ÌÓÈÑ-ÕØÓÈÑ ÌÊÓÒ

1 Õ³ñíýãò
Ñàíàõ îéä äàðààëàí áàéðëàõ ýëåìåíò³³äèéí (õóâüñàã÷óóäûí) öóâààã õ³ñíýãò ãýæ íýðëýäýã.

1.1 Íýã õýìæýýñò õ³ñíýãò

ijðýì:

ò°ð°ë íýð[õýìæýý];
Õ³ñíýãò íü áèäíèé ò°ñ°°ëæ áàéãàà ì°ð, áàãàíàòàé õ³ñíýãò ì°í. Äýýðõ õ³ñíýãò íü ç°âõ°í 1
ì°ðòýé, "õýìæýý" øèðõýã áàãàíàòàé áàéíà. “³íèéã íýã õýìæýýñò õ³ñíýãò ãýäýã.
Æèøýý:
1 int a [100]; // 100 hemjeetei husnegt
2 double d [20]; // 20 hemjeetei husnegt

Îëîí õýìæýýñò õ³ñíýãò

Õýä õýäýí ì°ð°°ñ òîãòîõ õ³ñíýãòèéã õî¼ð õýìæýýñò õ³ñíýãò ãýäýã. Õî¼ð õýìæýýñò õ³ñíýãò ì°ð
áîëîí áàãàíààñ á³ðäýíý.
ijðýì:

ò°ð°ë íýð[ì°ðèéí_òîî][áàãàíû_òîî];
Æèøýý:
1 int a [100][100];

Äýýðõ õ³ñíýãò íèéòäýý 100×100 øèðõýã òîî õàäãàëàõ áàãòààìæòàé áà ñàíàõ îéä sizeof (int)×
100 × 100 áàéò çàéã ýçýëíý.
Õî¼ð õýìæýýñò õ³ñíýãòèéí ýõíèé ì°ðèéí ýëåìåíò³³ä ñàíàõ îéä äàðààëàí áàéðëààä äàðàà-
ãààð íü äàðààãèéí ì°ðèéí ýëåìåíò³³ä ñàíàõ îéä çàëãóóëàí áàéðëàíà.
Åð°íõèé òîõèîëäîëä òà õýäýí ÷ õýìæýýñò õ³ñíýãòèéã áàéãóóëæ áîëíî.
1 int a [10][10][10][10]; // 4 hemjeest husnegt

Õ³ñíýãòèéã ôàéëûí õ³ðýýíä çàðëàãäâàë õýìæýý íü çààâàë òîãòìîë áàéíà.

1 # include < stdio .h >
2 int size = 10;
3 int array [ size ]; // Aldaa : filiin hureend huvisah hemjeetei husnegt
4 char s [100]; // Zov : togtmol hemjeetei husnegt
5 int main () {
6 int n ;
7 scanf ( " % d " , & n ) ;
8 int a [ n ]; // Zov : n hemjeetei husnegt main () funkts dotor .
9 return 0;
10 }
ÌÓÈÑ-ÕØÓÈÑ ÌÊÓÒ

Õ³ñíýãòèéã ýõë³³ëýõ

Õ³ñíýãòèéã çàðëàõ ³åä øóóä òîîíóóäààð ýõë³³ëæ áîëäîã.

• Á³õ ýëåìåíòèéã òîîãîîð ýõë³³ëýõ
1 int a [10] = {1 , 2 , 3 , 4 , 5 , 6 , 7 , 8 , 9 , 10};

• Îðõèãäñîí äóãààðóóäûí óòãà 0-ýýð ýõë³³ëýãäýíý.

1 int a [10] = {1 , 2}; // 1 , 2 , 0 , 0 , 0 ... gej heluulegdene

• Á³õ ýëåìåíò³³äèéã 0-ýýð ýõë³³ëýõ

1 int a [10] = {0}; // bugd 0

• Õ³ñíýãòèéí õýìæýý áàéõã³é áîë ýõë³³ëñýí óòãóóäûí òîîãîîð òîäîðõîéëîãäîíî.

1 int a [] = {0 , 1 , 2}; // 3 hemjeetei husnegt

• Õî¼ð õýìæýýñò õ³ñíýãòèéã ýõë³³ëýõ

1 int move [][2] = {
2 {1 , 0} ,
3 {0 , 1} ,
4 { -1 , 0} ,
5 {0 , -1} , // Gurvan mortei husnegt
6 };

1.2 Õ³ñíýãòèéí ýëåìåíò³³äýä õàíäàõ

N õýìæýýòýé õ³ñíýãòèéí èíäåêñ áîëîõ i òîî íü 0 ≤ i < N áàéíà. °ð°°ð õýëáýë èíäåêñ
òîîíóóäûí ÿëãààòàé óòãóóä íü õ³ñíýãòèéí öîð ãàíö ýëåìåíòèéã çààíà. Õ³ñíýãòèéí èíäåêñèéã
õýòð³³ëýí õàíäàõàä àæèëëàõ ³åèéí àëäàà ³³ñíý.
Æèøýý:
1 int a [100];
2 int i , n = 10;
3 for ( i = 0; i < n ; i ++)
4 scanf ( " % d " , & a [ i ]) ; // Garaas a [ i ] - d utga unshij bna .
5
6 a [3] = 0; // Xusnegtiin 4 daxi elemented 0 utga onoono
7 // husnegtee xevley
8 for ( i = 0; i < n ; i ++)
9 printf ( " % d " , a [ i ]) ; // Garaas a [ i ] - d utga unshij bna .
10 printf ( " \ n " ) ;
11 a [100] = 3; // Aldaa : index 99 - oos hetreh ysgui

Õ³ñíýãòèéí ýëåìåíò³³ä ñàíàõ îéä äàðààëàí áàéðëàíà ãýäýã íü ýëåìåíò³³ä íü õýðýâ õ³ñíýãò
int ò°ð°ë áîë ä°ð°â, ä°ðâ°í áàéòûí çàéòàé, õàðèí char ò°ð°ë áîë íýã, íýã áàéòûí çàéòàé ñàíàõ
îéä áàéðëàíà ãýñýí ³ã.
Äîîðõ æèøýýíýýñ õ³ñíýãòèéí ýëåìåíò³³äèéí õàÿãèéí ç°ð°°ã àæèãëàíà óó.
ÌÓÈÑ-ÕØÓÈÑ ÌÊÓÒ

1 # include < stdio .h >

2 int main () {
3 int ai [100]; // int husnegt zarlaj bna
4 char ac [100]; // char husnegt zarlaj bna
5 printf ( " % llu \ n " , & ai [0]) ; // 0 - r elementiin hayg
6 printf ( " % llu \ n " , & ai [1]) ; // 1 - r elementiin hayg
7 printf ( " % llu \ n " , & ai [2]) ; // 2 - r elementiin hayg
8 printf ( " % llu \ n " , & ac [0]) ; // 0 - r elementiin hayg
9 printf ( " % llu \ n " , & ac [1]) ; // 1 - r elementiin hayg
10 printf ( " % llu \ n " , & ac [2]) ; // 2 - r elementiin hayg
11 return 0;
12 }

Ñàíàõ îéí õàÿã íü 64 áèòèéí ïðîãðàì ãàðãàñàí áîë òýìäýãã³é 8 áàéò òîî áàéäàã òóë
unsigned long long ò°ð°ë áàéõ ¼ñòîé. Óã ò°ðëèéã õýâëýõäýý "%llu"ôîðìàòûã àøèãëàíà.

1.3 Äàñãàëóóä

Àíãèä

1. 1-ñ 10 õ³ðòýëõ òîîã õ³ñíýãòýä õàäãàëæ. Òýäãýýðèéã õýâëýí õàðóóë.

2. 1 ≤ n < 100 òîî, äàðàà íü äàãàëäàõ n øèðõýã òîîíóóäûã õýðýãëýã÷ýýñ óíøèí õ³ñíýãòýä
õàäãàëæ, õ³ñíýãòýýñýý îðóóëñàí äàðààëëûí ýñðýãýýð õýâëýí õàðóóë.

Îðîëò:
5
3 7 1 8 2
Ãàðàëò:
2 8 1 7 3

3. Ýõíèé ì°ð°íä 1 ≤ n, m < 100 õî¼ð òîî °ã°ãä°í°. Äàðààãèéí ì°ð°íä °ã°ãä°õ n øèðõýã
òîîíóóäûã õýðýãëýã÷ýýñ óíøèí A õ³ñíýãòýä õàäãàëíà. Ãóðàâ äàõü ì°ð°íä m øèðõýã òîî-
íóóäûã õýðýãëýã÷ýýñ óíøèí B õ³ñíýãòýä õàäãàëíà. Òýãâýë A õ³ñíýãòýä áàéãàà n øèðõýã
òîî, B õ³ñíýãòýä áàéãàà m øèðõýã òîîã íèéë³³ëýí C õ³ñíýãòýä õàäãàë.

4. 1 ≤ n < 100 òîî, äàðàà íü äàãàëäàõ n øèðõýã òîîíóóäûã õýðýãëýã÷ýýñ óíøèí õ³ñíýã-
òýä õàäãàëæ, äàðààãààð íü x òîîã õýðýãëýã÷ýýñ óíøèí òóõàéí õ³ñíýãòýä áàéãàà ýñýõèéã
øàëãàí áàéðëàëûí äóãààðûã õýâëýí õàðóóë, áàéõã³é áîë −1-ã õýâëý. Îëîí óäàà îëäîæ
áàéâàë áàéðëàë á³ðèéã õýâëýíý.

5. 1 ≤ n < 100 òîî, äàðàà íü äàãàëäàõ n øèðõýã òîîíóóäûã õýðýãëýã÷ýýñ óíøèí õ³ñíýãòýä
õàäãàëæ °ñ°õ°°ð ýðýìáýëýãäñýí, áóóðàõààð ýðýìáýëýãäñýí, ýñâýë ýðýìáýëýãäýýã³é áîëî-
õûã òîãòîî.

6. 1 ≤ n, m < 100 òîîíóóä, äàðàà íü äàãàëäàõ n · m øèðõýã òîîíóóäûã õýðýãëýã÷ýýñ óíøèí

A õî¼ð õýìæýýñò õ³ñíýãòýä õàäãàëæ, äàðààãààð íü x òîîã õýðýãëýã÷ýýñ óíøèí òóõàéí
õ³ñíýãòèéí õýä ä³ãýýð ì°ð, õýä ä³ãýýð áàãàíàä áàéãààã õýâëýí õàðóóë. Áàéõã³é áîë 1,
-1"ãýæ ãàðãàíà óó. Îëîí óäàà îëäîæ áàéâàë áàéðëàë á³ðèéã õýâëýíý.
ÌÓÈÑ-ÕØÓÈÑ ÌÊÓÒ

Íýìýëò áîäëîãî

1. 1 ≤ n < 100 òîî, äàðàà íü äàãàëäàõ n øèðõýã òîîíóóäûã õýðýãëýã÷ýýñ óíøèí A õ³ñíýãòýä
õàäãàëæ, 1 ≤ m < 100 òîî, äàðàà íü äàãàëäàõ m øèðõýã òîîíóóäûã õýðýãëýã÷ýýñ óíøèí B
õ³ñíýãòýä õàäãàëæ, A õ³ñíýãòèéí ÿìàð ÿìàð ýëåìåíò B õ³ñíýãòýä áàéãàà áîëîõûã õýâëýí
õàðóóë.

Ãýðò

1. Òóñ á³ð íü N , M õýìæýýòýé A, B õî¼ð õ³ñíýãòèéã ãàðààñ àâ÷, C õ³ñíýãòýä A ∪ B îëîíëî-

ãèéí ýëåìåíò³³äèéã õàäãàëàí õýâëý. °ð°°ð õýëáýë A-ä áàéõ á³õ ýëåìåíòèéã áàñ B -ä áàéõ
á³õ ýëåìåíòèéã äàâõàðäóóëàëã³éãýýð C õ³ñíýãòýä õàäãàëæ õýâëýí õàðóóë. C õ³ñíýãòýä
õàäãàëàãäàõ òîîíóóä ÿìàð ÷ äàðààëëààð õýâëýãäýæ áîëíî.

Îðîëò:
5 3
3 7 1 3 2
1 5 3
Ãàðàëò:
7 2 5 1 3

2. Ãàðààñ N òîî, ì°í N × N õýìæýýòýé õ³ñíýãò (õî¼ð õýìæýýñò õ³ñíýãò) óíøèí ì°ð á³ðèéí
íèéëáýð, áàãàíà á³ðèéí íèéëáýð, ç³³í, áàðóóí äèàãîíàëèóäûíõ íü íèéëáýðèéã òóñ òóñ
õýâëý.

3. Äàâõàð á³ðäýý M øèðõýã àéëòàé, K îðöòîé N äàâõàð áàéðíû àéë áîëãîíûã äóãààðëà.
Àéëûí äóãààðûã 1-ñ ýõëýí îðö îðöîîð íü 3 õýìæýýñò õ³ñíýãòýä õàäãàëàí õýâëýí õàðóóë.