Documenti di Didattica
Documenti di Professioni
Documenti di Cultura
zapatear taqtiyay
Adivinanza
Tiyani tiyan, sayani sayan, purini purin
Me siento, se sienta; me paro, se para; camino, camina.
(La sombra)
**
ATUQMANTAWAN WALLATAMANTAWAN (Hawari)
Huk p'unchawsi wallata irqinkuna chupaykusqa qucha patapi puriykachaq kasqa. Mama atuqtaqsi, wallatata
irqinkunatawan munapayaspa qhawasqa. Chaymantas, mama wallataman chimpaykuspa, kayhinata
rimapayaykun: _Mamay wallata, ¡Ama hinachu kay!. Willariway. ¿Imaraykutaq wawachaykikunaq chakin
munay pukaniraq?. Wallatataq, pay tukusqallaña, atuqta nin: _Wawachaykunaq pukaniraq
chakichankunaqa, pari hallp'api, thullpa ukhupi wathiyasqaraykun. Qampis uñachaykikunata, munay
chakichayuq kanankupaq wathiyarquy; t’uqyaqtintaq: ¡ay!, ¡ay!, ¡ay! nispa ninki. Atuqqa kusisqas: chhiqachá
nispa wasinman, phawaylla kutin. Hinas uñankunata, pari hallp'a thullpa ukhupi wathiyarqun, t’uqyaqta
uyarispataq _¡ay!, ¡ay!, ¡ay! nispa nisqa. Hinas, h u r n uma n t a u ñ a n k u n a t a y a n a l l a t a ñ a h u r q
u s q a ; mancharikuymantas atuqqa qhaparin hinamanta nin _¡Maypitaq chay wallatari! nispa qucha patata
utqalla purin. Wallataqa atuqta rikuspas qucha chawpiman waykuytakusqa. Hinas atuqqa wallatata hap'iyta
munaspa unuta upyayta qallarin, sinchi muqch'isqanmantas wañuyninta tarin. Kayhinatas wallataqa, atuqta
q'uqaykusqa.
TRADUCIDO EN CASTELLANO
(Cuento)Cierto día, una huallata seguida por sus polluelos caminaba orgullosapor la orilla de una laguna.La
mamá zorra admirada, observaba la belleza de la huallata y suspolluelos desde lejos. Acercándose a la
mamá huallata le conversóde la siguiente manera: _Señora huallata, por favor, dígame ¿Porqué las patitas
de sus pollitos son tan coloraditas?.La huallata llena de orgullo respondió: _L as patitas de mis hijitosson
tan coloraditas porque yo las he tostado en ceniza y fuegodentro de un horno. Tú también hornea a tus
hijos, para que suspiececitos sean coloraditos. Cuando escuches que revientan vas adecir: ¡ay!, ¡ay!,
¡ay!.La zorra creyendo que era cierto regresó corriendo a su casa yhorneó a sus cachorros y cuando el
fuego crepitaba, ella decía_¡ay!, ¡ay!, ¡ay!, tal como había sido instruida por la huallata. Pero alsacarlas del
horno los cachoritos se encontraban completamentechamuscados; la zorra lanzó un alarido de susto e
inmediatamentese echó a buscar a la huallata, diciendo: _¿Dónde está esa huallata?Y corrió hacia la
laguna en su búsqueda. La huallata al verla se fue alcentro de la laguna. La zorra queriendo atrapar a la
huallatacomenzó a beber el agua de la laguna y de tanta boconada de aguamurió. Así, de esta manera, la
huallata se burló de la mamá zorra.
SISICHAMANTA 8
Huk kutis huk sisicha hatun mayuta chimpayta munasqa. Chaysi chakata mana tariyta atispa huk sacha
Kusa, kusa, haku arí, chayqa qamkunawan kuska llamkarqusun – nisqa kusi kusichaqa.
Chaysi, kimsantinkumanta, mayu patapi qurakunatamanta arwispa, kusi kusipa llikanmanta chaka rurayta
qallarisqaku.
EL CUENTO DE LA HORMIGUITA
Dice habia una vez, una hormiguita que quería cruzar un gran rio. Pero al no encontrar un puente empezó a
cruzar en la hoja de un arbol.
Después de empezar a cruzar, la vio un gusanito y le dijo: No podrás cruzar el rio solo en una hoja, más
bien vamos a la casa de la arañita, ella podrá ayudarnos, le dijo.
Entonces entre los tres empezaron a unir arbustos con la telaraña para hacer un puente.