Opis obrazu:

1. Tytuł i autor dzieła

2. Co przedstawia obraz
- na pierwszym planie, na drugim planie
- w tle, w centrum
- kompozycja (płaska, głębinowa, otwarta, zamknięta)
- światłocień
- kolorystyka (kolory ciepłe, zimne)
- faktura obrazu (gładka, chropowata)
- postaci (frontalnie, z profilu, dynamicznie, statycznie)
- nastrój
3. Tematyka i problematyka obrazu
4. Jakie wrażenie wywarł obraz na odbiorcach

Charakterystyka postaci:
1. Przedstawienie postaci (imię, nazwisko, wiek, rodzina, miejsce zamieszkania,
wykonywany zawód)
2. Wygląd zewnętrzny (wysoki/niski, gruby/chudy, kolor oczu, włosów, ubiór)
3. Wygląd wewnętrzny – portret psychologiczny:
- temperament (spokojny, gwałtowny, porywczy, pogodny)
- cechy charakteru (tchórzliwy, odważny, pracowity, leniwy)
- cechy psychiki (nerwowy, egocentryczny, marzyciel, pewny siebie, otwarty na świat)
- cechy intelektualne (mądry/głupi, bystry, powolny, zainteresowania, pasje)
4. Ocena postaci (Uważam, że…; Moim zdaniem…)
Wstęp – 15%
Rozwinięcie – 70%
Zakończenie – 15%

Przemówienie:
- Bezpośredni zwrot do słuchaczy (Szanowni Państwo!; Wysoki Sądzie!; Koleżanki i
Koledzy!)
- Wyjaśnienie przyczyny i celu spotkania (Zebraliśmy się tutaj…; Dzisiejsza uroczystość
poświęcona jest…)
- Argumenty udowadniające słuszność stanowiska
- Pytania retoryczne
- Podsumowanie przemówienia

List:
1. Miejsce i data (w prawym, górnym rogu)
2. Zwrot do adresata (Kochana Aniu; Drogi Janie)
3. Wstęp (od akapitu)
4. Rozwinięcie (omówienie celu)
5. Zakończenie
6. Podpis

Reportaż:
- tytuł
- opiera się na faktach
- muszą pojawić się informacje o problemie, osobie, wydarzeniu, czasie, miejscu,
uczestnikach i konsekwencjach (prawdziwe nazwiska i miejsca)
- musi zawierać komentarz, opinię, ocenę
- wydarzenia ukazane są z różnych punktów widzenia
Rozprawka: I
TEMAT

TEZA HIPOTEZA -wstęp

II
ARGUMENTY - rozwinięcie

PODSUMOWANIE -zakończenie
III
II
- po pierwsze…
- po drugie…
- moim kolejnym argumentem jest…
- na zakończenie pragnę dodać, że…
III
- uważam, że…
- sądzę, że…
- moim zdaniem…

Opis przedmiotu:
1. Usytuowanie przedmiotu (w klasie, na stole)
2. Wielkość (wysoki/niski, mały/duży, szeroki/wąski)
3. Kształt (regularny, prostokątny, owalny)
4. Rodzaj materiału, z którego jest wykonany (drewno, szkło, plastik, jedwab)
5. Faktura powierzchni i wrażenie dotykowe (gładki, twardy, miękki, szorstki)
6. Kolor
7. Rodzaj zdobień
8. Wrażenia dźwiękowe, smakowe, zapachowe
9. Przeznaczenie przedmiotu

Artykuł:
- tytuł
- lead (zapowiedź, zachęcenie)
- korpus (artykuł właściwy; konkretne informacje: kto, kiedy, gdzie, dlaczego)
Kto? Co? Z jaką pomocą i czyją?
Dlaczego? Jak i kiedy? Wiele rzeczy nam odkryją.

Recenzja

informacyjna oceniająca
- autor - reżyser, scenarzysta
- tytuł - autor zdjęć
- tematyka - montaż
- problematyka - muzyka
- gra aktorów
- scenografia
Czy warto obejrzeć ten film?
(podsumowanie)
Pamiętnik:
- dystans czasowy (przywołanie wydarzenia z przeszłości i nawiązanie do
teraźniejszości)
- określenie czasu i miejsca wydarzenia
- narracja w 1 osobie
- refleksje, sentencje

Wywiad:
Cel wypowiedzi

informacje o osobie informacje o problemie

-tytuł
- informacja o osobie, z którą rozmawiamy (Rozmowa z Kasią Cichopek, aktorką i
prezenterką telewizyjną…)
- sposób zapisu
Jan Kowalski: … -…
Kasia Cichopek: … -…
J.K.: … -…
K.C.: … -…
- nie zadawać pytań, na które odpowiedzieć można tylko „tak” lub „nie”
- nie zadawać pytań sugerujących
- zadawać pytania, w których osoba odpowiadająca może się wypowiedzieć, pokazać
jakim jest człowiekiem
- zakończenie (Dziękuję za wywiad…)

Opowiadanie:
1. Ustalenie, kto będzie bohaterem opowiadania, gdzie i kiedy będzie toczyć się akcja.
2. Rozplanowanie poszczególne elementy pracy: kolejne wydarzenia, elementy opisu
(postaci, wnętrz, krajobrazów itp.), dialogi bohaterów.
3. Zgromadzenie bogatego słownictwa (dominujące części mowy to czasowniki i
przysłówki).
4. wydarzenia ułożone w kolejności chronologicznej, powiązane ciągiem przyczynowo-
skutkowym

Streszczenie:
- ścisły związek ze streszczanym tekstem
- zwięzłość (stosowanie zdań pojedynczych, równoważników zdań, form nieosobowych
czasownika, imiesłowów, przymiotników z formantami -liwy, -alny, -isty, rzeczowników -
nazw wykonawców czynności, zaimków w ich funkcji zastępczej)
- skrótowość (odrzucanie nieważnych szczegółów)
- zwartość
- obiektywizm (niezamieszczanie własnych uwag i ocen)
- wierność wobec tekstu.

Sprawozdanie:
- miejsce, czas, bohaterowie
- tło zdarzeń
- perspektywa czasowa (przedstawienie faktów z pewnego dystansu)
- częste równoważniki zdań, styl rzeczowy i skrótowy
- charakter obiektywny, dane podlegające sprawdzeniu
- autor jako świadek zdarzeń (z możliwością formułowania własnych wniosków, opinii,
ocen).
- tytuł
- nakreślenie tła zdarzenia
- przedstawienie najistotniejszych faktów w kolejności chronologicznej
- podsumowanie i ewentualna ocena prezentowanych zdarzeń
- miejscowosć oraz data sporządzenia sprawozdania
- podpis autora sprawozdania.