6Ariketen eta problemen soluzioak

Or. 1

ORRIALDEA 141

E kuazio errazak
1 Ebatzi buruz.
a) x + 4 = 5 b) x – 3 = 6 c) 7 + x = 10
d) 7 – x = 5 e) 11 = x + 5 f) 2 = x – 9
g) 5 = 2 + x h)9 = 15 – x i) 2 – x = 9
a) x = 1 b) x = 9 c) x = 3
d) x = 2 e) x = 6 f ) x = 11
g) x = 3 h) x = 6 i) x = –7

2 Ebatzi.
a) 2x + x = 5 b) 7x – 3x = 10 – 7
c) x – 9x = 9 – 7 d) 5x – x = 3 – 5
e) 6 = 12x – 2x f ) 2 – 8 = x + 2x
g) 5x – 13x = 6 – 10 h)2x + 4 + 5x = 18
i) 11x + 17 – 6x = 2 j) 9 = 12x – 6 – 7x
k) 2x – 5 + 3x + 1 = 3x – 2 l) x + 7 = 12x – 3 – 8x + 1
m) 6x – 1 + x = 4 – 5x + 3 n)x + 2x + 3x – 5 = 4x – 9
ñ)5x + 4 – 6x = 7 – x – 3 o) 4x + 2 + 7x = 10x + 3 + x

a) x = 5 b) x = 3 c) x = – 1 d) x = – 1
3 4 4 2

e) x = 3 f ) x = –2 g) x = 1 h) x = 2
5 2
i) x = –3 j) x = 3 k) x = 1 l) x = 3
m) x = 2 n) x = –2
3
ñ) Es una identidad. Tiene infinitas soluciones.
o) Incompatible. Sin solución.

3 Kendu parentesiak, eta ebatzi.

a) 6(x + 1) – 4x = 5x – 9
c) 3x + 5(2x – 1) = 8 – 3(4 – 5x)
e) x – 7(2x + 1) = 2(6 – 5x) – 13
g) 13x – 5(x + 2) = 4(2x – 1) + 7
a) 6x + 6 – 4x = 5x – 9 8 15 = 3x 8 x = 5
b) 18x – 13 = 8 – 4(3x – 1)
d) 5 – (4x + 6) = 3x + (7 – 4x)
f ) 11 – 5(3x + 2) + 7x = 1 – 8x

b) 18x – 13 = 8 – 12x + 4 8 30x = 25 8 x = 5

6
6Ariketen eta problemen soluzioak
Or. 2

c) 3x + 10x – 5 = 8 – 12 + 15x 8 –1 = 2x 8 x = – 1
2

d) 5 – 4x – 6 = 3x + 7 – 4x 8 –8 = 3x 8 x = – 8
3
e) x – 14x – 7 = 12 – 10x – 13 8 –6 = 3x 8 x = –2
f ) 11 – 15x – 10 + 7x = 1 – 8x 8 1 – 8x = 1 – 8x 8
8 Identidad. Infinitas soluciones.
g) 13x – 5x – 10 = 8x – 4 + 7 8 8x – 10 = 8x + 3 8
8 Incompatible. No tiene solución.

I zendatzaileak dituzten lehen mailako ekuazioak

4 Kendu izendatzaileak, eta ebatzi.
a) x + 1 = x b) 5x + 1 = 5 + x
3 3 3 6
c) 3x – 1 = x – 7x – 1 d) x + 4 – x = 1 – 7x
5 4 10 5 3 15 6 10
e) 7x – 1 – x = x + 5x + 1 f) x + 1 – x = x – 2 + 5
4 8 8 2 6 3 6 3 6

a) 3x + 1 = x 8 x = – 1 b) 10x + 6 = 5 + 6x 8 x = – 1
2 4

c) 12x – 5 = 20x – 14x – 4 8 x = 1 d) 10x + 8 – 30x = 5 – 21x 8 x = –3

6
e) 14x – 8 – x = 8x + 5x + 8 8 0x = 16 8 Sin solución.
f ) 3x + 1 – 2x = x – 4 + 5 8 x + 1 = x + 1 8 Identidad. Tiene infinitas soluciones.

5 Kendu parentesiak eta izendatzaileak, eta ebatzi.

a) 2x – 5 = 1 (x – 3) b) 5 (2x – 1) – x = x
2 2 6 6

5 ( )
c) x – 1 = 2 x – 4
5
d) x – 1 = 1 (2x – 5)
3 6

a) 4x – 5 = x – 3 8 x = 2
3

b) 5(2x – 1) – 6x = x 8 10x – 5 – 6x = x 8 x = 5
3

c) x – 1 = 2x – 8 8 x – 5 = 10x – 8 8 x = 1
5 5 3

d) x – 1 = x – 5 8 6x – 2 = 2x – 5 8 x = – 3
3 3 6 4
6Ariketen eta problemen soluzioak
Or. 3
6 Ebatzi honako ekuazio hauek:

5 2 ( )
a) 1 (2 + 5x) = 1 x – 1
5
b) 2(x – 3) – 1 = x – 1 (x – 1)
3 3

c) 1 – 3x = 3 – 1 (x – 2) d) x – 3x = 1 (2x – 1) + x
8 4 2 4 3 6

( 4 10 ) (
e) 5 x – 1 = 1 3x – 1
2 2 ) f ) 1 – 3 (x + 1) = 2x – 1
7 3 7

a) 2 + x = x – 1 8 4 + 10x = 5x – 1 8 x = –1
5 2 10

b) 2x – 6 – 1 = x – x + 1 8 6x – 18 – 1 = 3x – x + 1 8 x = 5
3 3 3

c) 1 – 3x = 3 – x + 1 8 8 – 3x = 6 – 4x + 8 8 x = 6
8 4 2

d) x – 3x = 2x – 1 + x 8 12x – 9x = 8x – 4 + 2x 8 x = 4
4 3 3 6 7

e) 5x – 1 = 3x – 1 8 5x – 2 = 6x – 1 8 x = –1
4 2 2 4

f ) 21 – 9(x + 1) = 14x – 3 8 21 – 9x – 9 = 14x – 3 8 x = 15

23

7 Kendu izendatzaileak, eta ebatzi.

a) x – x – 3 = 1 b) 1 – x + 1 = 2x – 1
5 3 3

c) 1 – 1 – x = x + 1 d) 3x – 1 = 3x + 2
3 2 2 4

e) 3x – 1 – 1 = 2x – 2 f ) x + 2 – 3x = x + 1
2 5 2

g) 2x + x – 3 = x – 3 h) 3x – 1 = x – x + 1
2 4 5 2

i) x – x + 2 = x j) x – 5 + x – 2 = x – 2
5 15 3 3 5

k) x + 3 – x – 6 = 1 l) 1 – x – x – 1 = 3x – 1
5 7 3 12 4

a) 5x – (x – 3) = 5 8 5x – x + 3 = 5 8 x = 1
2

b) 3 – (x + 1) = 6x – 1 8 3 – x – 1 = 6x – 1 8 x = 3
7

c) 6 – 2(1 – x) = 6x + 3 8 6 – 2 + 2x = 6x + 3 8 x = 1
4
d) 6x – 4 = 3x + 2 8 x = 2
6Ariketen eta problemen soluzioak
Or. 4
e) 3x – 1 – 2 = 4x – 4 8 x = 1
f ) 10x + 2(2 – 3x) = 5x + 10 8 10x + 4 – 6x = 5x + 10 8 x = –6

g) 8x + 2(x – 3) = x – 3 8 8x + 2x – 6 = x – 3 8 x = 1
3
h) 6x – 10 = 10x – 5(x + 1) 8 6x – 10 = 10x – 5x – 5 8 x = 5

i) 3x – (x + 2) = 5x 8 3x – x – 2 = 5x 8 x = – 2
3

j) 5(x – 5) + 3(x – 2) = 15(x – 2) 8 5x – 25 + 3x – 6 = 15x – 30 8 x = – 1

7
k) 7(x + 3) – 5(x – 6) = 35 8 7x + 21 – 5x + 30 = 35 8 x = –8

l) 4(1 – x) – (x – 1) = 3(3x – 1) 8 4 – 4x – x + 1 = 9x – 3 8 x = 4
7

8 Ebatzi honako ekuazio hauek:

a) 3x – 1 – 2x + 1 = 7x – 13 b) 2 + 2 (x + 1) = x – 2x + 3
4 5 20 5 5

c) 2 (1 – 3x) + 3(x – 1) = 5 (1 – x)
3 4 12 (
5 3 ) 4 ( )
d) 3 x – 1 + 1 + x = 3 x – 2
3
a) 5(3x – 1) – 4(2x + 1) = 7x – 13 8 15x – 5 – 8x – 4 = 7x – 13 8
8 Incompatible. No tiene solución.
b) 10 + 2(x + 1) = 5x – (2x + 3) 8 10 + 2x + 2 = 5x – 2x – 3 8 x = 15

c) 8(1 – 3x) + 9(x – 1) = 5(1 – x) 8 8 – 24x + 9x – 9 = 5 – 5x 8 x = –3

5

d) x – 1 + 3 + x = 3x – 1 8 4x – 4 + 12 + 20x = 15x – 10 8 x = –2
5 5 4 2

ORRIALDEA 142
9 Ariketa abatzia

10 Kendu izendatzaileak, eskainitako argibideei jarraituz, eta ebatzi.

a) 1 + 1 = 3 5 Multiplica ambos miembros por 2x.
x 2

b) 1 – 1 = 2 5 Multiplica por 10x.

2 x 5

c) 3 – 1 = x 5 Multiplica por (x – 2).

x–2 x–2

d) 2x + 2 = 5 5 Multiplica por (3x – 1).

3x – 1 3x – 1
6Ariketen eta problemen soluzioak
Or. 5

e) 1 + 1 = 1 5 Multiplica por 2 · (x – 1).

x–1 2

f ) 2x – 1 = 2 5 Multiplica por 5 · (x – 3).

x–3 5 x–3

g) 3x + 6 = 1 5 Multiplica por 5 · (x – 1).

x – 1 5(x – 1) 5

a) 2 + x = 6x 8 x = 2 b) 5x – 10 = 4x 8 x = 10
5
c) 3 – (x – 2) = x 8 x = 5 d) 2x + 2(3x – 1) = 5 8 x = 7
2 8
e) 2 + 2(x – 1) = x – 1 8 x = –1 f ) 10x – (x – 3) = 10 8 x = 7
9
g) 15x + 6 = x – 1 8 x = – 1
2

L ehen mailako ekuazioekin ebazteko problemak

11 Kalkulatu, lehenengo, buruz, eta, gero, ekuazio baten laguntzaz.
a) Zenbaki bati 12 batuz gero, 25 lortzen dugu. Zer zenbaki da?
b) Zenbaki bati 10 kenduz gero, 20 lortzen dugu. Zer zenbaki da?
c) Zenbaki baten, x, eta hurrengoaren, x + 1, arteko batura 13 da. Zer zenbaki
dira?
d) Nire ikasgelan 29 gara guztira, baina mutilak hiru gehiago daude neskak bai-
no. Zenbat neska eta zenbat mutil gara gelan?
a) x + 12 = 25 8 x = 13 b) x – 10 = 20 8 x = 30
El número es 13. El número es 30.
c) x + (x + 1) = 13 8 x = 6 d) Chicas 8 x °
¢ x + (x + 3) = 29 8 x = 13
Los números son 6 y 7. Chicos 8x + 3 £
En la clase hay 13 chicas y 16 chicos.

12 Bilatu zein den bere bikoitzari hiru unitate batuz gero eta bere hirukoit-
zari bost unitate kenduz gero emaitza bera ematen duen zenbakia.
2x + 3 = 3x – 5 8 x = 8
El número es 8.

13 Zenbaki bat hirurekin zatituz eta zenbaki horri 16 kenduz, emaitza bera
lortzen dugu. Zer zenbaki da?
x = x – 16 8 x = 24
3
El número es 24.
6Ariketen eta problemen soluzioak
Or. 6
14 Zenbaki bat 5ekin biderkatuz, zenbaki horri 12 gehituz lortzen dugun
emaitza bera izango da. Zer zenbaki da?
5x = x + 12 8 x = 3
El número es 3.

15 Zenbaki baten hirukoitzari 15 batuz gero, eta emaitza horri 4rekin zati-
tu, 9 lortuko dugu. Zer zenbaki da hori?
3x + 15 = 9 8 x = 7
4
El número es 7.

16 Bi zenbakiren arteko batura 167 da, eta kendura, 19. Zein dira zenbaki ho-
riek?
Un número 8 x
Otro número 8 x + 19
x + (x + 19) = 167 8 x = 74; x + 19 = 93
Los números son 74 y 93.

17 Kalkulatu zein den bere hurrengoarekin batuz gero 157 ematen duen zen-
baki arrunta.
ZENBAKIA 8 x HURRENGOA 8 x + 1

x + (x + 1) = 157 8 x = 78
El número es 78.

18 Ondoz ondoko hiru zenbakiren arteko batura 135 da. Zer zenbaki dira ho-
riek?
(x – 1) + x + (x + 1) = 135 8 x = 45
Los números son 44, 45 y 46.

19 Zenbaki baten laurdenari hiru unitate kenduz gero, zenbaki horren bos-
tena lortuko dugu. Kalkulatu zenbaki hori.
x – 3 = x 8 x = 60
4 5
El número es 60.

20 Terese bere neba Andoni baino zazpi urte zaharragoa da, eta Zuriñe ahiz-
pa baino bi urte gazteagoa. Kalkulatu bakoitzaren adina, jakinda hirurek guz-
tira 34 urte dituztela.
ANDONI 8 x – 7 TERESE 8 x ZURIÑE 8 x + 2

(x – 7) + x + (x + 2) = 34 8 x = 13
Antonio tiene x – 7 = 13 – 7 = 6 años.
Teresa tiene 13 años.
Blanca tiene x + 2 = 13 + 2 = 15 años.
6Ariketen eta problemen soluzioak
Or. 7
21 Opil batek kruasan batek baino 10 zentimo gehiago balio ditu. Hiru
kruasanek eta lau opilek 6 euro balio dituzte. Zenbat balio du bakoitzak?
Cruasán 8 x
Ensaimada 8 x + 10
3x + 4(x + 10) = 600 8 x = 80
Un cruasán cuesta 80 céntimos y una ensaimada 90 céntimos.

22 Gaizkak bi praka eta hiru alkandora 161 €-an erosi ditu merkealdian.
Zenbat balio du gauza bakoi-tzak, prakek alkandora baten bikoitza balio du-
tela jakinda?
Camiseta 8 x
Pantalón 8 2x
2 · 2x + 3x = 161 8 x = 23
Una camiseta cuesta 23 € y un pantalón 46 €

23 Banatu 280 € hiru pertsonari, lehenengoari bigarren hirukoitza emanez,

eta bigarrenari, hirugarrenaren bikoitza.
LEHENENGOA 8 6x
BIGARRENA 8 2x
HIRUGARRENA 8 x

6x + 2x + x = 280 8 x = 31,11
La tercera persona recibe 31,11 €
La segunda 31,11 · 2 = 62,22 €
La primera 6 · 31,11 = 186,67 €

ORRIALDEA 143
24 Hiru nekazarik 100 000 €-ko kalte-ordaina hartu dute, Aldundiak auto-
bidea egiteko lurrak kentzearen ordainetan. Nola banatuko dute dirua, kon-
tuan hartuta, lehenengo nekazariari kendu dioten lursaila bigarrenari kendu-
takoa bi halako dela, eta bigarrenari kendutakoa, hirugarrenari kendutakoa
halako hiru?
6x + 3x + x = 100 000 8 x = 10 000
Primer agricultor 8 60 000 €
Segundo agricultor 8 30 000 €
Tercer agricultor 8 10 000€

25 Supermerkatu bateko kaxan 1 140 euro daude 5, 10, 20 eta 50 euroko bi-
lletetan banatuta. Honako hau jakinda:
—5 €-ko billeteak 10 €-koen bikoitza daude.
—10 €-ko billeteak 20 €-koak adina daude.
—20 €-ko billeteak 50 €-koak baino sei gutxiago daude.
Mota bakoitzeko zenbat billete daude kaxan?
¿Cuántos billetes de cada clase tiene la caja?
6Ariketen eta problemen soluzioak
Or. 8

Billetes de 50 € 8 x
Billetes de 20 € 8 x + 6
Billetes de 10 € 8 x + 6
Billetes de 5 € 8 2(x + 6)
50x + 20(x + 6) + 10(x + 6) + 5 · 2 · (x + 6) = 1 140 8 x = 10
En la caja hay 10 billetes de 50 €, 16 billetes de 20 €, 16 billetes de 10 € y 32 bi-
lletes de 5 €.

26 500 litro gasolio bi upeletan banatu ditugu, erdi eta erdi. Zenbat litro pa-
satu behar ditugu upel batetik bestera bigarrenean egongo den kantitatea le-
henengoan egongo denaren hirukoitza izateko?
3 · (250 – x) = 250 + x 8 x = 125
Se han de pasar 125 litros. Así, el primer barril quedará con 125 l y el segundo con
375 l.

27 Nekazari batek lursail erdian piperrak sartu ditu; lursailaren herenean,

tomateak, eta gainerakoan, hau da, 200 m2-an, patatak. Zenbateko azalera du
guztira lursailak?
LURSAILAREN AZALERA 8 x
PIPERRAK 8 x/2
TOMATEAK 8 x/3
PATATAK 8 200 m2

x + x + 200 = x 8 x = 1 200
2 3
La huerta tiene una superficie de 1 200 m2.

28 Ariketa ebatzia.

29 Aitak 38 urte ditu, eta semeak, 11. Zenbat urte igaroko dira, aitak seme-
aren urteen bikoitza bakarrik izateko?

HOY DENTRO DE x AÑOS

PA D R E 38 38 + x 38 + x = 2(11 + x) 8 x = 16
HIJO 11 11 + x Han de transcurrir 16 años.

30 Arantzaren adina Pernan bere ilobarena sei halako da, baina hemendik 8
urtera, lau halako baino ez da izango. Zenbat urte ditu bakoitzak?

HOY DENTRO DE 8 AÑOS

ADELA 6x 6x + 8
FERNANDO x x+8

4(x + 8) = 6x + 8 8 x = 12
Fernando tiene 12 años y Adela, 72 años.
6Ariketen eta problemen soluzioak
Or. 9
31 Robertok bere alaba Nereak dituen urteen hirukoitza du. Kalkulatu ba-
koitzaren adina, kontuan hartuta hemendik 12 urtera aitaren adina alabaren
adinaren bikoitza bakarrik izango dela.
GAUR 12 URTE BARRU

NEREAK x x + 12
ROBERTOK 3x 3x + 12

2(x + 12) = 3x + 12 8 x = 12
Nuria tiene 12 años, y Roberto, 36.

32 Txirrindulari batek 15 km/h-ko abiaduran igo du mendate bat, eta, gero,

bide beretik 35 km/h-an jaitsi du. Ibilbideak 30 minutu iraun badu, zenbat
denbora behar izan du igotzeko?
IGOTZEKO DENBORA 8 x (orduak)
JAISTEKO DENBORA 8
1 – x ( orduak)
2
IGOERAN EGINDAKO DISTANTZIA 8 15x

JAITSIERAN EGINDAKO DISTANTZIA

2 ( )
8 35 1 – x

( )
15x = 35 1 – x 8 x = 7
2 20

En la subida ha invertido 7 horas. Es decir, 7 h = 21 h = 21 minutos.

20 20 60

33 Bi txirrindulari une berean abiatu dira; bata, A-tik B-ra, 24 km/h-ko abia-
duran, eta bestea, B-tik A-ra, 16 km/h-ko abiaduran. A-ren eta B-ren artean 30 km
badaude, zenbat denbora beharko dute elkarrekin topo egiteko?
TOPO EGIN ARTEKO DENBORA 8 x (orduak)
LEHENENGOAK EGINDAKO DISTANTZIA 8 24x
BIGARRENAK EGINDAKO DISTANTZIA 8 16x
24x + 16x = 30 8 x = 3
4
Tardan en encontrarse tres cuartos de hora.

34 Bi tren bata bestetik 132 km-ra dauden bi hiritako geltokietan daude gel-
dirik. Bi trenak ordu berean abiatu dira, bide paraleloak hartuta, beste hiri-
rantz. Lehenengoa 70 km/h-ko abiaduran badoa, eta bigarrena, 95 km/h-ko
abiaduran, zenbat denbora beharko dute bat egiteko?

70x + 95x = 132 8 x = 4

5

Tardan en encontrarse 4 h. Es decir, 4 h = 48 h = 48 minutos.

5 5 60
6Ariketen eta problemen soluzioak
Or. 10
35 Txirrindulari bat hiri batetik irten eta errepidean doa 22 km/h-ko abiadu-
ran. Handik ordu eta erdira, txirrindulariaren atzetik motorista bat irten da, 55
km/h-ra. Zenbat denbora beharko du txirrindularia harrapatzeko?
• Tiempo hasta el alcance 8 x
• Distancia recorrida por el motorista 8 55x

( )
• Distancia recorrida por el ciclista 8 22 · x + 3
2

( )
55x = 22 · x + 3 8 x = 1
2
La moto tarda una hora en alcanzar al ciclista.

36 Kamioi bat, hiritik irten eta 60 km/h-ko abiaduran doa errepidean.

Handik hamar minutura, atzetik automobil bat joan zaio bila, eta hamabost
minutu behar izan ditu kamioia harrapatzeko. Zenbateko abiaduran zihoan
automobila?

Distancia del camión 8 60 · 25

60
Distancia del coche 8 x · 15
60
60 · 25 = x · 15 8 x = 100
60 60
La velocidad del coche era de 100 km/h.

ORRIALDEA 144
37 66 € ordaindu dugu % 12ko beherapena eginda zegoen arropa bat. Zenbat
balio zuen merkatu baino lehen?
HASIERAKO PREZIOA 8 x
BEHERAPENA 8
12x
100
EKUAZIOA 8 x –
12x = 66
100

x – 12x = 66 8 x = 75
100
El precio sin rebaja era de 75 €.

38 Loreak gona bat eta blusa bat 66 € ordaindu ditu. Biak prezio berean zeu-
den, baina gonak % 20ko beherapena zuen eginda, eta blusak, % 15ekoa.
Zenbat balio zuen arropa bakoitzak beherapena egin baino lehen?
0,80x + 0,85x = 66 8 x = 40
Cada prenda costaba 40 €.
6Ariketen eta problemen soluzioak
Or. 11

39 Inbertitzaile batek 156 €-ko etekina lortu du kapital jakin bat % 4an
ezarrita hiru urtez. Zenbateko kapitala ezarri du?

156 = x · 4 · 3 8 x = 1 300
100
El capital ascendía a 1 300 €.

40 Gazta-egile batek, 0,5 €/l balio dituen behi-esne kantitate bat 0,80 €/l
balio duen ardi-esne kantitate batekin nahasi eta 0,70 €/l balio duen nahaste-
aren 300 litro lortu ditu. Esne mota bakoitzeko zenbat litro erabili ditu?
CANTIDAD (l ) PRECIO (€ /L ) COSTE (€ )
VA C A x 0,5 0,5x
OVEJA 300 – x 0,8 0,8 · (300 – x)
MEZCLA 300 0,7 0,7 · 300
0,5x + 0,8(300 – x) = 0,7 · 300 8 x = 100
Se han mezclado 100 litros de leche de vaca con 200 litros de leche de oveja.

41 7,20 €/kg-ra dagoen kafearen zer kantitate nahasi behar dugu 9,30 €/kg-
ra dagoen kafe hobe baten 8 kg-rekin, 8,40 €/kg balioko duen nahastea lortze-
ko?
CANTIDAD (kg) PRECIO (€ /kg) PRECIO (€ )
CAFÉ A x 7,20 7,2x
CAFÉ B 8 9,30 8 · 9,3
MEZCLA x+8 8,40 8,4(x + 8)

7,2x + 8 · 9,3 = 8,4 · (x + 8) 8 x = 6

Se han de utilizar 6 kg del café más barato.

42 Hondartza batean luzeran zabaleran bi halako izango den eremu ange-

luzuzen bat zehazteko, 84 cm zinta behar izan dugu. Zein dira zehazturiko ere-
mu horren neurriak?
2x
x + 2x + x + 2x = 84 8 x = 14
x
La zona medirá 14 m Ò 28 m.

43 Triangelu baten angeluetako baten zabalera bigarren angelu batena baino

13 gradu handiagoa, eta hirugarren angeluarena baino 18 gradu txikiagoa da.
Kalkulatu zenbateko neurria duen angelu bakoitzak.
x + (x + 18) + (x – 13) = 180 8 x = 175 8 58° 20'
3
Los ángulos miden: x = 175 = 58° 20'
3
x + 18 = 76° 20' x + 18
x – 13 = 45° 20'
x x – 13
6Ariketen eta problemen soluzioak
Or. 12
44 Trapezio baten altuerak 5 cm ditu, eta oinarri handia txikia baino 6 cm
luzeagoa da. Kalkulatu zenbateko luzera duen oinarrietako bakoitzak, jakin-
da trapezioaren azalera 65 m2-koa dela.
x

5 cm A=B+b·h
2
x+6

x + (x + 6) · 5 = 65 8 x = 10
2
Las bases del trapecio miden 10 cm y 16 cm, respectivamente.

45 Kalkulatu zenbatekoa den lursail honen perimetroa, jakinda azalera 100

m2-koa duela.
6m

8m
2x

14 m

14x + 6x = 100 8 x = 5 m
Perímetro = 14 + 5 + 8 + 5 + 6 + 10 = 48 m

46 Problema ebatzia.

47 Urmael batek bi hodi ditu, ura hartzeko. Lehenengoa bakarrik zabalduz

gero, urmaela 8 orduan betetzen da , eta biak zabalduta, 3 orduan. Zenbat den-
bora beharko da betetzeko, bigarren hodia bakarrik zabalduz gero?
1 + 1 = 1 8 x = 24
8 x 3 5
Si se abre solamente la segunda boca, el estanque tarda en llenarse 24 h = 4 h y
48 minutos. 5

48 Txorrota batek 30 minutuan betetzen du depositu bat. Aldi berean beste

txorrota bat zabalduz gero, depositua 20 minutuan betetzen da. Zenbat den-
bora beharko da betetzeko, bigarren txorrota bakarrik zabalduz gero?
1 + 1 = 1 8 x = 60
30 x 20
El segundo grifo llena el estanque en 60 min = 1 h.
6Ariketen eta problemen soluzioak
Or. 13

ORRIALDEA 145

B igarren mailako ekuazioak

49 Aztertu, arrazoitu eta ebatzi.
a) x 2 = 100 b) x 2 = 20
c) 5x 2 = 45 d) 12x 2 = 3
e) x (x – 3) = 0 f ) (x + 5)x = 0
g) x (3x – 1) = 0 h)3x (5x + 2) = 0
i) x 2 – 7x = 0 j) x 2 + 4x = 0
k) 3x 2 = 2x l) 5x 2 = x 2 – 2x

a) x = ±10 b) x = ± √20 = ±2 √5

c) x = ±3 d) x = ± 1
2
e) x = 0; x = 3 f ) x = 0; x = –5

g) x = 0; x = 1 h) x = 0; x = – 2
3 5
i) x = 0; x = 7 j) x = 0; x = –4

k) x = 0; x = 2 l) x = 0; x = – 1
3 2

50 Ebatzi, formula erabiliz.

a) x 2 – 10x + 21 = 0 b) x 2 + 2x – 3 = 0
2
c) x + 9x + 40 = 0 d) 5x 2 + 14x – 3 = 0
e) 15x 2 – 16x + 4 = 0 f ) 14x 2 + 5x – 1 = 0
g) x 2 – 10x + 25 = 0 h)9x 2 + 6x + 1 = 0
i) 6x 2 – 5x + 2 = 0 j) 6x 2 – x – 5 = 0
10 ± √ 100 – 84
a) x = 8 x = 7; x = 3
2
–2 ± √ 4 + 12
b) x = 8 x = 1; x = –3
2
–9 ± √ 81 – 160
c) x = 8 Sin solución.
2
–14 ± √ 196 + 60
d) x = 8 x = 1 ; x = –3
10 5
16 ± √ 256 – 240
e) x = 8 x = 2; x = 2
30 3 5
–5 ± √ 25 + 56
f) x = 8 x = 1; x = – 1
28 7 2
6Ariketen eta problemen soluzioak
Or. 14

10 ± √ 100 – 100
g) x = 8 x = 5; x = 5
2
–6 ± √ 36 – 36
h) x = 8 x = – 1; x = – 1
18 3 3
5 ± √ 25 – 48
i) x = 8 Sin solución.
12
1 ± √ 1 + 120
j) x = 8 x = 6; x = –5
2

51 Ebatzi, lehenengo, buruz. Gero, laburtu forma orokorrera, eta ezarri for-
mula.
a) (x – 4)2 = 0 b) (2x – 5)2 = 0
c) (x – 1) · (x – 7) = 0 d) (x + 2) · (x + 4) = 0
e) (x – 5) · (x + 7) = 0 f ) (2x – 1) · (2x + 1) = 0
a) x 2 – 8x + 16 = 0 8 x = 4; x = 4

b) 4x 2 – 20x + 25 = 0 8 x = 5 ; x = 5
2 2
c) x 2 – 8x + 7 = 0 8 x = 1; x = 7
d) x 2 + 6x + 8 = 0 8 x = –2; x = –4
e) x 2 + 2x – 35 = 0 8 x = 5; x = –7

f ) 4x 2 – 1 = 0 8 x = 1 ; x = – 1
2 2

52 Laburtu forma orokorrera, eta ezarri formula.

( )
a) x 2 – 1 = 1 x – 1
4 5 4

b) x (x + 1 ) = x (x + 2 )
2 30 3 5

c) x (x – 1 ) = x – 1 (2x – 1 )
2

3 20 2 15 2
2 2
d) x + x = 2x – 5 – 1
2 3

a) 20x 2 – x – 1 = 0 8 x = 1 ; x = – 1
4 5

b) 10x 2 – 7x = 0 8 x = 0; x = 7
10
c) 10x 2 – 7x + 2 = 0 8 Sin solución.
d) x 2 – 6x – 16 = 0 8 x = 8; x = –2
6Ariketen eta problemen soluzioak
Or. 15
B igarren mailako ekuazioekin ebazteko problemak
53 Kalkulatu, lehenengo, buruz, eta, gero, ekuazio batekin.
a) Bere hurrengoarekin biderkatzen den zer zenbakik ematen du 12? x · (x + 1) = 12
b) Ondoz ondoko bi zenbakiren berbiduren arteko batura 5 da. Zer zenbaki
dira horiek?
x 2 + (x + 1)2 = 5
a) x = 3; x = – 4. Se trata de 3 y 4 ó –4 y –3.
b) x = 1; x = –2. Se trata de 1 y 2 ó –2 y –1.

54 Hiru unitate handiagotu dugun zenbaki bat, zenbaki hori baina hiru uni-
tate txikiagotuta lortzen dugunarekin biderkatzen badugu, biderkadura 55 da.
Zer zenbaki da hori?
(x + 3) · (x – 3) = 55
x = +8; x = –8
El número puede ser 8 ó –8.

55 Zenbaki baten bikoitza zenbaki hori baino 5 unitate txikiagoa den bate-
kin biderkatuz gero, biderkadura 12 da. Zer zenbaki da hori?
2x (x – 5) = 12 8 x = 6; x = –1
El número puede ser 6 ó –1.

56 Taldekoek 80 € balio dituen oparia egin nahi diogu entrenatzaileari.

Apur bat garesti irtengo zaigu, baina bi gehiago bagina, bakoitzak bi euro gut-
xiago
jarri beharko genituzke. Zenbat gara taldean?
TALDEKO KIDE KOP. 8 x
BAKOITZAK ORDAINDU BEHARREKOA 8 80
x
BI GEHIAGO BALIRA,
BAKOITZAK ORDAINDUKO LUKEENA 8 80
x+2

BAKOITZAK BI GEHIAGO IZANDA, BAKOITZAK

–2=
ORDAINDUTAKOA ORDAINDUKO LUKEENA

80 – 2 = 80
x x+2

x 2 + 2x – 80 = 0 8 x = 8; x = –10
En el equipo hay 8 jugadores.

57 Problema ebatzia.
6Ariketen eta problemen soluzioak
Or. 16
58 Laukizuzen baten perimetroak 100 m ditu, eta azalerak, 600 m 2.
Kalkulatu laukizuzenaren neurriak.

600 m2 x

50 – x

x (50 – x) = 600 8 x = 30; x = 20

El rectángulo mide 30 m de largo y 20 m de ancho.