Documenti di Didattica
Documenti di Professioni
Documenti di Cultura
Obra de
Mario Bulmaro
Berruecos
Fresnillo
2
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
3
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
4
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
IMPRESO EN MÉXICO
PRINTED IN MÉXICO
5
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
GRAMÁTICA
DEL
VERBO
6
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
7
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
DEDICATORIA
8
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
INTRODUCCIÓN
9
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
10
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
INTRODUCCIÓN
En este trabajo exclusivo sobre la gramática del verbo, lo realicé con
la intención de facilitar para usted lector y estudioso, la amplia
comprensión de esta parte importante de nuestro lenguaje, la cual indica
la o las acciones que realizamos, expresándoles por medio del verbo que
nos da tiempo, número, persona, estado, acción o pasión, voces,
modo, aspecto.
11
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
GRAMÁTICA
DEL
VERBO
12
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
CAPÍTULO
A
13
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
1.- V E R B O:
14
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
El verbo no tiene función privativa, comparte a la función de
predicado con el sustantivo y el adjetivo (predicado nominal) y con el
adverbio (predicado adverbial).
15
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
17
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
18
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
Es aquel que se conjuga acompañado de una forma
pronominal que repite la persona y número, recae sobre el
mismo
19
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
20
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
[uno a otro o unos a otros]), tercera persona (se miran [entre sí] a los
ojos).
9.-UNIPERSONALES O IMPERSONAL:
21
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
Existen varios verbos defectivos de la tercera conjugación,
que, a semejanza de abolir, están reducidos a las terminaciones en i o
que comienzan por i, tales son: aguerrir, arrecirse, aterirse, empedernir,
colorir, garantir, y manir. Estos verbos no pueden usarse ni aún aquellos
de sus terminaciones que empiezan por i
22
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
23
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
24
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
del verbo haber, se usa como impersonal. Ha de tenerse muy en cuenta
que este valor impersonal del verbo haber, sea el tiempo que sea, debe de
conjugarse siempre en singular (había una campana; había unas
campanas).
a).- Son los que en todos sus tiempo y personas conservan sin
alterar sus letras radicales o raíz o lexema o base o semantema de su
infinitivo, y toman las desinencias o gramemas o terminación ordinarias
de la conjugación a que pertenecen, se conjugan como el verbo que les
sirve de modelo (coser; asar; amar; temer; partir; etcétera).
b).- Ar es tipo de la primera conjugación, Er es tipo de la segunda
conjugación, Ir es tipo de la tercera conjugación (amar; temer; y, partir).
26
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
27
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
28
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
30
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
32
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
33
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
El que rige a otro formando oración con él.
34
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
35
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
3ª.- Contraponiendo a una frase substantiva un complemento: lo
más que puede aspirar un escritor es a que una obra suya tenga pocas
faltas.
36
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
37
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
38
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
CAPITULO
B
39
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
40
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
29.- CONJUGACIÓN:
41
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
42
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
44
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
31.- CONJUGACIONES;
REGULAR, PASIVA, Y
PRONOMINAL:
Verbos conjugados en 1ª ar, 2ª er,
y, 3ª ir.
32.- 1ª CONJUGACIÓN AR
45
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
46
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
Amar: (1ª) Tener amor o cariño; estimar, apreciar, querer a personas o cosas \\ Aplíquese
también a cosas inanimadas \\ Desear.
1ª conjugación
regular Verbo: Amar
Modo infinitivo, o formas no personales, o
verboides, o derivados verbales
47
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
48
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
Modo indicativo
Formas simples, o imperfectas
Pretérito, o pretérito indefinido, o pretérito Futuro imperfecto, o futuro
perfecto simple, o pasado indefinido, o pasado
Desinencia, o Desinencia, o
Pronombres Lexema, o raiz, o base, gramema, Lexema, o raiz, o base, gramema,
YO am é am aré
TÚ am aste am arás
ÉL am ó am ará
ELLA am ó am ará
ELLO am ó am ará
USTED am ó am ará
NOSOTRAS am amos am aremos
NOSOTROS am amos am aremos
VOSOTRAS am asteis am aréis
VOSOTROS am asteis am aréis
USTEDES am aron am arán
ELLAS am aron am arán
ELLOS am aron am arán
49
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
Modo indicativo
Formas compuestas, o perfectas
Antepresente, o pretérito perfecto, Antecopretérito, o antecopasado,
o pasado perfecto, o pretérito perfecto o pretérito pluscuamperfecto, o pasado
compuesto pluscuamperfecto
Desinencia, Desinencia, o
Pronombres Auxiliares Lexema, o raiz, o base, o gramema, Auxiliares Lexema, o raiz, o base, gramema,
Modo indicativo
Formas compuestas, o perfectas
Antepretérito, o antepasado, o pretérito Antefuturo, o futuro perfecto
anterior, o pasado anterior
Desinencia, o Desinencia, o
Pronombres Auxiliares Lexema, o raiz, o base, gramema, Auxiliares Lexema, o raiz, o base, gramema,
50
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
51
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
Modo Subjuntivo
Formas simples, o imperfectas
Presente Pretérito, o pretérito imperfecto,
o pasado, o pasado imperfecto
Desinencia, o
Pronombres Lexema, o raiz, o base, gramema, Lexema, o raíz, o base, Desinencia, o gramema,
YO am e am ara o ase
TÚ am es am aras o ases
ÉL am e am ara o ase
ELLA am e am ara o ase
ELLO am e am ara o ase
USTED am e am ara o ase
NOSOTRAS am emos am áramos o ásemos
NOSOTROS am emos am áramos o ásemos
VOSOTRAS am éis am arais o aseis
VOSOTROS am éis am arais o aseis
USTEDES am en am aran o asen
ELLAS am en am aran o asen
ELLOS am en am aran o asen
Modo subjuntivo
Formas simples, o imperfectas
Futuro, o futuro
Imperfecto
Desinencia, o
Pronombres Lexema, o raiz, o base, gramema,
YO am are
TÚ am ares
ÉL am are
ELLA am are
ELLO am are
USTED am are
NOSOTRAS am áremos
NOSOTROS am áremos
VOSOTRAS am areis
VOSOTROS am areis
USTEDES am aren
ELLAS am aren
ELLOS am aren
52
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
Modo subjuntivo
Formas compuestas, o perfectas
Antepretérito,
Ante presente, o antecopretérito, o
o pretérito pretérito pluscuamperfecto,
perfecto o pasado pluscuamperfecto
Desinencia, o Desinencia, o
Pronombres Auxiliares Lexema o raíz o base gramema, Auxiliares Lexema, o raiz, o base, gramema,
Modo subjuntivo
Formas compuestas, o perfectas
YO hubiere am ado
TÚ hubieres am ado
ÉL hubiere am ado
ELLA hubiere am ado
ELLO hubiere am ado
USTED hubiere am ado
NOSOTRAS hubiéremos am ado
NOSOTROS hubiéremos am ado
VOSOTRAS hubiereis am ado
VOSOTROS hubiereis am ado
USTEDES hubieren am ado
ELLAS hubieren am ado
ELLOS hubieren am ado
53
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
Modo imperativo
Presente
Pronombres Lexema, o raiz, o base, Desinencia, gramema,
YO am o
TÚ am a
ÉL am e
ELLA am e
ELLO am e
USTED am e
NOSOTRAS am emos
NOSOTROS am emos
VOSOTRAS am ad
VOSOTROS am ad
USTEDES am en
ELLAS am en
ELLOS am en
54
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
Modo indicativo
Formas simples, o imperfectas
Presente Copretérito, o copasado,
pretérito imperfecto, o pasado o imperfecto
Desinencia, Desinencia, o
Pronombres Auxiliares Lexema, o raiz, o base, o gramema, Auxiliares Lexema, o raiz, o base, gramema,
Modo indicativo
Formas simples, o
imperfectas
55
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
56
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
Modo indicativo
Formas compuestas, o perfectas
Antepresente, o pretérito perfecto, Antecopretérito, o antecopasado,
o pasado perfecto, o pretérito perfecto o pretérito pluscuamperfecto, o pasado
compuesto pluscuamperfecto
Desinencia, o Desinencia,
Pronombres Auxiliares Lexema, o raiz, o base, gramema, Auxiliares Lexema, o raiz, o base, o gramema,
Modo indicativo
Formas compuestas, o perfectas
Antepretérito, o antepasado, o pretérito Antefuturo, o futuro perfecto
anterior, o pasado anterior
Desinencia, o
Pronombres Auxiliares Lexema, o raiz, o base, Desinencia, o gramema, Auxiliares Lexema, o raiz, o base, gramema,
57
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
Modo Subjuntivo
Formas simples, o imperfectas
Presente Pretérito, o pretérito imperfecto,
o pasado, o pasado imperfecto
Desinencia, o Desinencia, o
Pronombres Auxiliares Lexema, o raiz, o base, gramema, Auxiliares Lexema, o raiz, o base, gramema,
o terminación
o semantema, o radical o terminación o semantema, o radical
58
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
Modo subjuntivo
Formas simples, o imperfectas
Futuro, o futuro
Imperfecto
YO fuere am ado
TÚ fueres am ado
ÉL fuere am ado
ELLA fuere am ada
ELLO fuere am ado
USTED fuere am ado
NOSOTRAS fuéremos am adas
NOSOTROS fuéremos am ados
VOSOTRAS fuereis am adas
VOSOTROS fuereis am ados
USTEDES fueren am ados
ELLAS fueren am adas
ELLOS fueren am ados
Modo subjuntivo
Formas compuestas, o perfectas
Antepretérito,
Ante presente, o antecopretérito, o
o pretérito pretérito pluscuamperfecto,
perfecto o pasado pluscuamperfecto
Desinencia, o Desinencia,
Pronombres Auxiliares Lexema o raíz o base gramema, Auxiliares Lexema, o raiz, o base, o gramema,
59
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
Modo subjuntivo
Formas compuestas, o perfectas
Modo imperativo
Presente
Desinencia,
Pronombres Auxiliares Lexema, o raiz, o base, gramema,
YO soy am ado
TÚ sé am ado
ÉL sea am ado
ELLA sea am ada
ELLO sea am ado
USTED sea am ado
NOSOTRAS seamos am adas
NOSOTROS seamos am ados
VOSOTRAS sed am adas
VOSOTROS sed am ados
USTEDES sean am ados
ELLAS sean am adas
ELLOS sean am ados
60
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
Modo indicativo
Formas simples, o imperfectas
Presente Copretérito, o copasado,
pretérito imperfecto, o pasado o imperfecto
Desinencia, o
Pronombres Lexema, o raiz, o base, gramema, Lexema, o raiz, o base, Desinencia, o gramema,
YO me am o am aba
TÚ te am as am abas
ÉL se am a am aba
ELLA se am a am aba
ELLO se am a am aba
USTED se am a am aba
NOSOTRAS nos am amos am ábamos
NOSOTROS nos am amos am ábamos
VOSOTRAS os am áis am abais
VOSOTROS os am áis am abais
USTEDES se am an am aban
ELLAS se am an am aban
ELLOS se am an am aban
Modo indicativo
Formas simples, o imperfectas
Pretérito, o pretérito indefinido, o pretérito Futuro imperfecto, o futuro
perfecto simple, o pasado indefinido, o pasado
Desinencia, o
Pronombres Lexema, o raiz, o base, gramema, Lexema, o raiz, o base, Desinencia, o gramema,
YO me am é am aré
TÚ te am aste am arás
ÉL se am ó am ará
ELLA se am ó am ará
ELLO se am ó am ará
USTED se am ó am ará
NOSOTRAS nos am amos am aremos
NOSOTROS nos am amos am aremos
VOSOTRAS os am asteis am aréis
VOSOTROS os am asteis am aréis
61
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
USTEDES se am aron am arán
ELLAS se am aron am arán
ELLOS se am aron am arán
62
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
Modo indicativo
Formas compuestas, o perfectas
Antepresente, o pretérito perfecto, Antecopretérito, o antecopasado,
o pasado perfecto, o pretérito perfecto o pretérito pluscuamperfecto, o pasado
compuesto pluscuamperfecto
Desinencia, o Desinencia, o
Pronombres Auxiliares Lexema, o raiz, o base, gramema, Auxiliares Lexema, o raiz, o base, gramema,
Modo indicativo
Formas compuestas, o perfectas
Antepretérito, o antepasado, o pretérito Antefuturo, o futuro perfecto
anterior, o pasado anterior
Desinencia, Desinencia, o
Pronombres Auxiliares Lexema, o raiz, o base, o gramema, Auxiliares Lexema, o raiz, o base, gramema,
63
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
Modo Subjuntivo
Formas simples, o imperfectas
Pretérito, o pretérito
Presente imperfecto,
o pasado, o pasado
imperfecto
Desinencia, o
Pronombres Lexema, o raiz, o base, gramema, Lexema, o raiz, o base, Desinencia, o gramema,
YO me am e am ara o ase
TÚ te am es am aras o ases
ÉL se am e am ara o ase
ELLA se am e am ara o ase
ELLO se am e am ara o ase
USTED se am e am ara o ase
NOSOTRAS nos am emos am áramos o ásemos
NOSOTROS nos am emos am áramos o ásemos
VOSOTRAS os am éis am arais o aseis
VOSOTROS os am éis am arais o aseis
USTEDES se am en am aran o asen
ELLAS se am en am aran o asen
ELLOS se am en am aran o asen
64
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
Modo subjuntivo
Formas simples, o imperfectas
Futuro, o futuro
imperfecto
YO me am are
TÚ te am ares
ÉL se am are
ELLA se am are
ELLO se am are
USTED se am are
NOSOTRAS nos am áremos
NOSOTROS nos am áremos
VOSOTRAS os am areis
VOSOTROS os am areis
USTEDES se am aren
ELLAS se am aren
ELLOS se am aren
Modo subjuntivo
Formas compuestas, o perfectas
Antepretérito,
Ante presente, o antecopretérito, o
o pretérito pretérito pluscuamperfecto,
perfecto o pasado pluscuamperfecto
Desinencia, Desinencia,
Pronombres Auxiliares Lexema o raíz o base o gramema, Auxiliares Lexema, o raiz, o base, o gramema,
65
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
Modo subjuntivo
Formas compuestas, o perfectas
YO me hubiere am ado
TÚ te hubieres am ado
ÉL se hubiere am ado
ELLA se hubiere am ado
ELLO se hubiere am ado
USTED se hubiere am ado
NOSOTRAS nos hubiéremos am ado
NOSOTROS nos hubiéremos am ado
VOSOTRAS os hubiereis am ado
VOSOTROS os hubiereis am ado
USTEDES se hubieren am ado
ELLAS se hubieren am ado
ELLOS se hubieren am ado
Modo imperativo
Presente
Desinencia,
Pronombres Lexema, o raiz, o base, gramema,
YO am ome
TÚ am ate
ÉL am ese
ELLA am ese
ELLO am ese
USTED am ese
NOSOTRAS am émonos
NOSOTROS am émonos
VOSOTRAS am aos
VOSOTROS am aos
USTEDES am ense
ELLAS am ense
ELLOS am ense
66
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
67
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
33.- 2ª CONJUGACIÓN ER
Tejer: (2ª) Formar la tela con la trama y urdimbre \\ Hacer labor de punto \\ Entrelazar
hilos, cordones o espartos para formar telas, trencillas, esteras, etcétera \\ Formar
ciertos animales articulados sus telas y capullos \\ En sentido figurado, componer,
ordenar metódicamente alguna cosa § Discurrir, maquinar § Cruzar o mezclar
ordenadamente ciertas cosa; como los lazos y las cabriolas en la danza, etcétera §
Intrigar, enredar.
2ª conjugación
regular Verbo: Tejer
Modo infinitivo, o formas no personales, o
verboides, o derivados verbales
69
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
Modo indicativo
Formas simples, o imperfectas
Pretérito, o pretérito indefinido, o pretérito Futuro imperfecto, o futuro
perfecto simple, o pasado indefinido, o pasado.
Desinencia, o Desinencia, o
Pronombres Lexema, o raiz, o base, gramema, Lexema, o raiz, o base, gramema,
70
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
Modo indicativo
Formas compuestas, o perfectas
Antepresente, o pretérito perfecto, Antecopretérito, o antecopasado,
o pasado perfecto, o pretérito perfecto o pretérito pluscuamperfecto, o pasado
compuesto pluscuamperfecto
Desinencia, o Desinencia,
Pronombres Auxiliares Lexema, o raiz, o base, gramema, Auxiliares Lexema, o raiz, o base, o gramema,
Modo indicativo
Formas compuestas, o perfectas
Antepretérito, o antepasado, o pretérito Antefuturo, o futuro perfecto
anterior, o pasado anterior
Desinencia, o Desinencia, o
Pronombres Auxiliares Lexema, o raiz, o base, gramema, Auxiliares Lexema, o raiz, o base, gramema,
71
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
72
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
Modo Subjuntivo
Formas simples, o imperfectas
Presente Pretérito, o pretérito imperfecto,
o pasado, o pasado imperfecto
Desinencia, o
Pronombres Lexema, o raiz, o base, gramema, Lexema, o raiz, o base, Desinencia, o gramema,
Modo subjuntivo
Formas simples, o imperfectas
Futuro, o futuro
Imperfecto
YO tej iere
TÚ tej ieres
ÉL tej iere
ELLA tej iere
ELLO tej iere
USTED tej iere
NOSOTRAS tej iéremos
NOSOTROS tej iéremos
VOSOTRAS tej iereis
VOSOTROS tej iereis
USTEDES tej ieren
ELLAS tej ieren
ELLOS tej ieren
73
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
74
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
Modo subjuntivo
Formas compuestas, o perfectas
Antepretérito,
Ante presente, o antecopretérito, o
o pretérito pretérito pluscuamperfecto,
perfecto o pasado pluscuamperfecto
Desinencia, Desinencia,
Pronombres Auxiliares Lexema o raíz o base o gramema, Auxiliares Lexema, o raiz, o base, o gramema,
Modo subjuntivo
Formas compuestas, o perfectas
75
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
Modo imperativo
Presente
Desinencia,
Pronombres Lexema, o raiz, o base, gramema,
YO tej o
TÚ tej e
ÉL tej a
ELLA tej a
ELLO tej a
USTED tej a
NOSOTRAS tej amos
NOSOTROS tej amos
VOSOTRAS tej ed
VOSOTROS tej ed
USTEDES tej an
ELLAS tej an
ELLOS tej an
76
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
77
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
Modo indicativo
Formas simples, o imperfectas
Presente Copretérito, o copasado,
pretérito imperfecto, o pasado o imperfecto
Desinencia, o Desinencia, o
Pronombres Auxiliares Lexema, o raiz, o base, gramema, Auxiliares Lexema, o raiz, o base, gramema,
Modo indicativo
Formas simples, o imperfectas
Pretérito, o pretérito indefinido, o pretérito Futuro imperfecto, o futuro
perfecto simple, o pasado indefinido, o pasado
Desinencia, o Desinencia, o
Pronombres Auxiliares Lexema, o raiz, o base, gramema, Auxiliares Lexema, o raiz, o base, gramema,
78
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
79
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
Modo indicativo
Formas compuestas, o perfectas
Antepresente, o pretérito perfecto, Antecopretérito, o antecopasado,
o pasado perfecto, o pretérito perfecto o pretérito pluscuamperfecto, o pasado
compuesto pluscuamperfecto
Desinencia, Desinencia,
Pronombres Auxiliares Lexema, o raiz, o base, o gramema, Auxiliares Lexema, o raiz, o base, o gramema,
Modo indicativo
Formas compuestas, o perfectas
Antepretérito, o antepasado, o pretérito Antefuturo, o futuro perfecto
anterior, o pasado anterior
Desinencia, o Desinencia, o
Pronombres Auxiliares Lexema, o raiz, o base, gramema, Auxiliares Lexema, o raiz, o base, gramema,
80
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
Modo Subjuntivo
Formas simples, o imperfectas
Presente Pretérito, o pretérito imperfecto,
o pasado, o pasado imperfecto
Desinencia, o Desinencia,
Pronombres Auxiliares Lexema, o raiz, o base, gramema, Auxiliares Lexema, o raiz, o base, o gramema,
o
o semantema, o radical o terminación o semantema, o radical terminación
81
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
Modo subjuntivo
Formas simples, o imperfectas
Futuro, o futuro
Imperfecto
Modo subjuntivo
Formas compuestas, o perfectas
Antepretérito,
Ante presente, o antecopretérito, o
o pretérito pretérito pluscuamperfecto,
perfecto o pasado pluscuamperfecto
Desinencia, Desinencia,
Pronombres Auxiliares Lexema o raíz o base o gramema, Auxiliares Lexema, o raiz, o base, o gramema,
82
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
Modo subjuntivo
Formas compuestas, o perfectas
Modo imperativo
Presente
Desinencia,
Pronombres Auxiliares Lexema, o raiz, o base, gramema,
83
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
84
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
Modo indicativo
Formas simples, o imperfectas
Presente Copretérito, o copasado,
pretérito imperfecto, o pasado imperfecto
Desinencia, o Desinencia, o
Pronombres Lexema, o raiz, o base, gramema, Lexema, o raiz, o base, gramema,
YO me tej o tej ía
TÚ te tej es tej ías
ÉL se tej e tej ía
ELLA se tej e tej ía
ELLO se tej e tej ía
USTED se tej e tej ía
NOSOTRAS nos tej emos tej íamos
NOSOTROS nos tej emos tej íamos
VOSOTRAS os tej éis tej íais
VOSOTROS os tej éis tej íais
USTEDES se tej en tej ían
ELLAS se tej en tej ían
ELLOS se tej en tej ían
Modo indicativo
Formas simples, o imperfectas
Pretérito, o pretérito indefinido, o pretérito Futuro imperfecto, o futuro
perfecto simple, o pasado indefinido, o pasado
Desinencia, o
Pronombres Lexema, o raiz, o base, gramema, Lexema, o raiz, o base, Desinencia, o gramema,
85
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
ELLOS se tej iron tej erán
86
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
Modo indicativo
Formas compuestas, o perfectas
Antepresente, o pretérito perfecto, Antecopretérito, o antecopasado,
o pasado perfecto, o pretérito perfecto o pretérito pluscuamperfecto, o pasado
compuesto pluscuamperfecto
Desinencia, o Desinencia,
Pronombres Auxiliares Lexema, o raiz, o base, gramema, Auxiliares Lexema, o raiz, o base, o gramema,
Modo indicativo
Formas compuestas, o perfectas
Antepretérito, o antepasado, o pretérito Antefuturo, o futuro perfecto
anterior, o pasado anterior
Desinencia, Desinencia, o
Pronombres Auxiliares Lexema, o raiz, o base, o gramema, Auxiliares Lexema, o raiz, o base, gramema,
87
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
Modo Subjuntivo
Formas simples, o imperfectas
Pretérito, o pretérito
Presente imperfecto,
o pasado, o pasado
imperfecto
Desinencia, o
Pronombres Lexema, o raiz, o base, gramema, Lexema, o raiz, o base, Desinencia, o gramema,
88
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
Modo subjuntivo
Formas simples, o imperfectas
Futuro, o futuro
Imperfecto
YO me tej iere
TÚ te tej ieres
ÉL se tej iere
ELLA se tej iere
ELLO se tej iere
USTED se tej iere
NOSOTRAS nos tej iéremos
NOSOTROS nos tej iéremos
VOSOTRAS os tej iereis
VOSOTROS os tej iereis
USTEDES se tej ieren
ELLAS se tej ieren
ELLOS se tej ieren
Modo subjuntivo
Formas compuestas, o perfectas
Antepretérito,
Ante presente, o antecopretérito, o
o pretérito pretérito pluscuamperfecto,
perfecto o pasado pluscuamperfecto
Desinencia, o Desinencia,
Pronombres Auxiliares Lexema o raíz o base gramema, Auxiliares Lexema, o raiz, o base, o gramema,
89
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
Modo subjuntivo
Formas compuestas, o perfectas
Modo imperativo
Presente
Desinencia,
Pronombres Lexema, o raiz, o base, gramema,
YO tej ome
TÚ tej ete
ÉL tej ase
ELLA tej ase
ELLO tej ase
USTED tej ase
NOSOTRAS tej ámonos
NOSOTROS tej ámonos
VOSOTRAS tej eos
VOSOTROS tej eos
USTEDES tej anse
ELLAS tej anse
ELLOS tej anse
90
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
34.- 3ª CONJUGACIÓN IR
SIGNIFICADO DEL VERBO
Vivir: (3ª) Vesquir, tener vida \\ Durar con vida \\ Durar las cosas \\ Pasar y mantener la
vida; Pedro vive de sus rentas \\ Habitar, morar, residir en un lugar o país \\ En sentido
figurado, obrar, proceder o conducirse siguiendo algún modo en las acciones, en cuanto
miran a la razón o a la ley, júntase con los adverbios bien o mal; vivir bien con la justicia,
vivir mal con los vecinos § Durar en la memoria o en la fama después de muerto §
Acomodarse a las circunstancias para lograr conveniencias; aprender a vivir § Estar
presente una cosa en la memoria, en la voluntad, o en la consideración, y en lo espiritual
dícese de la presencia y asistencia particular de Dios por sus inspiraciones \\ Estar; vivir
tranquilo \\ Interpretar con toda fidelidad la vida de una persona, o representar muy a lo
vivo una escena; Mario sabía vivir sus personajes, está muy bien vivida la escena del
naufragio \\ ¡Viva! interjección de alegría y aplauso.
91
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
Gerundio viv iendo Gerundio habiendo viv ido
Participio viv ido
Modo indicativo
Formas simples, o imperfectas
Presente Copretérito, o copasado, pretérito imperfecto,
o pasado imperfecto o imperfecto
Desinencia, o
Pronombres Lexema, o raiz, o base, gramema, Lexema, o raiz, o base, Desinencia, o gramema,
YO viv o viv ía
TÚ viv es viv ías
ÉL viv e viv ía
ELLA viv e viv ía
ELLO viv e viv ía
USTED viv e viv ía
NOSOTRAS viv imos viv íamos
NOSOTROS viv imos viv íamos
VOSOTRAS viv ís viv íais
VOSOTROS viv ís viv íais
USTEDES viv en viv ían
ELLAS viv en viv ían
ELLOS viv en viv ían
Modo indicativo
Formas simples, o imperfectas
Pretérito, o pretérito indefinido, o pretérito Futuro imperfecto, o futuro
perfecto simple, o pasado indefinido, o pasado
Desinencia, o Desinencia, o
Pronombres Lexema, o raiz, o base, gramema, Lexema, o raiz, o base, gramema,
92
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
93
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
Modo indicativo
Formas compuestas, o perfectas
Antepresente, o pretérito perfecto, Antecopretérito, o antecopasado,
o pasado perfecto, o pretérito perfecto o pretérito pluscuamperfecto, o pasado
compuesto pluscuamperfecto
Desinencia, Desinencia, o
Pronombres Auxiliares Lexema, o raiz, o base, o gramema, Auxiliares Lexema, o raiz, o base, gramema,
Modo indicativo
Formas compuestas, o perfectas
Antepretérito, o antepasado, o pretérito Antefuturo, o futuro perfecto
anterior, o pasado anterior
Desinencia, Desinencia, o
Pronombres Auxiliares Lexema, o raiz, o base, o gramema, Auxiliares Lexema, o raiz, o base, gramema,
94
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
95
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
Modo Subjuntivo
Formas simples, o imperfectas
Presente Pretérito, o pretérito imperfecto,
o pasado, o pasado imperfecto
Desinencia, o
Pronombres Lexema, o raiz, o base, gramema, Lexema, o raiz, o base, Desinencia, o gramema,
Modo subjuntivo
Formas simples, o imperfectas
Futuro, o futuro
Imperfecto
YO viv iere
TÚ viv ieres
ÉL viv iere
ELLA viv iere
ELLO viv iere
USTED viv iere
NOSOTRAS viv iéremos
NOSOTROS viv iéremos
VOSOTRAS viv iereis
VOSOTROS viv iereis
USTEDES viv ieren
ELLAS viv ieren
ELLOS viv ieren
96
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
97
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
Modo subjuntivo
Formas compuestas, o perfectas
Antepretérito,
Ante presente, o antecopretérito, o
o pretérito pretérito pluscuamperfecto,
perfecto o pasado pluscuamperfecto
Desinencia, o Desinencia,
Pronombres Auxiliares Lexema o raíz o base gramema, Auxiliares Lexema, o raiz, o base, o gramema,
Modo subjuntivo
Formas compuestas, o perfectas
Modo indicativo
Formas simples, o imperfectas
Presente Copretérito, o copasado,
pretérito imperfecto, o pasado, o imperfecto
Desinencia, o
Pronombres Auxiliares Lexema, o raiz, o base, gramema, Auxiliares Lexema, o raiz, o base, Desinencia, o gramema,
99
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
NOSOTRAS somos viv idas éramos viv idas
NOSOTROS somos viv idos éramos viv idos
VOSOTRAS sois viv idas erais viv idas
VOSOTROS sois viv idos erais viv idos
USTEDES son viv idos eran viv idos
ELLAS son viv idas eran viv idas
ELLOS son viv idos eran viv idos
Modo indicativo
Formas simples, o imperfectas
Pretérito, o pretérito indefinido, o pretérito Futuro imperfecto, o futuro
perfecto simple, o pasado indefinido, o
pasado
Desinencia, o Desinencia, o
Pronombres Auxiliar Lexema, o raiz, o base, gramema, Auxiliares Lexema, o raiz, o base, gramema,
100
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
Modo indicativo
Formas compuestas, o perfectas
Antepresente, o pretérito perfecto, Antecopretérito, o antecopasado,
o pasado perfecto, o pretérito perfecto o pretérito pluscuamperfecto, o pasado
compuesto pluscuamperfecto
Desinencia, o Desinencia, o
Pronombres Auxiliares Lexema, o raiz, o base, gramema, Auxiliares Lexema, o raiz, o base, gramema,
Modo indicativo
Formas compuestas, o perfectas
Antepretérito, o antepasado, o pretérito Antefuturo, o futuro perfecto
anterior, o pasado anterior
Desinencia, o Desinencia, o
Pronombres Auxiliares Lexema, o raiz, o base, gramema, Auxiliares Lexema, o raiz, o base, gramema,
101
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
Modo Subjuntivo
Formas simples, o imperfectas
Pretérito, o pretérito imperfecto, o pasado, o pasado
Presente imperfecto
Desinencia, o Desinencia, o
Pronombres Auxiliares Lexema, o raiz, o base, gramema, o Auxiliares Lexema, o raiz, o base, gramema,
102
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
Modo subjuntivo
Formas simples, o imperfectas
Futuro, o futuro
Imperfecto
Modo subjuntivo
Formas compuestas, o perfectas
Antepretérito,
Ante presente, o antecopretérito, o
o pretérito pretérito pluscuamperfecto,
perfecto o pasado pluscuamperfecto
Desinencia, o Desinencia,
Pronombres Auxiliares Lexema o raíz o base gramema, Auxiliares Lexema, o raiz, o base, o gramema,
103
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
Modo subjuntivo
Formas compuestas, o perfectas
Modo imperativo
Presente
Desinencia,
Pronombres Auxiliares Lexema, o raiz, o base, gramema,
104
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
105
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
Modo indicativo
Formas simples, o imperfectas
Presente Copretérito, o copasado,
pretérito imperfecto, o pasado imperfecto
Desinencia, o Desinencia, o
Pronombres Lexema, o raiz, o base, gramema, Lexema, o raiz, o base, gramema,
YO me viv o viv ía
TÚ te viv es viv ías
ÉL se viv e viv ía
ELLA se viv e viv ía
ELLO se viv e viv ía
USTED se viv e viv ía
NOSOTRAS nos viv imos viv íamos
NOSOTROS nos viv imos viv íamos
VOSOTRAS os viv ís viv íais
VOSOTROS os viv ís viv íais
USTEDES se viv en viv ían
ELLAS se viv en viv ían
ELLOS se viv en viv ían
Modo indicativo
Formas simples, o imperfectas
Pretérito, o pretérito indefinido, o pretérito
perfecto simple, o pasado indefinido, o pasado Futuro imperfecto, o futuro
Desinencia, o Desinencia, o
Pronombres Lexema, o raiz, o base, gramema, Lexema, o raiz, o base, gramema,
106
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
107
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
Modo indicativo
Formas compuestas, o perfectas
Antepresente, o pretérito perfecto, Antecopretérito, o antecopasado,
o pasado perfecto, o pretérito perfecto o pretérito pluscuamperfecto, o pasado
compuesto pluscuamperfecto
Desinencia, o Desinencia, o
Pronombres Auxiliares Lexema, o raiz, o base, gramema, Auxiliares Lexema, o raiz, o base, gramema,
Modo indicativo
Formas compuestas, o perfectas
Antepretérito, o antepasado, o pretérito Antefuturo, o futuro perfecto
anterior, o pasado anterior
Desinencia, o Desinencia, o
Pronombres Auxiliares Lexema, o raiz, o base, gramema, Auxiliares Lexema, o raiz, o base, gramema,
108
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
Modo Subjuntivo
Formas simples, o imperfectas
Pretérito, o pretérito imperfecto, o
Presente pasado, o pasado imperfecto
Desinencia, o
Pronombres Lexema, o raiz, o base, gramema, Lexema, o raiz, o base, Desinencia, o gramema,
109
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
Modo subjuntivo
Formas simples, o imperfectas
Futuro, o futuro
Imperfecto
YO me viv iere
TÚ te viv ieres
ÉL se viv iere
ELLA se viv iere
ELLO se viv iere
USTED se viv iere
NOSOTRAS nos viv iéremos
NOSOTROS nos viv iéremos
VOSOTRAS os viv iereis
VOSOTROS os viv iereis
USTEDES se viv ieren
ELLAS se viv ieren
ELLOS se viv ieren
Modo subjuntivo
Formas compuestas, o perfectas
Antepretérito,
Ante presente, o antecopretérito, o
o pretérito pretérito pluscuamperfecto,
perfecto o pasado pluscuamperfecto
Desinencia, o Desinencia, o
Pronombres Auxiliares Lexema o raíz o base gramema, Auxiliares Lexema, o raiz, o base, gramema,
110
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
Modo subjuntivo
Formas compuestas, o perfectas
Modo imperativo
Presente
Pronombres Lexema, o raiz, o base, Desinencia, gramema,
YO viv o
TÚ viv ete
ÉL viv ase
ELLA viv ase
ELLO viv ase
USTED viv ase
NOSOTRAS viv ámonos
NOSOTROS viv ámonos
VOSOTRAS viv ios
VOSOTROS viv ios
USTEDES viv anse
ELLAS viv anse
ELLOS viv anse
111
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
112
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
35.- NÚMERO:
36.- PERSONA:
114
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
37.- ASPECTO:
38.- LA VOZ:
La voz, es el accidente que indica si la acción expresada por el
verbo la ejecuta o la recibe el sujeto. En el primer caso se llama activa
(yo agasajo; yo aplaudo) y en la segunda se llama pasiva (yo soy
agasajado; yo soy aplaudido).
Cuando se quiere expresar que la acción ha de recibirla el sujeto
hay que recurrir al verbo auxiliar ser y conjugarlo con el participio
pasivo del verbo cuya acción se quiere expresar ; esta forma de
conjugación se llama voz pasiva de los verbos.
115
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
116
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
117
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
D.- El Modo Imperativo, es el que muestra dicha acción,
denotando mandato, petición, exhortación, animación, consejo, ruego,
súplica, o disuade (comed vosotras o vosotras comed).
118
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
119
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
Este nombre verbal termina en ando cuando pertenece al verbo de
la primera conjugación, y, en ende y en iendo si pertenecen a la segunda
y tercera conjugación (de saltar, saltando; de beber, bebiendo; de salir,
saliendo).
120
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
Los compuestos de estos verbos citados tienen igual regularidad,
con, excepción de bendecir y maldecir que, como en otros varios, tienen
dos participios pasivos, uno regular y otro irregular, el primero
bendecido y bendito, el segundo maldecido y maldito.
121
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
123
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
125
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
126
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
127
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
128
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
49.- EL COMPLEMENTO
CIRCUNSTANCIAL:
129
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
130
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
CAPÍTULO
C
131
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
132
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
51.- SINTAXIS:
134
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
F.- El indicativo en el ante-co-pretérito (o ante-co-pasado, o
pretérito pluscuamperfecto, o pasado pluscuamperfecto) indica una
acción
que se realizó antes que otra ya pasada (habíamos entrado en casa
cuando empezó a llover).
135
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
136
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
137
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
138
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
139
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
140
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
141
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
143
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
145
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
146
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
147
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
148
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
tú segunda persona
él tercera persona
149
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
ellos tercera persona
CAPÍTULO
D
150
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
151
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
Yo odi o
Tú odi a s
Él odi a
Ella odi a
Ello odi a
Usted odi a
Nosotras odi a mos
Nosotros odi a mos
Vosotras odi á is
Vosotros odi á is
Ustedes odi a n
Ellas odi a n
Ellos odi a n
152
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
153
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
154
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
155
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
A.-
1.- Tiempos 1.- Absolutos 1.- Presente / cantó.
del modo 2.- Pretérito / canté
indicativo 1.- Simples 3.- Futuro / cantaré
y del 2.- Relativo
modo 1.- Co-pretérito / cantaba
potencial 2.- Pos-pretérito / cantaría
156
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
157
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
158
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
159
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
161
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
162
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
163
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
165
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
166
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
167
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
D.- En el modo infinitivo son cinco los tiempos; dos del modo infinitivo,
dos del modo gerundio y uno del modo participio:
168
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
3.- Gerundio simple, o imperfecto, o gerundio , en cuanto tiempo
expresa coexistencia o anterioridad inmediata, coexistencia
(andando los caballeros lo más de su vida por florestas y
despoblados, su más
5.- Participio, es un derivado verbal que termina en ado, ido (de compro,
comprado; de odiar, odiado; de vendo, vendido; de parto, partido).
A.- En atención a las funciones que desempeña el participio se le
divide en dos clases, substantivado, y adjetivizado.
Es substantivado cuando el auxiliar haber forma los tiempos
compuestos de los verbos (he odiado; hube escrito; había dicho).
Es adjetivizado cuando se construye con cualquier otro verbo (será
cantado; quedó escrito; está dicho).
B.- Son regulares los participios si terminan en ado, ido (amado,
temido).
C.- Son irregulares cuando adoptan otra terminación to, so, cho
(escrito, dicho, impreso).
D.- Participio substantivado (expresa la idea cuando el verbo
es abstracto), nunca varía de estructura y termina siempre en o (he
impreso los libros; he impreso las cartas; he impreso el libro; he
impreso la carta).
169
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
E.- Participio adjetivizado (adjetivo) si toma las terminaciones del
adjetivo (fue impreso el libro; fue impresa la carta; fueron impresos
los libros; he impreso las cartas).
F.- Las relaciones de tiempo indicadas por el participio, ya adjetivo
(adjetivizado) ya substantivo (sustantivado), generalmente significa
anterioridad al tiempo del verbo con el cual se construye, cualquiera que
sea la relación de tiempo en que se halle este verbo
170
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
Satisfacer satisfecho
Suscribir suscrito
Transcribir transcrito
Tumefacer tumefacto
Ver visto
Volver vuelto
173
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
regular irregular
Absorber absorbido absorto
Abstraer abstraído abstracto
Afligir afligido aflicto
Ahitar ahitado ahíto
Atender atendido atento
Bendecir bendecido bendito
Bienquerer bienquerido bienquisto
Circuncidar circuncidado circunciso
Compeler compelido compulso
Comprimir comprimido compreso
Concluir concluido concluso
Confesar confesado confeso
Confundir confundido confuso
Consumir consumido consunto
Contundir contundido contuso
Convencer convencido convicto
Convertir convertido converso
Corregir corregido correcto
Corromper corrompido corrupto
Despertar despertado despierto
Desproveer desproveído desprovisto
Difundir difundido difuso
Dividir dividido diviso
Elegir elegido electo
Enjugar enjugado enjuto
174
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
regular irregular
Excluir excluido excluso
Eximir eximido exento
Expeler expelido expulso
Expresar expresado expreso
Extender extendido extenso
Extinguir extinguido extinto
Fijar fijado fijo
Freír freído frito
Hartar hartado harto
Imprimir imprimido impreso
Incluir incluído incluso
Incurrir incurrido incurso
Infundir infundido infuso
Injertar injertado injerto
Insertar insertado inserto
Invertir invertido inverso
Juntar juntado junto
Maldecir maldecido maldito
Malquerer malquerido malquisto
Manifestar manifestado manifiesto
Manumitir manumitido manumiso
Nacer nacido nato
Oprimir oprimido opreso
Poseer poseído poseso
Prender regular
prendido irregular
preso
Presumir presumido presunto
Pretender pretendido pretenso
Propender propendido propenso
Proveer proveído provisto
Recluir recluido recluso
Retorcer retorcido retuerto
Salpresar salpresado salpreso
Salvar salvado salvo
Sepelir sepelido sepulto
Sepultar sepultado sepulto
Sofreír sofreído sofrito
Soltar soltado suelto
175
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
176
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
regular irregular
Substituir substituido substituto
Sujetar sujetado sujeto
Suspender suspendido suspenso
Sustituir sustituido sustituto
Teñir teñido tinto
Torcer torcido tuerto
Torrefactar torrefactado torrefacto
177
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
178
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
179
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
181
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
183
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
184
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
185
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
BIBLIOGRAFIA
186
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
187
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
188
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
INDICE
TEMÁTICO
189
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
190
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
ÍNDICE TEMÁTICO
NUMERO TEMA
INTRODUCCIÓN
CAPÍTULO A
1 VERBO
2 LOS VERBOS SE CLASIFICAN 1
3 EL VERBO RIGE
4 LOS PODEMOS ESTUDIAR SINTÁCTICAMENTE,
SEMÁNTICAMENTE, Y, MORFOLÓGICAMENTE
5 LOS VERBOS SE CLASIFICAN 2
6 VERBOS TRANSITIVOS
7 VERBOS NEUTROS O INTRANSITIVOS
8 VERBO PRONOMINAL, REFLEXIVO Y REFLEJO
9 UNIPERSONALES O IMPERSONAL
10 VERBOS AUXILIARES
11 EL VERBO AUXILIAR HABER
12 EL VERBO AUXILIAR SER
13 VERBOS REGULARES
14 LOS VERBOS IRREGULARES
15 DE IRREGULARIDAD APARENTE
16 DE LOS VERBOS REGULARES UNOS ALTERAN
SU RAÍZ O RADICAL O LEXEMA O BASE O
SEMANTEMA
17 HAY CINCO CLASES DE VERBOS IRREGULARES
18 LAS IRREGULARIDADES DE LOS
VERDADERAMENTE IRREGULARES
19 VERBO ADJETIVO
20 VERBO COPULATIVO
21 VERBOS NO COPULATIVOS
22 VERBO DETERMINADO
23 VERBO DETERMINANTE
24 VERBO FRECUENTATIVO
25 VERBO INCOACTIVO
26 VERBO PRONOMINADO
27 EL VERBO SER
28 EL SUSTANTIVO RIGE A UN VERBO
191
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
192
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
ÍNDICE TEMÁTICO
CAPÍTULO B
29 CONJUGACIÓN
30 NOMBRE DE LOS TIEMPOS DE LOS MODOS
VERBALES
31 VERBOS CONJUGADOS
32 1ª CONJUGACIÓN en AR
33 2ª CONJUGACIÓN en ER
34 3ª CONJUGACIÓN en IR
35 NÚMERO
36 PERSONA
37 ASPECTO
38 LA VOZ
39 LOS MODOS
40 LOS MODOS PERSONALES
41 EL MODO IMPERSONAL
42 SON IRREGULARES LOS PARTICIPIOS PASIVOS
43 LOS TIEMPOS
44 DERIVADOS VERBALES O FORMAS NO
PERSONALES O INFINITIVO O VERBOIDES
45 CONJUCIÓN PERIFRÁSTICA
46 EL VERBO Y SUS COMPLEMENTOS
47 EL COMPLEMENTO DIRECTO
48 EL COMPLEMENTO INDIRECTO
49 EL COMPLEMENTO CIRCUNSTANCIAL
50 EL VERBO CONCUERDA CON SUJETO EN
NÚMERO Y PERSONA
193
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
ÍNDICE TEMÁTICO
CAPÍTULO C
51 SINTAXIS
52 LOS COMPLEMENTOS VERBALES EN SINTAXIS
REGULAR
53 SINTAXIS DEL VERBO
54 SINTAXIS DEL MODO INDICATIVO
55 SINTAXIS DEL MODO POTENCIAL O
CONDICIONAL
56 SINTAXIS DEL MODO SUBJUNTIVO
57 SINTAXIS DEL MODO INFINITIVO
58 SINTAXIS DEL MODO GERUNDIO
59 SINTAXIS DEL MODO PARTICIPIO
60 SINTAXIS DEL MODO IMPERATIVO
61 LOS VERBOS EN LAS TRES PERSONAS
62 LOS PRONOMBRES PERSONALES
CAPÍTULO D
63 EL VERBO SE DIVIDE
64 TIEMPOS VERBALES
65 DIAGRAMA DE TIEMPOS VERBALES
66 LOS TIEMPOS EN LOS MODOS
67 SIGNIFICADO DE LOS TIEMPOS EN LOS MODOS
68 SIGNIFICADO DE LOS TIEMPOS EN EL MODO
INDICATIVO
69 SIGNIFICADO DE LOS TIEMPOS DEL MODO
POTENCIAL O CONDICIONAL
70 SIGNIFICADO DE LOS TIEMPOS DEL MODO
SUBJUNTIVO
71 SIGNIFICADO DEL MODO INFINITIVO O
DERIVADOS VERBALES O VERBOIDES O
FORMAS NO PERSONALES
72 SIGNIFICADO DEL MODO IMPERATIVO
73 TIEMPOS Y MODOS COMPARADOS
74 VERBOS UNIPERSONALES
75 VERBOS REGULARES CON UN PARTICIPIO IRREGULAR
76 VERBOS CON DOS PARTICIPIOS
194
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
77 VERBOS DEFECTIVOS
PÁGINA 136 BIBLIOGRAFÍA
PÁGINA 135 ÍNDICE
ESTE
LIBRO SE IMPRIMIÓ
EN LOS TALLERES GRÁFICOS
DE LA EDITORIAL INEXISTENCIA, S.A.
AV. A. LÓPEZ MATEOS 3210 LOCAL 2
TEHUACÁN, PUE.
COLONIA ZONA ALTA
EL DÍA 20 DEL MES V DEL AÑO MMVII
CON UN TIRAJE DE 250 EJEMPLARES
MAS LOS SOBRANTES
DE REPOSICIÓN.
195
MARIO BULMARO BERRUECOS FRESNILLO GRAMÁTICA DEL VERBO
EN LA MISMA COLECCIÓN
“SEPÁN CUAL...”
1 ABERRACIONES. Angélica Díaz Ceballos Graf. Rústica
7 DEL DOLOR Y EL AMOR... SÓLO CADA SER. Alejandra Sánchez Guerra. Rústica.
8 DEL DOLOR Y EL AMOR... SÓLO CADA SER. Alejandra Sánchez Guerra. Rústica. 2ª Edición.