Kõzlar, kõz evlatlar ± •• ©
Your daughters Senin kõzlarõn ± ˜² ©
Your (pl) daughters Sizin kõzlarõnõz ± „…†²€ ©
My daughters Kõzlarõm ± ²©
Fingertips Parmak uçlarõ ¨© ³Ž ©
His fingertips Onun parmak uçlarõ ¨© €́ª ©
He built it Onu bina etti 1 ± •©
To build Bina etti, yaptõ 1 ± ©•‚ - •©
With the favor Nimet ile „ª ¢ª = ¢©
Sons O ullarõ ± ©€
They built Bina ettiler 1 ± ©
Sons O ullar ± © µ - ³ ©€
Sons O ullar ± ©
My sons O ullarõm ± –©
O my son O ulcu um ± – ©€
Buildings Binalar ± ª¡ ©€ - ³• ©€
His buildings Onun binalarõ ± €́ª ©€
Their buildings Onlarõn binalarõ ± „€ ‡€ ª€ ©€ - „€‡ª ©€
Sons O ullar ± © - ¶©
We built Bina ettik 1 ± ©©
We built it Onu bina ettik 1 ± •©©
His son O lu ± ´©
With him, to him Onunla, onu ´
With her, to her Onunla, onu (d ) ‡
That which guides Yol gösteren ·‰• Œ• =Œ‡
He was bewildered a õrõp kaldõ 1 ¸ ‡€
130
To bewilder a õrdõ 1 ¸ € ‡€ •‚ - ‡
Slander Bühtan, iftira ¸ ª¡ ‡€ - ³• ‡€
To become beautiful Güzel oldu ¹¸ ¹€ ‡•‚ - ¹‡
Beauty Güzellik ¹¸ Ž º‡
Their guidance Onlarõn hidayetleri ·‰• „€ •€ ‰€• = „€ •€ ‰€‡
This, with this Bu, bunu »• = »‡
Them Onlarõ, onlarla „• = „‡
Them (dual) Onlarõ, onlarla (ikil) ¢• = ¢‡
Them (fm) Onlarõ, onlarla (d ) ¨– • = ¨– ‡
Beautiful Güzel ¹¸ ¹‡
Beast, animal Hayvan „¸ ¢‡
To settle Yerle tirdi 2 µ µ…¼ •€‚ - µ–
With a valley Bir vadiye ·Œ½ ŒŽ ½ = ŒŽ
Destruction Helak, imha, yok olma ˆ ˆ
He settled you (pl) Sizi yerle tirdi 2 µ „…šµ–
We settled Belirledik, yerle tirdik 2 µ ª“µ–
Ruined Vah i, helaki hak eden ˆ ˆ€
Was blessed Mübarek kõlõndõ 3 ¾ ¾ˆ €
With me, to me Beni, bana, benimle -
At night Geceleyin ²
Declaration Beyan, bildiri, açõklama ¶ ³•
Its declaration Onun açõklanmasõ ¶ €́ ª
Home, house Ev, mesken ¡ -•
Home, house Ev, mesken •
• €€ - •
To spend the night, plan by Geceledi, geceleyin kurdu,
night planladõ
€ ¼•€‚ - –
Your home Senin evin ˜
131
His home Onun evi ´
Her home Onun (d ) evi ‡
My home Benim evim
With hand, in hand Elden, el ile ·‰‚ ‰

With your hand, in your hand Senin elinde, senin elin ile ·‰‚ ¾‰
With his hand, in his hand Onun eliyle, onun elinde ·‰‚ ¿‰
Egg Yumurta •
White Beyaz -•
White Beyaz
Churches Kiliseler ’ ’•
Commercial transaction Alõ veri , satõ ’ •’ - ’€ - ’
Your commercial transaction Alõ veri iniz ’ „€ †…
Your pledge Biatõnõz ’ „€ †…
Clear Açõk ¶ ¨¼
Make clear (imp) Beyan et, açõkla 2 ¶ ¨¼
Front, in front of Ön, önünde ·‰‚ ¨ -·‰‚µ ¨
Between Arasõnda ¨ -¨
To make clear Açõkladõ, açõklõ a kavu turdu 2 ¶ ¨€ ¼•€‚ - ¨–
In front of them Önlerinde „‡‚‰‚µ ¨
In front of him Önünde ´‚‰‚ ¨
We made clear Açõkladõk 2 ¶ ©––
Clear ones, evidences Apaçõk ayetler, deliller ¶ •
• ©¼
We made it clear Onu açõkladõk 2 ¶ ¿€ ©––
Clear one, evidence Apaçõk ayet, delil ¶ Ž ©¼ - • ©¼
Between you Seninle arasõnda ˜© - ˜©
Between you (pl) Aranõzda „…†©
132
Between us Aramõzda ©© - ©©
Between him Onunla (er) arasõnda €́©
Onunla (d ) arasõnda, onlarla
Between her
arasõnda
‡©
Between them Onlarõn (er) arasõnda „‡© - „€‡©
Between the two O ikisinin arasõnda ¢‡© - ¢€‡©
Between them (fm) Onlarõn (d ) arasõnda ¨– ‡€ ©
They made clear Açõkladõlar 2 ¶ ©€–
Between me Benimle arasõnda ©
Homes Evler ²¡ €€ -•
• €€
Your (pl) homes Evleriniz „…†² €€ - „…†² €€
Your (fm, pl) homes Evleriniz (d ) ¨– †… ² €€
Our homes Evlerimiz ©² €€
Their homes Onlarõn evleri „€‡²€ €€ - „€‡² €€
Their (fm) homes Onlarõn (d ) evleri ¨– ‡² €€
133
You hold responsible Sorumlu tutarsõn 3
That you hold us responsible Bizi sorumlu tutman 3
That you hold me responsible Beni sorumlu tutman 3
That you (pl) are given Size verilmesi 4
That you (pl) give Vermeniz 4
You (pl) give Verirsiniz 4
You (pl) give them (fm) Onlara (d ) verirsiniz 4
That you (pl) are given it Onun size verilmesi 4
You (pl) give it Onu verirsiniz 4
You give Verirsin 4
You (pl) prefer Tercih edersiniz 4
That you (pl) deliver Teslim etmeniz 2 €

You (pl) deliver Verirsiniz, teslim edersiniz 2 €
That you (pl) harm, torment Eziyet vermeniz 4 • •
You (pl) harm, torment Eziyet verirsiniz 4 • •
You (pl) harm me Bana eziyet edersiniz 4 • ‚ •
She incites Tahrik eder, oynatõr 4 ƒƒ ƒ€
She incites them Onlarõ tahrik eder 4 ƒƒ „ ƒ€
You are turned Çevrilirsiniz 1 …†‡ ˆ†
You are ordered Emrolunursun 1 ‰ ‰
You (pl) are ordered Emrolunursunuz 1 ‰ ‰
That she (it) believes man etmesi 4 ‰ ‰
You believe man edersin 4 ‰ ‰
That you believe nanman 4 ‰ ‰
Indeed you believe Kesinlikle inanõrsõn 4 ‰ ‚‰
134
That you (pl) believe man etmeniz 4 ‰ ‚‰
You (pl) believe nanõrsõnõz 4 ‰ ‚‰
It gives shelter Barõndõrõr 4 Š
It gives him shelter Onu barõndõrõr 4 ‹Œ
Those (fm) who repent Tevbe eden kadõnlar 1 • •
Ž •‘
Those who repent Tevbe eden erkekler 1 • •‘
To repent, accept Tevbe etti, tevbeyi kabul etti,
repentance, turn döndü
1 • • ’Œ - •
They (dual) repented Tevbe ettiler (ikil) 1 • “
That which follows Tabi olan 1 ”• ”• “
Those who follow Tabi olanlar 1 ”• –—“
They repented Tevbe ettiler 1 • “
Chest, box Tabut, sandõk •“
She refuses Reddeder (d ) 1
You (she) come to us Bize gelirsin, gelir (d ) 1
Indeed you (pl) come to me Mutlaka bana gelirsiniz 1
It comes to them Onlara gelir 1
That you (pl) come Gelmeniz 1
You (pl) come Gelirsiniz 1
You (pl) come to us Bize gelirsiniz 1
You (pl) come to me Bana gelirsiniz 1
You (she) come Gelirsin, gelir (d ) 1 -

It comes to you (pl) Size gelir 1
It comes to us Bize gelir 1
Indeed it comes to you (pl) Mutlaka size gelir 1
It comes to them Onlara gelir 1 -

To cause sin Günaha sokma 2 -
135
You work for me at cost Bana ücretle çalõ õrsõn 1 €• €•
Tutarsõn, yakalarsõn, tutar,
You (it) hold, grab
yakalar (d )
1 ‚ƒ ‚ƒ
That you (it) hold, grab Tutman, tutmasõ 1 ‚ƒ ‚ƒ
That it holds you (pl), grabs Sizi yakalamasõ 1 ‚ƒ „‚ƒ
It holds him Onu tutar 1 ‚ƒ …‚ƒ
It holds them Onlarõ tutar 1 ‚ƒ †‚ƒ
That you (pl) hold, grab Tutmanõz, edinmeniz 1 ‚ƒ ‡‚ƒ
You (pl) hold, grab Tutarsõnõz 1 ‚ƒ ‡‚ƒ
You (pl) hold it Onu tutarsõnõz 1 ‚ƒ ˆ ‡‚ƒ
You (pl) hold it Onu tutarsõnõz 1 ‚ƒ ‡‚ƒ
That you (pl) hold it Onu tutmanõz 1 ‚ƒ †‡‚ƒ
To postpone Erteledi, tehir etti 2 €ƒ €ƒ
He proclaimed lan etti, bildirdi 5 ‰ ‰Š
Times Kere, defa ‡€ Œ‹ •
That which leaves, deserts Terk eden Ž€ Ž• •
Those who leave, desert Terk edenler Ž€ „• - „•
Those who leave, desert Terk edenler Ž€ „•
That you grieve Üzülmen 1 • ‘
You (pl) take them captives Esir alõrsõnõz 1 • ‡€•
You (pl) grieve Üzülürsünüz 1 • •
You make turn Çevirirsin, vazgeçirirsin 1 ’“ ’“
You make us turn, give up Bizi çevirmen 1 ’“ “
That you eat Yemen 1 ”„ ”„
You eat, she eats, they eat Yersin, yer (d ), yerler 1 ”„ ”„
You eat it, she eats it, they
eat it
Onu yersin 1 ”„ ˆ•„
That you (pl) eat Yemeniz 1 ”„ •„
136
You (pl) eat Yersiniz 1 ”„ •„
That you (pl) eat it Onu yemeniz 1 ”„ † •„
By Allah Allah adõna, Allah’a and olsun ˆ–•—
You (pl) grieve Elem çekersiniz 1 ˜ —
Those who read, recite Okuyanlar 1 • ™—
You order, it (she) orders Emredersin, emreder (d ) 1 €š €š
It (she) orders you Sana emreder 1 €š Ž€š
You order us, it (she) orders
us
Bize emredersin, emreder 1 €š €š
You order them, it (she)
orders them
Onlara emredersin, emreder 1 €š †€š
You (pl) order Emredersiniz 1 €š ‡€š
You (pl) order us Bize emredersiniz 1 €š ‡€š
You (pl) order me Bana emredersiniz 1 €š ›‡€š
You (fm) order Emredersin (d ) 1 €š œ•€š
You trust us Bize güvenirsin, güvenir (d ) 1 œš š
You trust him to us Onu emanet edersin 1 œš ˆš
Interpretation, explanation Tevil, açõklama, yorum ž‡ Ÿ
‹ •‡ - ”•‡
Its interpretation Onun tevili ž‡ ˆ••‡ - ˆ••‡ - ˆ••‡
Accept our repentance (imp) Tevbemizi kabul et 1 ¡
Perish (imp) Kurusun, kurudu 1 ¡¢ ¡
Destruction Bo , yõkõm ¡¢ £ ¢
Destruction Helak, yõkõm ¤ ‹• ¢
To be sacred Mübarek oldu 6 Ž€ Ž• ¢¥• - Ž• ¢
That you have relations with
them (fm)
Onlara (d ) yakla manõz 3 €¦ œ†‡€§ ¢
You (pl) made commercial
transaction
Alõ veri yaptõnõz 6 ¨ ¥©• ¢
Perish (imp, fm) Kurusun, kurusun 1 ¡¢ ª¢
I repented, turned Tevbe ettim, döndüm 1 ª¢
137
You grieve Üzülürsün 8 ‘ «¬¥¢
That you grieve Üzülmen 8 ‘ «¬¥¢
That you (pl) seek stemeniz, aramanõz 5 - -¥¢
You (pl) seek, desire stersiniz 5 - -¥¢
You (she) seek, desire stersin, ister (d ) 5 - -¥¢ - -¥¢
Devout yourself (imp) Kendini ada, yönel 5 ”¥ ”¥¢
To devout oneself Yöneldi, kendini adadõ 5 ”¥ ”¥¢¥• - ”¥¢
You (pl) repented, turned Tevbe ettiniz, döndünüz 1 ¥¢
Devotion Yöneli 2 ”¥ Ÿ
‹ ¥¢
That you (pl) deprive, lessen Eksik vermeniz 1 «® ¯°¢
You (pl) deprive, lessen Eksik verirsiniz 1 «® ¯°¢
That you (pl) act miserly Cimrilik yapmanõz 1 ”® •°¢
You (pl) act miserly Cimrilik yaparsõnõz 1 ”® •°¢
It is clarified Açõklanõr, gösterilir 4 ‡± ±¢
That she changes De i tirmesi 2 ž± ž±¢
It (she) changes Dönü türür, de i tirir 2 ž± ž±¢
It is changed Dönü türülür, de i tirilir 2 ž± ž±¢
To change De i tirdi 2 ž± ž±¢¥• - ž±¢
That you (pl) manifest Açõ a vurmanõz 4 ‡± ‡±¢
You (pl) manifest Açõ a vurursunuz 4 ‡± ‡±¢
You (pl) manifest it Onu açõ a vurursunuz 4 ‡± ‡±¢
That you (pl) manifest it Onu açõ a vurmanõz 4 ‡± …‡±¢
She manifests it Açar, açõ a vurur (d ) 4 ‡± ²±¢
Change, changing Dönü türme, de i tirme 2 ž± Ÿ
‹ •±¢ - ”³ •±¢
You waste away Saçõp savurursun 2 •‚ •´‚¢
That you waste away Saçõp savurman 2 •‚ •´‚¢
138
Wasting Saçõp savurma 2 •‚ ‹€•‚¢
To be destroyed Helak oldu, yok oldu 1 ¤ €¢¥• - €¢
To destroy Yok etti, mahvetti 2 ¤ €¢¥• - €¢
You heal yile tirirsin 4 € µ€¢
They disowned Uzakla tõlar 5 € ‡¶€¢
He disowned Uzakla tõ 5 € €¢
We disowned Uzakla tõk 5 € €¢
To display oneself Kendini gösterme 5 ·€ ·€̧¢
To display oneself Kendini gösterdi 5 ·€ ·€¢¥• - ·€̧¢
They displayed themselves
(fm)
Kendilerini (d ) gösterdiler 5 ·€ œ•€¢
We destroyed Mahvettik 2 ¤ €¢
That you (pl) do good yilik etmeniz 1 •€ ‡€̧¢
You (pl) do good yilik ettiniz 1 •€ ‡€̧¢
You (pl) do them good Onlara iyilik edersiniz 1 •€ †‡€̧¢
You expand Açarsõn 1 ¹¯ ¹¯¢
That You expand it Onu açman 1 ¹¯ º¯¢
That it is given to destruction Mahrum etmesi 1 ”¯ ”¯¢
She smiled Gülümsedi 5 ¯ ¯¢
That you give glad tidings Müjdelemen 2 €¦ €›¦¢
You give glad tidings Müjdelersin 2 €¦ €›¦¢
You (pl) give glad tidings Müjdelersiniz 2 €¦ ‡€›¦¢
Giving insight Gözünü açma €» Œ‹ €»¢
You (pl) see Görürsünüz 4 €» ‡€»¢
That you (pl) cancel it ptal etmeniz 4 ”º •º¢
ptal edersiniz, bo a
You (pl) cancel it
çõkarõrsõnõz
4 ”º •º¢
He followed, obeyed Takip etti, tabi oldu 1 ¨¢ ¨¢
139
People of Tubba Tubba kavmi ¨£ ¢
Following Tabi olarak ¨¢ ‹©¢
You (pl) followed, obeyed Tabi oldunuz 1 ¨¢ ¥©¢
Indeed you (pl) are
resurrected
Muhakkak diriltilirsiniz 1 ¼© œ½©¢
You (pl) are resurrected Diriltilirsiniz 1 ¼© ½©¢
He followed you, obeyed you Sana tabi oldu 1 ¨¢ ’©¢
We followed Tabi olduk 1 ¨¢ ©¢
He followed me Bana tabi oldu 1 ¨¢ ©¢
They followed Tabi oldular 1 ¨¢ ©¢
That you seek, desire stemen, araman 1 - ¾¢
That you (pl) seek, desire stemeniz 1 - -¢
You (pl) seek, desire stersiniz 1 - -¢
You (pl) desire it Onu istersiniz 1 - -¢
She exceeds (limits) Haddi a ar (d ) 1 - -¢
She leaves, lets it remain Bõrakõr, baki kõlar (d ) 1 ¿ ¿¢
You (pl) cry, weep A larsõnõz 1 ¢
That you reach Ula man 1 ¾• ¾•¢
That you (pl) reach Ula manõz 1 ¾• -•¢
She tests, examines Dener, sõnar (d ) 1 • •¢ - •¢
You (pl) are tested, tried mtihan edilirsiniz 1 • Š •¢
Tested, tried Denenir, sõnanõr 1 • •¢
You (pl) build Bina edersiniz 1 À ¢
Bewilders a õrtõr 1 ªÁ ª¢
It bewilders them Onlarõ a õrtõr 1 ªÁ ¥¢
You settle, post Hazõrlarsõn, yerle tirirsin 2 µ› ¢
They (dual) settled Yerle tiler (ikil) 5 ÃÂ ¢
140
Settle (imp, pl) Yerle in 5 ‡¶ ¢
That you incur Yüklenmen, u raman 1 ¢
It perishes Ziyan olur, batar 1 • •¢
Clarification Açõklama Ä ‹ ¢
That it (she) will perish Yok olmasõ (d ) 1 ± ±¢
It (she) becomes white A arõr (d ) 9 Å ¸Å ¢
That which supports Arka çõkan ¨¢ ‹© ¢
That you make clear Açõklarsõn 2 Ä œ›¢
To become clear Açõklandõ, açõ a çõktõ 5 Ä œ ¢¥• - œ ¢
It (she) became clear Açõ a çõktõ (d ) 5 Ä ª¢
Indeed you make clear Mutlaka sen açõklarsõn 5 Ä œ ›¢
Indeed you make it clear O mutlaka sen onu açõklarsõn 2 Ä ˆ ›¢
Clarify (imp, pl) Ara tõrõn 5 Ä ¢
That you (pl) change De i tirmeniz 5 ž± —±¢¥
That you follow Uyman, tabi olman 8 ¨¢ ¨¢¥
That you follow Uyman, tabi olman 8 ¨¢ ¨¢¥ - ¨¢¥
Indeed that you (pl) follow Tabi olmanõz 8 ¨¢ ´ ©¢¥
That you follow me Bana tabi olman 8 ¨¢ œ©¢¥
It (she) follows it (her) Onu takip eder (d ) 1 ¨¢ ©¢¥
That you (pl) follow Takip etmeniz 8 ¨¢ ©¢¥
You (pl) follow Tabi olursunuz 8 ¨¢ ©¢¥
That you (pl) follow us Bize tabi olmanõz 8 ¨¢ ©¢¥
Ruin Ziyan 2 ¡¢ ¡
£ ¢¥
Destruction mha, yok etme 2 ¤ ‹Æ¢¥
Draw away (dual) Uzakla õr (ikil) 1 Ç• “ È¥
That you take Edinmen 8 ‚ƒ ‚°¥
141
You take Edinirsin 8 ‚ƒ ‚°¥
That you (pl) take Edinmeniz 8 ‚ƒ ‡‚°¥
You (pl) take Edinirsiniz 8 ‚ƒ ‡‚°¥
You (pl) take it (him) Onu edinirsiniz 8 ‚ƒ ˆ ‡‚°¥
You receive admonition Ö üt alõrsõnõz 5 €„‰ ‡€Š„‚¥
In succession Ardõ ardõna €‡ É€¥ - €¥
You leave, desert Terk edersin 1 Ž€ Ž€¥
That you leave it, desert it Onu terk etmen 1 Ž€ ˆ„€¥
That you (pl) are left Terk edilmeniz 1 Ž€ „€¥
You (pl) are left Terk edilirsiniz 1 Ž€ „€¥
That you separate Ayrõlõ a dü meniz 5 Ê€“ Ë€Ç¥
That you (pl) think deeply Tefekkür etmeniz 5 € “ ‡€Š Ç¥
You (pl) think deeply Tefekkür edersiniz 5 € “ ‡€Š Ç¥
It (they) turn, transform Ters döner 5 ¡•Ë ¡Š•¿¥
That you (pl) be righteous Sakõnmanõz 8 Ë‡ ¿¥
You (pl) be righteous Korunursunuz, sakõnõrsõnõz 8 Ë‡ ¿¥
That you be arrogant Büyüklenmen 8 ¤„ €¢ ¥
They (dual) meet Kar õlarlar 5 ¿— ¿Š •¥
They (dual) meet them Onlarõ kar õlarlar 5 ¿— † ¿Š •¥
You read, recite Okursun 1 • •¥ - •¥
That you (pl) read, recite Okumanõz 1 • •¥
You (pl) read, recite Okursunuz 1 • •¥
It is read Okunur 1 • •¥
You dispute Çeki irsin 6 ²€š É• ¥
That you (pl) desire Arzu etmeniz 5 Àš ¥
That you (pl) speak secretly Gizli konu manõz 6 Ì •¥
142
Comes down continuously Akõn akõn iner 5 žÍ žÍ ¥
That you (dual) repent, turn kinizin tevbe etmesi 1 ¥
They cause to die Vefat ettirirler 5 Î‡ “Š ¥
They cause them to die Onlarõ vefat ettirirler 5 Î‡ † “Š ¥
That you (pl) turn Dönmeniz 5 Ï‡ —Š ¥
Firmness Sabitle tirme 2 ª¢ ‹¥ ¢½
Blame Kõnama 2 € ¡•€½
You overcome Yakalarsõn 1 Ð¿ œÇ¿½
You overcome them Onlarõ yakalarsõn 1 Ð¿ Ç¿½
It ploughs Tarla sürer 4 • €½
You cry for help Yalvarõrsõn 1 •• €¬È
That you (pl) cry for help Yalvarmanõz 1 •• ‡€¬È
You (pl) cry for help Yalvarõrsõnõz 1 •• ‡€¬È
You dispute Mücadele edersin 3 ž±• žÑ È
That you dispute Mücadele etmen 3 ž±• žÑ È
She disputes with you Seninle mücadele eder (d ) 3 ž±• ’—Ñ È
That (pl) you dispute Mücadele etmeniz 3 ž±• —Ñ È
That (pl) you dispute with me Benimle mücadele etmeniz 3 ž±• —Ñ È
Commerce Ticaret
Their commerce Ticaretleri
You strive Cihad edersin 3
You (pl) strive Cihad edersiniz 3
To pass, overlook Geçti, affetti 6 -

You avoid Kaçõnõrsõn 8
That you (pl) avoid Kaçõnmanõz 8
That you find Bulman 1
143
You find, she finds Bulursun, bulur (d ) 1
Indeed you find Mutlaka bulursun 1
That you find (pl) Bulmanõz 1
You (pl) find Bulursunuz 1
That you find (pl) it Onu bulmanõz 1
To try to swallow, gulp Yutmaya çalõ tõ 5 € €• - €•

You (pl) commit (sin) Suç i lersiniz 4 ‚ ƒ
It (she) flows Akar 1 „ „ -„
They (pl) flow Akarlar (ikil) 1 „
You are recompensed Kar õlõ õnõz verilir 1 „… …
It (she) is recompensed Kar õlõ õ verilir 1 „… †…
It (she) recompenses,
rewards
Kar õlõk verir, ödül verir 1 „… „…
To spy Gizli hallerini ara tõrdõ 5 ‡ˆ ‡•ˆ - ‡•ˆ
That you (pl) spy Ara tõrmanõz 5 ‡ˆ ˆ•ˆ
You do, make, place Yaparsõn 1 ‰Š ‰‹ Š
That you do, make, place Yapman 1 ‰Š ‰Š
That you do, make, place Yapman 1 ‰Š ‰Š - ‰Š
That you make us Bizi yapman 1 ‰Š ŒŠ
That you make me Beni yapman 1 ‰Š • ŒŠ
That you (pl) do, make, place Yapmanõz 1 ‰Š Œ‹Š
You (pl) do, make, place Yaparsõnõz 1 ‰Š Œ‹Š
You (pl) do it Onu yaparsõnõz 1 ‰Š Ž• Œ‹Š
It (she) shone Tecelli etti, kendini gösterdi 5 Œ Œ - •Œ
Toplamanõz, bir araya
That you collect, gather
getirmeniz
1 ‘’ Š“
To avoid Kaçõndõ 5 • - •
That you raise your voice Sesini yükseltmen 1
144
That you (pl) raise your voice Sesinizi yükseltmeniz 1
You be ignorant Cahillik edersiniz 1
That you be hungry Acõkman 1

Mücadele edersiniz,
You (pl) argue 3
çeki irsiniz
You (pl) argue with us Bizimle çeki irsiniz 3
You (pl) argue with me Benimle çeki irsiniz 3
You (pl) urge each other Birbirinizi te vik edersiniz 6
Talking to each other Konu ma
Your (dual) dialogue kinizin konu masõ
You (pl) are welcome A õrlanõrsõnõz 1
You (pl) detain Alõkoyarsõnõz, tutarsõnõz 1
You (pl) detain them (dual) O ikisini alõkoyarsõnõz 1
That it perishes Yok olmasõ 1
That you (pl) like Sevmeniz 4
You (pl) like Seversiniz 4
You (pl) like it Onu seversiniz 4
You (pl) like them Onlarõ seversiniz 4 €

Under, below, beneath A a õ, alt •‚ • -•
Beneath you (fm) Senin altõnda •‚ ƒ„
Beneath him Onun altõnda •‚ …„
Beneath them Onlarõn altõnda •‚ „ - „
Beneath them Onlarõn altõnda •‚ €„
Beneath me Benim altõmda •‚ †„
It (she) talks, tells Söylersin, söyler (d ) 2 ‡ˆ ‡‰ˆ
You (pl) fear Çekinirsiniz 1 Š Š
You (pl) cultivate Ekersiniz 1 ‡ ‹
145
That you want ambitiously Haris olman, istemen 1 Œ Œ
That you move Hareket ettirmen 1 • •‰
That you make it forbidden Haram kõlarsõn 2 Ž Ž‰
That you (pl) make it
forbidden
Haram kõlmanõz 2 Ž • •‰
They searched Aradõlar 5 ‘ ’
Freeing Hürriyet verme 2 “
That you grieve Hüzünlenmen 1 ” •”
That you (pl) grieve Hüzünlenmeniz 1 ” ”
You (pl) grieve Hüzünlenirsiniz 1 ” ”
That you (fm) grieve Hüzünlenmen (d ) 1 ” •”
That you feel Hissedersin 4
You assume Sanarsõn 1
Indeed you assume Mutlaka sanarsõn 1 –’

That you assume Sanman 1 –’
Indeed you assume them Mutlaka onlarõ sanarsõn 1 € —’
You assume her Onu sanarsõn 1
You assume them Onlarõ sanarsõn 1 €

You (pl) assume him Onu sanarsõnõz 1 …
That you (pl) assume him Onu sanmanõz 1 ˜
You are jealous Haset edersin 1 ˆ ˆ
You (pl) are jealous of us Bize haset edersiniz 1 ˆ — ˆ
Inquire (imp, pl) Ara tõrõn 5 • ’
That you be good yilik yapmanõz, geçinmeniz 4 – • —™
You (pl) kill Öldürürsünüz 1
You (pl) kill them Onlarõ öldürürsünüz 1 €

Ha rolunursunuz,
You are gathered
toplanõrsõnõz
1 š š
146
She protects Korur 4 –› –›
Chaste, modest Namuslu –› œ—›
That it protects you (pl) Sizi korumasõ 4 –› €•—›
You (pl) protect, store Korursunuz, saklarsõnõz 4 –› —›
That you (pl) count Sayõp bitirmeniz 4 †› ›
That you (pl) count it Onu saymanõz 4 †› ˜›
That you (pl) count it Onu (d ), onlarõ saymanõz 4 †› ž›
That you encompass Ku atman, anlaman 4
You judge, decree Hüküm verirsin 1
That you (pl) judge, decree Hüküm vermeniz 1
You (pl) judge, decree Hüküm verirsiniz 1
It settles, comes down Yerle ir, iner 1
It becomes lawful Helal olur 1
Dissolution Bozma, çözme
That you shave Tõra etmeniz 1
That you (pl) violate Hürmetsizlik etmeniz 4
That you lay the burden Yüklemen 1

You lay the burden; It (she)
Yüklersin 1
bears
That you put the burden,
Yüklemen, saldõrman 1
attack
That you lay the burden on us Bize yüklemen 1
She (they) carries him (it) Onu ta õr, ta õrlar 1
That you mount them Onlarõ bindirmen 1
You (pl) are laden Yüklenirsiniz 1
That you break your oath Yeminini bozman 1 € €

Change, transformation De i iklik, dönü me 2 • …
„ ‚ƒ - ‚ƒ
You give life Ya atõrsõn, hayat verirsin 4 †‡ †ƒ
147
Greeting Selamlama †‡ ‡ˆ
Their greeting Onlarõn selamlamalarõ †‡ ‰ˆ‡
You avoid Kaçarsõn 1 Š‡ Š‡
That you (pl) encompass Kavramanõz 4 ‹‡
You (pl) live Ya arsõnõz 1 †‡ ‡
You give life Ya atõrsõn, hayat verirsin 4 †‡ †ƒ‡
Enmity Dü manlõk
That you address Hitap etmen 3
That you address me Bana hitap etmen 3
You fear Korkarsõn 1
That you fear (dual) Korkmanõz (ikil) 1
That you keep silent Sessiz kalman 3
Indeed you fear Korkarsõn 1
That you (pl) fear Korkmanõz 1
You (pl) fear Korkarsõnõz 1
You (pl) fear them Onlardan korkarsõnõz 1
That you (pl) fear them Onlardan korkmanõz 1 €

That you (fm) fear Korkman (d ) 1 •
You associate Karõ õrsõn 3 ‚ƒ ‚„
That you (pl) associate with
them
Onlarla karõ manõz 3 ‚ƒ € „
That they humble Saygõ duysun 4
You (pl) betray, deceive hanet edersiniz 8 …

That you (pl) dispute Çeki meniz 8 † …
You (pl) dispute Çeki irsiniz 8 † …
You (pl) differ htilaf edersiniz 8 ‡ƒ ƒ…
Falls down Yõkõlõr 1 ˆ‰ ‰Š
148
It comes out Çõkarsõn, çõkar (d ) 1 ‹‰ ‹‰
That it comes out Çõkman 1 ‹‰ ‹‰
That you bring forth Çõkarman 4 ‹‰ ‹‰
You bring forth Çõkarõrsõn 4 ‹‰ ‹‰
That you come out Çõkman 1 ‹‰ ‹‰ - ‹‰
You bring us forth Bizi çõkarman 4 ‹‰ Œ‰
That you (pl) come out Çõkmanõz 1 ‹‰ Œ‰
That you (pl) drive out Çõkarmanõz 4 ‹‰ Œ‰
You (pl) come out Çõkarsõnõz 1 ‹‰ Œ‰
You (pl) are brought forth Çõkarõlõrsõnõz 4 ‹‰ Œ‰
You (pl) bring forth Çõkarõrsõnõz 4 ‹‰ Œ‰
That you (pl) bring him forth Onu çõkarmanõz 4 ‹‰ • Œ‰
That you (pl) drive them (fm)
out
Onlarõ (d ) çõkarmanõz 4 ‹‰ € Œ‰
They guess Tahmin ederler 1 Ž‰ ‰
That you cut out Yõrtman, delmen 1 •‰ •‰
That you disgrace us Bizi rezil etmen 4 •‘ ‘
That you disgrace me Beni rezil etmen 4 •‘ •‘
That you (pl) disgrace me Beni rezil etmeniz 4 •‘ ’‘
That you (pl) give less Eksiltmeniz 4 ‰“ ’‰”“
Loss Ziyan, kayõp
You fear, that you fear Korkarsõn 1
You fear him Ondan korkarsõn 1
That you humble Saygõ duyman, ürpermen 1
That you (pl) fear Korkmanõz 1
You (pl) fear Korkarsõnõz 1
You (pl) fear them Onlardan korkarsõnõz 1
149
That you (pl) fear him Ondan korkmanõz 1
That you (pl) fear them Onlardan korkmanõz 1
You fear, that you fear Korkarsõn 1
That you (pl, fm) be soft Yumu ak söylemeniz (d ) 1
You write Yazarsõn 1
It snatches Kapar 1 € €
It snatches him Onu kapar 1 € •‚ƒ
You write it Onu yazarsõn 1 •
That you fear Korkman 1 „ €
That you (pl) hide Gizlemeniz 4 ƒ ƒ‚
You (pl) hide Gizlersiniz 4 ƒ ƒ‚
That you (pl) hide it (him) Onu gizlemeniz 4 ƒ ƒ‚
That you (pl) hide it (her) Onu gizlemeniz 4 ƒ ƒ‚
It remains hidden Gizli kalõr 1 ƒ ƒ
You (they) hide Gizlersin, gizler 4 ƒ ƒ…
Lessening, lightening Hafifletme €ƒ €
† ‡…ƒ
Emptied Bo aldõ 1 ˆ ‰Š̂
Live forever Ebedi ya arsõnõz 1 ‹ˆ Œ‹‚ˆ
You violate Sözünden dönersin 4 €ˆ €…ˆ
That you violate it Ondan dönmemen 4 €ˆ •ƒˆ
You create Yaratõrsõn 1 •ˆ •‚ˆ
You (pl) create Yaratõrsõnõz 1 •ˆ Ž‚ ˆ‚
You (pl) create it (him) Onu yaratõrsõnõz 1 •ˆ • Ž‚ ˆ‚
Scaring Korkutarak „ „
• •
That you (pl) betray, deceive hanet etmeniz 1
Scaring Korkutma „ ‘ƒ’“
150
You (pl) choose Seçersiniz 5 Œ ‡”
It overtook him Ona yeti ti 6 •–— •˜– ‹
You (pl) contracted for debt Borçlandõnõz 6 ’— ™š’ ‹
To ponder Derin dü ündü 5 ›— ›”‹™’ - ›”‹
You (pl) store Biriktirirsiniz 8 œ Œ … ‹”
That you make enter Sokman 4 • — •“ … ‹
Indeed you enter Mutlaka girersin 1 • — ” ˆ‚ ‹
That you enter Girmeniz 4 • — ˆ‚ ‹
That you enter it Ona girmeniz 1 • — ˆ‚ ‹
You (pl) study Ders görürsünüz 1 ž–— Ÿ–‹
It overtakes Yeti ir, idrak eder 4 •–— •“–‹
It overtakes it Ona yeti ir 4 •–— •‚˜–“ ‹
You (pl) know Bilirsiniz 1 –— Œ–‹
You know Bilirsin 1 –— –“ ‹
Ça õrman, dua etmen, dua
That you call, that she calls
etmesi (d )
1 ¡— ¢‹
That you call them Onlarõ ça õrman 1 ¡— ¡‹
That you (pl) call Ça õrmanõz, dua etmeniz 1 ¡— ¡‹ - ¡‹
You (pl) call Ça õrõrsõnõz 1 ¡— ¡‹
You (pl) ask for stersiniz 8 ¡— ¡”‹
You (pl) are called Ça õrõlõrsõnõz 1 ¡— ¡‹
That you (pl) call us Bizi ça õrmanõz 1 ¡— ¡‹
You (pl) call us Bizi ça õrõrsõnõz 1 ¡— š ¡‹
You (pl) call me Beni ça õrõrsõnõz 1 ¡— š“ ¡‹
You (pl) call him Onu ça õrõrsõnõz 1 ¡— • ¡‹
You (pl) call them Onlarõ ça õrõrsõnõz 1 ¡— ¡‹
It (she) is called Ça õrõlõr 1 ¡— ¡‹
151
That you (pl) give Vermeniz 1 £— £‚‹
It (she) came down Sarktõ 1 £— £Š‹
It destroys Yõkar, mahveder ¤— ¤¥ ‹
Destruction Yõkma, mahvetme ¤— ‘ ¤… ‹
Taviz verirsin, yumu ak
You compromise
davranõrsõn
4 — …‹
It revolves Dönerler 1 –Œ— –Œ‹
You (pl) make revolve, carry
out
Döndürürsünüz 4 –Œ— Œ ’…‹
You (pl) make it revolve, carry
it out
Onu döndürürsünüz 4 –Œ— Œ ’…‹
That you slaughter Kesmeniz, bo azlamanõz 1 ¦›œ §›¨©
You (it) leave Bõrakõr 1 –œŒ –©
That you leave Bõrakmasõ 1 –œŒ –©
That you (pl) leave Bõrakmanõz 1 –œŒ Š –©
That you leave me Beni bõrakman 1 –œŒ “–©
That you (pl) leave them Onlarõ bõrakman 1 –œŒ –©
It disperses Savurur 1 Œ–œ Œ–¨©
You (pl) leave Bõrakõrsõnõz 1 –œŒ Œ–©
It disperses it (him) Onu savurur 1 Œ–œ Œ–¨©
That you (pl) leave it Onu bõrakmanõz 1 –œŒ Œ–©
It disperses it (her) Onu savurur 1 Œ–œ Œ–©
You remember Anarsõn, zikredersin 1 ˜œ ˜‚ ©¨
She reminds Hatõrlatõr 2 ˜œ ˜ª ©
He received admonition,
remembered
Ö üt aldõ, dü ündü, hatõrladõ 5 ˜œ ˜Š ©™’ - ˜Š ©
Reminder Hatõrlatma, ö üt 1 ˜œ ¬« ˜… ©¨
They received admonition,
remembered
Ö üt aldõlar, iyice dü ündüler 5 ˜œ Œ ˜Š ©
That you (pl) remember Anmanõz, zikretmeniz 1 ˜œ Œ ˜‚ ©¨
They received admonition,
remembered
Ö üt alõrlar, iyice dü ünürler 5 ˜œ Œ ˜Š ©™ = Œ ˜Š ©
152
My reminding Ö üdüm, hatõrlatmam ˜œ “ ˜… ©¨
You humiliate Zelil edersin, alçaltõrsõn 4 •£œ -…©
Humiliation ndirme, e me, zelil etme •£œ ®
‘ ‡…£©¨
That you go Gitmen 1 ¯œ ¯ ©¨
That you go Gitmen 1 ¯œ ¯ ©¨ - ¯ ©¨
That you (pl) go Gitmeniz 1 ¯œ ¨ ° ©¨
You (pl) go Gidersiniz 1 ¯œ ° ©¨
She forgets Geçer, vazgeçer 1 •œ •‚ ©¨
They (dual) keep back Geri dururlar (ikil) 1 —Œœ —Œ‚©
That you (pl) taste Tatmanõz 1 ±Œœ ¨ ²‚Œ‚©
That you see Görmen 1 ³–
They (dual) see Görürler (ikil) 1 ³– ´
Ribs Kaburga kemikleri µ ¯
“ ¶…
They (dual) see Birbirini gördü 1 ³– ·
… ´
Dust Toprak µ ›¸ -µ
†
Inheritance Miras ¹–Œ ¹
Mutual consent Kar õlõklõ rõza ile
They agreed Anla tõlar, rõzala tõlar 6
You agreed Anla tõnõz, rõzala tõnõz 6
Collar bones Bo az, gõrtlak
You see me Sen beni görürsün 1
You see him Sen onu görürsün 1
You see them Sen onlarõ görürsün 1
She seeks to seduce ehvetle arzular (d ) 3
Waiting Bekleme
To wait Bekledi, fõrsat bekledi 5 €-
153
You (pl) waited Beklediniz 5 •
Wait (imp, pl) Bekleyin 5 •
You wait Beklersiniz 5 ƒ‚ • = ƒ‚ •
That you (pl) doubt üphe etmeniz 8 „€ …
That you (pl) turn back Arkanõza dönmeniz 8 †
With distinct recitation Tane tane, a õr a õr ‡ ‰
ˆ
That you (pl) inherit Mirasçõ olmanõz 1 Š Œ‹
They are returned Döndürülür (d ) 1 •Ž •Ž
That you (pl) return Döndürmeniz 1 •Ž •Ž
You (pl) return Döndürürsünüz 1 •Ž ƒ‚ •Ž
You (pl) are returned Döndürülürsünüz 1 •Ž ƒ‚ •Ž
You (pl) return it (him) Onu döndürürsünüz 1 •Ž …• •Ž
You (pl) return them Onlarõ döndürürsünüz 1 •Ž ‘ •Ž
It quakes Sarsõlõr 1 ’Ž ’Ž
That you (pl) stone me Beni ta lamanõz 1 Ž ƒ “Ž
That you expect, hope Umman, ümit etmen 1 Ž Ž
That you (pl) expect, hope Ummanõz, ümit etmeniz 1 Ž Ž
You (pl) expect, hope Umarsõnõz 1 Ž ƒ‚ Ž
That you (pl) expect it Onu ummanõz 1 Ž … Ž
You defer Geri bõrakõrsõn 4 Ž Ž
That you have mercy on us Bize merhamet etmen 1 ” …•“”
That you have mercy on Bana merhamet etmen 1 ” •“”
You are given mercy Merhamet olunursunuz 1 ” ƒ‚ “”
That it is rejected Reddedilmesi 1
You (pl, fm) desire stersiniz (d ) 4 ƒ‚

You are rejected, turned Döndürülürsünüz 1 ƒ‚
154
He falls A a õ dü er 5
You perish Helak olursun 1
You ruin me Beni helak edersin 4
You give sustenance Rõzõk verirsin 1

You (pl) are given sustenance
Ondan rõzõklandõrõlõrsõnõz 1
from it
You agree Razõ olursun 1
You agree on it (him) Ondan razõ olursun 1
You agree on it (her) Ondan razõ olursun 1
That you (pl) agree Razõ olmanõz 1
You (pl) agree Razõ olursunuz 1
You (pl) agree on it (her) Ondan razõ olursunuz 1
You agree Razõ olursun 1
You (pl) desire stersiniz 1 €

That it be raised Yükseltilmesi 1 •‚ •‚
That you (pl) raise Yükseltmeniz 1 •‚ ƒ‚
You respect Tutman, uyman 1 „
You ascend, rise Çõkarsõn, yükselirsin 1 …
To leave, desert Terk etti 1 † †‡ -†
Indeed you mount Mutlaka binersin 1 ˆ €ˆ
That you (pl) mount Binmeniz 1 ˆ €ˆ
You (pl) mount Binersiniz 1 ˆ €ˆ
That you (pl) mount it Ona binmeniz 1 ˆ €ˆ
I left Terk ettim 1 † ‰Šˆ
You (pl) left Terk ettiniz, bõraktõnõz 1 † ‹‡Šˆ
You (pl) left it (her) Onu terk ettiniz 1 † Œ‡Šˆ
That you flee Kaçmanõz 1 •ˆ Ž„ˆ
155
You (pl, fm) left Terk ettiler, bõraktõlar (d ) 1 † ˆŠ
You incline Yana õrsõn, meyledersin 1 ˆ ˆ
We left Terk ettik 1 † •Šˆ
We left it (her) Onu terk ettik 1 † •Šˆ
That you (pl) incline Yana manõz, meyletmeniz 1 ˆ Š •ˆ
He left him Onu terk etti 1 † ˆ
He left them Onlarõ terk etti 1 † ‹ˆ
They left Terk ettiler 1 † Š ˆ„
They left you Seni terk ettiler 1 † † ˆ„
It (she) throws Atar (d ) 1 …• …•
They throw Onlara atarlar 1 …• ‹ ‘•
That you see me Beni görürsen 1 ’
You terrify Korkutursunuz 4 €
It covers Sarar 1 “ “
That you be hard on me Bana güçlük çõkarman 4 “ …•Š”
It covers it Onu sarar 1 “ ”„
It covers them Onlarõ sarar 1 “ ‹ ”„
That you (pl) see Görmeniz 1 ’ •
You (pl) see Görürsünüz 1 ’ •
Indeed you (pl) see Mutlaka görürsünüz 1 ’ –•
Indeed you (pl) see it Mutlaka onu görürsünüz 1 ’ •
You (pl) see it Onu görürsünüz 1 ’ •
You (pl) see them Onlarõ görürsünüz 1 ’ ‹ •
That you (pl) see it Onu görmeniz 1 ’ •
You see Görürsün 1 ’
You (pl) bring in Ak am getirirsiniz 4
156
You desire, she desire stersin, ister (d ) 4
You (pl) desire stersiniz 4
You (fm) see Görürsün (d ) 1
You show me Bana gösterirsin 4
Ends Son verir 1
It visits Ziyaret eder 1
That you increase Arttõrman 1
They (it) increase Arttõrõr 1
They look down upon Hor gördü 8
It (she) bears Yüklenir (d ) 1
You (pl) grow Bitirirsiniz, büyütürsünüz 1
You (pl) it grow Onu büyütürsünüz 1 €•

You (pl) claim Sanarsõnõz 1 ‚ ƒ
That you cause to deviate Kaydõrman 4
That you ascribe purity Temize çõkarmanõz 2
Purifies Temizlenir 2
You purify Temizlersin 2
You purify them Onlarõ temizlersin 2
That they slip Kaymasõ 1
That it departs, perishes Çõkmasõ, yok olmasõ 1
Take provision (imp, pl) Azõklanõn 5
That it ends, perishes Zeval bulmasõ, yok olmasõ 1

Zeval bulmalarõ, yok olmalarõ
That they (dual) end, perish
(ikil)
1 €
You (pl) increase me Beni arttõrõrsõnõz 1 • ‚ƒ •
They separated Birbirinden ayrõldõlar 5 …„
It grieves you (pl) Sizi üzer 1 †‡ „ ˆ‰
157
That you ask Sorman 1 ”•– ‰—ˆ
You ask Sorarsõn, istersin 1 ”•– ‰‹ —ˆ
You are asked, it (she) is
asked
Sorulursun, sorulur 1 ”•– ‰‹ —ˆ
You are asked, it (she) is
asked
Mutlaka sorulursunuz 1 ”•– ˜• Œ‹—ˆ
Bana sorman, benden
That you ask me
istemen
1 ”•– • Œ—ˆ - ˜Œ—ˆ
You ask them Onlardan istersin, sorarsõn 1 ”•– Œ‹—ˆ
That you ask (pl) Sormanõz 1 ”•– Œ‹—ˆ
You ask (pl) Sorarsõnõz, istersiniz 1 ”•– Œ‹—ˆ
You are asked Sorulursunuz 1 ”•– Œ‹—ˆ
That you be weary Ü enmeniz 1 ‚•– “—ˆ
It grieves them Onlarõ üzer 1 ™– šˆ
To ask each other Soru tu, birbirine sordu 6 ”•– ‰‹ › ˆ - ‰› ˆ
You (pl) ask each other Soru ursunuz, istersiniz 6 ”•– Œ‹› ˆ = Œ‹› ˆ
That it falls down Dökülmesi 3 œ•– œž ˆ
You glorify Tesbih edersin 2 Ÿ– Ÿˆ
You (pl) glorify Tesbih edersiniz 2 Ÿ– ¡ˆ
That you (pl) glorify Him Onu tesbih etmeniz 2 Ÿ– ¡ˆ
It (she) passes, overtakes Geçer 1 ¢– ¢ˆ
That you (pl) insult Sövmeniz 1 – £ˆ
Glorification Tesbih, tesbih etme Ÿ– Ÿ¤ ˆ
His glorification Onun tesbih etmesi Ÿ– Ž¡¤ ˆ
Their glorification Onlarõn tesbih etmesi Ÿ– ¡¤ ˆ
You (pl) postpone Geri kalõrsõnõz 10 ¥™ ¦— ˆ
That you (pl) ask permission zin istemeniz 10 ‡•™ ˆ•• ˆ
You (pl) seek to change De i mek istersiniz 10 ”§ ¨‹ ˆ
That it becomes clear Belli olmasõ 10 ©§ ©ˆ
158
You cover yourselves Sakõnõrsõnõz, gizlenirsiniz 8 – ˆ
You (pl) respond cabet edersiniz 10 ª ¤ ˆ
You take out Çõkarõrsõn 10 «¥ « ¦ˆ
That you (pl) take out Çõkarmanõz 10 «¥ ¦ˆ
You (pl) take out Çõkarõrsõnõz 10 «¥ ¦ˆ
You (pl) find it light Onu hafif bulursunuz 10 ¬-¥ ®-¦ ˆ
That you (pl) have a baby
suckle
Emzirtmeniz 10 ‘¯ Š¯ ˆ
To be able Gücün yetmesi 10 €° ‘± ˆ
To be able Gücün yetmesi 10 €° ‘¤± ˆ
That you (pl) are able Gücünüzün yetmesi 10 €° Š¤± ˆ
You (pl) are able Gücünüz yeter 10 €° Š¤± ˆ
That you hasten Acele istemen 10 ‰ ² ‰ Šˆ
You (pl) hasten Acele istersiniz 10 ‰ ² Œ‹ Š ˆ
That you (pl) hasten it Onu acele istemeniz 10 ‰ ² Œ‹ Š ˆ
You ask forgiveness Ba õ lanma dilersin 10 -³ -´ ˆ
That you ask forgiveness Ba õ lanma dilemen 10 -³ -´ ˆ
You (pl) ask forgiveness Ba õ lanma dilersiniz 10 -³ -´ ˆ
You call for help Yardõm istersin 10 µ³ ¶
‹ ¤´ ˆ
You (pl) call for help Yardõm istersiniz 10 µ³ ·‹¤´ ˆ
That you inquire Sorman, fetva istemen 10 ¸¹ º- ˆ
You ask for victory Fetih istersin 10 Ÿ¹ Ÿ-ˆ
That you (pl) ask for victory Fetih istemeniz 10 Ÿ¹ ¡-ˆ
You (dual) inquire Fetva istersiniz (ikil) 10 ¸¹ ¤-ˆ
You go forward leri geçersiniz 10 ‚ž ƒ •ˆ
That you (pl) seek division Payla manõz 10 ˆž “»ˆ• ˆ
You pretend to be great Büyüklük taslarsõn 10 ¼½ ¾ˆ
159
You (pl) pretend to be great Büyüklük taslarsõnõz 10 ¼½ ¾ˆ
You want more Çokluk istersin 10 ·½ ·¾ ˆ
You listen Dinlersin 10 ‘¿ ‘“ ˆ
You (pl) listen Dinlersiniz 10 ‘¿ Š“ ˆ
You (pl) ridicule Alay edersiniz 10 ™… ›‹… ˆ
That you may sit firmly Yerle meniz 8 „– ˆ
It equals E it olur, bir olur 8 „– „ ˆ
That you prostrate Secde etmen 1 – ˆ
You prostrate Secde edersin 1 – ˆ
That you (pl) prostrate Secde etmeniz 1 – ˆ
That you bewitch Büyülemen 1 ¡– ¡ˆ
You are bewitched Büyülenirsin, sihirlenirsin 1 ¡– ¡ˆ
That you bewitch us Bizi büyülemen 1 ¡– • ¡ˆ
You (pl) are bewitched Büyülenirsiniz 1 ¡– ¡ˆ
That you (pl) ridicule Alay etmeniz 1 ¦– ¦ˆ
You (pl) ridicule Alay edersiniz 1 ¦– ¦ˆ
Pleases Sevindirir, içini açar 1 – £ˆ
You conceal Gizlersin 4 – £ˆ
»
You (pl) release Salõverirsiniz 1 À– Áˆ
That you (pl) exceed sraf etmeniz 4 Â– ¹‹ ˆ
You (pl) conceal Gizlersiniz 4 – £ˆ
»
Releasing Bõrakma À– ÃŸ ˆ
To be able Gücünün yetmesi 10 €° ‘±ˆ
Nine Dokuz ‘ˆ ŠÄ ˆ - ‘Ã ˆ
Nine Dokuz ‘ˆ Å‹ Šˆ - ‘Ã ˆ
Ninety Doksan ‘ˆ Šˆ
160
They run, move Çalõ õr, ko ar (d ) 1 •Š– •Šˆ
You shed Dökersiniz 1 Æ-– ¾‹ -ˆ
It (they) falls Dü er 1 œ•– œ
‹ •‹ ˆ
It is made to fall Dü ürülür 1 œ•– œ•ˆ
It is watered Sulanõr 1 ••– ••ˆ
Gives water Sular 1 ••– ••ˆ
That it is inhabited Meskun olmasõ 1 ˜¾– ˜¾ˆ
You rest Dinlenirsin, sakinle irsin 1 ˜¾– ˜‹¾ˆ
That it is inhabited Meskun olmasõ 1 ˜¾– ˜¾ˆ
That you (pl) rest Dinlenmeniz, sakinle meniz 1 ˜¾– ¾‹ ˆ
You (pl) rest Dinlenirsiniz, sakinle irsiniz 1 ˜¾– ¾‹ ˆ
That you (pl) go into Yola girmeniz 1 ÆŒ– ¾‹ Œ‹ˆ
That you (pl) greet Selam vermeniz 2 Œ– “ÇŒˆ
You (pl) submit, become Selamete erersiniz,
Muslim Müslüman olursunuz
4 Œ– “Œˆ
Submission, greeting Selam, teslimiyet Œ– È“¤Œˆ
That you hear itmen 1 ‘¿ ‘“ˆ
You hear itirsin 1 ‘¿ ‘“ˆ
You make hear ittirirsin 1 ‘¿ ‘“ˆ
You (pl) hear itirsiniz 1 ‘¿ ˜• Š“ˆ
That you (pl) hear itmeniz 1 ‘¿ Š“ˆ
You (pl) hear itirsiniz 1 ‘¿ Š“ˆ
It is named sim verildi 2 ¿ ••“ˆ
Naming sim verme ¿ Å¤“ˆ
A spring in Paradise Cennette bir põnar É¤ˆ
It turns black Kararõr 9 Ê– Ê£ ˆ
They c limbed over the wall Duvarõ a arlar 5 – •ˆ
161
It is leveled Düzeltilirler, yerle bir edilirler 1
It travels, goes Yürür 1
You (pl) pasture Otlatõrsõnõz 4
You want, wish stersin 1
You (pl) want, wish stersiniz 1
It became alike Benzedi 6
They became alike Benzedi 6
You (pl) oppose Muhalefet edersiniz 3 € •‚

Consultation Danõ ma, isti are ƒ ƒ„
To consult Danõ tõ, isti are etti 6 ƒ ƒ …† - ƒ
Tat you (pl) exchange De i meniz 8 ‡ ˆ ‡…
She complains ikayet eder (d ) 8 ‰ Š‹‰…
They desire ster, i tihasõ çeker 8 ŠŒ …
They desire it Onu canõ çeker 8 ‹ Œ…
They stare Donup kalõr, belerir 1 •Ž •Ž
You (pl) drink çersiniz 1 •‡ ‡
You associate partners irk ko arsõn 1 •‡ •Œ‡
That you associate partners irk ko man 1 •‡ •Œ‡
That you associate partners irk ko man 1 •‡ •Œ‡ - •Œ‡
That you (pl) associate
partners
irk ko manõz 1 •‡ ˆ‘ “’ ‡Œ
You (pl) associate partners irk ko arsõnõz 1 •‡ “’ ‡Œ
That you be unjust Zulmetmen, a õrõ gitmen 1 ”• ”
‘ •‹
You (pl) perceive uur edersiniz, anlarsõnõz 1 ‡– ‡–
It split Parçalandõ 5 € €—
Güçlük çekmen, sõkõntõ
That you suffer
çekmen
1 € ˜€
You give thanks ükredersin 1 ‡‰ ‡’‰
162
That you give thanks ükretmen 1 ‡‰ ˆ‘ ‡’‰
You (pl) give thanks ükredersiniz 1 ‡‰ ‡’‰
That you rejoice Sevindirmen 4 ™ ‹
You witness, see ahit olursun, görürsün 1 š š
That you witness, see ahit olman, görmen 1 š š
That you witness, see ahit olman 1 š š -š
You (pl) witness, see ahit olursunuz, görürsünüz 1 š š
That you witness me Bana ahit olmanõz 1 š ‹ š
That it spreads Yayõlmasõ 1 › ›‹
Keep me as companion (imp) Benimle arkada lõk yapman 3 œ•ž ŠŒŸ ‹ ¡
That it becomes Olmasõ 4 ¢ž ¢Œ¡
It becomes Olur 4 ¢ž ¢Œ¡
That they become Olmalarõ 4 ¢ž ˆ‘ •Œ¡
They become Olurlar 4 ¢ž •Œ¡
You endure Sabredersin 1 £ž ‡Œ¡
That you (pl) endure Sabretmeniz 1 £ž ˆ‘ ‡Œ¡
You (pl) endure Sabredersiniz 1 £ž ‡Œ¡
That it strikes you Sana isabet etmesi 4 •ž ¤¡
‹
That it strikes you (pl) Size isabet etmesi 4 •ž ¥’‰ ¡
‹
That it strikes them Onlara isabet etmesi 4 •ž ¥ ¡
‹
Give (imp) charity Tasadduk et, sadaka ver 5 ¦šž ¦š¡
To give charity Tasadduk etti, sadaka verdi 5 ¦šž ¦š¡…† - ¦š¡
Tasadduk etmeniz, sadaka
That you (pl) give charity
vermeniz
5 ¦šž ˆ‘ ‚’š¡
Tasdik edersiniz,
You (pl) admit the truth
do rularsõnõz
2 ¦šž ‚’§š¡
You (pl) hinder, turn away Çevirirsiniz, engellersiniz 1 ¨šž š© ¡
That you (pl) hinder us Bizi çevirmeniz 1 ¨šž ª š© ¡
163
You give attention Yönelirsin 5 šž š¡
Clapping El çõrpma, dikkat etme šž ¬« †‹š¡
Confirmation Tasdik, do rulama ¦šž †‹š¡
Savman, çevirmen, bertaraf
That you avert
etmen
1 -‡ž -Œ‡¡
You (pl) are averted Çevrilirsiniz 1 -‡ž ®’‡¡
Directing Döndürülme -‡ž °
¯ †Œ‡¡
You (pl) warm yourselves Isõnõrsõnõz 8 Š±ž ±’•¡
You (pl) climb Tõrmanõrsõnõz 4 š–ž š‹–¡
That you turn Döndürmen 2 ‡–ž ‡§–¡
That it inclines Meyletmesi 1 ²ž ˜²¡ - ²¡
You attribute Vasõflandõrõrsõn 1 °ž °‹¡
That you (pl) overlook Ho görmeniz 1 ¢³ž ˆ •³¡
You (pl) attribute Vasõflandõrõrsõnõz 1 °ž ³’ ¡
‹
It reaches Uzatõr, ula õr 1 ´ž ´’ ¡
‹
That you pray Namaz kõlman 2 ±ž ´µ ¡
That you correct, reform Islah edersin, düzeltirsin 4 ¢±ž ¢‹±¡
That you (pl) correct, reform Islah etmeniz, düzeltmeniz 4 ¢±ž ˆ‘ •‹±¡
It burns Ate e girer 1 Š±ž ˜±¡
Burning Yakma Š±ž ¬’ ±‹¡
That you are brought up Yeti tirilmen 1 ›Ÿž ›Ÿ¡
You (pl) make Yaparsõnõz 1 ›Ÿž –Ÿ¡
That you (pl) fast Oruç tutmanõz 1 ž ˆ¶¡
It strikes, befalls sabet eder 4 •ž œ¡
‹
That it strikes you (pl) Size isabet etmesi 4 •ž ¥‰ ¡
‹
Indeed it strikes, befalls Mutlaka isabet eder 4 •ž ·¡
‹
That it strikes us Bize isabet etmesi 4 •ž Ÿ¡
‹
164
That it strikes them Onlara isabet etmesi 4 •ž ¥ ¡
‹
That you (pl) harm Zarar vermeniz 4 •ž ˆ ¡
‹
It reaches Varõr, döner 1 ž ¡
‹
That she is harmed Zarara u ratõlmasõ (d ) 3 ƒ‡¸ ƒ¹
That you (pl) harm them (fm) Onlarõ (d ) zarara u ratmanõz 3 ƒ‡¸ ·º ƒ© ¹
You (pl) laugh Gülersiniz 1 ¤•¸ ‰’ •¹
You are exposed to sun Güne ten yanarsõn 1 •¸ ˜•¹
That you (pl) give example Misal vermeniz 1 •‡¸ ˆ‘ ‡Œ ¹
To supplicate humbly Yalvardõ 5 »‡¸ »‡¹…† - »‡¹
Humbly Yalvararak »‡¸ «¼©‡¹
That you (pl) supplicate
humbly
Yalvarmanõz 5 »‡¸ ˆ ¼‡¹
You (pl) harm Zarar verirsiniz 1 ƒ‡¸ ©‡¹
You (pl) harm him Ona zarar verirsiniz 1 ƒ‡¸ ª ‡© ¹
That you (pl) harm him Ona zarar vermeniz 1 ƒ‡¸ ½ ‡© ¹
That she (it) gives birth, lays
down
Do urmasõ, koymasõ 1 ›¸ ›¹
She (it) gives birth, lays down Do urur, koyar (d ) 1 ›¸ ›¹
That you (pl) put down Bõrakmanõz 1 ›¸ ˆ –¹
You (pl) put down Bõrakõrsõnõz 1 ›¸ –¹
That she gets confused Yanõlmasõ, a õrmasõ (d ) 1 ´±¸ ´— ¹
‹
You let go astray Saptõrõrsõn 4 ´±¸ ´• ¹
‹
That you (pl) go astray Sapmanõz 1 ´±¸ ˆ ±•¹
‹
Error, vain Sapõklõk, hiçlik ´±¸ ´„ ±‹¹
That you (pl) distress Sõkõ tõrmanõz 2 ¸ ˆ €’ §¹
That you (pl) step Ayak basmanõz 1 ¾ ¿•
That you (pl) step on it Ona ayak basmanõz 1 ¾ º À’•
That you (pl) step them Onlara ayak basmanõz 1 ¾ ¥º À’•
165
It prolonged Geçti, birbirini takip etti, uzadõ 6 Á¾ Á •
That you send away Kovman 1 ¨‡¾ ¨‹ ‡‘•
That you send them away Onlarõ kovman 1 ¨‡¾ ¥º¨‡‘•
That you obey taat etmen 4 »¾ ›‹• - ›Œ •‹
You (pl) feed, give food Yedirirsiniz 4 ¥–¾ –‹ •‘
That you obey him Ona itaat etmen 4 »¾ –‹•
That you obey them (dual) O ikisine itaat etmen 4 »¾ –‹•
That you (pl) transgress A manõz 1 Š²¾ ˆ ²‘•
It rises Do ar, yükselir, çõkar 1 ›±¾ ›’±•‘
It mounts up Çõkar, yeti ir, yükselir 8 ›±¾ ›‹±•—
Mutmain olmasõ, huzur
That they find satisfaction
bulmasõ
12 ·¾ ·‹À •‘
They find satisfaction Mutmain olur, huzur bulur 12 ·¾ ·© À‹ •‘
You (pl) expect, hope Ümit edersiniz 1 ›¾ – •‘
You purify Temizlersin 5 ‡¾ ‡§ •
They (fm) gets clean Temizlenirler (d ) 5 ‡¾ ‡•
You purify them Onlarõ temizlersin 5 ‡¾ ¥º‡§ •
Cleaning Tertemiz yapma ‡¾ ˆ« Œ •‘
He volunteered Gönüllü yaptõ 5 »¾ »•
We have been cursed U ursuzlu a u radõk 5 ¾ ª‡ •
You obey Uyarsõn, itaat edersin 4 »¾ › •‹
That you (pl) obey Uymanõz, itaat etmeniz 4 »¾ ˆ – •‹
That you (pl) obey him Ona uymanõz, itaat etmeniz 4 »¾ ½ – •‹
You (dual) supported each
other
Birbirini desteklersiniz (ikil) 6 ‡Â ˆ‡º Ã
You (pl) supported each other Birbirinizi desteklersiniz 6 ‡Â ‡º Ã
You (pl) declare unlawful Zihar yaparsõnõz 3 ‡Â ‡‹º Ã
That you oppress Zulmetmen 1 ¥±Â ¥‹±Ã‘
166
You (she) oppress Zulmedersin, zulmeder 1 ¥±Â ¥‹±Ã‘
You are (she is) oppressed Zulmedilirsin, zulmedilir 1 ¥±Â ¥±‘Ã
That you (pl) oppress Zulmetmeniz 1 ¥±Â ˆ‘ ±‹Ã‘
You (pl) oppress Zulmedersiniz 1 ¥±Â ±‹Ã‘
You are oppressed Zulmedilirsiniz 1 ¥±Â ±‘Ã
That you feel thirst Susuzluk çekmen 1 Â ’ Ã‘
You presume Zannedersin 1 ·ŸÂ ·© Ã’
You (pl) presume Zannedersiniz 1 ·ŸÂ Ÿ©Ã’
You come to noon Ö le zamanõna girersiniz 4 ‡Â ‡Œ Ã‘
Tanõ manõz, birbirinizi
That you (pl) know each other
bilmeniz
6 -‡¼ ˆ ®’ƒ –
You disagreed Anla madõnõz 6 ‡ ¼ ¥‡ –
He took ( a knife) Bõçak aldõ •¼ ˜¾ –
Come (imp, pl) Gelin 6 ±¼ ˆ Ä–
High, exalted Yüce, yüksek ±¼ ˜Ä –
Come (imp, pl, fm) Gelin (d ) 6 ±¼ ·Ä–
To help each other Yardõmla tõ 6 ¼ ’ –…† - –
Help (imp, pl) each other Yardõmla õn 6 ¼ ˆª –
You (pl) amuse yourselves E lenirsiniz 1 Å¼ Æ’ –
You worship Taparsõn, ibadet edersin 1 š¼ š–
That you worship Tapman 1 š¼ š‹ –
That you (pl) worship Tapmanõz, ibadet etmeniz 1 š¼ ˆ‘ š –
You (pl) worship Taparsõnõz, ibadet edersiniz 1 š¼ š–
You (pl) interpret Tabir edersiniz 1 £¼ ‡–
That you (pl) transgress A õrõ gitmeniz 8 š¼ ˆ š…–
You (pl) count Sayarsõnõz 8 ¨š¼ ©š…–
You (pl) count them Onu sayarsõnõz 8 ¨š¼ ª š© …–
167
That you (pl) transgress them Onda a õrõ gitmeniz 8 š¼ º š…–
That you (pl) apologize Özür dilemeniz 8 ƒÇ¼ ˆ ƒ‹Ç…–
That you (pl) commit evil Kötülük yapmanõz 1 Æ¼ ˆ Æ–
That you wonder a õrman 1 œÈ¼ œÈ–
Seni ho landõrõr, ho una
It pleases you
gider
4 œÈ¼ ¤È
Œ–
That it pleases you Ho una gitmesi 4 œÈ¼ ¤È
Œ–
You wonder a arsõnõz 1 œÈ¼ È–
You (fm) wonder a arsõn (d ) 1 œÈ¼ ÉŒÈ–
That you hasten Acele etmen 5 ´È¼ ´‘ È– - ´È–
To hasten Acele etti 5 ´È¼ ´’ È–…† - ´È–
That you pass beyond Ötesine geçirmen 1 š¼ š–
You (dual) promise me Bana vaad ediyorsunuz (ikil) 1 š¼ ŠŒŸªŒˆš‹–
That you do justice Adalet yapman 1 Áš¼ Á‘ š‹ –
That you (pl) do justice Adalet yapmanõz 1 Áš¼ ˆ Ä’š‹ –
You promise us Bize vaad edersin 1 š¼ ªš‹–
That you (pl) count Saymanõz 1 ¨š¼ ˆ š© –
That you (pl) exceed A manõz 1 š¼ ˆ‘ š–
You (pl) count Sayarsõnõz 1 ¨š¼ š© –
That you torment Azap etmen 2 •Ç¼ •µÇ–
You torment, punish Azap edersin, cezalandõrõrsõn 2 •Ç¼ •µÇ–
That you torment them Onlara azap etmen 2 •Ç¼ ¥ Çµ –
They ascend Yükselir 1 Ê‡¼ Ê‡–
you turn away Yüz çevirirsin 4 Ë‡¼ ËŒ‡–
That you turn away Yüz çevirmen 1 Ë‡¼ ËŒ‡–
Indeed you turn away Mutlaka yüz çevirirsin 4 Ë‡¼ ·¸Œ‡–
That you (pl) turn away Yüz çevirmeniz 4 Ë‡¼ ˆ‘ ¸Œ‡–
168
You (pl) are presented Arz olunursunuz 4 Ë² ¯Š
You know, recognize Bilirsin, tanõrsõn 1 Â² ÂŠ
You recognize them Onlarõ tanõrsõn 1 Â² ¹‹ Š
You recognize it (her) Onu tanõrsõnõz 1 Â² • ¹‹ Š
That you become naked Çõplak kalman 1 „² †Š
You honor Aziz edersin 4 …² …£ Š
That you (pl) honor him Onu desteklemeniz 4 …² …Š
That you (pl) resolve, decide Azmetmeniz 1 ‚…² ƒ…Š
Destruction Yõkõm ‘ˆ ˆ
ÄŠ
That you (pl) hinder them (fm) Onlara engel olmanõz 1 ‰Ì² ˜• Œ‹ÌŠ
Ö üt verirsiniz, vaaz
You (pl) give advice
edersiniz
1 Í² Î‹ Š
Restraint, chastity ffetlilik ¬-² ¬®-Š
That you (pl) forgive Affetmeniz 1 -² -‹ Š
You (pl) use reason Akledersiniz 1 ‰•² Œ‹•Š
You know Bilirsin 1 Œ² ŒŠ
That you know Bilmen 1 Œ² ŒŠ
That you know Bilmen 1 Œ² ŒŠ - ŒŠ
To learn Ö rendi 5 Œ² ŒŠ - ŒŠ
That you teach me Bana ö retmen 2 Œ² ˜“ÇŒŠ
You know it (her) Sen onu bilirsin 1 Œ² “ŒŠ
You know them Sen onlarõ bilirsin 1 Œ² “ŒŠ
That you (pl) know Bilmeniz 1 Œ² “ŒŠ
You (pl) know Bilirsiniz 1 Œ² “ŒŠ
You (pl) teach Ö retirsiniz 2 Œ² “ÇŒŠ
You (pl) know them Onlarõ bilirsiniz 1 Œ² • “ŒŠ
You (pl) teach them (fm) Onlara (d ) ö retirsiniz 2 Œ² ˜• • “ÇŒŠ
169
That you (pl) know them Onlarõ bilmeniz 1 Œ² “ŒŠ
Surely you (pl) reach Mutlaka yükselirsiniz 1 Œ² •˜Œ‹Š
You (pl) reveal Açõ a vurursunuz 4 ˜Œ² ŒŠ
That you (pl) rise Büyüklenmeniz 1 Œ² Œ‹Š
He intended stedi, taammüden yaptõ 5 “² Ï “• Š
You do, make Yaparsõn 1 ‰“² ‰‹ “Š
That you do, make Yapman 1 ‰“² ‰“Š
You (pl) do, make Yaparsõnõz 1 ‰“² Œ‹“Š
They become blind Kör olur 1 •“² •“Š
Surely you (pl) come back Mutlaka dönersiniz 1 Ê² ÊŠ
That you (pl) come back Dönmeniz 1 Ê² ÊŠ
You (pl) come back Dönersiniz 1 Ê² ÊŠ
That you (pl) oppress Adaletten ayrõlmanõz 1 ”² ¨‹ Š
That they be conscious of it Onu bellesin 1 •² ¤Š
Mutual loss Aldanõ
To wink at each other Ka göz i areti yaptõ 6 -

That you (pl) wash yourselves Yõkanmanõz 8
It sets Batar 1
That you drown Batõrman, bo man 4
Surely it deceives you (pl) Sizi mutlaka aldatõr 1
It covers Sarõp örter 1 € €

It covers it Onu sarõp örter 1 € •€
It covers Kaplar, sarõp örter 1 € ‚€
That you forgive Ba õ laman 1 ƒ ƒ„
That you forgive Ba õ laman 1 ƒ ƒ„ - ƒ„
That you (pl) forgive Ba õ lamanõz 1 ƒ … ƒ„
170
You (pl) become unaware Gafil olursunuz 1 ƒ ‡† ƒ
Baskõn çõkarsõnõz, galip
You defeat
gelirsiniz
1 ˆ ‡† ‰„
You (pl) commit excess A õrõ gitmeniz 1
That you (pl) close your eyes Gözünüzü yummanõz 4 ƒ Š„

That it flourishes enlenmesi, süslenmesi 1 ‹
That it avails Fayda vermesi 4 ‹
It avails Fayda verir 4 ‹ Œ• - Œ•
They decrease Eksiltir 1 Ž• Ž•„
Raging Öfkelenme •• ‘’“•
Boasting Ö ünme ”• – — ƒ†
You (pl) ransom them Onlarla fidyele irsiniz 3 ˜™• •…š ƒ†
Fault Aykõrõlõk, uygunsuzluk ›• ›
œ … ƒ†
That you cease, stop Durman 1 •• Ÿ ƒž - • ƒž
They are opened Açõlõr 2 • ƒ†
That you (pl) invent ftira etmeniz, uydurmanõz 1 ˜• … ƒž
You (pl) invent ftira edersiniz, uydurursunuz 1 ˜• ‡† … ƒž
That you invent ftira etmen 1 ˜• ˜ ƒž
mtihan edilirsiniz,
You (pl) are tested, tried 1
sõnanõrsõnõz
That you put me to trial Beni imtihan etmen 1
Their duties Onlarõn i leri, vazifeleri
That you cause to flow Fõ kõrtman, akõtman 1
That you cause to flow Fõ kõrtman, akõtman 2
Flowing, gushing forth Fõ kõrma, yarõlma
You exult, rejoice Sevinirsin, ö ünürsün 1
That you exult, rejoice Sevinmen, ö ünmen 1
That you (pl) exult, rejoice Sevinmeniz, ö ünmeniz 1
171
You (pl) exult, rejoice Sevinirsiniz, ö ünürsünüz 1
That you (pl) make obligatory Farz kõlmanõz, belirlemeniz 1
Became divided Ayrõlõ a dü tü 5 €

That you become divided Ayrõlõ a dü meniz 5 ‚•€
You (pl) flee, run away Kaçarsõnõz, firar edersiniz 1 ƒ „…
Division Ayrõlõk †‡ˆ
Make room (imp, pl) Yer açõn, geni leyin 5 ‰Š ‹€Š
You cause corruption Bozgunculuk yaparsõn 4 ŒŠ Œ•Š
Surely you (pl) cause Mutlaka bozgunculuk
corruption yaparsõnõz
4 ŒŠ Ž Œ•Š
That you (pl) cause corruption Bozgunculuk yapmanõz 4 ŒŠ „Œ•Š
Fasõklõk yaparsõnõz, asilik
You disobey defiantly
yaparsõnõz
1 •Š ‡• Š
Explanation, interpretation Tefsir, açõklama Š • ‘•Š
That you (dual) lose heart Cesaretinizi kaybetmeniz (ikil) 1 ’“ ”“
That you (pl) lose heart Cesaretinizi kaybetmeniz 1 ’“ •“
Explanation, detail Tafsil, açõklama ’– ”‘– - ’‘–
That you (pl) shame me Beni mahcup etmeniz 1 ‰— ‹—
Excellence, preference Faziletlilik, lutfetme ’— ”‘—
You do Yaparsõn 1 ’˜ ’• ˜
That you do Yapman 1 ’˜ ’˜
That you (pl) do Yapmanõz 1 ’˜ •˜
You (pl) do Yaparsõnõz 1 ’˜ •˜
That you (pl) do it Onu yapmanõz 1 ’˜ ™ •˜
He inspected Tefti etti 5 Œ‡ ŒŽ‡
You lose, miss Kaybedersiniz 1 Œ‡ „Œ‡
You understand Anlarsõnõz 1 š‡ ‡
To think deeply, ponder Dü ündü, tefekkür etti 5 › ›Ž ˆ - ›Ž
172
You (pl) wonder a arsõnõz 5 š› ›Ž
Ba armanõz, kurtulu a
That you (pl) succeed
ermeniz
4 ‰• ‹•
Ba arõrsõnõz, kurtulu a
You (pl) succeed
erersiniz
4 ‰• ‹•
That you (pl) think me weak
in mind
Beni aklen zayõf görmeniz 2 Œ „Œ
It boils Kaynar 1 ƒ ƒ•
That it returns Dönmesi 1 œ‘ ž•
It flows Dolar, ta ar, akar 1 Ÿ‘ Ÿ‘
You engage in Dalarsõnõz 4 Ÿ‘ —‘
That you protect Koruman 1 ‚„ •
Protection, precaution Korunma ‚„ †‡
You fight Sava õrsõn, sava õr 3 ’‚ ’• †‡
That you (pl) fight Sava manõz 3 ’‚ • †‡
You (pl) fight Sava õrsõnõz 3 ’‚ • †‡
You (pl) fight them Onlarla sava õrsõnõz 3 ’‚ ¡ • †‡
That you (pl) fight them Onlarla sava manõz 3 ’‚ ¢ • †‡
Manner of being conscious of
him
Ondan sakõnõlmasõ ‚„ š †‡
They swore to each other Yeminle tiler 6 Š‚ £¤†‡
He accepted Kabul etti 5 ’¥‚ ’€¥‡
Accept (imp) Kabul et 5 ’¥‚ ’€¥‡
It is accepted Kabul edildi 5 ’¥‚ ’¥•‡
That it is accepted Kabul edilir 1 ’¥‚ ’¥‡
He accepted her Onu kabul etti 5 ’¥‚ † •€¥‡
That you (pl) accept Kabul etmeniz 1 ’¥‚ •¥‡
You kill Öldürürsün 1 ’‚ ’• ‡
That you kill me Beni öldürmen 1 ’‚ ¦•‡
That you (pl) kill Öldürmeniz 1 ’‚ •‡
173
You (pl) kill Öldürürsünüz 1 ’‚ •‡
That you (pl) kill him Onu öldürmeniz 1 ’‚ ™ •‡
That you (pl) kill them Onlarõ öldürmeniz 1 ’‚ ¢ •‡
Killing Katletme ’‚ ”‘ ‡
That you (pl) overpower Kadir olmanõz, elde etmeniz 1 ƒŒ‚ „ƒŒ‡
It preceded Önden geldi 5 §Œ‚ §€Œ‡
That you (pl) send forth Önden göndermeniz 2 §Œ‚ ¨Œ‡
Measure, fate, appraisal Ölçü, kader, takdir ƒŒ‚ • ˆŒ‡ - ˆŒ‡
It becomes cool Aydõnlanõr 1 ƒ‚ €‡
You read Okursun 1 ©‚ ©‡
You read it Onu okursun 1 ©‚ ™© ‡
You approach Yakla õrsõn 1 ª‚ ª‡
That you (dual) approach Yakla manõz (ikil) 1 ª‚ †« ‡
They bring you close Sizi yakla tõrõr 1 ª‚ ›• « ‡
That you (pl) approach Yakla manõz 1 ª‚ «‡
That you (pl) approach me Bana yakla manõz 1 ª‚ «‡
That you (pl) approach it Ona yakla manõz 1 ª‚ †¢ « ‡
That you (pl) approach them
(fm)
Onlara (d ) yakla manõz 1 ª‚ ¬€ ¢ « ‡
It passes Geçer 1 ‚ ‡
That you lend Borç vermen 4 ‚ ‡
It passes them Onlarõ geçer 1 ‚ ‡
That you (pl) lend Borç vermeniz 4 ‚ ‡
That you (pl) do justice Adaletli davranmanõz 4 -Š‚ ®• Š
•‡
That you (pl) swear Yemin etmeniz 4 Š‚ £•Š‡
Shivers Ürperir 1 ˜“‚ … ˜“‡
That you (pl) shorten Kõsaltmanõz 1 –‚ „ –‡
174
That you narrate Anlatman 1 ¯–‚ ¯–‡
You judge, rule cra edersin, hüküm verirsin 1 —‚ —‡
It is cut off Kesilir 2 °®‚ °Ž®‡
It cut off, severed Koptu, ayrõldõ 5 °®‚ ±˜Ž®‡
That you (pl) cut off Koparmanõz, kesmeniz 2 °®‚ ˜²®‡
They cut off, severed Kestiler 5 °®‚ ˜Ž®‡
You (pl) cut Kesersiniz 1 °®‚ ˜®‡
That it falls Dü mesi 1 °‚„ °‡
That you sit Oturman 1 Œ˜‚ Œ˜‡
That you sit Oturman 1 Œ˜‚ Œ˜‡ - Œ˜‡
That you (pl) sit Oturmanõz 1 Œ˜‚ „Œ˜‡
That you (pl) pursue Ardõna dü men 1 ‚ ³‡
That you say Demen 1 ´‚ ’•‡
Turning Çevrilmesi µ•‚ µ¶•‡
Movement Dola ma, gezinme µ•‚ µ¶•‡
They are turned Döndürülür, çevrilir 2 µ•‚ µŽ•‡
Your movement Dola man, hareketin µ•‚ ·¥¶•‡
Their movement Onlarõn dola masõ, gezmesi µ•‚ ¥¶•‡ - ¥¶•‡
You (pl) are turned Döndürülürsünüz, çevrilirsiniz 1 µ•‚ ¥•‡
That you stand, perform Ayakta durman, namaz
prayer kõlman
1 §‚ ‡•
That you (pl) give up hope Ümit kesmeniz 1 -‚ ®• ‡
That you oppress Üzmen, ezmen, küçümsemen 1 ‚ ‡
Righteousness Takva, sakõnma ‚„ ‡
Her righteousness Onun takvasõ ‚„ †¢ ‡
Their righteousness Onlarõn takvasõ ‚„ ¢ ‡•
He invented words Söz uydurdu 5 ´‚ ´€ ‡
175
That you say Demen 1 ´‚ ´ ‡•
You say Dersin, söylersin 1 ´‚ ´• ‡•
Indeed you say Muhakkak dersin, söylersin 1 ´‚ €¬¸ ‡•
He invented that word O sözü uydurdu 5 ´‚ š¸€ ‡
That you (pl) say Demeniz 1 ´‚ ¸• ‡•
You (pl) say Dersiniz, söylersiniz 1 ´‚ ¸• ‡•
That you stand, perform
prayer
Aya a kalkman 1 §‚ § ‡•
That you stand, it stands, Aya a kalkarsõn, kalkar, gelir,
comes olur
1 §‚ § ‡•
That you stand, come Aya a kalkmanõz, olmanõz 1 §‚ ¨ ‡•
Takva, korkma, koruma,
Righteousness
sakõnma
‚„ ¹‡
Mould, shape Biçim, ekil §‚ »º ‡
Righteous Takva sahibi, sakõnan ‚„ †¼‘‡
It protects you (pl) Sizi korur ‚„ ›• ‘‡
That you perform kame etmeniz, icra etmeniz 4 §‚ £‘‡
You become, it becomes Olursun, olur 1 ½ ·
Competition in increase Çokluk, çokluk kuruntusu ½ ¾ ¿•†›
It almost happens Neredeyse olur 1 À½ À†›
He claimed to be great Büyüklendi 5 Á½ ¥€›
That you (pl) magnify Yüceltmeniz 2 Á½ „ ¥›
Magnifying Yüceltme, tekbir Á½ ¥›
You (pl) write Yazarsõnõz 1 µ½ ¥›
That you (pl) write it Onu yazmanõz 1 µ½ ™ ¥›
That you (pl) write it Onu yazmanõz 1 µ½ †¢ ¥ ›
You keep secret Saklarsõn, gizlersin 1 ½ ›
That you (pl) keep secret Saklamanõz 1 ½ £›
You (pl) keep secret Saklarsõnõz 1 ½ £›
176
You (pl) keep it secret Onu saklarsõnõz 1 ½ š¡ £ ›
You lie, she lies Yalan söylersin, söyler 1 ªÂ½ ªÂ›
You deny, she denies Yalanlarsõn, yalanlar 2 ªÂ½ ª²Â›
You deny (dual) Yalanlarsõnõz (ikil) 2 ªÂ½ †«²Â›
That you (pl) deny Yalanlamanõz 2 ªÂ½ «²Â›
You (pl) lie Yalan söylersiniz 1 ªÂ½ «Â›
You (pl) deny Yalanlarsõnõz 2 ªÂ½ «²Â›
Denial Yalanlama ªÂ½ µ
º ˆÂ›
You (pl) honor, offer kram edersiniz 4 §½ ¨›
You compel, force Zorlaman 4 ™½ ™›
You (pl) compel, force Zorlamanõz 4 ™½ ¢›
That you (pl) dislike Ho lanmamanõz 1 ™½ ¢›
You earn, she earns Kazanõrsõn 1 µŠ½ µ•Š›
You (pl) earn Kazanõrsõnõz 1 µŠ½ ¥•Š›
You disbelieve nkar edersin 1 ½ •›
That you disbelieve nkar etmen 1 ½ •›
That you (pl)disbelieve nkar etmeniz 1 ½ „ •›
You (pl) disbelieve nkar edersiniz 1 ½ „ •›
That you disbelieve me Beni inkar etmeniz 1 ½ „ •›
It is burdened Yüklenir, teklif edilir 2 ³•½ ³Ž•›
Speaks Konu ur 5 •½ •Ž›
That you speak Senin konu man 2 •½ •²›
You speak, they speak Konu ursun, konu ur 2 •½ •²›
They speak to us Bize konu ur 2 •½ † £²•›
It speaks to them Onlara konu ur 2 •½ £²•›
That you (pl) speak to me Bana konu ursunuz 2 •½ £²•›
177
Speaking Konu ma •½ †£‘•›
That you (pl) complete Tamamlamanõz 4 ’£½ •£›
That you be, become; it
becomes
Olman, olmasõ 1 ½ ¬•›
Hides, conceals Gizler 4 ¬½ ¬… ›
You hoard Biriktirirsiniz 1
It is branded Da lanõr 1
That you be, become Olman 1
You be, become Olursun 1
That you (dual) be, become Olmanõz (ikil) 1
Indeed you be, become Mutlaka olman 1
That you (pl) be, become Olmanõz 1
You(pl) be, become Olursunuz 1
It is branded Da lanõr 1
To recite, read, follow Okudu, takip etti 1 -

Meeting Bulu ma
It followed it Onu izledi 1 €

Its recitation, reading Onun okumasõ ‚• • €•
That they stay, remain Kalmalarõ, durmalarõ 5 ƒ„ …„
That you (pl) mix Karõ tõrmanõz 1 †„ ‡„
You (pl) mix Karõ tõrõrsõnõz 1 †„ ‡„
You (pl) wear it Onu giyersiniz 1 †„ ˆ ‡„
They delight Ho lanõr, lezzet alõr 1 ‰Š Š‹
Blazing Alev saçar Œ •ŽŒ
That you turn us away Bizi çevirmen 1 •• •
It scorches, burns Yakar 1 ‘• ‘•
Towards Taraf “’ •
178
He received them Onlarõ aldõ 5 ” Ž
It swallows Yutar 1 • •
That it swallows Yutmasõ 1 • •
That you (pl) throw, give Atmanõz, vermeniz 1 -
You (pl) throw, give Atarsõnõz, verirsiniz 1
You (pl) receive them Onu alõrsõnõz 5 ‚ Ž

That you (pl) meet it Onunla kar õla manõz 1 –
He received Aldõ 5 •Ž
You are given Sana verildi 5 •Ž
It is thrown, given Atõlõr 1 •
That you throw, give Senin atman 1 •
That, those u, o (d ), unlar, onlar —•
That for you te sizin için ” •
That for you (dual) te siz ikiniz için ˜ •
That you (pl) blame Ayõplamanõz 1 ™ ˜•
He put him down Alnõ üzerine yatõrdõ 1 š ‚Ž
That it diverts you (pl) Sizi alõkoymasõ 4 › ” ˆ
You become distracted from it Ondan gafil olursun 1 › •ˆ
It diverts them Onlarõ oyalar, alõkoyar 4 › ”ˆœˆ
That you (pl) distort Sapmanõz, e ip bükmeniz 1
I read it, recited it Onu okudum 1 ‚

That you (pl) blame me Beni kõnamanõz 1 • ž
That you (pl) distort Sapmanõz, e ip bükmeniz 1
You (pl) cast a glance Dönüp bakarsõnõz 1 -

It was read Okundu 1 •œ•
It relaxes, softens Yumu ar 1 Ÿ Ÿ•
179
Tamam oldu, bitti, yerine
To become complete
geldi
1 ” ¡”• - ”
Statues, symbols Heykeller, semboller š…ž š¢ œ•£ ˜
That you dispute Tartõ man 3 ¤ž ¥˜
They argued Tartõ tõlar 1 ¤ž ¥˜
You argued about it Onun hakkõnda tartõ õrsõnõz 3 ¤ž ‚ ¥˜
You doubt üphe edersin 1 ¤ž ¥˜
Completely Tamamen, tamamlamak için ” ¦ž ˜
That it dies Ölmesi 1 §ž •˜
It became complete Tamam oldu 1 ” •˜
That you (pl) doubt üphe edersiniz 8 ¤ž Ž¤˜
You (pl) doubt üphe edersiniz 8 ¤ž ¤˜
Benefited Faydalandõ 5 ¨ž ¨˜
Benefit (imp) Faydalanmasõ 5 ¨ž ¨˜
Benefit (imp, pl) Faydalanõn 5 ¨ž ©˜
You (pl) benefit Faydalandõrõlõrsõnõz 5 ¨ž ©˜
He appeared Göründü, temessül etti š…ž šŽ…˜
That you extend Gözünü dikmem 1 ª«ž Ž «˜
You help me Bana yardõm edersiniz 4 ª«ž ¡«˜•
It passes Geçer 1 ¥¤ž ¤¡ ˜
You (pl) boast Böbürlenirsiniz 1 ¬¤ž -¤˜
You (pl) pass Geçersiniz 1 ¥¤ž ¤¡ ˜
It touches Dokunur 1 †‡ž †˜
That it touches you (pl) Size dokunmasõ 1 †‡ž ” ‡‡˜
That it touches him Ona dokunmasõ 1 †‡ž ‚‡‡˜
You retain, hold Tutarsõn 4 —‡ž —®‡˜
That it touches you (pl) Size dokunmasõ 1 †‡ž ” ‡˜
180
That you (pl) retain, hold Tutmanõz 4 —‡ž ‡
®˜
That you (pl) retain them (fm) Onlarõ tutmanõz 4 —‡ž ‡
®˜
That it touches us Bize dokunmasõ 1 †‡ž ‡˜
You (pl) reach evening Ak am edersiniz, gecelersiniz 4 ‡ž ‡˜
That it touches her Ona dokunmanõz 1 †‡ž ‡
¡˜
That you (pl) touches them
(fm)
Onlara (d ) dokunmanõz 1 †‡ž ‡
¡˜
That you walk Yürümen 1 ¯ž °˜
You (pl) walk Yürürsünüz 1 ¯ž ¯˜
You walk Yürürsün 1 ¯ž ¯
•˜
You plan, plot Tuzak kurarsõnõz 1 ¤ ž ¤ ˜
That you possess, have
power
Malik olman 1 —ž —•˜
You possess, they possess Malik olursun, malik olur (d ) 1 —ž —•˜
You possess them Onlara malik olursun 1 —ž ”ˆ •˜
You possess (pl) Malik olursunuz 1 —ž •˜
It is dictated Yazdõrõlõr 4 ž •˜
That you (pl) remind favors Ba a kakmanõz 1 ž ¡˜
To wish Temenni etti, istedi 5 ±ž •²³˜ - •²³˜
They forbid them Onlarõ men eder 1 ¨ž ”ˆ© ˜
That you remind favors Ba a kakman 1 ž ˜
That you remind it Onu ba a kakman 1 ž ˆ¡˜
They wished Temenni ettiler, istediler 5 ±ž ˜ - ˜
Wish (imp, pl) Temenni edin 5 ±ž ˜
That you (pl) remind favors Ba a kakmanõz 1 ž ¡˜
You (pl) wish Temenni edersiniz, istersiniz 5 ±ž ˜
You emit Dökersiniz 4 ±ž ˜
He wished Temenni etti 5 ±ž •˜
181
It is emitted Döküldü, atõldõ 4 ±ž •˜
Furnishing Dö eyi «ˆž ¦«œˆ˜
That you die Ölmen 1 §ž §˜
You die Ölürsün, ölür 1 §ž §˜
Indeed you (pl) die Mutlaka ölmeniz 1 §ž ˜
You (pl) die Ölürsünüz 1 §ž ˜
It shakes Çalkalanõr 1 ¥ž ¥˜
It shakes Çalkalamasõ, sarsmasõ 1 «œž «œ•˜
It bursts Çatlar 5 œž œ˜
That you (pl) incline Meyletmeniz 1 šœž œ•˜
That you (pl) call each other Birbirini ça õrmanõz 6 „ ´
Hold secret council (imp, pl) Fõsõlda õn, gizli konu un 6 µ ¶
You (pl) held secret council Fõsõlda tõnõz, gizli konu tunuz 6 µ ” œ¶
Calling Ça õrõ ma « ª•
They called each other Birbirine seslendiler 6 « ª - ª
You (pl) disputed Çeki tiniz 6 · ” ¸¹
That you (pl) dispute Çeki meniz 6 · ¸¹
You (pl) help each other Yardõmla õrsõnõz 6 ¤º ¤»
You reach Eri ir, eri irsin 1 šœ ¼
You reach it Ona eri irsin 1 šœ ‚
That you (pl) reach Eri meniz 1 šœ
Receiving Uzanma, eri me, elde etme
You (pl) are informed Haber verilirsiniz 2
Surely you inform Muhakkak haber verirsin 2

Muhakkak onlara haber
Surely you inform them 2
verirsin
You inform them Onlara haber verirsin 2
182
You (pl) inform Haber verirsiniz 2
You (pl) inform him Onu haber verirsiniz 2
It grows Biter, yeti ir, çõkar 1
It makes grow Bitirir, çõkarõr 4
That you (pl) make grow Bitirmeniz 4
You (pl) spread Yayõlõrsõnõz 8

Yardõmla manõz, ba armanõz
You (dual) help each other
(ikil)
8 € €
That you cease, stop Son vermen, vazgeçmen 8 •‚
That you (pl) cease, stop Son vermeniz 8 •‚
It saves you Sizi kurtarõr 4 ƒ „…†
You (pl) carve Yontarsõnõz 1 ‡ ˆ
That you warn, admonish Uyarman 4 ‰Š ‰Š
You warn, admonish Uyarõrsõn, korkutursun 4 ‰Š ‰Š
That you warn them Onlarõ uyarman 4 ‰Š ‹‰Š
You take away Çekip alõrsõn 1 Œ• Œ•
That it is revealed, sent down ndirilmesi 5 Ž• Ž•
You reveal, send down ndirmen 4 Ž• Ž•
They descend, come down ner 5 Ž• Ž• = Ž•
They brought down ndirdiler 5 Ž• ••
Revelation, sending down ndirme Ž• •
” ’“ - ‘• ’•
That you forget Unutman 1 •– —
That you (pl) forget Unutmanõz 1 •– ˜–
You (pl) forget Unutursunuz 1 •– –
You forget Unutursun 1 •– ™–
You are forgotten Unutulursun 1 •– ™–
It splits, cracks Yarõlõr 7 š›œ š•
183
You help Yardõm edersin 1 € €
You are helped Yardõm olunursun 1 € €
That you (pl) help Yardõm etmeniz 1 € ˜ €
You are (pl) helped Yardõm olunursunuz 1 € €
That you (pl) help him Ona yardõm etmeniz 1 € ž €
You speak Konu ursunuz 1 šŸ ›Ÿ
You (pl) look Bakarsõnõz 1
That you (pl) give me respite Bana mühlet vermeniz 4
You blow, breathe Üflersin 1 ¡¢ ¡¢

That it runs out, finishes Tükenmesi 1 £¢ £¢
That you (pl) go beyond Geçip gitmeniz 1 Š¢ Š¢
You (pl) go beyond Geçip gidersiniz 1 Š¢ Š¢
That you (pl) go forth (to fight) Sefere çõkmanõz 1 ¢ ˜ ¢
To breathe Nefes aldõ 5 —¢ —¢ ’ - —¢
It benefits Fayda verir 1 ¤¢ ¤¢
That it benefits you (pl) Size fayda vermesi 1 ¤¢ „¥¢
That it benefits him Ona fayda vermesi 1 ¤¢ ¥¢
It benefits them Ona fayda verir 1 ¤¢ ¥¢
It benefits them Onlara fayda verir 1 ¤¢ ¥¢
You spend nfak edersin, harcarsõn 4 š¢ š¢
That you (pl) spend nfak etmeniz 4 š¢ ˜ ›¢
You (pl) spend nfak edersiniz 4 š¢ ›¢
You save Kurtarõrsõn 4 Š› Š›
You make deficient Eksik tutarsõn, eksiltirsin 1 ¦› ¦›
That you (pl) deficient Eksiltmeniz 1 ¦› ˜ €›
You break your promise Bozarsõn 1 §› §›
184
You (pl) break your promise Bozmanõz 1 §› ˜ ¨›
You turn Dönersin 7 ©ª« ©ª›
That you (pl) turn Dönmeniz 7 ©ª« ª›
You resent, take revenge ntikam alõrsõn, kõzarsõn 1 › ›
You (pl) resent, take revenge ntikam alõrsõnõz, kõzarsõnõz 1 › ¬›
That you marry Nikah etmen 1 -„ -„
You marry Nikah edersin 1 -„ -„
That you (pl) marry Nikah etmeniz 4 -„ ˆ„
That you marry them (fm) Onlarõ (d ) nikah etmeniz 1 -„ ‹ ˆ„
You deny nkar edersin 4 „ „
You (pl) deny nkar edersiniz 4 „ „
You (pl) turn back Dönersiniz 1 ¦„ €„
Punishment Ceza, bastõrma ‘„ •
” …„
You forbid us Bizi yasaklarsõn 1 •‚
That you repel Azarlaman 1 ‚
That you repel them (dual) O ikisini azarlaman 1 ‚ ¬‹
You (pl) forbid Yasaklarsõnõz 1 •‚
You are forbidden Yasaklanõrsõnõz 1 •‚
It forbids, keeps away Yasaklar, alõkoyar (d ) 1 •‚ ™
Burdens A õr gelir 1 ® °̄
Oven Tandõr ‰ ‰•
That you (dual) slacken Gev emeniz (ikil) 1 ± …
That you immigrate Hicret etmeniz 3 †‹ ˜ ²
That you (pl) become guided Hidayet bulmanõz 8 ³£‹ £
You (pl) become guided Hidayet bulursunuz 8 ³£‹ £
She recognizes Tanõr (d ) 8 ³£‹ ³£
185
It stirs, moves Titrer, hareket eder (d ) 8 ´•‹ ••
Rise from sleep for prayer
(imp)
Teheccüde kalk 5 £†‹ £†
You (pl) speak evil Saçmalarsõnõz 1 †‹ †
That you (pl) guide Hidayet etmeniz 1 ³£‹ ˜£
You guide Hidayet edersin 1 ³£‹ ³£
You destroy Helak edersin 4 µª‹ µª
Destruction Tehlike µª‹ ¶„ª
You destroy us Bizi helak edersin 4 µª‹ „ª
That you (pl) weaken Gev emeniz 1 ‹
Desires Ho lanõr, ister 1 ³‹ ·
Inclines Meyleder 1 ³‹ ³
He who accepts repentance Çok tevbe eden, tevbeleri çok
much kabul eden
¸ »º - ¸
¹
Those who repent much Tevbe edenler ¸ ¼»
It became hidden Gizlendi 6 ³‰ ½‰
They advised each other Birbirine tavsiye ettiler 6 •¾ ¾
You made appointment Vaadle tiniz, sözle tiniz 6 £¿ £¿
That you make promises to
them (fm)
Onlarla (d ) sözle meniz 3 £¿ ‹ £¿
Repentance Tevbe ¸ ¸
Repentance Tevbe ¸ ¶” »
Their repentance Onlarõn tevbeleri ¸ »
Repent, turn (imp, pl) Tevbe edin 1 ¸ »
That you feel scared Korkman 1 ‘² ‘˜ ²
He turned towards Yöneldi 5 ² ²
Likes, wants ster, sever (d ) 1 ÀÀ •À
You (pl) like, want stersiniz 1 ÀÀ À•
Torah Tevrat Á‰
186
You (pl) ignite, kindle Tutu turursunuz, çakarsõnõz 4 ³‰ ‰
She whispers Fõsõldar, vesvese verir (d ) 1 ÂÃ ÂÃ
You (pl) make a will Vasiyet edersiniz 4 •¾ ¾
Will, recommendation Tavsiye •¾ ¶” …¾
You (pl) are promised Vaad olunursunuz 1 £¿ £¿
You (pl) threaten Tehdit edersiniz 4 £¿ £¿
You (pl) are given advice Size ö üt verilir 1 Ä¿ ¿
They make them die Onlarõ öldürürler 5 Å ‹Æ
It made him die Onu öldürdü 5 Å Æ
They made them die Onlarõ öldürdü 5 Å Æ
Make us die Bizi öldür 5 Å Æ
Make me die Beni öldür 5 Å •Æ
You are paid in full Tam olarak ödenir 2 Å Æ
It is paid in full fa edilir, ödenir 2 Å ™Æ
To make die Öldürdü, tamamõnõ aldõ 5 Å ™Æ ’ - ™Æ
You made me die Beni öldürdün 5 Å • …Æ
Reconciliation, success Ara bulmak, uyum, ba arõ šÆ ›” …Æ
My success Ba arõm šÆ •›…Æ
You (pl) kindle Yakarsõnõz, tutu turursunuz 4 £« £«
That you (pl) respect him Ona saygõ göstermeniz 2 « ž Ç«
You (pl) believe firmly Kesin inanõrsõnõz 4 ›’ «
Put your trust (imp) Tevekkül et 5 ‘È ‘˜ È
To put trust Vekil etti, tevekkül etti 5 ‘È ‘È ’ - ‘È
I put my trust Tevekkül ettim 5 ‘È ª̃È
We put our trust Tevekkül ettik 5 ‘È ª̃È
Put your trust (imp, pl) Tevekkül edin 5 ‘È ªÈ
187
Their confirmation Onlarõn te’kidi, peki tirilmesi £È ‹£…È
Turn away (imp) Dön 5 É Ž
He befriends him Ona dost olur 5 É žÊ
You cause to enter Sokarsõn 4 Ë Ì•
They turned away Yüz çevirdiler, döndüler 5 É •
That you (pl) turn away Dönmeniz 2 É Í•
You (pl) turn away Dönersiniz 2 É Í•
That you (pl) befriend them Onlarõ dost edinmeniz 5 É ‹•
That you (pl) turn your back
to them
Onlara arkanõzõ dönmeniz 2 É ‹ Í•
To turn, to befriend Yüz çevirdi, dost edindi 5 É ™• ’ - ™•
You (pl) turned away Yüz çevirdiniz 5 É …•
That you (pl) despair Ümit kesmeniz 1 Â’ –…
It became easy Kolay geldi 5 –’ –…
That you (pl) intend Kasdetmeniz 5 Î ¬¬…
Do (imp, pl) tayammum Teyemmüm edin 5 Î ¬¬…
Fig ncir ¼ ¼
¹
188
To come back, return Geri döndü 1 -
Fixed Sabit 2
That which pierces Delici
Third Üçüncü -
Eighth Sekizinci
The eighth of them Onlarõn sekizincisi
Second kinci € •‚
Twisting E ip büken € •‚
Dweller Ya ayan, bulunan ƒ „…
Groups Birlikler
Make firm (imp) Sabit kõl 1
To be firm Sebat etti 1 -

To make firm Sabit kõldõ, sa lamla tõrdõ 1 -
We made you firm Seni sabit kõldõk 1
Make firm (imp, pl) Sabitle tirin 1
To perish Yok oldu 1 -

To make lag behind Durdurdu, geri bõraktõ 1 -
He made them lag behind Onlarõ geri bõraktõ 1
Its firmness Onun sabitli i
Perishing Yok olu €

To rain abundantly Döküldü, çok ya mur ya dõ 1 •‚ •ƒ - •
Abundant rain Bol ya õ •‚ …„ ‚
To blame, reproach Suçladõ, azarladõ 2 † † -†
Soil, earth Toprak, yer ‡ ˆ
Serpent, snake Yõlan ‰Š Œ‹ Š
189
Weight A õrlõk •Ž •Ž -•Ž
To pierce Deldi 1 ‰Ž ‰Ž - ‰Ž
To find, catch Buldu, yakaladõ 1 ‘Ž ‘Ž - ‘Ž
You (pl) found them Onlarõ yakaladõnõz 1 ‘Ž ’ “ ”Ž
They are found Bulundular, yakalandõlar 1 ‘Ž ”Ž
To become heavy A õr geldi 1 •Ž •Ž - •Ž
Two groups (humans and
jinns)
ki sõnõf (cinler ve insanlar) •Ž Œ–Ž - Œ •Ž
It became heavy A õr geldi (d ) 1 •Ž •Ž
Heavy A õr •Ž –˜Ž - •—˜Ž
Three Üçer ™• š•
Three Üç ™• ›‹ – -›‹ –
Thirty Otuz ™• œ– - Œ •
A company Bir topluluk •• ›‹ •
One third Üçte bir ™• ™•
Two thirds Üçte iki ™• Œ• - •
Two thirds of it Onun üçte biri ™• ž•
Two thirds Üçte iki ™• Ÿ— •
There, where Orada, nerede
Then, after that, later Sonra
Eight Sekiz ¡ ‹›˜—¢ “ - Ÿ—¢ “

Eighty Seksen ¡ œ—¢ “
Fruit, produce Meyve £ “ - “
Fruits Meyveler “
Fruits Meyveler ¤£ “
Its fruits Onun meyveleri ¥— “
One eighth Sekizde bir ¡ ¡“
190
Price, cost Fiyat, de er, paha ¡ “ - ¡¦ “
People of Thamud Semud kavmi § “ -§ “ -§ “
To fold up Katlandõ, saklandõ 1 ¨ Ÿ— - Ÿ©
Reward Ödül, mükafat † ª„ - †
To live, settle Ya adõ, sakin oldu ‡ ‡— - ‡©
Been rewarded Kar õlõ õ verildi 2 † †
Clothes Elbise † †˜ -†
To reward Mükafat verdi 2 † † -†
Clothes (pl) Elbiseler † ª„ ˜ - † ˜
My clothes (pl) Elbiselerin † «ª ˜
Your (pl) clothes (pl) Elbiseleriniz † ¬ª ˜
Their clothes (pl) Onlarõn elbiseleri † ª˜
Their (fm) clothes (pl) Onlarõn (d ) elbiseleri † ¡ ª˜
Previously married women Dullar ‰˜ £ ˜
191
You came Geldin 1
I came Geldim 1
You (fm) came Geldin (d ) 1
I came to you Sana geldim 1
I came to you (pl) Size geldim 1
I brought to you (pl) Size getirdim 1
You (pl) came Geldiniz 1
You (pl) came to us Bize geldiniz 1
You came to us Bize geldin 1
You came to them Onlara geldin 1
To cry for help Feryat etti 1 -

We came Geldik 1
We came to you Sana geldik 1
We came to you (pl) Size geldik 1
We came to them Onlara geldik 1
To come Geldi 1 •‚ ƒ - •€
He brought Getirdi 1 „… •€
She came Geldi (d ) 1 †€•
She came to you Sana geldi (d ) 1 ‡€•
She came to you (pl) Size geldi (d ) 1 ‡€•
She came to us Bize geldi (d ) 1 ‡€•
She came to him Ona geldi (d ) 1 ˆ‡€•
She came to her, to them Ona (d ) geldi, onlara geldi 1 ‡€•
She came to them Onlara geldi 1 ‡€•
That which deviates Sapan yol ‰Š
192
He came to you Sana geldi 1 •€
He came to you (pl) Size geldi 1 •€
He came to us Bize geldi 1 •€
He came to me Bana geldi 1 ƒ •€
He came to him Ona geldi 1 ‹€•
He came to her Ona (d ) geldi 1 •€
He came to them Onlara geldi 1 •€
They came Geldiler 1 •ŒŽ - Œ‚•
They came to you Sana geldiler 1 Œ‚•
They came to you (pl) Size geldiler 1 Œ‚•
They came to her, to them Ona (onlara) geldiler 1 Œ‚•
They came to them Onlara geldiler 1 Œ‚•
To carve, cut Yonttu 1 -
They carved Yonttular •…
Fallen on face Yüzüstü olanlar • •‘
To bend on knees Diz çöktü 1 • • - ’‘
Bent on knees Diz çökmü • ”“ ‘
Argue, dispute (imp) Mücadele et, tartõ 3 •– •—
To argue, dispute Mücadele etti, tartõ tõ 3 •– •— - •—
You (pl) argued, disputed Tartõ tõnõz, mücadele ettiniz 3 •– ˜—
You argued with us Bizimle tartõ tõn 3 •– ˜—
Dispute with them (imp) Onlarla mücadele et 3 •– ˜—
They disputed Tartõ tõlar, mücadele ettiler 3 •– • ˜—
They disputed with you Seninle tartõ tõlar 3 •– ˜—
Neighbor Kom u, yakõn ‰
Those which flow Akanlar ™ †
193
That which flows Akan ™ š”
That which gives Veren ™› •œ
To enter Girdi, ara tõrdõ 1 ž ž -ž
They entered Girdiler, sokuldular 1 ž •Ÿ
To become hungry Acõktõ 1 -
That which makes, will make Yapan, koyan, kõlan ¡¢ ¡š £
That which makes you, will
make you
Seni öyle yapan, yapacak ¡¢ ¤£
Those who make, will make Yapanlar ¡¢ ¥ ¤£
Those who make it will make
it
Onu yapanlar ¡¢ ‹ ¤£
Goliath Calut †˜
Firmly fixed Donmu , sabit –¦ §“ –¨
That which collects, will
collect
Toplayan ©¦ ©‰ ¨
Jinns, unseen creatures Cinler ª ¥«
Side Yan, taraf ¬ ¬
œ -¬
‰
His side Yanõ, yan tarafõ ¬ ˆ-
Strive, struggle (imp) Mücadele et, cihat et 3 – –
To strive, struggle Cihat etti, mücadele etti 3 – – -–
They (dual) struggled with
you
Seninle mücadele etti (ikil) 3 – •–
Strive, struggle (imp) with
them
Onlarla mücadele et 3 – –
They strove Cihat ettiler 3 – •Œ–
Strive, struggle (imp, pl) Cihat edin 3 – •Œ–
Ignorant Cahil ¡ ¡
Ignorants Cahiller ¡ •¤ -¥ ¤
Ignorance Cahiliye ¡ ”®¤
Ignorants Cahiller ¡ •¤
To become a neighbor Kom u oldu 3 Œ - Œ
194
He crossed Geçti 3 • •Œ
They (dual) crossed Geçtiler (ikil) 3 • ••Œ
We crossed Geçtik 3 • •Œ
He crossed it Onu geçti 3 • ‹•Œ
Well, cistern Kuyu ¬- ¬
¯
Very powerful Çok güçlü, Cebbâr ° -®
Oppressors Zorbalar ° ª ®-
Mountains Da lar ¡- •š -
Foreheads Alõnlar ˆ- ‹-
Their foreheads Onlarõn alõnlarõ ˆ- -
Idol, false god Put - -
Gabriel Cebrail ¡ -
Mountain Da ¡- š• - - ¡-
Generation Nesil, ku ak ¡- ²
±-
Generation Nesil ¡- ”³¤-
Forehead Alõn, akak ´ ª-
Kneeled down Diz çökmü • “µ•
To deny, reject nkar etti 1 –¶ –¶ - –¶
They denied, rejected nkâr ettiler 1 –¶ •Œ–¶
Hell Cehennem ¶ · ¶ -‰ ¶
Greatness, majesty an —– –¸
Wall Duvar – •· •– - •–
Dispute Tartõ ma •– ••–
Our dispute Tartõ mamõz •– ˜•–
Tracts, streams Yollar, dereler —– ‰—–
Walls Duvarlar – œ–
195
Tartõ ma, tartõ ma
Regarding dispute
bakõmõndan
•– ¹“ –
New Yeni —– •·– – - –º –
In fragments, pieces Paramparça »¼ •“»•¼
Tree trunk A aç gövdesi ¼ ¼
Ember Kor Œ¼ §º Œ¼
Branches Dallar ¼ Œ¼
To pull Çekti 1 ¸ -®
Locust Çekirge — —‰ •
To commit ledi, yaptõ 1 ½ ½ -½
You (pl) committed lediniz, kazandõnõz ½ ¾
Dry, barren Kuru • •“• - ‰•
Cliff Uçurum ¿ ¿
º
He committed a crime Suç i ledi À À
No doubt üphe yok À ( ) À
Injuries, wounds Yaralamalar
To flow Aktõ 1 -
They (pl, fm) flow Akarlar (d ) 1
Piece, part, portion Parça, kõsõm -

Reward, recompense Kar õlõk, ceza, mükafat
Rewards, recompenses Kar õlõklar
Your rewards Kar õlõklarõnõz
His rewards Onun kar õlõklarõ
Their rewards Onlarõn kar õlõklarõ
He rewarded them Onlara kar õlõklarõnõ verdi 1
To act impatiently Sõzlandõ, sabõrsõzlandõ 1 -

We acted impatiently Sõzlandõk 1
196
Impatiently Sõzlanarak
To reward, recompense Kar õlõ õnõ verdi, kurtardõ 1 -

I rewarded Kar õlõ õnõ verdim 1 €
Tax, tribute Cizye, vergi ‚•
I rewarded them Onlara kar õlõ õnõ verdim 1 ƒ„
We rewarded Kar õlõ õnõ verdik 1
We rewarded them Onlara kar õlõ õnõ verdik 1
Body Ceset …† ‡…†

Gizli hallerini ara tõrdõ,
To spy, investigate privacies
casusluk yaptõ
2 ˆ† ˆ‰†
Object, body Cisim † Š†
It was done, made Yapõldõ 1 ‹Œ ‹• Œ•
To do, make, create, put Yaptõ, koydu, yarattõ, kõldõ 1 ‹Œ ‹Œ - ‹• Œ
They (dual) did, made Yaptõlar (ikil) 1 ‹Œ Ž
•Œ
She did, made Yaptõ (d ) 1 ‹Œ €••Œ
I did, made Yaptõm 1 ‹Œ €••Œ
You (pl) did Yaptõnõz 1 ‹Œ „••Œ
She did it, made it Onu yaptõ (d ) 1 ‹Œ ‘„••Œ
He made you Sizi yaptõ 1 ‹Œ ’••Œ
We did, made Yaptõk 1 ‹Œ •Œ
We made you Seni yaptõk 1 ‹Œ “ •Œ
We made you (pl) Sizi yaptõk 1 ‹Œ •Œ
We made him Onu yaptõk 1 ‹Œ •Œ
We made her, them Onu (d ), (onlarõ) yaptõk 1 ‹Œ •Œ
We made them Onlarõ yaptõk 1 ‹Œ •Œ
We made them (fm) Onlarõ (d ) yaptõk 1 ‹Œ ‰ •Œ
He made me Beni yaptõ 1 ‹Œ ” •Œ
197
He made him Onu yaptõ 1 ‹Œ ‘••Œ
He made her, them Onu (d ), (onlarõ) yaptõ 1 ‹Œ ƒ••Œ
He made them Onlarõ yaptõ 1 ‹Œ ƒ••Œ
They did, made Yaptõlar 1 ‹Œ ••Œ
Foam, scum Köpük –— —•
Bowls Le enler, çanaklar — ™˜ —•
He displayed Açõ a çõkardõ, parladõ 2 •• •š
Exile Sürgün •• ›Ž
•
Their (fm) outer garments Örtüleri (d ) œ• ‰ ƒ•žŸ •
Majesty Celal, yücelik ‹• Ž
He displayed it Onu açtõ 2 •• Ž
š
Skin Deri …• ¡•• - …••
Lash De nek …• ¢‡ …••
To sit Oturdu 1 ˆ• ˆ•• - ˆ••
Skins Deriler …• ¡Š ••
Your (pl) skins Derileriniz …• ¡••
Their skins Onlarõn derileri …• ¡••
To make apparent Açtõ, açõ a çõkardõ 2 •• £¤• - ”š•
Much, abundant Çok ¥ §¦
Beauty Güzellik ‹¥ ¨ §
Camels Develer ‹¥ ‚¨ ©• § - €
Š ©• §
To run wild Kaçtõ, ko tu 1 ª¥ ª§ - ª§
It was gathered Toplandõ 1 «¥ «•§
Group Topluluk «¥ «§ - «§
To collect, gather, get
together
Topladõ 1 «¥ «§ - «§
Together Toplu olarak «¥ ‡Œ§
198
Two groups ki topluluk «¥ ™• Œ§
Friday Cuma «¥ ‚• Œ§
Your group Toplulu unuz, çoklu unuz «¥ ’Œ§
We brought you (pl) together Sizi topladõk 1 «¥ Œ§
We brought them together Onlarõ topladõk 1 «¥ Œ§
Its collection Onun toplanmasõ «¥ ‘Œ§
He brought them together Onlarõ topladõ 1 «¥ ƒŒ§
Their collection Onlarõn toplanmasõ «¥ ƒ•Œ§
They gathered Toplandõlar 1 «¥ ••Œ§
Camel Deve ‹¥ ‹¨ §
Together, all at once Topluca ‹¥ ‚‡ •§
Hepsi, herkes, tamamõ,
All, together
topluca
«¥ Œž•§ - «Š ž•§
Beautiful, pretty Güzel ‹¥ Ž
‡ ž•§ - ¨‹ž•§
Jinn Cin ¬
To hide, cover Örttü, gizledi 1 ¬ -‰
Gardens Bahçeler, cennetler Š- ‰
Their gardens Onlarõn bahçeleri ƒ•® ‰
Wing Kanat ª Š
Sin Günah ª Š
Your wing Kanadõn ª ¯•° - ¯°
His two wings ki kanadõ ª ‘• ž°
Side Yan œ œ
Š
Far Uzak œ œ
Š
To remove from Çõkardõ 2 œ œ± - œ‰
Close Yakõn œ ²Ÿ œ
Unclean Cünüp œ ‡•
199
On his side Yanõ üzerinde œ ‘• •
Paradise Cennet ‚‰ ©••
Garden Bahçe, cennet ‚¨ ‰
Shield, shelter Kalkan, sõ õnak ‚‡ ‰
Jinns Cinler ‚¨ ‰
Insanity Cinnet, delilik ‚¨ ‰
Two gardens ki cennet ž„‰ - ™• „‰
Your garden Senin bahçen ¯•„‰ - ¯„‰
His garden Onun bahçesi ‘„‰
My garden, my paradise Benim bahçem, cennetim £•„‰
Two gardens ki cennet ž„‰
Their two gardens Onlarõn bahçeleri (ikil) ƒž„‰
To incline, approach Yana tõ, meyletti 1 ª ª -ª
They inclined, approached Yana tõlar 1 ª •³
Army Ordu … …˜ - … - …Š
Our army Ordumuz … ´…
Unjustly Adaletsizlikle µ ‡—
Sides Yanlar œ ¶•
Your (pl) sides Yanlarõnõz œ ’Ÿ•
Her (their) sides Onun (onlarõn) yanlarõ œ ƒŸ•
Their sides Onlarõn yanlarõ œ ƒŸ• - ƒŸ•
Armies, troops Ordular … ¡Š •
His armies, troops Onun ordularõ … • ¡• • - ¡• - ¡•
Their (dual) armies, troops O ikisinin ordularõ … § ¡•
Fruit Meyve · ”
Ripe Olgun · ž¦
200
Struggle Cihad, mücadele …ƒ ‡¡ ƒ
His struggle Onun cihadõ …ƒ • ¡• ƒ
Openly, plainly, publicly Açõkça ƒ ‡¸ ƒ
Their provisions Onlarõn malzemeleri ƒ •¹ƒ
Ignorance Cehalet, cahillik ‹ƒ ‚˜ ©• ƒ
Effort, labor Güç, gayret …ƒ …ƒ
Their effort Güçleri …ƒ …ƒ
Open, plain, public Açõktan, açõkça, açõk ƒ ƒ
To make openly, make public, Açõ a vurdu, yüksek sesle
speak loudly konu tu
1 ƒ ƒ - ƒ
Openly, plainly, publicly Açõktan, açõkça, açõk ƒ ¢‡ ƒ - ƒ
Your open issues, what you
openly
Açõ õnõz, açõ a vurdu unuz ƒ ƒ
To furnish, provide Teçhiz etti, donattõ 2 ƒ ±ƒ - ƒ‰
He furnished them Onlarõ donattõ 2 ƒ ƒ‰
To be ignorant Cahil oldu 1 ‹ƒ ‹ƒ - ‹• ƒ
Hell Cehennem ‰ƒ
Very ignorant Çok cahil ‹ƒ ‡ •ƒ
Air, atmosphere Hava, uzay • •±
Answer, response Cevap ¶• ¶•
Ponds, cisterns Havuzlar, sarnõçlar ¶• ¶•
Those which flow, run Akanlar ¸•
Hunting animals Avcõ hayvanlar Š ¸•
Mount Judi Cudi da õ ± ¡• •
Hunger Açlõk • º•
His interior Onun karnõ, ortasõ »• ‘• ¼••
It was brought Getirildi 1 –ž ›£
Horses Atlar ¡• ¡ž
201
Bosom Sine, koyun œž œ
Š ž
Your bosom Koynun, sinen œž ¯•ž
Neck Boyun …ž …ž
Her neck Onun (d ) boynu …ž …• ž
Their (fm) bosoms Yakalarõ (d ) œž ‰ ƒŸ•ž
202
Pilgrims Hacõlar
To dispute Tartõ tõ, çeki ti 3 -

Need, requirement htiyaç, hacet
You (pl) disputed Tartõ tõnõz 3
Barrier Perde, engel
Those who prevent Engelleyenler
He disputed with you Seninle tartõ tõ 3
He disputed with him Onunla tartõ tõ 3
They disputed with you Seninle tartõ tõlar 3
You oppose Dü man oldu 3 -

Those who are cautious Uyanõklar, tedbirliler €• ƒ‚
To fight, make war Harbetti, sava tõ 1 „… „ -„
He called to account Hesaba çekti 3 †‡ †ˆ
We called to account Hesaba çektik 3 †‡ ‰Šˆ
We called her to account Onu hesaba çektik 3 †‡ ‹ ‰Šˆ
Hesaba çekenler, hesap
Those who call to account
görenler
†‡ ŒŠ‚ˆ
Jealous Haset eden ‡ • ˆ‚
Forbid Hâ â Ž Ž
Those who gather, collect Toplayõcõlar, toplayanlar …• …‚•
Kum fõrtõnasõ, ta ya dõran
Violent storm
kasõrga
†‘ Š’“
‚
Present, ready Hazõr …” …‚•
Daily, presently Günlük, hemen yapõlan …” –…‚•
Present Mevcut …” —…‚•
Former state Eski hal …˜ –‚ …‚™
That which protects Koruyan š˜ œ‚™ - ›š™‚
203
Those who protect (fm) Koruyanlar (d ) š˜ ž
• œ‚™
Keep, protect (imp, pl) Muhafaza edin, koruyun 3 š˜ Ÿ œ‚™
Those who protect Koruyanlar š˜ Œ‚œ™‚ - € œ‚™
Those who protect Koruyanlar š˜ Œ‚œ™‚
Surrounding Çevreleyen ¡˜ Œ¢™
Surrounded Ku attõ, çevreledi £¤ ¥
Inevitable reality Gerçekle ecek olan £¦ ¨§
Those who decree, judge Hüküm verenler © Œ‚ª«‚
Came in between Araya girdi 1 ¬ ¬
An invented name for camels Uyduruk aygõr deve adõ ®-
Those who praise Hamd edenler, övenler ¯ €• °‚
Those who bear (fm) Yüklenenler (d ) ±¯ ž
‚ ²‚°
Those who bear Yüklenenler ±¯ Œ‚³°‚
Intensely hot Kõzgõn ´¯ › ¤‚°
Love, affection Sevgi †Š † -†
µ
Grain Tane †Š Š¶ - †
Grain Tane †Š •Š - †
To love, want Sevdi 1 †Š † -†
Regarding love Sevgi bakõmõndan †Š Š·
Their ropes Onlarõn ipleri ±Š ¸¹ Š‚ - ¸¹ Š‚
Endeared Sevdirdi 2 †Š †Š
Grain Tane †Š •Š
To delight Mutlu etti 1 º …Š - …Š
To imprison, keep Alõkoydu, hapsetti 1 »Š »Š - »Š
To become worthless Bo a gitti, heba oldu 1 ¼Š ¼Š - ¼Š
They became worthless Bo a gitti 1 ¼Š ½¾Š
204
Pathways, orbits Yollar, yörüngeler Š • Š
Rope, vein p, damar ±Š ±› Š
Its love, lovingly Onun sevgisi, severek †Š ‚Š
Inevitable Kesin ª’
Until, so that Nihayet, e kadar, ta ki ¿
Rapidly Çabucak ÀÁ Á¤‚Á
Pilgrimage Hac
Making pilgrimage Haccetme ‚

To make pilgrimage Haccetti -
Barrier, curtain Perde, örtü † Â’ ‚ - „
• ‚
Stones Ta lar … – ‚
Evidence Hüccet, delil ›
Our evidence Hüccetimiz ‰
Their evidence Onlarõn hüccetleri ¸ - ¸
Years Seneler - ‚
Partition, forbidden,
understanding
Bölme, yasak, akõl … •… ‚
Stone Ta … – ‚ - …•
Cells, chambers Hücreler, odalar … ž
‚ …
Your bosoms, guardianship Sineleriniz, velayetiniz … «
Gardens Bahçeler ¥ £‚Ã - £• Ã‚
Sharp Keskin • ‚
Elevation Yüksek yer „ „
-
Tell, say Anlat, söyle 2 Ä Ä
Ÿ
Limits Sõnõrlar, hudutlar ••
His limits Onun hudutlarõ Å•
Talking, news, word, new Konu ma, haber, söz, yeni Ä Á ‚ - ›À ‚
205
Iron Demir •‚
Tedbir, hazõrlõk, korunma
Precaution, preparation
tedbirleri
Ÿ‚
Fear Korku -•
Your (pl) precaution Tedbiriniz « Ÿ‚
Their precaution Onlarõn tedbirleri ‹ Ÿ‚
Hot Sõcak … …
Free Hür … …
Regarding heat Sõcaklõk bakõmõndan … ·…
Forbidden, respectable Haram, hürmetli ®… °’ … - •® …
War Sava , harp „… „
• …
Field, tilth Tarla, ekin Ä… Ä
› …
Your (pl) field, tilth Tarlanõz Ä… ©Æ… - ©‚Æ…
His field, tilth Onun tarlasõ Ä… ‚ Æ‚…
Blame, discomfort Zorluk, itiraz … ’… -•…
Determination Azim … •…
Guards Bekçiler, nöbetçiler Ç… ˆ…
You desired Hõrslandõn, hõrslõ oldun 1 È… ½“…
You (pl) desired Hõrslandõnõz, hõrslõ oldunuz 1 È… “…
Urge (imp), encourage Te vik et 2 É… É…
Fatally ill Helake yüz tutarak É… •…
Edge Kenar Ê… Ê
• …
He burned Yaktõ 2 ¥… ¥…
Burn (imp, pl) Yakõn (emir) 2 ¥… ¨…
Burn (imp, pl) him Onu yakõn (emir) 2 ¥… Å ¨…
He has forbidden Haram kõldõ 2 ®… ®…
It was forbidden Haram kõlõndõ 2 ®… ®…
206
Haram, yasak, ihramlõ,
Sacred, forbidden, in ihram
hürmetli,
®… °… - ®• …
Safe place Harem, güvenli yer ®… °…
Prohibitions Hürmetler, yasaklar ®… ž
‚ °… - ž
• °…
It was forbidden Haram kõlõndõ 2 ®… ½°…
We have forbidden Haram kõldõk 2 ®… ‰°…
He forbade it Onu haram kõldõ 2 ®… ¸°…
He forbade those two O ikisini haram kõldõ 2 ®… ª¸°…
They forbade Haram kõldõlar 2 ®… Ÿ °…
Heat Sõcaklõk … •…
Silk pek … …’ … - …• …
Ambitious, concerned Hõrslõ, dü kün È… Ë
• …
Fire Yangõn ¥… •£ …
Group, sect, party Hizip, grup, taraf, topluluk „ „‚
His party Onun hizbi „ Â‚
Two groups ki grup „ ¤Â ‚
Grief Hüzün € €
Grief Hüzün € €‚
To grieve Üzüldü, hüzünlendi 1 € € -€
With grief Üzüntüyle € Ì
My grief Hüznüm, üzüntüm € ´Ì
Reckoning, account Hesap, ölçü, dü ünce †‡ Â’ ‡‚ - „
• ‡‚
Your account Senin hesabõn †‡ Â ‡‚
His account Onun hesabõ †‡ Â ‡‚ - Â ‡‚
Their account Onlarõn hesabõ †‡ ¸Â ‡‚ ¸Â ‡‚ ¸Â ‡‚
My account Hesabõm †‡ ¤Â ‡‚
Beautiful Güzel †‡ €› ‡‚
207
To think, calculate, assume Dü ündü, hesap etti, zannetti 1 †‡ †‡ - †Í‡
Calculation Hesap, hesap ölçüsü †‡ Ì’ Š‡ - €• Š‡
She thought Zannetti 1 †‡ ½ŠÍ‡
You thought Dü ündün, zannettin 1 †‡ ½ŠÍ‡
You (pl) thought Dü ündünüz, zannettiniz 1 †‡ ŠÍ‡
He thought it Onu zannetti 1 †‡ ŠÍ‡
You thought them Onlarõ zannettin 1 †‡ ¸ ŠÍ‡
That which is enough for you Sana yetecek olan †‡ Š‡ - Š‡
That which is enough for us Bize yetecek olan †‡ ‰Š‡
That which is enough for him Ona yetecek olan †‡ Š‡
That which is enough for
them
Onlara yetecek olan †‡ ¸Š‡
They thought Dü ündüler, zannettiler 1 †‡ Ÿ ŠÍ‡
That which is enough for me Bana yetecek olan †‡ ´Š‡
To become jealous Haset etti, kõskandõ 1 ‡ ‡
Í - ‡
With jealousy Haset ederek ‡ ‡
Regrets Üzüntüler …‡ ž
• …‡
Regret Üzüntü …‡ –…‡ - –› …‡
Our regret Üzüntümüz …‡ ‰Î…‡
My regret Yazõk bana …‡ ¿Î…‡
Good, pretty Güzel, iyi ‡ -‡
Became good Güzel oldu 1 ‡ ‡
Beauty, kindness, being
good
Güzellik ‡ ‰’‡ - • ‡
Kindly Güzellikle, iyilikle ‡ ‰‡
yiler, güzeller, iyilikler,
Good deeds, good things
güzellikler
‡ ž
• ‰‡ - ž
• ‰‡
Good deed yi, güzel, iyilik, güzellik ‡ › ‰‡
Became good Güzel oldu 1 ‡ ½‰‡
208
Their beauties Güzellikleri (d ) ‡ ¸‰‡
Best, most beautiful En güzel ‡ ¿‰‡
Two good things ki güzellik ‡ ¤¤‰‡
In succession Art arda ‡ °’ ‡
As reckoner Hesap görücü olarak †‡ Š¤Í‡
Tired Yorgun …‡ •Ï‡
Í
Sound Ses »‡ »¤Í‡
Its sound Onun sesi »‡ ¸‡¤Í‡
Gathering Toplanma …• …• •
Was gathered Toplanõldõ …• …‚•
Topladõ, bir araya getirdi,
To gather, collect
kaldõrdõ
1 …• …• - …•
It was gathered Toplanõldõ 1 …• ž…‚•
You put me together Beni bir araya getirdin 1 …• ´‰Î…•
We put me together Onlarõ bir araya getirdik 1 …• ‹ Ì…•
Its harvest Onun hasadõ ‘ Å‚ ‚ ‘
Firewood Odun, atõlan ey †‘ †‘
It became clear Açõ a çõktõ Ë ‘ Ë ‘
You harvested Hasat ettiniz, kestiniz 1 ‘ Î‘
It prevented Kõsõtladõ, mani oldu 1 …‘ ž…‚‘
It is made apparent Gösterildi 2 ±‘ ±‘
Chaste erefli, nefsine hakim …‘ ‘
Fortresses Kaleler ‘ €‘
Their fortresses Onlarõn kaleleri ‘ ¸Ì ‘
Harvested, cut Biçilmi , yõkõlmõ 1 ‘ • ¤‚‘
Prison Hisar, hapis …‘ Ï‚‘
He urged Te vik etti 1 Ð” Ð
209
To be present, come Hazõr oldu, geldi 1 …” …” - …”
They came to his presence Onun huzuruna geldiler 1 …” Å•…”
Debris Çöp ¾ °¾
Firewood Odun, yakõt †¾ Š’¾ - •†¾
Repentance Tevbe ¼¾ › ¾§ ‚
Crusher Hutame, parçalayan ¾ › ª¾
Share, portion Hisse šœ œÒ - š
Ñ
Grandchild Torun ˜ –˜
Pit Çukur …˜ –• …Ÿ˜
To protect, keep Korudu 1 š˜ š˜ - š‚˜
Protecting Koruyarak š˜ œŸ˜‚
Protectors Koruyucular š˜ œ˜
We protected Koruduk 1 š˜ ‰Ÿœ˜‚
We protected her Onu koruduk 1 š˜ ‹ ‰Ÿœ˜‚
Their (dual) protection O ikisinin korunmasõ š˜ ª¸œŸ˜‚
We bordered Etrafõnõ çevirdik ¡˜ ‰Ÿ˜˜
We bordered them (dual) O ikisinin etrafõnõ çevirdik ¡˜ ª‹ ‰Ÿ˜˜
Well informed Bilen, haberdar ´˜ µ¿˜‚
Gracious Lütufkar, cömert, ku atan ´˜ ¶¤˜‚
Protector Koruyucu, muhafõz š˜ œ¤‚˜ - ›š¤‚˜
Truth Hak, gerçek, hak olarak £¦ ¦Ó - µ£
Long period Uzun zaman †¦ Š¦
It proved true, deserved Hak oldu 1 £¦ ½§¦
Layõk kõlõndõ, haklandõ,
It was obligated
yara tõ
1 £¦ ½§¦
His right, due Onun hakkõ £¦ ¦§
Obligation Görev, borç £¦ •£¤‚¦
210
Judges Hakimler © ® ©§
Judgment, decision Hüküm © • ©Ÿ
Arbitrator Hakem © ª’ © - • ©
To judge, decree Hüküm verdi 1 © © - ©
I decreed, judged Hüküm verdin 1 © ½ª©
Hikmet, sebepsiz i
Wisdom
yapmama
© › ªŸ©‚
You (pl) judged Hüküm verdiniz 1 © ª©
His judgment Onun hükmü © ‚ ª‚ ©Ÿ - ªŸ©
Their judgment Onlarõn hükmü © ¸‚ª©Ÿ
Wise Hakim, hikmet sahibi © ª’ ¤‚© - • ¤‚©
Lawful, dwelling Helal, oturan ±³ ±Ñ ‚
Lawful Helal ±³ ²
Ò‚
Wives Zevceler, e ler ±³ ±‚Ã²
Habitual swearer Çok yemin eden ±³ Ê
• ³§
Lawful, lawfully Helal, helal olarak ±³ Ô² - ¬› ²
You (pl) swore Yemin ettiniz 1 ¡³ ˜Ÿ ³
Throat Gõrtlak, bo az £³ ® ¦Ÿ³
You came out of ihram hramdan çõktõnõz 1 ±³ ³Ÿ ³
Puberty Erginlik ça õ ³ ³
They were adorned Süslendiler ´³ Õ³
Ornament Süs ´³ ¤Ÿ³‚ - › ¤Ÿ³‚
Sabõrlõ, nezaketli, mühlet
Forbearing
veren
³ ª’ ¤‚³ - • ¤‚³
Their ornaments Onlarõn ziynetleri ´³ ¸¤‚³
Mud Balçõklõ Ö¯ • ×‚ª
Mud Balçõk Ö¯ Ø-ª - •ª
Donkey E ek …¯ • ª‚
211
Your donkey E e in …¯ ª‚
Carrier Ta õyõcõ, hamal ±¯ ¹ª
Praise Hamd, övgü ¯ •ª
Your praise Senin hamdin, övgün ¯ ‚ª
His praise Onun hamdi övgüsü ¯ Å‚ ‚ ª
Donkeys E ekler …¯ …• ª
Red Kõrmõzõ …¯ …• ª
Load Yük ±¯ ±- ª
It was loaded Yükletildi 2 ±¯ ±ª
Load Yük ±¯ ²ª‚ - ±ª‚
To carry, take load Ta õdõ, yüklendi 1 ±¯ ±‚ª - ±ª
Carrying Yüklenerek ±¯ ²ª
She took the load Yüklendi (d ) 1 ±¯ ½³ª
It was loaded Yükletildi 1 ±¯ ½
‚ ³‚ª - ½³‚ª
You (pl) were loaded Size yükletildi 2 ±¯ ³Ÿ ª
She took that load Onu yüklendi (d ) 1 ±¯ ³ª
You loaded Sen yükledin 1 ±¯ ³Ÿ ª
We loaded Yükledik 1 ±¯ ‰³Ÿ ª
We were loaded Bize yükletildi 2 ±¯ ‰Ÿ³ª
We loaded you (pl) Sizi yükledik, ta õdõk 1 ±¯ « ‰Ÿ³ª
We loaded him Onu yükledik, ta õdõk 1 ±¯ Å ‰Ÿ³ª
We loaded them Onlarõ yükledik, ta õdõk 1 ±¯ ‹ ‰Ÿ³ª
His load Onun yükü ±¯ ³ª
He took that load O onu yüklendi 1 ±¯ ¸³ª
Her load Onun (d ) yükü ±¯ ¸‚³ª‚ - ¸³ª
Their loads Onlarõn (d ) yükleri ±¯ ¸³ª
212
They were loaded Onlara yükletildi 2 ±¯ ³ª
Load bearing Yük ta õyan ±¯ ¹ª
Effort, disdain Öfke ve gayret, koruyuculuk ´¯ ¤‚ª
Praiseworthy Övülmeye layõk ¯ ’ ¤‚ª - • ¤‚ª
Donkeys E ekler …¯ Ï‚ª
Boiling water, intimate friend Kaynar su, yakõn arkada ¯ ª’ ¤‚ª - • ¤‚ª
Throats Bo azlar, gõrtlaklar … ‰ …• ‰
Affection Kalp yumu aklõ õ ‰ Ì‰
Sin Günah À‰ À
› ‰‚
Upright ones Düzler, do rular ¡‰ ÚÙ ˜‰
Roasted Kõzarmõ ‰ • ¤‰
Upright, true Düz, dik, do ru ¡‰ ˜¤‰ - ¡
• ¤‰
Hunain, compassion Huneyn, efkat ‰ - ¤‰
Disciples Havariler -€
Entrails Ba õrsak —
Sin Günah „ Â’
Fish Balõk ž ž
•
Their (dual) fish O ikisinin balõ õ ž ª¸Î
Houri, fair one Huri •
Power, authority Güç, kuvvet ¬ ¬›
Around, surroundings Etraf ¬ ¬ -¬
Transfer Çõkma, ayrõlma ¬ Ô‚
Around you Senin etrafõnda ¬ ¹‚
Around you (pl) Etrafõnõzda ¬ ©¹
Around him Onun etrafõnda ¬ ¹
Around her Onun (d ) etrafõnda ¬ ¸¹
213
Around them Onlarõn etrafõnda ¬ ¸‚¹ - ¸¹
Two years ki yõl ¬ ¤¹
Alive, living Canlõ, diri olarak, diri ´¤ ·¤ - µ´
To live, to greet Ya adõ, selamladõ 1 ´¤ ¤ -´
Alive, living Canlõ, diri olarak, diri ´¤ ¤¶
Life Hayat ´¤ – Û¤ - –› ¤
Your (pl) life Sizin hayatõnõz ´¤ ©‚Î ¤
Our life Bizim hayatõmõz ´¤ ‰Î ¤
My life Benim hayatõm ´¤ ´‚Î ¤
Snake Yõlan ´¤ ›¤
Fish Balõklar ž €› ¤‚
Their fish Onlarõn balõklarõ ž ¸Ì ¤‚
Where, wherever Nerede, her nerede À¤ À¤
Confused a kõn Ï € …¤
Barrier was placed Engel konuldu 1 ¬ ±¤‚
Plan Çare ¬ ³¤‚
Time, period Zaman, süre, devir Œ Œ
•‚
Then, at that time O zaman • ×‚‰¤‚
Greet (imp, pl) Selamlayõn 2 ´¤ ¤
Life Hayat ´¤ € ¤
That they greet you Seni selamlamalarõ 2 ´¤ ¤
You were greeted Selamlandõnõz 2 ´¤ ¤¤
214
Disappointed ones Ümitsizler
Vain talkers Bo söze dalanlar
Fearful Korkarak
Fearful ones Korkanlar
Treachery Hainlik
Traitors Hainler
To fail Peri an oldu -

Seal, the last one Mühür, sonuncu
That which deceives Aldatan
That which deceives them Onlarõ aldatan €•

That which comes out, will
come out
Çõkan ‚ƒ ‚
„…
Those who come out, will
come out
Çõkanlar ‚ƒ †…
Keepers Hazinelerde tutanlar ‡ ˆ‰
Humbled Aciz Š‹ Š• - Œ•
Despised ones A a õlõklar Š‹ Œ•
Loss, losers Ziyan, ziyanda olan ƒ‹ ƒ•
Loss, loser Ziyan, ziyanda olan ƒ‹ •Žƒ•
Losers Ziyanda olanlar ƒ‹ ‘ ƒ• - •ƒ•
Losers Ziyanda olanlar ƒ‹ ‘ ƒ•
Humbled Hu u içinde, ba e mi ’“ Ž ”• - ”•
Humbled women Hu u duyan kadõnlar ’“ — ”• - —
– ”•
Hu u duyan, ba e mi , bo ,
Humbled, barren
kuru
’“ Ž ”•
Hu u duyan, mütevazõ
Humbled men
erkekler
’“ ”• - ”•
Hu u duyan, mütevazõ
Humbled men
erkekler
’“ ”•
Exclusively Özellikle, sadece ˜™ ›
š
215
To talk vain Bo konu tu 1 -
Those who are in humility Boyun e enler ’ ”œ
They engaged in vain talk Bo konu tular 1 •œ
Sinner, sin, mistake Günahkâr, hatalõ, günah, hata Šž Ž ŒŸ
Sinners Günahkârlar, hatalõlar Šž ŒŸ - • Ÿ
Sinners Günahkârlar, hatalõlar Šž ŒŸ
To address Hitap etti, laf attõ 1 ž Ÿ - Ÿ
He addressed them Onlara hitap etti 1 ž €Ÿ
To fear Korktu 1 -
She feared Korktu (d ) 1 ¡¢
To speak in a low tone Alçak sesle konu tu 3 ¡ ¡¢ - ¡¢
That which brings down Alçaltõcõ £ Ž ¢
They feared Korktular 1 • ¢¤
Fear me (imp, pl) Benden korkun 1 ¢¤
Hidden, secret Gizli, saklõ ¥ Ž¢
Maternal uncle Dayõ ¦ Ž¦
Maternal aunts Teyzeler ¦ —§
Your maternal aunts Teyzelerin ¦ ¨©
Your (pl) maternal aunts Teyzeleriniz ¦ ª¤ © - ª¤ ©
Maternal aunt Teyze ¦ Ž§
Eternal Sonsuz, ebedi « •¬ § - – §
Eternal ones Ebedi kalanlar « ‘ § - •§
Two eternals ki ebedi « ‘ §
Eternal ones Ebedi kalanlar « ‘ §
Exclusive, exclusively Halis, saf, has, özel ˜« ™
¬ § -˜
– §
Exclusive, exclusively Halis, saf, has, özel ˜« ™§ - Ž ™§
216
Those who stay behind Geride kalanlar -« §
Creator Yaratõcõ, yaratan ®« –®§
Creators Yaratanlar ®« ¯§ - ¤̄§
Creators Yaratanlar ®« ¯§
Your maternal uncle Dayõn ¦ ¨§
Past Geçmi « §
Extinguished, extinct (pl) Hareketsiz olanlar -
Extinguished, extinct (pl) Hareketsiz olanlar
Fifth Be inci - –
To betray, deceive hanet etti 1 -
They (dual) betrayed them
O ikisi o ikisine ihanet etti
(dual)
They betrayed hanet ettiler
Fallen, hollow Yere serilmi , içi bo
Hidden Saklõ, gizli
Bad, evil (pl) Pisler, kötüler € €•

Ruin, confusion Fitne, bozgunculuk ‚ „ƒ
Subsided Dindi (d ) 1 …
Became bad Kötü oldu 1 € €
News, affairs Haber † ‡ˆ
News, information Tecrübe, haber † ƒˆ
Bread Ekmek ‰ ‰Š
To subside Dindi, sönmeye yüz tuttu 1 -‹
Bad, evil Kötü, pis € €Œ
Bad, evil (fm, pl) Kötüler, pisler (d ) € •
‡ ŽŒ
Bad, evil (fm) Kötü, pis (d ) € • ŽŒ - ŽŒ
Bad, evil (pl) Kötüler, pisler (er) € •ŽŒ - ŽŒ
217
Bad, evil (pl) Kötüler, pisler (er) € •ŽŒ
All aware Haberdar, bilen † ‘Š - ‡‘
Seal Son, mühür ’ “
Its seal, end Onun sonu, mührü ’ ”
Treacherous Hain ˆ •‡ —
To seal Mühürledi 1 ’ ’ -’
Cheek Yanak, yüz ˜ —
Your cheek Yana õn ˜ ™—
To deceive Aldattõ 1 š š -š
Take (imp) Al, tut 1 › œ ›•
Yüzüstü bõraktõ, yardõm
To forsake, desert
etmedi
1 ž› ž› - ž›
Take it (imp) Onu tut, al 1 › œ ›•
Take (imp, pl) Alõn, tutun 1 › œ ›
Deserter Yalnõz bõrakan ž› „ƒ ›
Take it (imp, pl) Onu alõn, tutun 1 › œ Ÿ›
Take them (imp, pl) Onlarõ alõn, tutun 1 › œ ’ ›
Destruction Harap olmasõ ˆ ˆ
Their destruction Onlarõn harap olmasõ ˆ ¡¢ ˆ
Payment, tax Ödeme, vergi £ˆ £ˆ
To come out Çõktõ 1 £ˆ £ˆ - £ˆ
Payment, tax Ödeme, vergi £ˆ ƒ¤ˆ
You came out Çõktõn 1 £ˆ …¤ˆ
You (pl) came out Çõktõnõz 1 £ˆ ’ ¤ˆ
They (fm) came out Çõktõlar (d ) 1 £ˆ ¤ˆ
We came out Çõktõk 1 £ˆ ¥¤ˆ
They came out Çõktõlar 1 £ˆ • ¤ˆ
218
Mustard Hardal ž˜ˆ ž¦ ˜ˆ
To fall down Yere kapandõ, dü tü 1 •ˆ ˆ§ - —ˆ
Liars Yalancõlar ¨ˆ © ˆ—
They fell down Yere kapandõlar 1 •ˆ §ˆ
To guess, lie Uydurdu, yalan söyledi 1 ¨ˆ ªˆ - ¨ˆ
Nose Burun ’«ˆ “ «ˆ
To tear, falsely attribute Deldi, uydurdu 1 ¬ˆ -ˆ - -ˆ
He made a hole in it Onu deldi 1 -ˆ ¡®ˆ
They falsely attributed Uydurdular 1 -ˆ • ®ˆ
Exit Çõkõ £ˆ £
¦ ˆ
Treasures Hazineler ‰ ‡ •‰
Its treasures Onun hazineleri ‰ ”¥• ‰
Keepers, guards Muhafõzlar ‰ ‰
Its keepers, guards Onun muhafõzlarõ ‰ ¡‰
Humiliation, disgrace Rezillik, rezil etmek ‰ ¯
‡‰
He became humiliated Rezil oldu, a a õlandõ 1 ‰ ¯‰ - ‰
He became despised Rezil oldu, a a õlandõ 1 ‰ ° -
Loss Ziyan, zarar ˆ ƒ•
Loss Ziyan, kayõp ˆ Š̂ - ˆ¦
To lose Kaybetti, ziyan etti 1 ˆ ˆ - ˆ±
Loss Kayõp ˆ Šˆ - ˆ
They lost Kaybettiler 1 ˆ ˆ±
To cause to swallow Batõrdõ, yere geçirdi 1 ² ²± -²
We caused to swallow Yere geçirdik 1 ² ¥•³
Wood, wooden Tahta, ah ap ´µ ´
‡ µ
In humility Dü ük, dü kün ¶µ ƒ·—µ
219
To humble Teslim oldu, hu u duydu 1 ¶µ ¶µ - ¶µ
Humbled, fell down Alçaldõ, dü tü 1 ¶µ …·µ
Humbleness, humility Hu u ¶µ ƒ¸ µ - š
‡ µ
To fear Korktu 1 ¹µ ‹µ - ¹µ
I feared Korktum 1 ¹µ …Œµ
Fear Korku ¹µ Œµ
His fear Onun korkusu ¹µ ” Œµ
We feared Korktuk 1 ¹µ ¥Œµ
Poverty htiyaç º» ©»
Enmity, opponents Dü manlõk, dü manlar ’» “»
To fasten Koydu, birle tirdi, örttü 1 ²» ²» - ²»
Opponent Hasõm ’» ’»
Two opponents ki hasõm ’» »
Argumentative Kavgacõ ’» »
Opponent Hasõm, dü man ’» Š Œ» - ’‡ Œ»
You (pl) engaged in vain talk Bo konu tunuz 1 ¼ ’½
Green Ye il ˆ½ Š̂ ½ - ¯ˆ½ - ˆ‡ ½
Green plant Ye illik ˆ½ ƒˆ½
To be soft Yumu ak konu tu 1 ¶½ ¶½ - ¶½
Sin, mistake, fault Hata, günah, suç ¾ ¿ƒ¾•
By mistake Hata ile ¾ ƒ¿¾
Sin, mistake, fault Hata ¾ ÁÀ ¾
Address, speaking Konu ma ´¾ ƒ¢ ¾ - ¾
Sins, faults Günahlar, hatalar ¾ ¾
Your (pl) sins, faults Sizin hatalarõnõz ¾ ’Â ¾
Our sins, faults Bizim hatalarõmõz ¾ ¾
220
Their sins, faults Onlarõn hatalarõ ¾ ’ ¾
Affair, business Görev, i ´¾ ´•¾
Address, speaking Konu ma ´¾ ¾•
Your duty, affair Görevin ´¾ Ã ¾•
Your (pl) duty, affair Göreviniz ´¾ ’Ä ¾•
Your (dual) duty, affair kinizin görevi, durumu ´¾ Ä ¾•
Your (fm, pl) duty, affair Sizin (d ) durumunuz ´¾ — Ä ¾•
To write Yazdõ 1 Å¾ ÇÅ - Å
Æ
To snatch Kaptõ, aldõ 1 ²¾ ²¾ - ²¾
Snatching Söz kapma ²¾ ³•¾
Footsteps Adõmlar ¾ • ¾
Sins, faults Hatalar ¾ • ¿Œ¾
Your (pl) sins, faults Hatalarõnõz ¾ ’ÄÈ ¿Œ¾
Their sins, faults Onlarõn hatalarõ ¾ ’¡È ¿Œ¾
Sin, mistake, fault Hata, günah ¾ ƒ ¿Œ¾ - ¿Œ¾
His mistake Onun hatasõ ¾ ” ¿Œ¾
My mistake Benim hatam ¾ ‹ ¿Œ¾
Lightly Hafif olarak ²³ ƒÉ ³
I feared Korktum 1 ¬ …•³
You (fm) feared Korktun (d ) 1 ¬ …•³
I feared you (pl) Sizden korktum 1 ¬ ’Ä ³•
You (pl) feared Korktunuz 1 ¬ ’ ³•
To lower, bring down ndirdi 1 Ê³ Ê³ - Ê³
To be light Hafifledi, hafif geldi 1 ²³ ²
§ -²
—
It became light Hafif geldi (d ) ²³ …Æ³
He made it light Hafifletti ²³ ²Æ³
221
To hide Gizlendi, gizli kaldõ 1 ¹³ ‹Ë³ - ¹³
Secretly Gizlice ¹³ ƒ Œ•³
Light Hafif ²³ ƒ³Œ³
Hidden, secret Gizli, saklõ ¹³ ƒŒÍ³ - Ì¹³
They met in private Ba ba a kaldõ 1 Î Ï
Successors Halifeler, arkadan gelenler ²Î ²• Î - ²
‡ •Î
Supreme creator Hakkõyla yaratan ÐÎ -ÆÏ
Opposite sides Çaprazlama ²Î ¬Ï
After you Senin ardõndan ²Î ÃÉÏ
Share, portion Pay, hisse ÐÎ -
¦ Ï - ‡-Ï
Your (pl) share Sizin payõnõz ÐÎ ’Ä®Ï
Their share Onlarõn payõ ÐÎ ’¡®Ï
Friendship, between, among Dostluk, arasõnda ‚Î žÏ
Among you Sizin aranõz ‚Î ’ÄÑÏ
In its midst Onun arasõnda, içinde ‚Î ”ÑÏ
In its midst Onun (d ) arasõnda, içinde ‚Î ¡ÑÏ
Between them O ikisinin arasõnda ‚Î ¡ÑÏ
Passed Geçti (d ) 1 Î …Î
Eternity Ebedilik Î Î•
To be eternal Ebedi oldu 1 Î Î - Î
They secluded themselves Çekildiler 1 ºÎ »Î
To mix Karõ tõrdõ 1 ÅÎ ÅÎ - ÅÎ
Partners Ortaklar ÅÎ ÁÀ ¾Î
They mixed Karõ tõrdõlar ÅÎ ¾Î
To remove Çõkardõ 1 ¶Î ¶Î - ¶Î
That which comes after Halef, arka, arkadan gelen ²Î ²
‡ Î•
222
To come after, follow Arkasõndan geldi 1 ²Î ²Î - ²Î
Successors Halifeler, arkadan gelenler ²Î ÁÀ ³Î
In succession Birbiri ardõnca gelen ²Î ƒ ³•Î
You did after me Benden sonra yaptõnõz 1 ²Î ‹ ³• Î
Your back, after you Arkan, senden sonra ²Î Ã³•Î
Your back, after you (pl) Arkanõz, sizden sonra ²Î ’Ä³•Î
Our back, after us Arkamõz, bizden sonra ²Î ¥³•Î
His back, after him Arkasõ, ondan sonra ²Î ”³•Î
Her back, after her Arkasõ, ondan sonra (d ) ²Î ¡³•Î
Their back, after them Arkalarõ, onlardan sonra ²Î ’¡³•Î - ’¡³•Î
Creation, creature Yaratõ , yaratõlõ , yaratõk ÐÎ Ð‡ Î•
Moral character Ahlak ÐÎ Ð‡ Î
It was created Yaratõldõ ÐÎ ÐÎ
To create Yarattõ ÐÎ ÐÎ - ÐÎ
Creation, creature Yaratõ , yaratõlõ , yaratõk ÐÎ Òƒ Î•
You created Yarattõn ÐÎ …•ÒÎ
I created Yarattõm ÐÎ …•ÒÎ
It was created Yaratõldõ ÐÎ …ÒÎ
I created you Seni yarattõm ÐÎ Ã Ò• Î
You created me Beni yarattõn ÐÎ ¹¥ Ò• Î
You created him Onu yarattõn ÐÎ ” Ò• Î
He created you Seni yarattõ ÐÎ ÃÒÎ
He created you (pl) Sizi yarattõ ÐÎ ’ÄÒÎ
ÐÎ - ’ÄÒ•Î - ’ÄÒ•Î
Your creation Sizin yaratõlõ õnõz
’ÄÒ•Î
We created Yarattõk ÐÎ ¥•ÒÎ
223
We created you (pl) Sizi yarattõk ÐÎ ’Â ¥•ÒÎ
We created him Onu yarattõk ÐÎ Ÿ ¥•ÒÎ
We created them Onlarõ yarattõk ÐÎ ’ ¥•ÒÎ
We created them (dual) O ikisini yarattõk ÐÎ ¥•ÒÎ
He created me Beni yarattõ ÐÎ ¹¥ÒÎ
He created me him Onu yarattõ ÐÎ ”ÒÎ
His creation Onun yaratõlõ õ ÐÎ ”Ò•Î
His creation Yaratõlõ õ ÐÎ ”Ò•Î
He created her Onu yarattõ ÐÎ ¡ÒÎ
He created them Onlarõ yarattõ ÐÎ ’¡ÒÎ
Their creation Onlarõn yaratõlõ õ ÐÎ ’¡Ò•Î
He created them (fm) Onlarõ (d ) yarattõ ÐÎ — ¡ÒÎ
Their creation Onlarõn (d ) yaratõlõ õ ÐÎ — ¡Ò•Î
They created Yarattõlar ÐÎ ÒÎ
They were created Yaratõldõlar ÐÎ ÒÎ
Friendship Dostluk ‚Î ÎÆ
They are left behind Geri bõrakõldõlar 2 ²Î ³ÓÎ
Leave (imp, pl) Serbest bõrakõn 2 Î • ÎÇ
They met in private Yalnõz kaldõlar 1 Î Î
Eternity Ebedilik Î ˜Î
To pass, be alone Yalnõz kaldõ, geçti 1 Î Î - ‹Î
Successor Halife ²Î ƒ ³ŒÎ
Friend Dost ‚Î Ï
ƒ ŒÎ - ‚ŒÎ
Wine, intoxicant arap, içki, örtü ˆ Š̂ - ˆ¦
Their (fm) head covers Onlarõn (d ) ba örtüleri ˆ — ˆ
Five Be
224
One fifth Be te biri ”
Fifteen Elli •±
Bitter Acõ, buruk meyve Å Å
•
Pigs Domuzlar •Ô ˆÕ¥
Pig Domuz •Ô ˆ ‰¥
Stealthy Sinsi ¥ ª —¥
Those who withdraw Görünüp sinenler ¥ ¥—
Lowing sound Bö ürme • •‡
Those who are left behind Geride kalanlar ²Î ²Ñ
Vain talk Bo konu ma ¼ ¼
¦
Their vain talk Bo konu malarõ ¼ ’¡Ö
Fear Korku ¬ Éƒ -¬
‡
Their fear Korkularõ ¬ ’¡É
Treacherous Hain Š— - • —
To bestow, grant Verdi, ihsan etti 2 ž ž× - ž—
We bestowed Verdik ž ¥•Ñ—
We bestowed you (pl) Size verdik ž ’Â ¥•Ñ—
We bestowed him Ona verdik ž Ÿ ¥•Ñ—
He bestowed him Ona verdi ž ”Ñ—
Needle ne ÅŒ ØŒ
Tents Çadõrlar ’Œ “Œ
Treachery, deception Hainlik ƒ Œ
Your treachery Senin hainli in Ã Œ
Hayõr, daha hayõrlõ, iyi, daha
Good, better
iyi
‘ Š̂ Œ - ˆ‡ Œ
Good deeds, good ones Hayõrlõlar ‘ •
‡ ˆŒ
Right to choose Seçme hakkõ ‘ ÙˆŒ
225
Yarn plik ÅŒ ÅŒ
In fear Korkarak ¬ ƒ ³Œ
Your (pl) fear Sizin korkunuz ¬ ’Ä ³Œ
His fear Onun korkusu ¬ ” ³Œ
Horse, horseman At, atlõ ‚Œ ‚Œ
Your horsemen Atlõlarõn ‚Œ ÃÎŒ
226
Two pursuing their way ki görevli
Turn of misfortune Felaket
Continuous Devamlõ, sürekli
Continuous ones Devamlõ olanlar
Behavior Durum, gidi
As usual Adet üzere
Moving creature Canlõ, hareket eden €

Remnant, remaining Arka, art
Invalid Batõl •‚ ƒ‚
Küçülmü olanlar, boyun
Humbled, humiliated
e mi ler
„ …„ - „
Küçülmü olanlar, boyun
Humbled, humiliated
e mi ler
„ …„
Those who enter Girenler †„ ‰ˆ„ - ˆ‡„
Those who enter Girenler †„ ‰ˆ„
Home Ev, yurt
To revolve Etrafõnda döndü 1 Š… -

Your (pl) home Eviniz ‹‡
Their home Evleri Œ
Caller, inviter Davetçi, ça õran, davet eden • • - Ž•
That which repels Uzakla tõran, savan •• ••
To defend, repel Savundu 3 •• •• Š… - ••
Ejected Atõlan ‘• ‘’ •
Devam etti, sürdü, durdukça,
To continue, last, as long as
oldukça
1 Š… -
As long as it exists Durdukça, oldukça (d ) 1 “”
As long as they exist Durdukça, oldukça (ç ) 1 ”
Close, near Yakõn • –
227
To acknowledge Benimsedi 1 … …Š… -
Close, near Yakõn • •
David (pbuh) Davud (AS) -
To alternate Sõrayla döndürdü 3 — —‡ Š… - —
Remnant, remaining Arka, art ’ -
To dispose, manage Düzenledi, idare etti 2 ˜Š… - €
His back Arkasõ, ardõ ™
To spread Düzenledi, dö edi, yaydõ 1 ‚ ‚Š… - ‚
He spread it Onu dö edi, yaydõ 1 ‚ Œ‚
To repel Kovdu 1 ‚ ‚Š… - ‚
To refute Reddetti 1 •‚ •‚Š… - •‚
Repelled ones Kovulanlar, kovulurlar ‚ ‚
Smoke Duman „ „
To humble Boyun büktü 1 „ „Š… - „
To enter Girdi 1 †„ †‡ „Š… - †„
Deception Vasõta, hile †„ š„
She entered Girdi (d ) 1 †„ “ˆ„
You entered Girdin 1 †„ “ˆ„
It was entered Girildi 1 †„ “ˆ„
You (pl) entered Girdiniz 1 †„ ›ˆ„
You (pl) entered it Ona girdiniz 1 †„ ™ ›ˆ„
You (pl) entered his presence Ona girdi, onun yanõna girdi 1 †„ œˆ„
They entered Girdiler 1 †„ ˆ‡„
They entered it Ona girdiler 1 †„ ™ ˆ‡„
To repel, dispute Savdõ, tartõ tõ 1 ‡ Š… -
Their lessons, studies Onlarõn dersleri • ž›Ÿ
228
Dirhams Dirhemler Œ Œ
To know Bildi 1 Š… - ¡
Degrees Dereceler ¢ £¤
Degree Derece ¢ ¤
To study Ders aldõ, okudu 1 • • Š… - •
You studied Ders aldõn 1 • “Ÿ
They studied Ders aldõlar, okudular 1 • Ÿ
Layer Tabaka ¥ ¥
To overtake Yeti ti 1 ¥ ¥ Š… - ¥
To be overtaken Yeti ilme ¥ ‹
Pearl, brilliant nci, parlak ¦˜
To bury Örttü, gömdü, sakladõ §Ÿ •
¨ Š… - •
€
He buried it Onu örttü §Ÿ Œ Ÿ€
Nails Çiviler Ÿ ’Ÿ
Disregard (imp) Bõrak, aldõrma 1 © ©
To repulse tip kaktõ 1 •• ©
¨ Š… - ©
€
Repulse, thrust tili , kakõlõ •• •ª
To call, pray Ça õrdõ, dua etti 1 • •Š… - •
Call, prayer Dua, ça rõ • ¬« •
Your prayer Duan • -•
Your (pl) prayer Duanõz • ‹‡ ® •
Your (pl) prayer Duanõz • ‹‡ ¬¯ •
His prayer Onun duasõ • ™¯¬ •
Their prayer Onlarõn duasõ • ž•
My prayer Duam • Ž•
He called you (pl) Siz ça õrdõ 1 • ‹‡ •
229
He called me, prayed to me Beni ça õrdõ, bana dua etti 1 • •
He called us Bizi ça õrdõ, bize dua etti 1 • ••
He called him Onu ça õrdõ, ona dua etti 1 • ™•
They called, prayed (dual) Dua ettiler (ikil) 1 • •
They called, prayed Dua ettiler 1 • •
Prayers Dualar • •
They were called Ça õrõldõlar 1 • •
Dua ettiler, ça õrdõlar, isnat
They called, prayed
ettiler
1 • • - •
Their prayer Onlarõn duasõ • Œ •
I called, invited Ça õrdõm 1 • £•
Call, invitation Davet, ça rõ • •
Your call, prayer Senin davetin, duan • -° •
Your (pl) call, prayer Sizin davetiniz, duanõz • ±‡ ° •
Your (dual) call, prayer kinizin daveti, duasõ • ±‡ ° •
You called them Onlarõ ça õrdõnõz 1 • Œ °•
I called them Onlarõ ça õrdõm 1 • ž° •
They called them Onlarõ ça õrdõlar 1 • Œ•
He was called Ça õrõldõ 1 • Ž•
You (pl) were called Ça õrõldõnõz 1 • ›•
Warmth Isõnma, õsõnacak ey ²• ³•
Repelling Def etme, savma •• ••
Def etti, savdõ, savundu,
To defend, repel, give, pay
verdi, ödedi
1 •• ••Š… - ••
You paid, gave Verdiniz 1 •• ›´•
To crush Parça parça oldu 1 -‹ ¥̈Š… - €¥
Level, crushed Parça parça, dümdüz -‹ ¬¯ ‹¶ - ‹µ
Crushing Çarpma -‹ ‹¶
230
It was crushed Çarptõrõldõ 1 -‹ “¶‹
They (dual) were crushed Çarptõrõldõ (ikil) 1 -‹ ›¶‹
To guide Gösterdi, rehberlik yaptõ 1 †· ¸—Š… - —¶
He guided Yönlendirdi, sürükledi 1 †· ¹¶
He guided them (dual) O ikisine yol gösterdi 1 †· Œ¶¹
To decline Zeval buldu, sarktõ 1 -· -‡·Š… - -·
He guided them Onlara rehberlik yaptõ 1 †· ž¶·
Bucket Kova · ·
Decline Sarkma, zeval, a a õya inme -· ¥ ·‡
His bucket Kovasõ · ™·
To come down Sarktõ 1 º Ž»·Š… - Ž¶·
Indication, evidence Delil †· š· - †·
Blood Kan Ž” ”¼ -
Bloods Kanlar Ž” ¬”
Your (pl) bloods Kanlarõnõz Ž” ‹‡ ¬¯ ” - ‹‡ ¬½ ”
Their bloods Onlarõn kanlarõ Ž” Œ® ”
As long as you exist Sen oldukça 1 “”
As long as I exist Ben oldukça 1 “”
As long as you (pl) exist Siz oldukça 1 ›”
Azabõ ba larõna geçirdi,
Destroyed
mahvetti
1 Š” Š”Š… - Š”
To destroy Yõktõ 2 ” ”˜ Š… - ”€
We destroyed Yõktõk 2 ” • ”€
We destroyed it Onu yõktõk, helak ettik 2 ” Œ • ”€
We destroyed them Onlarõ yõktõk, helak ettik 2 ” Œ • ”€
Tear Gözya õ •” •”
To break one’s brain Beyni parçaladõ 1 ¾” ¾‡ ”Š… - ¾”
231
To approach Yakla tõ 1 • •Š… - •
Close, near, world Dünya, yakõn • •
Full Dopdolu ‘Œ ¿Œ
Murky oil Kõrmõzõ deri, kõzaran ya Œ Œ
Time Zaman Œ Œ
Oil Ya Œ Œ
Turns of misfortune Belalar
Moving creatures Canlõlar ¨

Circulation Dola an ey — ·
Other than den ba ka -
Other than you Senden ba ka -•
Other than you (pl) Sizden ba ka ±‡ •
Other than us Bizden ba ka À•
Other than him Ondan ba ka œ•
Other than her Ondan ba ka ž•
Other than them Onlardan ba ka ž•
Other than them (dual) O ikisinden ba ka ž•
Other than me Benden ba ka Ž•
Homes Evler, yurtlar …
Inhabitant, nobody Ki i, ya ayan, hiç kimse …€
Your (pl) homes Evleriniz ‹‡ …
Our homes Evlerimiz • …
Their homes Evleri Œ … - Œ …
Blood money Diyet, kan parasõ …
Debt Borç … …
My religion Benim dinim … …
232
Religion Din … À¼… - …
Coin Dinar • ’ À…
Your (pl) religion Dininiz … ±‡ À… - ±‡ À… - ±‡ À…
His religion Onun dini … œÀ…
Their religion Onlarõn dini … žÀ… - žÀ… - žÀ…
My religion Benim dinim … ŽÀ…
233
Wolf Kurt
Possessor, owner Sahibi (er) - –

That which tastes, will taste Tadan, tadacak
Those who taste, will taste Tadanlar
Those who taste, will taste Tadanlar, tadacaklar
Possessor, owner (fm) Sahibi (d ) - -

Those who scatter Savuranlar
To taste Tattõ 1 -
They tasted (dual) Tattõlar (ikil) 1
She tasted Tattõ (d ) 1
They tasted Tattõlar 1
Those (fm) who remember Zikredenler (d )
Those who remember Zikredenler €

That u, o (er) •‚
Those two u ikisi •ƒ
That which goes, will go Giden, gidecek „ „
Fly Sinek … …† … - …
It was slaughtered Bo azlandõ, kesildi 1 ‡… ‡…
Animal for sacrifice Kurbanlõk, kesilecek hayvan ‡… ‡ˆ …
To slaughter Bo azladõ, kesti 1 ‡… ‡… - ‡…
They slaughtered Kestiler 1 ‡… ‰…
They slaughtered it Onu kestiler 1 ‡… „ ‰…
Leave (imp) Bõrak 1
To create, spread Yarattõ, yaydõ, ço alttõ 1 ‹Œ - ‹Š

Length Uzunluk • Ž•
234
Its two arms ki kolu • •‘•
He created you (pl) Sizi yarattõ 1 ’
We created Yarattõk 1 ƒ
Atom, particle Zerre ”“ •
Uneasiness Sõkõntõ • •† - •
Its length Onun uzunlu u • —•
Leave (imp) us Bizi bõrak 1 ƒ
Leave (imp) me Beni bõrak 1 ˜ƒ
Leave (imp) them Onlarõ bõrak 1 ’„
Leave (imp, pl) Bõrakõn 1
Scattering, dispersing Savurma †

Leave (imp, pl) me Beni bõrakõn 1 ˜ƒ
Leave (imp, pl) him Onu bõrakõn 1 ™
Leave (imp, pl) her Onu bõrakõn 1 „
To scatter, disperse Savurdu 1 -š
Generations Nesiller •›
Our generations Nesillerimiz œ• •›
Their generations Onlarõn nesilleri ’—• •›
Generation Zürriyet, nesil ž •›
Our generation Neslimiz œŸ•›
His generation Onun nesli •Ÿ•› - •Ÿ•›
Her generation Onun nesli —Ÿ•›
Their generation Onlarõn nesli ’—Ÿ•› - ’—Ÿ•›
Their (dual) generation O ikisinin nesli —Ÿ•›
My generation Benim neslim ˜Ÿ•›
Taste (imp) Tat (emir) 1
235
Male Erkek
Remind (imp) Hatõrlat, ö üt ver 2 ¡

He was remembered,
Anõldõ, hatõrlandõ 1
mentioned
He was reminded Hatõrlatõldõ 2 ¡
Reminder, admonition Zikir, hatõrlama, ö üt † -
To remember, mention Hatõrladõ, zikretti 1 -
To remind Hatõrlattõ 2 ¡ - ¢
Males Erkekler ƒ† -
Its remembrance Onun söylenmesi „
Their reminder Onlarõn uyarõlmasõ ’„
You remembered, mentioned Zikrettin, andõn 1
You (pl) were reminded Size ö üt verildi 2 ’• ¡

Your remembrance Senin anõn, anõlman £
Your (pl) remembrance Sizin anõnõz, anmanõz ’
Our remembrance Bizim anõmõz, anmamõz ƒ
He remembered him Onu andõ 1 ™
Remind (imp) them Onlara hatõrlat 2 ’„ ¡
Their remembrance Onlarõn anõ, anmasõ ’„
They were reminded Onlara ö üt verildi 2
They remembered,
Andõlar, zikrettiler 1
mentioned
Remembrance, reminder Zikir, hatõrlama, ö üt
My remembrance Benim zikrim
Two males ki erkek
Males Erkekler
Our males Erkeklerimiz
You slaughtered Temizlediniz, kestiniz 2
236
Humility Tevazu, alçak gönüllülük
Humiliation Zillet, alçaklõk €

That u, o •
That for you (pl) Sizin için u ‚
That for you (dual) Siz ikiniz için u ƒ‚
That for them (fm) Onlar (d ) için u „‚
To subdue, tame Zelil etti, boyun e dirdi 2 …† -
Subservient Zillet, boyun e me ˆ
‡
It was subdued Boyun e dirildi, alçaltõldõ 2 ‰Š…
We subdued Boyun e dirdik, alçalttõk 2 ‹Š
We subdued them Ona boyun e dirdik, alçalttõk 2 Œ ‹Š
Humiliation Zillet, boyun e me •‡ -
Covenant of protection Koruma sorumlulu u Ž €„Ž
Sin Günah • • -•
Your sin Senin günahõn • •‘
Your (fm) sin Senin (d ) günahõn • •‘
His sin Onun günahõ • ’‘
Their sin Onlarõn günahõ • “‘
Sins Günahlar • •” -•
Portion, share Pay, hisse • • - •”
Your (pl) sins Sizin günahlarõnõz • ‚•
Our sins Bizim günahlarõmõz • ‹• - ‹•
Their sins Onlarõn günahlarõ • “•
Removal, taking away Giderme •Œ •
– Œ
Gold Altõn •Œ ‡‘Œ - •Œ
To go, make go Gitti, giderdi 1 •Œ •Œ† - •Œ
237
To leave Ayrõldõ 1 •Œ — •Œ
She went Gitti, giderdi 1 •Œ ‰‘Œ
We went Gittik 1 •Œ ‹‘Œ
They went Gittiler 1 •Œ ‘Œ
To forget Unuttu 1 Œ Œ† - Œ
Possessor, owner Sahibi (er)
Possessor, owner (dual) Sahibi (er, ikil) -

Possessor, owner (fm, dual) Sahibi (d , ikil) ™˜ - ˜
Taste (imp, pl) Tadõn 1 š ›
Taste (imp, pl) it Onu tadõn 1 š œ›
Possessor, owner Sahibi (er)
Possessor, owner (pl) Sahibi (er, ço ul) -
238
Show off, to be seen Riya, gösteri
Heads Ba lar, kafalar
Your (pl) heads Ba larõnõz -

Their heads Onlarõn ba larõ -
Compassionate efkatli
Dream, vision Rüya, görü
In appearance Gösteri , gösteri çe
Your dream Rüyan
My dream Rüyam
Ba lanõn, birbirinizi
Strengthen (imp, pl)
kuvvetlendirin
3 € •‚ƒ€•
Fourth Dördüncü „€ „€•
Their fourth one Dördüncüleri „€ …€•
Rising, exceeding Yükselen, artan ‚€ €•
Rising, exceeding Yükselen, artan ‚€ † €•
She saw him Onu gördü (d ) 1 ˆ‡•
She saw them Onlarõ gördü (d ) 1 ‡•
Those who return, will return Dönenler, dönecekler „‰ Š‚…‰•
That which quakes Sarsõlan ‹‰ †Œ‰•
Those who are merciful Merhametliler • Ž•••
That which takes back Geri çeviren •• •‘ •
That which follows Takip eden, arkadan gelen • †’••
That which turns you back Seni döndüren, döndürecek •• •“ •
Those who turn him back Onu döndürenler, döndürecek •• ” •“ •
Those who give Geri verenler, verecekler •• •• •
Those who provide
sustenance
Rõzõk verenler –— Ž˜—•
239
Head Ba , kafa -
Those who are firm limde ileri gidenler ™ Š‚š •
His head Ba õ, kafasõ ˆ
My head Ba õm ›
Fixed ones Sabit olanlar ‚ œ
• • -œ •
Guided ones Do ru yolda olanlar žŸ Š žŸ•
Pleased, satisfied Ho nut olan ‚ †¡ •
Listen to us Bizi dinle ›¢ £¢•
Those who observe, obey Riayet edenler, uyanlar ›¢ Š‚¢•
He turned, went Döndü, gitti 1 ¤ ¤•
That which desires stekli ¥¦ ¥¦•
That which does not desire steksiz ¥¦ §¢ ¥¦•
Those who desire stekliler ¥¦ Š‚¨¦•
Compassion Acõma, efkat †¡ ’
That which raises Yükselten „’ ¡†…’• - „’•
That which raises Yükselten „’ †¡ …’•
That which raises you, will
raise you
Seni yükselten, yükseltecek „’ ©…’•
That which cures Tedavi eden, iyile tiren ›˜ –
ª•
Bowing down Rükû ederek „« …«•
Those who bow down Rükû edenler „« Ž…«• - Š‚…«•
Those who bow down Rükû edenler „« Ž…«•
It got stained Paslandõ 1 § Š•
He saw him (it) Onu gördü 1 ”•
She saw him (it) Onu (d ) gördü 1 ¬•
They saw Gördüler 1 • -• -•
To try to seduce Ba tan çõkarmak istedi 3 • • •® - • •
240
She tried to seduce Ba tan çõkarmak istedi (d ) 3 • œ• •
I tried to seduce Ba tan çõkarmak istedim 3 • “œ• • - œ• •
Ba tan çõkarmak istediniz
You (fm, pl) tried to seduce
(d )
3 • §‘ ‡• •
She tried to seduce me Beni ba tan çõkarmak istedi 3 • ¯£‡• •
She tried to seduce him Onu ba tan çõkarmak istedi 3 • ˆ‡• •
I tried to seduce him Onu ba tan çõkarmak istedim 3 • ˆ‡• •
They tried to seduce Ba tan çõkarmak istediler 3 • ••
They tried to seduce him Onu ba tan çõkarmak istediler 3 • ”••
They saw you Seni gördüler 1 •
They saw him Onu gördüler 1 ”
They saw her (it) Onu (d ) gördüler 1 ¬•
They saw them Onlarõ gördüler 1 ¬•
Sight, opinion Görme, görü , rey
To see Gördü 1 - •
You saw Sen gördün 1 °•
I saw Ben gördüm 1 °•
You (pl) saw Siz gördünüz 1 ±•
You (pl) saw him (it) Onu gördünüz 1 ”‚•±
You saw him (it) Onu gördün 1 ˆ± •
I saw them Onlarõ gördüm 1 ±•
You saw them Onlarõ gördün 1 ±
They (fm) saw him O kadõnlar onu gördü 1 ˆ£ •
Lord, authority Rab, efendi, sahip ¥€ €́ - ³
²
Usury, increase Faiz, artma ‚€ €
Your step daughters Üvey kõzlarõnõz ¥€ ¨€
Tied, tethered Ba lõ, ba lanan € µ€
241
Four Dörder „€ ¶€
Worshippers, religious
scholars
Ruhbanlar ¥€ Ž•· ‘€ - Š‚“· €‘
It swelled Kabardõ ‚€ °€
To profit Kâr etti 1 ¸€ ¸€® - ¸€
It profited Kâr etti 1 ¸€ °¹€
To attach, connect,
strengthen
Ba ladõ, güçlendirdi € €® - €
We connected, strengthened Ba ladõk € £ƒ€
One fourth Dörtte bir „€ „€
Your lord Rabbin ¥€ ©•€ - ©‘€ - ©“€
Your (pl) lord Rabbiniz ¥€ €• - €‘ - €“
Your (dual) lord kinizin rabbi ¥€ • €• - • €“
Perhaps Belki, her halde •€
Our lord Rabbimiz ¥€ £•€ - £“€ - £‘€
His lord Onun Rabbi ¥€ ˆ•€ - ˆ“€ - ˆ‘€
Her lord Onun (d ) Rabbi ¥€ €“ - €•
Their lord Onlarõn rabbi ¥€ €• - €‘ - €“
Their (dual) lord O ikisinin Rabbi ¥€ • €‘ - • €“
High ground Yüksek yer ‚€ º• ‚€
My lord Rabbim ¥€ ›•€ - ›•€
To increase, swell Arttõ, ço aldõ ‚€ •‚€® - ¯€
They brought me up Beni büyüttüler (ikil) 2 ‚€ ›· €‘
Worshippers, religious
scholars
Rabbaniler ¥€ Š‚“€•
To enjoy Gezmek, oynamak 1 „‡ „‡® - „‡
Joined Biti ik »‡ ¼‡ - »‡
Recite (imp) Tane tane oku 2 ½‡ ½•‡ - ½•‡
To recite Tane tane okudu 2 ½‡ ½•‡® - ½‘‡
242
We recited Tane tane okuduk 2 ½‡ £¾‘‡
We recited it Onu tane tane okuduk 2 ½‡ ” £¾‘‡
It was shaken Sarsõldõ 2 ¿‰ À
‘
Shaking Sarsõntõ ¿‰ ‰Á
Men Adamlar ½‰ Ã ‰ - Â¡ ‰
Your (pl) men Adamlarõnõz ½‰ Ä‰
It was shaken Sarsõldõ 2 ¿‰ °‘‰
Filth, punishment Pis, pislik, azap, ceza Å‰ •ÆÅ‰ - Å‰
Filth, punishment Pis, pislik, azap, ceza Ç‰ È
Æ ‰ - Ç‰
Their filth, evil Onlarõn pislikleri Ç‰ È
É‰
Return Dönü „‰ „‰
To return, turn back Geri döndü, döndürdü 1 „‰ „‰® - „‰
I was returned Döndürüldüm 1 „‰ °…‰
You (pl) returned Döndünüz 1 „‰ ±…‰
He returned you Sana geri döndü 1 „‰ ©…‰
We returned Döndük 1 „‰ £…‰
We returned Sana geri döndürdük 1 „‰ £…‰
That it returns Onun döndürülmesi 1 „‰ ˆ…‰
They returned Döndüler 1 „‰ •‚…‰
Return Dönü „‰ ¯…‰
Quake, shaking Zelzele, deprem ‹‰ †¡ Œ‰
Foot Ayak ½‰ ½¡ ‰
Man Adam ½‰ Ê‰ - ½¡ ‰
Two men ki adam ½‰ § ¾‰ - ŠÊ‰
Your infantry Yayalarõn ½‰ ©¾‰
Two men ki adam ½‰ § ¾‰
243
Two feet ki ayak ½‰ § ¾‰
Stoning, guessing Ta lama, tahmin ‰ •‰
We stoned you Seni ta ladõk 1 ‰ £•‰
Stoning, guessing Ta lamalar, tahminler ‰ Ë‚‰
Rejected, stoned Kovulmu , ta lanmõ ‰ ‰
Their bags Onlarõn torbalarõ ½• Ä•
Became vast, wide Geni oldu 1 ¥• °¨•
Bag Torba ½• Â • - ½•
Journey Yolculuk, seyahat ½• †¾•
His bag Torbasõ ½• ˆ¾•
To have mercy Merhamet etti 1 • •® - •
Regarding mercy Merhametçe • ••
Those who are merciful Merhametli olanlar • ••
Most Gracious Rahman, efkatli • Š ••
Mercy Rahmet • °•• - †¡ ••
Your mercy Senin rahmetin • ©±••
Our mercy Bizim rahmetimiz • £±••
His mercy Onun rahmeti • ˆ±•• - ˆ±•• - ˆ±••
My mercy Benim rahmetim • ›±••
Most Gracious Rahman, efkatli • §•• - §••
We had mercy Merhamet ettik 1 • £••
We had mercy upon them Onlara merhamet ettik 1 • ¬ £••
He had mercy upon him Ona merhamet etti 1 • ˆ••
Pure drink Saf içecek »• »ª •
Most Merciful Rahim, merhametli • •Æ • - •
Gently Yumu ak ‚Ì ÍÌ
244
To return, turn back ade etti, geri verdi 1 •• •“ ® - •‘
As helper Yardõmcõ olarak • •• - • •
It was returned ade edildi 1 •• œ‘•
I was returned Döndürüldüm, çevrildim 1 •• œ••
We turned back Geri verdik, geri çevirdik 1 •• ·••
We turned him back Onu geri çevirdik 1 •• ” ·••
It followed, came after Arkasõndan geldi 1 • •
Barrier Sa lam duvar Î• ËÆ •
He turned it back Onu geri çevirdi 1 •• ¬‘•
That they (fm) are taken back Geri alõnmalarõ 1 •• §‘ ¬••
They turned back Geri çevirdiler 1 •• • •“
They were turned back Geri çevrildiler 1 •• • •“
They turned him back Onu götürdüler 1 •• ” •“
Turn (imp, pl) him back Ona götürün 1 •• ” •“
Turn (imp, pl) it back Onu iade edin, kar õlõk verin 1 •• ¬ •“
Low, abject Dü ük, alçak ÂÏ ½Ï
All Provider Bol rõzõk veren –— –•‘—
Provision Rõzõk –— ˜— - –—
To provide sustenance Rõzõk verdi 1 –— –—® - –—
He provided you (pl) Size rõzõk verdi 1 –— ˜—
Your provision Sizin rõzkõnõz –— ˜— - ˜—
We were provided Bize rõzõk verildi 1 –— £˜—
Our provision Bizim rõzkõmõz –— £˜—
We provided you (pl) Size rõzõk verdik 1 –— « £˜—
We provided him Ona rõzõk verdik 1 –— ” £˜—
We provided them Onlara rõzõk verdik 1 –— ¬ £˜—
245
He provided me Bana rõzõk verdi 1 –— ›£˜—
His provision Onun rõzkõ –— ˆ˜— - ˆ˜— - ˆ˜—
Her provision Onun (d ) rõzkõ –— ˜— - ˜—
He provided them Onlara rõzõk verdi 1 –— ˜—
Their provision Onlarõn rõzkõ –— ˜— - ˜— - ˜—
Their (fm) provision Onlarõn (d ) rõzkõ –— §‘ ˜—
They were provided Rõzõklandõrõldõlar 1 –— •‚˜—
Rass, a place Res, bir yer adõ Ç •
Messages Vahiyler, mesajlar ½ œÃ - œÃ
His messages Onun vahiyleri ½ ˆ‡Ã
My messages Benim vahiylerim ½ ›‡Ã
Message Elçilik ½ †¡ Ä
His message Onun risaleti, mesajõ ½ ˆ±Ä
Messengers, prophets Peygamberler, elçiler ½ Ê - ½¡
Your messengers Senin elçilerin ½ ©¾
Your (pl) messengers Sizin elçileriniz ½ ¾
Our messengers Bizim elçilerimiz ½ £¾ - £¾ - £¾
His messengers Onun elçileri ½ ˆ¾ - ˆ¾
Their messengers Onlarõn elçileri ½ ¾
My messengers Benim elçilerim ½ ›¾
Messenger, prophet Peygamber, elçi ½ Ã‚ - Â¡ ‚
Your (pl) messenger Peygamberiniz ½ Ä‚
Our messenger Peygamberimiz ½ £Ä‚ - £Ä‚
His messenger Onun Peygamberi ½ ˆÄ‚ - ˆÄ‚ - ˆÄ‚
Her messenger Onun (d ) elçisi ½ Ä‚
Their messengers Onlarõn elçileri ½ Ä‚ - Ä‚ - Ä‚
246
Right, rightness Do ruluk žŸ •Ÿ -•Ÿ
It became right Do ru oldu 1 žŸ žŸ
Righteousness Do ruluk žŸ •ÆžŸ - žŸ
Rightly Do rulukla žŸ •žŸ
His righteousness Do rulu u žŸ ”žŸ
Right Do ru žŸ žŸ
Guard, observer Gözetleyici žÐ •žÐ
Suckling Süt emzirmek „ †¢
They became pleased Razõ oldular 1 ‚ •‚
Approval, pleasure Rõza, razõlõk ‚ ·Æ•‚ - Š¡ •‚
His approval Onun rõzasõ ‚ ˆ·•‚
To become pleased Razõ oldu 1 ‚ ¯ ® -›
Pleasing Razõ olarak ‚ Á
I became pleased Razõ oldum 1 ‚ °
You (pl) became pleased Razõ oldunuz 1 ‚ ±
Moist, wet Islak, ya ¥Ñ ¥
ª Ñ
Fresh date Taze hurma ¥Ñ ¨Ñ
Shepherds Çobanlar ›¢ ¢
Its observance Riayeti, uygunlu u ›¢ ±¢
Terror Korku ¥¢ Æ̈¢ - ¥¢
Thunder Gök gürültüsü ž¢ ž¢
They observed it Ona riayet ettiler ›¢ ¬‚¢
Desire, hope Ra bet, umma ¥¦ ¨¦
Freely Serbestçe ž¦ •Æž¦
Dust, particles Toz °’ ‡Æ ’ - œ ’
Approach, sexual relation Kadõnlara yakla mak Ò’ Ò
¡ ’
247
Gift Hediye ž’ ž’
Cushion Yastõk ®’ ®’
To raise Yükseltti, kaldõrdõ 1 „’ „’® - „’
It (she) was raised Yükseltildi 1 „’ °…’
We raised Yükselttik 1 „’ £…’
We raised him Onu yükselttik 1 „’ ” £…’
He raised him Onu yükseltti 1 „’ ˆ…’
He raised her Onu (d ) yükseltti 1 „’ …’
That which raises Yükselten, yükseltecek „’ „’
Companion Arkada »’ ¼’ - »’
Page, parchment Sayfa »˜ –
Ó
Necks, slaves Boyunlar, esirler ¥˜ ³˜
Neck, slave Boyun, esir ¥˜ ³ ˜ - †• ¨˜
Those who are asleep Uyuyanlar ž˜ •‚˜
That which watches Gözetleyen ¥˜ Æ̈ ˜ - ¥ ˜
That you ascend Gö e çõkman 1 ›˜ ©•˜
Inscribed Yazõlmõ ˜ ˜
Camels, mounts Develer, binekler ¥« ³«
Mass, heap Yõ õn « Ë«
Caravan Kervan ¥« ¥«
To ride, mount Bindi (ata, gemiye) 1 ¥« ¥«® - ¥«
To assemble Birle tirdi 2 ¥« ¥Õ«® - ¥Ô«
They (dual) mounted kisi bindi 1 ¥« ¨«
Riding Binerek, binitli olarak ¥« ·Æ ¨«
He assembled you Seni terkip etti, birle tirdi 2 ¥« ©¨Ô«
They mounted Bindiler 1 ¥« •‚¨«
248
Sound Fõsõltõ Å« •ÆÅ«
That which bows down Rükû eden „« „Ô«
To bow down Rükû etti 1 „« „«® - „«
Bowing down Rükû ederek „« …Ô«
Support Destek §« §ª «
Its support Onun deste i §« ˆ£«
Their mounts Onlarõn binekleri ¥« €‚«
Your (pl) spears Mõzraklarõnõz ¸Ë •Ë
Ash Kül žË •• Ë
Pomegranate Nar §Ë Š Ë‘
Gesture aret ÅË •ÆÅË
Ramadan Ramazan Š ÖË
To throw Attõ 1 ›Ë ›Ë® - ¯Ë
You threw Attõn 1 ›Ë °Ë
Decomposed Çürümü Ë Ë
Pledge Rehin §¬ Š¡ ¬
He feared Korktu 1 ¥¬ ¥¬
Fear Korku ¥¬ ¥¬
Fearing Korkarak ¥¬ ¨¬
Monk Rahip, ruhban ¥¬ ·Æ ¨¬ - Š ¨¬
Their monks Onlarõn rahipleri ¥¬ · ¨¬
Monasticism Ruhbanlõk ¥¬ †‘· ¨¬
Fear Korku ¥¬ †¨¬
Family, tribe Aile, kabile ¬ ¡¬
Your family Senin ailen, kabilen ¬ ©ƒ¬
My family Benim ailem, kabilem ¬ ›ƒ¬
249
Cover Örtü »¬ ¼¬
At rest Sakin, oldu u gibi ‚¬ •Æ‚¬
Pledge Rehin §¬ Ž¬
Pledge Rehin §¬ †¡ £ ¬
Its evening course Onun ak am esi i × ••
Firm ones, mountains Sabit olanlar, da lar ‚ › •
Motionless Hareketsiz ž« ž«•
Mercy, rest Rahmet, rahatlõk, × ×
Spirit Ruh × •Æ - ×
Our spirit Ruhumuz × £• - £•
His spirit Onun ruhu × ˆ•
My spirit Ruhum × ›•
Meadows, gardens Bahçeler Ø œ
Garden Bahçe, otlak Ø †
Fright Korku ¶ ¶
Rome, Romans Roma, Romalõlar Î Î
A little Biraz • •ž
Winds Rüzgârlar × ×
Doubt üphe ¥ ¥
Doubt üphe ¥ †¨ - †¡ ¨
Their doubts Onlarõn üpheleri ¥ ¨
Wind, power Rüzgâr, kuvvet × ¸
Scented plants Reyhan, ho kokulu bitki × Š¡ ¹
Your (pl) wind, power Rüzgarõnõz, kuvvetiniz × Ù
Adornment Süs, güzellik Ú Û
Elevation, high place Yüksek yer „ „
250
Those who drive Sürenler
Provision Azõk
To increase Arttõ, arttõrdõ 1 -

She increased Arttõrdõ (d ) 1
She increased it Onu arttõrdõ (d ) 1
She increased them Onlarõ arttõrdõ (d ) 1
He increased you (pl) Sizi arttõrdõ 1
He increased him Onu arttõrdõ 1
He increased them Onlarõ arttõrdõ 1
They increased Arttõrdõlar 1
They increased you (pl) Sizi arttõrdõlar 1
They increased them Onlarõ arttõrdõlar 1
To visit Ziyaret etti 1 -

Those who grow Ekinciler
He strayed, deviated a tõ, saptõ 1 €

She strayed, deviated a tõ, saptõ 1 •‚
They strayed, deviated a tõlar, saptõlar 1 ‚
To end, cease Bitti, sona erdi 1 ƒ ƒ -ƒ
It ceased Son buldu 1 ƒ •„
They (dual) ceased Son buldu (ikil) 1 ƒ …†„
Adulterer, fornicator Zina eden erkek ‡ ‰Š - ˆ
Adulterer, fornicator Zina eden erkek ‡ ‹Š
Adulteress, fornicatress Zina eden kadõn ‡ •Œ ŽŠ
Those keen to give up Zahidler •
That which vanishes,
perishes
Yok olan • •
251
Angels of hell Zebani •‘ •Œ ŽŠ…‘
Foam Köpük ‘ ’‘ - ‘
Blocks Kütle ‘ ‘
Books, sects Kitaplar, kitleler ‘ ’‘ - ‘
Zaboor Zebur ‘ ’ ‘ - ‘
Glass Cam “ •Œ …
Cry, shout Çõ lõk
Strongly Zorlayarak ’
It is removed Uzakla tõrõldõ ”• ”•
Advancing lerleyerek –• …—˜•
Gold, ornament Altõn, süs ™š …—› š - ™ š
Its ornaments Süsleri ™š …›š
Increase (imp) Arttõr 1
We increased Arttõrdõk 1 …Š
We increased them Onlarõ arttõrdõk 1 …Š
Increase (imp) me Beni arttõr 1 ‹Š
Increase (imp) him Onu arttõr 1
Carpets Halõlar œ •‰‘

Those who grow, growers Ekinciler ž
You (pl) visited Ziyaret ettiniz 1
Crop Bitki, ekin …’ -

To sow, grow Ekti, dikti 1 -
Blue eyed Gök gözlü, kör Ÿ …—
Crops Ekinler ¡
To claim, believe ddia etti, zannetti -
You claimed Zannettin 1 •¢
252
You (pl) claimed Zannettiniz 1 †¢
Their claim Zanlarõ ¢
That which claims Zanneden Ž
Sighing, roaring Gürleme › £’ › - Ž›
Zaqqum tree Zakkum a acõ ¤¥
It became pure Temiz oldu 1 …
To clean, clear Temizledi 2 ‹§ - …¦
Zakat, alms Zekât Œ̈…
He cleaned it (her) Onu temizledi 2 … …¦
Zechariah (pbuh) Zekeriya (AS) …ž
Zakat, alms Zekât ¨
It became pure Temiz oldu 1 ‰
Clean, innocent Temiz, masum •— Žž - …—Ž©
Clean, innocent Temiz, masum •— Žž
You (pl) ceased Son verdiniz 1 ƒ †ª„
Shaking, earthquake Zelzele, sarsõntõ ƒ„ «— „ª - ƒ „ª
Its earthquake Onun sarsõntõsõ ƒ„ … „ „ª
To shake, quake Sarsõldõ 1 ƒ„ ƒ „ª - ƒ „ª
It was shaken Sarsõldõ 1 ƒ„ •„ „ª
Shaking, earthquake Zelzele, sarsõntõ ƒ„ •„ „ª - •Œ „ „ª
They were shaken Sarsõldõlar 1 ƒ„ „ „ª
Near, approaching Yakõn, yakla an –„ …—˜„ª
Near, approaching Yakõn, yakla an –„ ‰˜ª„ - •— ˜ª„
Near, approaching Yakõn, yakla an –„ ‰˜ª„
Slippery Kaygan, kayan •„ …—¬„
You (pl) slipped Kaydõnõz -„ †ª®„
253
Groups, in groups Bölük bölük ¯ —¯
Freezing cold iddetli so uk ¯ ’ ¯
Ginger Zencefil °
— Ž±²Š
Adultery, fornication Zina ‡ ‰Š
Base, ignoble Soysuz ³ ŽŠ
Splendor Süs Œ̈
To vanish, perish Çõktõ, yok oldu 1 • •
That which vanishes,
perishes
Yok olan • …—
End Son bulma ƒ ƒŒ
Pair, mate, spouse E , karõ veya koca ´ …’ -´
Two pairs ki e ´ …
It was paired, mated E le tirildi 1 ´ • µ
Your wife E in ´ ¶ -¶
We paired E le tirdik 1 ´ …· ž
We married her to you Onu seninle evlendirdik 1 ´ … …· ž
We married them Onlarõ evlendirdik 1 ´ …· ž
His wife Onun e i ´ -
Her spouse Onun (d ) e i ´ … -…
Two pairs ki e ´ •Ž
False, lie Yalan, kötü söz, tezvir — -
Increase Artõ Œ̈ …
Oil Ya • •
Its oil Onun ya õ • …†
Olive Zeytin ¸ …’Š † - Œ †
Olive Zeytin özellikli ¸ •ˆ Š †
Zayd Zeyd
254
Deviation E rilik Œ
We separated Ayõrdõk 2 - …·ª®ž
It was adorned Süslendi 2 • •µ
To adorn, beautify Süsledi 2 • •µ - •ž
We adorned Süsledik 2 • …ž·ž
We adorned it Onu süsledik 2 • … …ž·ž
Adornment Süs, ziynet • •Œ ·
Your adornment Ziynetleriniz • ¹†·
Its (his) adornment Onun ziyneti • †·
Its (her) adornment Onun (d ) ziyneti • … †· - … †·
Their (fm) adornment Onlarõ (d ) ziyneti • ž• †· - •ž †·
He adorned it (him) Onu süsledi 2 • ·ž
They adorned Süslediler 2 • ·ž
255
Request, question Sual, soru, istek
It (he) was asked Soruldu 1
To ask Sordu, istedi 1 -

It (she) was asked Soruldu (d ) 1
Your request, question ste in 1
They were asked Soruldular 1
To be evil Kötü oldu 1 -

Freed camel Serbest bõrakõlmõ deve
It became evil Kötü oldu 1

Oruç tutan kadõnlar, seyahat
Women who fast, move about
edenler
€ ‚
• ƒ
Oruç tutan erkekler, seyahat
Men who fast, move about
edenler
€ „ƒ
Easy to swallow çimi kolay … ˆ‡ -†
That which drives Sevk eden, süren ‰ ‹Š
That which asks steyen 1
Those who ask steyenler 1 Œ

Those who swim Yüzenler € ‚ ƒ•
Armors Zõrhlar † ‚
• ˆ•
That which outruns, precedes Öne geçen, yarõ an ‹ ‹Š •
To race, precede Yarõ tõ 3 ‹ ‹• - ‹•
Forerunners Yarõ anlar, geçenler 1 ‹ ‚ Ž•
Race (imp, pl) Yarõ õn 1 ‹ Ž•
Forerunners Önde gidenler, öncekiler ‹ ŒŽ• - „ Ž•
Forerunners Önde gidenler, öncekiler ‹ ŒŽ•
I will recite Okuyaca õm 1 • •
He (it) will come to you (pl) Size gelecek 1 • ‘’ •“
256
Prostrating Secde ederek ”• –”—
Those who prostrate Secde edenler ”• ™ ”— - „˜”—
Those who prostrate Secde edenler ”• ™ ”—
Their territory Onlarõn yurtlarõ š ‘›œ•
Magician Sihirbaz žƒ žŠ •
Two magicians ki sihirbaz žƒ „ ž•
Magicians Sihirbazlar žƒ „˜ž•
Bank, shore Sahil, kõyõ ƒ •
Those who ridicule, mock Alay edenler žŸ ™ž
Our chiefs Beylerimiz, efendilerimiz ¡ ¢•¡
Their sixth one Onlarõn altõncõsõ £” ‘› ¡
To travel Yola çõktõ, yürüdü, seyir yaptõ 1 ¤ ¥
That which goes freely Görünen, ortaya çõkan ¦ž ¦
Š ¥
Hasten, run (imp, pl) Ko un 3 §ž ¨¥
That which steals Hõrsõz ‰ž ©¥ - ‰¥
That which steals Hõrsõz ‰ž ©¥
Those who steal Hõrsõzlar ‰ž Œ©¥ - „ ©¥
Those who steal Hõrsõzlar ‰ž Œ©¥
I will have it (him) covered Onu sardõraca õm 4 ‹ª¥ «Žª¥
I will show you (pl) Size gösterece im 4 ¬¥ ‘’ ¥˜ - ‘’ ¥
I will ask for forgiveness sti far edece im 10 ž-® ž-ˆœ
I will make deviate Döndürece im 1 ¯ž° ¯ž°
I will make enter the fire Ate e sokaca õm 4 ±° ±°
I will make him enter the fire Onu ate e sokaca õm 4 ±° «°
Hour, time of judgment Kõyamet saati, zaman, saat § ¨
Low, below Alt, a a õ - ²
257
Its downside, its lowest Onun altõ, a a õ tarafõ - ›²
Low ones A a õlar - Œ²
Leg, shin Ayak, bacak ‰ ‰
Falling Dü en ³Ž –´©
Two legs ki ayak ‰ ±©
Her two legs, shins Onun (d ) iki aya õ ‰ ›©
I will write Yazaca õm 1 µœ¶ µœ·¶
I will write it Onu yazaca õm 1 µœ¶ › œ·¶
Stationary Sakin, hareketsiz ™’ –¢¶
To ask Sordu, istedi 1 -
Top flow Aktõ, sel oldu 1 ¸ -
It flowed Sel aktõ (d ) 1
You asked Sordun 1 ·

I asked Sordum, istedim 1 ·
I asked you Sana sordum, senden istedim 1 œ·
I asked you (pl) Size sordum, sizden istedim 1 ‘’œ·
You (pl) asked Sordunuz, istediniz 1 ‘œ·
You (pl) asked him Ona sordunuz 1 ¹ ºœ·
You (pl) asked them (fm) Onlara (d ) sordunuz 1 ™» ª ºœ·
You asked them Onlara sordun 1 ‘›œ·
I will throw Ataca õm 4 ±Ž ±Ž· -¼Ž·
He asked you Sana sordu 1
Sound, intact Sa lam ‘ ‘

Sound ones Sa lamlar ‘ „º
He asked her Ona (d ) sordu 1 ›
He asked them Onlara sordu 1 ‘›
258
They asked Sordular 1
Those who amuse
themselves
Gaflet içindekiler ”½ „˜”¾
Conversing by night Geceleyin konu arak ž½ –ž¾
Samiri Samiri ž½ ¬
¿ ž¾
I will inform Haber verece im 2 À ÁÂÀ
I will inform you Sana haber verece im 2 À ÂÀ
I will send down ndirece im 4 ÃÀ ÃÀ
Awakened Uyanõk ž› Äžª
He drew lots Kura çekti 3 ‘› ‘ª
Neglectful Gafil, ihmalkâr › „ª
To level E itledi, hizaya getirdi 3 ¬ ¬˜ - ÅÆ˜
I will take shelter Sõ õnaca õm 1 ¬˜ ¬˜“
Saba Sebe ÈÇ
Rest stirahat –•
Relations, means Sebep, yol, akraba µ ‡ -µ
Ç
Sabbath Cumartesi, tatil günü
Their sabbath Onlarõn tatil günü ‘›œ

Glorify (imp) Tesbih et 2 € €Â
To glorify Tesbih etti, yüceltti 2 € €Â - €»
Swimming, occupation Yüzme, me guliyet € –ƒ
Glory Subhan, münezzeh, yüce € „ƒ
Glory be to Allah Allah münezzehtir, yücedir € «É „ ƒ
Glory be to You Sen münezzehsin, yücesin € Àƒ
Glory be to Him O münezzehtir, yücedir € «À ƒ
Glorify (imp) Him Onu tesbih et 2 € «ƒÂ
Glorify (imp, pl) Tesbih edin 2 € ƒÂ
259
Glorify (imp, pl) Him Onu tesbih edin 2 € ¹ ƒÂ
Wild animals Vah i hayvanlar Ê Ê
Seven Yedi (sayõ) Ê Ì - Ì‡ Ë ÊŠ
Seventy Yetmi Ê ŒÌ - „ Ì
To precede Önceden geldi, geçti 1 ‹ ‹ -‹
In race, racing Yarõ arak ‹ –Ž
It (she) preceded Geçti (d ) 1 ‹ Ž
It (he) preceded you (pl) Sizi geçti 1 ‹ ‘’Ž
They preceded Geçtiler 1 ‹ ·Ž
They preceded us Bizi geçtiler 1 ‹ ÀŽ
Way Yollar Í
– -
Our ways Bizim yollarõmõz ¢
Way Yol Í
– -
Your way Senin yolun
Our way Bizim yolumuz ¢

His way Onun yolu «
Their way Onlarõn yolu ‘›
My way Benim yolum ±
You will see Göreceksin 4 žÎ• žÎ œ
Six Altõ œ œ»
You will find Bulacaksõn 1 ”—˜ ”•œ
You will find me Beni bulacaksõn 1 ”—˜ ±À”•œ
You (pl) will find Bulacaksõnõz 1 ”—˜ „˜”•œ
You (pl) will be called Ça õrõlacaksõnõz 1 ¨¡ „ ¨”œ
You will mention Anacaksõnõz 1 ž¶Ï „˜ž¶·Ðœ
You will mention them Onlarõ (d ) anacaksõnõz 1 ž¶Ï ™» ›À˜ž¶·Ðœ
260
Cover Örtü žœ –žœ
You (pl) will be returned Döndürüleceksiniz 4 ¡¡¥ „˜¿¡žœ
You will have it suckle Emzirteceksiniz 1 ÊÑ¥ ÊÑžœ
You (pl) will know Bileceksiniz 1 ‘¨ „ º Ìœ
You (pl) will be defeated Yenileceksiniz 1 µ® „ ˆœ
It will be written Yazõlacak (d ) 1 µœ¶ µœ·’œ
Sixty Altmõ œ ŒÂœ
It covered with darkness Karardõ, sakinle ti • ¼• - •
To prostrate Secde etti 1 ”• ”• - ”•
Prostrating Secde ederek ”• –”»•
They prostrated Secde ettiler 1 ”• ˜”•
They were made to boil Kaynatõldõ (d ) ž• ‚žÂ•
Scroll Yazõ tomarõ • Ò•
Prison Zindan, hapis ™• ™• - ™Š •
Those who prostrate Secde edenler ”• ¡•
Baked clay Pi mi balçõk • Ç •
Â
Sijjin Siccin ™• Œ
Š•Â
Cloud Bulut µƒ •‡ ƒ - ¦
Š ƒ
Magician Sihirbaz žƒ ¥Ç ƒ
»
Forbidden Yasak ƒ ƒ
Dawn Seher vakti žƒ žÇ ƒ
Magic Sihir žƒ žŠ ƒ
To bewitch, delude Sihirledi 1 žƒ žƒ - žƒ
Two magics ki sihir žƒ „ žƒ
Magicians Sihirbazlar žƒ Äžƒ
Your magic Senin sihrin žƒ Óžƒ
261
His magic Onun sihri žƒ ¹žƒ
Their magic Onlarõn sihri žƒ ‘ªžƒ
Their (dual) magic O ikisinin sihri žƒ ºªžƒ
They bewitched Sihirlediler 1 žƒ ·˜žƒ
Away with Uzak olsunlar ‹ƒ –Žƒ
Far off Uzak ‹ƒ ‹Ç ƒ
He ridiculed, mocked Alay etti, maskara etti 1 žŸ žŸ
Boyun e dirdi, kontrol altõna
To subject, make subservient
aldõ
2 žŸ žÂŸ - ž»Ÿ
We subjected Boyun e dirdik 1 žŸ Àž»Ÿ
We subjected it (her) Ona boyun e dirdik 1 žŸ ª Àž»Ÿ
He subjected it (her) Ona boyun e dirdi 1 žŸ ªž»Ÿ
They mocked Alay ettiler 1 žŸ ˜žŸ
Mocking Alay 1 žŸ –ÔžŸ
For service Hizmetinde žŸ –ÔžŸ
Anger, wrath Kõzgõnlõk, öfke ³Ÿ ³
•Ÿ
He became angry Kõzdõ, ho lanmadõ 1 ³Ÿ ³Ÿ
Barrier Sed ¡” –”Ô
Lote tree Sedir a acõ ¥” Ä¥” -¥Ç ”
One sixth Altõda bir £” £”
Neglected Ba õbo ¬” Å‡”
Right, appropriate Do ru ¡” ”‡ ”
Two barriers, mountains ki sed ¡” ™ ”»
Secret Gizli, saklõ, sõr ¥ž žÕ
Secret, secretly Gizli, gizlice ¥ž –žÔ
Ease Bolluk ¥ž ž»
Secrets Sõrlar ¥ž žž
262
Mirage Serap ¦ž •‡ ž - ¦
Ç ž
Garments Giyecekler, giyimler •ž •ž
Their garments Giyecekleri, giyimleri •ž ‘› • ž
Lamp Lamba Öž —‡ ž
Release Salõverme, bõrakma šž –• ž
Its walls Onun duvarlarõ ‰¡ž ›©¡ ž
Swift, swiftly Hõzla §ž –¨ ž
Going freely Serbestçe giderek ¦ž –•ž
Release (imp, pl) Bõrakõn, salõn 2 šž •Âž
Release (imp, pl) them (fm) Onlarõ (d ) serbest bõrakõn 2 šž ™» ª •Âž
Links of armor Zõrh baklasõ ¡ž ¡ž
Happiness Sevinç ¥ž ¥‡ ž - ¥Š ž
To steal Çaldõ, hõrsõzlõk yaptõ 1 ‰ž ‰ž - ‰ž
Your secrets Sizin sõrrõnõz, gizliniz ¥ž ‘¶»ž
Eternal, continuous Sonsuz, ebedi ”¾ž ”‡ ¾ž
Their secrets Onlarõn sõrrõ, gizlisi ¥ž ‘ªž»
Happily Sevinçli ¥ž –¥˜ž
Stream Su arkõ ¬ž –Ôž
Swift Çabuk, hõzlõ §ž Êž
It was spread out Yayõldõ 1 €´ ƒ´
He ran, strived Ko tu, çalõ tõ ±Ì Ì
Abundance Geni lik Ê ˜ –Ì
His abundance, wealth Onun geni li i, zenginli i Ê ˜ «œÌ
They were made happy Mutlu kõlõndõlar 1 ”Ì ˜”Ì
Madness Çõlgõnlõk žÌ žÇ Ì
It was set ablaze Alevlendirildi 2 žÌ ‚žÂÌ
263
They ran, strived Ko tular ±Ì Ì
Effort, Çalõ ma ±Ì ±Ì
To strive, run Çalõ tõ, ko tu 1 ±Ì ¼Ì - ¼Ì
Running Ko arak, çalõ arak ±Ì –Ì
Happy, glad Mutlu ”Ì ”Š Ì
Blazing fire Çõlgõn ate žÌ –ž Ì - ¤Ì
You effort Çalõ manõz ±Ì ‘’ Ì - ‘’ Ì
His effort Onun çalõ masõ ±Ì «Ì - «Ì
Her effort Onun (d ) çalõ masõ ±Ì ›Ì
Their effort Onlarõn çalõ masõ ±Ì ‘› Ì
Foolish Sersem «- ª-
Journey Sefer, yolculuk ž- ž‡ - - žÇ -
Scribes Yazõcõlar ž- Ä• ž-
Our journey Seferimiz, yolculu umuz ž- Àž-
Lowest En alt, en a a õ - ¼ -·
To become foolish Sefih oldu, beyinsiz oldu 1 «- «- - «-
In foolishness Sersemlikle «- –›-
Fools Beyinsizler «- ›- - ›-
Ship Gemi ™- •¢ -
Fool, in foolishness Sersem, sersemlikle «- ›‡ - - «Š -
Our fool one Bizim sersemimiz «- ¢› -
He gave water Su verdi ±Ž Ž
He gave them water Onlarõ suladõ ±Ž ‘ª Ž
Giving water, drinking cup Sulama, su verme, su kabõ ±Ž Ž
Hell Cehennem žŽ - žŽ - žŠ Ž
It was made fall Dü ürüldü ³Ž ³Ž
264
To fall Dü tü ³Ž ³Ž - ³Ž
They fell Dü tüler ³Ž ´Ž
Roof Tavan ×Ž -– Ž· - ×
Š Ž·
Roofs Tavanlar ×Ž –-Ž
We directed Sevk ettik 1 ‰ ¢·Ž
We directed it Onu sevk ettik ‰ ¹ ¢·Ž
They were watered Sulandõlar ±Ž Ž
To water, give water Suladõ, su verdi ±Ž ±Ž - ¼Ž
Watering Sulanmasõ ±Ž Ž·
Its watering Onun sulanmasõ ±Ž ª Ž·
You gave water Suladõn ±Ž Ž
Ill, sick Hasta ‘Ž ‘Š Ž
Intoxicated, drunk Sarho lar ž’ Å¥ ’
It calmed Sakinle ti ’ ’
Intoxicant çki ž’ –ž’
Made intoxicated Döndürüldü, sarho edildi ž’ ‚žÒ’
Intoxication, stupor Sarho luk ž’ ‚ž·’ - Äž·’
Their intoxication Onlarõn sarho lu u ž’ ‘›•ž·’
Rest, assurance Sükûnet ™’ ™Š ’
To dwell, inhabit Yerle ti, ya adõ 1 ™’ ™’ - ™’
Place of rest Dinlenme yeri/zamanõ ™’ –¢’
You (pl) inhabited Yerle tiniz 1 ™’ ‘œ¢’
Knife Bõçak ™’ –¢ ’Ò
Tranquility Sükûnet, huzur ™’ ¢’
His tranquility Onun sükuneti ™’ «œ¢ ’
Ask (imp) Sor 1 ·
265
Weapon Silah € šÍ
Chains Zincirler Í -
Essence, extract Öz •Í
Peace, greeting, He who
gives peace
Selam, huzur, selamet veren ‘ ¾‡ Í - ØŠ Í
Salsabil, a spring in paradise Selsebil, cennete bir põnar Í
– ·
Chain Zincir •¸·
He gave power Yetki verdi 2 ³ ³É
Authority Saltanat, kuvvet, delil, yetki ³ À‡ ´· - „ ´·
His authority Onun saltanatõ ³ «À ´·
My authority Saltanatõm ³ « À ´·
He gave them power Onlara yetki verdi 2 ³ ‘›´É
Passed, left in the past Geçti, geçmi te kaldõ 1 × ×
Precedent Geçmi , selef × –-
Smite ncitti ‹ ‹
They smite you Sizi incittiler ‹ ‘¶ Ž
He let you enter Sizi soktu 1 ‘’’
We let him enter Onu soktuk 1 ¹ ¢·’
He let him enter Onu soktu 1 «’
Peace Teslimiyet, barõ ‘ ‘
Peace Barõ ‘ ‘·
He saved Kurtardõ 2 ‘ ‘É
Peace, Islam Barõ , güvenlik, slam ‘ ‘·
Stairs, ladder Merdiven ‘ º‡ É - ‘Š É
In peace Selametle ‘ –º
You submitted Teslim ettiniz 2 ‘ ‘œºÉ
Greet (imp, pl) Selam edin 2 ‘ ºÒ
266
Ask (imp) them Onlara sor 1 ‘›·
Quail Bõldõrcõn Å ·
Sound, intact Temiz, sa lam ‘ ‘Ç
Solomon (pbuh) Süleyman (AS) „º
Eye of a needle ne deli i ‘½ ‘Â
Sky Gök ½ º
Listeners Dinleyenler Ê½ „ ¨ »º
He named you (pl) Sizi isimlendirdi 2 ½ ‘¶ º»
Fat Besili, i man ™½ „• º
Skies, heavens Gökler ½ ‚
• ˜º -‚
Š ˜º
Hearing, ear itme, kulak Ê½ ÊŠ º
To hear itti, duydu 1 Ê½ Êº - Êº
Hearing Duyarak Ê½ –Ìº
She heard Duydu (d ) 1 Ê½ Ìº
You (pl) heard Duydunuz 1 Ê½ ‘œÌº
You (pl) heard him Onu duydunuz 1 Ê½ ¹ ºœÌº
Your ears, your hearing Kulaklarõnõz, i itmeniz Ê½ ‘’Ìº
We heard Duyduk, i ittik 1 Ê½ ¢Ìº
He heard him Onu duydu 1 Ê½ «Ìº
His hearing, ear Onun kula õ, i itmesi Ê½ «Ìº
Their hearing, ear Onlarõn kulaklarõ, i itmeleri Ê½ ‘›Ìº - ‘›Ìº
They heard Duydular 1 Ê½ Ìº
Ceiling Tavan ½ º
Its ceiling Onun tavanõ, boyu ½ ›’º
Scorching fire Kavurucu, zehirli ate ‘½ ØÇ º
Name (imp, pl) them Onlarõ isimlendirin 2 ½ ‘ª ¿º
267
To name sim verdi 2 ½ ±Âº - ¼»º
Name, similarity sim, benzerlik ½ –Ôº
I named sim verdim 2 ½ º»
You (pl) named sim verdiniz, adlandõrdõnõz 2 ½ ‘œ º»
You (pl) named them Ona isim verdiniz 2 ½ ª ºœ º»
I named her Ona isim verdim 2 ½ ›œ º»
All hearing, hearing Semî, i iten Ê½ –Ì º - ÊŠ º
Fat Semiz ™½ Œ
Ç º
Tooth Di ™¢ ™Â
We will give Verece iz 4 • ±• ¢
We will give them Onlara verece iz 4 • ‘› • ¢
Flash Parõltõ ¢ ¢
Spikes, ears Ba aklar ¢ •¢
Spikes, ears Ba aklar ¢ ‚
• Í¢
Spike, ear Ba ak ¢ • ¢
Its spikes, ears Ba aklarõ ¢ «¢
Slumber Uyuklama ™ ˜ ¢
Way, situation, rule Sünnet, yol, kural ™¢ ¢» - ¢»
Year Sene, yõl ¢ •¢ - –¢ - ¢
Our way Bizim sünnetimiz ™¢ ¢œ»¢
We will recompense Kar õlõ õnõ verece iz 1 ¬Ã— ¬Ã•¢
We will make enter Sokaca õz 4 ¡ ”¢
We will make them enter Onlarõ sokaca õz 4 ¡ ‘› ”¢
Fine silk Sündüs, ince ipek £
Ç ”¢
We will call Ça õraca õz 1 ¨¡ §”¢
We will try to get permission zin isteyece iz 3 ¡˜¥ ¡˜ ž¢
268
We will show Gösterece iz 4 ¬¥ ¬ž¢
We will show them Onlara gösterece iz 4 ¬¥ ‘› ž¢
We will increase Arttõraca õz 1 ”Ù ” Ã¢
Onlarõ yava yava
We will gradually lead them
yakla tõraca õz
10 Ö¥¡ ‘›—¥”œ ¢
Damgalayaca õz,
We will brand
i aretleyece iz
1 ‘ ˜ ‘¸ ¢
We will brand him Onu damgalayaca õz 1 Ø «º¸ ¢
We will strengthen Kuvvetlendirece iz 1 ¡”Ú ”¿ Û¢
We will obey taat edece iz 1 §Ü Ê ´¢
We will obey you (pl) Size itaat edece iz 1 §Ü ‘’Ì ´¢
We will punish Azap edece iz 1 ¦Ð¨ ¦ÒÐÌ¢
We will punish them Onlara azap edece iz 1 ¦Ð¨ ‘›•ÒÐÌ¢
Onu döndürece iz, iade
We will return it
edece iz
4 ¡¨ ª” Ì¢
We will become free Bo kalaca õz 1 …ž² …ž·-¢
We will kill Öldürece iz 2 œ© œÂŽ¢
We will make read Okutaca õz 4 ž© Ýž·Ž¢
We will make you read Seni okutaca õz 4 ž© ž·Ž¢
We will say Diyece iz 1 © Ž¢
We will write Yazaca õz 1 µœ¶ µœ·’¢
We will throw Ataca õz, bõrakaca õz 4 ±Ž ±Ž· ¢
We will grant Faydalandõraca õz 2 Êœ¾ ÊÂœº¢
We will grant them Onlarõ faydalandõraca õz 2 Êœ¾ ‘›ÌÂœº¢
Ways, situations, rules Hayat yollarõ, sünnetler ™¢ ™Š ¢
We will look Bakaca õz 1 žÞÀ žÞ¢¢
We will make easy Kolayla tõraca õz 2 ž žÂ ¢
We will make it easy Onu kolayla tõraca õz 2 ž ¹žÂ ¢
Years Seneler, yõllar ¢ Œ¢
269
Its plains Onun ovalarõ › › ›
Evil Kötü, kötülük à -– -ß
Your (pl) private parts Edep yerleriniz ‘’•
Their (dual) private parts O ikisinin edep yerleri º›•
Dead body Ceset Ä
He fashioned Düzenledi 2 ¬ »
Same, equal Aynõ, e it ¬ á -ß
Name of a false god Put adõ ¨‡
He fashioned you Seni düzenledi 2 ¬ Ó»
He fashioned him Onu düzenledi 2 ¬ ¹»
He leveled it Onu (d ) düzenledi 2 ¬ ª»
He fashioned them Onlarõ (d ) düzenledi 2 ¬ ™» ª »
Evil Kötü Å
Black Siyah, kara ¡ ¡Š
Wall Sur, duvar ¥ ¥Ç
Surah, chapter Sure ¥ Ä¥
Whip Kamçõ â â
Will, shall …cak, …cek ¯
Leg, stem Gövde, sap, bacak ‰ ‰
Its stem Gövdesi, sapõ ‰ «©
Enticed Pe inden sürükledi »
It enticed Pe inden sürükledi (d ) »
He fashioned Düzenledi 2 ¬ Å»
Even Denk, orta ¬ Å‡
Even Düz ¬ ¬
Â
Well proportioned Düzgün ¬ –Ô
270
I fashioned Düzenledim 2 ¬ »
I fashioned him Onu düzenledim 2 ¬ «œ »
He became distressed Üzüldü 1 ±
Evil Kötü – Â - ÁÂ
Evil deeds Kötülükler, çirkinlikler ‚
Š Â
Your (pl) evil deeds Sizin kötülükleriniz ‘’• Â
Our evil deeds Bizim kötülüklerimiz ¢• Â
His evil deeds Onun kötülükleri «• Â
Their evil deeds Onlarõn kötülükleri ‘›• Â
Evil Kötülük, çirkinlik, günah Â
It became evil Kötüle ti, karardõ 1
He will give Verecek 4 • ±•

He will give us Bize verecek 4 • ¢•
He will give him Ona verecek 4 • «•
His evil deed Onun kötülü ü «Â
He (it) will come Gelecek 1 • ±•·
He (it) will come to them Onlara gelecek 1 • ‘› •·
Caravan, travelers Kervan, yolcular ¤ Ä¥ »
He will cancel ptal edecek 4 ´• ´
He will cancel it Onu iptal edecek 4 ´• «´
They will be recompensed Kar õlõklarõ verilecek 1 ¬Ã— „˜Ã•
He will recompense Kar õlõ õnõ verecek 1 ¬Ã— ¬Ã•
He will recompense them Onlara kar õlõ õnõ verecek 1 ¬Ã— ‘› Ã•
He will do Yapacak 1 Ì— Ì•
He will be removed far Uzakla tõrõlacak 2 µ¢— µ»¢•
He will be removed far from it Ondan uzakla tõrõlacak 2 µ¢— › ¢»•
271
He will make it worthless Bo a çõkaracak 4 ³• ³ƒ
He will gather Toplayacak 1 žÛ• žÛƒ
He will gather them Onlarõ toplayacak 1 žÛ• ‘ªžÛƒ
They will swear Yemin edecekler 1 ×• „ -ƒ
Travel (imp, pl) Dola õn, seyahat edin 1 € ƒ
Chief, noble Efendi, ba kan ¡ ”‡ Â
He will make enter Sokacak 4 ¡ ”
He will make them enter Onlarõ sokacak 4 ¡ ‘› ”
They will enter Girecekler 1 ¡ „ ”
Her husband Efendisi ¡ ª”Â
He will receive admonition Ö üt alacak 5 ž¶Ï žÉ¶ÐÉ
Traveling, journey Yürüyü , gidi ¤ ž‡ - ž
They were moved Yürütüldü (d ) 1 ¤ ‚žÂ
State Durum, suret ¤ ‚¤
Its state Onun durumu ¤ ›•ž
He will have mercy Merhamet edecek 1 ‘•¥ ‘•ž
He will have mercy on them Onlara merhamet edecek 1 ‘•¥ ‘›º•ž
Travel (imp, pl) Gezin, dola õn 1 ¤ ˜¤
He will see Görecek 1 ¬¥ Åž
He will show Gösterecek 4 ¬¥ ¬ž
He will show you (pl) Size gösterecek 4 ¬¥ ‘’ ž
They will enter the fire Ate e girecekler 1 ±° „ Î
He will enter the fire Ate e girecek 1 ±° ¼Î
It will strike sabet edecek 4 ¦° µÎ
It will strike them Onlara isabet edecek 4 ¦° ‘› Î
Their necks will be encircled Boyunlarõna dolanacak 2 ‰Ü „ ©» ´
272
He will know Bilecek 1 ‘¨ ‘Ì
They will know Bilecekler 1 ‘¨ „ ºÌ
It will be forgiven Ba õ lanacak 1 ž-® ž-ˆ
They will defeat Galip gelecekler 1 µ® „ ˆ
It was driven Sevk edildi 1 ‰ ‹
He will say Diyecek 1 © Ž
They will say Diyecekler 1 © „ Ž
They will deny nkar edecekler 1 ž-¶ „˜ž-·’
He will suffice Yetecek 1 ±-¶ ±-·’
He will suffice for you against
them
Onlara kar õ sana yetecek 1 ±-¶ ‘›’ -·’
It will become Olacak 1 „¶ „’
Flood Akmak, sel
Mark aret Ø º
Their marks aretleri Ø ‘ª º
Mount Sinai Sina da õ ¢
He will reach Eri ecek 1 À ¢
He will reach them Onlara eri ecek 1 À ‘› ¢
They will shake Sallayacaklar 1 ãˆÀ „ äˆ¢
They will spend nfak edecekler 1 ‹-À „ Ž-¢
They will spend it Onu infak edecekler 1 ‹-À ›À Ž-¢
Mount Sinai Sina da õ Œ¢
He will guide me Bana yol gösterecek 1 ¬”ª ™ ”›
He will guide them Onlara yol gösterecek 1 ¬”ª ‘› ”›
It will be defeated Yenilecek 1 ØÃª ØÃ›
Evil Kötü ¼Â
273
You wanted stedin 1
You (pl) wanted stediniz 1
You (dual) wanted Siz ikiniz istediniz 1
We wanted stedik 1
To want, will stedi, diledi 1 -

They wanted stediler 1
Staring Donakalmõ
Those who drink çenler …ƒ‚„ƒ - €•‚ƒ„

Those who drink çenler …ƒ‚„ƒ
Be (imp) partner Ortak ol 1 † †ƒ„
Be (imp) partner to them Onlara ortak ol 1 † ‡ˆƒ„
Side Taraf ‰ Š‹
Poet air Œ •Ž
Intercessors efaat edenler •• …Œ‘
They opposed Kar õ geldiler 3 ’“ ”••–
Grateful, thankful ükreden — ”˜ ˆ - • ˆ
Grateful ones ükredenler — ™ ƒˆ - € ˆ
Grateful ones ükredenler — ™ ƒˆ
Manner Yapõ, kabiliyet š— ›ˆ
His manner Yapõsõ š— œ ›ˆ
Lofty Yüce •ž Ÿ ¡
Affair, matter € €
That which has hatred for you Sana kin besleyen ¢ £ƒ
Their affair Onlarõn i leri € ‡ƒ £ƒ
Witness ahit, gören ¤‡ ”¤̃¥ - ¤• ¥
274
Witnesses ahitler ¤‡ ™ ¤¥ - € ¤¥
Witnesses ahitler ¤‡ ™ ¤¥
Consult (imp) Mü avere et, danõ 3 „• „ƒ
sti are etti, mü avere etti,
To consult
danõ tõ
3 „• „ƒ -„
Consult (imp) them Onlarla isti are et 3 „• ¥„ƒ
It was made to appear Benzetildi œ¦ œ§¦
Winter Kõ • ¨
Divided, diverse Da õnõk ©ª
Tree, vegetation A aç, ot « •«
Arose Ortaya çõktõ 1 « «
Tree A aç « « -¬«
Its tree Onun a acõ « ‡- «
Their trees Onun a açlarõ « ¥«
Greed, stinginess Bencillik ®¯ ®°
To become greedy Cimri oldu, aç gözlü oldu 1 ®¯ ®° - ®ª
Their fat Onlarõn iç ya larõ ¯ ‡¡•¯
To bind, reinforce Ba ladõ, kuvvetlendirdi 1 ±¤ °¤ - ¤ª
Firm, strong iddetli, çetin ±¤ ”±̃”¤ - ±• ”¤
We strengthened Ba ladõk 1 ±¤ £±¤
Bind firmly (imp, pl) Ba layõn 1 ±¤ ” ¤°
Severe iddetli ±¤ ”¤̃ ¤ - ¤• ¤
Bad, evil Kötü, er, daha kötü, kötülük „ ”³ - ²
Drink çecek ‚˜” -• ”
Your drink çece in ¢ƒ‚”
His drink Onun içece i œ‚”
Drinking çi , içme
275
Share of drinking Su içme hakkõ •
To drink çti 1 - ƒ
They drank çtiler 1 ”•‚ƒ
To expand, open Açtõ, geni letti 1 ´ ´ -´
Disperse (imp) Da õt 2 ± ±§
Small group Küçük topluluk µ¶ ¡¶
Spark Kõvõlcõm „ „·
He ordained Kanun koydu, yol belirledi 1 ¸ ¸
Visibly Görünür ekilde ¸ ¹Žª
Law eriat, kanun ¸ ¹Ž
They ordained Din olarak kabul ettiler 1 ¸ ”•Ž
East, eastern Do ulu, do uda º Ÿ ª– - ¹»–
East, eastern Do ulu, do uda º Ÿ ª–
Polytheism irk, ortak ko ma † †•
Partners Ortaklar † ˆ - ˆ
Your (pl) partners Ortaklarõnõz † ˆ¼ ½ ˆ - ˆ¼ ˆ
Our partners Ortaklarõmõz † ¾ˆ - £½ ˆ
Their partners Onlarõn ortaklarõ † ‡ƒ ¾ ˆ - ¥½ ˆ
My partners Benim ortaklarõm † ¿¨ ˆ
Your (pl) polytheism Sizin irkiniz † —¼ ˆ
His evil Onun erri, kötülü ü „ À°
They sold Sattõlar ¿ ”
They sold him Onu sattõlar ¿ À
Ordained way, law eriat, kanun, yol ¸ ŸŒ ƒ
Partner Ortak † ¢
• ƒ
Its shoot Filizi ‰ À‰ -œ‰
276
Direction Yön, taraf ‰ ‰
Its direction Onun tarafõ, yönü ‰ À‰
Injustice Adaletsizlik Á‰ ¹‰‰
Symbols Ni aneler, iarlar Œ ¾Œ
Columns Kollar, dallar, gruplar ÂŒ Â
· Œ
Poetry iir Œ Œ
To realize, understand Anladõ, uur etti 1 Œ Œ - Œ
Poets airler Œ ”Œ
Sirius i’ra yõldõzõ Œ ÃŒ
Nations Milletler, dallar ÂŒ ¹‚•Œ
Shuaib (pbuh) uayb (AS) ¦˜ Œ - Â
• Œ
He impassioned her Onu etkiledi 1 ÄÅ ‡•Å
Occupation Me guliyet šÅ š· Å
To keep busy Alõkoydu, me gul etti 1 šÅ š¼ Å - šÅ
It kept us busy Bizi me gul etti šÅ ›Å
Healing ifa Æ• Ç•
Intercession efaat, tavsiye, yol •• Ž•
Their intercession Onlarõn efaati •• ‡Ž•
Two lips ki dudak œ• ™ƒ •
Even Çift •• •ƒ •
To intercede efaat etti •• •• - ••
Intercessors efaatçiler •• Œ• - ”½ Œ•
Your (pl) intercessors Sizin efaatçileriniz •• ˆ¼ Œ•
Our intercessors efaatçilerimiz •• £½ Œ•
Twilight glow afak ’• ’ƒ •
Brink Kenar •• • - ©•
277
To heal yile tirdi, ifa verdi 1 Æ• Æ• - ©•
Intercessor efaatçi •• •• •
Great trouble Büyük zorluk ’“ ’§
To cleave Yarõldõ 1 ’“ °’ - ’ª
Splitting Yarma, yarõ ’“ ¹“È
Dissension, disagreement Muhalefet, anla mazlõk ’“ º
ƒ “
My dissension Bana kar õ gelmeniz ’“ Æ– “
Difficulty Zorluk, me akkat ’“ ¼ “É
We cleaved Yardõk 1 ’“ ““
They became wretched Kötü oldular, mutsuz oldular 1 •“ ”•¼“
Our wretchedness Azgõnlõ õmõz •“ -•“
Wretched, unhappy Kötü, mutsuz •“ ³“ - Æ² “
Doubt üphe ¢— ¢
²
To doubt üphe etti 1 ¢— °¢ - ¢
ª
Thank, gratefulness ükür — ”¹ — - • —
To be grateful ükretti 1 — —¼ - —
You (pl) became grateful ükrettiniz — -—
Type Yapõ, kabiliyet, ekil š— šƒ —
Its type Onun ekli š— œ›—
Çok ükreden, ükrün
Grateful, appreciative
kar õlõ õnõ veren
— ”¹„•¼— - „• •¼—
Lefts Sollar šž šƒ ¾
Their lefts Onlarõn sollarõ šž ‡ƒ ›¾
Left Sol šž Ê·
His left Onun solu šž œË
Sun Güne Ìž Í
˜ -Ì
•
Hatred Nefret €¼
278
Flame Alev Â‡ ‚˜ ‡ - • ‡
Testimonies ehadetler ¤‡ Ÿ ”± ‡
Their testimonies Onlarõn ehadetleri ¤‡ ‡ƒ -”± ‡
Visible, testimony Görünen, ahitlik ¤‡ ¬± ‡
Our testimony Bizim ahitli imiz ¤‡ -± ‡
Their testimony Onlarõn ahitli i ¤‡ ‡-± ‡
Their (dual) testimony O ikisinin ahitli i ¤‡ ‡ƒ -± ‡
Flames Alevler Â‡ ¹¦‡
To witness, see ahit oldu, gördü 1 ¤‡ ¤‡ - ¤ƒ‡
Witnesses ahitler, mevcutlar, ehitler ¤‡ ¨ ”¤‡ - ”¤‡ - ”¤‡
Our witnesses ahitleriniz ¤‡ ˆ¼ ”¤‡
I witnessed, saw ahit oldum, gördüm 1 ¤‡ ° ¤ƒ‡
You (pl) witnessed, saw ahit oldunuz, gördünüz 1 ¤‡ -°¤ƒ‡
We witnessed, saw ahit olduk, gördük 1 ¤‡ £¤ƒ‡
They witnessed, saw ahit oldular, gördüler 1 ¤‡ ” ¤ƒ‡
Month Ay (zaman) ‡ ”˜ ‡ - • ‡
Month Ay (zaman) ‡ „ƒ •‡ - • ‡
Two months ki ay ‡ ™ƒ ‡
Desires ehvetler •‡ ”•‡
Lust, desire ehvet •‡ ¬¹ •‡
Witnesses ahit olanlar, ahitler ¤‡ ”±̃•‡ - ±• •‡
Months Aylar ‡ „ƒ •‡
Witness ahit, mevcut ¤‡ ”¤̃ ‡ƒ - ¤• ‡ƒ
Two witnesses ki ahit ¤‡ ™ƒ ¤ ‡ƒ
Wailing Kükreyen ’‡ “¹ ‡ƒ - ’• ‡ƒ
Flame Alev
279
Mixture Karõ õm
Consultation ura, danõ ma, isti are
Weapon Silah
Roasting Yakma
Thing ey -
Devils eytanlar
His devils Onlarõn eytanlarõ €•

White haired Ak saçlõ ‚ „ - „ƒ
White hair Ak saçlõlõk ‚ „
Blemish Alaca …
Old htiyar, ya lõ † ˆ
ƒ - †‡
Devil, satan eytan ‰
Group, party, sect Bölüm, grup, ayrõlõk Š Œƒ - ‹ Œ -Š
His party Onun toplulu u Š •ŽŒ
Old men htiyarlar † •
280
Women who fast Oruç tutan kadõnlar -
Men who fast Oruç tutan erkekler
Sabians Sabiîler -
Sabians Sabiîler
Patient Sabõrlõ, sabõrla
Patient women Sabõrlõ kadõnlar -

Patient (fm) Sabõrlõ (d )
Be patient (imp, pl) Sabredin 1
Patient men Sabõrlõ erkekler -

Patient men Sabõrlõ erkekler
Companion Arkada , grup €

To be companion Arkada edindi 3 €• - €
Companion Arkada , e ‚€
His spouse E i, arkada õ ƒ„ €
Your companion Arkada õnõz …ˆ ‡† € - …†‡ €
His companion Onun arkada õ ƒ€ - ƒ€
Their companion Onlarõn arkada õ …ˆ ‰ € - …‰ €
Their (dual) companion O ikisinin arkada õ ‰ˆ€
My two companions ki arkada õm Š€
Deafening blast Sa õr edici ses ‹Œ ‚† Ž•
To hunt Avlandõ 1 •• ••• - ‘
Truthful Sadõk, do ru ’• “‘ - ’‘
Truthful women Do ru kadõnlar ’• “‘ - “‘
Truthful men Do ru erkekler ’• “‘ - “†‘
Truthful men Do ru erkekler ’• “‘
281
Harvesters Dev irenler, kesenler ”•
Thunderbolt Yõldõrõm –— ‚˜™
Humiliated Küçük dü mü š ›
Humiliated ones Küçük dü mü ler š › - ›
Humiliated ones Küçük dü mü ler š ›
Lined, spread Saflar halinde, kanat açmõ œ• ž Ÿ
Excellent bred steeds Cins atlar • ¡
In rows Saf dizilenler œ• ¢
That which enters fire Ate e giren, girecek olan Š£ ¤
Righteous, correcting Salih, iyi, õslah eden ¥£ ¥¦
Salih (pbuh) Salih (AS) ¥£ §¦ - ¥¦
Good deeds Salih i ler, saliha kadõnlar ¥£ ¦ - ¦
Righteous men Salih erkekler ¥£ •ˆ ¦ - ¦
Two righteous men ki salih ki i ¥£ •ˆ ¦
Righteous men Salih erkekler ¥£ ¦
Those who enter fire Ate e girenler, girecek olanlar Š£ ¦†
That which remain silent Sessiz ¨ ¨”
Those who remain silent Sessizler ¨ „”
To pour Döktü 1 © • -•
Pouring Dökme ª
Morning Sabah ¥ «
Very patient Çok sabõrlõ •¬ •
We poured Döktük 1 ¡ˆ
Became in the morning Sabahladõ, sabahleyin oldu 2 ¥ ¥•
Morning Sabah ¥ ¥ˆ - ¥ˆ
In the morning Sabahleyin ¥ ˆ
282
Came to them in the morning Onlara sabahleyin geldi 2 ¥ …‰ •
Patience Sabõr §ˆ - ˆ
To be patient Sabretti 1 •
ˆ -
You became patient Sabrettiniz 1 …ˆ -ˆ
Your patience Sabrõn ®ˆ
We became patient Sabrettik 1 ¯ˆ
Our patience Sabrõmõz ¯ˆ
They became patient Sabrettiler 1
Relish Katõk ° °¬ ˆ
Color Renk, boya ° ‚šˆ
Pour (imp, pl) Dökün 1 ©
Child Çocuk ± ²• - Šª
To incline Meyletti ± •
ˆ -³
Plates Tepsi, sayfa œ ´
ž
Pages Sayfalar œ • -œ
Rock, rocks Kaya, kayalar Œ Œ
ˆ - Œ
ˆ
Hindering Döndürme ‘• •µ
Hindering Alõkoyma ‘• •¶
He was averted Engellendi, döndürüldü 1 ‘• ••
To hinder, avert Geri döndürdü, engelledi 1 ‘• •© • - ••
You (pl) averted Engellediniz 1 ‘• …ˆ -©‘•
We averted Engelledik 1 ‘• ¯ˆ‘•
We averted you Sizi engelledik 1 ‘• …ˆ ·† ¯‘•
Breast, heart Sine, kalp •• •§ •ˆ - •ˆ•
Your breast, heart Sinen, kalbin •• ®•ˆ• - ®•ˆ• - ®•ˆ•
His breast, heart Onun sinesi, kalbi •• ¸•ˆ•
283
My breast, heart Sinem, kalbim •• ¹•ˆ•
Crack Çatlak º• ºˆ•
To proclaim Açõkça söyledi 1 º• º•ˆ• - º•
To turn away Döndürdü 1 ´• ´•
Two cliffs ki da , iki yamaç ´• •ˆ •
Truthfulness Sõdk, do ruluk ’• “ˆ• - ’ˆ•
To tell the truth, fulfill Do ru oldu, do ru söyledi 1 ’• ’•ˆ• - ’•
To approve Do ruladõ 2 ’• ’¶•• - ’••
Charities Sadakalar ’• ž “• - “•
Your charities Sadakalarõnõz ’• …†‡- “•
Their dower Mehirleri ’• • ‰- “•
Charity Sadaka ’• ‚“•
She told the truth, fulfilled Do ru söyledi (d ) 1 ’• ¨
ˆ “•
You told the truth, fulfilled Do ru söyledin 1 ’• ¨»“•
He told the truth, fulfilled Do ruladõ, tasdik etti (d ) 1 ’• ¨
ˆ “••
She approved, admitted Do ruladõn, tasdik ettin 2 ’• ¨»“••
You told the truth to us,
fulfilled your promise
Bize do ru söyledin 1 ’• ¡„»“•
He told the truth to you Size do ru söyledi 1 ’• …†‡“•
He told the truth to us Bize do ru söyledi 1 ’• ¡“•
Onlara sözümüzü yerine
We fulfilled our promise
getirdik
1 ’• …¼ ¡»“•
Their truthfulness Onlarõn do rulu u ’• …‰“ˆ• - …ˆ ‰†“•ˆ
They told the truth Do ru söylediler 1 ’• “†•
He averted her Onu alõkoydu 1 ‘• ¼••
He averted them Onlarõ alõkoydu 1 ‘• …ˆ ¼••
They averted Alõkoydular 1 ‘• •©
They were averted Alõkonuldular 2 ‘• •©
284
Aversion Uzakla ma ‘• ‘•
Breasts, hearts Sineler, kalpler •• •ˆ •
Your (pl) breasts, hearts Sineleriniz, kalpleriniz •• …ˆ ·† • •
Their breasts, hearts Sineleri, kalpleri •• …ˆ ¼• • -…¼• •
They averted you (pl) Sizi alõkoydular 1 ‘• …ˆ ·† •©
Purulent rinli ‘• •ž •
Friend Dost ’• –¬ •
Sõddõk, tasdik eden,
That which approves
do rulayan
’• ˜ •¶ - – •¶
Truthfully Do rulukla ’• ˜ •¶
Truthful woman Do ru kadõn ’• ‚˜ •¶
Your friend Dostunuz ’• …ˆ ‡† ˜ •
Truthful men Do ru erkekler ’• ˜ •¶ - ˜† ¶•
Truthful men Do ru erkekler ’• ˜ •¶
Incline (imp) Alõ tõr • ˆ
Frost So uk • µ
Path, way Yol ½ ¾ -½
Your path Senin yolun ½ ¿¾
My path Benim yolum ½ Š¾
Loud voice Çõ lõk • ž•
Palace, tower Saray, kule « €§ ˆ - «ˆ
Furious, screaming iddetli, u ultulu § ˆ -¬ ˆ
Fallen Yere serilmi º ³™ˆ
To divert, turn away Döndürdü, sevk etti 1 ´ ´•
ˆ -´
To explain Açõkladõ 2 ´ ´¶ • - ´•
Diversion Döndürme, çevirme ´ ˆ
It was diverted Döndürüldü 1 ´ ¨
ˆ
285
He diverted you (pl) Sizi döndürdü 1 ´ …ˆ ‡†
We diverted Yönelttik 1 ´ ¡»
We explained Açõkladõk 2 ´ ¡» •
We explained it Onu açõkladõk 2 ´ ¸ ¡» •
To harvest Dev irdi, hasat etti 1 •
ˆ -
Incline (imp) them Onlarõ alõ tõr • • ¼ˆ
Cry of help mdat ça rõsõ, feryatçõ À ‹
Reaped Koparõlmõ …ˆ
To ascend Yükseldi 1 •— •—ˆ• - •—
Ascending Yükselerek •— •—
To turn Çevirdi 1 — —¶ • - —•
To faint Bayõldõ 1 –— –—ˆ• - –—
Fainted Baygõn –— ˜—
Steep hill Yoku •— ‘—
Earth, soil, ground Toprak •— ••—
Humiliation Küçüklük š •š
Inclined Saptõ, e ildi 1 š ¨
ˆ š
To incline Meyletti 1 š ³šˆ• - Šš
Small Küçük š Á§ š - Á¬ š
Small Küçük š Áš
Safa hill Safa tepesi •
In rows, lined Saf saf œ• •Â
Forgiveness Ho görü ¥• ¥»•
To overlook Ho gördü 1 ¥• ¥•ˆ• - ¥•
Overlooking Ho görerek ¥• •»
Yellow Sarõ • •»
286
Yellow Sarõ • ÄÃ •»
Plain, deserted Dümdüz, bombo œ•• ••»•
Smooth rock Düz kaya • ž •»
To slap Tokat attõ, vurdu 1 ¿‡ ©¿• - ¿
•
She slapped Tokat attõ, vurdu 1 ¿‡ ¨
ˆ ‡Ÿ
Pray, bless (imp) Namaz kõl, dua et £ ÆÅ
Prayer Namaz, dua £ Ç
Your prayer Namazõn £ ¿-Ç - ¿-Ç
His prayer Onun namazõ £ ƒ-Ç
Their prayer Onlarõn namazõ £ …ˆ ‰-Ç - …‰-Ç
My prayer Namazõm £ Š-Ç
Backbone Bel kemi i £ £»
To hang Astõ 1 £ £†•
ˆ - £
To hang Astõ 1 £ £Å• - £Ÿ
They hanged Astõlar 1 £ £
They hanged him Onu astõlar 1 £ ¸ £
Peace Sulh, barõ ¥£ § £» - ¥»£
To become righteous Islah etti, düzeltti, iyilik yaptõ 1 ¥£ ¥£•
ˆ - ¥£
Bare Düz, çõplak •£ •§ £»
Clay Balçõk Æ•£ ¤¬ •»£
Pray, bless (imp, pl) Namaz kõlõn, salat edin £ £¢
Prayers Namazlar, dualar £ £
Prayer Namaz £ £ - £ - £
Your prayers Namazlarõn £ ¿- £
Their prayers Onlarõn namazlarõ £ …ˆ ‰- £
Put (imp, pl) him in fire Onu ate e atõn 2 Š£ ¸ £¢
287
To pray, bless Namaz kõldõ 1 £ ³Å£• - ³Ÿ£
Entering fire Ate e giri Š£ •ª£
Deaf Sa õr … ² - …µ
Samed Samed • •
They became deaf Sa õr oldular 1 … ©
Work , yapma È¡ —§ ¡ˆ - Èˆ¡
Making Sanat, i È¡ ‚—ˆ¡
They did, made Yaptõlar 1 È¡ —¡
Branched Dallanmõ ¡ ž ¡ˆ - ¡ˆ
Marriage relationship Evlilik yakõnlõ õ ‰ § ‰̂
Correct Do ru, do ru olarak É
Cup Kadeh º º
Thunderbolts im ekler –— –™
Lined up Saflar, saf saf œ• ´
•
Monasteries Manastõrlar È È”
Voice Ses ˆ
Your voice Sesin ¿-ˆ
He shaped, formed ekillendirdi 2 • ••
Shapes, forms ekiller • •
Trumpet Sur • •
Shape, form ekil, suret • ž• - •
He shaped you (pl) Sizi ekillendirdi • …ˆ ·† ••
Your shapes, forms ekilleriniz • …ˆ ·† •
We shaped ekillendirdik • ¯ˆ••
We shaped you (pl) Sizi ekillendirdik • …ˆ ·† ¯ˆ••
Fasting Oruç ”§ ˆ - ˆ
288
Their fortresses Kaleleri Ê• …ˆ ‰• •
Fasting Oruç ”§ • - •
Rainstorm Ya mur, sa anak É •¶
Cry, blast Çõ lõk ¥• ‚ •ˆ - ‚ •ˆ
Hunt, game Avlanma, av •• •ˆ•
Summer Yaz (mevsim) œ• œˆ•
289
That which straitens Daralan
Laughing Gülen, gülerek
Laughing Gülen
That which harms Zarar veren
That which harms them Onlara zarar veren
Those who harm Zarar verenler
Straitened Daraldõ
Straitened Daraldõ
That which goes astray Sapmõ , a kõn
Those who go astray Sapõtan, sapõklar ƒ„ - €•‚

Those who go astray Sapõtanlar, sapõklar ƒ„
Camel Deve, seyahat aracõ … †‡
Sheep Koyun (hayvan) €ˆ €‰̂
Panting iddetle soluyarak Š‹ Œ‹
Daylight, forenoon Ku luk, gündüz • •
Its brightness Onun ku lu u • •
To laugh Güldü 1 • Ž -
She laughed Güldü 1
Daylight, forenoon Gün õ õ õ, gündüz, ku luk • •Œ •

Opponents Zõt, aksi, ters, rakip •‘ ’“‘
Hardship, adversity Dert, sõkõntõ ”•
Harm Zarar ’“ - •
To harm Zarar verdi 1 •Ž
• -–
Hardship Sõkõntõ ˜™ ’– - ˜— ’–
Harming Zarar vererek ’’
290
Striking Vuru , vurma š š
Struck Vuruldu 1 š š› •
To strike, give example, travel Vurdu, misal verdi, dola tõ 1 š š
• ›Ž - š
Striking Vurarak š œ
Struck Vuruldu 1 š œ› •
You traveled Sefere çõktõnõz 1 š •œ
We set forth Vurduk 1 š žœ
They set forth, traveled Vurdular 1 š ’••œ
They set forth, traveled Onu misal verdiler 1 š Ÿ• ••œ
Harm, damage Zarar
Its harm Zararõ Ÿ• •

Its hardship Sõkõntõsõ, derdi Ÿ • - Ÿ• – •
Thorny plant Kuru diken ¡† ›
Weak Zayõf ¢£ ¤£
Weak, weakness Zaaf, zayõflõk ¢£ §£ - ¢
¦ £ ¥ ¢£
Manifold Kat kat ¢£ §£ - ¢£
To become weak Zayõf oldu 1 ¢£ ¢
• £• Ž - ¢•£
Weak ones Zayõflar ¢£ ˜™ §£• - ˜— §£•
They became weak Zayõflõk gösterdiler 1 ¢£ ’•¨§£•
Double ki kat ¢£ › §£
Weak Zayõf ¢£ §£
Bunch Demet ©ª «ª
Frogs Kurba alar ‘§ •§
To go astray, err Saptõ, a tõ, yanõldõ 1 ‚Ž -¬
Error, straying Sapõklõk ¯® - -† ®
Error, straying Sapõklõk ®
291
Their error, straying Onlarõn sapõklõklarõ °› • ®
Your error Senin a kõnlõ õn ®
I erred, went astray Ben saptõm • ‰
We erred, went astray Biz saptõk ž‰
They erred, went astray Onlar saptõlar ’•‚
Straitened, difficult Zor, sõkõntõlõ ž ž
That which withholds Gizleyen ž † ž›
Light I õk ±• ²̃
Harm Zarar ³
Unfair Adaletsiz ´ µ´ - ’´
Guest Misafir ¢ ¢
His guest Onun misafiri ¢ ¶§
My guest Benim misafirim ¢ ·§
Distress Darlõk, sõkõntõ †
Tight Darlõk veren, sõkõntõlõ ¸
292
Bird, fate, account Uçan, ku , kader, hesap
Your bad omen U ursuzlu unuz
His fate, account Ku u, hesabõ
Their bad omen Onlarõn u ursuzlu u
Willingly (pl) steyenler

That which turns, Gezinen, vesvese veren,
circumambulates tavaf eden
Group, sect, party Taife, topluluk
Two groups, parties ki taife, iki topluluk -

Two groups, parties ki taife, iki topluluk
Those who circumambulate Tavaf edenler
It became good, clean Temiz oldu, helal oldu 1 € •

To fly Uçtu 1 ƒ„ - ‚
That which drives away Uzakla tõran, kovan … …‚
Night comer Gece yolcusu † †‚
Obedience Taat, itaat ‡
That which eats, will eat Yiyen, yiyecek olan ‡
False deities, transgressors Ta ut ˆ ‰Š
Transgressors Azgõnlar ˆ Š - Š
Overpowering blast Azgõn vaka, korkunç ses ˆ Š
Transgressors Azgõnlar ˆ Š
He circumambulated Sardõ, dola tõ, tavaf etti
Power, energy Takat, güç † ‹

It became long Uzadõ 1 Œ Œ
That which asks, requests Talep eden, isteyen €• €Ž
Saul, Talut Talut ‰Ž
293
Calamity Felaket • ‘•
Tabakalar halinde, uygun
In layers, in harmony
biçimde
’“ ”‹ “
You behaved well Temiz oldunuz, iyi oldunuz 1 € “
It was sealed Mühürlendi 1 •“ •“
To seal Mühürledi 1 •“ •“–ƒ„ - •“
Layer, stage Tabaka, hal ’“ —” “ - ’“
They (fm) remitted Ba õ ladõlar (d ) 1 € “
Spread Yaydõ 1 ˜ ˜
He spread it Onu yaydõ ˜ ˜
Paths, ways Yollar, tarikatlar † ’™
To drive away, send away Uzakla tõrdõ, kovdu 1 … … ƒ– „ - …
I drove away Uzakla tõrdõm 1 … ‰
š …
I drove them away Onlarõ uzakla tõrdõm 1 … ›šœ…
Glance, gaze Bakõ , nazar • -
Side, part, border Kõsõm, kenar ž” -
Your glance Bakõ õn Ÿž
Their glance Bakõ larõ ›ž
Its two sides ki tarafõ ž
Fresh Taze ¡ „¢
Path, way Yol † —” „ - ’„
Path, way Yol † ” —„
Your (pl) paths, ways Yollarõnõz † £ —„
Food Yiyecek ‘¥ -¤
Your food Yiyece in Ÿ‘
Your (pl) food Yiyece iniz £‘
His food Onun yiyece i ¦‘ - ¦‘
294
You ate food Yemek yediniz 1 •
Its taste Tadõ ¦•
They ate food Yediler 1 ™– •
Defamation Alay §¥ -
To defame Alay etti, sata tõ, kõnadõ 1 ƒ– „ -
They defamed Alay ettiler 1 ™§
He transgressed Azdõ 1 ˆ ˆ
They transgressed Azdõlar 1 ˆ ™ˆ
His transgression Azgõnlõ õ ˆ ™ˆ
To transgress, exceed limits Azdõ, isyan etti 1 ˆ ˆ–ƒ„ - ¨ˆ
Transgression Azgõnlõk, tu yan ˆ ©¥ ˆ - ˆ
Their transgression Azgõnlõklarõ ˆ ›© ˆ
Began Ba ladõ 1 ’ ’
They (dual) began Ba ladõlar (ikil) 1 ’ —
Child, baby Çocuk, bebek ª «
” – - ª–
Drizzle Hafif ya mur, çisenti ª• ª¬
Divorce Bo ama ’• †«
To ask, request, demand stedi, aradõ 1 €• €•
Asking, demanding Arama, isteme €• “¥•
Banana trees Muz a açlarõ -• -–•
Fruit, spathe Meyve, tomurcuk •• •–•
To rise Yükseldi, do du 1 •• ••–ƒ„ - ••
It rose Do du 1 •• ®•
Its fruit Meyvesi •• › •–
To divorce Bo adõ 1 ’• ’°•ƒ„ - ’¯•
You (pl) divorced Bo adõnõz 1 ’• —– •¯
295
You (pl) divorced them Onlarõ (d ) bo adõnõz 1 ’• • • —– •¯
He divorced you (pl, fm) Sizi (d ) bo adõ 1 ’• • £—¯•
He divorced her Onu (d ) bo adõ 1 ’• ›—¯•
Divorce (imp, pl) them Onlarõ bo ayõn 1 ’• • —°•
Rising Do u •• •
To make blind Kör etti 1 ±• ±•–ƒ„ - ±•
It was made blind Silindi (d ) 1 ±• ®²•
We made blind Sildik 1 ±• §²•
To hope, expect Umdu, ümit etti 1 •• ••–ƒ„ - ••
Hoping Ümitle •• ”•
Purify (imp) Temizle 2 › ›³
To become clean Temiz oldu 1 › ›–ƒ„ - ›
To purify, clean Temizledi 2 › ›³ ƒ„ - ›•
Purify (imp, dual) Temizleyin (ikil) 2 › ™ ›³
He purified you (fm) Seni temizledi 2 › ´ ›•
Pure Tertemiz › ™”‚ ›
Those who go around,
circumambulate
Dola anlar ž™•
Blessedness Tuba, mutluluk € ¨µ
Mountain Da … …
Mountain, Mount Tur Da ‚ ‚
Willingly steyerek ”‡
Prompted Yöneltti ®‡•
Flood Tufan ž
Wealth, length Servet, zenginlik, uzun, yeterli Œ ¶” -Œ
In length Uzunluk bakõmõndan Œ ¶”
Tuwa Tuva · ¸¥
296
Long Uzun Œ «
”„ - ª„
Folding, rolling Dürme ¡ ³
Good, clean yi, temiz, güzel € “¥³ - €³
Good, clean ones yi, temiz eyler € ‰
• “³ - ‰ “³
Your (pl) good, clean things Temiz eyleriniz € £œ “³
Good, clean yi, temiz, güzel € “³
Good, clean ones yiler, temizler € “³ - “³
Good, clean ones yiler, temizler € “³
Bird Ku ™¥ -
Clay Balçõk, kil ”§ -
297
Unjust, oppressor Zalim -
Unjust, oppressor Zalim
Unjust ones, oppressors Zalimler -

Unjust ones, oppressors Zalimler
Unjust ones, oppressors Zalimler
Those who assume Zannedenler
Apparent, visible Açõkta olan, görünen -

Apparent, visible Açõkta olan, görünen
Its apparent one Açõkta olanõ
They supported, backed Yardõm ettiler 3
They supported them Onlara yardõm ettiler 3
Dominant ones Üste çõkanlar, üstün gelenler €

Travel Seyahat • € •‚
Your (pl) travel Seyahatiniz • ‚ „ƒ €•‚
Claw Tõrnak … † …ƒ ƒ
Shadow Gölge ‡ Š
‰ - ‡ˆ
To continue Kaldõ, devam etti 1 ‡ Œ‡• - ‡‹
Shade, shades Gölgeler ‡ Ž† Š - Žƒ Š
Its (his) shades, shadows Onun gölgeleri ‡ •ƒŠ
Its (her) shades, shadows Onun (d ) gölgeleri ‡ ƒŠ
Their shades, shadows Onlarõn gölgeleri ‡ ƒŠ
Very unjust, oppressor Çok zalim, zulümkar •† Š
‹
You remained Oldun, kesildin 1 ‡ ‘’
It remained Oldu, kesildi (d ) 1 ‡ ‘
‚ ‹
Shade, canopy Gölgelik ‡ ‹ƒ
298
You (pl) remained Kaldõnõz 1 ‡ ‚ “’
Shades, canopies Gölgeler ‡ ‡ƒ
We shaded Gölgelendirdik ‡ ’‹
It was wronged, oppressed Zulmedildi 1 ƒ
Oppression, injustice Zulüm ’ƒ - ’ƒ
To do injustice, oppress Zulmetti 1 •’ -
Darknesses Karanlõklar ” ƒƒ
She erred, wronged Zulmetti (d ) 1 ‘
‚
I erred, wronged Zulmettim 1 ‘‚
You (pl) erred, wronged Zulmettiniz 1 ‚ “‚
He did injustice to you Sana zulmetti 1 •
We erred, wronged Zulmettik 1 ‚
We did injustice to them Onlara zulmettik 1 ‚ ‚
His injustice, oppression Onun zulmü • ’ƒ
He did injustice to them Onlara zulmetti 1
Their injustice, oppression Onlarõn zulmü ‚ € ’ƒ

They did injustice Zulmettiler 1
They were oppressed Zulmedildiler 1 ƒ

They oppressed us Bize zulmettiler 1
Its shadow Onun gölgesi ‡ Œ

They remained Devam ettiler, olakaldõlar 1 ‡ Œ
Very unjust, oppressor Çok zalim – ƒ -• ƒ
Shades, canopies Gölgeler ‡ Š— - ‡† —
Thirsty ones Susamõ olanlar ˜ ƒ ™‚
Thirst Susuzluk ˜
Assumption Zan › -š
299
To assume Dü ündü, zannetti 1 • •ƒ - œ
Your (pl) assumption Sizin zannõnõz „ƒ •
We assumed Zannettik 1 œ
I assumed Zannettim 1 ‘
You (pl) assumed Zannettiniz 1 ‚“
His assumption Onun zannõ •œ
They assumed Zannettiler 1 •
Assumptions Zanlar ƒ
Back Sõrt ‚
To appear Göründü, belirdi 1 •’ -
Your back Sõrtõn ž‚
His back Onun sõrtõ €‚
Her back Onun (d ) sõrtõ €‚
Backs Arkaya Ÿ€ ‚
Backs Sõrtlar ƒ
Your (pl) backs Sõrtlarõnõz ‚ ¡ƒ € ƒ
Their backs Onlarõn Onun sõrtlarõ € ƒ
Their backs Onlarõn sõrtlarõ € ƒ - ƒ
Their backs Onlarõn sõrtlarõ € ƒ -‚ ƒ
Their (dual) backs O iki cinsin sõrtlarõ ƒ
Supporter, helper Destekçi ¢€ - ¢€
Noon Ö le ¢€
300
Those who return Geri dönenler
Needy, in need Fakir
To cause defect Ayõplõ kõldõ, kusurlu kõldõ 1 -

That which worships,
Tapõcõ, tapan, kul
worshipper
Worshipping women badet eden kadõnlar -
Worshipping men badet eden erkekler -
Worshipping men badet eden erkekler
Those who pass Geçenler
Those who pass, travelers Yolcular, yoldan geçenler € •

Violent Azgõn, iddetli ‚ ƒ„
Immediate, instant Çabuk olan, pe in olan, acil … ƒ†‡
Aad nation Ad kavmi ˆ -
To return Geri döndü, iade etti 1 -
Those who count Sayanlar ‰
They returned Geri döndüler 1
Transgressors Haddi a anlar
Those who race Ko anlar
You (pl) became enemies Dü man oldunuz 3 Š‚‹

To seek refuge Sõ õndõ 1 Œ Œ• -Œ
Cloud Bulut Ž •
ˆ • - Ž•
Live with them (imp, pl) Onlarla iyi geçinin 3 ‘ ’“ ”
Storm iddetli rüzgâr, fõrtõna •– •—
Those that blow Esip savuranlar •– ˜—
Forcefully iddetli rüzgâr, fõrtõna •– ƒ˜—
Defender, protector Koruyucu, kurtarõcõ Š– Š€ —
301
Those who forgive Affedenler ˜ ™š
He punished, penalized Ceza verdi 3 › œ
End Son, akõbet › ƒ• œ
You penalized Ceza verdiniz 3 › Š‹ ‚‹œ
Their (dual) end O ikisinin akõbeti › •ž‚ œ
Penalize (imp, pl) Ceza verin 3 › Ÿ œ
Barren Kõsõr › ˆœ - œ
Devoted tikâfa giren, saygõ gösteren • ˜¡ - •¡
tikâfa girenler, saygõ
Devoted ones
gösterenler
• ™˜¡ - ˜• ¡
tikâfa girenler, saygõ
Devoted ones
gösterenler
• ™˜¡
Arrogant Büyüklük taslayan † ¢€
To oppress Adaletsizlik yaptõ 1 ¢ ¢• -¢
Knower, that which knows Âlim, bilen Š† Š£ - Š£
Knowers, those who know Âlimler, bilenler Š† ™•£ - •£
Worlds Dünyalar, alemler Š† ™•£
Knowers, those who know Âlimler, bilenler Š† ™•£
High, elevated Üstün † £
High, elevated Üstün † ƒ£
Exalted ones Büyüklenen, yüksek † ™£
Upside, high part Üstü, üst tarafõ † ž£
Their upside Onlarõn üstü † Š‹ ž £
Year Yõl, sene ¤ ¥̂ - ¤
Doer, worker, performer yapan, çalõ an • ¦¥
Doer, worker, performer yapan, çalõ an • ƒ¦ †¥
Doers, workers, performers yapanlar, çalõ anlar • ™†¥ - †•¥
Doers, workers, performers yapanlar, çalõ anlar • ™†¥
302
Your (pl) year Yõlõnõz, seneniz ¤ Š‹ ž¥
Two years ki sene ¤ ‹¥
Made covenant Ahitle ti 3 ž “
You made covenant Ahitle tin 3 ž ’ “
You (pl) made covenant Ahitle tiniz 3 ž Š‹ „§ “
They made covenant Ahitle tiler 3 ž “
Servants, slaves Kullar, köleler ˆ -
Worshipping badet ¨ - ¨¦
Your worship badetiniz Š‹ • „
His worship Onun ibadeti ©„
Their worship Onlarõn ibadeti Š‹ ž„
My worship Benim ibadetim ª„
Your servants, slaves Kullarõn « -« -«
Your (pl) servants, slaves Sizin köleleriniz Š‹ ¡•
Our servants, slaves Kullarõmõz ¬
His servants, slaves Onun kullarõ - --
My servants, slaves Kullarõm -
You made enslaved Köle yaptõn 2 ’ ’
Useless, uselessly Abes, bo yere ® ¯ -®
¦
Abesle u ra tõ, bo eylerle
To amuse oneself
e lendi
1 ® ®
• ‹ -®
Servant, slave Kul, köle ˆ‹ - ‹
To worship Taptõ, ibadet etti 1 ‹ -
You (pl) worshipped Siz taptõnõz 1 Š‹ „§
We worshipped Biz taptõk 1 ¬‹
Our servant Kulumuz ¬‹ - ¬‹
We worshipped them Biz onlara taptõk 1 Š‹ “ ¬‹
303
His servant Onun kulu - ‹ -- ‹
Two servants ki kul ‹ ‹
To interpret Tabir etti, yordu 1 ‹ -
Lesson bret ¨¦ ‹
To frown Ka çattõ, yüz ek itti 1 ° °‹ - °
Carpets Halõ › ²
± ›‹
Frowning, harsh Asõk suratlõ ° •
Servants Kullar
Exceeded bounds Azdõ 1 ‚ ³

‹ ‚
To drag Sürükledi 1 ‚ • ‚‹ - ‚
Cruel Zorba, kaba ‚
They exceeded bounds, Azdõlar, dõ õna çõktõlar, kar õ
disobeyed geldiler
1 -
Insolence Azgõnlõk -
To exceed bounds, disobey syan etti, azdõ 1 -
Ready Hazõr
Ancient Eski
Extreme, rebellion Son, en fazla, isyan
Discovered Anla õldõ, ortaya çõktõ 1
To discover Anladõ 1 -
To act wickedly Kötülük yaptõ 1 -
Curious, very strange Çok tuhaf
Lean, weak Zayõf, ince €

Wondered, amazed a õrdõ
Amazing, strange Acayip, garip ‚• -

To wonder, amaze a õrdõ 1 -
You wondered Sen a õrdõn 1 ƒ‚
304
You (pl) wondered Siz a õrdõnõz 1 „‚
They wondered Onlar a õrdõlar 1 ‚
Make haste (imp) Acele et 2 …†
To hasten Acele ettirdi, çabukla tõrdõ 2 ˆ† - ‡
We hastened Acele ettik 2 ‰…Š‡
To become powerless,
unable
Aciz kaldõ 1 ‹ ‹ -‹
I became powerless Aciz kaldõm 1 ‹ Œ‹
Haste Acele •
Calf Buza õ • -Ž
To hasten Acele etti 1 ˆ -
I hastened Acele ettim 1 ƒ…Š
You (pl) hastened Acele ettiniz 1 „ Š…
Old, old woman Ya lõ, kocakarõ ‹ •• -•
Ever hasty Çok aceleci ‘
Amazing Çok a õlacak ey
Promise (imp) Vaad et 1 ’

Enmity Dü manlõk ’ “Ž ’
You (pl) returned Döndünüz 1 ” „•–
Number, count Sayõ, adet ” ”• - ”
To count Saydõ 1 ” • -‡
Counting Sayma, tek tek sayma ”
Preparation Hazõrlõk ” “‡
Count, period Sayõ, süre ” “Ž ‡
Their number Onlarõn süresi ” „—–‡ - „—–‡
Their (fm) waiting period Onlarõn (d ) iddeti, süresi ” ˜‡ —–‡
He counted Saydõ 2 ” ”‡
305
He counted it Onu saydõ 2 ” ™”‡
He counted them Onlarõ saydõ 1 ” „š‡
Lentil Mercimek › ›
Its lentil Onun mercime i › —œ
Justice, balance Adalet, denge • ‘ - •Ž
He balanced you Seni adil biçimde düzenledi 1 • žŸ
Paradise of Adn, Eden Adn cenneti ¡
We returned Döndük 1 ” ¢
Promise (imp) them Onlara vaad et 1 ’ „š
With enmity Ta kõnlõkla ’ ’
Enmity Dü manlõk ’ ¢• ’ - ’
Side Yan, taraf ’ “’
Enemy Dü man ’ ’ - ’£
Your (pl) enemy Sizin dü manõnõz ’ „¤̂‡’ - „¤̂†’
His enemy Onun dü manõ ’ ™†’
Their enemy Onlarõn dü manõ ’ „š†’
My enemy Benim dü manõm ’ ¥†’
Punishment Azap ¦ §• ¦ - ¦
Your (pl) punishment Sizin azabõnõz ¦ „ˆ¨§ ¦
His punishment Onun azabõ ¦ ©§ ¦ - ©§ ¦
Its (her) punishment Onun (d ) azabõ ¦ —§ ¦
Their (dual) punishment O ikisinin azabõ ¦ ª—§ ¦
My punishment Azabõm ¦ §¦
Fresh Tatlõ ¦ ¦…
I sought refuge Sõ õndõm 1 « Œ…¦
To punish, chastise Azap etti, cezalandõrdõ 2 ¦ ¦- - ¦¬
306
We punished Azap ettik 2 ¦ ‰§¬¦
We punished him Ona azap ettik 2 ¦ š ‰§¬¦
We punished them Onlara azap ettik 2 ¦ „—§¬¦
Excuse Mazeret, özür ®¦ ®• ¦… - ®…¦
Open shore Bo sahil, õssõz yer ¥ °̄
Devoted Seven, tutkun §
Arabic Arapça § -£§
Date stalk Kuru hurma dalõ ˜± ±
You (pl) hinted Üstü kapalõ bildirdiniz 2 ² „ ³‡
Bildirdi, açõkladõ, tarif etti,
To make known
tanõttõ
2 € €† - €‡
He described it Onu tarif etti 2 € —´‡
Roofs Çatõlar µ µ
Throne Ar , taht µ µ
Your (fm) throne Senin (d ) tahtõn µ ž¶
His throne Onun tahtõ, ar õ µ ©¶
Her throne Onun (d ) tahtõ µ —¶ - —¶
Width Geni lik ² ²
It was presented Arz edildi 1 ² ²
Commodities, goods Meta, menfaat ² ³ -² ·²
To present, expose Arz etti, sundu 1 ² ² -²
Presenting Arz etme, gösterme ² ³
Excuse Engel, özür ² ¸³
We presented Arz ettik 1 ² ‰³
Its width Onun geni li i ² —³
He presented them Onlarõ arz etti 1 ² „—³
They were presented Arz edildiler 1 ² ³
307
Good yilik, örf € €
To know, recognize Bildi, tanõdõ 1 € € -€
One after the other Birbiri ardõnca € ´
Arafat Arafat € Œ
¡ ´
You recognized Bildin, tanõdõn 1 € ƒ…´
He recognized them Onlarõ bildi 1 € „—´
They recognized Bildiler 1 € ´ˆ
Dam Bent ¹ ¹
Handhold, handle Kulp ’ “’
Their roofs Onun çatõlarõ µ —¶’
Wide, long Geni , uzun ² º
•
To escape Gizlendi, gizli kaldõ 1 ‹ ‹ - ‹
Honor, power zzet, güç •‹ ‹
Honor, power zzet, güç •‹ “¡ ‹‡ - “Ž ‹‡
To honor, assist Saygõ gösterdi, yardõm etti 2 ®‹ ®†‹ - ®‡‹
You assisted them Onlara yardõm ettiniz 2 ®‹ „š ª–®‡‹
They honored him Ona saygõ gösterdiler 2 ®‹ ™’®‡‹
We honored, gave power Kuvvetlendirdik, üstün kõldõk 2 •‹ ¢•‡‹
He overpowered me Bana üstün geldi 2 •‹ ¢‡‹
False deity Put »‡‹
To set aside Azletti, kenara bõraktõ 1 •‹ •ˆ ‹ - •‹
You set aside Uzak durdun, bõraktõn 1 •‹ ƒ…Ÿ‹
Determination Azim, azim isteyen ¹‹ ¼• ‹ - ¹‹
To resolve, determine Azmetti 1 ¹‹ ¹‹ - ¹‹
You resolved Azmettin 1 ¹‹ ƒ¼‹
They resolved Azmettiler 1 ¹‹ … ¼‹
308
Uzair (pbuh) Uzeyir (AS) ®‹ ‹
Mighty, difficult Aziz, üstün, güçlü, zor •‹ ‹• ‹ - ‹ ‹
Groups Gruplar ‹ ˜‹
Difficult Zor ½ ½
¯
Difficulty Zorluk ½ •½ - •½ - ½
Difficulty Zorluk ½ “¡ ½
Difficulty Zorluk ½ »½
It departed, darkened Gitti, karardõ ¾½ ¾½
Honey Bal ½ •½
Perhaps Ola ki 1 ½ ½
You (pl) perhaps Ola ki siz 1 ½ „½
Difficult Zor ½ ¿• ½
¯ - ¿¯½
Evening, in the evening Ak am À °Â À - °Á À
Full term she camels Gebe develer À ®À
Ten On À •À - •À - À - À
Ten On À “Ž À
Twenty Yirmi À ’À
Friend Yardõmcõ, yardakçõ À ¿À
Relatives, tribe Kabile, a iret À “¿À
Your tribe, family Kabilen, a iretin À ž–¿À
Your (pl) tribe, family Kabileniz, a iretiniz À „—–¿À - „ˆ¨–¿À
Their tribe, family Onlarõn kabilesi, a ireti À „—–¿À
Evening, in the evening Ak am À À -†À
Evening, in the evening Ak am À ¸‡À
Staff Âsa Ã Ã
Your staff Âsan Ã ÄÃ
309
He disobeyed me Bana isyan etti 1 Ã ¢Ã
His staff Onun asasõ Ã ™Ã
My staff Benim asam Ã ¥Ã
Group, company Topluluk, grup Ã Ž̧‚Ã
Time, mid afternoon Asõr, zaman, ikindi vakti Ã Ã - Ã
Husk, straw Ekin yapraklarõ Ã Ã
To blow Fõrtõna esti 1 Ã Ã - Ã
Violently iddetli rüzgâr Ã ÅÃ
Marriage bond Nikâh „Ã „Ã
To defend, protect Korudu, kurtardõ 1 „Ã „Ã - „Ã
They disobeyed syan ettiler 1 Ã Ã - Ã - Ã
They disobeyed you Sana isyan ettiler 1 Ã ÄÃ
They disobeyed me Bana isyan ettiler 1 Ã ¢Ã
To disobey, rebel Asi oldu, isyan etti 1 Ã Ã - Ã
Disobedience syan Ã Ã
Distressful Zor, sõkõntõlõ Ã Ã
You disobeyed Sen isyan ettin 1 Ã ƒÃ
I disobeyed Ben isyan ettim 1 Ã ƒÃ
You (pl) disobeyed syan ettiniz 1 Ã „Ã
I disobeyed him Ben ona isyan ettim 1 Ã ©Ã
We disobeyed syan ettik 1 Ã ‰Ã
Disobedient Âsi Ã Ã
Their staffs Sopalarõ, de nekleri Ã „—‡Ã - „—•Ã
Arm, helper Kol Æ •Æ
Your arm Kolun, yardõmcõn Æ ÄÆ
To bite Isõrdõ 1 ºÆ •º - º
‡
310
They bit Isõrdõlar 1 ºÆ …Æ
• - Æ
•
In parts Parça parça Æ ÇÆ
Gift, reward Verme, mükâfat È °Â È - °É È
Our gift, reward Mükafatõmõz È ¢Ê È
To leave, desert Terk etti 2 È ˆ È- - È¬
It was left, freed Terk edildi, bõrakõldõ 2 È ƒŠ-È
His neck, arrogance Onun boynu, kibri È ©Å…È
Bones Kemikler „Ë ¼• Ë - ¹ Ë
His bones Onun kemikleri „Ë ©¼ Ë
To honor, show respect Saygõ gösterdi, ululadõ 2 „Ë „-Ë - „¬Ë
Bone Kemik „Ë „• Ë… - „…Ë
Advise (imp) them Onlara ö üt ver 1 Ì’ „—…Ë
Advise (imp, pl) them (fm) Onlara (d ) ö üt verin 1 Ì’ ˜‡ š Ë̂
Great Büyük, yüce, azametli „Ë ª• Ë - „ Ë
To forgive, pardon Affetti 1 Å Å̂ - Å
Strong one, genie Zeki, uyanõk, ifrit Å ƒ Å…
Forgiveness, surplus Af, fazlalõk Å Å…
That they pardon Affetmeleri 1 Å …Å
We pardoned Affettik 1 Å ¢Å
Oft pardoning Çok affedici Å Å̂ - £ Å̂
It was pardoned Affedildi 1 Å Å
Punishment Cezalandõrma Í • Í
Final end Sonuç, akõbet Í ‚…Í
Its end Onun sonucu Í š ‚…Í
Steep path Sarp yoku Í ¸ˆ ‚Í
After him Ardõndan Í ©‚Í
311
End, consequence Sonuç, akõbet Í ‚…Í
His heels Onun topuklarõ Í © ‚Í
Knots Dü ümler Í Í
To tie knot, execute, contract Akdetti, ba ladõ, dü ümledi 1 Í Í - Í
He knotted, executed,
contracted
Dü ümledi, ba ladõ, akdetti 1 Í ŒÍ
Knot Dü üm Í “Ž Í…
To slaughter Kesti 1 Í Í̂ - Í
They slaughtered Kestiler, bo azladõlar 1 Í ’Í
They slaughtered it Onu kestiler 1 Í š’ Í
To look back Arkaya baktõ 2 Í Í- - Í¬
You (pl) executed Akdettiniz 2 Í „•– Í¬
To understand, reason Anladõ, akletti 1 Í ˆÍ - Í
They understood, reasoned Aklettiler, anladõlar 1 Í Š̂Í
They understood it Onu aklettiler, anladõlar 1 Í ™ Š̂Í
Contracts Akitler Í ” Í̂
Barren, unsuccessful Kõsõr, sonuçsuz „Í ª• Í - „ Í
To worship devotedly Saygõyla ibadet etti 1 ¨ ¨ˆ - ¨
To be high, overcome Üstün oldu, büyüklendi 1 Š Š̂ - •
All knower Çok bilen „Š ¹¬•
Signs, landmarks Alametler, belirtiler „Š Œ
¡ ¼•
Openly, publicly Açõkça ˜Š ¸ ¢•
Clinging substance Asõlõ olan, embriyo Š ¸ÍŠ - Š
Clinging substance Asõlõ olan, embriyo Š Ž̧ÍŠ
To teach Ö retti 2 „Š „-Š - „¬Š
I taught Ben ö rettim 2 „Š ƒª¬Š
You were taught Sen ö retildin 2 „Š ƒª-Š
312
I taught you Sana ö rettim 2 „Š ž ª¬Š
You (pl) taught Siz ö rettiniz 2 „Š „ ª¬Š
You were (pl) taught Siz ö retildiniz 2 „Š „ ª-Š
You taught us Sen bize ö rettin 2 „Š ‰ ª¬Š
You taught me Bana ö rettin 2 „Š ‰ ª¬Š
He taught you Sana ö retti 2 „Š žª¬Š
He taught you (pl) Size ö retti 2 „Š „ˆ¨ª¬Š
We were taught Biz ö retildik 2 „Š ‰ª-Š
We taught him Ona ö rettik 2 „Š ™ ‰ª¬Š
He taught me Bana ö retti 2 „Š ‰ª¬Š
He taught him Ona ö retti 2 „Š ©ª¬Š
Illiyun lliyyun Š Ç†-Š - •Š-
Knowledge lim „Š ª• Š… - „…Š
To know Bildi 1 „Š „Š - „Š
Knowers, those who know Alimler „Š Ê ªŠ - ° ªŠ
She knew Bildi (d ) 1 „Š ƒªŠ
You knew Bildin 1 „Š ƒªŠ
I knew Bildim 1 „Š ƒªŠ
You (pl) knew Siz bildiniz 2 „Š „ ªŠ
You (pl) knew them (fm) Onlarõ (d ) bildiniz 1 „Š ˜‡ š ª ªŠ
You knew it Onu bildin 1 „Š © ªŠ
We knew Bildik 1 „Š ‰ªŠ
He knew it Onu bildi 1 „Š ©ªŠ
His knowledge Onun ilmi „Š ©ª…Š
Its knowledge Onun ilmi „Š —ª…Š
Their knowledge Onlarõn ilmi „Š „—ª…Š
313
They knew Bildiler 1 „Š ªŠ
My knowledge Benim ilmim „Š ª…Š
Became high, conquered Üstün geldi 1 Š Š
Height, haughtiness Üstünlük iddiasõ Š Š̂
On, upon, over Üzerinde, üzerine Š
High, exalted Yüce Š Š
Highest En yüce Š Š…
On you, upon you Senin üzerine žŠ
On you (fm), upon you Senin (d ) üzerine žŠ
On you (pl), upon you Sizin üzerinize „ˆ¨ Š
On you (dual), upon you kinizin üzerine ªˆ¨ Š
All knower Alim, bilen „Š ª• Š - „ Š
On us, upon us Bizim üzerimize ‰Š
On him, upon him Onun üzerine ©Š
On her, upon her Onun üzerine (d ) —Š
On them, upon them Onlarõn üzerine „— Š
On them (dual), upon them kisinin üzerine ª— Š
On them (fm), upon them Onlarõn üzerine (d ) ˜‡ — Š
On me, upon me Benim üzerime ‡Š
High, most high Yüksek, yüce Š Š -£Š
Pillars Direkler ª ”ª
Maintenance mar, bakõm ve onarõm ª “® ª
Pillar Direk ª ”ª - ¡ª
Life, age Ömür, hayat ª •ª - ª
Imran mran ª
Umrah Umre ª “ ª - “Ž ª
314
By your life Ömrüne andolsun ª Äª
Your life Senin ömrün ª Äª
His life Onun ömrü ª ™ª
They built mar ettiler 1 ª ’ª
They built it Onu imar ettiler 1 ª š’ ª
Work, activity, deed , amel, faaliyet ª •ª - Ž ª
To do, work, perform Çalõ tõ, yaptõ, i ledi 1 ª ˆª - ª
Regarding deed Amel olarak, i bakõmõndan ª •ª
She worked, did Çalõ tõ, yaptõ, i ledi 1 ª ƒŠª
You worked, did Yaptõnõz 1 ª „ Š… ª
She did it Onu yaptõ 1 ª © Šª
Your deed Senin amelin ª žŠ̂ª
Your (pl) deed Sizin ameliniz ª „ˆ¨Šª - „ˆ¨Š̂ª
His deed Onun ameli ª ©Šª - ©Š̂ª
Their deed Onlarõn ameli ª „—Šª - „—Šª
They did, worked Yaptõlar 1 ª Š̂ª
My deed Benim amelim ª Šª
About what Ne hakkõnda ¼ ˜ = ª‡ - „‡
paternal aunts Halalar „ª Œ ª‡
Your paternal aunts Halalarõn „ª ž– ª‡
Your (pl) paternal aunts Halalarõnõz „ª „ˆ¨– ª‡ - „ˆ¨– ª‡
To grant life Ömür verdi 2 ª †ª - ª‡
Your paternal uncle Amcan „ª ž†ª
Made blind, obscured Kör edildi, örtüldü 1 ª ƒ ª†
They became blind Kör oldular 1 ª ª
Blind ones Körler ª ª
315
Blindness Körlük ª ª - ª•
Blind ones Körler ª ª - ª
Blind Kör ª ª - ª
To become blind Kör oldu 1 ª ª - ª
Blindly Körlükle ª ¢ª
Became blind Kör oldu 1 ª ƒª
Deep Derin ª • ª
Blind ones Körler ª Çª
About, from den, hakkõnda ˜
To humble Boyun e di 1 ‰ ‰ - ‰
Grape Üzüm ‰ ‚•‰ - • ‰
Distress Sõkõntõ ƒ‰ ƒ‰
To cause distress Sõkõntõya dü ürdü 1 ƒ‰ ƒ‰ - ƒ‰
Distressed you Sizi sõkõntõya dü ürdü 1 ƒ‰ „•‰
With, near, by Katõnda ‰ ‰ - ‰
With, near, by me Senin katõnda ‰ Ä ‰ -Ä ‰
With, near, by you (pl) Sizin katõnõzda ‰ „¤̂ ‰
With, near, by us Bizim katõmõzda ‰ ¢‰ - ¢‰
With, near, by him Onun katõnda ‰ ™ ‰ -™ ‰
With, near, by her Onun (d ) katõnda ‰ š‰
With, near, by them Onlarõn katõnda ‰ „š ‰
With, near, by me Benim katõmda ‰ ¥‰
Neck Boyun ‰ ‰
Your neck Senin boynun ‰ žÍ‰
His neck Onun boynu ‰ ©Í‰
About you, from you Senden ž‰
316
Spider Örümcek ¨‰ Œ ‚¨‰
About you (pl), from you Sizden „ˆ¨‰
About us, from us Bizden ‰‡
About me, from me Benden ‰†
About him, from him Ondan ©‰
About her, from her Ondan (d ) —‰
About them, from them Onlardan „—‰
About them (dual), from them O ikisinden ª—‰
Stubborn natçõ, rakip ‰ • ‰ -¡ ‰
Covenant, promise Ahid, söz — •— - —
To make covenant Ahit verdi, sözle ti 1 — — - —
Your (pl) covenant, promise Ahdiniz — „¤̂ —
We made covenant Ahdettik — ¢—
His covenant, promise Onun ahdi — ™ — -™ —
Their covenant, promise Onlarõn ahdi — „š — - „š —
My covenant, promise Benim ahdim — ¥—
Colored wool Renkli yün ˜— ˜—
Middle aged Orta Ž
Crookedness E rilik Î ±• - Î
•
Private parts, private times Avret yerleri ® Œ®
Exposed Açõkta, avret ® “Ž ®
It was penalized Cezalandõrõldõ 3 Í Ï
You (pl) were penalized Cezalandõrõldõnõz 3 Í „ ‚Ï
Festival Bayram ”
Caravan Kervan ¿
Isa, Jesus (pbuh) sa (AS) ½
317
Life Hayat Ð Ž̧À
Poverty Fakirlik Ž̧Š
Eye, spring Göz, põnar Ç ˜
Large eyes ri gözlü Ç Ç
Eye, spring Göz, põnar Ç ‰
Your two eyes ki gözün Ç Ä‰
Two eyes, two springs ki göz, iki põnar Ç ‰
His two eyes Onun iki gözü Ç ™‰
Her eye Onun (d ) gözü Ç —‰
My eye Gözüm Ç ‰
Your two eyes Senin iki gözün Ç ž‰
Two eyes, two springs ki göz, iki põnar Ç ˜‰
Springs Põnarlar Ç ¢• -Ž
To become tired Yoruldu 1 -‡
We got tired Yorulduk 1 ‰
318
Unseen Gizli, saklõ
Unseen ones Gizliler, saklõlar
Toilet Hela, tuvalet
Those who are angered Kin besleyenler, öfkelenenler
That which stays behind Geride kalan
Those who stay behind Geride kalanlar
He left Ayrõldõ, gitti, dõ arõda bõraktõ 3
Cave Ma ara
Those in debt Borçlular
Darkness Karanlõk €• €‚ ƒ
Overwhelming Ku atan, saran „ …†
That which forgives Ba õ layan ‡ ˆ
Those who forgive Ba õ layanlar ‡ ˆ
Heedless, unaware Gafil ‰‡ ‹
Š ˆ - ‰… ˆ
Unaware ones (fm) Gafiller (d ) ‰‡ Œ •ˆ
Unaware ones Gafiller ‰‡ •ˆ - •ˆ
Unaware ones Gafiller ‰‡ •ˆ
Victorious Galip • Ž •
Victorious ones Galipler • • - •
Victorious ones Galipler • •
Deviators Azgõnlar • ‘ - ‘‘
Deviators Azgõnlar • ‘
Dust Toz ’…
Rubbish of dead leaves Çer çöp “ •” “
Tomorrow Yarõn ‘ –Š -
319
Morning meal Gõda, yemek ‘ •–
Our morning meal Gõdamõz, yeme imiz ‘ —˜•–
Morning Sabah ‘ ’–
Abundant Bol ™ šŠ
He went early Sabahleyin ayrõldõ 1 ‘ ‘
In the morning Sabahleyin ‘ –Š‘œ - ‘›
They went early Sabah ayrõldõlar 1 ‘ –•‘
You left early morning Sabahleyin ayrõldõn 1 ‘ Œ•‘
Morning Sabah ‘ ’‘
Morning course Sabah esi i ‘ žŸ‘
To leave in the morning Sabahleyin ayrõldõ, gitti 1 ‘ ‘ ¡• -
To deceive Aldattõ 1 Ÿ¡ - ¢
Crow Karga £ ¤– - £–
Intensely black Kapkara £ –
Inseparable, continuous Sargõn, sürekli Š–
To set Battõ (güne , ay) 1 £ £ ¡• - £
It set Battõ 1 £ ¥
•
Western Batõda £ ¦› •
Western Batõda, batõlõ £ ¢•
It deceived Aldattõ 1 Œ
• ¢
It deceived you (pl) Sizi aldattõ 1 §¨•©¢
It deceived them Onlarõ aldattõ 1 §ª•©¢
Lofty dwellings Odalar « Š̂ - «
Ž
Lofty dwellings Yüksek kö kler « Œˆ
Chamber, hollow Oda, avuç, yüksek yer « «
Ž - Š ˆ•
Drowning Bo ma ™ ™
320
Violently iddetle ™ Šš•
It deceived you Seni aldattõ 1 ¬¢
It deceived you (pl) Sizi aldattõ 1 §-¢
It deceived them Onlarõ aldattõ 1 §• ž¢
Setting Batma, batõ £ £‘
Its setting Onun batmasõ £ ª‘
Deceiver Aldatan, aldatõcõ Ž‘
Deception, delusion Aldanõ –¤ ‘ - Ž ‘
Yarn plik ®¯ ®•¯
Her yarn Onun ipli i ®¯ ª••¯
Fighting Sava ‘¯ °̄
Cold, purulence So uk, irin €• šŠ •
¢ -™
Ž •
¢
Darkness Karanlõk €• €•
To wash Yõkadõ 1 ‰• ‰±•¡• - ‰•
Purulence rin ‰• ‚ •••
Covered Örttü 2 „ „
¢
Covered it Onu örttü 2 „ ž„
¢
Veil, cover Örtü „ ’… ‘ „
Covered Örttü 2 „ ²¢„
He fainted Bayõldõ 1 „ ¦„
To cover Örttü 2 „ -
To cover Örttü 1 -
It covered them Onlarõ örttü 1
By force Zorla
Choking Bo azõ tõkayan
To lower ndirdi 1 -
321
Anger, wrath Gazap, kõzgõnlõk
To be angry Gazap etti, kõzdõ, öfkelendi 1 -

Angry Kõzgõn, gazaplõ €
They became angry Gazap ettiler 1 •
My anger, wrath Gazabõm ‚
Cover Örtü ƒ …„ ƒ
Your cover Senin örtün ƒ †‡… ƒ
Oft forgiving Çok ba õ layan ˆ‰ •Š ‰‹ - Š ‰‹
To forgive Ba õ ladõ, örttü 1 ˆ‰ ˆ‰ - ˆ‰
Forgiveness Ba õ lama ˆ‰ €•ˆŒ‰
Your forgiveness Senin ba õ laman ˆ‰ •Ž•ˆŒ‰
We forgave Ba õ ladõk 1 ˆ‰ Žˆ‰
To become unaware,
heedless
Gafil oldu 1 •‰ •‰ - •‰
Heedlessness, neglect Gaflet •‰ • ‘Œ‰
Oft forgiving Çok ba õ layan ˆ‰ •Š ‰ - Š ‰
Malice, rancor Kin •‘ ”
“ - •’
To defraud Hõyanet etti, kin ba ladõ 1 •‘ •• - •‹
Strong, severe, harsh Katõ, a õr, zor, sert –‘ —‘
Son, boy O lan çocuk ‘ ™” - ˜”
Two boys ki o lan ‘ š‚ ™ ‘
To defeat Yendi, galip geldi 1 ‘ ‘ - ‘
Thick foliage ri, gür ‘ › ‘Œ
Defeated Yendi (d ) 1 ‘ œ‘
Was defeated Yenildi 1 ‘ œ‘
Their defeat Onlarõn yenilgisi ‘ ‚ ‚‘
They defeated Yendiler 1 ‘ • ‘
322
They were defeated Yenildiler 1 ‘ • ‘
Chained Ba landõ 1 •‘ œ‹‘
To become thick Sert oldu 1 –‘ –‘ - –‘
Harshness Sertlik –‘ › •Œ‘
Wrapped Kõlõflõ ž‘ žŒ‘
She closed Kapattõ 2 Ÿ‘ œ ‘‹
Sons Genç ‘ € ¡Œ‘
Chain (imp, pl) him Onu ba layõn •‘ ¢ ‘•
Boiling Kaynama ‘ ‚ ‘Œ
To boil Kaynadõ ‘ ‘ - ‘
Strong, severe, harsh A õr, zor, sert, katõ –‘ •› ‘ - – ‘
Distress Gam ¡ ›¡¤ - £
Clouds Bulutlar ¡ ˜¡
Doubt üphe ¡ ›¡
Agonies Acõlar, õzdõraplar ˆ¡ ¥•ˆ¡
Confusion Gaflet, dalgõnlõk ˆ¡ ¦• ˆ¡
Their confusion Onlarõn gafletleri ˆ¡ ‚ §ˆ¡
Sheep Koyun ¨ ¨ - ¨
To get spoils of war Ganimet aldõ 1 ¨ ¨ - ¨‚
You (pl) got spoils of war Ganimet aldõnõz 1 ¨ ©¡‚¨
My sheep Benim koyunum ¨ ¡¨
Self sufficient, rich Zengin, ihtiyaçsõz, ba õmsõz ª ¬¨‚ - « ¨‚
Covering Örtü ®
- •
Diver Dalgõç, dalan ¯ ¯
- •
To err, go astray Azdõ 1 ° ± - ±²
Sunken Suyu çekilen Š •›Š
323
Bad effect Aklõ giderme ³ ³
Erred, went astray Aldandõ, azdõ 1 ° ±
Deviator Azgõn ° °
«‚
We erred, went astray Azdõk 1 ° ¨
Evil Sapõklõk, hata, kötülük ° ›¤ -
Bottom Dip œ´
Unseen Görünmeyen, gayb -
His unseen secrets Onun gaybi µ‚
Rain Ya mur ¶ ¶
•
Other than, not De il, ba ka · ˆ‚ - ˆ - ˆ
To change De i tirdi 2 · ˆ -ˆ
Other than you (pl) Sizden ba ka · ¸‚ˆ - ¸ˆ
Other than him Ondan ba ka · ¢‚ˆ - ¢ˆ - ¢ˆ
Other than her Ondan (d ) ba ka · ¹ˆ
Other than me Benden ba ka · °‚ˆ
Subsided Çekildi 1
Rage, anger Kõzgõnlõk, öfke – –

Your rage Öfkeniz – º•
Their rage Onlarõn öfkesi – ‚•
Unseen ones Gaybler »
‚
324
Then, in that case, so Öyleyse, bundan dolayõ
Then she came Böylece geldi (d ) 1
Give (imp, pl) Verin 4
Heart, bosom Kalp, sine
Your heart, bosom Sinen, kalbin
Group, company Topluluk
Two groups ki topluluk -

Your group Sizin toplulu unuz
Two groups ki topluluk
Then it returned Döndü (d ) 1 •€

Successful Kurtulu a eren, ba aran ‚ ƒ„
Successful ones Kurtulu a erenler, ba aranlar ‚ …ƒ„
They returned Geri döndüler, sõ õndõlar 1 …†•
The seek (imp, pl) Öyleyse arayõn 8 ‡ˆ‰ ˆ‰
Then come, bring (imp) Öyleyse gel, getir 1 Š
Then, obedience O halde tabi olmak ‹Œ Ž
• Œ•
Then obey (imp) O halde tabi ol 8 ‹Œ ‹Œ•
Then obey (imp) me O halde bana tabi ol 8 ‹Œ ‡‘’Œ•
Then obey (imp) him O halde ona tabi ol 8 ‹Œ “’Œ•
They obeyed Tabi oldular 8 ‹Œ ’Œ•
Then obey (imp, pl) O halde tabi olun 8 ‹Œ ’Œ•
Then obey (imp, pl) me Öyleyse bana tabi olun 8 ‹Œ ‡” ’Œ•
Then, they obeyed him Ona tabi oldular 8 ‹Œ • ’Œ•
Then obey (imp, pl) him Öyleyse ona tabi olun 8 ‹Œ • ’Œ•
Those who open Açanlar – —˜
325
Then he took, accepted Böylece tuttu, edindi 8 ™š ™›•
Then she took, accepted Tuttu, edindi (d ) 8 ™š ™›•
You (pl) took them Onlarõ tuttunuz 8 ™š œ • ™Š ›•
Then take (imp) him Öyleyse onu tut, edin 8 ™š •Š™›•
So take (imp, pl) him Öyleyse onu tutun, edinin 8 ™š •…™›•
So fear (imp, pl) O halde sakõnõn 1 ‡ž… Ÿ•
So fear (imp, pl) me O halde benden sakõnõn 1 ‡ž… Ÿ•
It escaped you Sizden kaçtõ, kaçõrdõnõz 1
Then recite it O halde onu okuyun 1 œ

Then bring (imp) us Öyleyse bize getir 1 ‘Š
Those who put into trial Fitneye dü ürenler ¡ —‘
Then bring (imp, pl) Öyleyse getirin 1 Š
Then bring (imp, pl) us Öyleyse bize getirin 1 ” Š
Come (imp, pl) to them (fm) Onlara (d ) gelin, yakla õn 1 •œ Š
Go (imp, dual) kiniz gidin 1 Š
Go (imp, dual) to him kiniz ona gidin 1 • Š
Then, persevere O halde sebat edin 1 Œ¢ ŒŠ¢
He chose him Onu seçti 8 £¤ •Œ¤
So avoid (imp, pl) Öyleyse kaçõnõn 8 ¥‘¤ Œ‘ ¤
So avoid (imp, pl) it Öyleyse ondan kaçõnõn 8 ¥‘¤ • Œ‘ ¤
Wicked Facir, ahlaksõz ¦§ ¦¨ ¤
Then do (imp) Öyleyse kõl, yap 1 ©’¤ ©Š ’¤
Then flog (imp, pl) Vurun 1 ª¤ …ª ¤
Then flog (imp, pl) them Onlara vurun 1 ª¤ œ…ª ¤
Then incline (imp) O halde yana 1 –‘¤ –‘¤
So it burned Ve yandõ (d ) 8 «¦¬ ž¦ ¬
326
Burdened, carried Yüklendi, ta õdõ 8 ©- ©• ¬
Beware (imp, pl) Sakõnõn 1 ®™¬ …®™¬
Beware (imp, pl) of it Ondan sakõnõn 1 ®™¬ •…®™¬
Beware (imp, pl) of them Onlardan sakõnõn 1 ®™¬ œ…®™¬
Immorality Çirkinlik, ahlaksõzlõk ¯˜ ° ±¬
Then judge (imp) O halde hüküm ver 1 ¬ ¬
Mingled Karõ tõ 8 ²š ²š
Differed Ayrõlõ a dü tü 8 ³š ³š
It was differed Ayrõlõ a dü üldü 8 ³š ³š
Then differed Ayrõlõ a dü tüler 8 ³š ´š
Then come out (imp) O halde çõk 1 µ¦š µ¦š
Then fear (imp, pl) them Onlardan korkun 1 ±š œ ±š
So take off (imp) Çõkar 1 ‹š ‹š
Then your brothers O zaman karde lerinizdir š ” š¶
Then you (pl) disputed Atõ tõnõz, çeki tiniz 6 ®
Enter (imp, pl) Girin 1
They were entered Sokuldular 4
Enter (imp, pl) it Ona girin 1
Enter (imp, fm) Gir (d ) 1
Then repel, prevent (imp) O halde savõn, savu turun 1
So pray, call (imp) O halde dua et, ça õr 1
So pray, call (imp, pl) Dua edin 1
So pray (imp, pl) to Him Ona dua edin 1
So call (imp, pl) them Onlarõ ça õrõn 1
So give back Verin 1
Once, then Bir zaman €•‚
327
Then, in that case, so O halde €ƒ ‚•
Then, that time O zaman €•‚
Then remember (imp, pl) O halde anõn 1 „…€ „…†€
Then remember (imp, pl) me O halde beni anõn 1 „…€ ‡• „…†€
Then permit (imp) O halde izin ver 1 ˆ€ ˆ† €†
Be informed (imp, pl) Bildirilmi olun 2 ˆ€ ‡€†
Then go (imp) O halde git 1 ‰€ ‰ €†
Then go (imp, dual) O halde ikiniz gidin 1 ‰€ Š €†
Overflowed, boiled Kaynadõ 1
So he returned Geri döndü 8 ‹

So they (dual) returned kisi geri döndü 8 ‹
So watch Bekle, gözetle 8 ‰Œ ‰•
So watch them Onlarõ bekle, gözetle 8 ‰Œ ŽŠ•
Then return (imp) Döndür 1 • • ••
Then return (imp) us Bizi döndür 1 • • ••
Then return (imp, pl) Geri dönün 1 • ••
Then provide them Öyleyse onlarõ rõzõklandõrõn 1 ‘’ Œ’
Old Ya lõ “„ “
” •
Empty Bo •„ ƒ–•
So turn to Yönel, yakla 1 ‰– ‰–
Those who separate Ayõranlar, seçenler ‘„ — Œ•
Part (imp, pl) with them (fm) Onlardan ayrõlõn 3 ‘„ ˜ Œ•
So fear (imp, pl) me Öyleyse benden korkun 1 ‰ ˆŠ
Skillfully Ustalõkla „ ™•
To succeed Ba ardõ 1 ’ ’ š› - ’
They asked permission from
you
Senden izin isterler 10 ˆ€ œ ‡•†žŸ
328
Then be receive good tidings Öyleyse müjdelenin 10 „¡¢ „¡ŠŸ
So they raced Yarõ tõlar 8 £Š •ŠŸ
So let them race (imp) Yarõ sõnlar 8 £Š ••ŠŸ
He responded Cevap verdi 10 ¤• ¤ ¥Ÿ
You (pl) responded Cevap verdiniz, icabet ettiniz 10 ¤• ŸŠ¥Ÿ
We responded Cevap verdik, icabet ettik 10 ¤• •Š¥Ÿ
They preferred Tercih ettiler 10 ‰Š¦ Š§¨Ÿ
He belittled them Küçümsedi 10 ©š ©ªŸ
Then call witness (imp, pl) ahit getirin 10 ‹Ž« ‹•Ž¡Ÿ
Then take shelter (imp) Öyleyse sõ õn 1 € •† Ÿ
He saved himself Namusunu korudu 10 ¬ ¬Ÿ
So he asked him for help Ondan yardõm istedi 10 -®– ¯° ±Ÿ
So he asked forgiveness Ve ba õ lanma diledi 10 „š– „š±Ÿ
Then ask forgiveness Öyleyse ba õ lanma dile 10 „š– „š±Ÿ
So they asked forgiveness Ve ba õ lanma dilediler 10 „š– „š±Ÿ
Then ask forgiveness from Öyleyse ondan ba õ lanma
him dileyin
10 „š– „š±Ÿ
So it became thick, strong Kalõnla tõ, sertle ti 10 ²– ² ±Ÿ
So ask (imp) them Onlara sor 1 Ÿ Ž• Ÿ†šŸ
So be upright, straight (imp) Öyleyse dosdo ru ol 10 ³Œ •Ÿ
So be upright, straight (imp,
dual)
Öyleyse dosdo ru olun (ikil) 10 ³Œ ´®•Ÿ
So be upright, straight (imp,
pl)
Öyleyse dosdo ru olun 10 ³Œ ´®•Ÿ
Then you (pl) became
arrogant
Sonra büyüklendiniz 10 µ… „Š†¶Ÿ
Then they became arrogant Sonra büyüklendiler 10 µ… „Š†¶Ÿ
So you (pl) profited Faydalandõnõz 10 Ÿ· Ÿ Ÿ´Ÿ
So they profited Faydalandõlar 10 Ÿ· Ÿ´Ÿ
So hold fast (imp) Sõkõ tut, yapõ 10 ¸¹· ¸º¹´Ÿ
329
Listen (imp) Dinle 8 » ´Ÿ
Listen (imp, pl) Dinleyin 8 » ´Ÿ
So he established Yerle ti, kuruldu 1 ¼ ½Ÿ
So prostrate (imp) O halde secde et 1 ‹¥ ‹¥
So prostrate (imp, pl) O halde secde edin 1 ‹¥ ‹¥
Then run (imp, pl) Ko un 1
Disobedient Yoldan çõkan, fasõk £¹ •ƒ - £”

Disobedient ones Fasõklar £¹ ™• -ˆ •
Disobedient ones Fasõklar £¹ ™•
So insert (imp) Sok, al 1 ¸ ¸
So insert (imp, pl) Sokun 1 ¸ ¶
So follow (imp, fm) Gir, yürü 1 ¸ ¶
Listen (imp, pl) to me Beni dinleyin, i itin 8 » ˆ ´
Then bear witness (imp, pl) ahit olun 1 ‹Ž« ‹Ž«
Endure (imp) Sabret 1 µ¾ „•Š¾
Endure (imp, pl) Sabredin 1 µ¾ „•Š¾
So proclaim (imp) lan et, açõkça söyle 1 ‹¾ ‹¾
Then hunt (imp, pl) Avlanõn 8 ‹®¾ ¿¾
So overlook (imp) Ho gör, affet 1 Àš¾ Àš¾
Those who separate, decide Ayõranlar, ayõrt edenler ¬ ™¾
Then give (imp) them
example, strike
O halde vur, misal ver 1 ¤„Á ¤•„Á
Then give (imp) them
example, strike
O halde vurun, misal verin 1 ¤„Á ¢•„Á
Creator, splitter Yaratõcõ, yaran „¿ „” Â
Then feeding Doyurulmasõ 4 Â ³ Â† ‚•
So he looked Baktõ 8 Â ÂÃ
So purify yourselves Temizlenin 5 „ŽÂ „ŽÃÂ
330
So worship (imp) Kulluk et 1 ‹Š ‹Š
So worship (imp) me Bana kulluk et 1 ‹Š ‡•‹Š
So worship (imp) him Ona kulluk et 1 ‹Š ‹Š
So worship (imp, pl) Kulluk edin 1 ‹Š ‹Š
So worship (imp, pl) me Bana kulluk edin 1 ‹Š ˆ ‹Š
So worship (imp, pl) him Ona kulluk edin 1 ‹Š ‹Š
So take (imp, pl) lesson bret alõn 8 µ „•ŠŸ
Then attack (imp, pl) Saldõrõn 8 ‹ ‹Ÿ
So we confessed tiraf ettik 8 Ä„ •† „Ÿ
So they confessed tiraf ettiler 8 Ä„ „Ÿ
So keep away (imp, pl) Bõrakõn, uzak durun 8 ÅÆ Ç•ÆŸ
So keep away (imp, pl) from
me
Beni bõrakõn, uzak durun 8 ÅÆ ˆ Ç•ÆŸ
So drag (imp, pl) him Onu sürükleyin 1 Ÿ Ÿ
So be just, fair (imp, pl) Adil olun 1 Å‹ Ç‹
Then I punish them Onlara azap ederim 2 ¤• Ž¢È•
Then forgive (imp) Affet 1 š ©
Then forgive (imp, pl) Affedin 1 š š
That which does Yapan É
So know (imp) that Bil ki 1
So know (imp, pl) that Bilin ki 1 ´

Those who do Yapanlar ™ -ˆ
Those who do Yapanlar ™
Do (imp) Yap 1 †´
Then wash (imp, pl) Öyleyse yõkayõn 1 ¹– ¹
º –†
Then forgive (imp) Öyleyse ba õ la 1 „š– „š†–
Then open (imp) Öyleyse aç ÀŸ ÀŸ†
331
Then separate (imp) Ayõr 1 ‘„ ‘„†
Then make room Açõlõn, geni leyin 1 À¹ ¨¹†
Do (imp, pl) Yapõn 1 †
Then kill (imp, pl) Öldürün 1 ŸŒ Ÿ†Œ
Then kill (imp, pl) them Onlarõ öldürün 1 ŸŒ Ÿ†Œ
Then throw (imp) it Ve onu bõrak, at 1 Ä•Œ ¯® •†Œ
Then read (imp, pl) Okuyun 1 „Œ „†Œ
Back breaking Bel kõran „• ÊÉ „Œ
Then tell (imp) Anlat 1 Ë¬Œ Ë
• ¬†Œ
Then decree (imp) Öyleyse hüküm ver 1 ÌŒ Í
• Œ†
Then cut (imp, pl) Kesin 1 ¿Œ ¿†Œ
Bright yellow Parlak sarõ • ”Œ
Then sit (imp, pl) Oturun 1 ‹Œ ‹ Œ†
So write (imp) us O halde bizi yaz 1 ‰Ÿ… •ŠŸ†…
So write (imp) him O halde onu yazõn 1 ‰Ÿ… ŠŸ†…
Fruit Meyve ¯¶ ÎÉ Ž…
Those who enjoy Zevk edenler, e lenenler ¯¶ ™•Ž… - ˆ Ž…
Those who enjoy Zevk edenler, e lenenler ¯¶ ™•Ž…
Now imdi ise ˆÏÐ
So, those who recite Okuyanlar — ®Ç ŸÇ
So he picked him Onu aldõ 8 Ñ•Ç ¯¿•Ÿ†Ç
Then it swallowed him Onu yuttu 8 •Ç ¯´•ŸÇ†
So it met Birle ti 8 •Ç Ò•Ÿ†Ç
And seek (imp, pl) Arayõn 8 ÓÔ ¹´Ÿ†Ç
That which parts, cleaves Yaran £ £Ç
Then Allah O halde Allah ¯ÃÇ
332
If it does not Öyle olmazsa Ç ˆ† Ä = ÇÃ‚•
In that case O takdirde ·
The test (imp, pl) them (fm) Onlarõ imtihan edin, deneyin 1 ˜Õ ˜ •¨Ÿ·
Then wipe (imp, pl) Mesh edin 1 À¹· ¨¹·
Then walk (imp, pl) Yürüyün 1 ¡· ¡·
Then grant (imp) Öyleyse ver 1 ˜•· ˜•·
That which perishes Fani Ö ˆ×
Gushed forth Fõ kõrdõ 7 ÓØ Ù¹¥Š‡
So throw, inform (imp) At, bildir 1 •Š‡ •† Š•‡
So it withdrew Çekildi 8 •Š‡ —•ŠŸ‡
So spread (imp, pl) Yayõlõn 7 „¡‡ „¡Ÿ‡
So help (imp) Yardõm et 8 „¬‡ „¬Ÿ‡
Then wait (imp, pl) Bekleyin 8 „Ú‡ „ÚŸ‡
So we revenged ntikam aldõk 1 •‡ •´•Ÿ‡
So they refrained Vazgeçtiler 8 Û ŽŸ‡
So he refrained Vazgeçti 8 Û ÒŽŸ‡
So it passed Sõyrõldõ 7 Ü Ü ¹‡
Then rise up (imp, pl) Kalkõn 1 Æ¡‡ Æ¡‡
Then start, set e ba la 1 ‰¬‡ ‰¬‡
So help (imp) us Bize yardõm et 1 „¬‡ ‡„¬‡
So they (dual) set out Yola çõktõlar (ikil) 7 £Â • ¿‡
So they (dual) set out Yola çõktõlar (ç ) 7 £Â • ¿‡
So look (imp) Bak 1 „Ú‡ „Ú‡
So look (imp, pl) Bakõn 1 „Ú‡ „Ú‡
So look (imp, fm) Bak (d ) 1 „Ú‡ ¼•„Ú‡
So it gushed forth Fõ kõrdõ 7 „¥ —„¥š‡
333
Then pass (imp, pl) Geçip gidin, delin 1 ª •š‡
So advance (imp, pl) Sava a gidin, ilerleyin 1 „š‡ „š‡
So it parted Yarõldõ £ £ š‡
So they returned Geri döndüler 7 ‰Œ Š •‡
Indeed you Ve mutlaka sen ¸‡•‚
So marry (imp, pl) Nikahlayõn 1 À¶‡ ¨¶‡
So marry (imp, pl) them Onlarõ nikahlayõn 1 À¶‡ ˜ ¨¶‡
Then it collapsed Dü tü, yõkõldõ 7 Ž‡
Mouth A õz, a zõ
Now get down (imp) imdi in 1 ÑŠ Ñ

† Š•
So avoid (imp) Uzak dur 1 „¥ „¥
So guide (imp, pl) them Ve onlarõ iletin 1 ¼‹ ‹
Then take shelter Öyleyse sõ õnõn 1 ¼ † - †
Then evil is that O halde ne kötü Ý¢ Ó†žŠ•
They incurred U radõlar 1 ¢ ÞŠ
Then, which O halde hangisi ¼
ß Š•
He oppressed Ve azgõnlõk etti 1 ±¢ Ò±Š
Then why, for that reason O halde ne için, unun için Š•
Then why, for that reason O halde ne için, unun için ´•Š
He was bewildered a õrõp kaldõ 1 Ùà Ù•ŽŠ
Youth, young man Delikanlõ á Ÿ
So he repented, accepted Ve tevbe etti, tevbesini kabul
repentance etti
1 ¤ ¤Ÿ
That which opens Açan, açõcõ ÀŸ âŸ
His man servant Onun delikanlõsõ á Ÿ
Her man servant Onun (d ) delikanlõsõ á Ÿ
It bewilders them Ve onlarõ a õrtõr 1 Ùà ŽŸŽŠŸ
334
Opening, victory Fetih, zafer, açma ÀŸ ¨
ã Ÿ - À” Ÿ
To open, give victory Açtõ, zafer verdi 1 ÀŸ ÀŸ†š› - ÀŸ
It was opened Açõldõ (d ) 1 ÀŸ Ù¨Ÿ
We opened Açtõk 1 ÀŸ •¨Ÿ
They opened Açtõlar 1 ÀŸ ¨Ÿ
Interval Devir, dönem „Ÿ Ê× „Ÿ
We separated the two O ikisini ayõrdõk 1 £Ÿ ´ •†•Ÿ
We tested mtihan ettik 1 ä •Ÿ
So they called each other Birbirine seslendiler 6 ‹‡ •Ÿ
So they disputed Çeki tiler 6 Æ‡ † ’ •Ÿ
We tested you Seni imtihan ettik 1 ä œ •Ÿ
We tested him Onu imtihan ettik 1 ä •Ÿ
Test, trial mtihan, deneme, fitne ä ÎÉ •Ÿ
Your trial, temptation Senin fitnen ä ¸Ÿ•Ÿ
Your (pl) trial, temptation Sizin fitneniz ä ¶Ÿ•Ÿ
You tested Kötülük ettiniz 1 ä Ÿ•Ÿ
You were tested mtihan edildiniz 1 ä Ÿ•Ÿ
His trial, test Onun imtihanõ ä ¯Ÿ•Ÿ
Their trial, test a õrtõlmalarõ, mazeretleri ä ŽŸ•Ÿ
They persecuted kence ettiler 1 ä † •Ÿ
They were persecuted kence edildiler 1 ä † •Ÿ
Trial, test mtihan, deneme ä ƒ‡ Ÿ
Youth, young Genç á ÒãŸ
Maid servant Hizmetçi kõz á Ê ®Ÿ
Your (pl) maid servants Genç kõzlarõnõz á ¶ ®Ÿ
Two young men Gençler, hizmetçiler á ˆ ®Ÿ
335
His men servants Gençleri, hizmetçileri á ¯•‡ ®Ÿ
Youths, young men Gençler á ÎÉ ®Ÿ
Hair on a date seed Hurma çekirde inin lifi Ÿ å
ƒ ®Ÿ
There Orada, orasõ æ ç
Broadness, broad way Geni lik è¥ èé
Broad, wide Geni è¥ ƒ• ¥
Wicked ones Facirler, günahkarlar „¥ ¥
Dawn Fecir „¥ „• ¥
Wicked ones Facirler, günahkarlar „¥ Ê„¥
It was made gush forth Fõ kõrtõldõ 2 „¥ —„ß¥
We made gush forth Fõ kõrttõk 2 „¥ ‡„¥
Open space Geni yer ¥ Ê× ¥
Wickedness Bozukluk „¥ ¥
Its wickedness Onun bozuklu u „¥ ¥
Immoral Ahlaksõz, fuhu ê¨ ¡¨
Pottery, baked clay Pi mi çamur „ª •ª
Boastful Övünen „ª ” ª
Ransom Fidye ¼‹ ‹
Ransom Fidye ¼‹ ÎÉ ›‹
We ransomed him Ona fidye verdik 1 ¼‹ •›‹
Then the owners of O halde sahipleri ¼‹ •
Sweet Tatlõ su —„ ã„ - —
” „
Alone Tek ba õna „ „ -½ „
Fleeing Kaçõ „ ã„ -”„
Moths Pervaneler ë„ ë
• „
Couch, mattress Yayõlan, yatak ë„ ƒ« „
336
Then he turned Sonra gizlice gitti 1 • •„
Separation Ayrõlõk ‘„ ‘„
It fled Kaçtõ (d ) 1 „ —„
Dung Fõ kõ ì„ ì
× „
Private parts, chastity Edep yeri, õrz, namus í„ í„
Is cleft asunder Yarõldõ (d ) 1 í„ Ù••„
Her chastity Edep yeri í„ Ž•„
Rejoicing Sevinçli â„ â
” „•
To rejoice Sevindi 1 â„ â„†š› - â•„
They rejoiced Sevindiler 1 â„ ¦•„
Those who rejoice Sevinenler â„ ™¦•„ - ˆ ¦•„
Those who rejoice Sevinenler â„ ™¦•„
Alone Tek ba õna „ ƒ„
Firdaws paradise Firdevs cenneti Ý
• „
I fled Kaçtõm 1 „ —„
You (pl) fled Kaçtõnõz 1 „ „
Mattresses, couches Dö ekler ë„ ë
î „
Spread Sergi, yaygõ ë„ ƒ«„
We spread Dö edik 1 ë„ •«„
We spread it Onu dö edik 1 ë„ •«„
To ordain, make obligatory Farz kõldõ, vazife kõldõ 1 “„ “„
You (pl) specified Belirlediniz, farz kõldõnõz 1 “„ ŸÁ„
We ordained, made
obligatory
Belirledik, farz kõldõk 1 “„ •Á„
We ordained it Onu farz kõldõk 1 “„ •Á„
Excess A õrõlõk ï„ ƒÂ„
I neglected Kusur ettim 2 ï„ Ù†Â„
337
You (pl) neglected Kusur ettiniz 2 ï„ ŸÂ„
We neglected Kusur ettik 2 ï„ •†Â„
Branch Dal „ „
Its branches Onun dallarõ „ Ž„
Pharaoh Firavun ˆ „
He finished i bitti, bo kaldõ 1 •„ •„
You finished Bo kaldõn 1 •„ Ù†–„
He separated, divided Ayõrdõ, yardõ 1 ‘„ ‘„
He differentiated Fark gözetti 2 ‘„ ‘„
Part Parça ‘„ ‘
î„
Separation Ayõrma ‘„ ƒŒ„
That which separates right
from wrong
Do ruyu yanlõ õ ayõrt eden ‘„ ‡ã Œ„ - ˆÉ Œ„
You differentiated Fark gözettin, ayõrdõn 2 ‘„ Ù†Œ„
I differentiated Fark gözettim, ayõrdõm 2 ‘„ Ù†Œ„
Group, sect Fõrka, grup ‘„ Î× Œ„
We separated Ayõrdõk, yardõk 1 ‘„ •†Œ„
We separated it Onu ayõrdõk, yardõk 1 ‘„ •†Œ„
They separated Ayõrdõlar 1 ‘„ † Œ„
Then a pledge Öyleyse bir rehin ˜ ˆÉ „•
Flee (imp, pl) Ko un, kaçõn 1 „ „§
Rifts Çatlak í„ í„
Their modesty Onlarõn õrzlarõ, edep yerleri í„ Ž• „
Onlarõn (d ) õrzlarõ, edep
Their (fm) modesty
yerleri
í„ ˜Ž• „
Then rest Ve rahatlõk â â
” „
Amazing thing Çirkin, tuhaf ¼„ ƒ›ð„•
Obligation Görev, mehir “„ Îƒ Ì›•„
338
Group, sect Bölük, grup, fõrka ‘„ •ƒ ›•„ - £” ›•„
Two groups ki grup ‘„ ˜• ®•›•„ - ˆ •›•„
Two groups ki grup ‘„ ˜• ®•›•„
Terror, fear Korku Æ Æ
Fear is removed Korkusu giderildi 2 Æ Æß
To fear Korktu 1 Æ Æ†š› - Æ•
They feared Korktular 1 Æ Æ•
Then ask (imp) Öyleyse sor 1 Å ž¹
Then ask (imp) him Öyleyse ona sor 1 Å ¯† ž¹
Then ask (imp, pl) Öyleyse sorun 1 Å ž¹
Then ask (imp, pl) them Öyleyse onlara sorun 1 Å ž¹
Then ask (imp, pl) them (fm) Öyleyse onlara (d ) sorun 1 Å ˜ ž¹
Then evil it is O halde ne kötü 1 Ï¹
Corruption Bozgunculuk, fesat ‹¹ ã¹ -”¹
It flowed Ve aktõ, sel oldu 1 ® ÙÇ ¹
So he drew lots Ve kura çektiler 3 Ž ¹
He made room Yer açtõ 1 À¹ À¹
It corrupted Fesada gitti, bozuldu 1 ‹¹ —‹¹
They (dual) corrupted Fesada gitti, bozuldu (ikil) 1 ‹¹ ‹¹
Disobedience Fõsk, günah £¹ •ƒ ¹ - £” ¹
To disobey Günah i ledi, isyan etti 1 £¹ £¹†š› - £¹
We drove them Onu sevk ettik 1 ‘ •†•¹
They disobeyed Günah i lediler 1 £¹ •¹
So he gave water Ve suladõ, su verdi 1 • Ò•¹
Sins Fõsklar, günahlar £¹ ‘
” ¹
He fashioned, proportioned Düzenledi, düzeltti 1 ¼ ½¹
339
He lost courage Çözüldü, korktu 1 ¡ ¡
You (pl) Çözüldünüz, korktunuz 1 ¡ Ÿ† ¡
Separation, deciding Ayõrma ¬ ñƒ ¬ - ÅÉ ¬
His separation Ayõrõlmasõ ¬ ¯Ç ¬
Then slapped Ve tokat attõ 1 ¸¶¾ ÙÃ¶¬
He explained Açõkladõ 2 ¬ ¬
So pray (imp) Öyleyse namaz kõl 2 ¾ È¬
To separate, decide Ayõrdõ, ayrõldõ 1 ¬ ¬†š› - ¬
She separated, set out Ayõrdõ, ayrõldõ 1 ¬ Ù¬
It was explained Açõklandõ 2 ¬ Ù¬
ß
We explained Açõkladõk 2 ¬ •† ¬
We explained it Onu açõkladõk 2 ¬ •† ¬
So he prayed Ve namaz kõldõ 2 ¾ ÒÃ¬
His family Ailesi ¬ ¯Ÿ ®¬
Silver Gümü ÍÌ ÎÌ
He granted favor, preferred Üstün kõldõ, nimet verdi 2 Ì Ì
It was preferred Üstün kõlõndõ 2 Ì Ì
ß
Grace, bounty Fazl, ihsan Ì å
ƒ Ì -ÉÌ
I preferred you (pl), granted Sizi üstün kõldõm, nimet
you favor verdim
2 Ì ¶Ÿ† Ì
He preferred you (pl), granted
you favor
Sizi üstün kõldõ, nimet verdi 2 Ì ¶Ì
He preferred us, granted us
favor
Bizi üstün kõldõ, nimet verdi 2 Ì •Ì
We preferred them, granted
them favor
Onlarõ üstün kõldõk 2 Ì •† Ì
His grace, bounty Onun fazlõ Ì ¯Ì
Then they deviated Ve saptõlar 1 Á òÌ
They were preferred Üstün kõlõndõlar 2 Ì Ì
ß
So it circulated Ve sardõ, dola tõ 1 ÄÂ Ä¿
340
He created, split Yarattõ, yardõ 1 „¿ „¿
Creation Yaratõ , yaratõlõ „¿ —„†¿ - Ê„†¿
He created you (pl) Sizi yarattõ 1 „¿ …„¿
He created us Bizi yarattõ 1 „¿ ‡„¿
He created me Beni yarattõ 1 „¿ ‡•„¿
He created them (fm) Onlarõ (d ) yarattõ 1 „¿ ˜ „¿
So he began Ve ba ladõ 1 £šÂ £š¿
Flaw, crack Çatlak „¿ î ¿
Rude Sert, kaba ²Ú ƒÚó
So you (pl) remained Ve kaldõnõz 1 Åô Ÿ† Ú
That which does Yapan, çok ve kuvvetli yapan ÅÉ
It was done Yapõldõ 1
Action, deed, verb Fiil
To do Yaptõ 1 š† › -
She did Yaptõ (d ) 1 Ù
You did Yaptõn 1 Ù†
You did it to you Sana yaptõn 1 ¸Ÿ
You (pl) did Yaptõnõz 1 Ÿ†
I did it Onu yaptõm 1 ¯Ÿ†
I did it Onu yaptõm 1 ŽŸ†
They (fm) did Yaptõlar (d ) 1 ˜†
We did Yaptõk 1 •†
He did it Onu yaptõ 1 ¯
They did Yaptõlar 1 †
They did it Onu yaptõlar 1
He missed, lost Kaybetti 1 ‹• ‹•
341
Indeed, surely Muhakkak, gerçekten ‹•
Poverty Fakirlik „• „†•
Poor ones Fakirler „• „•
Then fall down (imp, pl) Dü ün, kapanõn 1 Œ •
He understand Anladõ 1 ¯• ¯•
Poor Fakir „• õã • - õ” •
Freeing Serbest bõrakma, çözme ¸¶ ¸
§
To ponder Tefekkür etti, dü ündü 2 „¶ „È¶š› - „Ã¶
Then not, do not Öyleyse de il, öyleyse yapma å
Surely I will cut Mutlaka kesece im 1 ¿Œ ˜ ¿È Œö
For his mother Annesine, annesi için · ¯ß·
Such person Filan ki i ‡ãå
For yourselves Kendiniz için Óš‡ ¶º¹š‡
For themselves Kendileri için Óš‡ Ž• ¹
º š‡
Then evil is that Ne kötü Ý¢ Ó†žŠ•
So let him stand (imp) Dikilsin, ayakta dursun 1 ³Œ •Ÿ†
He succeeded Ba arõlõ oldu, kurtuldu 1 À À
And it will Ve olacak Ä¹
Surely you would recognize Mutlaka sen onlarõ tanõrdõn,
them bilirdin
1 Ä„ ŽŸ† „
And maybe you Ve ola ki sen ¸Ã
And curse Ve lanet ˜Ç Î•
To cleave, part Yardõ £ £
Dawn afak £ £•
They would fight you Sizinle sava õrlardõ 3 ŸŒ … •
Orbit Yörünge ¸ ¸
Ship Gemi ¸ ¸†
342
Then for Allah Öyleyse Allah için ¯Ã
Then, that time O zaman ´
And they touched it Ona dokundular 1 ÓÔ ¹´
Then it will not O halde olmayacak ˜
Indeed we bring you, will Mutlaka sana getiririz,
bring you getirece iz
1 ÷ ¸•® † •
Indeed we bring them, will
bring them
Mutlaka onlara getiririz 1 ÷ Ž•® † •
Surely we will make him live Mutlaka onu ya ataca õz 4 ®¦ ¯•®•®¨•
So we will surely make (them)
taste
Mutlaka tattõraca õz 4 ‘€ ˜•›••
We will surely ask Mutlaka soraca õz 1 Å ˜ ž¹•
So an excellent Ne güzel ‡ •
For himself Kendisi için Óš‡ ¯º¹š† •
We will surely tell Mutlaka anlataca õz 1 Ë¬Œ ˜¬••
We will surely inform Mutlaka haber verece iz 4 Š‡ ˜žßŠ••
We will surely turn you Seni mutlaka yöneltece iz 2 ø ¸•®ÈÇ •
Then if E er
Then if not O halde olmasaydõ ñ

Let him pay (imp) Ödesin 2 ¼ ß ù®†
Let him believe (imp) man etsin 4 ˜· ˜·ù®†
Let him come (imp) Gelsin, getirsin 1 ÷ —† ®†
Let him come (imp) to you Size gelsin 1 ÷ ¶ † ®†
Let him come (imp) to us Bize gelsin 1 ÷ • † ®†
Let them come (imp, pl) Gelsinler 1 ÷ † ®†
Let him eat (imp) Yesin 1 … † …† ®†
They will surely cut off Mutlaka yararlar, yaracaklar 2 ¸Ÿ¢ ˜¶ßŸŠ®
So let them be righteous
(imp, pl)
Sakõnsõnlar, korunsunlar 8 Œ •Ÿ®†
So let him aspire (imp) mrensin, yarõ sõn 6 Óš‡ Ó
• •Ÿ®†
343
So let him put his trust (imp) Tevekkül etsin 5 … • …Ã Ÿ®†
Let him beware (imp) Sakõnsõn, çekinsin 1 •¦ • •¨®†
So let him pray, call (imp) Ça õrsõn, dua etsin 1 ‹®†
So let them taste (imp, pl) Tatsõnlar 1 ‘€ Œ •®†
So let them taste (imp, pl) it Onu tatsõnlar 1 ‘€ Œ •®†
So let them ascend (imp, pl) Çõksõnlar, yükselsinler 8 Œ • „®†
Then not Ve de il Ó®
Let them ask permission
(imp, pl)
zin istesinler 10 ˆ€ ‡€† Ÿ¹®†
Let them respond (imp) Cevap versinler 10 ¤• Š®•¥Ÿ¹®†
So let him be chaste (imp) ffetli olsun 10 ©š ©š Ÿ¹®†
Then let them pray (imp, pl) Namaz kõlsõnlar 2 ¾ ò¬®†
So let him fast (imp) in that Onda oruç tutsun 1 ³¾ ¯´¬®†
Then let them laugh (imp, pl) Gülsünler 1 ¸¨Á ¶¨Ì®†
badet etsinler, kulluk
So let them worship (imp, pl)
yapsõnlar
1 ‹Š ‹Š ®†
Surely he knows Mutlaka bilir 1 ˜´ ®
So let him do (imp) Yapsõn, i lesin 1 ´ † ´ ®†
So let them change (imp, pl) De i tirsinler 2 õ– ˆÃ „ß®±®
Let them rejoice (imp, pl) Sevinsinler 1 â„ † ¦„†š®†
Let him fight (imp) Sava sõn 3 ŸŒ † •®†
So let him write (imp) Yazsõn 1 ‰Ÿ… ‰Ÿ†¶®†
Then let him deny (imp) Kafir olsun 1 „š… „š†¶®†
Then let them be (imp, pl) Olsunlar 1 ˆ… † ‡ ¶®†
So let him cast (imp) it Onu bõraksõn, atsõn 4 •Ç ¯•† ®†
Surely he extends Uzatõr 1 ‹· ‹´®†
Then let him dictate (imp) Yazdõrsõn 4 · † ´®†
So let him look (imp) Baksõn 1 „Ú‡ „Ú•®†
344
So let him spend (imp) nfak etsin 4 £š‡ £š•®†
Then what O halde ne ´
Then what O halde ne €´
What is for it, what is
happening to it
Neyi var Å• ´
So those who fill Dolduranlar, dolduracaklar ö· ˆ žÇ ´
Then grant (imp) O halde ba õ la 1 ‰ ‰Ž
He understood Anladõ 1 Ž Ž•
He made him understand Anlamasõnõ sa ladõ 2 Ž Ž
We made him understand Anla õlmasõnõ sa ladõk 2 Ž •´Ž
We made him understand it Onun anla õlmasõnõ sa ladõk 2 Ž •´Ž
Heart, bosom Kalp, sine Ï
Immoralities Ahlaksõzlõklar ê¨ ê¦
Delay Gecikme ‘ ‘
î
Fruits Meyveler, yemi ler ¯¶ ¯…
Escape Kaçma — —
Group, crowd Bölük, grup, dalga í •ã - í
”
Suddenly Aniden
And by my Lord Rabbime andolsun 1 ‰¢ ¤

ß
And by your Lord Rabbine andolsun 1 ‰¢ ¸ß¢
Suddenly they Onlar aniden •
Success Ba arõ ’ ’ã - ’”
Then he pays in full Ve onu tam öder 2 ú Ã
Above, over Yukarõ, üst ‘ ‘
So he protected him Onu korudu 1 Œ Œ
So he protected them Onlarõ korudu 1 Œ Œ
Above you Üstünüz ‘ ¶Œ
345
Above him Onun üstü ‘ ¯Œ
Above her, it Onun (d ) üstü ‘ ŽŒ - ŽŒ
Above them Onlarõn üstü ‘ Ž• Œ - ŽŒ
Above them (fm) Onlarõn (d ) üstü ‘ ˜•ŽŒ
Then turn (imp) to Öyleyse yönünü dön 2 ø ÅÈ
Then turn (imp, pl) to Öyleyse yönünüzü dönün 2 ø † Çò
Garlic Sarõmsak ³ ³”
Its garlic Onun sarõmsa õ ³ Ž·
Then woe Öyleyse yazõklar olsun › É›
In, into çinde, içine
In you (pl), among you Sizde, içinizde ¶®

And it becomes Ve olur 1 ˆ… ˆ ¶®
Elephant Fil ® É®
In what Neyde ®
In what Neyde ´®
In us, among us Bizde •®
In him, into him Onda, onun içinde ¯®
In her, into her Onda, onun içinde Ž®
In them, among them Onlarda, onlarõn içinde Ž• ®
In them (dual) Onlarda, onlarõn içinde (ikil) ´•Ž®
In them (fm), among them Onlarda, onlarõn içinde (d ) ˜•Ž®
Then it is revealed O halde vahyolunur 4 ¦ Ò¦ ®
346
That which says Söyleyen, diyen
Kaylule yapanlar, ö le uykusu
Sleeping at noon
uyuyanlar
Those who say Söyleyenler
That which stands Ayakta duran
Standing Ayakta durarak
Standing Ayakta duran
Those who stand Ayakta duranlar -

Those who stand Ayakta duranlar
Distance Aralõk, mesafe
Acceptor Kabul eden
Fight (imp) Sava (emir) 3
To fight Sava tõ 3 -
Fight (imp, dual) Sava õn (ikil) 3 €
He fought you (pl) Sizinle sava tõ 3 •
He fought them Onlarla sava tõ 3 ‚
They fought Sava tõlar 3 ƒ
Fight (imp, pl) Sava õn 3 ƒ
They fought you (pl) Sizinle sava tõlar 3 „…
Fight (imp, pl) them Onlarla sava õn 3 „†
Able, capable, powerful Kâdir, kudretli ‡ˆ ‡‰
Capable, powerful (pl) Kâdir olanlar, kudretliler ‡ˆ ‹ ‡‰ - Š‡‰
Capable, powerful (pl) Kâdir olanlar, kudretliler ‡ˆ ‹ ‡‰
Striking calamity Felaket, kapõ çalan Œ• Ž‡
Qarun Karun Š‡
Unjust ones Adaletsiz olanlar •• ‘’
347
He swore Yemin etti 3 • ’
He swore to them (dual) O ikisine yemin etti 3 • ‚’
Hardness Katõlõk • ’
Easy Kolay ˆ“ ƒˆ”
Companions of modest gaze Bakõ larõnõ kõsaltmõ e ler •“ •ƒ•”
Hurricane Fõrtõna –“ —”
That which decrees Hüküm veren ˜™ ›
š
End Son, i i bitiren ˜™ œ
That which cuts, decides Kesip atan, karala tõran •‘ žŸ
Level Düz, dümdüz Œ Ž
Sitting Oturarak ˆž ƒˆŽ
Those who sit Oturanlar ˆž ‹ ˆŽ - ŠˆŽ
Those who sit Oturanlar ˆž ‹ ˆŽ
To say Dedi, söyledi 1 -
They (dual) said Dediler (o ikisi) 1 ¡
She said Dedi (d ) 1 ¢
„ £
They (fm, dual) said Dediler (ikil, d ) 1 £
He said to her Ona (d ) dedi 1 ‚£
They said Dediler 1 ƒ£
Those who detest Kõzan, nefret eden ˜ £
To stand up Aya a kalktõ 1 -
They stood up Kalktõlar 1 ƒ¤
Obedient taatkâr ¢¥ ¦ - ¢¦
Obedient women taatkâr kadõnlar ¢¥ •
¨ ¦ -§ ¦
Obedient men taatkâr erkekler ¢¥ ¦ - ¦
Obedient men taatkâr erkekler ¢¥ ¦
348
Those who despair Ümitsiz olanlar •¥ ‘¦
Satisfied, content Kanaatkar •¥ •¦
Subjugator Her eye gücü yeten •‚ •†
Subjugators Gücü yetenler •‚ Š•†
Tribes Kabileler
His grave Onun kabri © ª•„

Burning brand Kor, ate « «
š
Grasping Yakalama ¬ ™„
I grasped, pulled Tuttum, çektim 1 ¬ ¢„™
Handful, in hand Avuç, elinde ¬ ™„
His hand Onun eli, avucu ¬ - ™„
We grasped, pulled Tutuk, çektik 1 ¬ ª ¥„™
Resistance Mukavemet
Before Önce „ - „ - „
Front, face Ön, kar õ €
Direction of prayer Kõble „
Your direction of prayer Senin kõblen ®„
Their direction of prayer Onlarõn kõblesi ‚ „ -„‚ „
Towards you Sana do ru ®
Before you Senden önce ®„ - ®„
Before you (pl) Sizden önce „•„
Before us Bizden önce ¥„
Before him Ondan önce -„ --„
Before her Ondan (d ) önce ‚„
Before them Onlardan önce ‚„ - ‚„
Before me Benden önce ˜„
349
Graves Kabirler © ‡ -‡
Acceptance Kabul š
Face to face Ön, kar õ €
His tribe Kabilesi -
Fighting, war, battle Sava ¡ -
Dust Toz • •
Darkness Karanlõk • ¯•
He was killed Öldürüldü 1
Killing Öldürme „ - „
To kill Öldürdü 1 -
You killed Öldürdün 1 ¢
I killed Öldürdüm 1 ¢
She was killed Öldürüldü (d ) 1 ¢
„
You (pl) killed Öldürdünüz 1 „
You (pl) were killed Öldürüldünüz 1 „
You (pl) killed them Onlarõ öldürdünüz 1 „†
We killed Öldürdük 1 ¥
He killed him Onu öldürdü 1 -
He killed them Onlarõ öldürdü 1 „‚
Their killing Onlarõn öldürmesi ‚„ -„‚„
They killed Öldürdüler 1 ƒ
They were killed Öldürüldüler 1 ƒ
They were massacred Katledildiler 2 ƒ °
They killed him Onu öldürdüler 1 ª
Murdered ones Öldürülenler ±„
Stingy, niggardly Çok cimri • ƒ‡
350
Its cucumber Onun salatalõ õ ²³ ‚ ³́
Indeed, surely, certainly Mutlaka, gerçekten andolsun ˆ„
He tore Yõrttõ 1 ‰ˆ ˆµ
It was torn Yõrtõldõ 1 ‰ˆ ˆµ
She tore Yõrttõ (d ) 1 ‰ˆ •
„ ˆµ
Striking Vuran, çarpan ¶ˆ ·„ˆ
Different, in slices Farklõ, dilim dilim 1 ‰ˆ ƒ‰ˆ
Measure precisely Ölçülü yap 2 ‡ˆ ‡„ ˆ°
Determined Takdir edildi 1 ‡ˆ ‡ˆ
Measure, value, means Ölçü, miktar, kader ‡ˆ ƒ‡ˆ - ‡ˆ ¸ ‡š ˆ -‡ˆ
Appraisal, value, measure Kader, ölçü, kõymet ‡ˆ ƒ‡„ˆ - ‡„ˆ ¸ ‡„ˆ ¸ ‡„ˆ
To decree, have power, Karar verdi, kadir oldu, ölçtü,
measure, restrict azalttõ
1 ‡ˆ ‡ˆ - ‡ˆ
To determine, plot Tayin etti, ölçtü 2 ‡ˆ ‡°ˆ - ‡µˆ
We decreed Takdir ettik 1 ‡ˆ ¦„‡ˆ
We determined Takdir ettik 2 ‡ˆ ¦„‡ˆµ
We determined it Onu takdir ettik 2 ‡ˆ ª ¦„‡ˆµ
We determined it Onu (d ) takdir ettik 2 ‡ˆ † ¦„‡ˆµ
His power, Gücü, kudreti ‡ˆ ª‡ˆ
He determined it Onu takdir etti 2 ‡ˆ ª‡µˆ
His value, measure Onun kadri, kõymeti ‡ˆ ª‡„ˆ - ª‡ˆ„
Its (her) measure, value Onun takdiri, ölçüsü ‡ˆ †‡ˆ
They determined Takdir ettiler 2 ‡ˆ Š‡µˆ
They appraised Kadrini bildiler 1 ‡ˆ ƒŠ‡ˆ
They determined it Onu takdir ettiler 2 ‡ˆ †Š‡µˆ
Holy, sacred Kutsal, mukaddes ¹ˆ ¹ˆ
Foot Ayak ˆ ˆ
351
Position Kademe, makam ˆ ˆ
To proceed, precede Yöneldi, öne geçti 1 ˆ ˆ - ˆ
To send forth leri gönderdi, önden gönderdi 2 ˆ ˆ° - ˆµ
You sent forth Önden gönderdin 2 ˆ ¢¤µˆ
She sent forth leri gönderdi, önden gönderdi 2 ˆ ¢
„ ¤µˆ
I sent forth Önden gönderdim 2 ˆ ¢„¤ˆµ
You (pl) sent forth Önden gönderdiniz 2 ˆ „ ¤„ ˆµ
You (pl) sent it forth Onu önden gönderdiniz 2 ˆ ª ¤„ ˆµ
We proceeded Vardõk, geçtik 1 ˆ ¥„¤ˆ
They sent forth Önden gönderdiler 2 ˆ ƒ ¤µˆ
Send forth (imp, pl) Önden gönderin 2 ˆ ƒ ¤°ˆ
Cooking pots Kazanlar ‡ˆ ‡š Šˆ
Holy One Kuddûs, mukaddes ¹ˆ ¹Šºˆ
All Powerful Kadîr, her eye gücü yeten ‡ˆ ƒ• ˆ - • ˆ
Old, ancient Eski ˆ »ˆ
To throw, cast Koydu, attõ 1 ¼½ ¼½ - ¼½
We cast Attõk 1 ¼½ ¥¾½
We cast him Onu attõk 1 ¼½ † ¥¾½
It was read Okundu 1 ¿• À•
To read Okudu 1 ¿• ¿• - ¿•
Quran Kur'an ¿• Áƒ•„ £ƒ
Quran, reading Kur'an, okuma ¿• ¦Áƒ•„ - Áƒ•„
Its reading Onun okunmasõ ¿• -¦Áƒ•„
You read Okudun 1 ¿• •ƒ•
Firmness, stability Karar, sa lamlõk ‡• ƒ‡ƒ• - ‡ƒ•
Papers Ka õtlar «Ÿ• « Ÿƒ•
352
We read it Onu okuduk 1 ¿• ª ¦¿•
He read it Onu okudu 1 ¿• ª¿•
They (dual) offered Kurban sundular (ikil) • •µ
Means of closeness Yakõnlõklar • •
¨ •
Sacrifice Kurban • ¦ •„ - ¨ •„
Closeness Yakõnlõk • •„
We brought it close Onu yakla tõrdõk • ª ¥„•µ
He brought it close Onu yakla tõrdõ • - •µ
Close ones, relatives Yakõnlõk, yakõnlar • ± •„
Comfort Aydõnlõk ‡• •µ• - ¯µ• - ¯µ•
Comfort of eyes Gözlerin aydõnlõ õ ‡• ‹š Ž„ ƒ ¯µ•
Comfort of eye Göz aydõnlõ õ ‡• ‹š „Ž •µ•
Wound, injury Yara ¶• ¶„•
Monkeys Maymun ‰• ¯‰• - ¯‰•
Loan Ödünç ›• œ„•
Paper Kâ õt «Ÿ• ¹
š Ÿ„•
Generation, period Nesil, zaman • ¦„• - ¨ •„
Companions Yakõn arkada lar • ÃÂ ¦•
Two generations ki zaman, iki nesil • ‹„¦„•
Menstruation periods Adet dönemi (ço ul) ¿• ÃÄ Š•
Generations Nesiller, ça lar • ¦Š• - Š•
Let it comfort Aydõn olsun ‡• Å°•
Towns, cities Köyler, ehirler Å• Æ• - Æ•
Close, near Yakõn • • - Ç•
Town, city Köy, ehir Å• •„
Your town Senin ehrin Å• ® •„
353
Your (pl) town ehriniz Å• „ • •„
Our town ehrimiz Å• ¥ •„
Two towns, cities ki ehir Å• ‹„ •„
Quraish Kurey a ireti È
š „•
Companion Arkada , nesil • ¥• - ‹•
His companion Arkada õ • -¥ •
It hardened Sertle ti, katõla tõ 1 • ¢
„ •
Justice Adalet •• •„• - •„•
Balance Kõstas, denge «‘• ¹ ‘„•
Oath Yemin • •
To distribute Böldü, da õttõ 1 • •
É - •
Share, division Kõsmet, pay • •
„
We distributed Payla tõrdõk 1 • ¥„ •
Hardness Sertlik, katõlõk • ¯•
„
Lion Aslan •• ¯¨ ‡ •
„
Priests Ke i ler, papazlar «• •
É •
°
He narrated Anlattõ 1 Ê“ Ê
µ
Legal retribution Kõsas Ê“ Ë“ -Ë“
Direction Yön, istikamet ˆ“ ˆ„“
Palace, fortress Saray, kö k •“ ‡ “ -•š “
„
Narration, story Kõssa, hikaye Ê“ Ê“
Retracing Geri dönme Ê“ ““
We narrated Anlattõk 1 Ê“ ¥„““
We narrated them Onlarõ anlattõk 1 Ê“ „ † ¥„““
Their story Onlarõn kõssasõ Ê“ „ ‚““
We shattered Helak ettik 1 “ ¥„ “
354
Farther, far side Uzak taraf “ Æ“
„ -ƒ “
„
Palaces, fortresses Saraylar, kö kler •“ ƒ‡ “
Remote Uzak “ Ì“
Follow his trace zini takip et 1 Ê“ -“
°
To decree, execute Karar verdi, icra etti 1 ˜™ ˜™ - ™
He decreed, executed Onu icra etti, yaptõ 1 ˜™ †™
He completed them Onlarõ icra etti, yaptõ 1 ˜™ ‹µ † ™
Green fodder Yonca, otlak Ç™ ™
„
They decreed, executed cra ettiler 1 ˜™ ƒ„ ™
It was decreed cra edildi 1 ˜™ ˜™
To decree, execute Karar verdi, icra etti 1 ˜™ ˜™ - ±™
He killed Öldürdü 1 ˜™ ± Ž ±™
We decreed, executed cra ettin 1 ˜™ ¢„™
I decreed, executed cra ettim 1 ˜™ ¢„™
It was decreed, executed cra edildi 1 ˜™ ¢
„ ™
You decreed, executed cra ettiniz, yaptõnõz 1 ˜™ „™
We decreed, executed Yaptõk 1 ˜™ ¥„™
Share Pay •‘ •
´
Molten copper Erimi bakõr •‘ ƒ•‘ - •‘
Tar Katran •‘ ¨ ƒ•‘
He cut, divided Kesti 2 •‘ •´‘
It was cut Kesildi 1 •‘ •‘
Part, portion Kõsõm, parça •‘ ž‘ - •š ‘ ¸ •‘
To cut Kesti 1 •‘ •‘ - •‘
It was cut Kesildi 1 •‘ ¢
„ žÍ‘
You (pl) cut Kestiniz 1 •‘ ž„ ‘
355
They (fm) cut Kestiler (d ) 1 •‘ ‹„ž‘´
We cut Kestik 1 •‘ ¥„ž‘
We cut, divided Kestik 2 •‘ ¥„ž‘´
We divided them Onlarõ kestik 2 •‘ † ¥„ž‘´
Membrane of date seed Hurma çekirde indeki nokta •‘ •š „ ‘
Our share Payõmõz •‘ ¥´‘
Clusters Salkõm –‘ ¼„ ‘
Its clusters Onlarõn salkõmõ –‘ ‚¾ ‘
To sit, stay back Oturdu, geride kaldõ 1 ˆž ˆž - ˆž
They sat Oturdular 1 ˆž ƒŠˆž
Fall down (imp, pl) Dü ün, kapanõn 1 •Š ƒž
Sitting Oturma ˆž ‰ž
Sitting Oturarak ˆž ƒ‰ ž
Seated Oturan ˆž ˆž
Takip ettirdik, arkasõndan
We followed, sent after
gönderdik
2 — ¥„—´
Say (imp) De, söyle 1
Became little Az oldu 1 ´

Garlands Kurbanlõk ni anlarõ ˆ ˆ€
Heart Kalp Ç -Ç
Your heart Kalbin Ç ®
His heart Onun kalbi Ç - -- --
Her heart Onun (d ) kalbi Ç ‚
They turned Çevirdiler 2 Ç ƒ ´
My heart Kalbim Ç ±
Two hearts ki kalp Ç ‹„
You said Dedin 1 ¢
356
I said Dedim 1 ¢
You (pl) said Dediniz 1
I said it Onu dedim 1 -

Pen Kalem -
They (fm) said Dediler (d ) 1 ‹
We said Dedik 1 ¥
Hearts Kalpler Ç
Your (pl) hearts Kalpleriniz Ç • - •
Your (dual) hearts kinizin kalpleri Ç •
Our hearts Kalplerimiz Ç ¥ - ¥ - ¥
Their hearts Onlarõn kalpleri Ç ‚ - ‚ - ‚
Their (fm) hearts Onlarõn (d ) kalpleri Ç ‹µ ‚
He got displeased Kõzdõ, darõldõ ˜ ±
Few, small Az € -
Few, small Az
Few, small Az
Stand (imp) up Kalk 1 „

You stood up Kalktõnõz 1 „ „
Moon Ay • ƒ• - •
Distressful Çetin, zor •‘ ƒ• •‘„
Lice Bit µ
Shirt Gömlek Ê Ê„
His shirt Onun gömle i Ê -“ - -“ - -“
My shirt Benim gömle im Ê ˜“
Protect (imp) us Bizi koru 1 ˜Š ¥
Heaps Hazine, yõ õn, kantarlar •‘¥ ‡š ‘¥
357
Heap Kantar, yük, hazine •‘¥ ƒ‡ ‘¥
They despaired Ümit kestiler 1 •¥ ƒ ‘¥
Cluster Salkõm ¥ ƒ ¥„
Despairing Ümitsiz •¥ Î¥
Irresistible Kahhar, iste ini yaptõran •‚ ‡ ‚µ
Protect (imp) them Onlarõ koru 1 ˜Š „‚
Protect (imp, pl) Koruyun 1 ˜Š ƒ
Crystals Billurlar ‡• • ‡ƒ
Foundations, old women Temeller, ya lõ kadõnlar ˆž ˆŽƒ
Moderate Orta ¤ƒ
Protectors, custodians Yöneticiler, koruyucular ¤ƒµ - ¤ƒµ
Steadfast Sebatkarlar, koruyucular ¤ƒµ
Power, strength Kuvvet, güç Å ¯µ
Your (pl) power, strength Kuvvetiniz Å „•µ
You (pl) were fought Sizle sava õldõ 1 „
They were fought Onlarla sava õldõ 1 ƒ
Two bows ki yay ¹ ‹„’„
Word Söz ¡„ - „
Say (imp, dual) Deyin (ikil) 1 £
Your word Senin sözün ®£„
Your (pl) word Sizin sözünüz •£„ - •£„
Our word Bizim sözümüz ¥£„
His word Onun sözü -£„
Her word Onun (d ) sözü ‚£„
Their word Onlarõn sözü ‚£„ - ‚£„ - ‚£„
Say (imp, pl) Deyin 1 ƒ£
358
My word Sözüm ˜£„
Say (imp, fm) De (d ) 1 ˜£
People, nation Kavim, millet ¤„ - „
Your people Senin kavmin ®¤„ - ®¤„ - ®¤„
Your (dual) people kinizin kavmi •¤„
Our people Kavmimiz ¥¤„ - ¥¤„
His people Onun kavmi -¤„ - -¤„ - -¤„
Her people Onun (d ) kavmi ‚¤„
Their people Onlarõn kavmi ‚¤„ - ‚¤„
Their (dual) people kisinin kavmi ‚¤„ - ‚¤„
Stand up (imp, pl) Kalkõn 1 ƒ¤
My nation, people Benim kavmim ˜¤„
Power, strength Kuvvet, güç Å Æ
All Powerful Kuvvetli, güçlü Å Ð -Å
Ï
Standing up, resurrection Kalkmak, dirilmek ¤ -
Standing Ayakta ¤
Standing up, resurrection Kõyamet, dirilme ¤
He appointed Tayin etti 2 ¬ ¬µ
We appointed Tayin ettik 2 ¬ ¥„™µ
Lowland Düz arazi, çöl Œ ¨ž
It was said Denildi 1
In saying, utterance Deyi çe, söyleyi çe €

His saying Onun demesi -
Correct Dosdo ru ° - °
Correct Dosdo ru °
Self subsisting, ruler Kayyum, ebedi, yöneten „º
359
Like Gibi
Writer Katip, yazõcõ -

Writers Yazanlar, katipler -
Make freeing contract with
Serbest bõrakma akdi yapõn
them
Writers Yazanlar, katipler
Like one, anyone Biri gibi
To almost happen Neredeyse oldu, olayazdõ 1 -

To plot, scheme, plan Planladõ, tuzak kurdu 1 -
It almost happened Olayazdõ 1
That which labors Didinen
They almost did it Neredeyse yaptõlar 1 €

Liar Yalancõ •‚ „ƒ - •ƒ
Liar (fm) Yalancõ •‚ †… „ƒ
Liars Yalancõlar •‚ „ƒ - „ƒ
Liars Yalancõlar •‚ „ƒ
Those who dislike Ho lanmayanlar ‡ˆ ‰ - ‰
Those who dislike Ho lanmayanlar ‡ˆ ‰
Cup, goblet Bardak, kadeh, kase Š Œ‹ - Š‹
That which removes,
uncovers
Açan, gideren •Ž ••
Those who remove, uncover
(fm)
Kaldõranlar, giderenler •Ž ••
That which removes,
uncovers (fm)
Açan, gideren (d ) •Ž †… ••
Those who remove, uncover Açanlar, giderenler •Ž •‘ •
Those who suppress Tutanlar, yutkunanlar ’ “”
Sufficient Yeter •• –
All together Tamamen •• †— ™˜
360
Disbeliever Kâfir ˆ• ˆ™
Disbeliever (fm) Kâfir (d ) ˆ• š… ˆ™
Disbelievers Kâfirler ˆ• › ˆ™ - ˆ™
Disbelievers Kâfirler ˆ• › ˆ™
Camphor Kâfur ˆ• €—‰ ™‘
Like mountains Da lar gibi œ• žŸ•
Like blind Kör gibi •“• ¡“•¢£
Like female Di i gibi ¥¦¤ §¡¨¦©£
Like animals, cattle Hayvanlar gibi ª¦ ž ª¦¢£
Like those who (fm) unlar gibi ki onlar (d ) ¡ «˜
Like mountains Da lar gibi ¬- ® ¯‹«
Like the answer Cevabõ gibi •- •€ ¯‹«
Like stones Ta lar gibi ˆ¯ š‰ ¯°‹«
Those who smirk Sõrõtanlar ±œ °«
Kõrmõzõ deri gibi, kõzaran ya
Like red hide, like red oil
gibi
› ²«
Like that who unun gibi ki o ³‚˜«
Like those who unlar gibi ki onlar › ‚˜«
Like dust Toz gibi ´‰ ´µ̂ «
As if reaped Hasat edilmi gibi žˆ¶ ·ˆµ¸«
Like mountain Da gibi ¹ º̃«
Like shades Gölgelikler gibi ¬œ” ¬œ’» «
Like date stalk Eski hurma yapra õ gibi ›-ˆ• -ˆª«
Like wool Atõlmõ yün gibi ›¼• ›¼ª‹«
Like one thousand Bin tane gibi •«¤ •‹«
Like wicked ones Yoldan çõkanlar gibi ˆ¯™ ‰¯
µ •‘ «‹
Like baked clay Pi mi çamur gibi ˆ½™ ‰½
µ •‹«
361
Like moths Pervaneler gibi ¾ˆ™ ¾€ˆ•‹«
Like castle Saray gibi ˆ¸¿ ˆ¸À‹«
Like criminals Suçlular gibi žˆ- ´ˆ¯“‹«
As if suspended Askõda gibi Áœ• †Àœ̃ª“‹«
Like corrupters Bozguncular gibi Â™ › Â
Ã •‹ “«‹
Like molten copper Erimi maden gibi ¬¼´ ¬¼“‹«
They measured for them Onlara ölçtüler 1 ¬ «‘
Like the examples Emsali gibi ¬¨´ ® ¨´
Full, complete Tamam, olgun ¬“ …†œ´ - ¬… ´
Full, complete Tamam, olgun ¬“ †… œ´
Two full ki tam ¬“ › œ´
As if Sanki ˜ -˜
To be, become Oldu, dõr, dir 1 ‘ ‘ -
They (dual) became Oldular (ikil) 1 ¦
It (she) became Oldu (d ) 1 Ä¦
They (dual) became Oldular (ikil, d ) 1 ¦
As if you Sanki sen Åµ¦
As if Sanki “µ¦
As if he Sanki o Æµ¦
As if she Sanki o (d ) ¼µ¦
As if they Sanki onlar ¼µ¦
As if they (fm) Sanki onlar (d ) ›µ ¼µ¦
They became Oldular 1 €¦
Soothsayer Kahin ›¼ ›Ç
How many a Nice ›²
Cast down Atõldõ 1 µ ‘
362
Big ones Büyükler È ˆÉ
Great Büyük büyük È €—‰ µ‘
Like one who stretches Uzatan gibi ÊÂ„ ÊŒ
Disgraced A a õlandõ 1 Ä Ä‘
Cast down Yõkõldõ, atõldõ 1 Äµ‘
Disgraced A a õlandõlar 1 Ä €‹ ‘
Hardship Zorluk
Became big, grew old Büyüdü, büyük oldu 1 È ˆ

Magnify (imp) Yücelt 2 È ˆ²
Greatest En büyük È ˆ‘
Arrogance Büyüklük taslama, kibir È ˆ
Old age htiyarlõk È ˆ -ˆ
Our elders, chiefs Büyüklerimiz È ËÉ€ˆ ‘
Became big, grew old Büyüdü, büyük oldu 1 È ˆ
Magnify (imp) Him Onu yücelt 2 È ‡ˆ²
Great share of it Onun büyü ü È ‡ˆ
Greater, greatest (fm) En büyük (d ), daha büyük È ³ˆ ‘
Greatness Kibriya, büyüklük È Ì© ˆ
They were thrown down Kafa üstü atõldõlar € ‘
Great, big Büyük È €Í - Í
Great, big, difficult Büyük, zor È š— Í
Your leader Sizin büyü ünüz È ‘Í
Eldest of them Onlarõn büyü ü È Í
Book Kitap „ -•
Your book Kitabõn Å„
Your (pl) book Kitabõnõz ‘„
363
Our book Kitabõmõz Ë„
His book Onun kitabõ Æ„
Her book Onun (d ) kitabõ ¼„
Their book Onlarõn kitabõ ¼„
My book Benim kitabõm ¡„
My book Benim kitabõm Æ„
Books Kitaplar ‘
It was written Yazõldõ 1 ‘
To write Yazdõ 1 ‹ -
She wrote Yazdõ (d ) 1 Ä
You wrote Yazdõn 1 Ä
We wrote Yazdõk 1 Ë
We wrote it Onu yazdõk 1 Ë
His books Onun kitaplarõ Æ‘
To withhold, conceal Sakladõ, gizledi 1 ‹ -
It increased Ço aldõ 1 ˆ¨ ˆ‘¨
He increased (it) Ço alttõ 2 ˆ¨ ˆ˜¨
It increased Ço aldõ 1 ˆ¨ ˆ‘¨
Multitude Çokluk ˆ¨ š‘ ˆ‹¨
Your multitude Çoklu unuz ˆ¨ ‘ ˆ‹¨
He increased you (pl) Sizi ço alttõ 2 ˆ¨ ‘ ˆ˜¨
Heap Yõ õn ¨ ¨
Many, much, abundant Çok, bol ˆ¨ €Í¨ - Í¨
Many, much, abundant Çok, bol ˆ¨ š… Í¨
Like the calling out Ba õrdõ õ gibi ˆ¼- ˆ¼¯
Like the love Sevgisi gibi ² °
364
Like the fear Korkusu gibi •ŽÎ † Ž½
Like his creation Yaratõlõ õ gibi ÁœÎ ÆÀ‹œ½
Like your (pl) fear Korkunuz gibi –Î ‘ •½
Like the way Durumu gibi •¤ •‹¤
You almost did Neredeyse edecektin 1 µ
Laboring Didinme, didinerek 1 —
Like the call Ça õrmasõ gibi • Ì•
We planned Düzen kurduk 1 ¦
Liar Çok yalancõ •‚ •€˜‚
Denying Yalanlama •‚ —„€˜‚
It was denied Yalanlandõ 2 •‚ •Ï‚‘
Lie Yalan •‚ —„‚ - •‚
To lie Yalan söyledi 1 •‚ •‚‹ - •‚
To deny Yalanladõ 2 •‚ •Ï‚ - •˜‚
She lied Yalan söyledi (d ) •‚ Ä„‚
You denied Yalanladõn 2 •‚ Ä„˜‚
It was denied Yalanlandõ (d ) 2 •‚ Ä„Ï‚‘
You (pl) denied Yalanladõnõz 2 •‚ „˜‚
We denied Yalanladõk 2 •‚ Ë„˜‚
His lie Onun yalanõ •‚ Æ„‚
They denied Yalanladõlar 2 •‚ € „˜‚
They were denied Yalanlandõlar 2 •‚ € „Ï‚‘
They lied Yalan söylediler 1 •‚ €‹ „‚
They denied you Seni yalanladõlar 2 •‚ Ð „˜‚
They denied you (pl) Sizi yalanladõlar 2 •‚ ‘ „˜‚
They denied me Beni yalanladõlar 2 •‚ „˜‚
365
They denied him Onu yalanladõlar 2 •‚ ‡ „˜‚
They denied them (pl) O ikisini yalanladõlar 2 •‚ “ „˜‚
Like your remembering Anmanõz gibi ˆ ƒ ‘ ˆ‹ ‚
Like that te böyle, unun gibi Å«‚
Like that for you te sizin için unun gibi ‘ «‚
Honorable ones De erli, erefli olanlar žˆ ´€ˆ - žÇ €ˆ
Distress Sõkõntõ •ˆ •
Ç ˆ
Times, Tekrar, kere ‰ˆ š— µ̂ - š… µ̂
Twice ki kere ‰ˆ › µ̂
Throne Kürsü, taht Šˆ •Ñ Œˆ‘
His throne Onun kürsüsü, tahtõ Šˆ Æ²Œˆ‘ - ÆÒŒˆ‘
Like ash Kül gibi ´‰ ´ˆ
You honored erefli kõldõn 2 žˆ Ä´µ̂
We honored erefli kõldõk 2 žˆ Ë´µ̂
He made it hateful Çirkin gösterdi 2 ‡ˆ ‡µ̂
Hateful Ho nutsuzluk, isteksizlik ‡ˆ ‡ˆ‘
To dislike Ho lanmadõ 1 ‡ˆ ‡ˆ‹ - ‡ˆ
Unwillingly stemeden ‡ˆ —ˆ
With hardship Zahmetle ‡ˆ — ˆ‘
You (pl) disliked Ho lanmadõnõz, tiksindiniz 2 ‡ˆ ˆ
You (pl) disliked him Ondan tiksindiniz 2 ‡ˆ ‡“ ˆ
You (pl) disliked them (fm) Onlardan (d ) ho lanmadõnõz 2 ‡ˆ ›µ “ ˆ
They disliked Ho lanmadõlar, tiksindiler 2 ‡ˆ € ˆ
Noble, respectable,
generous, valuable
erefli, asil, cömert žˆ Óˆ - ˆ
Like crops Ekin gibi Ô‰Õ Ô
Ç ‰Ö
Its decline Onun kesadõ, azalmasõ Â Â
366
Lazy, lazily Tembeller ¬Â ¡« Â‘
To earn Kazandõ 1 Â Â
Ã‹ - Â
They (dual) earned Kazandõlar (ikil) 1 Â Â
She earned Kazandõ (d ) 1 Â ÄÂ
You (pl) earned Kazandõnõz 1 Â Â
They earned Kazandõlar 1 Â € Â
Like mirage Serap gibi •ˆŒ •
Ç €ˆÂ
Piece, fragment Parça parça •Â •— Â
Portion Parça •Â •— Â
Clothing Giyim Â šÂ
Their clothing Onlarõn giyimleri Â ¼ Â
Their (fm) clothing Onlarõn (d ) giyimleri Â ›µ ¼ Â
We covered, clothed Giydirdik 1 Â ¦Â
Like a tree A aç gibi ˆ¯• šˆ¯Ž
It is stripped away Açõldõ, sõyrõldõ 1 ÊŽ ÄºŽ‘
To remove, uncover Açtõ, ortaya çõkardõ, giderdi 1 •Ž •Ž‹ - •Ž
She removed, uncovered Açtõ (d ) 1 •Ž Ä•Ž
You removed, uncovered Açtõn 1 •Ž Ä‹•Ž
We removed, uncovered Açtõk, giderdik 1 •Ž Ë‹•Ž
Like the companion Arkada õ gibi °¶ ¸
Like rainstorm Ya mur gibi •¶ Ç ²¸
Like folding, rolling Dürülmesi gibi ×¹ ¡² º
Like darknesses Karanlõklar gibi œ” “‘œ’‘
Suppressor of grief Kederini bastõran ’ ’
Kabah Kâbe ª †ª
Ankles (dual) Ayak bile i ª ›ª
367
Like the punishment Azabõ gibi •‚• •€‚ª
Like the width Geni li i gibi Øˆ• Øˆª
Like straw, husk Ekin yapra õ gibi •¸• •¸ª
Like boiling Kaynamasõ gibi •œÙ ¡‹œÚ
He restrained Çekti 1 •• •
µ
He sufficed Yeter 1 •• •
Receptacle Toplayan, alan Ä• •
Very ungrateful Çok nankör ˆ• ‰ •˜
Disbelievers Kâfirler ˆ• €‰ •˜ ‘ -Û‰ •˜ ‘
Expiation Kefaret ˆ• š… ‰ •˜
Its expiation Onu kefareti ˆ• Æ ‰ •˜
He covered Örttü 2 ˆ• ˆ˜•
Cover (imp) Ört 2 ˆ• ˆÏ•
It was denied Nankörlük edildi ˆ• ˆ•‘
Disbelief, ungratefulness Küfür, nankörlük ˆ• €—ˆ‹•‘ - ˆ‹•‘
To disbelieve nanmadõ, nankörlük etti 1 ˆ• ˆ‘•‹ - ˆ•
Rejection Küfran, inkar ˆ• €ˆ‹•‘
Disbelievers Kafirler ˆ• š‘ ˆ•
She disbelieved Kafir oldu (d ) 1 ˆ• ˆ•
I disbelieved Kafir oldum 1 ˆ• ˆ•
You (pl) disbelieved Kafir oldunuz, inkâr ettiniz 1 ˆ• ˆ•
Your disbelief Senin küfrün ˆ• Ðˆ‹•‘
We disbelieved Kafir olduk, inkâr ettik 1 ˆ• ¦ˆ•
We covered Örttük 2 ˆ• ¦ˆ˜•
His disbelief Onun küfrü ˆ• ‡ˆ‹•‘
Their disbelief Onlarõn küfrü ˆ• ˆ‹•‘ - ˆ‹•‘
368
They disbelieved Kafir oldular, inkâr ettiler 1 ˆ• € ˆ•
I restrained Çektim, def ettim 1 •• Ä‹••
Portion Hisse ¬• ¬… •‹
He put her in his care Ona kefil kõldõ ¬• ¼œ˜•
Two portions ki hisse ¬• › œ‹•
Restrain (imp, pl) Çekin 1 •• € •» ‘
Equivalent Denk, benzer • €— •‘ ‘
Very ungrateful Çok nankör ˆ• €‰ •‘ ‘ - ‰ •‘
To suffice Yeter, yetti 1 •• ••‹ - ¡•
Trustee, surety Kefil ¬• Ÿ
— • - ¬•
We suffice for you Biz sana yeteriz 1 •• ÐË•
His two hands ki eli •• Æ •˜
Burden Yük ¬œ ¬Ü
- ¬Ü ‘ - ¬˜ ‘ - ¬Ï ‘ - ¬» ‘
All, every, each Herkes, hepsi ¬œ
¬Ý ‘
Eat (imp, dual) Yiyin (ikil) 1 ¬ ¤ Ÿ‘
No, never Hayõr, asla Ÿ
˜
All of it Hepsi, tamamõ ¬œ Ÿ
Þ‘
Person with no parents or Çocu u ve ana babasõ
children olmayan
¬œ †«Ÿ - †— «Ÿ
Speaking, word Kelam, konu ma œ žŸ
Both of them Her ikisi œ “Ÿ
Dog Köpek œ œ‹
Their dog Onlarõn köpe i œ ¼ œ‹
Both kisi œ œ‹
You (pl) measured Ölçtünüz 1 ¬ œ‹
It was made to speak Konu turuldu 1 œ œÏ‘
369
Words Kelimeler œ œ - œ
To speak Konu tu 1 œ œ̃ - œ̃
Whenever Her ne zaman “œ̃‘
Words Kelimeler œ “œ
His words Onun kelimeleri œ Æ “œ
Word Kelime œ Ä“œ - †… “œ
Our word Bizim kelimemiz œ Ë “œ
His word Onun kelimesi œ Æ “œ
Like twinkling of eye Göz kõrpmasõ gibi ±ß ±Ç “œ
He spoke to him Onunla konu tu 2 œ Æ“œ̃
He spoke to them Onlarla konu tu 2 œ ¼“œ̃
All of it, each of it Hepsi, tamamen ¬œ Æœ̃‘ - ÆÏœ‘ - Æ»œ‘
All of it, each of it Hepsi, tamamen ¬œ ¼œ̃‘ - ¼œ̃‘
All of them Onlarõn hepsi ¬œ ¼»œ‘
All of them (fm) Onlarõn (d ) hepsi ¬œ ›µ ¼»œ‘
Eat (imp, pl) Yiyin 1 ¬ ¤ € œ‘‘
Eat (imp, pl) it Onu yiyin 1 ¬ ¤ ‡ œ‘‘
Eat (imp, fm) Ye (d ) 1 ¬ ¤ •œ‘
How many, how much Kaç tane, ne kadar
Like, as Gibi “
Like water Su gibi ‡´ Ìà “
Like the examples Misali gibi ¬¨´ ¬¨“
Like him Onun benzeri gibi ¬¨´ Æœ‹¨“
Like a niche, lantern Kandil gibi • š€ Ž“
Like the one who Onun gibi ki ›“
Be (imp) Ol 1 ›‘
370
They (fm) became Oldular (d ) 1 ›µ ‘
We became Olduk 1 Ëµ‘
You (fm) became Oldun (d ) 1 ÄË‘
You became Oldun 1 ÄË‘
I became Oldum 1 ÄË‘
You (pl) became Oldunuz 1 Ë‘
You (pl, fm) became Oldunuz (d ) 1 ›µ Ë‘
Treasure Hazine á Õ Ë‘ - ÖË
You (pl) hoarded Biriktirdiniz 1 á ÖË
Their (dual) treasure O ikisinin hazinesi á “á
Disappearing Saklanan, sinen 2 âË âµË‘
Like one person, soul Bir ki i gibi, bir can gibi â•¦ â
Ç •‹ Ë
Ungrateful Nankör Ë Ë
Treasures Hazineler á Õ Ë‘
Like dry stalks Çalõ çõrpõ gibi Ž Ž¼
Cave Ma ara •¼ •¼
Their cave Onlarõn ma arasõ •¼ ¼•¼
In maturity Yeti kin olarak ¬¼ Ÿ
—¼
Like the shape, form ekli gibi †ã ¼
Companions E ler, arkada lar ª •€
Disbelievers Kafirler ˆ• ˆ™€
Stars Yõldõzlar €
Kauthar Kevser ˆ¨ ˆä
It is wrapped Dürüldü 2 ‰ ‰² ‘
Star, planet Yõldõz, gezegen -
Be (imp, pl) Olun 1 €‹ ¦ ‘
371
Be (imp, fm) Ol (d ) 1 •¦ ‘
So that Ki •
Plot, scheme, plan Tuzak, düzen, plan € -
Your plot, scheme, plan Sizin tuza õnõz, düzeniniz ‘
Your (pl, fm) plot, scheme Sizin (d ) tuza õnõz ›µ ‘ - ›µ ‘
His plot, scheme, plan Onun (er) tuza õ ‡ -‡
Their plot, scheme, plan Onlarõn tuza õ -
Their (fm) plot, scheme Onlarõn (d ) tuza õ µ› - ›µ
Plot (imp, pl) against me Bana tuzak kurun 1 ¡¦ -
My plot, scheme, plan Benim tuza õm, planõm ×
How Nasõl • •
Measure Ölçü ¬ ¬…
372
Indeed, surely Gerçekten, mutlaka
For, to, belongs to çin, e, a ait
Pearl nci
Indeed if not E er olmazsa =

Indeed if E er =
No, not Yok, de il, hayõr
That which blames Kõnayan, kõnayõcõ

Atalarõna ait, babalarõna ait
For/to their fathers
olarak
Indeed it will come Mutlaka gelecektir •
€
Surely they would come to it Mutlaka ona gelirlerdi 1 ‚ƒ
Indeed it will come Mutlaka gelecektir …„ †ƒ
Indeed we would give Verirdik 1 ‡†ƒ
Indeed we would give them Onlara verirdik 1 ‚ˆ ‡†ƒ
Surely I will come to them Mutlaka onlara gelece im 1 ˆ ‡‰†ƒ
For/to Adam (pbuh) Adem’e, Adem için (AS) Š
Surely they are eaters, will Elbette yiyenlerdir,
eat yiyeceklerdir
‹Œ •Œ
He would believe man ederdi 4 Ž Ž
Elbette ayetler, i aretler,
Surely signs
deliller
•• •
€ •
For/to our signs Bizim ayetlerimize •• ‡ƒ •
Surely a sign Elbette bir i aret •• …‘ •
Surely they sought Elbette aradõlar 8 •’ ’“
Those who remain Kalanlar, duranlar ”• –—
For/to Abraham (pbuh) brahim’e, brahim için (AS) †‚ ˜
For/to his son O luna ™ š‡
For/to his parents Ana babasõ için š•
373
For/to my father Babamõ •
For me to clarify Açõklamam için 2 – †› œ
For/to his father Babasõna, babasõ için š†
Passed Geçti • •
Name of false deity Put adõ •
You would have followed Takip ederdiniz 8 ••ƒ ˆ “ˆž•‰ƒ
Surely we followed you (pl) Size uyduk 8 ••ƒ Œ ‡ž•‰ƒ
Surely they followed you Sana uydular 8 ••ƒ Ÿ ž̂•‰ƒ
Indeed I will take Mutlaka edinirim, edinece im 8 ¡ ¢‰ƒ
We would have taken Edinirdik 8 ¡ £̂ ¤ ¢‰ƒ
They would have taken you Seni edinirlerdi 8 ¡ Ÿ¥ ¢‰ƒ
For me to complete Tamamlamam 4 ¦ ‰ ƒœ
To sin Günaha § ¨
Indeed I find Mutlaka bulurum, alõrõm 1 ©ª¥ ©ˆ ª
Indeed I find Mutlaka bulurum, alõrõm 1 ©ª¥ ©ª
Surely a reward Elbet bir mükafat ˜ª ˜« ª - ˜ˆ ª
Surely I will make you Mutlaka seni kõlarõm 1 ‹žª ¬‰‡•žª
For an appointed time Bir süre için ‹ª ‹ª
Surely I will destroy Mutlaka yok edece im ¬‡- ‰ ®‡“-
For/to one, anyone Birisi için, bir ki i için, birisine ©-¥ ©€ -
For/to one of the two kisinden birine ©-¥ ¯‚©-
Surely one (fm) Gerçekten birisi ©-¥ °©-
For me to make lawful Helal etmem için 2 ‹•- ‹-œ
You would differ htilafa dü erdiniz 8 ±•¡ “ˆ²•“¡
For/to his sister Kõz karde ine ¡ š“¡
We would have seized Tutardõk, yakalardõk 1 ¡ ¤¡
374
To later ones Sonrakilerine ˜¡ ˆ •˜¡
For/to our brothers Karde lerimize ¡
For/to their brothers Karde lerine
For/to my brother Karde im için
For/to his brother Karde i için, karde ine
We would make them enter Onlarõ sokardõk 4

Surely I will make you (pl)
enter
Mutlaka sizi sokaca õm 4 €
Surely I will make them enter Mutlaka onlarõ sokaca õm 4 €
Surely I will slaughter him Mutlaka onu bo azlayaca õm 1 •‚ƒ „‚ƒ
We would make you taste Sana tattõrõrdõk 1 …†ƒ ‡ ˆƒ
They would doubt üphe ederlerdi 8 ‰Š‹ Œ •‹
Surely I will stone you Mutlaka seni ta larõm 1 Ž‹ • •Ž‹
We would have shown them
to you
Onlarõ sana gösterirdik 4 ‘‹ ’ Š‹
Sticky Yapõ kan Œ“ Œ
” •
For/to your wives E lerine, hanõmlarõna –†• •Ž †•
For/to their wives, spouses E leri için, hanõmlarõ için –†• Ž †•
Surely I will increase you (pl) Elbette sizi arttõrõrõm 1 —Š• —Š•
Surely I will adorn Elbette süsleyece im 2 ˜Š• ˜ Š™•
Elbette ba õ lama
Indeed I will ask forgiveness
dileyece im
10 š›œ ž• š›Ÿ ¡
I would have increased Ço altõrdõm 10 š¢’ £š¢ ¡
For me to prostrate Benim secde etmem 1 —¤¡ —¤¡
We would give them water Onlarõ sulardõk 4 ¥¡ ¥¡
He would make them hear Onlara i ittirirdi 4 ¦§ ¨•¡
For the company, family Arkada larõ için, ehli için ‰„© Œ „©
He would choose Seçerdi 8 ›© ª«›¬©
Indeed I will hang you (pl) Elbette sizi asaca õm ‰© -®©
375
Indeed I will cause them to
deviate
Mutlaka onlarõ saptõraca õm 4 ¯ •¯€
Indeed I think you Mutlaka ben seni sanõyorum 1 ˜° •±°
Indeed I think him Mutlaka ben onu sanõyorum 1 ˜° ±°
As players, for play Oyuncular olarak, oyun için ‰¨ ³-²
For me to do justice Adalet yapmam için 1 ´—² ´—²
They would prepare Hazõrlõk yaparlardõ 4 —² †±—²
Surely I will punish him Elbette ona azap edece im 2 Œµ² ‚®µ²
It would distress you (pl) Sizi sõkõntõya sokardõ 1 ¶² ²
Those who curse Lanetleyenler ˜¨ ž ²
Indeed I will defeat Elbette galip gelece im 1 ‰œ ˜- œ
Indeed I will lead them astray Elbette onlarõ azdõraca õm 4 ‘œ Šœ
Vain, vain talk Bo söz Ÿ ¸· œ
It would give as ransom Fidye olarak verirdi 8 ‘—¹ £— ¹
They would give as ransom Fidye olarak verirlerdi 8 ‘—¹ †— ¹
For me to kill you Seni öldürmem için 1 ˆ •ˆ
Surely I will kill you Seni mutlaka öldürece im 1 ˆ • ˆ
To nearer Daha yakõna Œšˆ Œšˆ
Surely I will cut Mutlaka kesece im 1 ¦¬ˆ ˜¨®¬ˆ
Indeed I will sit Mutlaka oturaca õm 1 —¨ˆ ž• —¨ˆ
Ona kavu an, kavu acak
That which meets, will meet
olan
¥ ˆº
For/to many of them Onlarõn ço unda š¢’ š¢’
For me to deny nkar etmem için 1 š›’ š›’
Surely I will cover, remove Elbette örtece im 2 š›’ ž• š®›’
They would eat Yerlerdi 1 ’ ’
I would have been Olurdum 1 ž’ ˜ ’
Surely I will plan Elbette tuzak kuraca õm 1 —’ ž• — ’
376
Indeed to Mutlaka –a, e ª» ´ = ª
Surely it is orderer, will order Mutlaka emredendir, emreder š¼ ¾½‹ ¼
To their trusted issues Emanetlerine ˜¼ • ¼
Indeed a bondwoman Gerçekten bir cariye ¼ ¸½ ¼
For/to order, affair Emre, i e š¼ š¼
To his wife Karõsõna, hanõmõna š¼ • š¼º
Surely I am the orderer, will Onlara emredenim,
order emredece im
š¼ š¼
You (pl) touched Dokundunuz, temas ettiniz 3 ¿À Á•« - Á¼º
You (pl) would have grasped Tutardõnõz 4 •Á¼ Á¼
Indeed you (pl) grasped them Mutlaka onlarõ tuttunuz 4 •Á¼ Á¼Â
Surely I will fill Mutlaka dolduraca õm 1 Ã¼ ˜Ä ¼
Surely I will raise desires in Mutlaka onlara kuruntu
them verece im
2 Å¼ ™¼€
For/to his mother Annesine ¼ ¼™ Â
In order to Olmasõ için, olmak için ž ´=ž
Indeed you Gerçekten sen ¶ ´= ¶
He could have taken
retribution
ntikam alõrdõ 8 šÆ šÆ
Indeed you (pl) Gerçekten siz ´=
So that I warn you (pl) Sizi uyarmam için 4 ‹µ ’‹µ
He would have sent down ndirirdi 4 ´“ ´“
For your animals, cattle Hayvanlarõnõz için ¨ ¼¨
For his favors Onun nimetleri için ¨ •¨
For yourselves Kendiniz için ¿› Á›
For themselves Kendileri için ¿› Á›
They would have dispersed Da õlõrlardõ 7 ÇÈ¹ È
±›
So that I grant Ba õ lamam için 1 ‰† ‰
For/to the people Ehli için, halkõ için
377
For/to his people, family Ailesine
Playing, distracted Oynayan, e lenen É ¸·

Very compassionate,
imploring
Çok efkatli, yalvaran Ê† ÊË †
Surely it will be given to me Elbette bana verilecek 2 Ì ˜ •†
To the first Birinciye ´† ´†
To former ones, earlier ones Öncekilerine ´† «†
For/to our earlier ones Öncekilerimiz için ´† †
For/to the owners of Sahipleri için ´† ª†
To which one Hangisine Í
™ ´=Í
™
For familiarity Alõ tõrma, õsõndõrma için Î Ï Š
For your oaths Yeminleriniz için ˜Ð •Š
Surely evil Gerçekten ne kötü ÑÂ‚ ¿Ä-
Clothing, covering Elbise, örtü ¿- Ñ
Ë -
Their clothes Onlarõn elbisesi ¿- ¡-
Their (dual) clothes O ikisinin elbiseleri ¿- • ¡-
Ever watchful Elbette gözetleme yerindedir —©‹ ©š• -
On open road Ana yol üzerinde ¼ Ò” ¼ -
To remain, stay Kaldõ, durdu 1 Ó- Ó- Š - Ó-
You remained, stayed Kaldõn, durdun 1 Ó- ¶¢-
I remained, stayed Kaldõm, durdum 1 Ó- ¶¢-
You (pl) remained, stayed Kaldõnõz, durdunuz 1 Ó- ¢-
We remained, stayed Kaldõk, durduk 1 Ó- ¢-
They remained, stayed Kaldõlar, durdular 1 Ó- ¢-
Abundant Bol, çok —- —Ô -
Compacted mass, felt Sõkõ mõ kütle, keçe —- —Ô -
He would come out Çõkardõ 1 •š‚ •š-
378
Doubt üphe ¿- ¿
” -
To wear Giydi, takõndõ 1 ¿- ¿- Š - ¿-
To mix Karõ tõrdõ 1 ¿- ¿- Š - ¿-
Certainly a way Gerçekten bir yol -¡ ” -Á-
We obscured üpheye dü ürdük ¿- Á-
For/to a human being nsan için, be er için šÕ‚ š” Õ-
For/to two human beings ki insana šÕ‚ ˜ŠšÕ-
We would send, appoint Gönderirdik 1 Ó¨‚ ¢¨-
Bazõsõna, bazõlarõna, bazõlarõ
For/to some, some of them
için
Ç¨‚ Ç¨-
For/to their husbands Kocalarõna ¨‚ ˜ ¨-
They would have rebelled Azgõnlõk ederlerdi 1 Ÿ‚ Ÿ-
Message, notification Açõklama, tebli Ö‚ œ· ×-
For/to a city, land Bir beldeye —‚ —Ø -
Milk Süt Ù · - - ˜” -
For/to the sons O ullarõ için Å‚ -
For/to his sons O ullarõna Å‚ -
Coats of armor Giyecek, zõrh ¿- Ñ
” -
Indeed the house üphesiz evi ¶‚ ¶-
For/to their (fm) houses Evlerine ¶‚ • -
Surely you (pl) will believe Mutlaka iman edeceksiniz 4 ˜¼ ˜ ¼Ú
For you (pl) to believe nanmanõz için 4 ˜¼ ¼Ú
Surely you (pl) will bring to
me
Mutlaka bana getireceksiniz 1 Ì •Â
Surely you (pl) come Mutlaka gelirsiniz 1 Ì ž •Â
Surely it will come to you (pl) Mutlaka size gelir, gelecek 1 Ì •Â
So that you (pl) take Onlarõ almanõz için 1 µ †µ Â
Those who desert Gerçekten terk edenler ‡š• ’‹
379
For you to turn us Bizi çevirmen için 1 •¹ ¹Â
For you (pl) to eat Yemeniz için 1 ’ ’Â
For you (pl) to seek Aramanõz için 8 Ÿ‚ Ÿ-
You would make it apparent Açõklardõn 4 †—‚ ‘—-
For you to give glad tidings Müjdelemen için 2 šÕ‚ š™Õ-
You will be resurrected Mutlaka diriltileceksiniz 1 Ó¨‚ ˜¢¨-
So that you (pl) reach Ula manõz için, eri meniz için 1 Ö‚ Ÿ-
Surely you (pl) will be tested Mutlaka sõnanacaksõnõz 1 ‚ ž• -
For you to clarify Açõklaman için 2 ³‚ ˜™-
Surely you (pl) will make clear Onu mutlaka açõklayacaksõnõz 2 ³‚ ™-
For you to be righteous Sakõnmanõz için 8 ˆ† ¥
For you to recite Okuman için •
Indeed you find Mutlaka bulursun 1 —Ž† ž• —¤
Indeed you find them Mutlaka onlarõ bulursun 1 —Ž† —¤
To flow, sail Akmasõ, yüzmesi için 1 ‘šŽ ‘š¤
For him to be recompensed Kar õlõ õnõn verilmesi için 1 ‘“Ž Í“¤
For you (pl) to think it Onu sanmanõz için 1 ‰ÁÛ Ê -Á„
For it to protect you (pl) Sizi korumasõ için 4 ˜ÆÛ Æ„
For you to judge Hüküm vermen için 1 Û „
For you to give them mounts Onlarõ bindirmen için 1 Ü •„
You would have taken Alõrdõn 1 µ £µÝ
For you to drive out Çõkarman için 4 –š –šÝ
For you to drive us out Bizi çõkarman için 4 –š ŽšÝ
For them to drive out Çõkarmalarõ için 4 –š ŽšÝ
Mutlaka girersiniz,
Surely you (pl) will enter
gireceksiniz
1 ˜ —
Indeed you call them Onlarõ ça õrõrsõn 1 ² ²—
380
Surely a reminder üphesiz bir ö üt š’ƒ ¾½ š’µ
For you (pl) to take Götürmeniz için 1 ‰ƒ -µ
You would have ruined me Beni alçaltacaktõn 4 ‘‹ ˜Š š
For you (pl) to be pleased Razõ olmanõz için 1 ¯‹ ¯š
For you to be pleased Razõ olman için 1 ¯‹ ª¯š
Surely you (pl) will mount,
embark
üphesiz bineceksiniz 1 ‰’‹ ˜-’š
For you(pl) to mount Binmeniz için 1 ‰’‹ -’š
For you(pl) to mount them Ona binmeniz için 1 ‰’‹ -’š
Indeed you (pl) will see Mutlaka göreceksiniz 1 ‘‹ ž• †š
Indeed you (pl) will see it Mutlaka onu göreceksiniz 1 ‘‹ †š
Kaldõrõlmasõ, yerinden
For them to be moved
oynatõlmasõ
1 ´†• ´†“
Indeed you (pl) will be asked Mutlaka sorulursunuz 1 ´Â¡ ˜ ÄÁ
Seçilmesi için, açõ a çõkmasõ
For it to be clear
için
10 ³‚ ³- Á
Yerle meniz için, kurulmanõz
For you (pl) to sit firmly
için
‘¡ Á
For you to bewitch us Bizi sihirlemen için 1 š„¡ š„Á
For you (pl) to calm, soothe Sakinle meniz için 1 ˜ ¡ Á
For you to enter Yollara girebilmeniz için 1 •¡ Á
Surely you (pl) will hear Mutlaka i iteceksiniz 1 ¦§ ˜¨•Á
For you to ascribe partners irk ko man için 4 ‡šÞ ‡šÕ
For you to be distressed Güçlük çekmen için ¥Þ ª¥Õ
Indeed you bear witness ahitlik edersiniz 1 —Þ ž†— Õ
For it to incline, flow Meyletmesi için, akmasõ için Ÿ© ªŸÆ
For you to be brought up Yeti tirilmen için 4 ¦© ¦Æ
For you to distress Sõkõ tõrmanõz için 2 ß¯ ¥™È
For him to contend Mutmain olmasõ için Â•à ˜Ä•¬
For you to know each other Tanõ manõz için 6 Ïš² ¹‹ ¨
381
That you (pl) transgress Azgõnlõk yapmanõz için 8 †—² †— ¨
For you to hasten Acele etmen için 1 ¤² ¤¨
For you to turn away Yüz döndürmeniz için 4 áš² ¯š¨
Surely you recognize them Onlarõ tanõrsõn 1 Ïš² ¹š¨
Surely you know Gerçekten bilirsin 1 ² ¨
For you /her to know Bilmen için, bilmesi için 1 ² ¨
Indeed you (pl) will know Mutlaka bileceksiniz 1 ² ˜• ¨
For you (pl) to know Bilmeniz için 1 ² •¨
Surely you will reach Eri eceksiniz 1 ² ˜¨
Surely you would return Kesinlikle dönmeniz 1 ² ž• ¨
For you to drown Bo man için 1 …šœ …šŸ
For you to forgive Ba õ laman için 1 š›œ š›Ÿ
For you (pl) to invent Uydurmanõz için 8 ‘š¹ †š ›
For you to invent Uydurman için 8 ‘š¹ ‘š ›
Indeed you (pl) will cause Mutlaka bozgunculuk
corruption yapacaksõnõz
4 —Á¹ ž• —Á›
For you to kill me Beni öldürmen için 1 ˆ ¥
For you top read it Onu okuman için 1 šˆ Ê š¥
Indeed you (pl) say Gerçekten söylersiniz 1 ´ˆ ž ¥
For you (pl) to magnify, praise Yüceltmeniz için 2 â’ †š™-
Indeed you (pl) deny Gerçekten inkar edersiniz 1 š›’ ž†š›
For you (pl) to complete Tamamlamanõz için 4 •’ •
For you to be Olman için 1 ž’ ž
Indeed you will be Mutlaka olursun 1 ž’ ˜
For you (pl) to be Olmanõz için 1 ž’
For you to turn us back Bizi döndürmen için ¶› ›
Surely you are given Veriliyorsun 2 ¥ ª•¥
382
Indeed you (pl) pass Geçersiniz 1 ‹š¼ ž†±š•
You would have disputed Çeki irdiniz 6 ã“ ²•
You (pl) will be informed Haber verilirsiniz 4 Â- ž• Ú-
Elbette onlara haber
Surely you will inform them
vereceksin
4 Â- Ä™-
So that you warn Uyarman için 4 ‹µ ‹µ
Surely its revelation Gerçekten indirmesi ´“ Š“
Surely you (pl) help him Mutlaka ona yardõm edersiniz 1 šÆ šÆ
For you (pl) to spend Harcamanõz için 4 ß› ¥›
It would burden A õr gelirdi - ä€
For you (pl) to guide
yourselves
Yolunuzu bulmanõz için 8 ‘— †—
Surely you guide Mutlaka iletirsin 1 ‘— ‘—
They turned away Yüz çevirdiler 5 å† •
For/to Thamud Semud kavmi için •¢
It would have come to them Gelirdi 1 ÂŽ ä¤
Those who make, do, will do Kõlanlar, kõlacak ¨Ž ž ²¤
For/to Goliath Calut’a £ ¤
For/to Gabriel Cebrail’e Šš-¤
Pool Havuz
He would have made Kõlardõ, yapardõ 1
He would have made you (pl) Sizi kõlardõ, yapardõ 1
We would have made Kõlardõk, yapardõk 1
We would have made him Onu kõlardõk, yapardõk 1
He would have made them Onlarõ kõlardõ, yapardõ 1
To their skins Onlarõn derilerine, ciltlerine

He would have gathered
Onlarõ toplardõ 1
them
Indeed a multitude Topluluk, cemaat €
383
On his side Yan tarafõ, yanõ üstünde • ƒ„…‚
To hell Cehenneme
They persisted Direnip durdular 1 †‡

Deep Derin 1 ‰̂Š
To persist Direndi, õsrar etti 1 ‡ Œ - ‹‡
Surely the protectors Gerçekten koruyanlar •Ž• ”‘’ “ - • ‘’ “
Surely the protectors Gerçekten koruyanlar •Ž• ”‘’ “
For the love of Sevgisi için •…• •
Š “
It would become worthless Bo a giderdi 1 •…• •„…“
For the boundaries Hudutlarõna, sõnõrlarõna • –“
For news, word Söz için —• ™
˜ Œ“
Indeed a regret Gerçekten üzüntü, pi manlõk š›• •œ š‚›“
Surely good Elbette güzel ž›• ž‚›“
Surely the truth Elbette hak, gerçek Ÿ• ‡Ÿ“ - Ÿ¡ “
To the judgment Hükmüne • „ “
To his judgment Onun hükmüne • ƒ “
To their judgment Onlarõn hükmüne • „ “
Forbearing Yumu ak davranan • €“
Meat Et ¢ £“ - “
‚
Tone, voice Ses, ses tonu ž¢ ž„ “
‚
Meats Etler ¢ £“
Their meats Onlarõn etleri ¢ ¤“
For/to my life Hayatõm için ‰€• ‰¥ €“
My beard Sakalõm ‰¢ ‰¦€‚“
Surely the losers Kaybedenler š›§ •–š¨ ©
Those who err, sinners Hata edenler ª«§ ”¬- ©
384
All Aware Haberdar olan ®§ ¯„…©
We came out Çõktõk 1 °š§ ‚ š©
To the guards Bekçilere •±§ ²±©
He would make us buried in
earth
Yere geçirirdi 1 ³›§ ³›©
Indeed creation Yaratõ , yaratõlõ Ÿ§ Ÿ©
For/to the creation Yaratõ õ için Ÿ§ Ÿ„ ©
Near, at, with Yanõnda †
Contentious natçõ †´
Indeed the house üphesiz evi µ– µ†
For/to David (pbuh) Davud’a (AS) –†
At the decline Kaymasõ, sarkmasõ ¶ ·
Near, at, with Katõnda •
At, by, near us Bizim katõmõzda ²
At, by, near you Senin katõnda ¶‚²
At, by, near him Onun katõnda ƒ‚²
At, by, near me Benim katõnda ‰Š²
At, by, near Katõnda ¸
At, by, near me Benim katõnda ¹
At, by, near us Katõmõzda Œ‚
At, by, near him Onun katõnda ƒ‚Œ
At, by, near them Onlarõn katõnda ‚ „ Œ‚
To delight Ho landõ, lezzet aldõ º» ½» Œ - »¼
Surely the tasters, will taste Mutlaka tadanlar, tadacaklar ¾–º † ¿†»
Delicious Lezzetli º» •˜ »¼
For remembrance Anõlmasõ için šÀº š„ À»
Indeed a remembrance,
admonition
Gerçekten ö üt, zikir šÀº šÀ» - šÀ»
385
For remembrance,
admonition
Ö üt, hatõrlama šÀº ¸šÀ»
For my remembrance Anõlmam için, zikrim için šÀº ¹„šÀ»
For our males Erkeklerimize šÀº ²„µ À»
For that, to that unun için ¶ ºÂ Á = ¶ »
For your sin Günahõn için •²º ¶„…²»
For my sin Günahõn için (d ) •²º ¶„…²»
For their sins Onlarõn günahlarõ için •²º „ Ã„ ²»
He would remove Giderirdi 1 •º •»
Indeed the owners of Gerçekten sahibi –º Á = –»
For the owners of Sahibi olanlara ¹º Á„ =¹»
Truly Compassionate Gerçekten efkatli ÄÅµ ÄÆš
Seni döndürendir,
He will take you back
döndürecektir
1 µ ·‡ †š
You would have seen it Onu görürdün 1 ¹Åµ ƒ¦‚ŒÅš
For/to my Lord, for/to the Lord Rabbim için, rab için •Ãµ Ç
Š š
For/to your Lord Rabbin için •Ãµ ¶ŠÃš
For/to your (fm) Lord Rabbin için (d ) •Ãµ ¶ÃŠš
For/to your (pl) Lord Rabbiniz için •Ãµ ÃŠš
For/to his Lord Onun rabbi için •Ãµ ƒŠÃš
For/to her Lord Onun rabbi için (d ) •Ãµ ÃŠš
For/to their Lord Onlarõn rabbi için •Ãµ ‚ „ ÃŠš
For/to a man Bir adam için µ È š
We would have stoned you Seni ta lardõk 1 µ ·‚ š
Truly mercy Gerçekten rahmet •µ •‚ š
Truly our sustenance Gerçekten rõzkõmõz ¾Éµ Ê‚Éš„
For /to their Prophets Peygamberleri için ¨µ „ ¨š
Truly Prophet Gerçekten peygamber ¨µ ÁÈ ¨š - Á ¨š
386
Truly His Prophet Gerçekten onun peygamberi ¨µ ƒ ¨š
For /to his Prophet Onun elçisi için ¨µ ƒ ¨š
We would raise him Onu yüceltirdik 1 ’µ ‚ ’š
In your ascension Senin gö e çõkmana ‰Êµ ¶€ŠÊš
Obligation Vazife, yükümlülük £± ¤†±
Surely nearness, closeness Yakõnlõk ³É ‹Ž ±
For/to your wife E ine, e in için °–É ¶„ –‚ ±
Surely a magician Gerçekten sihirbaz š“¨ š• ›
Surely two magicians Gerçekten iki sihirbaz š“¨ •†š• ›
Indeed thieves Gerçekten hõrsõzlar ¾š¨ • Ê„µ ›
Tongue, language Dil, lisan ž› ²Ë › - •œ ›
Your tongue Senin dilin ž› ¶„² › - ¶² ›
My tongue Benim dilim ž› ‰„² ›
For Saba Sebe için ÌÈ…›
You are not De ilsin 1 Í€ Î‚›
I am not De ilim 1 Í€ Î‚›
You (pl) are not De ilsiniz 1 Í€ ‚ ¦‚›
You (pl, fm) are not De ilsiniz (d ) 1 Í€ ž¦‚›
Surely a magic Gerçekten sihir, büyü š“¨ š‚“›
Â
Indeed swift Gerçekten çabuk, hõzlõ Ïš¨ Œš„ ›
For his work, deed Çalõ masõ için ‰¨ ƒ„€‚ ›
For her work, deed Çalõ masõ için ‰¨ €„‚ ›
He would give them power Onlara yetki verirdi 2 •¨ «¼›
For Solomon (pbuh) Süleyman’a (AS) • €‚ ›
Truly hearing Gerçekten i iten Ð €› - €›
In the law, practice Kanununda, sünnetinde ž¨ Î› - ›
387
In our law, practice Kanunumuzda, sünnetimizde ž¨ ¦›
Indeed it will Gerçekten olacak Ä‚ ¨ Á = Ä‚ ›
For/to a poet aire, air için šÑ šÈ Ò Ó
Surely diverse Çe itli, da õnõk Î¦Ñ ‹¦Ó
Indeed severe, strong Gerçekten iddetli Ñ ŒÓ - ŒÓ
Indeed bad, evil Mutlaka kötü µšÑ šÓ
Certainly a small group Gerçekten küçük topluluk £ºšÑ œ ¤º‚šÓ
For our partners Ortaklarõmõz için ·šÑ ¿ ÀšÓ
For their partners Onlarõn ortaklarõ için ·šÑ „ ¿ ÀšÓ
Surely our witnessing Gerçekten bizim ahitli imiz Ñ ¥ Ó
Surely a witness Gerçekten ahit Ñ €„ Ó
Indeed a mixture Gerçekten bir karõ õm ÇÑ ÃË‚ Ó
Really a thing Gerçekten bir ey ª€Ñ ÕÔ ‰‚ Ó
For a thing Bir ey için ª€Ñ ÕÖ ‰‚ Ó
For/to his friend Arkada õna •“× ƒ„…• Ø
Gerçekten do ru, do ru
Indeed truthful
söyleyen
¾× ¾ Ø
Gerçekten do rular, do ru
Indeed truthful ones
söyleyenler
¾× •Ê Ø
Indeed they will enter fire Mutlaka ate e girecekler 1 ‰× † Ø
Surely the sound, voice Gerçekten ses Ù× Ù‚ Ø
Indeed those who deviate Gerçekten sapkõnlar Ú • ½Û
We would obliterate Silerdik, kör ederdik 1 Í- ›
‚ «
Latif, lütuf sahibi, incelikleri
Subtle, Beneficient
bilen
³« ³€«
Blazing fire Alevli ate ‰‘ ‹‘ - ‘
Surely oppressors,
wrongdoers
Gerçekten zalimler Ü • ‘
Surely oppression,
wrongdoing
Gerçekten zulüm Ü ‘
They would remain Devam ederlerdi 1 Ü † ½‘
388
Surely very unjust Gerçekten çok zalim Ü £ ‘
For/to Aad Ad kavmine ˜
They would return Dönerlerdi 1 Ò †–
Tyrant Zorba Ò ÁÈ
Play Oyun, e lence • …Ë - •
To play Oynadõ 1 • • Œ-•
For/to his worshipping Onun kullu una, ibadetine …Ò ƒ¥ …
For/to our slaves Kullarõmõza, kullarõmõz için …Ò ² …
For/to his servants,
worshippers
Onun kullarõna, kullarõ için …Ò …
For/to my servants,
worshippers
Kullarõma, kullarõm için …Ò ¹ …
Surely servant, worshipper Gerçekten kul …Ò …‚Ò Á = …‚
Surely a lesson Gerçekten ibret ®Ò •š‚…
Indeed he would hasten Acele ederdi, çabuk verirdi 2 Ò
Their appointed periods ddetlerini Ò ž„ ¥
Indeed the punishment Gerçekten azap Ç»Ò Ç†»
We would punish Azap ederdik 2 Ç»Ò Ã‚»¼
He would punish Azap ederdi 2 Ç»Ò Ã¼»
Surely you would recognize
them
Mutlaka onlarõ bildin 1 ÄšÒ ¦’š
Surely very forgiving Gerçekten çok affeden ŽÒ ¡Ž
So that, perhaps Belki, ola ki ¼
Surely will overcome Mutlaka üstün gelir Ò
So that you Ola ki sen ¶¼
So that you (pl) Ola ki siz ‚ ¼
Indeed its knowledge Gerçekten bilgisi Ò
He would know it Onu bilirdi 1 Ò ƒ
So that we Ola ki biz ¼
389
So that he Ola ki o ƒ¼
So that they Ola ki onlar ‚ ¼
So that I Ola ki ben ‰Ý
Indeed Supreme Gerçekten yüce Ò ‰¡
Indeed upon Gerçekten üzerinde ‹ÒÁ=‹
All Knowing Gerçekten bilen Ò €
By your life Ömrüne andolsun šÒ ·š‚
For/to your (pl) deeds Amelleriniz için, i leriniz için Ò
It was cursed Lanetlendi, lanet edildi 1 ž ž
To curse Lanetledi, lanet etti 1 ž ž Œ-ž
We cursed Lanetledik 1 ž
Cursing Lanetleyerek ž ‚
We cursed them Onlarõ lanetledik 1 ž ‚
She (they) cursed Lanet etti 1 ž Î
‚
Curse Lanet ž Î‚ - œ‚ Þ ‚
You would be distressed Sõkõntõya dü erdiniz 1 ÎÒ ‚ ¦‡„Òß Á = ¦‡„
My curse Benim lanetim ž ‰¦ ‚
He cursed him Onu lanetledi 1 ž ƒ
He cursed him them Onlarõ lanetledi 1 ž ‚
They were cursed Lanetlendiler 1 ž †
Surely the enraged üphesiz öfkeliler •€à • ‘¿ á
Surely heedless ones Gerçekten gafiller Žà • ’á
For tomorrow Yarõn için ˜ à Á„ = ˜ á
Very forgiving Çok ba õ layan šŽà µ Ž¼ á
Very forgiving Çok ba õ layan šŽà µ Žá
Belongs to two boys ki o lan çocu unun à ž„ €‚¤âá
390
Indeed rich, self sufficient htiyaçsõz ãà ¡‰„á
Vain, vain talk Bo ey á †Ë á‚ - á‚
Weariness, fatigue Yorgunluk, bõkkõnlõk, usanç •á Ç‚ á
Surely one gone astray Gerçekten azgõn ¹à ¹
¡ „á
For other than Ba kasõ için ¯à š„ €‚á
Gerçekten fasõklar,
Surely disobedients
günahkarlar
Ÿ›’ • ¨Ž
Gerçekten fasõklar,
Surely disobedients
günahkarlar
Ÿ›’ ” ¨Ž
Indeed those who do Gerçekten yapanlar ’ • ÒŽ
To turn away Çevirdi, döndürdü ÎŽ ÎŽ Œ - ÎŽ
To his servant Gencine, yardõmcõsõna ä’ ¦Ž
We would open Açardõk 1 å¦’ “
‚ ¦Ž
To his servants U aklarõna ä’ ƒ„² €‚¦Ž
Indeed rejoicing Çok sevinen æš’ æ„šŽ
For /to pharaoh Firavuna •‚ Ò‚šŽ
Their modesty Edep yerlerini °š’ „ „ –šŽ
A party, group Bir grup ¾š’ Œ„šŽ
It would have corrupted Bozulurdu 1 ›’ Ù ›Ž
They (dual) would have
corrupted
Bozulurdu (ikil) 1 ›’ ¥ ›Ž
Surely disobedience, sin Gerçekten fõsk, günah Ÿ›’ Ÿ‚›Ž
You would have lost courage Korkardõnõz Ó’ ¦ ÓŽ
For/to his bounty, favor Onun lütfu için Û’ ƒÛ
‚ Ž
Indeed in it, there is Elbette içinde, var ‰’ Á = ‰Ž
In a crowd Bir arada ³Ž Ž€Ž
Meeting Kar õla ma, toplanma ‰ ÕÂ - Õß
Meeting with us Bizim kar õla maya ‰ ²ßÕ
Meeting with him Onunla kar õla ma ‰ ƒ¿
391
Meeting with me Benimle kar õla ma ‰ ¹ÂÕ
They would fight you Sizinle sava õrlardõ 3 ¦Ê ‚À ¥
Indeed Elbette gücü yeten µÊ µ
Surely those who have power Elbette gücü yetenler µÊ •–µ
He would say Derdi, söylerdi 1 ÁÊ Á
They would say Derlerdi, söylerlerdi 1 ÁÊ †
He caused them to meet,
granted
Onlarõ kar õla tõrdõ, verdi 2 ‰ ‚ ¼
For/to fight, war Sava a, sava için ¦Ê ÁÈ ¦
Indeed, surely Mutlaka, muhakkak ‚
All Powerful Gerçekten gücü yeten µÊ šŒ
Surely Quran Gerçekten Kur’an ÅšÊ •œ †ßÕš‚
Surely an oath Gerçekten bir yemin ›Ê ›
It would be executed, finished Yapõlmõ olurdu, bitirilirdi 1 ‰ÛÊ ‰Û
We would cut Keserdik 1 «Ê ‚«
We would say Derdik, söylerdik 1 ÁÊ
For/to your hearts Kalplerinize, kalpleriniz için •Ê Ã„
Lukman (pbuh) Lokman (AS) •
They met Kar õla tõlar 1 ‰ † - †‚
They met you (pl) Sizinle kar õla tõlar 1 ‰ À
Indeed the word Gerçekten sözü ÁÊ Á‚
For/to their word Onlarõn sözüne ÁÊ „‚
For/to a nation, people Bir kavme, millete £Ê £È ‚
For/to your nation, people Senin kavmine, kavmin için £Ê ¶¤‚
For/to your (dual) nation,
people
Siz ikinizin kavmine £Ê ¤‚
For/to his nation, people Onun kavmine £Ê ƒ¤‚
For/to their nation, people Onlarõn kavmine £Ê „ ¤‚
392
Strong, powerful Güçlü ¹Ê ¹
¡„
To meet Kar õla tõ 1 ‰ ‹ Œ-‰
They (dual) met Kar õla tõlar (ikil) 1 ‰ €
You (pl) met Kar õla tõnõz 1 ‰ ‚ ¦€
We suffered Yorgun dü tük 1 ‰ €
For you, to you Senin için ¶
For you, to you (fm) Senin için (kadõn) ¶
Surely the liars Gerçekten yalancõlar Ç»À • Ãº
Certainly they dislike Kesinlikle sevmeyenler šÀ • µ„
Indeed the disbelievers Gerçekten kafirler šŽÀ •–š’
He would have been Olurdu 1 •À •
Indeed it is great, heavy,
difficult
üphesiz büyüktür, a õrdõr ®À •¯„…
Surely your great one, leader üphesiz büyü ünüz ®À À¯„…
Surely the book Gerçekten kitap •¦À Ç¦
For/to many Ço u için, ço una šçÀ ¯È ç
We would cover, remove Örterdik 4 šŽÀ ²‚šŽ¼
Indeed very ungrateful Gerçekten çok nankör šŽÀ µŽ
For/to all Hepsi için À Ý -è
For/to the words Kelimelere, kelimeler için À Ù
Onun kelimelerine, kelimeleri
For/to his words
için
À ƒ¥
For you, to you (pl) Sizin için ‚
For you, to you (dual) Siz ikiniz için
However, but, except Fakat, lakin ž - ž‚

We would have been Oluruz, olurduk 1 •À
But we Fakat biz
I would have been Olurum, olurdum 1 •À Î
393
You (pl) would have been Olursunuz, olurdunuz 1 •À ¦
But you (pl) Fakat siz
But he Fakat o ƒ
But they Fakat onlar ‚
Surely ungrateful Çok nankör 1 À
But I Fakat ben ‹Š
So that it does Olmasõ için ‰‚
So that it does not Olmamasõ için €‚
For righteous ones yiler için µšÃ µ„ †š‚Ãé
ß
Surely Hereafter Gerçekten ahiret š§Å •š§ßé - •š§ßé
For the later ones Sonrakiler için š§Å žŒ„š§ßé
To the chins Çenelere žÊº • Êºßé
For/to earth Yere, yer için êµÅ ê
„ µ‚ é
ß
For/to Islam slam için, slam’a ¨
For those who eat Yiyenler için
For creatures Yaratõklar için
For man, mankind nsan için
For/to those who turn (to Him) Yönelenler, tevbe edenler
For/to belief, believing mana, iman için €

He would have stayed Kalõrdõ, dururdu 1 •‚ •‚
Karõ tõrõrdõk, üpheye
We would have obscured
dü ürürdük
1 ‚ ƒ ‚
For/to human, mankind Be er için, insan için „… „…‚†
For righteousness Takva için, sakõnma için ‡ˆ ‰Š†‹Œ
For them (fm), to them Ki onlar için (d ) ‡Œ•
To the mountain Da a ‚Ž ‚•†
Upon the forehead Alnõna •Ž ‚•†
394
Surely they would have
persisted
Kalõrlardõ, bocalarlardõ 1 ‘’ Š“•
For/to war Harp için, sava için, sava a „” „•†
Surely the best üphesiz en güzel ” –ƒ •
—†
Surely the truth Elbette haktõr, gerçektir ˜‹” ˜“ •†
For/to truth Hak için, hakka ˜‹” ˜™ •†
To disciples Havarilere šŠ” ›™š Š•†
For the living Diri olan için ‡œ” ‡™ •†
For traitors Hainler için Š• ƒž Ÿ†
For/to evils (pl), vicious Pisler için (d ) •‚• ¡œ‚Ÿ†
For/to evils, vicious Pisler için •‚• ¡œ‚Ÿ†
For coming out Çõkõ için ¢„• ¢ „— Ÿ
—†
For/to good deeds Hayõr için £• „œŸ†
Indeed the house Mutlaka ev š¤ š— ¥
For/to religion Din için ›¤ ›™¥
For those who remember Zikredenler için „ ¦ ›„ §•
For male Erkek için „ ¦ „ §•
A remembrance, admonition Zikir için, anma için, ö üt için „ ¦ „† §¨
Indeed he Muhakkak ki o ©§•
For him, to him Ki onun için ©§•
Indeed they Muhakkak ki onlar ›§•
For them, to them Ki onlar için ›§•
Of visions Rüya için, rüya ©š ›ª“„
For/to men Adamlar için, erkekler için Žš « Ž™„
For/to Most Gracious Rahman için, Rahman’a ¬”š -”„
For /to Prophets Peygamberler için š — „“
For /to the Prophet Peygamber için š «Š— „
395
For zakat, alms Zekat için, zekata Š ® ¯ °
For the one who asks steyen için, isteyici için «± ž
For those who ask steyenler için, isteyiciler için «± ž
For the (final) hour Kõyamet saati için ²Š ³´
Of forbidden Haram için µ• µ•“
For/to peace Barõ a ¬ ¬†
In order to listen Dinlemek için ¶· ¶-
For travelers Yolcular için £ ¯š œ
For those who drink çenler için „¸ š…
For/to the sun Güne için, güne e ¹ -…
For testimony ahitlik için ¥º¸ ¯¤ º…
To scalding Yakmaya ©Š¸ ‰Š…
For devils, satans eytanlar için »¸ ¼ œ…
For devil, satan eytan için »¸ »œ…
For those who endure Sabredenler için ½¾ ›„ ¿
For/to prayer Namaz için, namaza Š¾ ¯ ¿
For those who
circumambulate
Tavaf edenler için ÀŠ¼ Áž »•
For transgressors Azgõnlar için ‡Â¼ Ã »•
For/to good women Temizler kadõnlar için Äœ¼ ‚™œ»•
Fr good men Temizler için, temizlere Äœ¼ ‚™œ»•
For oppressors, wrongdoers Zalimler için ¬Å - Æ•
Abidler için, kulluk edenler
For/to servants, worshippers
için
¥‚´ ›¥ Ç†
For the worlds Alemler için, alemlere ¬´ - Ç†
For those who know Alimler için, bilenler için ¬´ - Ç†
For/to servants, worshippers Kullar için, kullara ¥‚´ ¤ ‚Ç†
To difficulty Zorlu a „ ´ ‰„ Ç— †
396
For those gone astray Azgõnlar için ©ŠÃ › Â†
For/to unseen Gayb için, gaybe ÄœÃ ÄœÂ†
For the poor Fakirler için, fakirlere „‹È É „‹ÊÁ†
For the hardness Katõlõ õ için Š ˆ ³œ ‹†
For/to fight, war Sava için Œˆ « Œ‹†
For the moon Ay için „-ˆ „-‹†
For/to a nation, people Kavim için, topluluk için Šˆ Š‹†
For disbelievers Kafirler için „Á ›„È Ë
For/to books Kitaplar için, kitaplara ÄŒ Ä—ŒËÊ †
For/to lie Yalan için, yalana § §Ë†
For/to denial, disbelief Küfür için, küfre „Á „†ÁËÊ †
For/to believing women Mümin kadõnlar için ƒ Ì—-†
For/to believers Müminler için ƒ Ì—-†
For righteous ones Sakõnanlar için ‡ˆ ‹Œ—-†
For the arrogant Büyüklenenler için ½ ›„™‚ËŒ—-†
For those who discern aretten anlayanlar için ¬ -™ ŠŒ—-†
For criminals Suçlular için „Ž „•—-†
For those with good deeds yilik yapan kadõnlar için ” ƒ •—-†
For those with good deeds yilik yapanlar için ” ƒ •—-†
Those who are left behind Geride bõrakõlanlara Í• Á•Ÿ—-†
For/to transgressors A õrõ gidenler için À„ È„ -— †
For/to Muslims Müslümanlar için ¬ - -— †
For polytheists Mü rikler için Î„¸ „…—-†
For those who pray Namaz kõlanlar için Š¾ ¨¿—-†
For those who give less Hile yapanlara ÍÁ¼ ÁÁ̈»—-†
For divorced women Bo anmõ kadõnlar için ˜¼ ‹•»—-†
397
Wayfarers in desert Çölde ya ayanlar ©Šˆ ›Š†‹-— †
For those who deny Yalanlayanlar için § §¨ Ë—-†
For/to chiefs leri gelene -†
For/ to angels Meleklere, melekler için Ï ³Ëž -†
For the firmly believers Kesin inananlar için ‹› ƒˆŠ—-†
For humans, mankind nsanlar için, insanlara ÐŠ Ðƒ
For lookers, observers Bakanlar için „Æ ›„Å ƒ
For/to Prophets Peygamber için ±‚ –™ ‚ƒ
For/to women Kadõnlar için, kadõnlara Š É ™ƒ
For Allah, to Allah Allah için, Allah’a ait Ñ•
Indeed the right way Gerçekten hidayet, do ru yol ©¥Ò ‰¥—º†
For/to parents Ana baba için ¥ ›¥ Š†
For/to orphans Yetimler için ¬Œ› – Œœ†
For/to ease Kolaylõk için, kolaylõ a „ › ‰„ œ—†
Did not De il, olmadõ ¬
Why, what for Niçin? Neden? «=¬
For/to a believer Bir mümin için Ó Ì—-
All together Hepsini, toptan, hep beraber -Ô
When, at that time O zaman ki -
Indeed that Gerçekten o ey «= -
For/to that thing Niçin, unun için ki «= -
Why, what for Niçin? Neden? ¦ «= ¦-
Indeed those who test Gerçekten imtihan edenler Š Œ‚—-
the resurrected ones Elbette diriltilenler •Ç ŠÊÕŠ—Ç‚-
Surely despairing ones Ümit kesmi olanlar ‚—-
You (pl) blamed me Beni kõnadõnõz 1 Š ‡ƒƒ—Œ-Ê
398
For/to likes of Benzerine, benzeri için ¡ ¡†-
For/to likes of him Onun benzerine ¡ Ñ ¡†-
Surely a reward Gerçekten sevap ŠÕ ³Ö ŠÊ¡-
Surely they are gathered, will Mutlaka toplananlar,
gather toplanacaklar
¶× Š—´Š—-•-
Surely insane Gerçekten mecnun, deli ƒŽ Ö Š—ƒ•-
Twinking of eye Göz kõrpmasõ ØÙ Ø-
Indeed screened Gerçekten perdelenmi ler Ä•” Š—Š—••-
Hazõr bulundurulanlar,
Those who are made present
bulundurulacaklar
„Ú” „— Ú•—-
Surely the one who gives life Gerçekten dirilten, ya atan ‡œ” ‡•—-
Surely encompasser, will Muhakkak ku atan,
encompass ku atacak
Ûœ” ³Ö »œ•—-
Surely those who are driven Mutlaka çõkarõlanlar,
out çõkarõlacaklar
¢„• Š—Ž„Ÿ—-
Mutlaka yeti ilenler,
Indeed they will be overtaken
yeti ilecekler
Îš¤ ŠÊ š¥—-
To Median Medyen’e ›¥-
Those who are called to Hesaba çekilenler,
account çekilecekler
›¤ Š—ƒ›¥-
Those turned back, will be Döndürülenler,
turned back döndürülecekler
¤¤š ¤— ¤— „-
Gerçekten gönderilenler,
Truly those who are sent
elçiler
š ŠÊ „—-
To criticize mockingly Kusur aradõ 1 °Ù °— -† › - °-
Slanderer Gözü ka õ ile e lenen °Ù Ǖ°-Ê
To touch Dokundu 1 Ù — -† › - -
Foe the needy Miskinler için Ë -
To place of rest Karar yerine š„ˆ „Ý ‹Œ -—
Surely a masjid Gerçekten mescid ¥• ¥Þ • -
Surely we would have Ba ka yaratõklara
transformed them dönü türürdük
1 ß ¬—Ò ƒŸ -
Indeed corrupters Gerçekten israf edenler À„ ŠÊÈ„ -—
It would have touched you
(pl)
Size dokunurdu 1 ¬ÊË -
We touched Dokunduk 1 Ù ƒ -
399
They touched it Ona dokundular 1 Ù à— Š— -
Surely polytheists Gerçekten mü riklerdir Î„¸ ŠÊ „…—-
Indeed with üphesiz birlikte, beraber ¶ « = ¶-
Gerçekten uzakla tõrõlmõ
Surely banished
olanlar
«°´ ŠÊ °— Ç-
Indeed with you (pl) Mutlaka sizinle ¬ÊËÇ-
Surely those in debt Gerçekten borçta olanlar „Ã Š— „Â—-
Indeed forgiveness Gerçekten ba õ lanma „ÁÃ Ȫ„ÁÂ-
Indeed it is done Gerçekten yapõlõr ÇÈ âá Š—ÇÁ† -
Surely the hatred Gerçekten nefret µ‹ µ
— ‹† -
Surely the plot, plan Gerçekten tuzak, hile „Ë „Þ Ë† -
It would have been filled Dolardõ 1 µ†ã -—
Surely you filled Mutlaka doldun 1 µ†ã -—
Small faults Küçük kusur ¬Ù ¬-
Indeed from Gerçekten unlardan «= -
Indeed who Gerçekten kim «= -
For/to whom O ki i için ki «= -
Surely their savior, save them Onlarõ kurtaran, kurtaracak Šä ¬—ÒŠ“•ƒ—-
Those who turn Dönenler Äˆ Š—‚ ‹ƒ—-
Indeed from you (pl) Gerçekten sizden ¬ÊËƒ « =¬ÊËƒ-
Surely they are guided, will Elbette do ru yolu bulanlar,
be guided bulacaklar
©¥Ò ¥— Œº—-
For their destruction Onlarõn helaki için ÏÒ ¬ºË º-
Indeed the expanders Elbette geni letenler ¶ Š—Ç Š—-
For/to Moses (pbuh) Musa’ya (AS) – Š—-
Surely their promised place Onlarõn vaad edilmi yeri ¥´ ¬—Ò¥— ´Š-
Onlara tamamen ödeyenler,
Surely we will pay back in full
ödeyecek
å ¬—ÒŠæÈŠ—-
Indeed they are dead, will be
dead
Muhakkak ölüler, ölecekler Š Š—Œœ™-
400
For/to appointed time Tayin edilen vakte µˆ ‹œ-
For/to our appointed time Tayin etti imiz vakte µˆ ƒç ‹œ-
Will not, never Olmayacak, asla
Surely we will believe Mutlaka iman edece iz 4 ƒ Ì—ƒ

For us, to us Bize, bizim için, bize ait ƒ
Surely we bring to you Mutlaka sana getiririz 1 è Ïƒœç†±ƒ
Surely we bring to them Mutlaka onlara getiririz 1 è ¬—ºƒœç†±ƒ
Elbette ö üt verenler, nasihat
Indeed advisors
edenler
Ø¿ Š—•¾ ƒ
Surely deviating ones Elbette sapanlar ÄË Š—‚ ƒ
Surely it would have been
thrown
Elbette atõlõrdõ 1 §‚ §‚—ƒ
Surely we test you (pl) Mutlaka sizi deneriz, sõnarõz 1 Š ¬ÊË ŠÊ‚ƒ
So that we test them Onlarõ denememiz için 1 Š ¬—ÒŠÊ‚ƒ
Surely we settle them Elbette onlarõ yerle tiririz 2 Š ¬—ºƒž™Š‚—ƒ
For a prophet Bir nebi/peygamber için ±‚ ‡Ý ‚ƒ
Surely we will attack him at Elbette ona gece baskõnõ
night yapaca õz
2 µœ Ñ— ƒŒ™œ‚—ƒ
For us to clarify Açõklamamõz için 2 œ™‚—ƒ
For us to clarify it Onu açõklamamõz için 2 Ñ— ƒ™œ‚—ƒ
You dealt gently Yumu ak davrandõn 1 µƒ
Surely we will take Mutlaka ediniriz, edinece iz 8 §• • §ŸŒƒ
For us to make firm Sa lamla tõrmamõz için 4 µ‚Õ µ™‚¡—ƒ
Indeed we will recompense Elbette kar õlõ õnõ verece iz 1 ©°Ž ›°•ƒ
Indeed we will recompense Mutlaka onlara kar õlõ õnõ
them veririz
1 ©°Ž ¬—ºƒ›°•ƒ
For us to make you Seni kõlmamõz için 1 ÇŽ Ï Ç•ƒ
For us to make him Onu kõlmamõz için 1 ÇŽ Ñ— Ç•ƒ
For us to make her Onu kõlmamõz için 1 ÇŽ º Ç•ƒ
Surely we will burn him Elbette onu yakaca õz 4 é„” Ñ— ƒˆ™„•—ƒ
401
Indeed we will gather them Mutlaka onlarõ toplayaca õz 1 „…” ¬—º „—…•ƒ
Surely we will make them
present
Mutlaka onlarõ hazõr edece iz 4 „Ú” ¬—º „Ú•—ƒ
Let us bear Yüklenelim 1 ê † -•ƒ†
Indeed we, surely we Gerçekten biz — •ƒ
For us to give life Diriltmemiz için 1 ‡œ” –œ•—ƒ
Surely we will give him life Mutlaka onu diriltiriz 1 ‡œ” Ñ— ƒœœ•—ƒ
For us to drive out Çõkarmamõz için 4 ¢„• ¢„Ÿ—ƒ
Surely we drive out Mutlaka çõkarõz 4 ¢„• Ž—„Ÿƒ
Surely we drive you out Mutlaka seni çõkarõrõz 4 ¢„• ÏƒŽ„Ÿ—ƒ
Surely we drive you (pl) out Mutlaka sizi çõkarõrõz 4 ¢„• ¬ÊËƒŽ„Ÿ—ƒ
Surely we drive them out Mutlaka onlarõ çõkarõrõz 4 ¢„• ¬—ºƒŽ„Ÿ—ƒ
Surely we will make them
enter
Mutlaka onlarõ sokarõz 4 •¤ ¬—ºƒ •¥—ƒ
Surely we would remove Giderirdik, ortadan kaldõrõrdõk 1 ÄÒ¦ ‚Ò†§ƒ
Indeed we will make taste Mutlaka tattõrõrõz 4 é¦ ‹›§—ƒ
Indeed we will make them
taste
Mutlaka onlara tattõrõrõz 4 é¦ ¬—ºƒ‹›§—ƒ
For us to make them taste Onlara tattõrmamõz için 4 é¦ ¬—º‹›§—ƒ
Indeed we see you Gerçekten seni görürüz 1 ©š Î „ƒ
Indeed we see him Gerçekten onu görürüz 1 ©š Ò „ƒ
Surely we will stone you Mutlaka sizi ta larõz 1 ¬Žš ¬ÊËƒ-—Ž„ƒ
For us to send Göndermemiz için 4 š „—ƒ
Surely we will send Mutlaka gönderece iz 4 š „—ƒ
For us to show you Sana göstermemiz için 4 ©š Ï›„—ƒ
For us to show him Ona göstermemiz için 4 ©š Ñ— ›„—ƒ
We would have sent down ndirirdik 2 «° ƒ†°ƒ
Surely we will ask Elbette soraca õz 1 «± ± ƒ - ã ƒ
Surely we will ask them Elbette onlara soraca õz 1 «± ¬—ºƒ ã ƒ
402
Surely we will drag Elbette sürükleyece iz ¶Á Çë Á ƒ
Indeed we will settle you (pl) Elbette sizi yerle tirece iz 4 Ë ¬— ËÊ ƒƒË ƒ—
For us to surrender Teslim olmamõz için 4 ¬ ¬ ƒ—
Surely we endure Elbette sabrederiz 1 ½¾ • „‚¿ƒ
Indeed we give charity Mutlaka sadaka veririz 5 é¥¾ ˆ¥¿ƒ
For us to make deviate Çevirmemiz için 1 À„¾ À„¿ƒ
Indeed we think you Gerçekten seni sanõyoruz 1 ƒÅ Ï“ƒÆÊ ƒ
For us to worship Kulluk etmemiz için 1 ¥‚´ ¥—‚Çƒ
Surely we know Elbette biliriz 1 ¬´ ¬— Çƒ
For us to know Bilmemiz için 1 ¬´ ¬ Çƒ
For us to teach him Ona ö retmemiz için 1 ¬´ Ñ— -¨Ç—ƒ
How good, excellent Ne güzel ¬Ç ¬Ç « = ¬Çƒ
We will let you overpower Elbette seni onlara galip
them kõlarõz
4 „Ã Ïƒ›„Â—ƒ
For us to test them Onlarõ sõnamamõz için 1 ìÈ ¬—ºƒŒ†Áƒ
It would have exhausted Biterdi, tükenirdi 1 ¥Á ¥Áƒ
For one soul Bir ki i için Á Ó Á† ƒ
For us to cause corruption Bozgunculuk yapmamõz için 4 ¥ È ¥ Á† ƒ—
For himself Kendisi için Á Ñ Á† ƒ
For myself Kendim için Á ‡ Á† ƒ
Surely we tell, narrate Mutlaka anlatõrõz 1 í¿ˆ ¿Ê‹ƒ
Indeed we will say Mutlaka deriz, diyece iz 1 «Šˆ ŠÊ‹ƒ
Surely we will cover, remove Mutlaka örtece iz 2 „Á • „Á̈Ë—ƒ
Indeed we will be Mutlaka oluruz, olaca õz 1 Š ŠÊËƒ
Indeed we will inform Mutlaka haber veririz 4 ±‚ ã™‚ƒ—ƒ
Surely we will save him Elbette onu kurtaraca õz 2 Šä Ñ— ƒœ™•ƒ—ƒ
Surely we pull out Mutlaka çekip çõkarõrõz 1 ²° ´°ƒƒ
403
Surely we will scatter Mutlaka onu savuraca õz 1 Í Ñ— ƒÁ ƒƒ
Mutlaka yardõm ederiz,
Surely we will help
edece iz
1 „¿ „— ¿
— ƒƒ
Surely we will help you (pl) Mutlaka size yardõm ederiz 1 „¿ ¬ÊË „—¿ƒƒ
For us to look, see Bakmamõz için, görmemiz için „Æ „ÊÆƒƒ
For us to guide ourselves Do ru yolu bulmamõz için 8 ©¥Ò ©¥Œºƒ
Surely we will guide Mutlaka iletece iz 1 ©¥Ò ¬—ºƒ›¥ºƒ
Surely we will destroy Mutlaka helak edece iz 4 ÏÒ Ë º—ƒ
To his light Onun nuruna šŠ àšŠ—ƒ
Surely we will turn you Mutlaka seni döndürürüz 2 î Ïƒœ¨Š—ƒ
For him, to him Onun için, ona (er) Ñ—
Onun için, ona (d ), onlar için,
For her, to her, for them
onlara (ç )
º
Surely the one who guides, Mutlaka ileten, yol gösteren,
guides iletir
©¥Ò ¤º
Flame Alev Äï Ä
Ó º
He would have guided you
(pl)
Sizi do ruya iletirdi 1 ©¥Ò ¬Ê ¥º
Would have been demolished Yõkõlõrdõ 2 ¥Ò µ ¥™ º—
He would have guided Do ruya iletirdi 1 ©¥Ò ‰¥º
Surely a guide üphesiz yol gösterici ©¥Ò ‰ë¥º—
We would have guided you
(pl)
Sizi do ruya iletirdik 1 ©¥Ò ¬Ê ƒ›¥º
We would have guided them Onlarõ do ruya iletirdik 1 ©¥Ò ¬—Ò ƒ›¥º
For this, to this Bunun için, buna §º
For them, to them Onlar için, onlara ¬—º
For them, to them (dual) O ikisi için, o ikisine -—º
He determined, plotted Dü ündü, kurdu 1 ¬ð µ-º
For them, to them (fm) Onlar için, onlara (d ) º—
Play, amusement Oyun, e lence Šï Šë º - Šº - ŠÞ º
Indeed she, it Gerçekten o –Ò « = –º
404
If E er Š -Š
Scorching Yakan, kavuran ñŠ ³Ö ” Š
Indeed one Gerçekten tek, bir ¥” ¥Þ ” Š
Under shelter Korunmu ¦Š ¦á Š
Fertilizing ones A õlayõcõlar, döllendiriciler Ø‹ Øˆ Š
Surely it will occur Gerçekten olan, olacak ¶ˆ ¶Þ ˆ Š
For/to my parents Ana babam için ¥ ‰¥ Š
For/to your parents Senin ana babana ¥ Ï›¥ Š
For/to his parents Onun ana babasõna ¥ Ñ›¥ Š
Self blaming Kõnayan Š ³ Š
Indeed they would find Bulurlardõ 1 ¥Ž ¥— ŽŠ
For/to his face, his sake Yüzü için, rõzasõ için ÑŽ ÑŽŠ
Tablet, plate Levha ñŠ ñ
ÓŠ
Lot (pbuh) Lut (AS) ¼á ŠÊ - ò
Ö ŠÊ
For/to its time Onun zamanõna, zamanõ için µˆ ºŒ†ˆŠ
For its occurrence Onun olu una ¶ˆ ºŒÇˆ† Š
De ilse, olmasaydõ, olmasõ
If not, shouldn’t it be
gerekmez mi
âŠ
They turned back Geri döndüler 2 î Š•Š - Š— •Š
You turned back Döndün, dönerdin 2 î µœ•Š
You (pl) turned back Döndünüz, dönerdiniz 2 î ¬Œ—œ•Š
To his protector Onun velisine î Ñ™œ Š
Blaming Kõnama Š ³Ö Š
Blame (imp, pl) Kõnayõn 1 Š Š— ŠÊ
Color Renk Š ÊŠ
Its color Onun rengi Š º—Š
They turned aside Çevirdiler 2 Š Š
405
For me, to me Bana, beni, benim için ‡ -‡
So that it will be permitted zin verilmesi için 1 ¦ ¦Ì—œ
Surely he will believe Mutlaka iman edecek 4 ƒ Ì—œ
Surely they will believe Mutlaka iman edecekler 4 ƒ— Ì—œ
For him top believe man etmesi için 4 Š—ƒ Ì—œ
Indeed despairing Gerçekten ümitsiz Ð±› Ð
Þ ŠÊãœ
Twisting E ip bükerek ©Š œÔ
Surely it would come to them Mutlaka onlara gelirdi 1 è ¬—ºƒœç†±œ
Surely it would come to me Mutlaka bana gelir 1 è ‡™ƒœç†±œ
For him to take Almasõ için, tutmasõ için 1 §• §—•±† œ
Onu almalarõ için, tutmalarõ
For them to take it
için
1 §• à— §Ê •— ±† œ
For them to eat Yemeleri için 1 ŠÊÊ ±† œ
Surely they eat Gerçekten yerler 1 ŠÊÊ ±† œ
Nights Geceler, geceleri œ ‡ œ - – œ ó «Ó œ
For him to test Denemesi için 8 Š ‡ Œ‚œ
For him to test you (pl) Sizi denemek için 8 Š ¬ÊËœ Œ‚œ
Surely he will change them Mutlaka onlarõ de i tirir 2 «¥ ¬—ºƒ ¥™ ‚—œ
For him to make it apparent Açõklamasõ için 4 ¥ ©¥‚—œ
He lags behind Geride kalõr 2 ±» ã¨»‚—œ
Surely he will send Mutlaka gönderecek 1 •Ç ¡Ç‚œ
Certainly oppress Haksõzlõk eder 1 ‡Â ‡Â‚œ
So that it reaches Ula masõ için 1 ô ôÊ‚œ
For him to test Denemesi için 1 Š ŠÊ‚œ
For him to test you (pl) Sizi denemesi için 1 Š ¬Ê ŠÊ‚œ
Indeed he will test you (pl) Mutlaka sizi deneyecek 1 Š ¬— ËÊ ŠÊ‚œ
For him to test me Beni denemek için 1 Š ‡ ŠÊ‚œ
406
For him to test Denemesi için 1 Š ‡ ‚—œ
For him to clarify it Açõklamasõ için 2 œ™‚—œ
Indeed he will make clear Elbette açõklayacak 2 ƒ™œ‚—œ
I wish it would Ke ke µœ
Yõkmalarõ için, harap etmeleri
For them to destroy
için
2 ½ç „— ‚™Œ—œ
For him to take Edinmesi için 8 §• §ŸŒœ
For him to take heed Ö üt almasõ için 5 „ ¦ „• §Œœ
For the to ask each other Birbirlerine sormalarõ için 6 «± ŠÊÉ Œœ
For them to understand well yice anlamalarõ için 5 Ñ‹È Š—º‹• ÁŒœ
For him to complete Tamamlamasõ için 4 ¬õ ¬Œ—œ
So that they profit Faydalanmalarõ için 5 ¶Œ Š—ÇŒ-Œœ
I wish we would Ke ke olsaydõk ƒŒœ
I wish I would Ke ke olsaydõm ‡ƒŒœ
For them to repent Tevbe etmeleri için 1 Šç Š—Š—Œœ
For him to make firm Sabitle tirmesi için 4 µ‚Õ µ™‚¡—œ
For them to bind you Seni ba lamalarõ için 4 µ‚Õ ÎŠ—Œ‚†¡œ—
For them to dispute with you
(pl)
Sizinle mücadele etmeleri için 3 «¥Ž ¬Ê ŠÊ¤ •—œ
For them to find Bulmalarõ için 1 ¥Ž † ¥— •œ
For him to recompense Kar õlõ õnõ vermesi için 1 ©°Ž ©°•œ
For him to recompense you Sana kar õlõ õnõ vermesi için 1 ©°Ž Ï›°•œ
For him to recompense them Onlara kar õlõ õnõ vermesi için 1 ©°Ž ¬— º— ›°•œ
For him to make Kõlmasõ için 1 ÇŽ Ç•œ
Indeed he will gather you (pl) Mutlaka sizi toplayacak 1 ¶× ¬ÊËƒÇ-•œ
For them to dispute with you
(pl)
Size delil getirmeleri için 1 ‘•” ¬Ê Š“Ž •—œ
Surely it becomes worthless Elbette bo a çõkar 1 Û‚” »‚•œ
To make sad Üzmesi için 1 °” °— •œ
407
Surely it makes you sad Elbette seni üzer 1 °” Ï—°— •œ
Surely it makes me sad Gerçekten beni üzer 1 °” ‡ƒ—°— •œ
To establish the truth Hakkõ gerçekle tirmek için 4 ˜‹” ˜•—œ
He will judge Hüküm verecek 1 ¬Ë” ¬— ËÊ •œ
For him to judge Hüküm vermesi için 1 ¬Ë” ¬ÊË•œ
Surely they will swear Mutlaka yemin ederler 1 Í” ÁÊ •œ
Indeed they will bear Mutlaka yüklenecekler 1 ê Ê-•œ
For them to bear Yüklenmeleri için 1 ê ŠÊ-•œ
For him to drive out Çõkarmasõ için 4 ¢„• ¢„Ÿ—œ
For him to drive you (pl) out Sizi çõkarmasõ için 4 ¢„• ¬ÊËŽ„Ÿ—œ
Surely they will drive out Mutlaka çõkacaklar 4 ¢„• Ž— „— Ÿœ
Surely he will drive out Mutlaka çõkaracak 4 ¢„• Ž„Ÿ—œ
For them to drive you out Seni çõkarmalarõ için 4 ¢„• ÎŠ—Ž„Ÿ—œ
For him to humiliate Rezil etmesi için 4 ©°• ‰°Ÿ—œ
For them to ponder yice dü ünmeleri için 5 „¤ „— ¥œ
For him refute Yok etmesi için 4 ö”¤ Š—Ú”¥—œ
For him to make enter Sokmasõ için 4 •¤ •¥—œ
Surely he will make them
enter
Onlarõ mutlaka sokacak 4 •¤ ¬—ºƒ •¥—œ
For them to enter Girmeleri için 1 •¤ ŠÊ•— ¥œ
For him to forsake Bõrakmasõ, terk etmesi š¦ š§œ
For him to take heed Ö üt almasõ için 5 „ ¦ „• §• œ
For them to remember Anmalarõ için 1 „ ¦ „— Ê §† œ
For them to take heed Ö üt almalarõ için 5 „ ¦ „— • §• œ
For him to remove Gidermesi için 4 ÄÒ¦ ÄÒ†§œ—
For him to taste Tatmasõ için 1 é¦ é §Ê œ
For them to taste Tatmalarõ için 1 é¦ ŠÊ̂ §Ê œ
408
For him to make you (pl) taste Size tattõrmasõ için 4 é¦ ¬ÊË‹›§—œ
For him to make them taste Onlara tattõrmasõ için 4 é¦ ¬—º‹›§—œ
In order to strengthen Ba lamasõ için 1 Ûš Û „œ
In order to increase Artmasõ için 1 Šš Š—„œ
That they may ruin them Onlarõ helak etmeleri için 4 ©¤š ¬—Ò ¤— „—œ
Surely he will give them
sustenance
Mutlaka onlarõ rõzõklandõracak 1 é®š ¬— º— ƒˆ—®„œ
To make you (pl) pleased Sizi razõ etmek için 4 ‡÷š ¬Ê Š—÷„—œ
That they be pleased with him Ondan razõ olsunlar için 1 ‡÷š à— Š÷„œ
Foe them to make him
pleased
Onu razõ etmeleri için 4 ‡÷š à— Š÷„œ
For them to see Görmeleri için 1 ©š „—œ
For him to show you (pl) Size göstermesi için 1 ©š ¬ÊË›„—œ
For him to show him Ona göstermesi için 1 ©š Ñ— ›„—œ
For him to show them (dual) O ikisine göstermesi için 1 ©š -—º›„—œ
So that they increase Arttõrmalarõ için 8 ¤¤® ¤— ¤°œ
For them to make you slip Seni kaydõrmalarõ için 4 ˜® Ï ŠÊ‹ °—œ
Surely he will increase Mutlaka arttõracak 1 ¥›® • ¥›°œ
He is not, it is not De il 1 œ œ
For him to ask Sormasõ için 1 «± ã œ
Surely they will be asked Elbette sorulacaklar 1 «± Êã œ—
For them to sadden Kötüle tirmeleri için Š ŠÊã— œ
Surely he will be asked Mutlaka sorulur 1 «± Ê± œ—
She is not, it is not De il 1 œ µ œ
Let them ask permission
(imp, pl)
Sizden izin istesinler 10 ¦ ¬— ËÊ §†ãŒ œ
For them to hide Gizlemeleri için 10 ‡Á• ŠÊÁŸŒ œ
Surely he will grant Onlarõn yerine mutlaka
succession getirecek
10 Í• ¬—ºƒÁ ŸŒ œ
Surely they will try to scare Mutlaka seni korkutmak
you isteyecekler
10 ®°È Ï “°ÁŒ œ
409
For them to believe firmly Kesin bilmeleri için 10 ‹› ‹œŒ œ
Surely he will be imprisoned Mutlaka zindana atõlacak 1 • ƒ• œ—
Mutlaka onu zindana
Surely they will imprison him
atacaklar
1 • Ñ— ƒ—ƒ•
— œ
For him to calm, soothe Sükunet bulmasõ için 1 Ë ËÊ œ
For him them calm, soothe Sükunet bulmalarõ için 1 Ë Š—ƒËÊ œ
They would name sim verirler 2 Š· Š“- œ—
They are not De iller 1 œ Š— œ
For them to exchange De i tirmeleri için 8 ©„¸ „— Œ…œ
For them to witness ahit olmalarõ için 1 ¥º¸ ¥— º…œ
Indeed they become Mutlaka olurlar 4 Ø‚¾ •
— ‚¿—œ
For them to avert Saptõrmalarõ için 1 ¤¥¾ ¥“ ¿
—œ
Surely they would avert them Onlarõ saptõrõrlardõ 1 ¤¥¾ ¬—º ¥“ ¿
—œ
Indeed they will harvest it Elbette onu dev irmeleri 1 „¾ ºƒ— „¿œ
For him to mislead Saptõrmasõ için 4 ÷ • Ú—œ
Indeed he will mislead us Gerçekten bizi saptõrõr 4 ÷ ƒæÚ—œ
For them to mislead Saptõrmalarõ için 4 ÷ ŠæÚ—œ
Indeed they cause to deviate Gerçekten saptõrõrlar 4 ÷ ŠæÚ—œ
For him to lose Zayi etmesi için 4 ¶œ÷ ¶œÚ—œ
To be obeyed taat edilmek için 1 ²Š¼ ² »—œ
Surely he transgresses Gerçekten azgõnlõk yapar 1 ‡Â¼ –Â†»œ
To extinguish Söndürmek için 4 ±Á¼ ŠÊãÁ†»œ—
To inform you (pl) Size bildirmek için 4 ¶¼ ¬ÊËÇ »† œ—
For her to contend Mutmain olmasõ için ±-¼ ã-†»œ
To purify you (pl) Sizi temizlemek için 2 „º¼ ¬Ê „™º»—œ
For him to oppress them Onlara zulmetmek için 1 ¬Å ¬—º- Æ† œ
For him to make it prevail Onu üstün kõlmak için 1 „ºÅ à— „º†Æœ—
410
For them to worship Kulluk etmeleri için 1 ¥‚´ ¥— ‚—Çœ
For them to worship me Bana kulluk etmeleri için 1 ¥‚´ ¥— ‚—Çœ
To make him fail Onu aciz bõrakmasõ için 4 °•´ à— °•Ç—œ
For him to punish Azap etmesi için 2 §´ §¨ Ç—œ
For him to punish them Onlara azap etmesi için 2 §´ ¬—º §¨ Ç—œ
Surely he knows Elbette bilir 1 ¬´ ¬— Çœ
For him to know Bilmesi için 1 ¬´ ¬ Çœ
For it to be known Bilinmesi için 1 ¬´ ¬ Ç—œ
Surely he knows Mutlaka bilir 1 ¬´ - Çœ
For them to know Bilmeleri için 1 ¬´ Š—- Çœ
Surely they know Elbette bilirler 1 ¬´ Š—- Çœ
For him to forgive Ba õ lamasõ için „ÁÃ „ÁÂœ
For him to enrage Öfkelenmesi için 1 øœÃ øœÂœ
For them to ransom Fidye vermeleri için 8 ©¥È ¥— Œ†Áœ
Seni a õrtõrlar, fitneye
They would tempt you
dü ürürler
1 ìÈ Ï Š—ƒŒ†Áœ
To give lie nkar etmesi için 1 „•È „—•Á† œ
For him to cause corruption Bozgunculuk yapmasõ için 4 ¥ È ¥ Á† œ—
For them to cause corruption Bozgunculuk yapmalarõ için 4 ¥ È ¥— Á† œ—
For them to commit Günah i lemeleri için À„ˆ ŠÊÈ„Œ†‹œ
For them to kill you Seni öldürmeleri için 1 Œˆ ÎŠÊŒ—‹† œ
For them to get us nearer Bizi yakla tõrmalarõ için 2 „ˆ Š—„™ ‹—œ
Let him judge, for him to
judge
Hükmetsin, hükmetmesi için 1 ‡Úˆ ‡Ú†‹œ - ö†‹œ
Let them execute (imp, pl) Yerine getirsinler, icra etsinler 1 ‡Úˆ Š—Ú‹† œ†
For it to be executed Yerine getirilmesi için 1 ‡Úˆ –Ú†‹œ—
For him to cut Kesmesi için 1 ¶»ˆ ¶»†‹œ
Let him cut (imp) Kessin 1 ¶»ˆ ¶»†‹œ†
411
For him to say Demesi için 1 «Šˆ «ŠÊ‹œ
Indeed he will say Mutlaka der, diyecek 1 «Šˆ ŠÊ‹œ
Indeed they will say Mutlaka derler, diyecekler 1 «Šˆ ÊŠÊ‹œ
For them to say Demeleri için 1 «Šˆ ŠÊŠÊ‹œ
Indeed they say Mutlaka derler 1 «Šˆ ŠÊŠÊ‹œ
For them to do, make, bring Yapsõnlar, yerine getirsinler 1 Šˆ ŠÊ‹œ
For them to perform Kõlmalarõ için 4 Šˆ Š—-œ‹—œ
For them to hide Saklamalarõ için 1 ¬Œ Š—-Œ—Ë† œ
For him to cover Örtmesi için 2 „Á „Á̈Ë—œ
For them to disbelieve nkar etmeleri için 1 „Á „— ÁÊ Ë† œ
For him to be Olmasõ için 1 Š ŠÊËœ
For them (dual) to be Olmalarõ için 1 Š ŠÊËœ
Surely he will be Mutlaka olur 1 Š á ŠÊËœ
Indeed they become, will
become
Mutlaka olurlar, olacaklar 1 Š —ŠÊËœ
For them to be Olmalarõ için 1 Š Š—ŠÊËœ
Night Gece œ Êœ -Öœ
At night Geceleyin, gece vakti œ áœ
For them to confuse Karõ tõrmalarõ için ‚ Š— ‚† œ
Night Gece œ ³á œ
Its night Onun gecesi œ ºœ
In order for him to purify Arõndõrmasõ için 2 íù í™•-—œ
Surely it will touch Mutlaka dokunacak 1 -œ
Surely it will touch you (pl) Mutlaka size dokunacak 1 ¬ÊËƒ -œ
For them to plot Tuzak kurmalarõ için 1 „Ë „— ËÊ -œ
Mutlaka yerle tirecek,
Surely he will settle
sa lamla tõracak
4 Ë ƒË̈-—œ
For him to distinguish Ayõrt etmesi için 1 °œ °œ-œ
412
Gentle Yumu ak, nazik ƒëœ™
Surely he will be thrown Mutlaka atõlõr, atõlacak 1 §‚ • §‚ƒ—œ
Palm trees Hurma a acõ ³Ü ƒœ
So that he warns Uyarmasõ için 4 š§ š§ƒ—œ
So that he warns you (pl) Sizi uyarmasõ için 4 š§ ¬Ê š§ƒ—œ
So that they are warned Uyarõlmalarõ için 4 š§ š— §ƒ—œ
So that they warn Uyarmalarõ için 4 š§ š— §ƒ—œ
Surely he will help Mutlaka yardõm eder 1 „¿ • „—¿ƒœ
Surely he will help him Mutlaka ona yardõm eder 1 „¿ Ñ— „—¿ƒœ
For them to go forth Sefere çõkmalarõ 1 „Á „— Áƒœ
Let him spend (imp) Harcasõn, nafaka versin 4 ˜Á ˜Áƒ—œ
For him to guide them Onlarõ do ru yola iletmesi 1 ©¥Ò ¬—º›¥ºœ
For it to perish Helak olmasõ için 1 ÏÒ Ï ºœ
For him to destroy Helak etmesi için 4 ÏÒ Ï º—œ
For the to prepare Hazõrlamalarõ için ±¼ ŠÊã¼ Š—œ
Surely they inspire Fõsõldarlar, ilham ederler 4 ‡” Š—”Š—œ
Indeed Joseph (pbuh) Gerçekten Yusuf (AS) Í
— — Š—œ
For/to Joseph (pbuh) Yusuf’a, Yusuf için (AS) Í— Š—œ
Onlara kar õlõ õnõ tam olarak
Surely he will pay back in full
verecektir
2 å ¬—ºƒœÈ̈Š—œ
In order for him to pay back in Onlara kar õlõ õnõ tam
full vermesi için
2 å ¬—ºœÈ̈Š—œ
Surely they would turn back Mutlaka geri kaçarlar 2 î æŠ—œ
For a day Bir gün için, bir günde Š› Šœ - Ó Šœ
413
Place of return Dönü yeri, dönülecek yer - –
Hundred Yüz (sayõ)
Those turned upside down
Alt üst olanlar ( ehirler)
(cities)
Turned upside down Alt üst olan
Those who give Verenler
Two hundred ki yüz €•‚

Whose time is determined Zamanõ belirlenmi ƒ„ †
… „‡
Crier, announcer Müezzin, seslenen ˆ ‰̂
Closed over Kapatõlmõ Š‹ ŒŠ‹
Those made to reconcile Isõndõrõlan, alõ tõrõlan •Ž Ž•
Mü’min, iman eden, emniyet
Believer, giver of security
veren
€ €
As a believer Mü’min olarak € …•
Believing women Mümin kadõnlar € •
Believing woman Mümin kadõn € ‘• - •
Believing men Mümin erkekler € €•• - •
Believing men Mümin erkekler € €••
What, not, that Ne, de il, o ey ki
Why shouldn’t you (pl); there Size ne oluyor, sizin için
is not for you (pl) yoktur
’“ Ž
Water Su ” —•
Hundred Yüz (sayõ) • ˜
Two hundred ki yüz • €•‚˜
Table spread Sofra Š• Œ… Š˜
Your (fm) water Senin suyun ” ™š—
Your (pl) water Suyunuz ” ’“›œ
His water Onun suyu ” •œ - •š—
414
Uses, usages ler, kullanõ lar ž ž
To die Öldü 1 Ÿ -
They died Öldüler 1 ¡
That which is fulfilled Yerine gelen …•¢ £
Magog Mecuc ¤ „£
What Ne ¡ˆ
Smokeless flame Dumansõz ate ¤¥ ¤ž
Rebellious syankar ¦¥ ¦‘ ž
Marut Marut ž
Small kindnesses Küçük yardõmlar €§ ¨
Those who stay, wait Kalanlar, bekleyenler © «ª› ‡ - ª“›
Those who stay, wait Kalanlar, bekleyenler © «ª›
Planners, plotters Plan yapanlar, düzen kuranlar ¥ € ¥›
Eaten Yenilmi ƒ› ¬ ›“ £
Wealth Mal ¬ -… - ¬
Those who fill, will fill Dolduranlar ® Ž
Possessor, master Malik, sahip ¯ Ž
Malik, angel of Hell Malik, Cehennem Mele i ¯ Ž
Masters, possessors Malikler ƒ ¯ “Ž
His wealth Onun malõ ¬ °“Ž - °Ž
Why shouldn’t I, there is not
for me
Bana ne oluyor ±Ž
My wealth Malõm ¬ °•Ž
Place of security Güven yeri, emniyet yeri € °• £
That is felt secure Emin olunan € ‘ £
Their prevention, will prevent Onlarõn engelleri, onlarõ
them engelleyecek
²• ’³‚§´
Spreaders Dö eyenler Š³ Š•
415
Place of refuge, home Ev, barõnak ¡£
Your (pl) place of refuge,
home
Eviniz, sõ õna õnõz ’“›¡ £
His place of refuge, home Onun evi ”¡ £
Their place of refuge, home Onlarõn evi, sõ õna õ ’•¡ £
Place of refuge, home Ev, barõnak µ£
Blessed Mübarek, kutlu ™¥ ›… ž ¶ - ™ž ¶
Blessed Mübarek, kutlu ™¥ ›ž ¶
Sizi imtihan edendir,
He is your tester, will test you
edecektir
·¯ ’“ •¯‚¶
Those who test mtihan edenler ·¯ «¯‚¶
Scattered Serilmi ©ª ¸ ª“¶
Spread out Serilmi ©ª ¹ ª“¶
That which changes De i tiren, de i tirecek olan ¬Š ¬ºŠ¶
That which discloses it, will Onu açõ a çõkaran, çõkaracak
disclose olan
Š ° Š¶
Spendthrifts Savurganlar, müsrifler ž» € ž‰»¶
Those who are clear Uzak olanlar ¥ œ‡¥¶
Determined ones Karar verenler ¼¥ ¥¶
Stretched out (dual) Açõk, uzatõlmõ (ikil) ½¾ ‚¿ ¾¶
Bearer of good news Müjdeci ¥À ¡¥ºÀ¶ - ¥ºÀ¶
Bearers (fm) of good news Müjdeciler (d ) ¥À ‘ ¡¥ºÀ¶ ¡¥ºÀ¶
Bearers of good news Müjdeciler ¥À € ¥ºÀ¶
Giving visibility Gösteren ¥Á ¡¥Á¶ - ¥Á¶
Visible Görünen, gösteren ¥Á Œ… ¥Á¶
Those who see Görenler ¥Á ¥Á¶
Falsifiers Batõlda olanlar, iptal edenler ƒÂ ¯“Â¶
Those removed far Uzakla tõrõlmõ olanlar Š§ Š§¶
Those resurrected, will be
resurrected
Diriltilenler, diriltilecek olanlar ©§ «¹ §¶ - ¹“ §¶
416
Those resurrected, will be
resurrected
Diriltilenler, diriltilecek olanlar ©§ «¹ §¶
Those in despair Ümitlerini kaybedenler Ã¯ «Ä¾¯¶ - ¾¯¶
Limit of reaching Eri me yeri, sõnõrõ Å¯ Å“ ¯¶
Their limit of reaching Onlarõn sõnõrõ, eri me yeri Å¯ ’³Æ¯¶
Constructed Bina edilmi , yapõlmõ Ç •‡•¶
Settlement place Yerle me yeri ‡¶
Clear Apaçõk, açõklayan « ••¶ - «¶
Clear ones (fm) Apaçõk olanlar (d ) « ‘ •º•¶
Clear (fm) Apaçõk (d ) « ‘ •º•¶
You died Öldün 1 È
‡
I died Öldüm 1 È
É
Place of repentance, return Tevbe makamõ ‚ - ‚
Provision, enjoyment Mal, meta, e lence, kâr ²‚ ¨‚ -Ê‚
Our goods, possessions Malõmõz ²‚ •¨ ‚
Their goods, possessions Onlarõn mallarõ ²‚ ’³¨ ‚
Destroyed Yok edilen Ë ¥‡¶‚
Displaying Gösteri li (d ) ¤¥ ‘ „º¥¶‚
Those who are followed, will Takip edilenler, edilecek
be followed olanlar
²¶ §¶‡‚
Those who follow Takip edenler ²¶ §¶‡‚
Two consecutive Art arda gelen iki ²¶ €•§ ‚‚
Inclining Meyleden ••„ •
‘ ´ Ì‚
Neighboring ones (fm) Kom u olanlar (d ) ž„ ¡ž Ì‚
As a strategy Bir tarafa dönme, çekilme Í¥Î … ¥º Ï‚
Joining Birli e katõlma, mevki alma ÐÎ ¡…Ñº•Ï‚
That which takes, chooses Edinen, edinmi »Ò »Ó‡‚
Those who take, choose (fm) Edinenler (d ) »Ò ¡»Ó‡‚
417
Those who take, choose Edinenler »Ò »Ó‡‚
One on top of each other Birbirinin üzerine binmi Ô›ž …¶›¡¥‚
Dust, earth Toz, toprak ¥ ‘ ¥‚
That which waits, waiting Bekleyen Õž Õº¥‚
Those who wait, waiting Bekleyenler Õž «Áº¥‚ - Áº¥‚
Those who wait, waiting Bekleyenler Õž «Áº¥‚
Dead from falling Dü erek ölen ¦ž ¦º ¥‚
Wealthy Zengin, varlõklõ Í¥ Í¥‚
Its wealthy people Onun zenginleri Í¥ ³• ¥‚ - • “¥‚
The wealthy Zenginler Í¥ « ¥‚
Their wealthy ones Onlarõn zenginleri Í¥ ’³• ¥‚
Resembling, similar Benzer °¶Ö ³ À‚ - °‘ À‚
Müte abihler, anlamõ kesin
Resembling, allegorical
olmayanlar
°¶Ö ³ À‚
Quarreling Birbiriyle çeki enler Ã Ö ¾› À‚
Broken, cracked Çatlamõ ÊŠ‹ ¨ºŠÁ‚
Women who give charity Sadaka veren kadõnlar ×Š‹ ØºŠÁ‚
Men who give charity Sadaka veren erkekler ×Š‹ «ØºŠÁ‚
Who purify themselves Temizlenenler ¥³¿ € ¥º³Â‚
To give provision, let enjoy Nimet verdi, faydalandõrdõ ²‚ ²º‚Ÿ - ²‡‚
Most high Çok yüce ¯¨ ¬ §‚
You gave provision Nimet verdin, faydalandõrdõn 2 ²‚ È§‡‚
I gave provision Nimet verdim, faydalandõrdõm 2 ²‚ È§‡‚
You gave them provision Onlarõ faydalandõrdõn 2 ²‚ ’³‚§‡‚
Intentionally steyerek, taammüden ŠŸ¨ ¡ŠºŸ§‚
We gave provision Nimet verdik, faydalandõrdõk 2 ²‚ •§‡‚
We gave him provision Onu faydalandõrdõk 2 ²‚ ” •§‡‚
418
We gave them provision Onlarõ faydalandõrdõk 2 ²‚ ’• •§‡‚
Give (imp, pl) them (fm)
provision
Onlarõ (d ) faydalandõrõn 2 ²‚ €‡ • §º‚
Different Ayrõ, farklõ ×¥ ‘ Øº¥ ‚
Different Ayrõ, farklõ (ç ) ×¥ Ø“¥º ‚
Facing each other Kar õlõklõ ƒ¶Ø «¯ Ù‚
Places you move around Dola tõ õnõz yer Ô¯Ø ’“ ¶•¯Ù‚
Righteous ones Sakõnanlar, korunanlar ·Ø €•Ù‡‚ - Ù“ ‚‡
Righteous ones Sakõnanlar, korunanlar ·Ø «Ù‡‚
Sofa, ottoman Yaslanacak yer › … ‚‡
Reclining ones Yaslananlar › « ‚‡ - ‡‚
Reclining ones Yaslananlar › « ‡‚
Reclining Yaslanan › … ‚‡
Supreme, arrogant Mütekebbir, büyüklenen Ë› ¥º¶ ‚
Arrogant ones Mütekebbirler, büyüklenenler Ë› € ¥º¶ ‚
ddia edenler, yükümlülü e
Those who take burden
girenler
•¯› « ‰̄ ‚
Two receivers ki alõcõ ·ÙŽ •‰Ù¯‚
You (pl) died Öldünüz 1 ’É‚
You (pl) died Öldünüz 1 ’É‚
We died Öldük 1 •‚
Aspirers mrenenler, yarõ anlar Ã´ ¾ •‚
Those who discern Anlayabilenler ’Ú «ŸºÚ ‚
Seni vefat ettirece im,
Who will make you die
öldürece im
Û •‰ ‚
Those who put their trust Tevekkül edenler ƒ› «¯‰› ‚ - ¯“›‰ ‚
Those who put their trust Tevekkül edenler ƒ› «¯‰› ‚
When Ne zaman
Strong, firm Sa lam, kuvvetli
419
Place of return Sevap için toplanma yeri
Oft repeated Tekrarlanan -

Destroyed Harap edilmi -
Weight A õrlõk € ‚ € - ‚• €
Burdened, laden Yükü a õr olan € • ƒ€
Burdened, laden ones Yükü a õr olanlar € „ ƒ…€
Example, likeness Benzetme, misal, örnek Gibi † -•
Similar ones Benzerler ‡†…
Like you (pl) Sizin gibi ˆ…‰ƒ… - ˆ…‰ƒ
Like us Bizim gibi ƒ - ƒ - ƒ…
Like him Onun gibi Šƒ - Š…ƒ - Šƒ
Like her Onun (d ) gibi ‹ƒ - ‹ƒ - ‹…ƒ
Like them Onlar gibi ˆ‹…ƒ - ˆ‹ƒ
Like them (fm) Onlar (d ) gibi Œ ‹ƒ
Optimal, superior Üstün •ƒ
Exemplary örnek Ž•ƒ
Twice of it Onun iki katõ ‹ƒ
Twice of them Onlarõn iki katõ ˆ‹ ƒ
Two ki er •
Ev, yer, durak, konaklama
Resting place, abode
yeri
•
Your (pl) abode Sizin eviniz • ˆ…•
Their abode Onlarõn evi • ‘
My abode Benim evim • ’
Reward, recompense Mükafat, ödül …
Ev, yer, durak, konaklama
Resting place, abode
yeri
• ’ -’
Assemblies Meclisler “ƒ” “• –
420
Those who strive Cihat edenler —‹” š—™ – - „˜—™ –
Those who strive Cihat edenler —‹” š—™ –
Those who gather Toplananlar ›œ „ •ž –
Interrupted, cut off Kesilen, biten Ÿ” Ÿ¡ ˜… –
Course, flowing Akma, gitme •¢” ¢–
Its course, flowing Onun akõp gitmesi, akõ yeri •¢” ‹š¢– - ™ ¢–
Guilty, criminal Suçlu £¢” ¢– - £¢–
Guilty ones, criminals Suçlular £¢” ¤ ¢– - „ ¢–
Guilty ones, criminals Suçlular £¢” ¤ ¢–
Its guilty ones, criminals Onun suçlularõ £¢” ‹ ¢–
Place of gathering, junction Birle me yeri, toplanma yeri ›œ ›ž–
That which is gathered Toplanõlan ›œ ¥ ž–
Those who are gathered Toplanõlanlar ›œ „ ¦ ž–
Mad, covered Deli, cinlenmi ” „• –
Magians, fire worshippers Mecusi, ate e tapan
That which responds cabet eden, kabul eden
Those who respond cabet edenler
Glorious erefli, yüce
Chambers, fortresses Mihrablar, kaleler
Strength Güç
Love Sevgi, muhabbet €

Attended Hazõr bulunan • •‚
Builder of cattle fold A õl bekçisi ƒ ƒ‚
Screened ones, veiled Perdelenmi olanlar „
Forbidden Yasaklanmõ , haram …
New Yeni † †
‡
421
Feared Sakõnõlacak, korkunç ˆ … ‰Šˆ
Chamber Mihrab, mabed, oda …
Freely, devotedly Serbestçe, adanmõ olarak …€
Forbidden , sacred Haram, yasak, hürmetli ‹ Œ€ - ‹€
Forbidden Haram, yasak, hürmetli ‹ •€
Deprived Mahrum ‹ ‹‰
Deprived ones Mahrum olanlar ‹ ‰
Good doer yilik yapan, ihsan eden Ž• Ž••
yilik yapanlar, ihsan edenler
Good doers (fm)
(d )
Ž• ‘ ’••
Good doers yilik yapanlar, ihsan edenler Ž• “’•• - ’••
Good doers yilik yapanlar, ihsan edenler Ž• “’••
Insolvent Çaresiz, müflis • … •
Assembled Toplanmõ ” • ”
To purify Temizledi 2 – –— ˜ - –€
Free, chaste women; married Hür, iffetli kadõnlar; evli
women kadõnlar
Ž™ ‘ ’™
Fortified Kaleli, kale içinde Ž™ ‡ ’€™
Chaste ones Namuslu Ž™ “’™
Presented, brought Hazõr edilen, getirilen • …Œ •
Presented ones, brought
ones
Hazõr edilenler, getirilenler • Ž • - ‰•
Presented ones, brought
ones
Hazõr edilenler, getirilenler • Ž •
Restricted Kapalõ, yasaklõ ƒ …Œ ƒŠ
Protected, guarded Korunmu š› • ›Š -œ
• ›Š
To destroy Mahvetti ž ž ˜ -ž
Precise ones Kesin olanlar Ÿ ‘˜
Precise Kesin Ÿ •˜
Place, destination Yer, mahal ¡ ¢
422
Shaved Tõra olmu ž¡ “¤¡£
Its place, destination Onun yeri ¡ ¥¢¡
Their place, destination Onun, onlarõn yeri ¡ ¦§¡
Permitted Helal edilen ¡ ¨£¡
Muhammed (pbuh) Muhammed (SAV) © ‡ €˜ - ˜€
Praised Ö ülmü © …ª ˜
We eliminated Mahvettik, sildik, yok ettik «
Giver of life, will give life Dirilten, ya atan, diriltecek ¨ ¬
Living, life Ya ama, hayat ¨
Their life Onlarõn ya amalarõ, hayatlarõ ¨ Ÿ-
My life Hayatõm, ya amam ¨ ®
Place of escape Kaçõ yeri – ™
Œ -–
¯
Menstruation Ay hali ° °
Encompassing Ku atan, kaplayan ± ³ -²
•
Encompassing, will
encompass
Ku atan, kaplayan ± •³
Giver of life, will give life Ya atan ¨ ¨
Pains of childbirth Do um sancõsõ
Humble ones Alçak gönüllüler
Self conceited, boasting Ö ünen -

Different, varying Farklõ -
Different ones, varying Farklõ olanlar, ihtilaf edenler -
Different ones, varying Farklõ olanlar, ihtilaf edenler
Sealed Mühürlü €
Forsaken Unutulmu • ‚•
Exit Çõkõ ƒ„ ƒ„
That which drives out Çõkaran ƒ„ ƒ„
423
Exit Çõkõ yeri ƒ„ …„
Those driven out Çõkarõlanlar ƒ„ …„ - …„
Those driven out Çõkarõlanlar ƒ„ …„
That which disgraces, will
disgrace
Rezil eden †‡ †‡
Those who give less Eksik verenler „ˆ ‰Š„‹ˆ
Green Yemye il „Œ •Ž„Œ
Thornless Dikensiz •Œ ‘• Œ
Those made eternal Ebedilik verilenler • ‚•’
Chosen Seçilmi “ ”
Sincerely Halis kõlarak “ ”
Chosen ones, made sincere Seçilmi ler, ihlaslõ kõlõnmõ lar “ ” - ”
Chosen ones, made sincere Seçilmi ler, ihlaslõ kõlõnmõ lar “ ”
Breaking his word, will break Sözünden dönen
Those left behind Geride bõrakõlanlar ’

Those left behind Geride bõrakõlanlar ’
Formed, shaped Biçimlendirilmi • –• —’
Hunger Açlõk “˜ ™–”š
To extend, spread Yaydõ, uzattõ 1 ‘• •› šŠ - •Ž
Extension Süre ‘• œ••
Cities ehirler • ‰žŸœ•
Ink Mürekkep ‘• œ‘œ•
Turning his back, fleeing Arkasõna dönerek, kaçarak „‘ œ„ •
Those who arrange Yönetenler, idare edenler „‘ ¡œ„¢•
Arkasõna dönerek, kaçarak
Turning their backs, fleeing
(ç )
„‘ ‰Š„ •
Which is spread Dümdüz edildi ‘• ¡Ž•
Their term Süreleri, müddetleri ‘• £¤Ž•
424
Who covers himself Örtüsüne bürünen „¥‘ „¦¥•Ž
Losers Kurada kaybedenler §‘ Œ§•
Rejected, repelled Kovulmu „§‘ œ¨ §•
Entrance Giri ‘ © • - •
Entrance Girecek yer ‘ © •Ž
Supplement, help Yardõm ‘• œ‘•
We spread Yaydõk 1 ‘• ª‘•
We spread it Onu yaydõk 1 ‘• « ª‘•
Abundant Bol bol ¨¨‘ œ¨œ¨•
Overtaken ones Yeti ilenler ¬¨‘ -¨•
Who receives admonition Dü ünen, ö üt alan „-® „-Ž•
Dark green (dual) Yemye il (ikil) «‘ Ž «•
Those who scorn Küçümseyenler ‰«‘ ¯«•
Median Medyen ‰Š•
City, Madinah ehir, Medine • –™ ¯Š•
Those brought to judgment Hesaba çekilenler ‰Š‘ ¯Š• - ¯Š•
Those brought to judgment Hesaba çekilenler ‰Š‘ ¯Š•
Disgraced Yerilmi €°® ± ‚²³•´
Wavering ones Bocalayanlar µ• ® ••
Obedient ones taatli olanlar ‰¶® ¯¶´•
Reminding Hatõrlatan „-® „¦-•
Mentioned, remembered Anõlan, zikredilen „-® œ±¨ -´•
Blamed Kõnanmõ ® ± •´ - € •´
He dropped by U radõ 1 ¨„ · ¶ „Ž
To pass Geçti 1 ¨„ „› šŠ - „Ž
Man Adam °„ ³‹ „ - ³̧„
425
Argument Tartõ ma, münaka a †„ ³¹ œ„
Times Kereler ¨„ ¡
• œŽ„
Wet nurses Süt anneler º»¨ º»œ„
Place of refuge Sõ õnma yeri ¼¨ š± ¼œ„
Elbows Dirsekler •½¨ •½œ„
She passed Geçti 1 ¨„ ¡Ž„
Soundness, mind Akõl, kuvvet ¨„ •„Ž
Times Kere ¨„ •Ž„ - •„Ž
Doubter, doubting üpheci ¾Š¨ µ ¤„
Twice ki kere ¨„ ¤Ž„
Resting place Yaslanacak yer •½¨ — ¤„
Those watching Gözetleyenler ¾¿¨ —¤„
Twice ki kere ¨„ ‰ ¤Ž„
To release Salõverdi, akõttõ 1 ƒ„ ƒ„šŠ - ƒ„
Coral Mercan ƒ„ …„
Return, place of return Dönü , dönü yeri º…¨ º…„
Your (pl) place of return Dönü yeriniz º…¨ ÀÁ…„
Their place of return Onlarõn dönü yeri º…¨ £Á…„ - £Á…„
Those spread rumors Kötü haber yayanlar …¨ …„
Who is hoped Ümit beslenen …¨ œ• …„
Those who are stoned Ta lananlar …¨ …„
Deferred Bõrakõlanlar …¨ …„
To be insolent Böbürlendi 1 Â„ Â„šŠ - Â„
Insolently Böbürlenerek Â„ §„
Welcome Rahat, huzur ¾§¨ §„
Compassion, mercy Merhamet §¨ –š§„
426
Turning, return Dönü ‘‘¨ ‘Ã „ - ‘Ž „
To persist Israr etti, sebat etti 1 ‘„ ‘„šŠ - ‘„
One after the other Art arda gelenler Ä‘¨ ½‘„
Our return Dönü ümüz ‘‘¨ ªŽ‘„
They persisted Direndiler 1 ‘„ œ́‚‘„
Returned, repelled Döndürülen, geri çevrilen ‘‘¨ ‘• ‚‘„
Returned ones, will be
returned
Döndürülenler ‘‘¨ ‚‘‚‘„
Arrival, anchorage Varma, durma, demirleme Å¨ Å„
Its arrival, anchorage Onun durmasõ, demirlemesi Å¨ « Å„
Sent one, messenger Gönderilen, elçi Å¨ ©Å„ - ™ Å„
Sender Gönderen Å¨ –™ Å„ - Å„
Sent ones Gönderilenler Å¨ ¡ Å„
Sender, will send Gönderen Å¨ –™ Å„
Senders Gönderenler Å¨ œ Å„
Sent ones, messengers Gönderilenler Å¨ Å„ - Å„
Sent ones, messengers Gönderilenler Å¨ Å„
Senders, will send Gönderenler Å¨ Å„
Guide Yol gösteren, mür it •Æ¨ œ•Æ„
Place of watching Gözetleme yeri •Ç¨ œ±‘ Ç„ - ‘ Ç„
Place of watching Gözetleme yeri •Ç¨ •• Ç„ - •Ç„
Joined firmly Örülmü , ba lanmõ “Ç¨ È Ç„
Illness, sickness Hastalõk „ »
±„ - „
To be sick Hasta oldu 1 „ „šŠ - „
Pleasure Rõza »¨ • »„ - ¡ »„
My pleasure Benim rõzam »¨ ·¤ »„
I became sick Hasta oldum 1 „ »„
427
Nursing mother Emziren º»¨ –• Á»„
Sick ones Hastalar „ ·»„
That which is pleased with Razõ olunmu »¨ •»„
That which is pleased with Razõ olunmu »¨ –Ž»„
Pasture Mera, otlak É¶¨ ·¶„ - ¶„
Its pasture Onun merasõ É¶¨ « ¶„
Ease Fayda, kolaylõk •½¨ —½„
Supported, given as gift Desteklenen, hediye edilen •½¨ ‘ ½„
Raised Yükseltilmi º½¨ Ê ½„
Raised Yükseltilmi º½¨ –™ ¶ ½„
Sleeping place Uyuma yeri •¿¨ •¿„
Our sleeping place Uyuma yerimiz •¿¨ ª•¿„
Written Yazõlmõ ¿¨ € ¿„
Heaped up Yõ õlmõ -¨ € -„
They passed Geçtiler ¨„ œ‚›„
Marwa Merve tepesi •‚„
Easily Kolayca °„ ËŠ„
Doubting üphe eden ¾Š¨ ¾Š„
Doubt üphe †„ –• Š„
Confused Karõ õk ƒ„ ÌŠ„
Rebellious Azgõn ‘„ œ±•Š„ - •• Š„
Sick Hasta „ Œ
± Š„ - Š„
Mary Meryem Š„
Mixture Karõ õm ƒ‡ ƒœ‡
Its mixture Onun karõ õmõ ƒ‡ Í…œ‡
Its (fm) mixture Onun (d ) karõ õmõ ƒ‡ £…œ‡
428
Of little value Kõymetsiz …Î • …‡
That which takes out Çõkaran Â‡§Î Â‡§‡
That which takes him out Onu çõkaran Â‡§Î Í§‡§‡
Deterrence Caydõrõcõ tehdit „…Î „…‘‡
Was dispersed Da õtõldõ 2 Ï‡ Ï¢‡
To disperse, scatter Da õttõ 2 Ï‡ Ï¢‡šŠ - ÏŽ‡
You (pl) were dispersed Da õtõldõnõz 2 Ï‡ ¿´ ‡¢
We dispersed Da õttõk 2 Ï‡ ¯´¿‡Ž
We dispersed them Onlarõ da õttõk 2 Ï‡ « ¯´¿‡Ž
Who wraps himself Örtüsüne bürünen Î ¢ ‡Ž
Rain clouds Ya mur bulutlarõ ‡ ‡
More Daha çok •ŠÎ •• Š‡ - •Š‡
Touching Dokunma Ðˆ Ð
¢
To touch Dokundu 1 Ðˆ Ð
› šŠ - Ð
Ž
That which is asked Sorumlu, sorulan, mesul ÑÅ Ëˆ
Those who are asked, Sorumlular, sorulanlar,
responsible ones mesuller
ÑÅ Ò Ëˆ
Masjids, places of prostration Mescitler •ÓÅ •… ˆ
Touching Dokunma Ðˆ Ôˆ
Fornicators (fm) Zinakarlar, ahlaksõzlar ÕÅ ¡
• Ö½ ˆ
Lustful ones, lustfully ehvetli olarak ÕÅ Ö½ ˆ
Place to be driven Sevk edilen yer ÏÅ Ïˆ
Dwellings Meskenler ‰ÀÅ ‰- ˆ
Your (pl) dwellings Meskenleriniz ‰ÀÅ À¯- ˆ - À¯- ˆ
Their dwellings Onlarõn meskenleri ‰ÀÅ £¯- ˆ - £¯- ˆ
The needy Yoksullar, miskinler ‰ÀÅ -ˆ
Those who glorify Tesbih edenler ÕÅ Ö¢ˆ - Ö¢ˆ
429
Those who glorify Tesbih edenler ÕÅ Ö¢ˆ
Those who are outrun Önüne geçilenler •Å ¿ ˆ
Those who remain for
conversation
Söze dalanlar Ðª° ˆ
‹ ªÑ́ ˆ - ˆ
‹ ¯Ë́ ˆ
Those who lag behind Geri kalanlar „ ° ‰Š„ ´ ˆ
Rejoicing at good news Sevinçli „× •™ „× ˆ
Observers Görenler, gözü açõklar „” ‰Š„” ˆ
Clear Açõk ifadeli ˆ
Hiding, hidden Gizlenen É • ˆ
Trustees Yetkili kõlõnanlar ˆ
Those who surrender Teslim olanlar Å šˆˆ
Those who are oppressed,
made weak
Zayõf dü ürülenler Á» ÁŒ ˆ - ÁŒ ˆ
Those who are oppressed,
made weak
Zayõf dü ürülenler Á» ÁŒ ˆ
Written Satõr satõr yazõlmõ „ØÅ „Ø ˆ
Widespread Yayõlmõ ÚÙ œÚØ ˆ
Whose help is sought Yardõmõna sõ õnõlan ¶ Áˆ
Who ask forgiveness Ba õ lanma dileyenler „¼ ‰Š„ Û ˆ
Approaching Yakla an ¿ —´ ˆ
Preceding ones Önce geçenler €•¿ •´— ˆ
Place/time of settlement Karar yeri, zamanõ ¨„¿ œÝ„— ˆ - „Ü — ˆ
Settled Kararla mõ ¨„¿ œÝ„— ˆ - „Ü — ˆ
Its dwelling place Onun karar yeri ¨„¿ «Ž„— ˆ
Straight, right Do ru, dosdo ru €¿ š± — ˆ - — ˆ
Arrogant Büyüklenen Þ- œ±„ À´ ˆ
Arrogant ones Büyüklenenler Þ- ‰Š„ À´ ˆ - ‚„ À´ ˆ
Continuous Devam eden, süregelen ¨„ „Ü š ˆ
Those who hold fast Tutunanlar ßˆ À‹ˆš ˆ
430
Who listen to them Onlarõ dinleyenler ºà £Áš ˆ
Listeners, listening Dinleyenler, dinliyorlar ºà Áš ˆ
Frightened Ürkmü „ª •™ „ ¯ ˆ
It touched him Ona dokundu 1 Ðˆ Íˆ
Ž
Mocking, mocker Alaycõ, alay eden °‡« ³‡£ ˆ
Mockers Alay edenler °‡« ž‡£ ˆ - ž‡£ ˆ
Mockers Alay edenler °‡« ‰Š‹³‡£ ˆ
It touched them Onlara dokundu 1 Ðˆ £ˆ
Ž
Resting place Ayrõlma zamanõ yeri Ê‘‚ Ê‘ ˆ
Its resting place Onun ayrõlma zamanõ yeri Ê‘‚ £¶‘ ˆ
Covered, hidden Örtülü, gizli „Å œ±¨ ˆ
Convinced ones Yakin edinmi , emin olmu ‰—Š ¯— ˆ
Masjid, place of prostration Mescit, secde yeri •ÓÅ œ±•Óˆ - •Óˆ
Filled Doldurulmu „ÓÅ ¨ Óˆ
Those imprisoned Zindana atõlanlar ‰ÓÅ ª Óˆ
To wipe Sildi 1 Õˆ ÕˆšŠ - Õˆ
Wiping by hand Eliyle silerek, mesh ederek Õˆ Öˆ
Bewitched ones Büyülenenler „ÖÅ ‰Š„ŽÖˆ
Bewitched Büyülenmi „ÖÅ œ±¨ Öˆ
Bewitched ones Büyülenenler „ÖÅ ‚¨ Öˆ
To transform Dönü türdü, eklini de i tirdi 1 áˆ áˆšŠ - áˆ
Subjected, controlled Tabi olan, emir altõna alõnan „ Å „Ž ˆ
Subjected ones (fm) Emir altõna alõnanlar (d ) „ Å ¡œ„Ž ˆ
We transformed Dönü türdük 1 áˆ ¯ ˆ
We transformed them Onlarõ dönü türdük 1 áˆ «¯ ˆ
Palm fiber Hurma lifi, halat •ˆ •• ˆ
431
Transgressor sraf eden, a õrõ giden Ä„Å Ä„ˆ
Transgressors sraf edenler, a õrõ gidenler Ä„Å ½„ˆ - ½„ˆ
Transgressors sraf edenler, a õrõ gidenler Ä„Å ½„ˆ
Happily Sevinçli ¨„Å œ¨‚„ˆ
Written, placed in lines Yazõlmõ , satõrlara konulmu „ØÅ œ±¨ Øˆ - ¨ Øˆ
Severe hunger Açlõk ¾ÛÅ – Ûˆ
Brightened Parlatõlmõ , parõldayan „Å •™ „ ˆ
Poured forth Dökülen, akan ÕÅ § ˆ
Musk Misk ßˆ ßˆ
To hold, grip, withhold Yapõ tõ, tuttu, yakaladõ 1 ßˆ ß‹ˆšŠ - ßˆ
To hold, grip, withhold Sarõldõ, tutundu 2 ßˆ ß¢ˆšŠ - ßŽˆ
It touched you (pl) Size dokundu 2 Ðˆ ÀŽˆ
Dwelling Mesken, yurt, ev ‰ÀÅ ‰Àˆ
Misery Miskinlik ‰ÀÅ –¯Àˆ
Their dwelling Onlarõn meskeni ‰ÀÅ £¯Àˆ
Poured forth Ça layan, akan ¾ÀÅ µ Àˆ
Inhabited Meskun, içinde ya anan ‰ÀÅ –• ª Àˆ
Needy, poor Yoksul, miskin ‰ÀÅ ±̄ Àˆ - Àˆ
Muslim, who submits to Allah Müslüman, teslim olmu Å š± ˆ - ˆ
Muslim women Müslüman kadõnlar Å ¡
• šˆ
Sound, delivered Sa lam, teslim edilen Å –™ š’ˆ
Muslim woman Müslüman kadõn Å –™ š ˆ
Muslim men Müslüman erkekler Å šˆ - šˆ
Two Muslims ki Müslüman Å ‰šˆ
Muslims Müslümanlar Å ‰šˆ
Heard itilen ºà ºšˆ
432
Who makes heard ittiren ºà ºšˆ
Named, specified, fixed, Tayin edilmi , belli, isim
appointed verilmi
à ·Žšˆ - ·Ýšˆ
It touched us Bize dokundu 1 Ðˆ ¯Žˆ
Propped up Dayatõlmõ , giydirilmi •¯Å •™ •Ž̄ˆ
Altered De i tirilmi ‰¯Å • ¯ˆ
It touched me Bana dokundu 1 Ðˆ É¯Žˆ
It touched him Ona dokundu 1 Ðˆ ÍŽˆ
It touched them Onlara dokundu 1 Ðˆ £Žˆ
Darkened, blackened Kararmõ ‘Å œ•‘ ˆ
Darkened, blackened Kararmõ ‘Å •™ ‘Ž ˆ
Branded, marked Ni anlõ, i aretli €Å – Žˆ
Branded, marked (pl) Ni anlõ, i aretli (ç ) €Å ¢ˆ
Evildoer Kötülük yapan °Å ³² É‹ˆ
He who wipes Mesih, eliyle silen Õˆ Õˆ
‹
Left hand side Sol taraf €ÑÆ – Ñ× - –šË×
Going about Gezen × ³â ×
Ž
Drinks çecekler µ„Æ µ¨ ×
Easts Do ular Ï„Æ Ï¨ ×
Resembling, similar Benzer ÍÆ £×
Sharers, partners Ortaklar, mü terekler ¬„Æ -„ ×
Laden Yüklü, dolu ‰ÖÆ Ö×
Drinking place çme yeri µ„Æ µ„×
Their drinking place Onlarõn içme yeri µ„Æ £ „×
East Do u Ï„Æ Ï„×
Two easts ki do u Ï„Æ ‰ ¿„×
Üzerlerine güne do anlar,
At sunrise
do arken
Ï„Æ ¿„×
433
Polytheist Mü rik, irk ko an ¬„Æ –-„× - ¬„×
Polytheist women Mü rik kadõnlar ¬„Æ ¡ -„×
Polytheist woman Mü rik, irk ko an kadõn ¬„Æ –-„×
Polytheists Mü rikler, irk ko anlar ¬„Æ -„× - -„×
Polytheists Mü rikler, irk ko anlar ¬„Æ -„×
Monument Me ’ar, gösterge „ÁÆ „Á×
Fearful Korkan •Æ •×
Fearful ones Korkanlar •Æ —× - —×
Fearful ones Korkanlar •Æ —×
Candle, niche Kandil ÀÆ • œ À×
ükredilmi , ükrü eda
Appreciated
edilmi
„ÀÆ œ¨ À×
ahit olma zamanõ, görme
Witnessing
zamanõ
•£Æ •£×
Witnessed ahid olunan, görülen •£Æ œ±‘ £× - ‘ £×
They walked Yürüdüler 1 × œ×
To walk Yürüdü 1 × É×šŠ - ·×
Lofty, high Yüksek •Æ •• ×
Lofty, high Yükseltilmi •Æ ••Ž×
Your walking Yürüyü ün × ß×
Lamps Lambalar ÕÇ Õ ”
Strongholds Sa lam yapõlar º¯Ç ºª ”
Lamp Lamba, çõra ÕÇ Õ ” -Â ”
At early morning Sabaha çõkanlar, olanlar ÕÇ Ö”
Confirming Do rulayan, tasdik eden Ï•Ç ¿¢•” - Ï¢•”
Women who give charity Sadaka veren kadõnlar Ï•Ç ¡ ¿¢•”
Ž
Confirming ones Do rulayanlar, tasdik edenler Ï•Ç ¿•¢ ”
Men who give charity Sadaka veren erkekler Ï•Ç ¿¢•Ž”
434
City, Egypt ehir, Mõsõr „” œ±„” - „”
Helper Yardõmcõ ã„Ç ã„”
Your (pl) helper Yardõmcõnõz ã„Ç À „”
My helper Benim yardõmcõm ã„Ç ÉŽ „”
Place of diversion Dönecek yer Ä„Ç ½„”
Diverted Çevrilen Ä„Ç ½‚„”
Chosen ones Seçkinler (ço ul) Ç ‰ Ø”
Turned yellow Sararmõ „Ç œ•„ ”
Lined up Dizilmi Ç –™ ½ ”
Purified Süzme Ç ·ä ”
Those who correct, corrector Islah eden ÕÇ Õ”
Correctors Islah edenler ÕÇ Ö” - Ö”
Correctors Islah edenler ÕÇ Ö”
Place of prayer Namazgah Ç ·ä”
Those who pray Namaz kõlanlar Ç ¦”
That gives shape, forms Musavvir, ekil veren ¨Ç ¨¢ ”
Disaster, misfortune Musibet, sõkõntõ, dert µÇ –™ ”
That strikes it (her) Ona (d ) isabet eden µÇ £”
Destination Dönü yeri, gidilecek yer ÚÇ œ±Ú” - Ú”
Your destination Dönü ünüz ÚÇ -Ú”
Controller Zorba „ØÅ „Ø ”
Controllers Zorbalar „ØÅ ‚„Ø ”
Beds, place of death Yataklar, ölüm yerleri ºÓ» º… Œ
Their beds, places of death Onlarõn ölüm yerleri ºÓ» £Á… Œ
Harmful Zarar veren ¨„» ¨Ã Œ
Multiplied Kat kat Á» – ¶Œ
435
To pass Geçti (zaman) 1 ÉŒ ÉŒšŠ - ·ŸŒ
It passed Geçti (d ) 1 ÉŒ Œ
Distressed one Zorda kalmõ ¨„» „Ž ØŒ
Those get manifold Kat kat arttõrõlmõ olanlar Á» ÁŒ
Lump of meat Çi nem et åŒ –• ÛŒ
Misleader Saptõran » æŒ
Misleaders Saptõranlar » ¦Œ
Proceeding Geçen ÉŒ •Œ
Obeyed taat edilen ÊÙ ÊØ
Rain Ya mur „Ø œ±„Ø - „Ø
Those who give less Tartõda eksik tartan Ù ‰ ¦Ø
Do u , do u yeri, do u
Place/time of rise
zamanõ
ºÙ º Ø´
Those who are aware Haberdar olanlar ºÙ Á Ø’
Divorced women Bo anmõ kadõnlar •Ù ¡ —’Ø
One who is sought Talep edilen, istenen ¾Ù µ Ø´
Content, secure Mutmain, huzurlu ‰šÙ ‰Ü Ëš´Ø
Content, secure Mutmain, huzurlu ‰šÙ –Ž̄Ëš´Ø
Content, secure (pl) Mutmain, huzurlu (ç ) ‰šÙ ¢̄Ëš´Ø
Who purifies Tertemiz yapan „£Ù „¢£Ø
Purified Temiz, tertemiz „£Ù •™ „Ž£Ø
Who purified you, purifies you Seni tertemiz yapan, yapar „£Ù ¬„¢£Ø
Purified ones Temizlenenler (edilgen) „£Ù ‚„Ž£Ø
Purified ones Temizlenenler „£Ù ‰Š„¢£Ø’
Those who give willingly Gönüllü verenler ÊÙ ¶¢ Ø’
Folded ones Dürülenler †Ù ¡ ŠŽ Ø´
In darkness Karanlõkta olan ç š è´
436
In darknesses Karanlõkta olanlar ç š è´
Wrongfully Mazlum, haksõz yere ç è´
With, together le, birlikte º
Aciz bõrakanlar, bõrakmaya
Those trying to cause failure
çalõ anlar
‡Ó¶ ‰Š‡… Á
Place of return Dönü yeri ‘¶ ‘• Á
Allah korusun, Allah’a
I seek refuge in Allah
sõ õnõrõm
®¶ ÍŸéÒœ ® Á
His excuses Mazeretleri, özürleri ¨•¶ ê„Š® Á
Stairways Merdivenler ƒ„¶ ƒ¨ Á
Livelihood Geçimlik ë¶ ÆÁ
Livelihood Hayat ë¶ ëŠ Á
Those permitted zin verilenler ¾¶ Á
Transgressor Haddi a an ‚•¶ •• Á
Transgressors Haddi a anlar ‚•¶ ‰Š• Á - ‚• Á
Transgressors Haddi a anlar ‚•¶ ‰Š• Á
Needy who ask steyen fakirler ¨„¶ „Ž Á
Causing failure Aciz bõrakan ‡Ó¶ ‡ÓÁ
Those causing failure Aciz bõrakanlar ‡Ó¶ †‡ÓÁ
Those causing failure Aciz bõrakanlar ‡Ó¶ ‰Š‡ÓÁ
Counted, determined Sayõlõ, sayõlan ‘•¶ ‘• ‚•Á
Counted, determined Sayõlõ, sayõlanlar (d ) ‘•¶ ¡
• œ‘‚•Á
Counted, determined Sayõlõ, sayõlan ‘•¶ •‘‚•Á
Counted, numbered (fm, pl) Sayõlõ, sayõlan ‘•¶ •‘‚•Á
Who punishes Azap eden µ•¶ µ¦•Á
Who punishes them, will
punish them
Onlara azap eden µ•¶ £ •¦ Á - £ •¦ Á
Who punishes him, will
punish him
Ona azap edenler µ•¶ « •¦ Á
Those who punish Azap edenler µ•¶ •¦ Á
437
Excuse Mazeret ¨•¶ •¨•Á
Their excuse Onlarõn mazereti ¨•¶ £¤¨•Á
Those who make excuses Mazeret gösterenler ¨•¶ ‚¨¦•Á
Harm, distress Eziyet, utanç ¨„¶ •™ „Ž Á
Those turning away Yüz çevirenler „¶ »„Á - »„Á
Those turning away Yüz çevirenler „¶ »„Á
Trellised Çardaklõ ì„¶ ¡
• Æ‚„Á
Known, accepted, good Bilinen, iyi, adet olan Ä„¶ ½‚„Á - Ä‚„Á
Known, accepted, good Bilinen, iyi, adet olan Ä„¶ –™ ½‚„Á
Goat Keçi ‡Á ‡Á
Apart Ayrõ ‡¶ ‡Á
Banished ones Uzakla tõrõlanlar ‡¶ Ò‚‡Á
A tenth Onda bir „×¶ ¨ ×Á
Assembly Topluluk „×¶ „×Á
Pressed ones, clouds Sõkõ anlar (bulutlar) „”¶ ¡œ„”Á
Disobedience syan É”¶ ”Á
Disobedience syan É”¶ ”Á - – ”Á
Abandoned Terk edilmi , bõrakõlmõ Ø¶ –• Ø’ Á
That which follows Takip eden ¾—¶ ¾¦—Á
Those who follow Takip edenler ¾—¶ ¡ —¦ Á
With you Seninle ßÁ
With you (pl) Sizinle ÀÁ
With you (dual) Sizin ikinizle šÀÁ
Prevented Alõkonulan À¶ ½ ÀÁ
Suspended Asõlõ •¶ –™ —’Á
Taught Ö retilen ¶ ’Á
438
Known Bilinen ¶ € Á
Known ones Bilinenler ¶ ¡ Á
Who is given life Ya atõlan, ömür verilen „š¶ „ŽšÁ
Built up mar edilmi „š¶ ¨ šÁ
With us Bizimle ¯Á
With him Onunla ÍÁ
With her Onunla (d ) £Á
With them Onlarla £Á
Those who hinder Alõkoyanlar Ï¶ ¿¢ Á
With me Benimle ÉÁ
Livelihood Geçim ë¶ –× Á
His livelihood Onun geçimi ë¶ £×Á
Their livelihood Onlarõn geçimi ë¶ £×Á
Water spring, flowing Su põnarõ, akan ¶ ‰Á
Caves Ma aralar ¨¼ ¡
• œ¨ Û
Wests Batõlar µ„¼ µ¨ Û
Its wests Onun batõlarõ µ„¼ £¨Û
Angrily Öfkeli ¾Œ¼ »Û
Booties, spoils Ganimetler ¯¼ ªÛ
Means to be washed Yõkanõlacak ˆ¼ ™ˆÛ
West Batõ µ„¼ µ„Û
Two wests ki batõ µ„¼ ‰ „Û
Who are drowned Batõrõlanlar, bo ulanlar Ï„¼ ¿„Û - ¿„Û
Who are drowned Batõrõlanlar, bo ulanlar Ï„¼ ¿„Û
Loss, debt Borç, ziyan €„¼ ± „Û - €„Û
Those in debt, loss Borçlular, ziyanda olanlar €„¼ „Û
439
Fainting Bayõlan ×¼ É¢ ×Û
Earned anger Gazaba u ramõ ¾Œ¼ µ ŒÛ
Forgiveness Ma firet, ba õ lanma „¼ •™ „ Û
Defeated Ma lup, yenilmi ¾¼ µ Û
Chained, tied Ba lõ, asõlõ ¼ –™ Ò Û
Those who avail, avert Bertaraf edenler ‰¯¼ ¯Û
Who changes De i tiren Ú¼ œ„¢Û
Those who charge Baskõn yapanlar Ú¼ ¡œÚÛ
Keys Anahtarlar Õ½ Õ¤
Its keys Onun anahtarlarõ Õ½ ÍÖ¤
Success, salvation Kurtulu , ba arõ Î½ œÎ
Success, salvation Kurtulu , ba arõ Î½ •Î
Their salvation Onlarõn kurtulu u Î½ £¤Î
Opened Açõlmõ Õ½ –ÖŽ
Fabricator, inventor Uyduran, iftira eden †„½ „´
Fabricators, inventors Uyduranlar, iftira edenler †„½ ‰Š„ ´ - ‚„ ´
Fabricated, invented Uydurulmu †„½ í±„ ´
Fabricated things Uydurulanlar †„½ ¡
• Š„ ´
Fabricators, inventors Uyduranlar, iftira edenler †„½ ‰Š„ ´
Afflicted one, mad Fitnelenmi , delirmi î½ ´
Place of fleeing Kaçacak yer ¨„½ „›
Those sent before,
abandoned
Önde gidenler, terk edilenler ï„½ Ù„´
Appointed, obligatory Farz kõlõnmõ „½ »‚„´
Corrupter fsad eden, bozan •ˆ½ •‹ˆ´
Corrupters fsad edenler, bozanlar •ˆ½ ‰Š•‹ˆ´ - ‚•‹ˆ´
Corrupters fsad edenler, bozanlar •ˆ½ ‰Š•‹ˆ´
440
Explained in detail Açõklanmõ ”½ ©Ž”
Explained in detail (fm, pl) Açõklanmõ olanlar (d ) ”½ ¡
• ©Ž”
Done, executed Yapõlan Á½ Á´
Ba arõlõ olanlar, kurtulu a
Successful ones
erenler
Õ½ Ö´ - Ö´
Ba arõlõ olanlar, kurtulu a
Successful ones
erenler
Õ½ Ö´
Graves Kabirler Þ¿ „—
Mevkiler, yerler, oturma
Positions, places to sit
yerleri
•Á¿ •¶ —
Keys Anahtarlar •¿ •Ò—
Standing place Makam, durma yeri €¿ ± — -€—
Resting place Duracak yer €¿ ± — -€—
Eternity Kalma, durma, ebediyet €¿ – —
Whips, hooked rods Sopalar, kamçõlar ºš¿ º —
Your place, position Senin makamõn €¿ ß —
Their (dual) place, position O ikisinin makamõ €¿ š£ —
My place, position Makamõm €¿ · —
Despised renilenler Õ¿ § —´
Taken Alõnmõ ¿ –™ » —´
Hatred, hateful Kõzma, gazap — —´ - —´
Shoved Tõkõlan Ö¿ Ö —´
Powerful, able Kudret sahibi, muktedir ¨•¿ œ±¨• —´ - ¨• —´
Powerful ones, able ones Kudret sahipleri, muktedirler ¨•¿ ‚¨• —´
Followers Uyanlar, takip edenler ‚•¿ ‚• —´
Poor Eli dar, zengin olmayan „¿ „ —´
Committing ones Yapanlar Ä„¿ ½„ —´
Accompanying ones E lik edenler „¿ ª„ —´
Those who divide Bölücüler, payla tõrõcõlar ˆ¿ š‹ˆ —´
441
Moderate Orta, õlõmlõ •”¿ •” —´
Moderate Orta, õlõmlõ •”¿ •™ •” —´
Your hatred Gazaplanmanõz, kõzmanõz — À —´
Quantity, measure Miktar, ölçü ¨•¿ ¨œ•´—
Its measure Onun miktarõ ¨•¿ ê¨œ•´—
Holy, sacred Mukaddes, kutsal Ô•¿ ÔŽ•—
Holy, sacred Mukaddes, kutsal Ô•¿ –ÅŽ•—
Destined, determined Takdir edilmi ¨•¿ œ¨‚•´—
Closeness, relationship Yakõnlõk µ„¿ –• „´—
Those brought near Yakõnla tõrõlanlar µ„¿ „Ž — - „Ž —
Those brought near Yakõnla tõrõlanlar µ„¿ „Ž —
Bound ones Ba lanmõ (ç ) „¿ ªŽ„—
Capable ones Gücü yetenler „¿ ª„´—
Those who act justly Adaletli olanlar ðˆ¿ Ø‹ˆ—´
Those who divide (pl) Taksim edenler ˆ¿ ¡ š¢ˆ—
Divided Ayrõlmõ ˆ¿ € ˆ´—
Shortened Kõsaltõlmõ „”¿ ‰Š„¢”—
Restrained Kapanmõ „”¿ ¡œ¨ ”´—
Decreed Hükme ba lanmõ ÉŒ¿ •Œ´—
Cut off, limited Kesilmi ºØ¿ Ê Ø´—
Cut off, limited Kesilmi ºØ¿ –• ¶ Ø´—
Position, place to sit Oturma yeri •Á¿ •Á´—
Their sitting Onlarõn oturmasõ •Á¿ «•Á´—
Whose heads raised up Ba õ yukarõ kaldõrõlmõ olanlar Õš¿ Öš´—
Stored up Kantar kantar yõ õlmõ „Ø¯¿ •„Ø¯—
Raising up Dikerek º¯¿ ·Á¯´—
442
Wayfarers Gelip geçenler, yolcular †¿ ‰Š —´
Keeper Muhafõz ¡¿ — - —
Resting place Dinlenme yeri ¿ ©—
Who establish, continuous Namaz kõlan, sürekli €¿ — - —
Who establish (pl) Namaz kõlanlar €¿ Éš —
Who establish (pl) Namaz kõlanlar €¿ š—
Whistling Islõk À ³¹ À
Place Mekân, yer - ª± À - • À
Position, place Mekân, yer - –ª À
Your (pl) position, place Sizin yeriniz - ÀªÀ
Their position, place Onlarõn yeri - £ªÀ
Your (pl) place Sizin yeriniz - Àª À
Its/his place Onun yeri - Íª À
Fallen, falling Kapanarak ¾- •À
Mecca Mekke –’À
Written Yazõlmõ ¾- ± À´ - µ À´
To stay, wait Kaldõ, durdu 1 ñÀ ñÀ
Intervals Dura dura ñÀ ñ
• À´
Rejecters, deniers Yalanlayanlar µ•- •¦ À - •¦ À
Rejecters, deniers Yalanlayanlar µ•- •¦ À
Denied Yalanlanan µ•- µ‚•´À
Plan, plot Düzen, plan „À œ±„À´ - „´À
To plan, plot Düzen kurdu, plan yaptõ 1 „À „ÀšŠ - „À
You (pl) planned, plotted Tuzak kurdunuz 1 „À ¤„À
You (pl) planned it On tuza õ kurdunuz 1 „À ê š¤„ÀŽ
Bestower of honor kram eden, eref veren €„- €„´À
443
Honored erefli, de er verilen €„- –• „Ž À
kram edilenler, de er
Honored ones
verilenler
€„- „´À
kram edilenler, de er
Honored ones
verilenler
€„- „´À - „´À
We planned, plotted Düzen kurduk 1 „À ª„À
- «„´À - «„´À
Their plan, plot Onlarõn düzeni, tuza õ „À
«„´À
Their (fm) plan, plot Onlarõn (d ) planlarõ „À Ž‰«„À´
They planned, plotted Tuzak kurdular 1 „À œ‚„À
Disliked, hateful Sevimsiz, ho görülmeyen ê„- «‚„´À
Distressed Kahõrlõ, acõlõ, kõzgõn è- € è´À
Hunting animal trainer Avcõ hayvan e iticisi ¾- ‰ ¦À
To establish Yerle tirdi 1 ‰À ‰Ž À
We established Yerle tirdik 2 ‰À ¢̄À’
We established you (pl) Sizi yerle tirdik 2 ‰À - Ž̄À’
We established them Onlarõ yerle tirdik 2 ‰À « Ž̄À’
Protected, hidden korunmu , saklanmõ ‰¯- ™ ¯´À
He established me Beni yerle tirdi, imkan verdi 2 ‰À É¢̄À’
Measure Tartõ, ölçü - À´
Those caught in plot Tuza a dü enler •- ‚• À
Firm, safe Sa lam, emniyetli ‰À À - À
Full Dolu ò ó´
It was filled Dolduruldu 1 ò Ë
You were filled Dolduruldun 1 ò Ë́
Its chiefs, leaders Onun ileri gelenleri ò ÍË
Their chiefs, leaders Onlarõn ileri gelenleri ò £Šô - £Ë
Chiefs, leaders Ba kanlar, liderler ò Ñ™
444
Angels Melekler ß –™ Àž
- Í Àž© - Í Àž©
His angles Onun melekleri ß
Í Àž©
That which meets, will meet Kavu an É—Ò Ï
Those who meet, will meet Kavu anlar É—Ò œ ¿© - ¿©
Those who meet him Ona kavu anlar É—Ò ê ¿©
Those who meet you (pl) Size kavu an É—Ò À¿
That which meets him Ona kavu an É—Ò Í¿
Its chiefs, leaders Onun ileri geleni ò ÍŠô -êõò
Religion Millet, din –’ - –’
Place of refuge Sõ õnacak yer •ö œ•Ö ´
Your religion Sizin milletiniz, dininiz À’
Our religion Bizim milletimiz, dinimiz ¯’
Their religion Onlarõn milleti, dini £’
Place of refuge Sõ õnma yeri Ñ÷ ôÓ´ - ÑÓ´
Salty Tuzlu Õ Õ´
Cursed Lanet edilmi (d ) ‰ÁÒ –ª Á´
Cursed ones Lanet edilmi ler ‰ÁÒ ª Á´
Those who throw Atanlar É—Ò —´ - —´
Those who bring down Bõrakanlar, atanlar É—Ò ¡ —´
Those who throw Atanlar É—Ò —´
Angel Melek ß –™ Àž - ß
King, ruler Hükümdar, melik ß À -ß
Rule, sovereignty Hükümranlõk, mülk ß À´ - ß´
To possess, have power Sahip oldu, malik oldu 1 ß ß šŠ - ß
They possessed Sahip oldu, malik oldu (d ) 1 ß À
445
You (pl) possessed Sahip oldunuz 1 ß À´
Our will Hükmümüz ß ¯À´
His dominion, rule Onun mülkü, hükümranlõ õ ß ÍÀ´ - ÍÀ´
Dominion, rule Melekut, hükümranlõk ß ¡À
Two angels ki melek ß ‰À
Kings, rulers Melikler, hükümdarlar ß - -¬
Blamed Kõnanmõ €Ò -€
Blamed Kõnanmõ olanlar €Ò
Long time Uzun süre •
King, ruler Melik, hükümdar ß ß
•
Blaming himself Kendini kõnayan €Ò
From what Neyden ‰ =Ž
From what Neyden ‰ = šŽ
Death Ölüm ¡ ¡š
Their death Onlarõn ölümü ¡ £¤ š
My death Ölümüm ¡ ·¤ š
Doubters üphe edenler †„ ‰Š„ š
Extended Uzatõlmõ , ba lanmõ ‘• •‘Ž•š
Who reinforces you (pl) Size yardõm eden ‘• -›•š
Extended Uzatõlmõ ‘• œ±‘‚•š - ‘• ‚•š
Made smooth Cilalanmõ ‘„ ‘Ž„š
Dispersion Darmada õn Ï‡ ÏŽ‡š
That which withholds Tutan, kõsan ßˆ ß‹ˆš
Those who withhold Tutanlar, engelleyenler ßˆ ¡ À‹ˆš
He who gives rain Ya mur ya dõran „Ø „Øš
He who gives us rain Bizim ya mur getirenimiz „Ø ª„Øš
446
Owned Sahip olunan ß - š
From whom Kimden ‰ ‰ = ‰Žš
Prevented, forbidden Yasaklanmõ º¯ –• ¶ ¯š
Taunted Ba a kakõlan ‰¯ • ¯š
Who, whom Kim? Ki o ‰
From, none, some of them den, dan, hiç, bazõlarõ ‰
Manna Kudret helvasõ ‰¯ ‰Ž
To favor Lutfetti 1 ‰¯ ‰Ž
Reminders of generosity Ba a kakma ‰¯ Ý̄ - ‰¢
From us Bizden Ž̄
Name of false deity Put adõ •¯
Caller, crier Nida eden, seslenen ‚•ª Š‘ ¯ - ‘ ¯
Phases Menziller, evreler ‡ª Î¯
Your acts of worship Sizin ibadet yollarõnõz ßˆª ÀÀÅ ¯
Our acts of worship Bizim ibadet yollarõmõz ßˆª ¯ÀÅ ¯
Place to escape Kaçma zamanõ yeri Èª È¯
Preventer, forbidder Mani olan, engel olan º¯ Ê Ž̄
Benefits Faydalar, menfaatler ºª º½ ¯
Hypocrite Münafõk •ª •½ ¯
Hypocrite women Münafõk kadõnlar •ª ¡ —½ ¯
Hypocrite men Münafõk erkekler •ª —½ ¯ - —½ ¯
Hypocrites Münafõklar •ª —½ ¯
Shoulders, paths Omuzlar, yollar ¾Àª ¾- ¯
Its shoulders, paths Onun omuzlarõ, yollarõ ¾Àª £-¯
Sleep Uyku €ª €¯
Your sleep Uykun €ª ß ¯
447
Your (pl) sleep Uykunuz €ª À ¯
His sleep Onun uykusu €ª £ ¯
Dispersing Da õlmõ ñø øé ¯
Spreading Yayõlan „×ª „× ¯
Supporting Destekleyen „”ª œ±„” ¯ - „” ¯
Helping themselves (pl) Yardõmla anlar, muzafferler „”ª ‰Š„” ¯
Those who wait Bekleyenler, gözetleyenler „èª ‰Š„è ¯ - ‚„è ¯
Those who wait Bekleyenler, gözetleyenler „èª ‰Š„è ¯
Those who take retribution ntikam alanlar —ª š— ¯
Finality, boundary Son Éù £¯
Its end, boundary Onun sonu Éù «£¯
Who abstain, stop Kaçõnanlar, son verenler Éù £¯
Finality, boundary Nihayet, en son Éù ·£ ¯
Scattered, dispersed Saçõlmõ „øª œ¨ ø¯
That which saves you, will
save you
Seni kurtaran ú ¬Ó
›¯
That which saves them, will
save them
Onlarõ kurtaran ú «Ó
›¯
Strangled to death Bo ularak ölmü •¯ –—¯ ¯
Warner Uyaran, korkutan ¨•ª ¨•¯
Warners Uyaranlar, korkutanlar ¨•ª ‰Š¨•¯ - ‚¨•¯
Those who are warned Uyarõlanlar, korkutulanlar ¨•ª ‰Š¨•¯
Those who are warned Uyaranlar, korkutanlar ¨•ª ‰Š¨•¯
That is sent down ndirilen ‡ª ™ ‡Ž ¯
That sends down ndiren ‡ª ‡¢ ¯
That sends down ndiren ‡ª ‡¯
Landing place ni yeri ‡ª ‡¯
That which sends it down Onu indiren ‡ª £Ò¢‡¯
448
That who send down ndirenler ‡ª Ò‡¯ - Òû
That who send down ndirenler ‡ª Òû
His staff. cane Asasõ, de ne i Ñˆª Í¤Ñˆ¯
Act of worship badet ßˆª Àˆ¯
Forgotten Unutulmu Éˆª •ˆ
‹¯
Elevated ones, ships Yükseltilenler, gemiler Ñ×ª ¡ Ë×¯
Creators Yaratanlar Ñ×ª Ë×¯
Spread out Açõlmõ „×ª •„Ž×¯
Raised ones Diriltilenler „×ª ‰Š„×¯
Opened, unrolled Açõlmõ „×ª œ±¨ ×¯ - ¨ ×¯
That which is helped Yardõm olunmu „”ª œ¨ ”¯
Those who are helped Yardõm olunanlar „”ª ‚¨ ”¯
Layered Kat kat •Œª ‘• Œ¯
Speaking, language Konu ma •Øª •Ø¯
Those given respite Mühlet, süre verilenler „èª ‰Š„è¯ - ‚„è¯
Mühlet verilenler, süre
Those given respite
verilenler
„èª ‰Š„è¯
It was prevented Mani olundu 1 º¯ º¯
Yasakladõ, engelledi, men
To prevent
etti, mani oldu
1 º¯ º¯šŠ - º¯
He prevented you Seni men etti 1 º¯ ßÁ¯
He prevented us Bizi men etti 1 º¯ ¯Á¯
He prevented them Onlarõ men etti 1 º¯ £Á¯
Splitting, breaking Yarõlan, çatlayan „Ø½ „Ø ¯
Those who spend nfak edenler •ª —¯
Abandoned ones Ayrõlanlar ßÀ½ À¦ ¯
Fluffed up Atõlmõ , kabartõlmõ ëª ì ¯
Uprooted Kökünden sökülmü „Á¿ „Á—¯
449
Return, change Dönü , de i im ¾¿ ¾ —¯
Return, in return Yerine, mukabil ¾¿ —¯
Those who return, will return Dönenler ¾¿ —¯
Reduced Eksiltilmi “—ª È —¯
From you Senden ß¯
Rejecter, denier nkar eden „Àª „À¯
Evil, bad Kötülük „Àª „À¯ - œ±„À¯ - „À¯
Refusing nkar eden „Àª •™ „À¯
Unknown ones Tanõnmayanlar „Àª ‚„À¯
Rejecters, deniers nkar edenler „Àª ‚„À¯
From you (pl) Sizden À¯
From you (pl, fm) Sizden (d ) ‰Ž À¯
We gave favor Lütufta bulunduk, lutfettik 1 ‰¯ Ž̄¯
From him Ondan Í¯
From her Ondan (d ) £¯
Clear way Açõk yol Ìù …± £¯
From them Onlardan £¯
From them (dual) Onlardan (ikil) š£¯
Pouring down Dökülen, bo alan „ü „š£¯
From them (fm) Onlardan (d ) ‰Ž £¯
Preventing Engelleyen º¯ ¶± ¯
Withholding Cimri, kõskanç º¯ ¶¯
Misfortune Felaket ¯ ¯
From me Benden É¢̄
Semen Meni ý ÉÃ ¯
Who turns (to Allah), repents Allah’a yönelen, tevbe eden µª ±¯ - ¾¯
450
Who turn (to Allah), repent Allah’a yönelenler, tevbe
(pl) edenler
µª ¯
Illuminating, enlightening Aydõnlatan, nur veren ¨ª œ±Ú¯ - Ú¯
Emigrant Muhacir, göç eden „Ó« œ±„… £ - „… £
Emigrants (fm) Muhacirler (d ) „Ó« ¡
• œ„… £
Emigrants Muhacirler „Ó« ‰Š„… £
Resting place, bed Dö ek, yatak •£ ‘£
Humiliated Horlanmõ « ª£
Guided one Do ru yola ermi †•« • £ - †• £ •• £
Guided ones Do ru yola ermi olanlar †•« ‚• £
Guided ones Do ru yolda olanlar †•« ‰Š• £ - ‚• £
Guided one Do ru yola ermi †•« †• £
Forsaken Terk edilmi „Ó« œ¨ Ó£
Cradle, bed Be ik, dö ek •£ œ±•£ - •£
I spread Dö edim, imkan verdim 2 •£ ¡
› •Ž£
Defeated Bozguna u ratõlan €‡« €‚‡£
Racing ones Ko anlar ºØ« ÁØ£
Give (imp) respite Mühlet ver 2 £ ´ £¢
Molten brass Erimi maden, mühlet vermek £ £
Destruction Helak, yok olma ß« ß£
Their destruction Onlarõn helaki ß« £À £
One who destroys them Onlarõ helak eden ß« £À £
Those who destroy Helak edenler ß« œ À£
Those who destroy it Onu helak edenler ß« « À£
Those who destroy Helak edenler ß« ÉÀ £
Who are destroyed Helak edilenler ß« À£
Give (imp) them respite Onlara süre ver 2 £ £´ £¢
451
Whatever Her ne š£
Pouring down Akma, dökülme « ©£ - ™ £
Guardian Müheymin, gözetip koruyan ‰ü ±̄š £ - ‰š £
Humiliating Alçaltõcõ « ±̄ £ - ‰ £
Infant girl buried alive Diri diri gömülen kõz ‘°‚ •‘þ
Escape Sõ õnak, kaçõ °‚ ©ž
Plowing, cleaving ones Yaranlar „ „ œ
Scales, balances Tartõlar Î‚ ‰ŠÎœ
His scales, balances Onun tartõlarõ Î‚ Í¯ŠÎœ
Places Yerler º»‚ º»œ
Their places Onun yerleri º»‚ ÍÁ»œ
Regions Mevkiler, sava yerleri ‰Ù‚ ‰Ùœ
Locations Yerler, mevkiler º¿‚ º¿œ
Those who fall into it Ona dü enler º¿‚ £Á¿œ
Those who fall Dü enler º¿‚ Á¿œ
Those who fall into it Ona dü enler º¿‚ « Á¿œ
Vakit ölçüleri, takdir edilmi
Appointed times
zaman
¿‚ ¿œ
Friends, relations Dostlar ÿ‚ ÉÒœ
Your friends Dostlarõnõz ÿ‚ À Òœ
Barrier Engel •‚ —
Death Ölüm ¡ ¤± - ¡
Death Ölüm ¡ –¤
Our death Ölümümüz ¡ ¯¤ - ¯¤
Your (pl) death Ölümünüz ¡ À¤
His death Onun ölümü ¡ Í¤
Its (her) death Onun (d ) ölümü ¡ £¤
452
Die (imp, pl) Ölün 1 ¡ œ¤
The dead Ölüler ¡ ·¤
Promise Sa lam söz, teminat •¥‚ —¥ - •¥
Their covenant Onlarõn misakõ, sözü •¥‚ £—¥
Wave Dalga ƒ ƒ
Affection, love Sevgi, muhabbet ‘‘‚ •™ ‘Ž
Shaking Çalkalanõ ¨ œ¨
Place to be led Götürülen yer ‘¨‚ ‘‚¨
Producers of sparks Ate saçanlar †¨‚ ¡ Š¨
Weighed, measured Ölçülü, ölçülmü Î‚ • ‚Î
Wealthy Varlõklõ ºÅ‚ ºÅ
Expanders Geni letici olanlar ºÅ‚ ÁÅ
Moses (pbuh) Musa (AS) ·Å
Testator Vasiyet eden ÉÇ‚ È
Put in place, placed Konulmu º»‚ –™ ¶ »
Decorated Süslenmi ‰»‚ –• ª »
Step, way Yol, yer, mevki ÑÙ‚ ËÙ
Appointed time/pace Vaad edilmi yer, zaman •¶‚ œ±•¶ - •¶
Promise Söz, vaad •¶‚ ••¶
Promise to you Sana olan söz, vaad •¶‚ ¬•¶
Your appointed time Bulu ma zamanõnõz •¶‚ -•¶
His appointed place Onun vaad edilen yeri •¶‚ ê•¶
Their appointed time Onlarõn vaad edilen yeri •¶‚ «•¶ - «•¶
My promise, threat Benim vaadim, sözüm •¶‚ †•¶
Admonition, instruction Ö üt, nasihat, vaaz !¶‚ –™ è¶
Promised Vaad edilmi •¶‚ ‘¶
453
Ample Bol „½‚ œ¨ ½
Those who pay in full Tam olarak verenler "‚ ½#
Those who fulfill fa edenler, yerine getirenler "‚ ½
Those who pay them in full Onlara tam olarak verenler "‚ « #½
Kindled Tutu turulmu •¿‚ ••¿
Firm believers Kesin inananlar ‰—Š ¯¿ - ¯¿
Firm believers Kesin inananlar ‰—Š ¯¿
Whose time is fixed Vakti belirlenmi ¿‚ ¤¿
Killed by hitting Dövülerek öldürülmü •¿‚ •™ ® ¿
Those who are stopped,
made to stand
Durdurulanlar, dikiltilenler ¿‚ ½¿
Protector, lord, friend Mevla, dost, koruyucu ÿ‚ ·Ò -
Your (pl) protector, lord Dostunuz ÿ‚ -
Our protector, lord Dostumuz ÿ‚ ª
His protector, lord Onun dostu ÿ‚ ê
Their protector, lord Onlarõn dostu ÿ‚ «
Which is given birth to Do urulan •Ò‚ ‘Ò
That which turns Dönen ÿ‚ É¦Ò
Protector, lord, friend Mevla, dost, koruyucu ÿ‚ ·Ò -·Ò
That turns towards it Onan dönen ÿ‚ £ Ò¦
Who makes weak Zayõflatan ‰«‚ ‰«
Dead Ölü ¡ ¢
Dead Ölü ¡ ± - ¢
Dead animal Le , ölü ¡ –
Dead ones, will die Ölüler, ölecekler ¡ ¢ - ¢
Dead ones, will die Ölüler, ölecekler ¡ ¢
Covenant, treaty, word Misak, yemin, söz, anla ma •¥‚ ¿ø -Ïø
454
Your (pl) covenant Misakõnõz, sözünüz •¥‚ À¿ ø
His covenant Onun misakõ •¥‚ Í¿ ø - Í¿ ø
Their covenant Onlarõn misakõ •¥‚ £¿ ø - £¿ ø
Heritage, inheritance Miras $¨‚ $œÚ
Scale, balance Ölçü, mizan Î‚ ™ œ‡
Gambling Kumar „ˆŠ „‹ˆ
Ease Kolaylõk „ˆŠ •„ˆ
Gentle Nazik „ˆŠ œ¨ ˆ
Promise, appointment Vaad, söz •¶‚ ‘Á
Appointed time Belirlenen vakit ¿‚ ¤± — - ¡ —
Our appointed time Bizim belirlenen vaktimiz ¿‚ ¯¤ —
Their appointed time Onlarõn belirlenen vakti ¿‚ £¤ —
Michael Mikail À
Inclination, deviation Meyletmek, meyil © -
Attack Baskõn –
Right hand side Sa dakiler ‰% –¯š
455
We give him Ona veririz 1
We give her Ona (d ) veririz 1
We are given, it is given to us Bize verilir 1
We give Veririz 1
We give him Ona veririz 1
That we prefer Tercih etmemiz 4
That we prefer you Seni tercih etmemiz 4
We delay Erteleriz 2
We delay it Onu erteleriz 2
That we believe man etmemiz 1
We believe man ederiz 1
Indeed we believe Mutlaka iman ederiz 1
Those who sleep Uyuyanlar
That we come Gelmemiz 1 €•‚

That we bring Getirmemiz 1 ƒ„… €•
We come Geliriz 1 •
That we bring you (pl) Size getirmemiz 1 ˆ‡† ‚•
Indeed we come Mutlaka geliriz 1 •
Saved one Kurtulan ‰ ‹
Š
You held secret talk Ba ba a konu tunuz ‰ ˆŒ •
That we take, hold Tutmamõz 1 Ž Ž ‚•
He called Seslendi 1 •• ‘’
He called us Bize seslendi, nida etti 1 •• ‘’
He called him Ona seslendi 1 •• ‘’
He called her Ona (d ) seslendi 1 •• “‘’
456
He called them (dual) O ikisine seslendi 1 •• “‘’
They called him Ona seslendi, seslendiler 1 •• ’
Those who regret, repent Pi man olanlar • ”’
They called Seslendiler 1 •• ‘•’
Call (imp, pl) Seslenin, ça õrõn 1 •• ‘•’
They called Seslendiler 1 •• ‘•’ - ‘•’
To call Seslendi, ça õrdõ, nida etti 1 •• –’ — - •’
You called Siz seslendiniz 1 •• ˆŒ—’
Your (pl) meetings Toplantõlarõnõz •• ˆ†‡—’
We called Seslendik, nida ettik 1 •• —’
We called him Ona seslendik, nida ettik 1 •• —’
His crowd Onun toplulu u •• —’
Fire Ate ˜ ‘š˜ - ˜™
Those who withdraw Çekenler ›œ € •„ž
Mankind, humans nsanlar Ÿ Ÿ
Those who perform that
worship
O ibadeti yapanlar ¡ ‡† ¢
Rising Kalkõ , kalkma ‚£ ¤¥¦
Those who spread Yayanlar £ €‘ ¦
Those who draw out Çekip alanlar §£ € ¨¦
Exhausted Yorgun ©ª ¤« ¬-
That which advises Nasihat eden ®ª ®™ -
Those who advise Nasihat edenler ®ª ”¯- - ¯-
Those who advise Nasihat edenler ®ª ”¯-
Helper Yardõmcõ ª Š-
Helpers Yardõmcõlar ª —„ -
Forelock Perçem ª ¤« -
457
Its forelock Onun perçemi ª Œ-
Radiant Parlak ° ±« ²
Looking Bakan ³ ±« ´
Looking, waiting (pl) Bekleyenler, bakanlar ³ —„ ´
Joyful, happy Mes’ut, mutlu ˆµ ¤« •
To become hypocrite kiyüzlü oldu, münafõk oldu 3 ¶· ¶¸ — - ¶¸
kiyüzlü oldular, münafõk
They became hypocrites
oldular
3 ¶· ‘ ¹† ¸
Additional, gift Hediye, fazla º· ¤» ¼¸
She camel Di i deve ½ ¤« ¾
Trumpet Boru, öttürme aleti ¹ ˜„ ¾†
Deviating ones Yoldan sapanlar ©‡ ¬¿
Those who hang Bükenler, e enler À‡ ¡¿
That we eat Yememiz 1 º¿ º†¿‚•
Those who forbid Yasaklayanlar, nehyedenler Á “
He distanced himself, turned
to his side
Uzakla tõ, yan döndü 1 –‚ •‚
Inform (imp) Haber ver 2 ‚¬ Â• ¬
Inform (imp) us Bize haber ver 2 ‚¬ ¥•¬
Inform (imp) them Onlara haber ver 2 ‚¬ ˆ ¥•¬
Inform (imp, pl) me Bana haber verin 2 ‚¬ „• ¬
News Haber ‚¬ ‚¬ - ™ ¬ - ÃŠ¬
To inform Haber verdi 2 ‚¬ Â† ¬ — - ‚¬
She informed Haber verdi (d ) 2 ‚¬ €¬
I informed Haber verdim 2 ‚¬ €•‚¬
Plant Bitki, nebat Ä¬ š¬ - €
™ ¬
I informed you (dual) kinize haber verdim 2 ‚¬ ‡† ‚• ¬
Its plant Onun bitkisi Ä¬ ¬
458
He informed us Bize haber verdi 2 ‚¬ ¬
He informed me Bana haber verdi 2 ‚¬ „‚¬
His news Onun haberi ‚¬ ¬
He informed it Onu haber verdi 2 ‚¬ “‚¬
Their news Onlarõn haberi ‚¬ ˆ“ ¬
To grow Büyüdü 1 Ä¬ Ä¬ — - Ä¬
We seek, want Ararõz, isteriz 1 Å… ÅŒ¬
We test him Onu imtihan ederiz 8 ¼… ¼Œ¬
Let’s pray Dua edelim 8 ºÆ º• „ Œ¬
That we change De i tirmemiz 2 Ç•… Ç•¬
He threw Attõ 1 Ž¬ Ž¬
He was thrown Atõldõ 1 Ž¬ Ž„¬
I threw Attõm 1 Ž¬ €•Ž¬
I threw it Onu attõm 1 Ž¬ Ž• ¬
We threw Attõk 1 Ž¬ Ž• ¬
We threw it Onu attõk 1 Ž¬ Ž• ¬
We threw them Onlarõ attõk 1 Ž¬ ˆ“ Ž• ¬
He threw it Onu attõ 1 Ž¬ Ž¬
They threw Attõlar 1 Ž¬ •†Ž¬
They threw it Onu attõlar 1 Ž¬ •†Ž¬
We create Yaratõrõz 1 … ¬
We create it Onu yaratõrõz 1 … È “‘ ¬
That we cease Vazgeçeriz 1 É… É¬
We give glad tidings Müjdeleriz 2 £… £¬
We give you glad tidings Seni müjdeleriz 2 £… £¬
We seize Yakalarõz 1 Ê¨… Ê¨¬
459
That we send, resurrect Göndermemiz, diriltmemiz 1 Ëµ… Ëµ¬
We send, resurrect Göndeririz, diriltiriz 1 Ëµ… Ë
† µ¬
That we seek, want Aramamõz 1 Å… Ì„ ¬
We seek, want Ararõz 1 Å… Å¬
We test mtihan ederiz, sõnarõz 1 ¼… ¼†¬
We test you (pl) Sizi imtihan ederiz, sõnarõz 1 ¼… ˆ†¿ ¼†¬
Mutlaka sizi imtihan ederiz,
Indeed we test you (pl)
sõnarõz
1 ¼… ˆ†‡ ¼†¬
We test them Onlarõ imtihan ederiz, sõnarõz 1 ¼… ˆ“ ¼†¬
That we test them Onlarõ imtihan etmemiz 1 ¼… ˆ“ ¼†¬
Indeed we settle Mutlaka yerle tiririz 2 … ¬
Indeed we settle them Mutlaka onlarõ yerle tiririz 2 … ˆ ¬
Prophethood Nübüvvet, peygamberlik ‚¬ ±¬
Prophet Peygamber, nebi ‚¬ Î¬„ - Í ¬„
We attack at night Mutlaka gece baskõn yaparõz 2 Ä… Œ¬
Mutlaka ona gece baskõn
Indeed we attack him at night
yaparõz
2 Ä… Œ¬
Prophets Peygamberler, nebiler ‚¬ ¬„
We explain, clarify Beyan ederiz, açõklarõz 2 ”… ¬
His Prophets Onlarõn peygamberi ‚¬ ˆ Ï¬„
Prophets Peygamberler ‚¬ ” ¬„ - Ï¬„
We disown Uzakla õrõz 5 … ¬Œ
We follow Tabi oluruz, takip ederiz 8 Ð¬ Ð„¬Œ
We make follow Takip ettiririz 4 Ð¬ Ð„¬Œ
That we follow Tabi olmamõz, takip etmemiz 8 Ð¬ Ð„ ¬„Œ - Ð„¬Œ
That we follow you (pl) Sizi takip etmemiz 8 Ð¬ ˆ†‡µ„¬Œ
We follow him Onu takip ederiz 8 Ð¬ µ„¬Œ
We make them follow Onlara tabi kõlarõz 4 Ð¬ ˆ µ„¬Œ
460
We settle Otururuz, yerle iriz 5 … † ¬Œ
We overlook Geçeriz 6 ž• ž• ÑŒ
That we take Edinmemiz 8 Ž ŽÒŒ
Indeed we take Muhakkak ediniriz 8 Ž Ó ŽÒŒ
That we take him Onu edinmemiz 8 Ž ŽÒŒ
That we are snatched Atõlmamõz, çõkarõlmamõz 2 Ô¨ ÔÓ¨ÒŒ
We wait Bekleriz 5 Õ…˜ Õ… Œ
That we leave, give up Terk etmemiz 1 Œ
To raised Kaldõrdõ 1 ¶Œ ¶Œ — - ¶Œ
We accept Kabul ederiz 5 º¬¾ º† ¬¹Œ
We raised Kaldõrdõk 1 ¶Œ ¹• Œ
That we speak Konu mamõz 1 ˆ¼¿ ˆÓ¼‡Œ
We read, recite Okuruz 1 ¼ ‘ ¼†Œ
We read it Onu okuruz 1 ¼ ¼†Œ
We read them Onlarõ okuruz 1 ¼ “ ¼†Œ
We descend neriz 5 Çœ Ç† œ Œ
Indeed we make you die Seni mutlaka vefat ettiririz 5 Ö• Ó̧ Œ
That we put our trust Tevekkül etmemiz 5 º¿• ºÓ¿ Œ
We make firm Sabit kõlarõz 2 Ä¬ Ä¬×
He saved Kurtardõ 2 ‰ Ñ
To get saved Kurtuldu 1 ‰ Ñ— - Ñ
Salvation Kurtulu ‰ ±Ñ
We recompense Cezalandõrõrõz 3 –œ• –„ž Ñ
He saved you (pl) Sizi kurtardõ 2 ‰ ˆ†¿ Ñ
He saved us Bizi kurtardõ 2 ‰ Ñ
He saved them Onlarõ kurtardõ 2 ‰ ˆ“ Ñ
461
That we respond Cevap vermemiz 4 Ø• ©„Ñ
That we find Bulmamõz 1 ••• •„Ñ
Two ways ki ana yol •‰ „ —•Ñ
We recompense Kar õlõ õnõ veririz 1 –œ• –„œÑ
We are recompensed Bize kar õlõ õ verilir 1 –œ• –„œÑ
Indeed we recompense Muhakkak kar õlõ õnõ veririz 1 –œ• —„œÑ
Indeed we recompense him Ona kar õlõ õnõ veririz 1 –œ• —„œÑ
Unclean Pis À‰ À
™ Ñ
We make Yaparõz 1 ºµ• º† µÑ
That we make Yapmamõz 1 ºµ• ºµÑ - º• µÑ
That we make it Onu yapmamõz 1 ºµ• ¼µÑ
We make it Onu yaparõz 1 ºµ• ¼†µÑ
That we make them Onlarõ yapmamõz 1 ºµ• ˆ ¼µÑ
That we make them (dual) O ikisini yapmamõz 1 ºµ• ¼• µÑ
Star, grass Yõldõz, ot ˆ‰ ˆ„ Ñ - ˆÑ
That we gather Toplamamõz 1 ÐÙ ÐÑ
Save (imp) us Bizi kurtar 2 ‰ Ñ
Save (imp) me Beni kurtar 2 ‰ „Ñ
Secret talk Gizli konu ma ‰ ‘Ñ
Your (pl) secret talk Gizli konu manõz ‰ ˆ†¿‘ Ñ
Their secret talk Onlarõn gizli konu masõ ‰ ˆ“‘ Ñ
You get saved Kurtuldun 1 ‰ €Ñ
Stars, grasses Yõldõzlar, otlar ˆ‰ Ñ
Secret talk Gizli konu ma ‰ •Ñ
He was saved Kurtarõldõ 1 ‰ Ñ
To save Kurtardõ 2 ‰ Ñ— - Ñ
462
Conversation Konu ma ‰ »ÚÑ
„
We saved Kurtardõk 2 ‰ Ñ
We saved you Seni kurtardõk 2 ‰ Ñ
We saved you (pl) Sizi kurtardõk 2 ‰ ˆ†¿ Ñ
We saved him Onu kurtardõk 2 ‰ Ñ
We saved them Onlarõ kurtardõk 2 ‰ ˆ“ Ñ
We saved them (dual) O ikisini kurtardõk 2 ‰ “ Ñ
Red smoke, molten copper Kõzõl duman, erimi bakõr, ÀÛ Ÿ
™ ¯
Vow Söz ©Û ©¯
His vow Ada õ, sözü ©Û ¬¯
To carve Yonttu 1 ÄÛ Ä¯ — - Ä¯
To sacrifice Kurban kesti 1 Û ¯
Surely we burn Mutlaka yakarõz 2 ½Ü ¾¯
Surely we burn him Onu mutlaka yakarõz 2 ½Ü ¾¯
Unfortunate Kara, u ursuz ÀÛ À
Š ¯
Unfortunate (pl) Kara, u ursuz (ç ) ÀÛ €
Ý ¡¯
We gather Toplarõz, diriltiriz 1 £Ü £¯
Surely we gather them Mutlaka onlarõ toplarõz 1 £Ü ˆ £¯
Surely we gather him Mutlaka onu toplarõz 1 £Ü £¯
We gather them Onlarõ toplarõz 1 £Ü ˆ“ £¯
Surely we make present Muhakkak bulundururuz 4 °Ü Ó °¯
Muhakkak onlarõ
Surely we make them present
bulundururuz
4 °Ü ˆ °¯
We protect, guard Koruruz 1 Þ·Ü Þ
† ·¯
Bee Bal arõsõ ºÛ º„ ¯
Gift Hediye ºÛ ¤« ¼¯„
We Biz ¯
463
We live Ya arõz 1 Ü ¯
We give life Diriltiriz, hayat veririz 4 Ü „ ¯ - „¯
Muhakkak diriltiriz, hayat
Indeed we give life
veririz
4 Ü „¯
We fear Korkarõz 1 ß ßÒ
We seal Mühürleriz 1 ˆŒ ˆŒÒ
Decayed Çürümü
We take out, drive out Çõkarõrõz 4

We take you (pl) out, drive
Sizi çõkarõrõz 4
you out
Indeed we drive out Mutlaka çõkarõrõz 4
Indeed we drive you out Mutlaka seni çõkarõrõz 4
Indeed we drive you (pl) out Mutlaka sizi çõkarõrõz 4
We get disgraced Rezil oluruz 1
We cause to swallow Geçiririz 1
We fear Korkarõz 1
We hide Gizleriz, saklarõz 4
Date palm Hurma a acõ € ‚ - €•

Date palm Hurma a acõ € ƒ„…
We break our promise Ondan döneriz, cayarõz 4 … †…
We create Yaratõrõz 1 ‡… ‡…
That we create you (pl) Sizi yaratmamõz 1 ‡… Š ‰̂…
We indulge in vain talk Bo konu maya dalarõz 1 ‹Œ ‹Œ
We make fear, scare Korkuturuz 2 •Œ •ŽŒ
We scare them Onlarõ korkuturuz 2 •Œ ••ŽŒ
Date palm Hurma a acõ € €‘ ’
Calling, call Ba õrmak, nida “” –• —”
Regret, remorse Pi manlõk, nedamet ˜” ƒ„ ™—”
464
We alternate them Onu döndürürüz, devrederiz 3 š“› œ••“—”
We make them enter Sokarõz 4 € › € ”
That we make you (pl) enter Sizi sokmamõz 4 € › …ˆ ”
Indeed we make them enter Mutlaka onlarõ sokarõz 4 € › • …„ ”
That we enter it Ona girmemiz 1 € › œ•„… ”
We make them enter Onlarõ sokarõz 4 € › •… ”
We know Biliriz 1 ž› ž”
That we call, pray Dua etmemiz 1 ŒŸ› ”
We call, pray Ça õrõrõz, dua ederiz 1 ŒŸ› —ŒŸ” - ŒŸ”
We call him, pray to him Ona dua ederiz 1 ŒŸ› ¡ŒŸ”
We show, direct Gösteririz, delil oluruz 1 €•› šŠ ”
We show you (pl) Size gösteririz 1 €•› •Š”
To regret, repent Pi man oldu 1 ˜” ˜” ¢ - ˜”
Assembly Mevki, meclis “” œ£¢”
We leave, abandon Bõrakõrõz 1 ž¤“ ž„¥
Vow Adak ž¥ ž‘ ¥̂
Warnings Uyarõlar ž¥ ž¥
My warnings Uyarõlarõm ž¥ ž¥
To vow Adadõ 1 ž¥ ž¥ ¢ - ž„¥
Warning Uyarma ž¥ —ž¥̂
I vowed Adadõm 1 ž¥ ¦ž„¥
You vowed Adadõnõz 1 ž¥ §ž„¥
We abandon them Onlarõ bõrakõrõz 1 ž¤“ ¨ž„¥
That we make him taste Ona tattõrmamõz 4 ©“¤ †ª̂¥
That we remember Anmamõz, zikretmemiz 1 «¤ «¥̂
That we remember you Seni anmamõz 1 «¤ ¬ «¥̂
465
That we are humiliated Zillete dü memiz 1 €•¤ š- ¥
Surely we go Mutlaka gideriz 1 ®¨¤ ¯¨¥̂
We remove Gideririz 1 ®¨¤ °± ¯¨¥̂
Vows Adaklar ž¥ ž“¥
Their vows Onlarõn adaklarõ ž¥ ¨ž“¥
Warner, who warns kaz eden, uyaran ž¥ —³ ¢¥ - ² ¢¥
We make taste Tattõrõrõz 4 ©“¤ ‡¢¥
Surely we make taste Muhakkak tattõrõrõz 4 ©“¤ ‰„ ¢¥
We make him taste Ona tattõrõrõz 4 ©“¤ †‰¢¥
We make them taste Onlara tattõrõrõz 4 ©“¤ •„‰¢¥
We see you Seni görürüz 1 ´ž ¬—
We see him Onu görürüz 1 ´ž ¡—
We see her Onu (d ) görürüz 1 ´ž œ¨—
We bring you up Seni yeti tiririz 2 Œ±ž ±Ž
We inherit Varis oluruz 1 µž“ µ
We inherit from him Ona varis oluruz 1 µž“ †¶
Indeed we stone Mutlaka ta larõz 1 ž ·
Indeed we stone you (pl) Mutlaka sizi ta larõz 1 ž ·
We are sent back Döndürülürüz 1 ››ž ›¸
That we return it Onu döndürmemiz 1 ››ž œ¨›
We give sustenance Rõzõk veririz 1 ©¹ž ©¹
We give you sustenance Sana rõzõk veririz 1 ©¹ž ª¹
We give you (pl) sustenance Size rõzõk veririz 1 ©¹ž ª¹
We give them sustenance Onlara rõzõk veririz 1 ©¹ž •ª¹
That we send Göndermemiz 4 €ºž €„ º
We send Göndeririz 4 €ºž €º
466
Indeed we send Mutlaka göndeririz 4 €ºž …„º
We raise Yükseltiriz 1 »•ž »„•
We see Görürüz 1 ´ž
We show, make see Gösteririz 4 ´ž -
We intend, wish steriz, irade ederiz 4 ›“ž ”¢
We show you Sana gösteririz 4 ´ž ¢
Indeed we show you Mutlaka sana gösteririz 4 ´ž ¢
We show him Ona gösteririz 4 ´ž †¢
We show them Onlara gösteririz 4 ´ž •¢
Remover Gideren ƒŸ—
That we increase Arttõrmamõz 1 ”¢¹ ›
We increase Arttõrõrõz 1 ”¢¹ ›—›
To remove, drag Çekti, giderdi, elinden aldõ 1 ¢-
We removed Elinden aldõk 1 œŸ
We removed it Onu çõkarõp aldõk 1 œ¨œ Ÿ
Made evil suggestion Kõ kõrttõ ¼ ¼
„
Evil suggestion Kõ kõrtma ¼ ¼
•
It was revealed, sent down ndirildi 2 š š„ Ž
Hospitability, lodging kram, ev š ½ - š•
To descend ndi 1 š š ¢ - š„
To send down, reveal ndirdi 2 š šŽ ¢ - š„
Descent ni š ƒ„•
It was sent down, revealed ndirildi 2 š ¾„•Ž
We sent down, revealed ndirdik 2 š œ •ˆ
We sent it down Onu indirdik 2 š ¡œ •ˆ
He sent it down Onu indirdi 2 š †„•
467
Their descent Onlarõn ini i š ••
That we increase Arttõrmamõz 1 ”¢¹ ”¢
That we increase you Sizi arttõrmamõz 1 ”¢¹ «”¢
We are asked Soruluruz 1 š¿º š„¿ - €„À
We ask you Sana sorarõz 1 š¿º …„À
Women Kadõnlar Œ –Á œ
Œ - «Ä–œ Ã «Âœ
Your (pl) women Kadõnlarõnõz
Åœ
Our women Kadõnlarõmõz Œ œ –Ä œ
Their women Onlarõn kadõnlarõ Œ ¨Ä–œ - •Åœ Ž
Their (fm) women Onlarõn (ç ) kadõnlarõ Œ •ÅÆœ
We make haste Ko arõz, hõzlanõrõz 3 º žœ
Indeed we ask Mutlaka sorarõz 1 š¿º •„¿„
Indeed we ask them Mutlaka onlara sorarõz 1 š¿º • •„œ„
Blood relationship Nesep, kan akrabalõ õ ® œ³̄
We glorify Tesbih ederiz 2 Ç¯º ÇŽ̄
We glorify you Seni tesbih ederiz 2 Ç¯º ÈŽ̄
We race, compete Yarõ õrõz 8 ‡¯º ‡¯É
Üstünlük sa lamamõz,
That we overcome, defeat
yenmemiz
10 ¤ŒÊ ¤̂ŒÈÉ
We let live Sa bõrakõrõz 10 ’Ê ÈÉ
We seek help Yardõm isteriz 10 ËŒŸ ÌÍÉ
We transcribe, write Yazarõz, kaydederiz Î Î É
Their inscription Onun yazõsõ Î œ•É
We mock Alay ederiz 1 º
Name of false deity Put adõ —³
Dust, particle Toz, küçük parça œ
468
It was blown in dust Savruldu, da õldõ 1 ¾„
Indeed we grab Mutlaka yakalarõz 1 »º œÍ„
That we make fall Dü ürmemiz 4 Ï‰º Ï
ˆ ‰
We give water Sularõz 1 ‰º ‰
We give you (pl) water Sizi sularõz 1 ‰º ’‰
We give him water Onu sularõz 1 ‰º †’‰
Sacrifice Kurban, yakõnla ma yollarõ Ð
Indeed we settle Mutlaka yerle tiririz 4 º
My sacrifice Kurbanõm
Generation, progeny Nesil € €„

We withdraw Çekip alõrõz 1 Î…º Î„…
We insert Sokarõz 1 …º …
We insert him Onu sokarõz 1 …º † …
That we submit Teslim olmamõz 4 …º …
His progeny Onun nesli € †„…
We hear itiriz 1 »Ñ »·
They forgot Unuttular 1 —Œ
Women Kadõnlar Œ •Œ
We drive Sevk ederiz 1 ©Œº ©Œ
They forgot it Onu unuttular 1 ¡Œ
We fashion, make equal Bir tutmamõz, düzenlememiz 2 Œº ŒŽ
That we fashion you Sizi düzenlememiz 2 Œº ¢ŽŒ
To forget Unuttu 1 ¢-
Postponing Erteleme ¿ –Ò
They (dual) forgot Unuttular (ikil) 1 œ’
Forgotten Unutulan, unutan œ’
469
You forgot Unuttun 1 ¾’
I forgot Unuttum 1 ¾’
You (pl) forgot Unuttunuz 1 É’
You forgot it Onu unuttun 1 œ•É’
We make move Yürütürüz 2 Óº ’Ž
We forgot Unuttuk 1 œ’
We forgot you (pl) Sizi unuttuk 1 «œ ’
He forgot them Onlarõ unuttu 1 •’
That we want, desire stememiz 1 ¿’Ô ¿ˆ
We want, desire steriz 1 ¿’Ô –Ò œ
Creation Yaratma ¿ „ ¿„
We exchange De i iriz 1 Ô É
Spreading Açma, yayma —
It was spread Açõldõ 1 ¦
We expand Geni letmemiz 1 ÕÔ Õ
That we associate partners irk ko mamõz 1 ¬Ô ¬
Drawing out Çekip alma Ï œÖ
We bear witness ehadet ederiz 1 ”•Ô ”•
Resurrection Diriltme, kabirden çõkarma —žŒ - žŒ
Ill conduct Huysuzluk, kötü muamele —¹Œ
Their (fm) ill conduct Onlarõn (d ) huysuzlu u ¨¹Œ
Christian Hõristiyan × žœ×
Stone altars Dikili ta lar ®× ®
‘ ×
Exhaustion, tiredness Yorgunluk ®× ®
‘ × -®
² ×
Exhaustion, fatigue Yorgun ®× œ¯×
They were erected Dikildi 1 ®× ¾¯×
470
That we endure Sabretmemiz 1 ØÙ ¯×
Indeed we endure Muhakkak sabrederiz 1 ØÙ Ë- ¯×
To advise, give admonition Nasihat etti, ö üt verdi 1 Ç× Ç× ¢ - Ç×
I advised Nasihat ettim 1 Ç× ¾È×
They advised Nasihat ettiler 1 Ç× —ˆŒÈ×
My advice Nasihatim Ç× È×
Indeed we give charity Muhakkak sadaka veririz 5 ©”Ù ª„”×
Help Yardõm × —³ × - ² ×
To help, save Yardõm etti, kurtardõ 1 × ×¢ - ×
Christian Hõristiyan × œ£’ — ×
That we divert Uzakla tõrmamõz 1 •Ù •×
We explain Açõklarõz 2 •Ù •Ž ×
He helped you (pl) Size yardõm etti 1 × «×
We helped Yardõm ettik 1 × œ ×
Our help Yardõmõmõz × œ ×
We helped him Ona yardõm ettik 1 × ¡œ ×
We helped them Onlara yardõm ettik 1 × ¨œ ×
He helped him Ona yardõm etti 1 × ¡×
His help Onun yardõmõ × ¡×
He helped them Onlara yardõm etti 1 × ¨×
Their help Onlarõn yardõmõ × ¨× - ¨×
They helped Yardõm ettiler 1 × —“ ×
They helped him Ona yardõm ettiler 1 × ¡“ ×
They helped them Onlara yardõm ettiler 1 × ¨“ ×
Half Yarõm, yarõ × ×
Its half Onun yarõsõ × †„ ×
471
That we put him fire Onu ate e atmamõz 4 …Ù †…×
We put him fire Onu ate e atarõz 4 …Ù †’…×
We put them fire Onlarõ ate e atarõz 4 …Ù •’…×
Sincere Yürekten, ciddi Ç× œÊŒ×
Share, portion Nasip, pay ®× œ³̄’× - ®
² ’×
Your share Nasibin, payõn ®× ¯’×
Their share Onlarõn nasibi, payõ ®× •¯’× - •¯’×
Helper Yardõmcõ × —³Ó× - Ó² ×
Gushing forth (dual) Kaynayan, fõ kõran (ikil) ÇÚ ËœÉ œÚ
It roasted yice yandõ 1 ÛÚ ¾ÜÚ
We strike, give example Vururuz, misal veririz 1 ÝÞ ÝÚ
We give that example Onu misal veririz 1 ÝÞ œ•± Ú
Radiance Parlaklõk Ú Ú
We subject to Maruz bõrakõrõz 8 žÞ ¸ Ö„ Ú
We subject them to Onlarõ maruz bõrakõrõz 8 žÞ ¨¸ Ö„ Ú
We set, place Koyarõz, kurarõz »Þ“ »Ú
Arranged in layers Kat kat, dizilmi ”Ú ”² ’Ú
We lose, let waste Zayi ederiz, kaybederiz »’Þ »’Ú
We seal Mühürleriz 1 »¯ß »¯ˆÖ
We feed Yediririz 4 Íß ÍˆÖ
We feed you (pl) Sizi yediririz 4 Íß ·ÍˆÖ
Drop, drop of semen Damla, meni, sperm Ö ƒÐ „ Öˆ - ƒ• „ Öˆ
That we erase Silmemiz, ters çevirmemiz 1 à·ß à·ˆÖ
We hope Umarõz, ümit ederiz 1 »·ß »·ˆÖ
We roll Düreriz 1 Œß ŒˆÖ
Gored by horns Boynuzlanarak ölmü ÇÖ ƒÈ’Ö
472
We obey taat ederiz 4 Œß »’Ö
To look, see Baktõ, gördü 1 á á ¢ - á„
Looking, glance Bakõ á áˆ
Postponement Mühlet, süre á á -• á
We continue Devam ederiz 1 €…â €Š á„
We assume Zannederiz 1 â ¸á
We assume you Seni zannederiz 1 â ¸á
We assume you (pl) Sizi zannederiz 1 â ¸á
His sheep Onun koyunlarõ ÛÍ † œÍ
Slumber Uyuklama àÍ œ³ºœÍ - ãœÍ
That we worship Tapmamõz 1 ”¯Ÿ ”¯Í
We worship Taparõz 1 ”¯Ÿ ”¯Í
We worship them Onlara taparõz 1 ”¯Ÿ ¨”¯Í
Sheep Koyun ÛÍ ƒ• ÜÍ
Your sheep Senin koyunun ÛÍ ÉÜÍ
That we make one fail Aciz bõrakmamõz 4 ÜŸ ÜÍ
That we make him fail Onu aciz bõrakmamõz 4 ÜŸ ¡ ÜÍ
That we return Dönmemiz 1 ›ŒŸ ”Í
We count Sayarõz 1 ›”Ÿ ”¸ Í
We count them Onlarõ sayarõz 1 ›”Ÿ ¨¸”Í
We promise Onlara vaad ederiz 1 ”Ÿ“ ¨”Í
That we punish Azap etmemiz 1 Ý¥Ÿ Ýä¥Í
We punish him Ona azap ederiz 1 Ý¥Ÿ †±ä¥Í
That we forgive Affetmemiz 1 ŒŸ Í
We reason, think Aklederiz, anlarõz 1 €‰Ÿ €‰Í
That we know Bilmemiz 1 …Ÿ …„Í
473
We know Biliriz 1 …Ÿ …„Í
We teach Ö retiriz 2 …Ÿ …äÍ
We know them Onlarõ biliriz 1 …Ÿ •·„…Í
We proclaim lan ederiz 4 …Ÿ …Í
Your two shoes ki ayakkabõnõ €Í ’„…Í
Cattle Sõ õr Í Í
Yes Evet Í Í
Excellent, good Ne iyi, ne güzel Í Í
Excellent, good Ne güzel Í œ·Í
Favors Nimetler Í –Ä œ·Í
Favor Nimet Í ¾·Í
Favor Nimet Í ƒÐ ·Í - ƒ• ·Í
Your favor Senin nimetin Í É·Í
His favor Onun nimeti Í †É·Í - †É·Í
My favor Nimetim Í É·Í - É·Í
That we give life Ömür vermemiz 2 ·Ÿ ·Ž Í
That we give you (pl) life Size ömür vermemiz 2 ·Ÿ « Ž·Í
That we give him life Ona ömür vermemiz 2 ·Ÿ ¡ ·Ž Í£
We do, make Yaparõz, i leriz 1 €·Ÿ €·Í
That we do Yapmamõz 1 €·Ÿ €ˆ ·Í - €„ ·Í
He gave favors to him Ona bol nimet verdi 2 Í †·Í
His favors Onun nimetleri Í †·Í
That we return Dönmemiz 1 ›ŒŸ ›ŒÍ
We return ade ederiz 4 ›ŒŸ ”’Í
We return you (pl) Sizi iade ederiz 4 ›ŒŸ «”’Í
We return him Onu iade ederiz 4 ›ŒŸ ¡”’Í
474
Favors Nimetler Í ‘ ’Í - œ³·’Í - ² ’Í
That we leave Ayrõlmamõz, gitmemiz 3 ž”å ž›œæ
That we drown them Onlarõ bo mamõz 4 ©å •ª̂ æ
Indeed we let you overpower Seni mutlaka hakim kõlarõz 2 “å ¢æ
We forgive Ba õ larõz 1 å æ
Those who blow Üfleyenler (d ) ç ¦œ„¶œ-
Depletion, exhaustion Tükenme ” ›Ð œ„
Hypocrisy Nifak, iki yüzlülük ‡ œªœ„ - ©
² œ„
We test them Onlarõ deneriz 1 è• • Éˆ
It was blown Üflendi 1 Î Î
To blow Üfledi 1 Î Î ¢ - Î„
I breathed, blew Üfledim 1 Î ¾ „
Blowing, breath Üfleme, nefes Î ƒ• ˆ
We breathed, blew Üfledik 1 Î œ „
To get depleted Tükendi, bitti 1 ” ”„ ¢ - ”
It got depleted Tükendi, bitti 1 ” ¦”
They went forth Sava a gittiler 1 „
Party, group Topluluk, grup —³ „ - ² „
We differentiate Ayõrt ederiz 2 ©• ©Ž „
Self, soul, person Ki i, can, kendi à œ³ ˆ - à
² ˆ
That we corrupt fsad etmemiz 4 ” • ” ˆ
Yourself Senin kendin à ˆ - ˆ - ˆ
Himself Onun kendisi à † ˆ -† ˆ -† ˆ
Herself, itself Onun (d ) kendisi à œ• ˆ
Myself Kendim à ˆ
They pastured Otladõ 1 é ¾ „
475
We explain in detail Açõklarõz 2 €×• €Ž×„
We prefer Üstün kõlarõz 2 €Ú• €ŽÚ„
Benefit Fayda » »² ˆ
Benefit Fayda, menfaat » »ˆ - œÍˆ Ã »² ˆ
To give benefit Fayda verdi 1 » »„ ¢ - »„
It gave benefit Fayda verdi 1 » ¾Í„
That we do Yapmamõz 1 €Í• €„ Íˆ
We do Yaparõz 1 €Í• €Íˆ
Its benefit Onun faydasõ » †Íˆ
It benefited it Ona fayda verdi 1 » œ•Í„
Their (dual) benefit O ikisinin faydasõ » œ·•Íˆ
Tunnel Tünel, delik, geçit ‡ œ‰„
Contributions, spendings Nafakalar, harcamalar ‡ ¦œ„‰„
Their contributions Onlarõn nafakalarõ ‡ •§œ„‰„
Expenditure, spending Nafaka, harcama ‡ ƒ„‰„ - ƒÐ ‰„ „
We miss, lose Kaybederiz 1 ”‰• ”‰ˆ
We understand Anlarõz 1 †‰• †„‰ˆ
Aversion, hatred Nefret, kaçõ —³žŒ - ž‘ Œ
Souls, persons, selves Nefisler, kalpler, canlar à ãŒ - ã
² Œ
Yourselves Kendileriniz à ºŒ
Regarding number of persons Ki i sayõsõ bakõmõndan —Ó
We fight Sava õrõz 3 €Éª €§œ„‰
That we fight Sava mamõz 3 €Éª €„ §œ„‰ - €ˆ §œ„‰
Penetration Delme ®‰ œ¯‰̂
They explored Gezip ara tõrdõlar 2 ®‰ —Œ¯-‰
That we acquire Almamõz 8 à¯ª à¯É‰̂
476
That we have power Güç yetirmemiz 1 ž”ª ž”‰̂
We bless Takdis ederiz 1 ã”ª ãŽ”‰„
We throw Atarõz 1 •¥ª •¥‰̂
It was blown Öttürüldü 1 ‰ ‰
We caused it to remain Tutarõz 4 žª ¸‰
We read Okuruz 1 ´ª Â ‰̂
We read it Onu okuruz 1 ´ª ¡Â ‰̂
Reduction, loss Azalma, kayõp ê‰ ê
‘ ‰̂
We tell, narrate Anlatõrõz 1 ê×ª ê
¸ ‰
That we narrate Anlatmamõz 1 ê×ª ê×‰̂
That we narrate them Onlarõ anlatmamõz 1 ê×ª •××‰̂
Indeed we narrate Mutlaka anlatõrõz 1 ê×ª ×‰
We tell it, narrate it Onu anlatõrõz 1 ê×ª †¸×‰
He broke his word Bozdu, sözünden döndü 1 ë‰ ë„‰
Untwisted Bozdu, açtõ 1 ë‰ ¾Ú„‰
Their breaking Bozmalarõ 1 ë‰ •Ú‰̂
Dust Toz »‰ œ³Í‰̂
We sit Otururuz 1 ”Íª ”Í‰̂
We turn Çeviririz 2 ®…ª ®ä…‰„
We turn them Onlarõ çeviririz 2 ®…ª •¯ä…‰„
They revenged ntikam aldõlar 1 ‰ —Œ·„‰
That we say Dememiz 1 šŒª š„ Œ‰
We say Deriz, söyleriz 1 šŒª šŒ‰
Indeed we say Mutlaka söyleriz 1 šŒª •„Œ‰
Leaders Kabile efleri ®‰ œ¯’‰
Speck on date seed Hurma çekirde indeki nokta ‰ —³Ó‰ - ² ’‰
477
That we assign Musallat etmemiz 2 ë’ª ëŽ’‰„
We set Kurarõz, kõlarõz 4 ˜Œª ’‰
That we become Olmamõz 1 ËŒ«
Marriage Nikah Ç œ³Êœ„ - Õ
² œ„
Exemplary punishment bretlik ceza € ½œ„ - š„ œ„
We write Yazarõz 1 ®É« ®Éˆ
We measure Ölçeriz 1 €’« €Éˆ
We conceal, hide Gizleriz 1 É« Éˆ
He broke his word Bozdu, sözünden döndü 1 ç ç
„ „
Bozdular, sözlerinden
They broke their word
döndüler
1 ç —Œì„
He married Nikahladõ 1 Ç Ç„
You (pl) married Nikahladõnõz 1 Ç ÉÈ„
Difficult Zor ” —³”
That we deny Yalanlamamõz 2 Ý¥« Ýä¥„
We deny Yalanlarõz 2 Ý¥« Ýä¥„
He did not recognize Tanõmadõ 1
Terrible Çok kötü ‘

Evil, terrible Çirkin, kötü —ˆ
He did not recognize them Onlarõ tanõmadõ 1 ¨
Disguise (imp, pl) Tanõnmaz hale getirin 2 —“ ä
We clothe Giydiririz 1 Œ « Œ ˆ
They were turned Döndürüldüler 1 à —Œ
We clothe them Onlara giydiririz 1 Œ « œ¨Œ ˆ
He turned away Arkasõnõ döndü 1 ê ê„
That we disbelieve nkar etmemiz 1 « ˆ
We disbelieve nkar ederiz 1 « ˆ
478
We cover Örteriz 2 « ä„
Indeed we cover Mutlaka örteriz 2 « Ë- ä „
We burden Sorumlu tutarõz 1 €« …ä„
We speak Konu uruz 1 …« …ä„
That we become Olmamõz 1 ËŒ« Ë„ Œ -
We become Oluruz 1 ËŒ« ËŒ
Indeed we become Muhakkak oluruz 1 ËŒ« Œ
Denial nkar Ó‘
My denial nkarõm Ó
We compel Zorlarõz 4 ˜• ˜ …ˆ
We compel you (pl) to it Sizi ona zorlarõz 4 ˜• œ¨Œ· ™ …ˆ
We play Oynarõz 2 ®Í• ®Íˆ…
That we curse Lanetlememiz 1 Í• Íˆ…
That we curse them Onlarõ lanetlememiz 1 Í• • Íˆ…
Cushions Yastõklar ©í ©žœ·
We provide for Faydalandõrõrõz 2 »É™ »ŽÉ·
We provide for them Onlarõ faydalandõrõrõz 2 »É™ •ÍŽÉ·
We extend Uzatõrõz 1 ›”™ ”¸ ·
We save mdat ederiz 4 ›”™ ”¸ ·
We save them Onlara imdat ederiz 4 ›”™ ¨¸”·
That we establish Yerle tirmemiz 2 ™ ä·
Ant Karõnca €í ƒ• …„· - €·
We give respite Mühlet veririz 4 …™ …·
That we grant Lütfetmemiz 1 ™ ·
We forbid, prevent Men ederiz 1 »™ »·
That we forbid you (pl) Sizi men etmemiz 1 »™ Í·
479
We die Ölürüz 1 ¦Œ™ ¦Œ·
We make die Öldürürüz 4 ¦Œ™ ¾’·
We get provision Yiyecek getiririz Ó™ ’·
Gossiper Söz ta õyan í ‘ ’·
We inform Haber veririz 2 ¿¯ îŽ̄
We inform you (pl) Size haber veririz 2 ¿¯ ÀŽ̄
Indeed we inform Muhakkak haber veririz 2 ¿¯ À„Ž̄
We inform them Onlara haber veririz 2 ¿¯ •ÀŽ̄
That we save Kurtarmamõz 4 Œï Û
We save Kurtarõrõz 4 Œï Ü
Ž
We save you Seni kurtarõrõz 4 Œï ’ŽÜ
Indeed we save Muhakkak kurtarõrõz 4 Œï ’ŽÜ
Indeed we save him Muhakkak onu kurtarõrõz 4 Œï † ’ŽÜ
Indeed we remove Muhakkak çekip ayõrõrõz 1 Ÿ
We send down ndiririz 2 š šŽ
That we send down ndirmemiz 2 š šˆ Ž
We send it down Onu indiririz 2 š †•Ž
We forget Unuturuz 1 œ
We forget you (pl) Sizi unuturuz 1 «œ
We forget them Onlarõ unuturuz 1 ¨œ
That we abolish Nesh etmemiz, silmemiz Î Î
Indeed we blow Mutlaka savuraca õz 1 „
Indeed we blow it Mutlaka onu savuraca õz 1 †„
We made it forgotten Onu unuttururuz 4 œ•
That we create Yaratmamõz 4 ¿ î„
That we create you (pl) Sizi yaratmamõz 4 ¿ À„
480
We raise Diriltiriz 4
We raise them Onlarõ diriltiriz 4 œ¨

We help Yardõm ederiz 1 × ×
Indeed we help you (pl) Size mutlaka yardõm ederiz 1 × ×
We look, wait Bakarõz, bekleriz 1 á á
We reduce Eksiltiriz 1 ê‰ ê‰
We reduce it Onu eksiltiriz 1 ê‰ œ•×‰
That we reverse it Onu tersine çevirmemiz 1 à † ä
That we forbid you Seni yasaklamamõz 1 ð •
He prohibited Yasakladõ 1 ð œ•
Day, daytime Gündüz ð —³žœ• - ž² œ•
He prohibited you Sizi yasakladõ 1 ð «œ•
He prohibited you (dual) kiniz yasakladõ 1 ð œ·«œ•
To prohibit, forbid Yasakladõ 1 ð ñÆ• ¢ - ñÆ•
Hidayete ereriz, do ru yolu
We are guided
buluruz
8 ”¨ ”É•
We guide Yol gösteririz, hidayet ederiz 1 ”¨ ”•
Indeed we guide them Mutlaka onlara yol gösteririz 1 ”¨ • ¢”•
River Nehir ð —³ • - ‘ •
We destroy Helak ederiz, yok ederiz 4 …¨ …•
That we destroy Helak etmemiz, yok etmemiz 4 …¨ …• - …•
Mutlaka helak ederiz, yok
Indeed we destroy
ederiz
4 …¨ „ …•
They forbade Yasakladõlar 1 ð —Œ•
They were forbidden Yasaklandõlar 1 ð —Œ•
He prohibited Yasakladõ 1 ð •
Intelligence Anlayõ , akõl ð •
I was prohibited Yasaklandõm, nehy olundum 1 ð ¾’•
481
Seed Çekirdek Œ Œ - —Œ
Forelocks Perçemler × Ù—Œ
Noah (pbuh) Nuh (AS) œ³ÊŒ - Õ
²Œ
We reveal, send down Vahyederiz 4 Ê“ ÊŒ
We reveal it Onu vahyederiz 4 Ê“ †’ÊŒ
We reveal it Onu vahyederiz 4 Ê“ œ•’ÊŒ
They were called Seslenildiler, nida olundular 1 “” —“›Œ
It was called Seslenildi, nida olundu 1 “” ›Œ
Light Nur, õ õk, aydõnlõk žŒ —³žŒ - ž² Œ
We make him inherit Varis kõlarõz 4 µž“ µžŒ
Your light Nurunuz žŒ «žŒ
Our light Nurumuz žŒ œ žŒ
His light Onun nuru žŒ ¡žŒ - ¡žŒ
Their light Onlarõn nuru žŒ ¨žŒ - ¨žŒ
We pay in full Tamamen öderiz 2 ò“ •
Ž Œ
We turn him Onu döndürürüz 2 ó“ †ä•Œ
We turn Döndürürüz 2 ó“ •äŒ
Indeed we make turn Mutlaka döndürürüz 2 ó“ £ ’ä•Œ
Sleep Uyku ˜Œ ²̃Œ
Your sleep Uykunuz ˜Œ ™Œ
Dhun Nun (pbuh) Nun (Zunnun) ËŒ ËŒ
We make easy Kolayla tõrõrõz 2 ¢ Ž’
We make easy for you Sana kolayla tõrõrõz 2 ¢ ¬Ž’
Infliction Elde edilen €’ ‚’
482
These Bunlar
Here te
Here Alõn
Here you (pl) te siz
Bring (imp, pl) Getirin
These two u ikisi
To emigrate Göç etti, hicret etti 3 -

They (fm) emigrated Hicret ettiler (d ) 3
They emigrated Hicret ettiler 3
Guide Yol gösteren €

Jew, Jewish Yahudi € €
Guide Yol gösterici ‚ €• - €• - €•
Collapsing, will collapse Yõkõlan, yõkõlacak ƒ ƒ„
Harut Harut …ƒ
Aaron (pbuh) Harun (AS) † ƒ
That which perishes Helak olan ‡ˆ ‡
‰ Š•
Those who perish Helak olanlar ‡ˆ ‹•ŒŠ•
Haman, pharaoh’s vizier haman, firavunun veziri † •
Barren Kupkuru Ž •‚ •
Here te burada •
Pit Uçurum ’‘
Grant, give (imp) Ver “ “
Dust Toz ” •”
Avoidance Ayrõlõ ‚
Devastation Yõkõlma, parçalanma € –
483
Guidance Hidayet
He guided you (pl) Size yol gösterdi 1 —†

He guided me Bana yol gösterdi 1 ˜ -•
He guided us Bize yol gösterdi 1
He guided me Bana yol gösterdi 1 ˜

He guided him Ona yol gösterdi 1 ™
His guidance Onun hidayeti
He guided them Onlara yol gösterdi 1
Their guidance Onlarõn hidayeti
My guidance Hidayetim
It got demolished Yõkõldõ 2 š•›

We were guided Hidayet edildik 1
Hoopoe bibik ku u
They were guided Hidayet edildiler 1
Sacrificial animal Kurban, kurbanlõk ‰

He was guided Yol gösterildi 1 •
Guidance, guide Hidayet, yol gösterici œ - œ•
To guide Hidayet etti, yol gösterdi 1 • -œ
Sacrificial animal Kurban, kurbanlõk ‚
Gift Hediye ’–•
Your gift Sizin hediyeniz Œ† •–•
You guided us Sen bize yol gösterdin 1 •
We guided Yol gösterdik 1 •
We guided you (pl) Size yol gösterdik 1 —† •
We guided him Ona yol gösterdik 1 ™•
We guided them Onlara yol gösterdik 1 •
484
We guided them (dual) O ikisine yol gösterdik 1 ž •
This Bu (er) Ÿ
These two Bu ikisi •Ÿ
This (fm), these (unintelligent
beings)
Bu (d ), (akõlsõz ço ul) ™• Ÿ•
To flee, run Kaçtõ 1 -
Fleeing Kaçõ ‚¡
Amusement, joke aka, oyun ¢£ ¢£
He defeated Yendi, hezimete u rattõ 1 £ £
They defeated Yendiler 1 £ •£
They defeated them Onlarõ yendiler 1 £ •£
Ridicule, mock E lence, alay ¤£ ‚£
Shake (imp, fm) Silkele (d ) ¥£ £›
Dry stalks Kuru çöp ¦ ž• ¦
•
Deprivation Mahrum edilme § ž• §
Soft Yumu ak § ‰§
•
Interrogative pronoun,
question word
Soru edatõ mi? mõ? ©¨
To perish Helak oldu 1 ‡ˆ ‡•ˆ - ‡ˆ
Bring forward (imp, pl) Getirin 1 ª – ˆ†
Anxious Sabõrsõz «ˆ ¬• ˆ†
They Onlar (er)
He inclined, determined Dü ündü, kurdu 1 Ž –

They (dual) O ikisi (ikil) ž
Defamer Kötüleyen, gammaz £Ž ¥„ ž–
They determined, planned Dü ündüler, kurdular 1 Ž š–ž
Evil suggestions Vesvese £Ž … £ž
Slanderer Arkadan çeki tiren £Ž •£ž
485
Faint sound Hafif ses -Ž ®
•ž
They determined, planned Dü ündüler, kurdular 1 Ž ž̄
They (fm) Onlar (d ) –
Here Burada, burasõ •
There te orada ‡•Š •
With satisfaction Afiyetle °• ‚± •
He O (er)
Vain desire Heva, bo ²

His vain desire Hevasõ ™
Hud (pbuh) Hud (AS) €‰
Jew, Jewish Yahudi € ‚€
Humiliation Alçalma
Humiliating Alçaltan •
Humbly Tevazu ile ‚
It perished Battõ œ
Vain desire Heva, arzu, bo œ
She, they (unintelligent
beings)
O (d ) ,onlar ˜•
Prepare (imp) Hazõrla ° ³¨ ›
Shape, form ekil ° ’• ±
Come on Haydi gel 1 š š
Thirsty camels Susamõ develer •
Easy Kolay, kolaylõkla ‚•› - ‰ ›
She, it O ´•
Far fetched Heyhat, ne uzak …
486
And, by Ve, and olsun
Heavy rain Bol ya mur

And consult each other (imp, Konu up anla õn, birbirinize
8
pl) emredin
And come, enter (imp, pl) Ve gelin, girin 1
And bring (imp, pl) to me Ve bana getirin 1
He bound Ba ladõ 3
He bound you Sizi ba ladõ 3
Palpitating Atan, hoplayan
One Tek, bir € •€

One (fm) Bir (d ) € ‚€
Valley Vadi 1 ƒ„ †‡ˆ„ - ƒ„ - „…
And he remembered Ve hatõrladõ 8 ‰Š ‰‹„
Inheritor, heir Varis Œ• Œ•
Inheritors, heirs Varisler Œ• •• - Ž •
Inheritors, heirs Varisler Œ• ••
That which arrives Varan, varacak „• „•
That which arrives at it Ona varacak „• †•„•
Their water drawer Onlarõn sucu çekicisi „• ‘ •„•
Those who arrive Varanlar, varacaklar „• Ž „•
Bearer of burden Yük ta õyan •’ ‚•’
All Encompassing Ku atan, geni “” †‡•” - “• ”
Wide, spacious Geni “” •”
Constant, perpetual Devamlõ, sürekli –— †‡˜— - –
• —
To appoint Sözle ti, vaatle ti 1 ™ ™ ˆ- ™
We appointed Sözle tik 1 ™ †‘™
487
We appointed with you Sizinle sözle tik 1 ™ ‘ ‰† ‘ ™
Those who give advice Ö üt verenler, vaizler š™ •›™
Conscious Belleyen ™ œ™
That which protects Koruyan • Ÿ
ž
That which falls, occurs nen, dü en, vuku bulan “• “• •
That which falls, occurs Olacak olan, vakõa “• ••
Protector Koruyucu ¡ž
Father Baba ¢ •¢
Mothers Anneler ¢ £ ¢
Parents Ana baba ¢ ¤‘ˆ ¢ - Ž ¢
Mother Ana ¢ ‚¢
Your mother Annen ¢ ¥ ¢
My mother Annem ¢ ¦ ¢
His father Babasõ ¢ §¢
My parents Anam babam ¢ ƒ
‹ ¢
Your parents Anan baban ¢ ¥‘ˆ ¢
Parents Ana baba ¢ ¤‘ˆ ¢
His parents Ana babasõ ¢ ¨‘ˆ ¢
By Allah Allah’a and olsun ¨©ª¢
And order (imp) Ve emret 1 ‘
And sacrifice (imp) Ve kurban kes 1 « ¬‘
And forbid (imp) Ve yasakla 1 - ¨‘
And guide (imp) us Ve bizi ilet 1 ƒ• † •‘
Frail Zayõf • œ•
Consequence Vebal ¡†
Ruinous A õr, iddetli ¯
®œ
488
Odd number Tek (sayõ) ‘
Aorta Atardamar, ah damarõ ¤ ¤‘œ
Bond, binding Ba Ÿ†
His bond, binding Ba õ ¨•†
Most firm, strongest En sa lam ¦
They fell Dü tü (d ) 1 – °
‘ ˜
It was found Bulundu 1
To find Buldu 1 ±ˆ -
They (dual) found O ikisi buldu 1
I found Buldum 1 £
²
You (pl) found Buldunuz 1 ²
You (pl) found them Onlarõ buldunuz 1 ‘• ²
I found it Onu buldum 1 †³²
He found you Seni buldu 1 ´
Your means mkanlarõnõz ‘‰ ‘
We found Bulduk 1 †‘
We found him Onu bulduk 1 §† ‘
We found her Onu bulduk 1 †•† ‘
He found him Onu buldu 1 †•
They found Buldular 1
To fear Korku doldu, ürperdi 1 ‘ˆ -

Fearing Ürperen 1 ª
They feared Korku doldu, ürperdi 1 °
‘ ª
Those who fear Korkanlar Žª
Face Yüz ¨ ¨‘
To turn one’s face Yüzünü döndü 1 ¨ ¨µ ˆ - ¨‹
489
I turned my face Yüzümü döndüm 1 ¨ °‘³‹
Direction Yöneldi i yön ¨ ³‘
Your face Senin yüzün ¨ ¥³‘ - ¥³‘
His face Onun yüzü ¨ ¨³‘ - ¨³‘ - ¨³‘
Her face Onun (d ) yüzü ¨ †³³‘ - †³³‘
My face Benim yüzüm ¨ ³‘
Faces Yüzler ¨ †‡• - §•
Your (pl) faces Yüzleriniz ¨ • -‘ •
Their faces Onlarõn yüzleri ¨ ³• - ³• -‘ ³•
Honorable tibarlõ ¨ †®³œ
Alone Kendisi, tek ba õna € § €‘
Wild beasts Vah i hayvanlar ¶€ ·‘ €
Revelation Vahiy € †‡œ€‘ - • €‘
Alone Kendisi, tek ba õna € ® œ€
Our revelation Vahyimiz € †¸œ‘€
His revelation Onun vahyi € ¨œ‘€
To love, want, wish Sevdi, istedi 1 „„ „² ˆ - „‹
Name of false deity Put adõ ®„¹
Love, affection Sevgi „„ ®„¹
They wished stedi 1 „„ £‹„
And disregard Ve aldõrma 1 º„ º
‘„
And has forsaken you Ve seni bõraktõ 2 º„ ¥™‹„
Rain Ya mur Ÿ„ Ÿ‘„
They wished stediler 1 „„ „²
Loving, affectionate Çok seven „„ „• „
And leave (imp) Ve bõrak 1 •Š •Š
490
To leave Bõraktõ 1 •Š •»ˆ - •Š
And leave (imp) me Ve beni bõrak 1 •Š •‘ Š
And leave (imp, pl) Ve bõrakõn 1 •Š •Š
And show off Ve gösteri , riya ƒ• ½¼ †¾•
And he saw Ve gördü 1 ƒ• •
Back, behind Arka ƒ• ½¿ • - ½¼ •
Behind you Arkanõz ƒ• ¾ • - ‰¼½ •
Behind him Onun arkasõ ƒ• ¨¾ • - §¼½ •
Behind them Onlarõn arkalarõ ƒ• ³¾ • - •¼½ •
Behind me Arkam ƒ• ƒ¿½ •
And they saw Ve gördüler 1 ƒ• ‘• - •
To inherit Miras aldõ 1 Œ• Œ ˆ - Œ•
Inheritors, heirs Varisler Œ• •
He inherited from him Ona varis oldu 1 Œ• ¨•
They inherited Varis oldular 1 Œ• •
Place of arrival Varõ yeri „• „‘•
And he returned Ve geri çevirdi 1 „„• „‹ •
To arrive, come Geldi, vardõ 1 „• „ ˆ - „•
Thirsty Susuz „• ®„‘•
Rose Gül „• ‚® „‘•
They arrived Vardõlar, geldiler 1 „• „•
They arrived at it Ona vardõlar 1 „• †• „•
Leaf Yaprak Ÿ• … •• - Ÿ•
Your (pl) silver coin Gümü paranõz Ÿ• ‘ ••
Hidden Gizlenmi ƒ• ƒ•
Jugular vain ah damarõ „• ˆ•
491
Refuge Sõ õnak •’ •’
Burden Yük •’ •‡ ’‘ - •‘’
To bear burden Yükünü ta õdõ 1 •’ •Àˆ - •’
Your burden Senin yükün •’ ´•‘’
Weigh, scale, measure Ölçü, tartõ Ž’ †‡’‘ - Ž‘’
They weighed, measured Ölçtüler, tarttõlar 1 Ž’ ’
Weigh, measure (imp, pl) Ölçün, tartõn 1 Ž’ ’
They weighed for them Onlarõ ölçtüler 1 Ž’ ‘• ’
Assistant, vizier Vezir, yardõmcõ •’ ‡ ˆ’ - • ˆ’
And ask (imp) Ve sor 1 ¡Á” Â‘”
And ask (imp) them Ve onlara sor 1 ¡Á” ‘ ³ªÂ‘”
And ask (imp, pl) Ve sorun 1 ¡Á” ªÂ‘”
Middle Orta Ã” †®Ä”
Penetrated into middle Ortasõna girdiler 1 Ã” ¤Ä”
Middle Orta Ã” ¦Ä‘”
Capacity Takat, imkan “” “‘”
To encompass, understand Ku attõ, içine aldõ, anladõ 1 “” “”‘ ˆ - “”
It encompassed Ku attõ, içine aldõ 1 “” °
‘ •”
Its capacity Onun takatõ, imkanõ “” †³•‘”
It enveloped Topladõ, bir araya getirdi ” ”
And they were made to drink Ve içirildiler 1 ” ”
That which whispers Vesvese veren, fõsõldayan Å” Å ”‘
To whisper Vesvese verdi, fõsõldadõ 1 Å” Å ”‘ ˆ - Å ”‘
And they were driven Ve sevk edildi 1 Ÿ” œ”
Means of access Vesile, yakla ma yollarõ ” ª‘œ”
He enjoined Tavsiye etti 2 — †‹—
492
He enjoined you (pl) Size tavsiye etti 2 — ‰†‹—
To describe, make attributes Vasfetti, tarif etti, atfetti 1 — Æˆ - —
Their attributes Vasõflarõ — ‘³ —
‘
To arrive, join Ula tõ, birle ti, bile tirdi 1 — Æˆ - —
We joined Ekledik, uladõk 2 — †¸ª‹—
He enjoined Tavsiye etti 2 — ¦‹—
Instruction, will Vasiyet, tavsiye — ® œ‹—
Entrance Giri — œ‘—
Camel dedicated to false
deities
Putlara adanmõ deve ª‘œ—
We enjoined Tavsiye ettik 2 — †¸‘œ—
‹
Placed, put Konuldu, yerle tirildi “Ç “Ç
To put, place Koydu, yerle tirdi 1 “Ç “Èˆ - “Ç
She gave birth Do urdu 1 “Ç °
‘ •Ç
I placed, gave birth Koydum, do urdum 1 “Ç °‘•Ç
She gave birth to him Onu koydu, do urdu 1 “Ç ¨‘É•Ç
She gave birth to her Onu (d ) do urdu 1 “Ç †³‘É•Ç
I gave birth to her Onu (d ) do urdum 1 “Ç †³É‘•Ç
We removed from you Senden kaldõrdõk 1 “Ç ¥‘¸™ †¸‘•Ç
He placed it Onu koydu 1 “Ç †³•Ç
Rising Kalkma ÁÊ †®ÂÊ
Necessary Gerekli i Ê ‡Ê
Bag Yük, torba ™ ½¿ †™
It was promised Vaad edildi 1 ™ ™
Promise, word, covenant Vaad, söz ™ ‡ ™‘ - • ™‘
To promise, covenant Vaat etti, tesbit etti 1 ™ •ˆ - ™
You promised Vaat ettin 1 ™ £
‹ ™
493
I promised Vaat ettim 1 ™ £
² ™
I promised to you (pl) Size vaat ettim 1 ™ ‘ ²™
You promised to us Bize vaat ettin 1 ™ †¸‹ ™
You promised to them Onlara vaat ettin 1 ™ ‘ ³‹‘ ™
Your promise Senin vaadin ™ ´ ™‘
He promised to you (pl) Size vaad etti 1 ™ ‰™
Our promise Bizim vaadimiz ™ † ™
We were promised Vaad olunduk 1 ™ †‘™
We promised to him Ona vaad ettik 1 ™ §† ‘ ™
We promised to them Onlara vaad ettik 1 ™ ‘ •† ‘ ™
His promise Onun vaadi ™ § ™‘ - § ™‘ - § ™‘
He promised to her Ona (d ) vaad etti 1 ™ †• ™
And he counted them Ve onlarõ saydõ 1 „™ ‘ •‹ ™
And promise (imp) them Ve onlara vaad et 1 ™ ‘ •‘ ™
They promised him Ona vaad ettiler 1 ™ § ™
To advise, instruct Ö üt verdi 1 š™ š•ˆ - š™
You advised Ö üt verdin 1 š™ °›™
And advise (imp) them Ve onlara vaaz et, ö üt ver 1 š™ ‘ ³›™
My promise, threat Tehdit, vaid, tehdidim ™ œ™
Appropriate Uygun Ë †®•†Ë
He paid him in full Ona hesabõnõ tamamen ödedi 2 Ì §†©Ë
Guest, delegation Misafir, heyet Ë ®Ë
He fulfilled Vefa gösterdi 2 Ì ¦©Ë
It was paid in full Tamamen ödendi 2 Ì °
‘ œÍË
Respect, grandeur Vakar, saygõ • ®•†•
He protected us Bizi korudu 1 • † †•
494
He protected him Onu korudu 1 • §†•
He protected them Onlarõ korudu 1 • ‘ •†•
It spread Kapladõ 1 –• –•
Time Vakit, zaman °• °
• •
Its time Onun vakti °• †³É•
Weight, deafness A õrlõk, sa õrlõk • ‡ • - ••
Weight A õrlõk • ®•
To fall, occur Dü tü, vaki oldu 1 “• “ ˆ - “•
Its occurrence Vaki olmasõ “• °••
It fell, happened Dü tü, vaki oldu, vazife oldu 1 “• °
‘ •• - °••
Its occurrence Onun vaki olmasõ “• †³É••
To stop, stand Durdu, dikildi 1 • •
It was made to stand Durduruldu, dikiltildi 1 • •
And stop (imp, pl) Ve durdurun 1 • •
They were made to stand Durduruldular 1 • •
And stop (imp, pl) them Onlarõ durdurun 1 • ‘• •
And protect (imp) us Ve bizi koru 1 • †¸•
And protect (imp) them Ve onlarõ koru 1 • ³•
Fuel Yakõt • „• ‘ •
Its fuel Onun yakõtõ • †•„ •
To protect, defend Korudu, kolladõ 1 • ˆ- •
He striked with his fist Yumruk attõ 1 À‰ À‰
He striked him with his fist Ona yumruk attõ 1 À‰ §À‰
He was entrusted Vekil edildi 2 ‰ ‰Í
And eat (imp, dual) Ve yiyin (ikil) 1 ‰ ¯‰
We have entrusted Vekil kõldõk 2 ‰ †¸ª©‰
495
And eat (imp) Ve yiyin 1 ‰ ª‰
Proxy, guardian Vekil, koruyucu ‰ œ‰
Turn (imp) Dön 1 ¡Í
And really if Ve e er gerçekten ¤‘ Â¢
And not Ve de il Î
It turned them Onlarõ çevirdi 1 ‘ •©Î
Protection Velayet, koruyuculuk ˆÎ
Their protection Onlarõn velayeti ³ÉœÏ¢
And let it come (imp) Ve gelsin 1 £ÁÉ¢
Let there be (imp) Olsun 1 Ž‰ ¤‘ É¢
Let him look (imp) Baksõn 1 › ‘ ›¸‘É¢
She gave birth Do urdu 1 ¢ ¢
He was born Do uruldu 1 ¢ ¢
Child Çocuk ¢ ‡¢ - •¢
Young boys, children Gençler ¢ Ž ¢
I was born Do dum 1 ¢ £
² ¢
They (fm) gave birth Do urdular (d ) 1 ¢ Ž‘ ¢
They (fm) gave birth to them Onlarõ do urdular 1 ¢ ‘³‘¢
His child Onun çocu u ¢ § ¢ -§ ¢
Her child Onun (d ) çocu u ¢ †• ¢
And but Ve lakin, fakat ¤‹ ¢ - ¤‘ ¢
But we Fakat biz †‹¸ ¢
But you (pl) Fakat siz ‘ ¸‹ ¢
But he Fakat o ¨‹¸ ¢
But they Fakat onlar ‘ ³‹¸ ¢
But I Fakat ben µ̧ ¢
496
Let us bear (imp) Yüklenelim 1 Ð ¬
‘ ¸¢
If, even if ayet, e er, olsa bile ‘¢
Turn (imp, pl) Dönün 1 ¢Ñ
They turned Döndüler 1 ¢© - ‘ ¢©
If not, even if not De ilse, olmasaydõ Î‘ ¢
Protector Dost, koruyucu †Óœ¢ - Ò ¢
To turn Döndü 1 ¢Í ˆ - ¦©¢
And let them believe (imp) man etsinler 4 ¤ ¸ Ô‘ œ¢
And let them hold (imp) Tutsunlar 1 »Õ »ÕÁœ¢
Let them cry, weep (imp, pl) A lasõnlar 1 ˜‘œ¢
You turned Döndün 1 °‘œ¢©
And let him fear (imp) Sakõnsõn 8 • É‹œ¢
And let them fear (imp) Sakõnsõnlar 8 • É‹œ¢
Dikkatli olsun, inceliklere
And let him be cautious (imp)
baksõn
5 Ä¢ ‘ Ä© ªÉœ¢
You (pl) turned Döndünüz 1 É‘œ¢©
Intimates Sõrda Ö ® ±œ¢
Let them find (imp) Bulsunlar 1 ±œ¢
Let him decree (imp) Hüküm versin 1 € ‘ ¬
‘ œ¢
Let him fear (imp) Korksun 1 ×Õ ¶‘Øœ¢
As a child Çocukken ¢ ® œ¢
Let him call, pray (imp) Dua etsin, ça õrsõn 1 ™„ º‘ œ¢
And let them ask (imp) Sorsunlar 1 ¡Á” ¢Á‘Ùœ¢
And let them be chaste (imp) ffetli olsunlar 10 ™ •‘ É‘Ùœ¢
And let them bear witness
(imp)
ahit olsunlar 1 ³Ú ‘ ³‘×œ¢
Let them overlook (imp) Ho görsünler 1 Û— ¬Æ
‘ œ¢
Let them draw (imp, fm) Vursunlar (d ) 1 ÜÇ ¤‘ È
‘ œ¢
497
And let them circumambulate
(imp)
Tavaf etsinler 5 ÝÊ Ë‹ Ä© œ¢
And let them forgive (imp) Affetsinler 1 ™ •‘ œ¢
That he knows Bilmesi için 1 ª™ ª‘•œ¢
And let them say (imp) Desinler 1 ¡• ¢ œ¢
Let him write (imp) Yazsõn 1 –É‰ –
‘ É œ¢
Your (pl) protector Dostunuz, veliniz œ²¢
And let him dictate (imp) Yazdõrsõn 4 ª ª‘ œ¢
Our protector Dostumuz, velimiz †¸²œ¢
His protector Onun dostu, velisi ¨µœ¢
Their protector Onlarõn dostu, velisi ‘ ³²œ¢
Their (dual) protector O ikisinin dostu, velisi † ³²œ¢
And let them fulfill (imp) Ve yerine getirsinler 2 Ì Ë œ¢
My protector Benim velim, dostum œµ¢ - ¦µœ¢
And he distanced himself Ve yan çizdi 1 ƒÁ †Â -ÞÁ
Bestower Kar õlõksõz veren –• Ü†‹•
Shining Parlayan ß• †‡ †‹•
To bestow, grant Kar õlõksõz verdi 1 –• –³ˆ - –•
She granted Verdi (d ) 1 –• °
‘ ˜•
We granted Verdik 1 –• †¸‘˜•
Weakened Zayõfladõ 1 ¤• ¤•
Weakness Zayõflõk ¤• †®¸‘• - ¤ž •‘
They weakened Gev ediler 1 ¤• ¸•
It was hidden Gizlendi 1 ƒ• ƒ•
Ah, that Vay Ž© † ˆ‘
Ah, that Vay ona ¨‹Á ˆ‘
Woe Vay haline, yazõklar olsun ˆ‘
498
Woe to us Yazõklar olsun bize †¸ª‘ˆ - †¸Éª‘ˆ
Woe to me Yazõklar olsun bana ¦Éª‘ˆ
Woe to you Yazõklar olsun sana ¥ª‘ˆ
Woe to you (pl) Yazõklar olsun size ‘ ª‘ˆ
499
He calls to account Sorumlu tutar, muaheze eder 3
He calls you (pl) to account Sizi sorumlu tutar 3
He calls them to account Onlarõ sorumlu tutar 3
That it is given Verilmesi 4
That he gives you (pl) Size vermesi 4
That they give Vermeleri 4
They are given Verilirler 4
It is given Verilir 4
He gives Verir 4
He gives me Bana verir 4
That he gives him Ona vermesi 4
He gives him Ona verir 4
That he gives them Onlara vermesi 4
He gives them Onlara verir 4
It is transferred Nakledilir 1
They prefer Tercih ederler 4
He is taken, seized Alõnõr, yakalanõr 1
That he is taken Alõnmasõ 1 €

It is delayed Tehir edilir, ertelenir 2 •
That he delays Tehir etmesi 2 ‚
He delays Tehir eder, erteler 2 ‚
That he delays you (pl) Sizi tehir etmesi 2 ‚ - ‚
He delays them Onlarõ erteler 2 ‚
He returns Geri verir 2 ƒ„ „‚
He returns it Onu geri verir 2 ƒ„ …‚„
500
That it is permitted zin verilmesi 1 † †
It is permitted zin verilir 1 † †
They harm, hurt Eziyet ederler 1 ƒ† †
He harms, hurts Zarar verir, rahatsõz eder 1 ƒ† ƒ†
That they (fm) get harmed Eziyet edilmeleri (d ) 1 ƒ† †
Despaired Yeise, ümitsizli e dü tü 1 ‡ˆ ‰Š
They (fm) despaired Ümitsizli e dü tüler (d ) 1 ‡ˆ ‹Š
They despaired Ümitsizli e dü tüler 1 ‡ˆ ‹Š
He is turned away Çevrilir 1 Œ• Œ•
They are turned away Çevrilirler 1 Œ• •
He joins, reconciles Birle tirir, yakõnla tõrõr 2 Ž• Ž••
Karõsõna yakla mama yemini
They swear off
eder
4 • •
They are ordered Emrolunurlar 1 ‘ ‘
He believes, gives safety man eder, inanõr, emin kõlar 4 ‘ ‘
They believe man ederler (d ) 4 ‘ •‘
That he believes man etmesi 4 ‘ ‘ - ‘
Indeed he believes Elbette iman eder 4 ‘ • ’‘
Indeed they believe Elbette iman ederler 4 ‘ • ’‘
That they believe man etmeleri 4 ‘ ’‘
They believe man ederler 4 ‘ ’‘
Tires, makes tired Yorar, yorgunluk verir 1 „ „
It tires him Onu yorar 1 „ …„
Despairing Mey’us, ümitsiz ‡ˆ ”•– Š - ‡
“
He supports Destekler 1 — —‚
O! Ey! ”
O my Lord Ey Rabbim ˜™š ›
‚ š”
501
O my people Ey kavmim œ• œ •”
O our people Ey kavmimiz œ• ”’‘ • ”
I wish it had Ke ke ž• ”
I wish we had Ke ke biz ”’Ÿ • ”
I wish I had Ke ke ben ’Ÿ • ”
I wish he had Ke ke o ” Ÿ• ”
Woe to us Yazõk bize ”’Ÿ ”
Woe to me Yazõk bana Ÿ ”
Woe to us Yazõk bize ”’ ”
O John (pbuh) Ey Yahya (AS) ¡ ”
O! Ey ” Ÿ• ”
O! Ey ¢”
That he refuses Kaçõnmasõ, reddetmesi 1 £ ›€”
Dry Kuru ‰¤ ‰
¥ ™”
Dry ones Kurular ‰¤ ¦ ”‹™”
He refuses Kaçõnõr, reddeder 1 £ ™€̂
That he comes Gelmesi 1 ”€
That he brings Getirmesi 1 §™ €̂
That he comes to you Sana gelmesi 1 Œ ”€
That he comes to you (pl) Size gelmesi 1 €̂
That he swears Yemin etmesi 8 • ¨ €̂
They order each other,
consult
Birbirine emrederler, danõ õrlar 8 ‘ © €̂
That he comes to him Ona gelmesi 1 ”€
That he comes to them Onlara gelmesi 1 ”€
That they come Gelmeleri 1 €̂
That they come to you Sana gelmeleri 1 ª €̂
502
That they come to you (pl) Size gelmeleri 1 ˆ
They come Gelirler 1 €̂
They come to you Sana gelirler 1 Œ« €̂
They come to us Bize gelirler 1 ”’« €̂
They come to me Bana gelirler 1 « €̂
He/it comes Gelir 1 ”€
That he/it comes Gelmesi 1 €̂
He/it brings Getirir 1 §™ ”€
They (dual) come Gelirler (ikil) 1 ” ”€
They (dual) come to her Ona gelirler (ikil) 1 ” «” ”€
That it comes to you Sana gelmesi 1 Œ ”€
That it comes to you (pl) Size gelmesi 1 €̂
It comes to you (dual) Size (ikil) gelir 1 ”© ”€
They (fm) come Gelirler (d ) 1 ¬ €̂
He/it comes to us Bize gelir 1 ”’ €̂
They (fm) come to you Sana gelirler (d ) 1 Œ’ €̂
Indeed it comes to you (pl) Size mutlaka gelir 1 ’• €̂
That he/it comes to me Bana gelmesi 1 ’ ”€
Indeed it comes to me Bana mutlaka gelir 1 ’‚ ”€
It comes to me Bana gelir 1 ’ €̂
He/it comes to me Bana gelir 1 ’ €̂
He/it comes to him Ona gelir 1 €̂
He/it comes to her Ona (d ) gelir 1 ” ”€
He/it comes to them Onlara gelir 1 €̂
That he/it comes to them Onlara gelmesi 1 €̂
Gog Yecüc - ®€”
503
He takes, seizes Tutar, yakalar 1 €̂
That he seizes you (pl) Sizi tutmasõ 1 €̂
That he seizes him Onu tutmasõ 1 …€ €̂
That he seizes them Onlarõ tutmasõ 1 €̂
That they take Tutmalarõ 1 € €̂
They take Tutarlar 1 €̂
They take it/them Onu/onlarõ tutarlar 1 ”« €̂
That they take it/him Onu tutmalarõ 1 … €̂
That he permits zin vermesi 1 † †€̂
That he permits zin vermesi 1 † € †€̂
They falsify Uydururlar 1 Œ• •€̂
Ruby Yakut •”
That he eats Yemesi 1 ¨ ¨ €̂
He eats Yer 1 ¨ ¨ €̂
They (dual) eat O ikisi yerler 1 ¨ ¯ €̂
They (fm) eat Onlar yerler (d ) 1 ¨ € €̂
That he eats it Onu yemesi 1 ¨ €̂
He eats it Onu yer 1 ¨ €̂
He eats them Onlarõ (d ) yer 1 ¨ • €̂
That they eat Onlarõ n yemeleri 1 ¨ € €̂
They eat Onlar yerler 1 ¨ €̂
He suffers Acõ duyar, elem duyar 1 ° •€”
They suffer Elem duyarlar 1 ° ©•€̂
They spare you (pl) Sizi uzak tutarlar 1 • « •€̂
He orders Emreder 1 ‘ ‘€̂
That he orders you (pl) Size emretmesi 1 ‘ ‘€̂
504
He orders you (pl) Size emreder 1 ‘ ‘€̂
He orders them Onlara emreder 1 ‘ ‘€̂
They order Emrederler 1 ‘ ‘€̂
Emin olur, emniyette olur,
He becomes secure
güvenir
1 ‘ ‘€̂
That they become secure Emin olmalarõ 1 ‘ € ’‘€̂
they become secure of you Sizden emin olurlar 1 ‘ ’‘€̂
Its time comes Vakti gelir 1 ± €̂
They (fm) pledge allegiance Sana ba lõlõk yemini ederler
to you (d )
1 ²™ Œ’³ ”¤
They pledge allegiance Ba lõlõk yemini ederler 1 ²™ ³ ”¤
They pledge allegiance to
you
Sana ba lõlõk yemini ederler 1 ²™ Œ« ³ ”¤
That he seeks Aramasõ, istemesi 8 ´™ µŸ¤
They seek Ararlar, isterler 8 ´™ ´Ÿ¤
He seeks Arar, ister 8 ´™ ´Ÿ¤
Surely they will slit Mutlaka yaracaklar 1 ŒŸ™ • Ÿ‚¤
That he tests, tries mtihan etmesi 8 ™ Ÿ¤
That he tests you (pl) Sizi imtihan etmesi 8 ™ Ÿ¤
He disperses Yayar 1 ¶·™ ¶
¸ ¤
It scratches E eler 1 ¶¹ ¶¡¤
He diminishes Eksiltir 1 ‰º ‰»¤
That he diminishes Eksiltmesi 1 ‰º ‰»¤
They are diminished Eksiltilirler 1 ‰º ‹»¤
He becomes stingy Cimrilik eder 1 ¨º ¨»¤
That he becomes stingy Cimrilik etmesi 1 ¨º ¨€ »¤
They become stingy Cimrilik ederler 1 ¨º »¤
That he discloses Açõ a vurmasõ 4 —™ —¤
He begins Ba latõr 4 —™ ¼—¤
505
He begins Ba latõr 1 —™ —¤
It is exchanged De i tirilir 2 ½—™ ½•—¤
He exchanges De i tirir 2 ½—™ ½‚—¤
That he changes De i tirmesi 1 ½—™ ½—¤
That he changes us Bizi de i tirmesi 1 ½—™ ”’•—¤
That he changes him Onu de i tirmesi 1 ½—™ •—¤
That he changes them (dual) O ikisini de i tirmesi 1 ½—™ ”© •—¤
That they exchange De i tirmeleri 2 ½—™ € •‚—¤
They exchange it Onu de i tirirler 2 ½—™ « •‚—¤
That he discloses it Onu açõ a vurmasõ 4 —™ ” —¤
They disclose Açõ a vururlar 4 —™ —¤
That he discloses Açõ a vurmasõ 4 —™ ¾—¤
They (fm) disclose Açõ a vururlar (d ) 4 —™ —¤
They begin Ba larlar 4 —™ ¿ —¤
Dry Kuru ‰¤ ”À‹¤
He extends, spreads Yayar, geni letir, uzatõr 1 Á‹™ Á‹¤
He extends it Onu geni letir 1 Á‹™ Â‹¤
That they extend Geni letmeleri, açmalarõ 1 Á‹™ € Â‹¤
He gives good news Müjdeler 2 Ã™ Ã
‚¤
He gives you good news Seni müjdeler 2 Ã™ ªÃ
‚¤
He gives you (fm) good news Seni (d ) müjdeler 2 Ã™ ªÃ
‚¤
He gives them good news Onlarõ müjdeler 2 Ã™ ‚Ã¤
He sees Görür, gözetir 4 Ä™ Ä¤
That they see, perceive Görmeleri, anlamalarõ 1 Ä™ € Ä¤
They see Görürler 4 Ä™ Ä¤
They are made to see Birbirlerine gösterilirler 2 Ä™ « Ä
•¤
506
He extends Geni letir 1 Á‹™ ÁÄ¤
Indeed he lags behind Yava davranõr, a õrdan alõr 1 ˆÂ™ • Š•Â¤
That he seizes Yakalamasõ 1 ÅÂ™ ÅÂ¤
He seizes Yakalar 1 ÅÂ™ ÅÂ¤
They seize Yakalarlar 1 ÅÂ™ ÃÂ¤
That he nullifies ptal etmesi 1 ¨Â™ ¨Â¤
He nullifies ptal eder, bo a çõkarõr 1 ¨Â™ ¨Â¤
That he sends, resurrects Diriltmesi, göndermesi 1 ¶³™ ¶³¤
He sends, resurrects Diriltir, gönderir 1 ¶³™ ¶³¤
He is sent, resurrected Diriltilir, gönderilir 1 ¶³™ ¶³¤
That he raises you Seni yükseltmesi 1 ¶³™ Œ·³¤
He resurrects you (pl) Sizi diriltir 1 ¶³™ ·³¤
Indeed he raises Mutlaka diriltir 1 ¶³™ • ·³¤
He resurrects them Onlarõ diriltir 1 ¶³™ ·³¤
That they are resurrected Diriltilmeleri 1 ¶³™ € ·³¤
They are resurrected Diriltilirler 1 ¶³™ ·³¤
They seek Ararlar, isterler 1 ´™ ´¤
They seek for you (pl) Sizin için isterler 1 ´™ « ´¤
They seek it Onu isterler 1 ´™ ” « ´¤
He seeks, oppresses Arar, haddi a ar 1 ´™ ´¤
They transgress A arlar, karõ õrlar (ikil) 1 ´™ ” ´¤
It remains Baki kalõr 1 Æ™ Æ¤
They weep, cry A larlar 1 ™ ¤
He despairs Ümit keser 1 ‰™ ‰¤
That he/it reaches Ula masõ 1 µ™ µ¤
He/it reaches Ula õr 1 µ™ µ¤
507
He notifies, conveys Ula tõrõr, tebli eder 2 µ™ µ•¤
That they (dual) reach Ula masõ (ikil) 1 µ™ ”´ ¤
Surely he/it reaches Mutlaka ula õr 1 µ™ •´¤
That they reach Ula malarõ 1 µ™ € ´¤
That they convey Ula tõrõrlar, tebli ederler 2 µ™ ´•¤
He tests, tries mtihan eder 1 ™ ¤
That he tests you (pl) Sizi imtihan etmesi 1 ™ ¤
He tests you (pl) Sizi imtihan eder 1 ™ ¤
Indeed he tests you (pl) Sizi mutlaka imtihan eder 1 ™ «• ¤
That he tests me Beni imtihan etmesi 1 ™ « ¤
It decays Yok olur 1 ™ ¤
That he tests mtihan etmesi 4 ™ ¤
O, son of my mother Ey anamõn o lu ‘‚ ™ ” = œ• ’¤
It perishes Yok olur 1 š™ š¤
They spend the night Gecelerler 1 ž™ Ÿ¤
They plan by night Geceleyin kurarlar 2 ž™ Ÿ‚¤
They become white A arõr 9 Ç™ Ç
¢ ¤
That he makes clear Açõklamasõ 2 ¬™ ‚¤
He makes clear Açõklar 2 ¬™ ‚¤
That he makes clear Açõklamasõ 2 ¬™ ‚¤
He clarifies Açõklar 4 ¬™ ¬¤
He makes it clear Onu açõklar 2 ¬™ ” ’‚¤
He stays behind Geri kalõr 5 • ˆŸ
Orphans Yetimler Ÿ ‘”Ÿ
That he repents, turns Tevbe etmesi 1 › ˜Ÿ
That he exchanges De i tirmesi 5 ½—™ ½•—¤Ÿ
508
He destroys Mahveder 2 È ¤‚Ÿ
He follows Takip eder, arkasõndan gelir 2 ²¤ ²¤Ÿ
He follows Takip eder 8 ²¤ ²¤•Ÿ
That he follows Takip etmesi 8 ²¤ ²¤•Ÿ
He is followed Takip eder 4 ²¤ ²¤Ÿ
He is followed Takip edilir 8 ²¤ ²¤Ÿ•
He follows it Onu takip eder 1 ²¤ ” ³¤Ÿ
He follows them Onlarõ takip eder 8 ²¤ ³¤•Ÿ
They follow you (pl) Sizi takip ederler 8 ²¤ ³¤•Ÿ
They follow Takip ederler 8 ²¤ ³¤•Ÿ
They follow Takip ederler 4 ²¤ ³¤Ÿ
They settle Konaklar, yerle ir 5 ™ • ¤Ÿ
That it becomes clear Açõ a çõkmasõ 5 ¬™ •¤Ÿ
It becomes clear Açõ a çõkar 5 ¬™ •¤Ÿ
He sips Yudumlar 5 É® É• ÊŸ
He sips it Onu yudumlar 5 É® Ë• ÊŸ
He avoids Kaçõnõr 1 ˜’® ˜•’ÊŸ
He avoids it Ondan kaçõnõr 1 ˜’® ” ¤•’ÊŸ
They dispute Tartõ õrlar 6 ÌÊÍ ®¢ ”¡Ÿ
He goes for judgment Muhakeme olur 6 Í ”¡Ÿ
That they go for judgment Muhakeme olmalarõ 6 Í © ”¡Ÿ
They whisper to each other Fõsõldarlar 6 žÎ Ÿ•”»Ÿ
It confounds him Onu çarpar 1 Á¤ Â•¤»Ÿ
That he takes Edinmesi 8 »•Ÿ
He takes Edinir, benimser 8 »•Ÿ
That he takes Edinmesi 8 € »•Ÿ
509
That he takes it/her Onu edinmesi 8 ” »•Ÿ
That they take Edinmeleri 8 € »•Ÿ
They take Edinirler 8 »•Ÿ
They take you Seni edinirler 8 Œ« »•Ÿ
That they take it/him Onu edinmeleri 8 … »•Ÿ
He snatches away Kapõp götürür 5 ŽÂ ŽÏÂ»Ÿ
He is snatched away Kapõlõp götürülür 5 ŽÂ ŽÏÂ»Ÿ
He snatches you (pl) away Sizi kapõp götürür 5 ŽÂ ÎÏÂ»Ÿ
That they remain behind Geri kalmalarõ 5 Ž € ÎÏ»Ÿ
They choose Seçerler 5 Ð •»Ÿ
They ponder Gere i gibi dü ünürler 5 ™„ •™—Ÿ
He receives admonition Ö üt alõr, hatõrlar 5 † Ï Ÿ
They receive admonition Ö üt alõrlar, hatõrlarlar 5 † Ï Ÿ
They (dual) return to each
other
Geri döner (ikil) 6 ²®š ”³® Ÿ
He waits Bekler, fõrsat bekler 5 Ñ™š Ñ•™ Ÿ
They (fm) wait Beklerler (d ) 5 Ñ™š Ä•™ Ÿ
They wait Beklerler 5 Ñ™š Ä•™ Ÿ
They hesitate Bocalarlar, tereddüt ederler 5 „„š „•„ Ÿ
He watches Kontrol eder, gözetler 5 ˜•š ˜Ï• Ÿ
He leaves Terk eder 1 ª ªŸ
That he is left Terk edilmesi 1 ª ªŸ
He is left Terk edilir 1 ª ªŸ
That he deprives you (pl) Sizi mahrum etmesi 1 Ÿ
That they are left Terk edilmeleri 1 ª Ÿ
He purifies himself Arõnõr, temizlenir 5 Ò Ï ÓŸ
That they ask each other Soru malarõ 6 ½ˆ– •ÔÕ”‹Ÿ
510
They ask each other Soru urlar 6 ½ˆ– •Õ”‹Ÿ
They slip away Sõvõ õp giderler 5 ¨– Ï‹Ÿ
That it rots Bozulmasõ 5 ’– ’•‹Ÿ
They supplicate humbly Yalvarõrlar 5 ÉÖ Ë• ×Ÿ
He clean himself Temizlenir 5 Ø • ÂŸ
That they clean themselves Temizlenmeleri 5 Ø € • ÂŸ
They clean themselves Temizlenirler 5 Ø • ÂŸ
They recognize each other Birbirini bilirler, tanõ õrlar 6 ÙË •š”³Ÿ
That he transgresses A masõ, geçmesi 5 —Ë —• ³Ÿ
They learn Ö renirler 5 Ë ©Ï³Ÿ
They wink at each other Ka göz i areti yaparlar 6 Ó©Ú Ó‘”´Ÿ
That it changes Bozulmasõ, de i mesi 5 ÐÚ •´Ÿ
It gushed forth Fõ kõrõr 6 Ê• Ê
• ÎŸ
They (dual) separate,
become divided
Ayrõlõrlar (ikil) 8 Û• ”•• ÎŸ
They separate, become
divided
Ayrõlõrlar 8 Û• •• ÎŸ
That he asserts superiority Üstünlük taslamasõ 5 ¨×• ¨•×ÎŸ
They (fm) break up, split Çatlarlar (d ) 5 Â• ÂÏ ÎŸ
That they understand well yice anlamalarõ 5 Æ• € ÆÏ ÎŸ
He ponders, thinks well Dü ünür, tefekkür eder 5 • Ï ÎŸ
That they ponder Dü ünmeleri 5 • € Ï ÎŸ
They ponder, think well Dü ünürler 5 • Ï ÎŸ
That they incline E ilmeleri 5 ˆ• ˆ•ÎŸ - •ÎŸ
That he becomes cautious Sakõnmasõ 8 • Ü•Ÿ
He accepts Kabul eder 5 ¨¤• ¨•¤ÆŸ
That it is accepted Kabul edilmesi 5 ¨¤• ¨•¤ÆŸ
That he precedes Öne geçmesi 5 œ—• œ•—ÆŸ
511
He precedes leri gider, öne geçer 5 œ—• œ•—ÆŸ
That he becomes cautious of
him
Ondan sakõnmasõ 8 • Æ€ Ÿ•
They become cautious Korunurlar, sakõnõrlar 8 • Æ•Ÿ
He becomes cautious Korunur, sakõnõr 8 • Æ•Ÿ
They recline Yaslanõrlar 8 ˆ •Ÿ
He becomes arrogant Büyüklenir 5 È ¤• Ÿ
They become arrogant Büyüklenirler 5 È •¤ Ÿ
He speaks Konu ur 5 Ï Ÿ
They speak Konu urlar 5 ©Ï Ÿ
They blame each other Birbirlerini kõnarlar 6 œ• ‘ ¯Ÿ
He receives Alõr 5 Æ• ÆÏ Ÿ
He recites Okur 1 € Ÿ - Ÿ
They recite Okurlar 1 Ÿ
They recite it Onu okurlar 1 « Ÿ
He recites it Onu okur 1 … Ÿ
It is read Okunur 1 Ÿ
That he completes Tamamlamasõ 4 Ý •Ÿ
He completes Tamamlar 4 Ý ¢Ÿ
They touch each other Birbirine dokunurlar 6 ‰‹‘ ”•–”©Ÿ
He profits, enjoys Yararlanõr, faydalanõr 5 ²Ÿ‘ ²•Ÿ©Ÿ
That they profit, enjoy Faydalanmalarõ 5 ²Ÿ‘ € ³•Ÿ©Ÿ
They profit, enjoy Faydalanõrlar 5 ²Ÿ‘ ³•Ÿ©Ÿ
He swaggers Böbürlenir 5 Â‘ ”ÏÂ©Ÿ - ÂÏ ©Ÿ
That they wish stemeleri 5 Þ‘ ’•©Ÿ
They wish sterler 5 Þ‘ ’•©Ÿ
They wish it Onu isterler 5 Þ‘ « ’•©Ÿ
512
That they wish it Onu istemeleri 5 Þ‘ … ’•©Ÿ
They hold secret counsel Gizlice danõ õrlar 6 ß ®”’Ÿ
They dispute Çeki irler, tartõ õrlar 6 ÉÓ« ËÒ”’Ÿ
Birbirini vazgeçirirler,
They forbid each other
yasaklarlar
6 à ”’Ÿ
It descends ner, devamlõ iner 5 ½Ó« ½•Ó’Ÿ
He hides himself Gizlenir, saklanõr 6 ƒš ¾š Ÿ
That he repents, turns Tevbe etmesi 1 › ›Ÿ
He repents, turns Tevbe eder 1 › ›Ÿ
He repents, turns Tevbe eder 1 › •›Ÿ
He accepts repentance Tevbeyi kabul eder 1 › Ë› Ÿ
That they repent, turn Tevbe etmeleri 1 › ™Ÿ
They repent, turn Tevbe ederler 1 › ™Ÿ
He makes die Öldürür, vefat ettirir 5 á ”Ï• Ÿ
He makes you (pl) die Sizi öldürür 5 á ”Ï• Ÿ
He makes them (fm) die Onlarõ (d ) öldürür 5 á • ”Ï• Ÿ
They make die Öldürürler 5 á •Ï Ÿ
They are made to die Öldürülürler, ölürler 5 á •Ï Ÿ
They make them die Onlarõ öldürürler 5 á « •Ï Ÿ
He makes die Öldürür 5 á •Ï Ÿ
He is made to die Öldürülür 5 á •Ï Ÿ
He puts his trust Vekil eder, tevekkül eder 5 ¨ ¨Ï Ÿ
That he puts his trust Tevekkül etmesi 5 ¨ ¨€ Ï Ÿ
They put their trust Tevekkül ederler 5 ¨ Ï Ÿ
That he turns away Yüz çevirmesi 5 â ½Ï Ÿ
He befriends them Onlarõ dost edinir 5 â •Ï Ÿ
Dönerler, dönüp giderler, yüz
They turn away, befriend
çevirirler
5 â •Ï Ÿ - •Ï Ÿ
513
They befriend Dost edinirler 5 â •Ï Ÿ
They befriend him Onu dost edinirler 5 â « •Ï Ÿ
He turns away, befriends Yüz çevirir, dost edinir 5 â •Ï Ÿ
Orphan Yetim Ÿ ”•© Ÿ - “ Ÿ
Two orphans ki yetim Ÿ ©Ÿ
He wanders Gezinir 1 Ÿ
They wander Gezinirler 1 Ÿ
That he makes firm Sabit kõlmasõ 2 ž¤ ž‚¤·
He makes firm Sabit kõlar, sa lamla tõrõr 2 ž¤ ž‚¤·
That he makes firm Sabit kõlmasõ 2 ž¤ ž‚¤·
He makes firm, ties Sabit kõlar, tutar, ba lar 1 ž¤ ž¤€·
That they tie you Seni ba lamalarõ 1 ž¤ ª Ÿ¤€·
That he subdues Hakim olmasõ 4 » »€·
Madinah Medine ehri › ·€
He gains dominance Yener, ele geçirir 1 ŽÆ ŽÆ€·
That they defeat you (pl) Sizi yenmeleri 1 ŽÆ ÎÆ€·
They hide Gizlerler 1 Þ ’€·
He cries for help Ba õrõr, yardõm ister 1 šˆ® ŠÊ
They cry for help Ba õrõrlar, yardõm isterler 1 šˆ® šˆÊ - ŠÊ
He disputes, argues Mücadele eder 1 ½—® ½„”Ê
He disputes with us Bizimle mücadele eder 1 ½—® ”’•„”Ê
That they dispute with you
(pl)
Sizinle mücadele etmeleri 1 ½—® •„”Ê
They dispute Mücadele ederler 1 ½—® •„”Ê
They dispute with you Seninle mücadele ederler 1 ½—® Œ« •„”Ê
He is protected Korunur 4 š® š”Ê
He strives, struggles Cihad eder, mücahede eder 3 —® — ”Ê
514
That they strive, struggle Cihad etmeleri 3 —® € — ”Ê
They strive, struggle Cihad ederler 3 —® — ”Ê
He becomes neighbor Kom u kalõr 3 š® š ”Ê
He becomes neighbor to you Seninle kom u olurlar 3 š® Œ« š ”Ê
That he responds Cevap vermesi, icabet etmesi 4 ›® ˜Ê
It is brought Toplanõr, getirilir 1 ã® ¤Ê
He chooses Seçer 8 ã® ¤ŸÊ
He chooses you Seni seçer 8 ã® Œ ¤ŸÊ
They avoid Uzak dururlar, kaçõnõrlar 8 ˜’® ¤’ŸÊ
He rejects, denies nkâr eder 1 —¡® —¡Ê
They rejects, deny nkâr ederler 1 —¡® —¡Ê
He finds Bulur 1 —® —Ê
That he finds Bulmasõ 1 —® —Ê
That he finds you Seni bulmasõ 1 —® ª—Ê
That he finds him Onu bulmasõ 1 —® …—Ê
That they find Bulmalarõ 1 —® € —Ê
They find Bulurlar 1 —® —Ê
They find him Onu bulurlar 1 —® « —Ê
He pulls Çeker 1 š® ¢Ê
That he protects you (pl) Sizi kurtarmasõ 4 š® Ê
He commits crime Suç i ler 1 œ® œÊ
He incites you to crime Sizi adaletsizli e sevk eder 1 œ® ’•‘ Ê
He pulls him Onu çeker 1 š® …¢ Ê
It flows, runs Akar, gider 1 ƒ® ƒÊ
That he is recompensed Kar õlõ õ verilmesi 1 ƒÓ® ÓÊ
He is recompensed for it Ona onun kar õlõ õ verilir 1 ƒÓ® … ÓÊ
515
They are recompensed Onlara kar õlõ õ verilir 1 ƒÓ® ÓÊ
He is recompensed Kar õlõ õ verilir 1 ƒÓ® ¾ÓÊ
He recompenses Kar õlõ õnõ verir 1 ƒÓ® ƒÓÊ
That he recompenses you Sana kar õlõ õnõ vermesi 1 ƒÓ® Œ ÓÊ
That he recompenses them Onlara kar õlõ õnõ vermesi 1 ƒÓ® ÓÊ
That he makes, does Yapmasõ, kõlmasõ 1 ¨³® ¨³Ê
He makes, does, places Yapar, yerle tirir, kurar, kõlar 1 ¨³® ¨³Ê
That he makes, does Yapmasõ, kõlmasõ 1 ¨³® ¨€ ³Ê
He makes you Sizi kõlar 1 ¨³® ³Ê
That he makes me Beni kõlmasõ 1 ¨³® ’€ ³Ê
That he makes him Onu kõlmasõ 1 ¨³® ³Ê
He makes him Onu kõlar 1 ¨³® ³Ê
That he makes him Onu kõlmasõ 1 ¨³® € ³Ê
They make, do, place Yaparlar, kõlarlar 1 ¨³® ³Ê
That they make, do, place Onu yapmalarõ 1 ¨³® … ³Ê
He sits Oturur 1 ‰® ‰Ê
He reveals Ortaya çõkarõr 2 ® •Ê
He reveals it Onu ortaya çõkarõr 2 ® ” •Ê
He runs Ko ar 1 äå ä©Ê
They run Ko arlar 1 äå ¡©Ê
He gathers Toplar, bir araya getirir 1 ²å ²©Ê
He gathers you (pl) Sizi toplar 1 ²å ³©Ê
Indeed he gathers you (pl) Mutlaka sizi toplar 1 ²å ’•³©Ê
They gather, collect Toplarlar 1 ²å ³©Ê
He becomes ignorant Cahillik eder 1 ¨® ¨Ê
They become ignorant Cahillik ederler 1 ¨® Ê
516
He/it comes Gelir 1 ˆ® Õ¿ Ê
He responds Cevap verir, icabet eder 4 ›® ˜Ê
He protects Kurtarõr 4 š® ÐÊ
He protects me Beni kurtarõr 4 š® «ÐÊ
He disputes Tartõ õr, delil getirir 3 ÌÊÍ -
¢ ”¡
They dispute with you (pl) Sizinle tartõ malarõ 3 ÌÊÍ ®¢ ”¡
They dispute Tartõ õrlar, delil getirirler 3 ÌÊÍ ®¢ ”¡
He opposes Kar õ gelir 1 „—Í „¢ ”¡
That he opposes Kar õ gelmesi 3 „—Í „„”¡
They oppose Kar õ gelirler 1 „—Í „¢ ”¡
They wage war Harbederler, sava õrlar 3 ›Í ™š”¡
He is called to account Hesaba çekilir 2 ˜‹Í ˜–”¡
He calls to account Hesaba çeker 2 ˜‹Í ˜–”¡
That he calls you (pl) to
account
Sizi hesaba çekmesi 2 ˜‹Í ¤–”¡
That it is encompassed Ku atõlmasõ 4 æÍ æ”¡
It is encompassed Ku atõlõr 4 æÍ æ”¡
He protects Muhafaza eder 3 çÎÍ ç•”¡
They protect Muhafaza ederler 3 çÎÍ è•”¡
He talks Konu ur 3 šÍ š ”¡
They talk Onunla konu ur 3 šÍ …š ”¡
He loves, likes Sever 4 ˜¤Í ˜
¢ ¡
That he likes you (pl) Sizi sevsin 4 ˜¤Í ¤¤¡
They are made happy Ne elendirilirler 1 ÈÍ ¤¡
He keeps, imprisons Tutar, hapseder 1 ‰¤Í ‰¤¡
He imprisons him Onu hapseder 1 ‰¤Í ‹¤¡
Surely it becomes worthless Muhakkak de ersiz olur 1 Á¤Í • Â¤¡
517
He loves them Onlarõ sever 4 ˜¤Í ¤¢¡
They love, like Severler 4 ˜¤Í ¤¢¡
They like you (pl) Sizi severler 4 ˜¤Í « ¤¢¡
They love him Onu severler 4 ˜¤Í « ¤¢¡
They like them Onlarõ severler 4 ˜¤Í « ¢¤¡
He expects Hesap eder, bekler, umar 8 ˜‹Í ˜é‹Ÿ¡
That they expect Hesap etmeleri 8 ˜‹Í € ¤é‹Ÿ¡
They expect Hesap ederler 8 ˜‹Í ¤é‹Ÿ¡
He reports, narrates Bahseder, icat eder 2 ê—Í ê—‚ ¡
He brings about, causes Ortaya çõkarõr, ihdas eder 4 ê—Í ê—¡
He fears Korkar, çekinir 1 šÍ š¡
He warns Sakõndõrõr 2 šÍ š• ¡
He warns you (pl) Sizi sakõndõrõr 2 šÍ š• ¡
They fear Korkarlar, çekinirler 1 šÍ š¡
They distort, falsify Tahrif ederler, bozarlar 2 ÙÍ •‚ ¡
They distort it, falsify it Onu tahrif ederler, bozarlar 2 ÙÍ « •‚ ¡
He makes move Hareket ettirir 2 ªÍ ª‚ ¡
He makes unlawful, forbid Haram kõlar, haram sayar 2 œÍ œ‚ ¡
They make unlawful, forbid Haram kõlarlar, haram sayarlar 2 œÍ ‘‚ ¡
They make it unlawful Onu haram sayarlar 2 œÍ « ‘‚ ¡
He grieves Hüzünlenir 1 ÓÍ Ó¡
He makes grieve Üzer, incitir 1 ÓÍ Ó¡
They (fm) grieve Üzülürler (d ) 1 ÓÍ Ï Ó¡
That it grieves you Seni üzmesi 1 ÓÍ Œ«Ó¡
It grieves me Beni üzer 1 ÓÍ ’«Ó¡
It grieves them Onlarõ üzer 1 ÓÍ «Ó¡
518
They grieve Üzülürler 1 ÓÍ «Ó¡
He thinks Dü ünür, hesabeder 1 ˜‹Í ˜‹¡
Indeed he thinks Zannetmesi 1 ˜‹Í • ¤‹¡
He thinks it Onu zanneder 1 ˜‹Í ¤‹¡
He thinks them Onlarõ zanneder 1 ˜‹Í ¤‹¡
They think Zannederler 1 ˜‹Í ¤‹¡
They become jealous Haset ederler, kõskanõrlar 1 —‹Í —‹¡
He does good yilik eder, iyilik yapar 4 ‹Í ‹
é¡
They do good yilik ederler 4 ‹Í ’é‹¡
He gathers Ha reder, bir araya toplar 1 ÃÍ Ã¡
That he is gathered Bir araya toplanmasõ 1 ÃÍ Ã¡
He is gathered Bir araya toplanõr 1 ÃÍ Ã¡
He gathers them Onlarõ bir araya toplar 1 ÃÍ Ã¡
That they are gathered Toplanmalarõ 1 ÃÍ € Ã¡
They are gathered Toplanõrlar 1 ÃÍ Ã¡
He urges Te vik eder 1 ×Í Ç
¢ ¡
He becomes present Huzura gelir 1 ×Í ×¡
They become present with
me
Benim huzuruma gelirler 1 ×Í ×¡
They (fm) menstruate Adet görürler 1 ÇÍ ×¡
He crushes Ezer 1 ÂÍ Â¡
Indeed he crushes Mutlaka sizi ezer 1 ÂÍ ’•©Â¡
He protects Korur 1 çÎÍ çÎ¡
They (fm) protect Korurlar (d ) 1 çÎÍ è€ Î¡
That they protect Korumalarõ 1 çÎÍ € èÎ¡
They protect it Onu korurlar 1 çÎÍ « èÎ¡
That it presses you (pl) Sizi sõkõ tõrmasõ 1 ÎÍ Î¡
519
That it proves true Hak olmasõ 1 ÜÆÍ Ü• ¡
It proves true Hak olur 1 ÜÆÍ Ü¢ ¡
That he establishes truth Hakkõ ortaya çõkarmasõ 4 ÜÆÍ Ü• ¡
He establishes truth Hakkõ ortaya çõkarõr 4 ÜÆÍ Ü¢ ¡
That he decrees Hükmetmesi 1 Í ¡
He decrees Hükmeder, hüküm verir 1 Í ¡
That he decrees Hükmetmesi 1 Í ¡
He makes judge Hakem yapar 2 Í •¡
He establishes Sa lamla tõrõr 4 Í ¡
They (dual) decree Hüküm verirler (ikil) 2 Í ”© ¡
That they make you judge Seni hakem yapmalarõ 2 Í ª ©• ¡
They decree Hüküm verirler 1 Í © ¡
They make you judge Seni hakem yaparlar 2 Í Œ« ©• ¡
That it becomes lawful Helal olmasõ 1 ¨Í ¨Ï ¡
It becomes lawful, descends Helal olur, iner 1 ¨Í ¨¸ ¡
He makes lawful, settles Helal kõlar, yerle tirir 4 ¨Í ¨¸ ¡
He swears Yemin eder 1 ŽÍ Ž¡
Indeed they swear Mutlaka yemin ederler 1 ŽÍ •Î¡
They swear Yemin ederler 1 ŽÍ Î¡
He shaves, gets haircut Tõra olur 1 ÜÍ Ü¡
That it becomes lawful Helal olmasõ 1 ¨Í ¨€ ¡
That they make lawful Helal kõlmalarõ 4 ¨Í € ¸¡
They become lawful Helal olurlar 1 ¨Í ¸¡
They are adorned Takõnõrlar 1 Í Ï¡
They make it lawful Onu helal kõlarlar 4 ¨Í « ¸¡
It is heated Kõzdõrõlõr 1 ë ©¡ - ”©¡
520
He is praised Medholunur, övülür 1 —ë —©¡
That they are praised Övülmeleri 1 —ë —©¡
That he/it is made to bear Yükletilmesi 1 ¨ë ¨©¡
He bears, carries Ta õr, yüklenir 1 ¨ë ¨©¡
He/it is made to bear Yükletilir 1 ¨ë ¨©¡
They (fm) bear Yüklenirler (d ) 1 ¨ë € ©¡
They (fm) bear it Onu yüklenirler (d ) 1 ¨ë ” ’€ ©¡
That they bear Yüklenmeleri 1 ¨ë ©¡
They bear Yüklenirler 1 ¨ë ©¡
That they bear it Onu yüklenmeleri 1 ¨ë ” ©¡
Black smoke Kara duman ë œ¥ ©¡
That he returns Dönmesi 1 šÍ š¡
He comes Girer, perde olur 1 ½Í ½¡
That he gives life Ya atmasõ, diriltmesi 4 Í ¡
He lives Ya ar 1 Í ”¡
He encompasses,
understands
Ku atõr, anlar 4 æÍ Á¡
That they encompass,
understand
Ku atmalarõ, anlamalarõ 4 æÍ Â¡
They encompass,
understand
Ku atõrlar 4 æÍ Â¡
He becomes unjust Haksõzlõk eder 1 ŽÍ Ž¡
That he becomes unjust Haksõzlõk etmesi 1 ŽÍ Ž¡
It surrounds Ku atõr 1 ÜÍ Ü¡
He greets you Seni selamlar 2 Í Œ‚¡
John (pbuh) Yahya (AS) ¡
He lives Ya ar, hayat bulur 1 Í ¡
He gives life Ya atõr, diriltir 4 Í ¡
That he gives life Ya atmasõ, diriltmesi 4 Í ¡
521
He gives you (pl) life Sizi diriltir 4 Í ¡
He gives me life Beni diriltir 4 Í ¬¡
He gives him life Onu diriltir 4 Í ” ¡
That they try to deceive Aldatmaya çalõ õr 3 É— É„”»
They try to deceive Aldatmaya çalõ õrlar 3 É— Ë„”»
He fears Korkar 1 Ù Ù”»
They (dual) fear Korkarlar (ikil) 1 Ù ”•”»
He fears him Ondan korkar 1 Ù •”»
That they fear Korkmalarõ 1 Ù •”»
They fear Korkarlar 1 Ù •”»
He opposes Muhalefet ederler 3 Ž Î•”»
He chooses Seçer 8 Ð š”Ÿ»
He betrays Hainlik eder 1 ”Ÿ»
They betray Hainlik ederler 1 «”Ÿ»
He chooses Seçer 8 ÑÄ Ñ
¢ Ÿ»
They dispute Çeki irler 8 Ä ©ÄŸ»
It differs htilaf eder, farklõ olur 8 Ž Ž Ÿ»
They differ, oppose htilaf ederler, anla amazlar 8 Ž Î Ÿ»
He seals Mühürler 1 Ÿ Ÿ»
That he seals Mühürlemesi 1 Ÿ Ÿ»
He deceives Hile yapar, aldatõr 1 É— É—»
That they try to deceive you Seni aldatmaya çalõ malarõ 3 É— ª Ë—»
They deceive Hile yaparlar, aldatõrlar 1 É— Ë—»
He forsakes Bõrakõr, terk eder 1 ½ ½»
That he forsakes Seni terk etmeleri 1 ½ •€ »
He falls down Dü er, kapanõr 1 š ¢»
522
He destroys Harap eder 4 › ›»
They destroy Harap ederler 4 › ™»
He/it comes out Çõkar 1 - -»
That he/it comes out Çõkmasõ 1 - -»
He/it is brought out, driven
out
Çõkarõlõr 4 - -»
That he/it brings out, drives
out
Çõkarmasõ 4 - -»
He/it brings out, drives out Çõkarõr 4 - -»
That he/it brings out, drives
out
Çõkarmasõ 4 - -»
That they (dual) drives you
(pl) out
O ikisinin sizi çõkarmasõ 4 - ”® »
That he/it brings you (pl) out,
drives you (pl) out
Sizi çõkarmasõ 4 - ®»
He/it brings you (pl) out,
drives you (pl) out
Sizi çõkarõr 4 - ®»
They (fm) come out, go out Çõkarlar (d ) 1 - ®»
Surely they come out, go out Muhakkak çõkarlar 1 - •® »
Surely He/it brings you (pl)
out, drives you (pl) out
Muhakkak çõkarõr 4 - •® »
Surely He/it brings you (dual)
out, drives you (dual) out
Muhakkak ikinizi çõkarõr 4 - ”© ’•® »
He/it brings them out, drives
you them out
Onlarõ çõkarõr 4 - ®»
That they come out, go out Çõkmalarõ 1 - ®»
That they bring you out, drive
you out
Seni çõkarmalarõ 4 - ª®»
That they bring you (pl) out,
drive you (pl) out
Sizi çõkarmalarõ 4 - ®»
They come out, go out Çõkarlar 1 - ®»
They are brought out, driven
out
Çõkarõlõrlar 4 - ®»
They bring out, drive out Çõkarõrlar 4 - ®»
They bring them out, drive
them out
Onlarõ çõkarõrlar 4 - «®»
Tahmin ederler, yalan
They guess, lie
uydururlar
1 ì í»
That they fall down Yere kapanmalarõ 1 š ¢»
They fall down Yere kapanõrlar 1 š ¢»
523
That he humiliates them Onlarõ rezil etmesi 4 ƒÓ Ó»
He humiliates Rezil eder, utandõrõr 4 ƒÓ ƒÓ»
He humiliates him Onu rezil eder 4 ƒÓ Ó»
He humiliates them Onlarõ rezil eder 4 ƒÓ Ó»
He loses Kaybeder 1 ‹ ‹»
He decreases, gives less Azaltõr, eksiltir 4 ‹ ‹
é»
They decrease, give less Eksiltirler 4 ‹ ‹
é»
That he causes to swallow Batõrmasõ, yere geçirmesi 1 Ž‹ Žé‹»
He causes to swallow Batõrõr, yere geçirir 1 Ž‹ Žé‹»
That he fears Korkmasõ 1 Ã Å»
He fears it Ondan korkar 1 Ã ” ”Ã»
They fear Korkarlar, saygõ duyarlar 1 Ã Ã»
They fear him Ondan korkarlar 1 Ã « Ã»
He fears Korkar, saygõ duyar 1 Ã Ã»
They (dual) cover Örterler (ikil) 1 ŽÄ ”ÎÄ»
They dispute Çeki irler 8 Ä ©‚Ä»
He treats softly Yumu ak davranõr 1 ²× ²×»
He writes Yazar, hat çeker 1 ÁÂ Á
¸»
He snatches away Kapar 1 ŽÂ ŽÂ»
It is lightened Hafifletilir 2 ŽÎ ŽÏÎ»
That he lightens Hafifletmesi 2 ŽÎ Ž•Î»
That he lightens Hafifletmesi 2 ŽÎ Ž•Î»
That they hide, conceal Saklamalarõ 4 Î Î»
They hide themselves Saklanõrlar, gizli kalõrlar 1 Î Î»
They hide, conceal Gizlerler, saklarlar 4 Î Î»
He hides himself Gizlenir, saklanõr 1 Î Î»
524
He hides, conceals Gizler, saklar 4 Î Î»
They (fm) hide, conceal Gizlerler (d ) 4 Î ¬Î»
That it becomes free Serbest kalmasõ 1 ¨»
He becomes immortal Ebedi olur 1 — —»
That he becomes immortal Ebedi olmasõ 1 — —»
He comes after Halef olur, yerine geçer 1 Ž Ž»
That he breaks his word Sözünden dönmesi 4 Ž Ž»
He breaks his word Sözünden döner 4 Ž Ž»
He gives a successor Ona halef verir 4 Ž Î»
They come after Halef olurlar, yerine geçerler 1 Ž Î»
That he creates Yaratmasõ 1 Ü Ü»
He creates Yaratõr 1 Ü Ü»
He/it is created Yaratõlõr 1 Ü Ü»
That it is created Yaratõlmasõ 1 Ü Ü»
He creates you (pl) Sizi yaratõr 1 Ü Æ»
That they create Yaratmalarõ 1 Ü € Æ»
They create Yaratõrlar 1 Ü Æ»
They are created Yaratõlõrlar 1 Ü Æ»
Bo konu ur, konu maya
He engages in idle talk
geçer
1 î î»
That they engage in idle talk Bo konu malarõ 1 î Ö»
They engage in idle talk Bo konu urlar 1 î Ö»
He frightens Korkutur 2 Ù Ù‚ »
They frighten you Seni korkuturlar 2 Ù Œ« •‚ »
It is imagined Tahayyül edilir 2 ¨ ¨•»
Hand El ƒ— —¦ - —
Two hands ki el ƒ— —
525
He defends Korur, savunur 3 ²•„ ²• —
Your two hands Senin iki elin ƒ— ª—
His two hands Onun iki eli ƒ— …—
He arranges, disposes Tedbir alõr, düzenler 2 ™„ ™‚—
That they ponder yice dü ünmeleri 5 ™„ ™•—•
He refutes Reddeder 4 ÇÍ„ ÇÍ—
That they refute Reddetmeleri 4 ÇÍ„ € ×Í—
That he enters Girmesi 1 ¨ „ ¨ —
He enters Girer 1 ¨ „ ¨ —
That he enters Girmesi 1 ¨ „ ¨ —
That he is made to enter Sokulmasõ 4 ¨ „ ¨ —
He is made to enter Sokulur 4 ¨ „ ¨ —
He makes enter, inserts Girdirir, sokar 4 ¨ „ ¨ —
That he makes you (pl) enter Sizi sokmasõ 4 ¨ „ —
That he makes you (pl) enter Sizi sokmasõ 4 ¨ „ € —
Indeed he enters Mutlaka girer 1 ¨ „ • —
That he makes us enter Bizi sokmasõ 4 ¨ „ ”’ —
Indeed they enter it Ona mutlaka girer 1 ¨ „ ” ’• —
Indeed he makes them enter Onlarõ mutlaka sokar 4 ¨ „ ’• —
That he makes him enter Onu sokmasõ 4 ¨ „ € —
He makes them enter Onlarõ sokar 4 ¨ „ —
They enter Girerler 1 ¨ „ —
They enter it Ona girerler 1 ¨ „ ”« —
That they enter it Ona girmeleri 1 ¨ „ ” —
That they avert, repel Savmalarõ 1 š„ ïš—
They avert, repel Savarlar, def ederler 1 š„ ïš—
526
He averts, repels Savar, def eder 1 š„ š—
They study, learn Ders alõrlar, ö renirler 1 ‡š„ –š—
They study it, learn it Onu çalõ õrlar, ö renirler 1 ‡š„ ” « –š—
He overtakes, grasps drak eder, yeti ir 4 ªš„ ªš—
That he/it overtakes you (pl) Size yeti mesi 4 ªš„ ¸ š—
That he/it overtakes him Ona yeti mesi 4 ªš„ € š—
It makes you know Sana bildirir 4 ƒš„ Œ š—
He/it buries Gömer 1 ‰–„ ‡
¢ —
He/it buries it Onu gömer 1 ‰–„ –¢ —
Ça õrmasõ, davet etmesi, dua
That he calls, prays
etmesi
1 Ë„ É—
He repulses, pushes around tip kakar 1 ²Ë„ É
¢—
That he calls us, prays to us Bize yalvarmasõ, dua etmesi 1 Ë„ ”’Ë—
He calls, prays Dua eder, davet eder, ça õrõr 1 Ë„ Ë—
That they call, pray Dua etmeleri, ça õrmalarõ 1 Ë„ Ë—
He calls you Seni ça õrõr 1 Ë„ ª Ë—
He calls you (pl) Sizi ça õrõr 1 Ë„ Ë—
They call, pray Dua ederler, ça õrõrlar 1 Ë„ Ë—
They ask, claim ddia ederler, talep ederler 8 Ë„ Ë•—
They are repulsed, pushed
around
Kakõlõrlar, sürüklenirler 1 ²Ë„ Ë¢ —
They are called Ça õrõlõrlar, davet edilirler 1 Ë„ Ë—
They pray to us Bize dua ederler 1 Ë„ ”’« Ë—
They call me Beni ça õrõrlar 1 Ë„ ’« Ë—
They pray to him, call him Ona dua ederler, ça õrõrlar 1 Ë„ « Ë—
He calls him, prays to him Ona dua eder, ça õrõr 1 Ë„ … Ë—
He calls them, prays to them Onlara dua eder, ça õrõr 1 Ë„ Ë—
He is called Ça õrõlõr, davet edilir 1 Ë„ Ë—
527
Your hand Senin elin ƒ— ª—
It breaks the brain Beynini parçalar 1 µ‘„ ´‘—
Let them (fm) draw (imp) Salsõnlar, indirsinler (d ) 4 «„ ¬«—
His hand Onun eli ƒ— …—
They compromise Taviz verirler 1 „ ’—
My hand Benim elim ƒ— ƒ—
My two hands ki elim ƒ— ¾
•—
Two hands ki el ƒ— ƒ— - ¾—
They take as religion Din edinirler 1 „ ’—
His two hands ki eli ƒ— —
Her two hands ki eli (d ) ƒ— ” —
He slaughters Bo azlar 2 ä™† ä‚™
They slaughter Bo azlarlar 2 ä™† ¡‚™
He leaves, forsakes Geride bõrakõr 1 š† š
He multiplies Üretir, ço altõr 1 š† ïš€
He multiplies you (pl) Sizi ço altõr 1 š† ïš€
That he forsakes you Seni bõrakmasõ 1 š† ªš
He leaves it Onu bõrakõr 1 š† ”š
He leaves them Onlarõ bõrakõr 1 š† š
They leave, forsake Bõrakõrlar 1 š† š
He remembers, mentions Hatõrlar, anar, zikreder 1 † €
That he receives admonition Ö üt almasõ 5 † ÏÏ
He receives admonition Ö üt alõr 5 † ÏÏ
That he is mentioned,
remembered
Hatõrlanmasõ, anõlmasõ 1 † €
He is mentioned,
remembered
Hatõrlanõr, anõlõr 1 † €
That he is mentioned,
remembered
Hatõrlanmasõ, anõlmasõ 1 † €
528
He remembers them Onlarõ anar 1 † €
That they remember Anmalarõ 1 † € €
They remember Anarlar 1 † €
They receive admonition Ö üt alõrlar 5 † ÏÏ
He/it goes Gider 1 ˜† ˜€
That he removes Gidermesi 4 ˜† ˜€
He removes Giderir 4 ˜† ˜€
That he removes Gidermesi 4 ˜† ˜€
They (dual) go Giderler (ikil) 1 ˜† ”¤ €
That he removes you (pl) Sizi gidermesi 4 ˜† ¤€
Giderirler, ortadan kaldõrõrlar
They (fm) remove
(d )
4 ˜† ¤€
Indeed he/it removes Mutlaka giderir 4 ˜† •¤ €
That they go Gitmeleri 1 ˜† €¤€
He forgets Unutur 1 ¨† ¨€
He tastes Tadar 1 ÛÒ Û
That they taste Tatmalarõ 1 ÛÒ €•
They taste Tadarlar 1 ÛÒ •
That he makes taste Tattõrmasõ 4 ÛÒ Ü
He makes taste Tattõrõr 4 ÛÒ Ü
That he makes them taste Onlara tattõrmasõ 4 ÛÒ Æ
That he sees Görmesi 1 ƒš
He shows off Riya eder 3 ƒš Õ¿
They show off Riya ederler 3 ƒš ï
It is desired stenir, murad edilir 4 „š „
He sees you Seni görür 1 ƒš ª
He sees you (pl) Sizi görür 1 ƒš
529
He sees him Onu görür 1 ƒš ”
He waits Bekler 5 Ñ™š Ñ¢™
That he ties, strengthens Ba lamasõ, sa lamla tõrmasõ 1 Á™š Á™
It increases, swells Artar 1 ™š ™
He increases Arttõrõr 4 ™š ™
That he doubts üpheye dü mesi 8 ˜š ›”
He doubts üpheye dü er 8 ˜š ›”
That they doubt üpheye dü meleri 8 ˜š € ™”
That he/it returns Geri dönmesi 8 „„š —•
He/it returns Geri döner 8 „„š —¢
That he/it returns Geri dönmesi 8 „„š „—
He enjoys E lenir 1 ²š ²
That he enjoys E lenmesi 1 ²š ²
He inherits Miras alõr 1 êš ê
He inherits from me Bana varis olur 1 êš ’
He inherits it Ona varis olur 1 êš ”
They inherit Miras alõrlar, varis olurlar 1 êš
That he returns Geri dönmesi 1 ²®š ²®
He returns Geri döner 1 ²®š ²®
He is returned Geri gönderilir, geri alõnõr 4 ²®š ²®
He makes it return Geri gönderir, geri alõr 4 ²®š ²®
They return Geri dönerler 1 ²®š ³®
They are returned Geri gönderilirler 4 ²®š ³®
He stones Recmeder, ta lar 1 ®š ®
That they stone you (pl) Sizi ta lamalarõ 1 ®š ©®
He hopes Ümit eder 1 ®š ®
530
That they hope Ümit etmeleri 1 ®š €®
They hope Ümit ederler 1 ®š ®
He has mercy Merhamet eder 1 Íš Í
That he has mercy on you
(pl)
Size merhamet etmesi 1 Íš ©Í - ©Í
That he has mercy on us Bize merhamet etmesi 1 Íš ”’©Í
That he wishes rade etmesi, istemesi 4 „š „
That he wills, wishes rade etmesi 4 „š „
He returns ade eder, geri verir 1 „„š „¢
That it is returned ade edilir, geri gönderilir 1 „„š „¢
That he wishes for you Sana dilerse 4 „š ª„
That he wishes for me Bana dilerse 4 „š „
That they return you (pl) Sizi döndürmeleri 1 „„š „¢
They are returned ade edilirler, kakõlõrlar 1 „„š „¢
They return you Sizi döndürürler 1 „„š « „¢
That they ruin them Onlarõ mahvetmeleri 4 ƒ„š „
He provides sustenance Rõzõk verir 1 ÛÒš ÛÒ
He is provided with
sustenance
Rõzõklanõr 1 ÛÒš ÛÒ
He provides sustenance to
you (pl)
Size rõzõk verir 1 ÛÒš •Ò
Surely he provides
sustenance to them
Mutlaka onlara rõzõk verir 1 ÛÒš ’••Ò
That he provides sustenance
to him
Ona rõzõk vermesi 1 ÛÒš •€ Ò
He provides sustenance to
her
Ona (d ) rõzõk verir 1 ÛÒš ” •Ò
They are provided with
sustenance
Rõzõklanõrlar 1 ÛÒš •Ò
He is sent Gönderilir 4 ¨–š ¨–
That he sends Göndermesi 4 ¨–š ¨–
He sends Gönderir 4 ¨–š ¨–
They become righteous Do ru olurlar 1 —ðš —ð
531
They (fm) suckle children Emzirirler (d ) 4 ²Öš ³Ö
That he becomes pleased
with him
Ondan razõ olmasõ 1 Öš Ö
That they make you pleased Sizi razõ etmeleri 4 Öš Ö
They make you pleased Sizi razõ ederler 4 Öš «Ö
They become pleased with
him
Ondan razõ olurlar 1 Öš «Ö
That they make him pleased Onu razõ etmeleri 4 Öš …Ö
He becomes pleased Razõ olur 1 Öš Ö
They (fm) become pleased Razõ olurlar (d ) 1 Öš Ö
He prefers, likes ster, be enir 1 ˜Úš ˜Ú
He prefers, likes Ra bet eder 1 ˜Úš §™ ˜Ú
He turns away from Yüz çevirir 1 ˜Úš Ë ˜Ú
That they prefer, like Ra bet etmeleri 1 ˜Úš € ¤Ú
He raises Yükseltir 1 ²•š ²•
That he raises Yükseltmesi 1 ²•š ²•
He raises him/it Onu yükseltir 1 ²•š ³•
He respects Gözetir 1 ˜•š ˜•
That they respect, regard Gözetmeleri 1 ˜•š € ¤•
They watch Gözetirler 1 ˜•š ¤•
They mount, ride Binerler 1 ˜ š ¤
He flees Kaçar 1 Ç š Ç
They flee Kaçarlar 1 Ç š ×
He bows down Rükû eder 1 ² š ²
They bow down Rüku ederler 1 ² š ³
He heaps Yõ ar 1 š
That he heaps it Onu yõ masõ 1 š ©
That he throws Atmasõ 1 ‘š œ
532
They throw Atarlar 1 ‘š ‘
He throws Atar 1 ‘š ‘
That he sees him Onu görmesi 1 ƒš …
They fear Korkarlar 1 ˜š ¤
It covers Sürülür, bula õr 1 Üš Ü
That he/it covers Örter 4 Üš Ü
That he/it covers them (dual) O ikisini örter 4 Üš ”© Æ
That they see Görmeleri 1 ƒš
They see Görürler 1 ƒš
They see it/him Onu görürler 1 ƒš «
They see it/her Onu (d ) görürler 1 ƒš ”«
They see them Onlarõ görürler 1 ƒš «
He sees Görür 1 ƒš ¾
It is seen Görülür 1 ƒš ¾
He wishes, wills rade eder, niyet eder, ister 4 „š —
That they (dual) wish O ikisinin istemesi 4 „š —
They (dual) wish sterler (ikil) 4 „š —
That they wish stemeleri 4 „š —
They wish sterler 4 „š —
He makes you (pl) see Size gösterir 4 ƒš -
He makes you (pl) see them Onlarõ size gösterir 4 ƒš ©
He makes you see them Onlarõ sana gösterir 4 ƒš
That he makes it seen Onu göstermesi 4 ƒš
He makes them see Onlara gösterir 4 ƒš
He makes them (dual) see O ikisine gösterir 4 ƒš ”©
It ceases Son bulur 1 ½Ò ½Ó
533
They cease Son bulurlar 1 ½Ò •Ó
He drives Yürütür 4 ®Ò ®Ó
That he increases Arttõrmasõ 1 —Ò „Ó
That he increases Arttõrmasõ 8 —Ò „ „Ó
He increases Arttõrõr 8 —Ò „ „Ó
That they increase Arttõrmalarõ 8 —Ò € „ „Ó
That he increases you (pl) Sizi arttõrmasõ 1 —Ò „Ó
That he increases him Onu arttõrmasõ 1 —Ò …„Ó
That he increases them Onlarõ arttõrmasõ 1 —Ò „Ó
He bears the burden Yükünü ta õr, yüklenir 1 šÒ šÓ
They bear the burden Yüklenirler 1 šÒ šÓ
He claims ddia eder, zanneder 1 ËÒ ËÓ
They claim Zannederler 1 ËÒ ©ËÓ
That he /it slips, deviates Kaymasõ 1 µÒ ñ
€Ó
They hasten Ko arlar 1 Ž•Ò •¸Ó
They claim purity Temize çõkarõrlar 2 Ò ¸Ó
He purifies himself Temizlenir 5 Ò Ï Ó•
He purifies Temize çõkarõr 2 Ò •Ó
He purifies you (pl) Sizi temize çõkarõr 2 Ò •Ó
He purifies them Onlarõ temize çõkarõr 2 Ò •Ó
They make you slip Seni kaydõrõrlar 4 Ü•Ò Œ« Æ•Ó
They commit adultery Zina ederler 1 ±Ò «Ó
They (fm) commit adultery Zina ederler (d ) 1 ±Ò ¬«Ó
He pairs them, marries them Onlarõ e le tirir, evlendirir 2 -Ò ®‚ Ó
He increases Artar, arttõrõr 1 —Ò —Ó
Surely he increases Mutlaka arttõrõr 1 —Ò Ï—Ó
534
That he increases them Onlarõ arttõrmasõ 1 —Ò —Ó
He increases them Onlarõ arttõrõr 1 —Ò —Ó
They increase Artarlar 1 —Ò —Ó
He /it slips, deviates Kayar 1 µÒ µÓ
It is beautified Süslenir 2 Ò ‚Ó
He is asked Sorulur 1 ½ˆ– ¨Š‹
He asks you Sana sorar 1 ½ˆ– Œ Š‹
He asks you (pl) Size sorar 1 ½ˆ– Š‹
That he asks you (pl) Size sormasõ 1 ½ˆ– € Š‹
That they asks it from you
(pl)
Onu size sormalarõ 1 ½ˆ– ” © € Š‹
That he asks him Ona sormasõ 1 ½ˆ– Š‹
They ask Sorarlar 1 ½ˆ– Š‹
They are asked Sorulurlar 1 ½ˆ– Š‹
They ask you Sana sorarlar 1 ½ˆ– Œ« Š‹
He gets weary Usanõr 1 œˆ– œˆ‹ - Š‹
They get weary Usanõrlar 1 œˆ– ‘ˆ‹ - ©Š‹
They hasten Yarõ õrlar, ko arlar 3 É– Ëš”‹
They are driven Sevk olunurlar 1 Û– •”‹
He asks Sorar, ister 1 ½ˆ– ½”‹
He is asked Sorulur 1 ½ˆ– ½”‹
He asks you Sana sorar 1 ½ˆ– Œ•”‹ - Œ•ˆ‹
That he asks you (pl) Size sormasõ, sizden istemesi 1 ½ˆ– •€ˆ‹
That he asks it from you (pl) Sizden onu istemesi 1 ½ˆ– ” © •€ˆ‹
Indeed it is asked Mutlaka sorulur 1 ½ˆ– • •ˆ‹
He asks him Ona sorar 1 ½ˆ– •ˆ‹
They ask Sorarlar 1 ½ˆ– •ˆ‹
535
They are asked Sorulurlar 1 ½ˆ– •ˆ‹
They ask you Sana sorarlar 1 ½ˆ– Œ« •”‹
He insults, swears Söver 1 ˜¤– ˜
¢ ‹
They rest for Saturday Cumartesi (tatil) yaparlar 1 ž¤– Ÿ¤‹
He glorifies Tesbih eder, över 2 ä¤– ä‚¤‹
They (fm) glorify Tesbih ederler (d ) 2 ä¤– ¡‚¤‹
They float, swim Yüzerler 1 ä¤– ¡¤‹
They glorify Tesbih ederler 2 ä¤– ¡‚¤‹
They glorify him Onu tesbih ederler 2 ä¤– « ¡‚¤‹
He precedes Geçer 1 Ü¤– Ü¤‹
That they precede us Bizi geçmeleri 1 Ü¤– ”« Æ¤‹
They precede him Onu geçerler 1 Ü¤– « Æ¤‹
That they insult, swear Onlarõn sövmesi 1 ˜¤– € ¤¢‹
They remain behind Geri kalõrlar 10 »€ŠŸ‹ - €̂Ÿ‹
To ask permission zin ister 10 † Š€Ÿ‹ - †€̂Ÿ‹
He asks you for permission Senden izin ister 10 † Œ« Š€Ÿ‹ - Œ«†€̂Ÿ‹
He asks you (pl) for
permission
Sizden izin ister 10 † «†€̂Ÿ‹
They ask you for permission Senden izin isterler 10 † Œ« « Š€Ÿ‹ - Œ« «†€̂Ÿ‹
That they ask him for
permission
Ondan izin istemeleri 10 † … « Š€Ÿ‹ - … «†€̂Ÿ‹
That he replaces De i tirmesi 10 ½—™ ½—¤Ÿ‹
De i tirir, yerine ba kasõnõ
He replaces
getirir
10 ½—™ ½—¤Ÿ‹
They rejoice Sevinirler 10 Ã™ Ã¤Ÿ‹
He races Yarõ õr 8 Ü¤– Ü¤Ÿ‹
They make exception stisna yaparlar 10 Þ ’€·Ÿ‹
He responds Kabul eder, cevap verir 10 ›® ˜ ÊŸ‹
That they respond Cevap vermeleri 10 ›® € ¤ ÊŸ‹
536
They respond Kabul ederler, cevap verirler 10 ›® ¤ ÊŸ‹
They love, like Severler 10 ˜¤Í ¤¢¡Ÿ‹
They tire Yorulurlar 10 ‹Í ‹
é ¡Ÿ‹
He becomes shy Çekinir, utanõr 10 Í ¡Ÿ‹ - ¡Ÿ‹
They let live Sa bõrakõrlar 10 Í ¡Ÿ‹
He seeks to bring out Çõkarõr, çõkarmak ister 10 - - »Ÿ‹
They (dual) seek to bring out Çõkarmak ister (ikil) 10 - ”® »Ÿ‹
He tries to hide himself Saklanmaya çalõ õr 10 Î Ž»Ÿ‹
That he takes you lightly Seni hafife almasõ 10 ŽÎ Œ•’ÎÏ »Ÿ‹
That he tries to hide himself Saklanmaya çalõ masõ 10 Î € Î»Ÿ‹
They try to hide themselves Saklanmaya çalõ õrlar 10 Î Î»Ÿ‹
Halife kõlmasõ, arkasõndan
That he makes successor
getirmesi
10 Ž Ž »Ÿ‹
That he makes you (pl)
successors
Sizi halife kõlmasõ 10 Ž Î »Ÿ‹
Indeed he makes him
successor
Mutlaka onlarõ halife kõlar 10 Ž ’•Î »Ÿ‹
They mock, ridicule Alay ederler 10 »– »‹Ÿ‹
He asks for water Su ister 10 Æ– Æ‹Ÿ‹
They cry to him for help Ona feryat eder 10 òí ÄŸ‹
He makes weak, weakens Zayõflatõr, ezer 10 Ž³Ö Ž³×Ÿ‹
He is weakened Zayõflatõlõr, ezilir 10 Ž³Ö Ž³×Ÿ‹
They are weakened Zayõflatõlõrlar, ezilirler 10 Ž³Ö Î³×Ÿ‹
That he is able Yapabilmesi 10 ÉØ ²ÂŸ‹
He is able Yapabilir 10 ÉØ ² ÂŸ‹
They are able Yapabilirler 10 ÉØ ³ ÂŸ‹
He seeks to do good deeds yi amel yapar ister 10 ˜ŸË ˜Ÿ³Ÿ‹
That they seek to do good
deeds
yi amel yapar istemeleri 10 ˜ŸË € ¤Ÿ³Ÿ‹
They seek to do good deeds yi amel yaptõrõlõrlar 10 ˜ŸË ¤Ÿ³Ÿ‹
537
He hastens Acele ister 10 ¨ÊË ¨Ê³Ÿ‹
They hasten Acele isterler 10 ¨ÊË Ê³Ÿ‹
They hasten you Senden acele isterler 10 ¨ÊË Œ« Ê³Ÿ‹
He seeks refuge Sõ õnõr 10 †Ë ³Ÿ‹
They (fm) be chaste ffetle sakõnõrlar (d ) 10 ŽÎË Î€ Î³Ÿ‹
They cover themselves Bürünürler 10 ÃÚ Ã´Ÿ‹
He asks forgiveness Ba õ lanma diler 10 ÎÚ Î´Ÿ‹
That he asks forgiveness Ba õ lanma dilemesi 10 ÎÚ Î´Ÿ‹
That they ask forgiveness Ba õ lanma dilemeleri 10 ÎÚ € Î´Ÿ‹
They ask forgiveness Ba õ lanma dilerler 10 ÎÚ Î´Ÿ‹
They ask forgiveness from
him
Ondan ba õ lanma dilerler 10 ÎÚ « Î´Ÿ‹
They (dual) seek help Yardõm isterler (ikil) 10 êÚ ”· ´Ÿ‹
That they seek help Yardõm istemeleri 10 êÚ · ´Ÿ‹
They seek help Yardõm isterler 10 êÚ · ´Ÿ‹
They seek victory Fetih isterler 10 äŸ• ¡Ÿ€ÎŸ‹
They seek ruling Fetva isterler 10 ó• Ÿ€ÎŸ‹
They seek ruling from you Senden fetva isterler 10 ó• Œ« Ÿ€ÎŸ‹
He tries to drive out Çõkarmak ister 10 ÒÓ• Ó• ÎŸ‹
He tries to drive them out Onlarõ çõkarmak ister 10 ÒÓ• Ó• ÎŸ‹
They try to drive you out Seni çõkarmak isterler 10 ÒÓ• Œ« ¢ÓÎŸ‹
They seek to advance Öne geçerler 10 œ—• ‘—€ÆŸ‹
He stands upright, be straight Do ru olur, do ru gider 10 œ• ÆŸ‹
He becomes arrogant Tekebbür eder, büyüklenir 10 È ¤€ Ÿ‹
That he becomes arrogant Büyüklenmesi 10 È ¤€ Ÿ‹
They become arrogant Büyüklenirler 10 È ¤€ Ÿ‹
He listens Dinler 8 ²ô ²©Ÿ‹
538
That he listens Dinlemesi 8 ²ô ²©Ÿ‹
They listen Dinlerler 8 ²ô ³©Ÿ‹
They ask you to inform Senden haber sorarlar 10 ˆ¤« Œ« Š¤’Ÿ‹
They draw conclusion Hüküm çõkarõrlar 10 Á¤« Â¤’Ÿ‹
They draw conclusion from it Ondan hüküm çõkarõrlar 10 Á¤« « Â¤’Ÿ‹
He recovers, takes back Geri alõr, kurtarõr 10 Æ« Æ’Ÿ‹
That they take it back Geri almalarõ, kurtarmalarõ 10 Æ« … Æ’Ÿ‹
That he wants to marry Nikahlamak istemesi 1 ä « ä ’Ÿ‹
That he wants to marry her Onu nikahlamak istemesi 1 ä « ” ¡ ’Ÿ‹
He disdains Çekinir 1 Ž « Ž ’Ÿ‹
That he disdains Çekinmesi 1 Ž « Ž ’Ÿ‹
That he disdains Çekinmesi 1 Ž « Ž ’Ÿ‹
He mocks, ridicules Alay eder 10 Ó ¼Ó Ÿ‹
They mock, ridicule Alay ederler 10 Ó Õ¿ Ó Ÿ‹
He is mocked, ridiculed Alay edilir 10 Ó Ó Ÿ‹
They take in full Tam alõrlar 10 á • Ÿ‹
They become equal E it olurlar 8 ƒ– Ÿ‹
It becomes equal E it olur 8 ƒ– ƒ Ÿ‹
They (dual) become equal E it olurlar (ikil) 8 ƒ– ” Ÿ‹
They firmly believe Kesin olarak inanõrlar 10 Æ Æ Ÿ‹
He prostrates Secde eder 1 —Ê– —Ê‹
They (dual) prostrate Secde ederler (ikil) 1 —Ê– —Ê‹
That they prostrate Secde etmeleri 1 —Ê– € —Ê‹
They prostrate Secde ederler 1 —Ê– —Ê‹
It is burned Yakõlõr 1 Ê– Ê‹
They are burned Yakõlõrlar 1 Ê– Ê‹
539
That he is imprisoned Hapse atõlmasõ 1 Ê– Ê‹
Indeed he is imprisoned Mutlaka hapse atõlõr 1 Ê– • ’Ê‹
Indeed they imprison him Mutlaka onu hapse atarlar 1 Ê– ’•’Ê‹
They are dragged Sürüklenirler 1 ˜¡– ¤¡‹
That he destroys you (pl) Sizi yok etmesi 1 ž¡– Ÿ¡‹
He bewitches Sihirler 1 ¡– ¡‹
That he mocks Alay etmesi 1 »– »‹
He mocks Alay eder 1 »– »‹
He subdues Kontrol altõna alõr 2 »– »
‚‹
They mocks Alay ederler 1 »– »‹
He gets angry Kõzar, ho lanmaz 1 Á»– Á»‹
They get angry Kõzarlar 1 Á»– Â»‹
Easy Kolay ‹ ‹
Make easy (imp) Kolayla tõr 2 ‹ ‹
‚
He pleases Ho landõrõr 1 š– ¢‹
He conceals, hides Saklar 4 š– ¢‹
é
Easy Kolay ‹ À‹ - ‹
To facilitate, make easy Kolayla tõrdõ 2 ‹ ‚‹ - ‹
•
That he wastes, transgresses sraf etmesi 4 Ù– Ù‹
He wastes, transgresses A õrõlõk yapar, israf eder 4 Ù– Ù‹
That they waste, transgress sraf etmeleri 4 Ù– €•‹
That he steals Çalmasõ 1 Û– Û‹
He steals Çalar 1 Û– Û‹
They (fm) steal Çalarlar (d ) 1 Û– •€ ‹
We made easy Kolayla tõrdõk 2 ‹ ”« ‹
•
We made it easy Onu kolayla tõrdõk 2 ‹ …”« ‹
•
540
He made it easy Onu kolayla tõrdõ 2 ‹ …‹
•
They conceal, hide Saklarlar 4 š– ¢‹
é
Ease Kolaylõk ‹ ¾‹
They write in lines Satõr satõr yazarlar 1 Â– Â‹
They attack Saldõrõrlar 1 Â– Â‹
They run, strive, work Ko arlar, çalõ õrlar 1 ³– ³‹
He runs, strives, works Ko ar, çalõ õr 1 ³– ³‹
He grabs, drags Yakalar, sürükler 1 ²Î– ²Î‹
He sheds Kan döker, saçar 1 ŒÎ– ŒÎ‹
He/it falls Dü er 1 ÁÆ– ÁÆ‹
They give water Sularlar 1 Æ– Æ‹
They are given water Sulanõrlar 1 Æ– Æ‹
It is watered Sulanõr 1 Æ– Æ‹
He gives water Sular 1 Æ– Æ‹
He gives me water Bana su içirir 1 Æ– ¬Æ‹
He settles, calms Yerle ir, ya ar, istirahat eder 1 – ‹
He makes calm Sakinle tirir 4 – ‹
That he settles, makes calm Sakinle tirmesi 4 – ‹
That they settle, calm Yerle meleri, sakinle meleri 1 – €’ ‹
That it snatches away from
them
Onlardan kapmasõ 1 ˜– ¤‹
He gives power Üstün getirir 2 Á– Á•‹
He makes enter Sokar 1 Œ– Œ‹
That he makes march Onu yürütmesi 1 Œ– € ‹
He submits, greets Teslim olur, selam verir 2 – •‹
He submits Teslim olur 4 – ‹
That he submits Teslim olmasõ 4 – ‹
541
Teslim olmalarõ, selam
That they submit, greet
vermeleri
2 – € ©•‹
They submit Teslim olurlar 4 – ©‹
That he hears itmesi 1 ²ô ²©‹
He hears itir 1 ²ô ²©‹
He makes hear ittirir 4 ²ô ²©‹
That he hears it Onu i itmesi 1 ²ô ” ³©‹
That they hear itmeleri 1 ²ô € ³©‹
They hear itirler 1 ²ô ³©‹
They listen Kulak verirler, dinlerler 5 ²ô ³•©‹
•
They hear you (pl) Sizi dinlerler 1 ²ô « ³©‹
It nourishes Besler 4 ô ©‹
They name, give names sim verirler 2 ô ©¢ ‹
It becomes evil Kötü olur 1 – Õ¿ ‹
That they become evil Kötü olmalarõ 1 – €ï‹
It becomes black Kararõr 9 „– „¢ ‹
He subjects Maruz bõrakõr 1 œ– œ‹
He subjects them Onlarõ maruz bõrakõr 1 œ– ‘‹
They subject you (pl) Sizi maruz bõrakõrlar 1 œ– «‘‹
He travels Seyahat eder 1 ä– ä‹
é
He travels Seyahat eder, dola õr 1 Ð– Ðé‹
He makes travel Dola tõrõr, gezdirir 2 Ð– ‚‹
Easy Kolay ‹ Ð• ‹
é - Ð“ ‹
é
He makes you (pl) travel Sizi dola tõrõr, gezdirir 2 Ð– ‚‹
That they travel Dola malarõ, gezmeleri 1 Ð– € Ðé‹
He swallows it Onu bo azõndan geçirir 1 ñ– ´‹
é
He drives Sevk eder 1 Û– Ü‹
é
542
That he wishes stemesi, dilemesi 1 ˆð ÕÔ ”Ã - ”Ã - €̂Ã
He wishes ster, diler 1 ˆð Õ¿ ”Ã
They wish sterler 1 ˆð Õ¿ ”Ã
That he opposes Kar õ gelir 3 ÜÆð Û
‚ ”Ã
That he opposes Kar õ gelmesi 3 ÜÆð Ü•”Ã
That he exchanges De i tirmesi 8 ƒð ŸÃ
That they exchange De i tirmeleri 8 ƒð € ŸÃ
They exchange De i tirirler 8 ƒð ŸÃ
He exchanges De i tirir 8 ƒð ƒ ŸÃ
They desire Canlarõ çeker 8 ð ŸÃ
He stares Bakakalõr 1 Ñ»ð Ñ»Ã
He drinks çer 1 ›ð ›Ã
They drink çerler 1 ›ð ™Ã
That he expands, opens Açmasõ, geni letmesi 1 õð õÃ
He expands, opens Açar, geni letir 1 õð õÃ
That he is associated
partners
Ortak ko ulmasõ 4 ªð ªÃ
That he associates partners Ortak ko masõ 4 ªð ªÃ
He associates partners Ortak ko ar 4 ªð ªÃ
They (fm) associate partners irk ko arlar (d ) 4 ªð € Ã
They associate partners irk ko arlar 4 ªð Ã
They sell Satarlar 1 ƒð Ã
He sells Satar 1 ƒð ƒÃ
He perceives Anlar, uur eder 1 ³ð ³Ã
He makes perceive Bildirir, farkõna vardõrõr 4 ³ð ³Ã
He makes you (pl) perceive Size bildirir 4 ³ð ³Ã
That he makes perceive Bildirmesi, sezdirmesi 4 ³ð Ï ³Ã
543
They perceive Anlarlar ederler, uur ederler 1 ³ð ³Ã
That he heals yile tirmesi, ifa vermesi 1 Îð ŽÃ
That he efaat etmesi 1 ²Îð ²ÎÃ
That he intercedes efaat eder, aracõlõk yapar 1 ²Îð ²ÎÃ
efaat etmeleri, aracõlõk
That they intercede
yapmalarõ
1 ²Îð € ³ÎÃ
efaat ederler, aracõlõk
they intercede
yaparlar
1 ²Îð ³ÎÃ
He heals me Bana ifa verir 1 Îð ¬ÎÃ
It splits Yarõlõr, ayrõlõr 5 ÜÆð ÜÆÏ Ã
•
He suffers, becomes
unhappy
Bedbaht olur, aki olur 1 Æð ÆÃ
That he gives thanks ükretmesi 1 ð Ã
He gives thanks ükreder 1 ð Ã
They give thanks ükrederler 1 ð Ã
He complains ikâyet eder 1 ð Ã
He rejoices Sevindirir 4 žö ž©Ã
That he witnesses, sees ahit olmasõ, görmesi 1 —ð —Ã
He witnesses, sees, bears
witness
ahit olur, görür, ahitlik eder 1 —ð —Ã
He calls to witness ahit tutar 4 —ð —Ã
He witnesses it, sees it Ona ahit olur 1 —ð …— Ã
That they witness, see ahit olmalarõ, görmeleri 1 —ð €—Ã
They witness, see ahit olurlar, görürler 1 —ð —Ã
It scalds Yakar 1 ƒð ƒÃ
That it strikes, occurs sabet etmesi 4 ›í ˜Ä
It is poured Dökülür 1 ˜¤í ˜
¢ Ä
That it becomes Olmasõ 4 ä¤í ä¤Ä
It becomes Olur 4 ä¤í ä¤Ä
Indeed it becomes Mutlaka olur 4 ä¤í • ¡¤Ä
544
That they become Olmalarõ 4 ä¤í ¡¤Ä
He endures, becomes patient Sabreder 1 Èí ¤Ä
That he endures, becomes
patient
Sabretmesi 1 Èí ¤Ä
That they endure, become
patient
Sabretmeleri 1 Èí ¤Ä
That it strikes you (pl) Size isabet etmesi 4 ›í ¤Ä
That it strikes him Ona isabet etmesi 4 ›í ” ¤Ä
They are supported Desteklenirler, sahip çõkõlõrlar 1 ˜¡í ¤¡Ä
That he hinders, averts Alõkoymasõ 1 „—í —• Ä
He hinders, averts Alõkoyar, engeller 1 „—í —¢ Ä
He/it comes out Çõkar 1 š—í š—Ä
He takes away Alõp götürür 4 š—í š—Ä
They will be divided Bölük bölük ayrõlõrlar 5 É—í Ë•—Ä
•
They are given headache Ba larõ a rõtõlõr 2 É—í Ë•—Ä
He turns away Döner, yüz çevirir 1 Ù—í Ù—Ä
They turn away Yüz çevirirler 1 Ù—í •—Ä
He becomes truthful Do ru olur, do ru söyler 1 Û—í Û—Ä
He gives charity Tasadduk eder, sadaka verir 5 Û—í Û•—Ä
•
He confirms Do rular, tasdik eder 2 Û—í Û‚—Ä
He confirms me Beni tasdik eder 2 Û—í ’•‚—Ä
That they give charity Sadaka vermeleri 5 Û—í ••—Ä
•
They confirm Tasdik ederler 2 Û—í •‚—Ä
That they hinder you (pl) Sizi çevirmeleri 1 „—í —• Ä
Indeed they hinder you Mutlaka seni çevirirler 1 „—í Œ•«—¢ Ä
Indeed they hinder you (pl) Mutlaka sizi çevirirler 1 „—í «•—• Ä
That they hinder, avert Çevirmeleri 1 „—í —¢ Ä
Alõkoyarlar, çevirirler,
They hinder, avert
engellerler
1 „—í —¢ Ä
545
They make noise Yaygara yaparlar 1 „—í —¢ Ä
They hinder them Onlarõ çeviriler, döndürürler 1 „—í « ¢—Ä
He persists Israr eder, direnir 1 ší ¢Ä
He diverts Çevirir, döndürür 1 Ùí ÙÄ
He is diverted Çevrilir, saptõrõlõr 1 Ùí ÙÄ
That he is diverted Çevrilmesi 1 Ùí ÙÄ
He diverts him Onu çevirir, döndürür 1 Ùí •Ä
They are diverted Çevrilirler, saptõrõlõrlar 1 Ùí •Ä
Surely they harvest Mutlaka dev irirler 1 œí •‘Ä
Surely they harvest it Mutlaka onu dev irirler 1 œí ” ’•‘ Ä
That they persist Israr etmeleri 1 ší € ¢Ä
They persist Israr ederler 1 ší ¢Ä
They cry for help Feryat ederler 8 òí ÂÄ
He chooses Seçer 8 Îí ÎÂÄ
He/it ascends Yükselir 1 —³í —³Ä
He/it climbs, ascends Tõrmanõr, çõkar, yükselir 5 —³í —•³Ä
•
He raises Yükseltir 4 —³í —³Ä
They are made to faint Bayõlõrlar, çarpõlõrlar 4 Ü³í Æ³Ä
He ascribes, attributes Vasfeder, tarif eder, atfeder 1 Ží ŽÄ
He overlooks, forgives Ba õ lar, ho görür 1 äÎí äÎÄ
They ascribe, attribute Vasfederler, nitelerler 1 Ží ÎÄ
He joins, reaches Ula õr 1 ¨í ¨Ä
He enters it (fire) Ona (ate e) girer 1 í ” ¯Ä
He is hanged Asõlõr 2 ˜í ˜ÏÄ
He is hanged Asõlõr 1 ˜í ˜Ä
That they are hanged Asõlmalarõ 2 ˜í ¤ÏÄ
546
He corrects, improves Islah eder 4 äí äÄ
That he corrects, improves Islah etmesi 4 äí äÄ
They (dual) correct, improve Islah ederler (ikil) 4 äí ”¡ Ä
They correct, improve Islah ederler 4 äí ¡Ä
That they enter fire Ate e girmeleri 1 í Ä
That they reach Ula malarõ 1 ¨í Ä
That they pray Namaz kõlmalarõ 2 í ¸Ä
They reach Ula õrlar 1 ¨í Ä
Salat ederler, destekler,
They pray, support
namaz kõlarlar
2 í ¸Ä
They enter it (fire) Ona (ate e) girerler 1 í ”« Ä
He enters fire Ate e girer 1 í Ä
Salat eder, destekler, namaz
He prays, supports
kõlar
2 í •Ä
He makes, does Yapar, imal eder 1 ²’í ²’Ä
They make, do Yaparlar 1 ²’í ³’Ä
It is melted Eritilir 1 í Ä
He gives shape, form ekil verir 2 ší š‚ Ä
He gives you (pl) shape, form Sizi ekillendirir 2 ší š‚ Ä
It strikes sabet eder, ba õna gelir 4 ›í ˜Ä
It strikes you (pl) Size isabet eder 4 ›í ¤Ä
It strikes you us Bize isabet eder 4 ›í ”’¤ Ä
That it strikes them Onlara isabet etmesi 4 ›í ¤Ä
It strikes them Onlara isabet eder 4 ›í ¤Ä
They are harmed Zarara u ratõlmasõ 1 šÖ š• ”×
It is multiplied Katlanõr, iki kat arttõrõlõr 3 Ž³Ö ŽË”×
That it is multiplied Katlanmasõ, iki kat arttõrõlmasõ 3 Ž³Ö ŽË”×
He multiplies Katlar, kat kat öder 3 Ž³Ö ŽË”×
547
He multiplies it Onu katlar 3 Ž³Ö ÎË”×
That he multiplies it Onu katlamasõ 3 Ž³Ö Î€ Ë”×
He multiplies it Onu katlar 3 Ž³Ö ” Î€ Ë”×
They imitate Taklit ederler 3 ˆÖ ”×
He laughs Güler 1 Œ¡Ö Œ¡×
They laugh Gülerler 1 Œ¡Ö ¡×
That he/it harms Zarar vermesi 1 šÖ •×
He/it harms Zarar verir 1 šÖ ¢×
That he/it strikes, gives Vurmasõ, gezmesi, misal
example, travels vermesi
1 ›Ö ›×
He/it strikes, gives example,
travels
Vurur, gezer, misal verir 1 ›Ö ›×
They (fm) draw Vururlar (d ), vursunlar 1 ›Ö ™×
They strike, give example,
travel
Vururlar 1 ›Ö ™×
They supplicate humbly Yalvarõrlar 5 ÉÖ Ë• ×
•
He/it harms you Sana zarar verir 1 šÖ ª¢ ×
He/it harms you (pl) Size zarar verir 1 šÖ ¢×
He/it harms us Bize zarar verir 1 šÖ ”«¢ ×
He/it harms him Ona zarar verir 1 šÖ …¢ ×
He/it harms them Onlara zarar verir 1 šÖ ¢×
That they harm Zarar vermeleri 1 šÖ ¢×
That they harm you Sana zarar vermeleri 1 šÖ ª ¢×
That they harm you (pl) Size zarar vermeleri 1 šÖ ¢×
They harm Zarar verirler 1 šÖ ¢×
They harm you Sana zarar verirler 1 šÖ Œ« ¢ ×
He compels Mecbur eder 8 šÖ ¢ Â×
He takes, places Koyar, yerle tirir 1 ²Ö ²×
They (fm) place, give birth Koyarlar, do ururlar (d ) 1 ²Ö ³×
548
Hata eder, yanõlõr, sapar,
He errs, goes astray
a ar
1 ¨Ö ¨¸ ×
That he errs, goes astray Saptõrmasõ, a õrtmasõ 4 ¨Ö ¨Ï ×
He lets go astray, misleads Hatada bõrakõr, saptõrõr, a õrtõr 4 ¨Ö ¨¸ ×
That he misleads you Seni saptõrmasõ, a õrtmasõ 4 ¨Ö ŒÏ×
That he misleads Saptõrmasõ 4 ¨Ö ¨ × - ¨€ ×
That he misleads him Onu saptõrmasõ 4 ¨Ö €×
He misleads us Bizi saptõrõr 4 ¨Ö ”’¸×
That he misleads him Onu saptõrmasõ 4 ¨Ö Ï×
He misleads him Onu saptõrõr 4 ¨Ö ¸×
That he misleads them Onlarõ saptõrmasõ 4 ¨Ö Ï×
That they mislead Saptõrmalarõ 4 ¨Ö ¸×
That they mislead you Seni saptõrmalarõ 4 ¨Ö ª ¸×
They mislead Saptõrõrlar, a õrtõrlar 4 ¨Ö ¸×
They mislead you (pl) Sizi saptõrõrlar 4 ¨Ö « ¸×
They mislead them Onlarõ saptõrõrlar 4 ¨Ö « ¸×
It glows, gives light I õk verir 4 ˆÖ Õ¿ ×
He loses, lets go to waste Zayi eder, kaybeder 4 ˆÖ ²×
That he loses, lets go to
waste
Zayi etmesi, kaybetmesi 4 ˆÖ ²×
That they offer hospitality to
them (dual)
O ikisini misafir etmeleri 2 ŽÖ ”© Î‚×
It straitens Daralõr 1 ÜÖ Ü×
They trample, step Çi nerler 3 ˆØ ŠÂ
They step, conquer Çi nerler, zapt ederler 1 ˆØ ˆÂ - Â
That he is obeyed taat edilmesi 1 ÉØ É”Â
He is obeyed taat edilir, sözü dinlenir 1 ÉØ É”Â
It is circulated Dola õlõr, dola tõrõlõr 1 ÙØ Ù”Â
He seals Mühürler 1 ²¤Ø ²¤€Â
549
He drives away Uzakla tõrõr 1 „Ø „ Â€
That he obeys taat etmesi 4 ÉØ ²Â
He eats, feeds Yer, beslenir 1 ³Ø ³€Â
He is fed Yedirilir, beslenilir 1 ³Ø ³€Â
He gives food Yedirir, besler 4 ³Ø ³€Â
He gives me food Beni besler 4 ³Ø ’©³€Â
He eats it Onu yer 1 ³Ø ©³€Â
That he eats it Onu yemesi 1 ³Ø ©³€Â
He eats it Onu yer 1 ³Ø ” ©³€Â
That he eats it Onu yemesi 1 ³Ø ” ©³€Â
That they give me food Beni beslemeleri 4 ³Ø ©³€Â
He transgresses Azar, azgõnlõk yapar 1 ´Ø ´€Â
That they extinguish Söndürmeleri 4 ˆÎØ Î€Â
He seeks, wants ster, arar 1 ˜Ø ˜ Â€
He seeks it, wants it Onu ister, talep eder 1 ˜Ø ¤ Â€
It mounts, rises Çõkar, yükselir 8 ²Ø ² ÂÏ
That he informs Açõklar, bildirir 4 ²Ø ² Â€
That he informs you (pl) Size açõklar 4 ²Ø ³ Â€
That it becomes satisfied Tatmin olmasõ 12 ©Ø • Š©€Â
That it touches them (fm) Onlara dokunmasõ 1 ¶©Ø • ·€©€Â
That he hopes Ümit etmesi 1 ²©Ø ²©€Â
He hopes Ümit eder 1 ²©Ø ²©€Â
They hope Ümit ederler 1 ²©Ø ³©€Â
That he cleans Temizlemesi 2 Ø ‚Â
He cleans Temizler 2 Ø ‚Â
That he cleans you (pl) Siz temizlemesi 2 Ø ‚Â
550
They (fm) clean themselves Temizlenirler (d ) 1 Ø Â€
They circulate Dolanõr, tavaf eder 1 ÙØ ÙÂ
That he circumambulates Tavaf etmesi 5 ÙØ Ù• ÂÏ
He circumambulates Tavaf eder 5 ÙØ Ù• ÂÏ
They circulate Dolanõrlar, tavaf ederler 1 ÙØ •Â
He folds, rolls Katlar, yuvarlar 1 ƒØ ¾ Â€
He flies Uçar 1 ÐØ ÐÂ
That they consider evil omen U ursuz saymalarõ 5 ÐØ •ÂÏ
He obeys taat eder 4 ÉØ ²Â
He obeys you (pl) Size itaat eder 4 ÉØ ³Â
They obey taat ederler 4 ÉØ ³Â
They bear it with difficulty Ona zorlanõrlar 1 ÛØ « ÆÂ
That they support Desteklemeleri 3 ÷ ”è
They pronounce zihar Zihar yaparlar 3 ÷ ”è
They (fm) remain Durakalõrlar (d ) 1 ¨÷ € è€
He does wrong, oppresses Zulmeder 1 ÷ è€
That he does wrong,
oppresses
Zulmetmesi 1 ÷ è€
He is oppressed Zulmedilir 1 ÷ è€
They do wrong, oppress Zulmederler 1 ÷ © è€
They are oppressed Zulmedilirler 1 ÷ © è€
He thinks, guesses Dü ünür, zanneder, inanõr 1 ’÷ ¢è
They think, guess Zannederler, inanõrlar 1 ’÷ ’¢è
It appears Görünür 1 ÷ è€
That he reveals Açõ a çõkarmasõ 4 ÷ è€
He reveals, makes prevail Üstünlük sa lar, açõ a çõkarõr 4 ÷ è€
He reveals it, makes it prevail Onu üstün kõlmasõ 4 ÷ … è€
551
That they gain dominance Üstün gelmeleri 1 ÷ è€
They gain dominance Üstün gelirler 1 ÷ è€
That they gain dominance
over it
Ona üstün gelmeleri 1 ÷ … è€
He cares Kõymet verir, ilgilenir 1 ˆ¤Ë ¤³ - ˆ¤³
He worships Tapar, ibadet eder 1 —¤Ë —¤³
He is worshipped Tapõlõr, ibadet edilir 1 —¤Ë —¤³
That they worship Tapmalarõ 1 —¤Ë —¤³
They worship Taparlar 1 —¤Ë —¤³
They are worshipped Tapõlõrlar 1 —¤Ë —¤³
They worship me Bana taparlar 1 —¤Ë ’« —¤³
Ona tapmalarõ, onlara
That they worship it/them
tapmalarõ
1 —¤Ë ” —¤³
He transgresses Haddi a ar 8 —Ë —Ÿ³
They transgress A õrõ giderler, haddi a arlar 8 —Ë —Ÿ³
They make excuses Özür dilerler 8 šË š Ÿ³
He withdraws Ellerini çeker 8 ½ÓË ½ÓŸ³
That they withdraw from you
(pl)
Sizden ellerini çekmeleri 8 ½ÓË •ÓŸ³
He holds fast, firmly Yapõ õr, kuvvetle tutar 8 ÄË ÄŸ³
That he holds fast, firmly Yapõ masõ, kuvvetle tutmasõ 8 ÄË ÄŸ³
He/it pleases Ho landõrõr 1 ˜ÊË ˜Ê³
He/it pleases you Seni ho landõrõr 1 ˜ÊË Œ¤Ê³
He makes fail Aciz bõrakõr 4 ÓÊË ÓÊ³
That he makes him fail Onu aciz bõrakmasõ 4 ÓÊË …ÓÊ³
They make fail Aciz bõrakõrlar 4 ÓÊË ÓÊ³
He hastens Acele verir 2 ¨ÊË ¨‚Ê³
He promises Vaad eder 1 —Ë —³
He counts Sayar 1 „—Ë —¢ ³
552
He prepares Hazõrlar 4 „—Ë —¢ ³
That he promises you (pl) Size vaad etmesi 1 —Ë —³
They do justice, consider
equal
Adalet yaparlar, e it tutarlar 1 ½—Ë •—³
He promises them Onlara vaad eder 1 —Ë —³
They transgress Haddi a arlar, a õrõ giderler 1 —Ë —³
That he punishes Azap etmesi 2 ›Ë ›• ³
He punishes Azap eder 2 ›Ë ›• ³
He punishes you (pl) Size azap eder 2 ›Ë ™• ³
That he punishes you (pl) Size azap etmesi 2 ›Ë ™• ³
He punishes us Bize azap eder 2 ›Ë ”’™• ³
He punishes him Ona azap eder 2 ›Ë ™• ³
That he punishes him Ona azap etmesi 2 ›Ë ™• ³
That he punishes them Onlara azap etmesi 2 ›Ë ™• ³
He punishes them Onlara azap eder 2 ›Ë ™• ³
That he punishes them Onlara azap etmesi 2 ›Ë ™• ³
He/it ascends, rises Yukarõya çõkar, yükselir 1 -Ë -³
They ascend, rise Yukarõya çõkarlar, yükselirler 1 -Ë ®³
They erect, build Yükseltirler, dikerler 1 øË ð³
He/it is presented Sunulur, arz edilir 1 îË î³
He turns away Yüz çevirir 4 îË î³
That he turns away Yüz çevirmesi 4 îË î³
That they turn away Yüz çevirmeleri 4 îË Ö³
They are presented Sunulurlar, arz edilirler 4 îË Ö³
He knows Bilir, tanõr 1 ÙË Ù³
He is known Bilinir, tanõnõr 1 ÙË Ù³
They (fm) are recognized Tanõnõrlar (d ) 1 ÙË •€ ³
553
That they know, recognize Tanõmalarõ 1 ÙË •³
They know, recognize Tanõrlar 1 ÙË •³
They know him Onu tanõrlar 1 ÙË «•³
They know it, recognize it Onu (d ) tanõrlar 1 ÙË ”«•³
They know them Onlarõ tanõrlar 1 ÙË «•³
He/it escapes Kaçar 1 ›ÓË ›Ó³
That he turns away Çekinmesi, kaçõnmasõ 1 ÃË Å³
That he disobeys syan etmesi 1 ÄË Ñ³
They press for juice Suyunu sõkarlar 1 ÄË Ä³
He protects Korur 1 ÄË Ä³
He protects you Seni korur 1 ÄË Œ©Ä³
He protects you (pl) Sizi korur 1 ÄË ©Ä³
He protects me Beni korur 1 ÄË ’©Ä³
They disobey syan ederler, kar õ gelirler 1 ÄË Ä³
They (fm) disobey syan ederler (d ) 1 ÄË ¬Ä³
They (fm) disobey you Sana isyan ederler (d ) 1 ÄË Œ’ Ä³
He bites Isõrõr 1 Ç×Ë Ç
¢ ³
He hinders Engel olur 1 ¨×Ë ¨×³
That they are given Verilmeleri 4 ÂË Â³
They give Verirler 4 ÂË Â³
He gives Verir 4 ÂË Â³
He gives you Sana verir 4 ÂË Œ Â³
He advises Ö üt verir 1 çË ç³
He advises you (pl) Size ö üt verir 1 çË è³
That he honors Saygõ göstermesi, yüceltmesi 2 èË è• ³
That he makes great Büyütmesi, yüceltmesi 4 èË è³
554
He advises him Ona ö üt verir 1 çË è³
That he forgives Affetmesi 1 ÎË Î³ - Ž³
He forgives Affeder 1 ÎË Î³
That they forgive Affetmeleri 1 ÎË Î³
They forgive Affederler, vazgeçerler 1 ÎË Î³
Geri dönmesi, arkasõna
That he looks back, returns
bakmasõ
2 ˜ÆË ˜•Æ³
He understands, reasons Akleder, anlar 1 ¨ÆË ¨Æ³
He understands it Onu akleder 1 ¨ÆË ” Æ³
They understand, reason Aklederler 1 ¨ÆË Æ³
Jacob (pbuh) Yakup (AS) › Æ³
They devote Saygõ gösterirler 1 Ž Ë Î ³
That he knows Bilmesi 1 Ë ³
He knows Bilir 1 Ë ³
That he knows Bilmesi 1 Ë ³
He teaches Ö retir 2 Ë •³
It is known Bilinir 1 Ë ³
They (dual) teach Ö retirler (ikil) 2 Ë ”©•³
He teaches you Sana ö retir 2 Ë Œ©•³
He teaches you (pl) Size ö retir 2 Ë ©•³
That he knows it Onu bilmesi 1 Ë ©³
He knows it Onu bilir 1 Ë ©³
That he knows it Onu bilmesi 1 Ë ©³
He teaches him Ona ö retir 2 Ë ©•³
He knows it Onu (d ) bilir 1 Ë ” ©³
He knows them Onlarõ bilir 1 Ë ©³
He teaches them Onlara ö retir 1 Ë ©•³
555
That they know Bilmeleri 1 Ë ©³
They know Bilirler 1 Ë ©³
They teach Ö retirler 1 Ë ©•³
He declares lan eder 4 Ë ³
They declare lan ederler 4 Ë ’³
He builds up, maintains mar eder 1 ©Ë ©³
That he is given life Ömür verilmesi 2 ©Ë ©• ³
He is given life Ömür verilir 2 ©Ë ©• ³
That they build up, maintain mar etmeleri 1 ©Ë ©³
He does, works Çalõ õr, yapar 1 ¨©Ë ¨©³
That he does, works Çalõ masõ, yapmasõ 1 ¨©Ë ¨€ ©³
They do, work Çalõ õrlar, yaparlar 1 ¨©Ë ©³
They wander blindly a kõnlõk içinde gezinirler 1 ©Ë ©³
That they turn Dönmeleri 1 „Ë €„³
They turn Dönerler 1 „Ë „³
He takes refuge Sõ õnõr 1 †Ë †³
They take refuge Sõ õnõrlar 1 †Ë †³
Name of false deity Put adõ Û³
He oppresses Adaletsizlik yapar 1 ½Ë ½³
That he gets tired Yorulur 1 Ë ³
He returns, repeats Geri getirir, geri gönderir 4 „Ë —³
He returns you (pl) Sizi döndürür 4 „Ë —³
That he returns you (pl) Sizi döndürmesi 4 „Ë —³
He returns us Bizi döndürür 4 „Ë ”«— ³
He returns him Onu döndürür 4 „Ë …— ³
That they return you (pl) Sizi döndürmeleri 4 „Ë —³
556
They return Geri döndürürler 4 „Ë —³
They are given rain Sulanõr 4 ¶Ú ê”´
He leaves Bõrakõp gider 3 š—Ú š„”´
That hen backbites Gõybet etmesi 8 ˜Ú ˜Ÿ´
He deceives Aldatõr, saptõrõr 1 šÚ ¢´
That he deceives Aldatmasõ 1 šÚ š´
That he deceives you Seni aldatmasõ 1 šÚ ªš ´
He drowns Bo ar 4 ÛÚ Û´
That he drowns you (pl) Sizi bo masõ 4 ÛÚ •´
Indeed that he deceives you Mutlaka seni aldatmasõ 1 šÚ Œ•«• ´
Indeed that he deceives you
(pl)
Mutlaka sizi aldatmasõ 1 šÚ «•• ´
It covers Sarar, örter, bürür 1 ÃÚ ”Ã´
It covers it Onu sarar 1 ÃÚ …”Ã´
It covers it Onu (d ) sarar 1 ÃÚ ” ”Ã´
It covers them Onlarõ sarar 1 ÃÚ ”Ã´
It covers Kaplar, sarar, örter, bürür 1 ÃÚ Ã´
It is covered Kaplanõr, sarõlõr, örtülür 1 ÃÚ Ã´
It covers Örter, bürür 4 ÃÚ Ã´
It covers you (pl) Sizi örter, bürür 2 ÃÚ Ã
‚´
He lowers ndirir 1 Ç×Ú Ç
¢ ´
They (fm) lower, should
lower
ndirirler (d ), indirsinler 1 Ç×Ú ××´
That they lower ndirmeleri 1 Ç×Ú ×
¢´
They lower ndirirler 1 Ç×Ú ×
¢´
That he forgives Ba õ lamasõ 1 ÎÚ Î´
He forgives Ba õ lar 1 ÎÚ Î´
He/it is forgiven Ba õ lanõr 1 ÎÚ Î´
557
That he/it is forgiven Ba õ lanmasõ 1 ÎÚ Î´
That they forgive Ba õ lamalarõ 1 ÎÚ Î´
They forgive Ba õ larlar 1 ÎÚ Î´
He commits excess A õrõ gider 1 Ú ¨´
That he defrauds Emanete hõyanet etmesi 1 ¨Ú ¨Ï ´
He defrauds Emanete hõyanet eder 1 ¨Ú ¨¸ ´
He defeats Galip gelir 1 ˜Ú ˜´
That he defeats Galip gelmesi 1 ˜Ú ˜´
That they defeat Galip gelmeleri 1 ˜Ú ¤´
They are defeated Yenilirler 1 ˜Ú ¤´
That he defrauds Emanete hõyanet etmesi 1 ¨Ú ¨€ ´
It boils Kaynar 1 Ú ´
He closes his eyes Gözünü kapar 4 Ç©Ú Ç©´
That he makes rich Zenginle tirmesi 4 ÞÚ ´
He makes them rich Onlarõ zenginle tirir 4 ÞÚ ’´
That they live, prosper Ya amalarõ, zenginle meleri 1 ÞÚ ’´
That they avail Fayda vermeleri 4 ÞÚ ’´
Zenginle tirir, kurtarõr, fayda
He avails, enriches, saves
verir
4 ÞÚ ’´
That they (dual) avails Fayda vermeleri (ikil) 4 ÞÚ ” ’´
He enriches you (pl) Sizi zengin kõlar 4 ÞÚ ’´
It occupies him Ona fayda verir 4 ÞÚ ’´
That he enriches them Onlarõ zenginle tirmesi 4 ÞÚ ’´
Name of false deity Put adõ ê´
They dive Dalgõçlõk yaparlar 1 ìÚ í´
That he misleads you (pl) Sizi azdõrmasõ 4 ƒÚ ´
He changes De i tirir 2 ÐÚ ‚´
558
Indeed they change Mutlaka de i tirirler 2 ÐÚ Ï ‚´
That they change De i tirmeleri 2 ÐÚ € ‚´
That it enrages Öfkelendirmesi 1 çÚ ç´
It enrages Öfkelendirir 1 çÚ ç´
He opens, gives victory Açar, zafer verir 1 äŸ• äŸ€Î
That he opens, gives victory Açmasõ 1 äŸ• äŸ€Î
They ransom themselves Fidye vermeleri 8 ƒ—• € —Ÿ€Î
He ransoms Fidye verir 8 ƒ—• ƒ—Ÿ€Î
It is slackened Azaltõlõr 8 Ÿ• Ÿ•Î
They invent ftira ederler, uydururlar 8 ƒ• Ÿ€Î
They slacken Gev erler 1 Ÿ• Ÿ€Î
It is invented Uydurulur 8 ƒ• ¾ Ÿ€Î
He invents ftira eder, uydurur 8 ƒ• ƒ Ÿ€Î
They invent it Onu uydururlar 8 ƒ• ’ Ÿ€Î
He persecutes, tries Kötülük yapar, dener 1 ù• Ÿ€Î
That he persecutes you (pl), Size kötülük yapmasõ,
tries you (pl) denemesi
1 ù• ’Ÿ€Î
That he deceives you (pl),
tries you (pl)
Sizi aldatmasõ, denemesi 1 ù• ’•’Ÿ€Î
That he persecutes them, Onlara kötülük yapmasõ,
tries them denemesi
1 ù• ’Ÿ€Î
That they persecute you, try Sana kötülük yapmalarõ,
you denemeleri
1 ù• ª ’Ÿ€Î
mtihan edilirler, fitneye tabi
They were persecuted, tried
tutulurlar
1 ù• ’Ÿ€Î
Sana kötülük yaparlar, fitne
They persecute you, try you
yaparlar
1 ù• Œ« ’Ÿ€Î
He gives ruling Fetva verir 4 ó• Ÿ€Î
He gives you (pl) ruling Size fetva verir 4 ó• Ÿ€Î
That he gives lie Yalanlamasõ 1 Ê• Ê€Î
They make gush forth Fõ kõrtõp akõtõrlar 2 Ê• Ê
‚Î
They make it gush forth Onu fõ kõrtõp akõtõrlar 2 Ê• ”« Ê
‚Î
559
He flees Kaçar, firar eder 1 š• ¢Î
He rejoices Sevinir 1 õ• õ Î€
That they rejoice Sevinmeleri 1 õ• Í Î€
They rejoice Sevinirler 1 õ• Í Î€
That he exceeds A õrõ davranmasõ 1 æ• æ Î€
They neglect hmal ederler 2 æ• Ø‚ Î
He separates, differentiates Ayõrõr 2 Û• Û‚ Î
He/it is separated Ayõrt edilir 1 Û• Û Î€
That they separate Ayõrmalarõ 2 Û• •‚ Î
They fear Korkarlar 1 Û• • Î€
They separate, differentiate Ayõrõrlar 2 Û• •‚ Î
That he makes room Geni lik verir 1 ä‹• ä‹€Î
Fesat çõkarõr, bozgunculuk
He causes corruption
yapar
4 —‹• —é‹Î€
That they cause corruption Bozgunculuk yapmalarõ 4 —‹• —é‹Î€
They cause corruption Bozgunculuk yaparlar 4 —‹• —é‹Î€
He disobeys, sins Günah i ler, fasõklõk eder 1 Ü‹• Ü‹€Î
They disobey, sin Günah i lerler, fasõklõk ederler 1 Ü‹• Æ‹€Î
He separates, judges Ayõrõr, hüküm verir 1 ¨Ä• ¨Ä€Î
He explains in detail Açõklar 2 ¨Ä• ¨‚ÄÎ
He puts shame Utandõrõr 1 ä×• ä×€Î
He does Yapar 1 ¨³• ¨³€Î
That he does Yapmasõ 1 ¨³• ¨€ ³€Î
That it is done Yapõlmasõ 1 ¨³• ¨³€Î
It is done Yapõlõr 1 ¨³• ¨³€Î
That he does it Onu yapmasõ 1 ¨³• € ³€Î
That they do Yapmalarõ 1 ¨³• ³€Î
560
They do Yaparlar 1 ¨³• ³€Î
He understands Anlar 1 Æ• Æ€Î
That they understand Anlamalarõ 1 Æ• Æ€Î
They understand Anlarlar 1 Æ• Æ€Î
That they understand it Onu anlamalarõ 1 Æ• … Æ€Î
He succeeds Kurtulu a erer, ba arõr 4 ä• ä Î€
He succeeds Ba arõr 1 Ò• ÒÎ
He fights Sava õr 3 ¨Ÿ• ¨ ”Æ
That he fights Sava masõ 3 ¨Ÿ• ¨€ ”Æ
That they fight Sava malarõ 3 ¨Ÿ• € ”Æ
That they fight you (pl) Sizinle sava malarõ 3 ¨Ÿ• ”Æ
They are fought against Sava õlõrlar 3 ¨Ÿ• ”Æ
They fight Sava õrlar 3 ¨Ÿ• ”Æ
They fight with you (pl) Sizinle sava õrlar 3 ¨Ÿ• « ”Æ
It is said Denir, söylenir 1 ½• ½”Æ
He withholds, decreases Kõsar, tutar 1 Ç¤• Ç¤€Æ
They (fm) close Kapatõrlar (d ) 1 Ç¤• ×¤€Æ
They close Kapatõrlar, sõkõ tutarlar 1 Ç¤• ×¤€Æ
He accepts Kabul eder 1 ¨¤• ¨¤€Æ
That it is accepted Kabul edilmesi 1 ¨¤• ¨¤€Æ
It is accepted Kabul edilir 1 ¨¤• ¨¤€Æ
They (dual) fight Sava õrlar, dövü ürler (ikil) 3 ¨Ÿ• ¯ŸŸ€Æ
That he earns, commits Elde etmesi, kazanmasõ 8 Ù• Ù Ÿ€Æ
That they earn, commit Elde etmeleri, kazanmalarõ 8 Ù• • Ÿ€Æ
They earn, commit Elde ederler, kazanõrlar 8 Ù• • Ÿ€Æ
That they become stingy Cimrilik etmeleri 1 Ÿ• Ÿ€Æ
561
That he kills Öldürmesi 1 ¨Ÿ• ¨Ÿ€Æ
He kills Öldürür 1 ¨Ÿ• ¨Ÿ€Æ
That he kills Öldürmesi 1 ¨Ÿ• ¨€ Ÿ€Æ
He is killed Katledilir 2 ¨Ÿ• ¨•ŸÆ
He kills Öldürür, katleder 2 ¨Ÿ• ¨‚ŸÆ
He is killed Öldürülür 1 ¨Ÿ• ¨Ÿ€Æ
That he is killed Öldürülmesi 1 ¨Ÿ• ¨€ Ÿ€Æ
They (fm) kill Öldürürler (d ) 1 ¨Ÿ• € Ÿ€Æ
That they are killed Katledilmeleri 2 ¨Ÿ• Ÿ•Æ
That they kill you Seni öldürmeleri 1 ¨Ÿ• ª Ÿ€Æ
They kill Öldürürler 1 ¨Ÿ• Ÿ€Æ
They kill me Beni öldürürler 1 ¨Ÿ• ’« Ÿ€Æ
That he determines, has
power
Güç yetirmesi 1 š—• š—€Æ
He determines, has power Karar verir, kadir olur, kõsar 1 š—• š—€Æ
He determines, measures Takdir eder, ölçer 2 š—• š‚—Æ
They have power Kadir olurlar 1 š—• š—€Æ
He proceeds Önde gider 1 œ—• œ—€Æ
He sends forth leri gönderir 2 œ—• œ‚—Æ
He casts, throws Koyar, atar 1 Ù• Ù Æ€
They cast, throw Koyarlar, atarlar 1 Ù• • Æ€
They are thrown Atõlõrlar 1 Ù• • Æ€
They read Okurlar 1 • Õ¿ Æ€
He reads Okur 1 • Æ€
He approaches Yakla õr 1 ›• › Æ€
He brings close Yakla tõrõr 2 ›• ›‚ Æ
That they approach Yakla malarõ 1 ›• ™ Æ€
562
That they bring us close Bizi yakla tõrmalarõ 2 ›• ”« ™‚ Æ
He lends, loans Borç verir 4 î• î Æ€
He swears Yemin eder 1 ‹• ‹
é Æ€
They (dual) swear Yemin eder (ikil) 1 ‹• ”©é‹Æ€
They divide, distribute Bölü türürler, taksim ederler 1 ‹• ©é‹Æ€
He narrates, tells Anlatõr 1 ÑÄ• Ñ
¢ Æ
He shortens Kõsaltõr 1 Ä• Ä€Æ
They cease Bõrakõrlar 1 Ä• Ä€Æ
They narrate, tell Anlatõrlar 1 ÑÄ• Ä
¢Æ
That he decrees, decides,
executes
Hüküm vermesi, yapmasõ 1 ×• Ç€Æ
That they decree, decide,
execute
Hüküm vermeleri, yapmalarõ 1 ×• ×€Æ
They decree, decide,
execute
Hüküm verirler, icra ederler 1 ×• ×€Æ
It is executed, done Yerine getirilir 1 ×• ×€Æ
He decrees, decides, Karar verir, icra eder, hüküm
executes verir
1 ×• ×€Æ
That he cuts Kesmesi 1 ²Â• ²Â€Æ
He cuts Keser 1 ²Â• ²Â€Æ
They cut Keserler 1 ²Â• ³Â€Æ
Gourd Asma kaba õ Â€Æ
It falls, occurs Vaki olur, olur, dü er 1 ²• ²Æ
He sits, remains behind Oturur, geride kalõr 1 —³• —³€Æ
That he says Demesi 1 ½• ¨€ Æ
He turns, twists Döndürür, dola tõrõr 2 ˜• ˜•Æ
He makes you (pl) seem few Sizi azaltõr, az gösterir 2 ¨• •Æ
That he obeys taat etmesi 1 ž’• ž’€Æ
He despairs Ümit keser 1 Á’• Á’€Æ
They despair Ümit keserler 1 Á’• Â’€Æ
563
That he says Demesi 1 ½• ½Æ
He says Der, söyler 1 ½• ½Æ
That they (dual) say Demeleri (ikil) 1 ½• úÆ
Indeed they say Mutlaka derler 1 ½• •• Æ
That they say Demeleri 1 ½• •Æ
They say Derler 1 ½• •Æ
He stands, rises, occurs Aya a kalkar 1 œ• œÆ
They (dual) stand Dururlar, dikilirler (ikil) 1 œ• ”‘ Æ
They stand Kalkarlar 1 œ• ‘Æ
He protects, saves Korur, kurtarõr 1 • Æ
Kaldõrõr, dosdo ru kõlar, yapar,
He establishes, keeps
düzeltir
4 œ• Æ
That they (dual) establish, Kaldõrmalarõ, dosdo ru
keep kõlmalarõ, yapmalarõ (ikil)
4 œ• ”© Æ
That they establish, keep Kaldõrmalarõ, kõlmalarõ 4 œ• ©Æ
Dosdo ru kõlarlar, aya a
They establish, keep
kaldõrõrlar
4 œ• ©Æ
Certainty Kesin, kesinlik Æ ”•’ Æ - ¬
¥ Æ
That it becomes Olur, olmasõ 1 Œ
It almost happens Yakõn olur, olayazar 1 „ „”
They almost do Neredeyse yaparlar 1 „ „”
That he suppresses them Onlarõ peri an etmesi 1 ž¤ Ÿ¤€
It grows Büyür 1 È ¤€
That they grow up Büyümeleri 1 È € ¤€
That he writes Yazmasõ 1 ˜Ÿ ˜Ÿ€
He writes Yazar 1 ˜Ÿ ˜Ÿ€
They write Yazarlar 1 ˜Ÿ ¤Ÿ€
He/it conceals, hides Saklar, gizler 1 Ÿ Ÿ€
They (fm) hide Saklarlar (d ) 1 Ÿ ©Ÿ€
564
That he hides it Onu saklamasõ 1 Ÿ ” ©Ÿ€
They hide Saklarlar 1 Ÿ ©Ÿ€
That it almost happens Neredeyse olmasõ 1 „ —
He lies Yalan söyler 1 › ›€
He denies, belies Yalanlar 2 › ›•
He belies you Seni yalanlar 2 › Œ™•
That they belie you Seni yalanlamalarõ 2 › ª ™•
They lie Yalan söylerler 1 › ™€
They belie Yalanlarlar 2 › ™•
That they belie me Beni yalanlamalarõ 2 › ™•
They belie you Seni yalanlarlar 2 › Œ« ™•
He dislikes Ho lanmaz 1 … …€
He forces Zorlar 4 … …€
That he forces them (fm) Onlarõ (d ) zorlamasõ 4 … • €
They dislike Ho lanmazlar 1 … €
He earns Kazanõr 1 ˜‹ ˜é‹€
That he earns Kazanmasõ 1 ˜‹ ˜é‹€
He earns it Onu kazanõr 1 ˜‹ ¤é‹€
They earn Kazanõrlar 1 ˜‹ ¤é‹€
It is uncovered, removed Açõlõr, giderilir 1 ŽÃ ŽÃ€
He uncovers, removes Açar, giderir, kaldõrõr 1 ŽÃ ŽÃ€
That it suffices Yetmesi, kafi gelmesi 1 Î Ž€
That he restrains Çekmesi, def etmesi 1 ŽÎ Ž
•
He disbelieves, denies nanmaz, nankörlük eder 1 Î Î€
That he disbelieves Nankörlük etmesi, kafir olmasõ 1 Î Î€
That he covers, removes Örtmesi 2 Î Î•
565
He covers, removes Örter 2 Î Î•
That he covers, removes Örtmesi 2 Î Î•
It is denied nkar edilir 1 Î Î€
That they deny, disbelieve nkar etmeleri 1 Î € Î€
They deny, disbelieve nkar ederler, kafir olurlar 1 Î Î€
That they are denied it Onlardan onun inkar edilmesi 1 Î … Î€
He takes charge Kefil olur 1 ¨Î ¨Î€
He takes charge of him Ona kefil olur 1 ¨Î Î€
They take charge of him Ona kefil olurlar 1 ¨Î « Î€
That it suffices them Onlara yetmesi 1 Î Î€
That they restrain Çekmeleri 1 ŽÎ Î̧
They restrain, withhold Çekerler, atarlar, def ederler 1 ŽÎ Î̧
It suffices Yeter 1 Î Î€
That it suffices you (pl) Size yetmesi 1 Î Î€
That he protects you (pl) Sizi korumasõ 1 û €
He burdens Teklif eder, yükler 2 Ž Ž•
He speaks Konu ur 2 •
He speaks to us Bizimle konu ur 2 ”’©•
He speaks to him Onunla konu ur 2 ©•
He speaks to them Onlarla konu ur 2 ©•
That it becomes Olmasõ 1
That they become Olmalarõ (d ) 1 •

They hoard Hazine biriktirirler 1 ü Ó’€
He wraps, rolls Dürer 1 š š‚
566
It becomes Olur 1
That they (dual) become Olmalarõ (ikil) 1 ”«

Indeed they become Mutlaka olurlar 1 •«
That they become Olmalarõ 1 «
They become Olurlar 1 «
He plans, plots Tuzak kurar 1 — —
That they plan, plot Tuzak kurmalarõ 1 — €—
They plan, plot Tuzak kurarlar 1 — —
That they meet Kavu malarõ 3 Æ• € •¯
That they stay, remain Kalmalarõ, durmalarõ 1 ¶¤• ·¤€
They stay, remain Kalõrlar, dururlar 1 ¶¤• ·¤€
He mixes Katar, karõ tõrõr 1 ‰¤• ‰¤€
That he confuses you (pl) Sizi a õrtmasõ 1 ‰¤• ‹¤€
That they confuse a õrtmalarõ 1 ‰¤• ‹¤€
They wear Giyerler 1 ‰¤• ‹¤€
They confuse, mix Karõ tõrõrlar 1 ‰¤• ‹¤€
That the deprives Mahrum etmesi 1 ž• ž
That he looks back Arkasõna bakmasõ 8 žÎ• žÎŸ€
That it picks him up Onu almasõ, çõkarmasõ 8 ÁÆ• Â€ ÆŸ€
They (dual) meet Birbirine kavu ur (ikil) 8 Æ• ” ÆŸ€
That the deprives you (pl) Sizi mahrum etmesi 1 ž• Ÿ
That it enters Girmesi 1 ý Ì
It enters Girer 1 ý Ì
They deviate, refer E rili e sapar, atõf yaparlar 4 —þ —¡€
He joins Kavu ur, ula õr 1 Üþ Ü¡€
That they join Kavu malarõ 1 Üþ € Æ¡€
567
She gives birth Do urur 1 —• —
That to give birth Do urmasõ 1 —• —
That they give birth Do urmalarõ 1 —• —
He compels, adheres Zorlar, yapõ õr 1 œÓ• œÓ€
He plays Oynar 1 ˜³• ˜³€
That he plays Oynamasõ 1 ˜³• ˜³€
That they play Oynamalarõ 1 ˜³• € ¤³€
They play Oynarlar 1 ˜³• ¤³€
He curses Lanet eder 1 ³• ³€
That he curses Lanet etmesi 1 ³• ³€
He curses them Onlara lanet eder 1 ³• ’³
He makes turn Döndürür 1 žÎ• žÎ€
It burns Yakar 1 äÎ• äÎ€
He utters Söyler 1 çÎ• çÎ€
That he meets Kar õla masõ 1 Æ• Ü€
He meets him Onunla kar õla õr 1 Æ• …”Æ€
They are made to meet Ona kavu turulur 2 Æ• ” ”ÏÆ
That they cast, throw Atmalarõ 4 Æ• € Æ€
They meet Kavu urlar 1 Æ• Æ€
They are met Kar õlanõrlar 2 Æ• ÆÏ
They cast, throw Atarlar 4 Æ• Æ€
They meet him Ona kavu urlar 1 Æ• « Æ€
He/it is cast, thrown Atõlõr 4 Æ• Æ€
He casts, throws Atar, yerle tirir 4 Æ• Æ
He criticizes, insults Alay eder, çeki tirir 1 Óÿ Ó©€
He criticizes you Senine alay eder 1 Óÿ ªÓ©€
568
They criticize Alay ederler 1 Óÿ Ó©€
That it distracts Oyalamasõ 4 ! €
He lolls, pants Dili dõ arõda solumasõ 1 ¶! ¶
€ €
That it distracts them Onlarõ oyalamasõ 4 ! €
They distort E ip bükerler 1 ƒ• € - €
They become close to you
(pl)
Size yakõn olurlar 1 â «
Sea, river Nehir, deniz " ‚ -¢
They dispute Tartõ õrlar 3 ƒ‘ š”©
That he dies Ölmesi 1 ‘ ž©
They doubt, dispute üphe ederler, tartõ õrlar 8 ƒ‘ Ÿ©
That he provides Faydalandõrmasõ 2 ²Ÿ‘ ²‚Ÿ©
That he provides you (pl) Sizi faydalandõrmasõ 2 ²Ÿ‘ ³‚Ÿ©
They are provided Faydalandõrõlõrlar 2 ²Ÿ‘ ³•Ÿ©
That he eliminates, erases Silmesi, mahvetmesi 1 # ä©
That he purifies Arõndõrmasõ 2 Ñ# Ñ‚¡©
That he destroys Mahvetmesi 1 Ü# Ü¡©
He destroys Mahveder 1 Ü# Ü¡©
He eliminates, erases Mahveder, siler 1 # ¡©
Yayar, müddet verir, yardõm
He spreads, helps
eder
1 „—‘ —¢ ©
He spreads, helps Yaymasõ, yardõm etmesi 4 „—‘ —• ©
He spreads, helps Yaymasõ, yardõm etmesi 4 „—‘ „—©
That he helps you (pl) Size yardõm etmesi 4 „—‘ „—©
That he helps you (pl) Size yardõm etmesi 4 „—‘ —• ©
It adds to it Ona eklenir 1 „—‘ …¢—©
He prolongs them Onlara mühlet verir 1 „—‘ —¢ ©
They plunge them Onlarõ çekerler 1 „—‘ « ¢—©
569
They pass Geçerler 1 š‘ ¢©
He/it touches Dokunur 1 ‰‹‘ ‰
¢ ©
That he/it touches Dokunmasõ 1 ‰‹‘ ‰‹©
That he/it touches you Sana dokunmasõ 1 ‰‹‘ Œ‹‹©
That he/it touches you (pl) Size dokunmasõ 1 ‰‹‘ ‹‹©
That he/it touches me Bana dokunmasõ 1 ‰‹‘ ’‹‹©
That he/it touches them Onlara dokunmasõ 1 ‰‹‘ ‹‹©
It touches you Sana dokunur 1 ‰‹‘ Œ•‹©
He holds, retains Tutar 4 Œ‹‘ Œé‹©
That he holds, retains Tutmasõ 4 Œ‹‘ Œé‹©
He holds them (fm) Onlarõ (d ) tutar 4 Œ‹‘ • ‹
é©
They hold fast Sõmsõkõ sarõlõrlar 2 Œ‹‘ ‹
‚©
Surely he/it touches Mutlaka dokunur 1 ‰‹‘ •‹
•©
He/it touches us Bize dokunur 1 ‰‹‘ ”’¢‹©
He/it touches him Ona dokunur 1 ‰‹‘ ‹
¢©
He/it touches them Onlara dokunur 1 ‰‹‘ ‹
¢©
They walk Yürürler 1 Ã‘ Ã©
He walks Yürür 1 Ã‘ Ã©
He stays, stops Kalõr, durur 1 ¶ ‘ ¶ ©
He plots, plans Tuzak kurar, plan yapar 1 ‘ ©
That they plot, plan Tuzak kurmalarõ 1 ‘ ©
They plot, plan Tuzak kurarlar, plan yaparlar 1 ‘ ©
Muhakkak kuracak,
Indeed he establishes
sa lamla tõracak
2 ‘ • ’• ©
That he dictates Yazdõrmasõ 4 ¨‘ ¨Ï ©
He dictates Yazdõrõr 4 ¨‘ ¨¸ ©
He possesses, has power Malik olur, gücü yeter 1 Œ‘ Œ©
570
They possess, have power Malik olurlar 1 Œ‘ ©
That he dictates Yazdõrmasõ 4 ¨‘ ¨€ ©
He bestows favor hsan eder, lütfeder 1 ’‘ ¢©
He prevents Mani olur 1 ²’‘ ²’©
They prevent Mani olurlar 1 ²’‘ ³’©
They twit Ba a kakarlar 1 ’‘ ’¢©
It is emitted Atõlõr, dökülür 1 Þ‘ ’©
He arouses desires Kuruntu verir 2 Þ‘ ’‚©
He arouses desires in them Onlara kuruntu verir 2 Þ‘ ’‚©
They prepare Hazõrlõk yapar 1 —‘ —©
He dies Ölür 1 ‘ ©
That they die Ölmeleri 1 ‘ € ©
They die Ölürler 1 ‘ ©
It surges Dalgalanõr 1 -‘ -©
It shakes Çalkalanõr, sallanõr 1 š‘ š©
He makes die Öldürür 4 ‘ ž©
He makes you (pl) die Sizi öldürür 4 ‘ Ÿ©
He makes me die Beni öldürür 4 ‘ ’Ÿ ©
He separates, distinguishes Ayõrt eder, seçer 1 Ó‘ Ó©
That he separates,
distinguishes
Ayõrt etmesi, seçmesi 1 Ó‘ Ó©
He/it inclines Meyleder 1 ¨‘ ¨©
They incline, assault Meylederler, hücum ederler 1 ¨‘ ©
Right hand side, oath Sa , yemin " “ ©
Your right hand side, your
oath
Sa elin, sa tarafõn " Œ’ © - Œ’ ©
His right hand, right side Sa eli, sa tarafõ " ’©
They keep away Uzak kalõrlar 1 ƒˆ« ”’ - Š’
571
Springs Põnarlar ²¤« ² ™”’
That he calls, cries Nida etmesi, ba õrmasõ 3 —« „”’
They are called Seslenilirler 3 —« „”’
They call Seslenirler 3 —« „”’
They call you Sana seslenirler 3 —« Œ« „”’
They call him Onlara seslenirler 3 —« « „”’
He calls, cries Ça õrõr, nida eder 3 —« ƒ„”’
He calls them Onlara seslenir 3 —« „”’
They dispute Çeki irler 3 ÉÓ« • ËÒ”’
They dispute with you Seninle çeki irler 3 ÉÓ« Œ•’ËÒ”’
He becomes hypocrite kiyüzlü olur 3 ÜÎ« Ü•”’
That it reaches Ula masõ, eri mesi 1 ¨« ½”’
It reaches Ula õr, eri ir 1 ¨« ½”’
It reaches him Ona eri ir 1 ¨« •”’
It reaches them Onlara eri ir 1 ¨« •”’
That they reach Eri meleri 1 ¨« •”’
They reach Ula õrlar 1 ¨« •”’
He informs Haber verir 2 ˆ¤« $‚¤’
They are informed Haber verilir 2 ˆ¤« ¤•’
He informs you Sana haber verir 2 ˆ¤« ŒŠ‚¤’
He informs you (pl) Size haber verir 2 ˆ¤« Š‚¤’
He informs them Onlara haber verir 2 ˆ¤« Š‚¤’
He is informed Haber verilir 2 ˆ¤« ˆ•¤’
He causes to grow Büyütür 4 ž¤« ž¤’
Surely he is thrown Mutlaka atõlõr 1 ¤« Ï ¤’
It becomes appropriate Yakõ õr, yara õr 7 ´™ ´¤’
572
Spring Põnar ²¤« ”ÀË ¤’
They help themselves Kendilerine yardõm ederler 8 Ä« ÄŸ’
He waits, expects Bekler, bakar 8 è« èŸ’
They wait, expect Beklerler, bakarlar 8 è« èŸ’
He takes revenge ntikam alõr 8 Æ« ÆŸ’
That he ceases Vazgeçmesi 8 à Ÿ’
That they cease Vazgeçmeleri 8 à € Ÿ’
They cease Vazgeçerler 8 à Ÿ’
He ceases Kaçõnõr, son verir 8 à Ÿ’
He saves Kurtarõr 2 ß Ê
‚’
He saves Kurtarõr 4 ß Ê’
He saves you (pl) Sizi kurtarõr 2 ß Ê
‚’
He saves him Onu kurtarõr 4 ß Ê’
They carve Yontarlar 1 ž% Ÿ¡’
That he warns kaz etmesi, uyarmasõ 1 š« š’
He warns kaz eder, uyarõr 1 š« š’
That he warns you (pl) Sizi uyarmasõ 1 š« š’
They are warned Uyarõlõrlar 1 š« š’
They warn you Sizi uyarõrlar 1 š« «š’
He takes away Elinden alõr, giderir 1 ÉÓ« ÉÓ’
He urges for evil Kõ kõrtõr 1 ñÓ« ñÓ’
Indeed he urges for evil Mutlaka dürter 1 ñÓ« • ÚÓ’
Indeed he urges you for evil Mutlaka seni dürter 1 ñÓ« Œ•’ÚÓ’
He is made intoxicated Sarho edilir 4 ÙÓ« ÙÓ’
He gets intoxicated Sarho olur 4 ÙÓ« ÙÓ’
They are made intoxicated Sarho edilirler 4 ÙÓ« •Ó’
573
They get intoxicated Sarho olurlar 4 ÙÓ« •ü
It descends ner 1 ½Ó« ½Ó’
That it is sent down Devamlõ indirilmesi 5 ½Ó« ½•Ó’
It is sent down Devamlõ indirilir 5 ½Ó« ½•Ó’
He sends down Devamlõ indirir 5 ½Ó« ½‚Ó’
That it is sent down Devamlõ indirilmesi 5 ½Ó« ½€ Ó‚ ’
It is sent down ndirilir, açõklanõr 4 ½Ó« ½Ó’
He abolishes Siler, giderir 1 &‹« &‹’
He blasts, blows Toz eder, savurur 1 Ž‹« Žé‹’
He blasts it Onu savurur 1 Ž‹« ” Îé‹’
They hasted Akõn ederler 1 ¨‹« ‹
é’
He forgets Unutur 1 ‹« ‹’
Indeed he makes forget Mutlaka unutturur 4 ‹« ' ‹
é’
Indeed he makes you forget Mutlaka sana unutturur 4 ‹« Œ•’ ‹
é’
He produces, raises n a eder, yaratõr, büyütür 4 ˆÃ« $Ã’
He/it is brought up Yeti tirilir 2 ˆÃ« Ã
• ’ - ˆ•Ã’
That he spreads Açmasõ, yaymasõ 1 Ã« Ã’
He spreads Açar, yayar 1 Ã« Ã’
They are raised, revived Kaldõrõrlar, diriltirler 4 Ã« Ã’
He helps, saves Yardõm eder, kurtarõr 1 Ä« Ä’
He is helped Yardõm edilir 1 Ä« Ä’
That he helps you Sana yardõm etmesi 1 Ä« ª Ä’
That he helps you (pl) Size yardõm etmesi 1 Ä« Ä’
He helps you (pl) Size yardõm eder 1 Ä« Ä’
He helps us Bize yardõm eder 1 Ä« ”« Ä’
Indeed he helps him Mutlaka ona yardõm eder 1 Ä« «• Ä’
574
He helps me Bana yardõm eder 1 Ä« « Ä’
He helps him Ona yardõm eder 1 Ä« … Ä’
That he helps him Ona yardõm etmesi 1 Ä« … Ä’
They help Yardõm ederler 1 Ä« Ä’
They are helped Yardõm edilirler 1 Ä« Ä’
They help you (pl) Size yardõm ederler 1 Ä« « Ä’
They help him Ona yardõm ederler 1 Ä« « Ä’
They help them Onlara yardõm ederler 1 Ä« « Ä’
He speaks Konu ur 1 ÜÂ« ÜÂ’
They speak Konu urlar 1 ÜÂ« ÆÂ’
He sets out Gider, açõlõr 8 ÜØ Ü Â’
That he looks Bakmasõ 1 è« è’
He looks Bakar, bekler 1 è« è’
He is watched Bakõlõr, fõrsat verilir 1 è« è’
That they look Bakmalarõ 1 è« è’
They look Bakarlar 1 è« è’
They are looked, given
respite
Bakõlõrlar, fõrsat verilirler 1 è« è’
He shouts Ba õrõr 1 Ü³« Ü³’
He bestows favor Nimet verir 4 ³« ³’
Its ripening Olgunla masõ ²’ ³’
He shakes Sallar 4 Ç´« Ç´’
They shake Sallarlar 4 Ç´« ×´’
He breathes, blows Üfler 1 &Î« &Î’
It is blown, breathed Üflenir 1 &Î« &Î’
It gets exhausted, finishes Biter, tükenir 1 —Î« —Î’
It goes beyond Ötesine geçer 1 Î« Î’
575
He goes forth to fight Sava a gider 1 Î« Î’
That they go forth to fight Sava a gitmeleri 1 Î« € Î’
That they disperse Da õlmalarõ 7 Ç×• €×
¢ Î’
It benefits Fayda verir 1 ²Î« ²Î’
It benefits you Sana fayda verir 1 ²Î« Œ³Î’
It benefits you (pl) Size fayda verir 1 ²Î« ³Î’
That it benefits you (pl) Size fayda vermesi 1 ²Î« ³Î’
That it benefits us Bize fayda vermesi 1 ²Î« ”’³Î’
It benefits us Bize fayda verir 1 ²Î« ”’³Î’
It benefits him Ona fayda verir 1 ²Î« ³Î’
It benefits them Onlara fayda verir 1 ²Î« ³Î’
They benefit you (pl) Size fayda verirler 1 ²Î« « ³Î’
He spends Harcar, infak eder 4 ÜÎ« ÜÎ’
That he spends Harcamasõ, infak etmesi 4 ÜÎ« € ÆÎ’
That they spend Harcamalarõ, infak etmeleri 4 ÜÎ« € ÆÎ’
They spend Harcarlar, infak ederler 4 ÜÎ« ÆÎ’
They spend it Onu infak ederler, harcarlar 4 ÜÎ« ” « ÆÎ’
That they are exiled Sürgüne gönderilmeleri 1 Î« Î’
He saves Kurtarõr 4 Æ« Æ’
He is saved Kurtarõlõr 4 Æ« Æ’
They are saved Kurtarõlõrlar 4 Æ« Æ’
They save Kurtarõrlar 4 Æ« Æ’
He decreases Eksiklik yapar 1 ÑÆ« ÑÆ’
It is decreased Eksiltilir 1 ÑÆ« ÑÆ’
That they decrease for you
(pl)
Size eksiklik yapmalarõ 1 ÑÆ« ÄÆ’
It collapses Yõkõlõr 7 Ç×• Ç
• Æ’
576
They break Bozarlar 1 ÇÆ« ×Æ’
He turns back Döner, geri döner 7 ˜• ˜ Æ’
That he turns back Geri dönmesi 7 ˜• ˜ Æ’
That they turn back Dönmeleri 7 ˜• € ¤ Æ’
They turn back Dönerler, geri dönerler 7 ˜• ¤ Æ’
He breaks his oath Bozar, sözünden döner 1 ¶ « ¶ ’
They break their oaths Bozarlar, sözünden dönerler 1 ¶ « · ’
He marries Nikahlar 1 ä « ä ’
That he marries Nikahlamasõ 1 ä « ä ’
They (fm) marry Nikahlanõrlar (d ) 1 ä « ¡ ’
He marries her Onu nikahlar 1 ä « ”¡ ’
He denies nkâr eder 4 « ’
They deny it Onu inkar ederler 4 « ”« ’
He forbids Yasaklar 1 à ”’
He forbids you (pl) Sizi yasaklar 1 à ”’
He forbids them Onlarõ yasaklar 1 à ”’
They forbid Yasaklarlar 1 à ’
He forbids Yasaklar 1 à ’
It burdens A õr gelir 1 « Õ¿ ’
He turns Yönelir, döner 4 ›« ˜’
He emigrates Göç eder 3 Ê ®”
That he emigrates Göç etmesi 3 Ê ®”
That they emigrate Göç etmeleri 3 Ê ®”
He bestows, grants Kar õlõksõz verir 1 ˜ ˜
It falls down A a õ dü er 1 Á¤ Á¤
That they become guided Hidayete ermeleri 8 ƒ— —Ÿ
577
They become guided Hidayete ererler 8 ƒ— —Ÿ
He becomes guided Do ru yolu bulur 8 ƒ— ƒ—Ÿ
He sleeps Uyur 1 ²Ê ²Ê
They sleep Uyurlar 1 ²Ê ³Ê
That he guides Yol göstermesi 1 ƒ— —
That he guides me Bana yol göstermesi 1 ƒ— «—
They guide Do ru yolu gösterirler 1 ƒ— —
They guide us Bizi do ru yola götürürler 1 ƒ— ”’« —
He is guided Yol gösterilir, hidayet edilir 1 ƒ— ¾—
He guides Yol gösterir 1 ƒ— ƒ—
He guides Yol gösterir 8 ƒ— ƒ‚— - ƒ‚—
That he guides you Seni do ru yola iletmesi 1 ƒ— Œ—
That he guides you (pl) Sizi do ru yola iletmesi 1 ƒ— — - —
He guides me Beni do ru yola iletir 1 ƒ— ’— - —
That he guides him Onu do ru yola iletmesi 1 ƒ— — - —
He guides them Onlarõ do ru yola iletir 1 ƒ— —
They are made to hurry, rush Acele ettirilirler, ko turulurlar 1 É Ë
He beats down leaves Yaprak silker 1 ÅÃ Å
¢
He/it perishes Helak olur 1 Œ Œ
He/it is destroyed Helak edilir 4 Œ Œ
That he destroys Helak etmesi 4 Œ Œ
He destroys Helak eder 4 Œ Œ
He destroys us Bizi helak eder 4 Œ ”’
They destroy Helak ederler 4 Œ
He humiliates A a õlatõr, zelil kõlar
Jew, jewish Yahudi „ ”À'„ -„ -„
578
He desires, perishes Arzu eder, yok olur 1 ƒ ƒ
He prepares Hazõrlar 2 ˆ $€ ‚
It dries, withers Kurur 1 Ì Ì
He roams a kõnlõk içinde dola õr 1
They roam a kõnlõk içinde dola õrlar 1 ©

They like, love Severler 3 „„ „¢
He hides, buries Örter, gömer 3 ƒš ƒš
That they trample, corrupt Çi nemesi, bozmasõ 3 ˆØ Ø
That he destroys them Onlarõ helak etmesi 1 Ü™ • Æ€ ™
He binds, ties Ba lar, ba vurur 4 Ü Ü
He directs him Onu yöneltir 2 ® ®‚
That it is revealed Vahyolunmasõ 4 Í õ
They inspire lham verirler, fõsõldarlar 4 Í Í
It is revealed Vahyolunur 4 Í Í
He reveals Vahyeder, ilham eder 4 Í Í
He likes, loves Sever, ister 1 „„ „¢
That they like, love stemeleri 1 „„ „¢
He is inherited from Mirasõna konulur 1 êš êš
He causes to inherit Mirasçõ kõlar 4 êš êš
He causes to inherit it Ona mirasçõ kõlar 4 êš ” š
They are set in rows Sõralanõrlar 1 ÉÒ ËÒ
Joseph (pbuh) Yusuf Ž–
He whispers Vesvese verir, fõsõldar 1 ‡– ‡–
They are joined Birle tirilir 1 ¨í ¨í
That it is joined Birle tirilmesi 1 ¨í ¨í
It is instructed, willed Vasiyet edilir 1 í í
579
He wills, instructs Vasiyet eder 1 í í
He instructs you (pl) Size vasiyet eder 1 í í
They (fm) make will Vasiyet ederler (d ) 1 í ¬í
They are promised Vaad olunurlar 1 —Ë —Ë
He/it is advised Ö üt verilir 1 çË çË
They are advised Ö üt verilirler 1 çË èË
They keep Saklarlar 4 Ë Ë
That it is paid in full Tamamen ödenmesi 2 á Ù
•
They hasten Akõn akõn giderler Ç• ×•
That he reconciles Birle tirmesi, uyumla tõrmasõ 2 Ü• Ü••
They fulfill Vefa ederler, yerine getirirler 4 á •
It is paid in full Tamamen ödenir 4 á •Ï
He fulfills cra eder 4 á •
Indeed he pays in full Mutlaka tamamen öder 2 á • •
Indeed he pays them in full Mutlaka onlara tamamen öder 2 á ’• •
Indeed he pays them in full Onlara tamamen öder 2 á •
He is protected Korunur 1 • Û
It is kindled Tutu turulur 1 —• —•
They kindle Tutu tururlar 1 —• —•
That he makes fall Dü ürmesi 4 ²• ²•
He makes fall Dü ürür 4 ²• ²•
He firmly believes Kesin inanõr 4 Æ •
They firmly believe Kesin inanõrlar 4 Æ ’•
He inserts Sokar 4 ý Ì•
He is born Do urulur 1 —• —•
That he is born Do urulmasõ 1 —• —•
580
Indeed they turn Mutlaka dönerler 2 â • •¸
Indeed he turns them Onlarõ döndürür 2 â •
They turn to you (pl) Size döndürürler 2 â •¸
They turn Dönerler 2 â •¸
He turns Döner 2 â •
Today Bugün œ œ •€
Day Gün œ œ“
That day O gün œ ¦ Š‘
Day, one day Gün, bir gün œ ”À‘
Your (pl) day Gününüz œ ‘ - ‘
Their day Onlarõn günü œ ‘ - ‘
Two days ki gün œ ‘
Jonah (pbuh) Yunus (AS) ‰«
He despairs Ümitsizli e dü er, yeise dü er 1 ‡ˆ ‡ˆ
581

Kuran Sozlugu PDF

Caricato da

Informazioni sul documento

Titolo originale

Copyright

Formati disponibili

Condividi questo documento

Condividi o incorpora il documento

Opzioni di condivisione

Hai trovato utile questo documento?

Questo contenuto è inappropriato?

Copyright:

Formati disponibili

Kuran Sozlugu PDF

Caricato da

Copyright:

Formati disponibili

(Interrogative particle;

Do I take, accept? Edinir miyim 8

Are lords? Rabler mi?

Do I prostrate? Secde eder miyim 1

Come to us, bring to us Bize gel, getir 1

Bring us (imp) Bize getir 1

Come (imp, pl) Gelin 1

Bring (imp, pl) Getirin 1

Come (imp, pl) to us Bize getirin 1

Come (imp, pl) to me Bana gelin 1

Come (imp, dual) Gelin, gidin (ikil) 1 €

Bring (imp) to us Bize getir 1

Fathers, forefathers Babalar, atalar, cedler

Your forefathers Atalarõn

Your (pl) fathers, forefathers Atalarõnõz - -

To Allah? In Allah? Allah’a mõ ‹ Œ•Ž•

His father Onun babasõ “

Always, ever, forever, eternal Ebediyen, sonsuza kadar

I absolve, acquit Temize çõkarõrõm 2

I cure, heal yile tiririm 4

To heal yile tirdi 4 -

Abraham (pbuh) brahim (AS) €•

Receive glad tidings (imp, pl) Müjdelenin 4

Her eyes, their eyes Onun gözleri (d )

Their (fm, pl) eye sights, eyes Onlarõn (d ) gözleri

See (imp) Gör

To see, observe, watch Gördü, gözetti 4 -

Observe them (imp) Onlarõ gözet 4

I will be raised Diriltilirim 1

Raise, send (imp) Kaldõr, gönder 1 ‚

That I reach Benim ula mam 1

I reach Ula õrõm, eri im 1

Make reach Ula tõr 1

I announce, give notice Tebli ederim, ula tõrõrõm 2

To announce, give notice Tebli etti, bildirdi 4 -

I gave notice to you Size tebli ettim 4

I give notice to you Size tebli ederim 4

Announce (imp) it Onu ula tõr 4

They announced, gave notice Tebli ettiler 4

To test, try Denedi, imtihan etti 4 -

Two sons (dual) ki o lu (ikil)

Doors, gates Kapõlar -

Your (fm) father Senin (d ) baban

Our father Babamõz

Their father Onlarõn babasõ

Their (dual) father O ikisinin babasõ

Your parents Senin anan baban, ebeveynin

To reject, refuse Reddetti, kaçõndõ 1 ‚• -

To become white A ardõ 9 -

Your (pl) father Babanõz

They rejected (fm, pl) Reddettiler (d ) 1

I proclaim, make clear Beyan ederim 2

Our father Babamõz

His father Onun babasõ

Their father Onlarõn babasõ

That which comes, will come Gelen, gelecek 1 •

To complete, finish, perfect Tamamladõ 4 -

Consult together (imp) Anla õn 8

Complete (imp) Tamamla 4

You completed Tamamladõn 4

We completed it Onu tamamladõk 4

He completed them (fm, pl) Onlarõ (d ) tamamladõ 4

Complete (imp, pl) Tamamlayõn 4