Sei sulla pagina 1di 4

RI UQ´INONAL UWACHULEW

RECURSOS NATURALEZ

Cho / Lago o Laguna


Li´anik / Llano, Llanura
Juyub´ / Montaña
Ixkanul / Volcán, colina cerro
Ulew /Tierra
K´ache´laj /Bosque
Ab´aj /piedra
Ché/ Madera
Chun /Cal
Sanyeb´/ Arena
Plo/ Mar
Ja´joron / Agua fría
Juyub´ / Campo
Lianik / Valle
Uwächulew / Mundo
Xaq´o´l / Lodo
Yel / Hielo
Ch´ich´/ Hierro
Je´lalaj ab´aj / Metal precioso
Chay / Obsidiana
Saq´os / Sauce
Rab / Tallo
Ulew, K´aj ulew / Polvo
Che´/ Árbol
K´im / Pájon
La / Chichicaste
Ul / Derrumbe
Utixixb´al ja´ / Catarata
Siwan / Barranco
Pek / Cueva
Nima´, (b´inel ja´) / Río
Q´ateb´al ja´/ Arroyo
K´isis / Ciprés
Räx che´ / Cedro
Inup / Ceiba
Chäj / Pino o Ocote
Uq´ab´che´ / Rama
Xaq / Hoja
Raqan / Tallo
Raqan Kutam che´ / Raíces
Ixim / Maíz
Triko / Trigo
Ki / Maguey, Aguijón
Ajij / Caña de Azúcar
Met / Algodón
Ub´aq´kape / Grano de Café
Ija´/ Semilla
Ub´aq´peq / Grano de Cacao
Kotz´i´j / Flor
Ub´aq´ / Pepita
Rij / Cáscara
Si´ / Leña
Rachaq q´aq´ / Carbón
Chaj / Ceniza
Q´aq´ / fuego
Ichaj / Hierbas
K´ix / Espina, Aguja
Q´ayes / Monte, Zacate

RI SUTAQ K´O CHO KAJ


LAS COSAS DEL CIELO

Kaj / Cielo
Q´ij / Sol
Xkuq´ab´ / Arcoiris
Ch´umil / Estrella
Ik´ / Luna
Ketekik ik´ / Luna Llena
Nik´aj ik´ / Media Luna
Sutz´ / Nube
Koyopa´ / Relámpago
Jab´ / Lluvia
K´ak´ik´ / Nueva Luna
Kaqulja / Trueno
Muqulik sutz´ / Nublado, Neblina
Mu´j / Sombra
Miq´moj / Templado
Kaqiq´ / Viento
Saqb´ach / Granizo
Q´älaj / Invierno
Tew / Frío
Saq´ij / Verano
Q´aq´ / Calor
RI UWACHIB´AL UWACHULEW
EL MAPA

Uwikiq´ab´q´ij / Norte
Releb´al q´ij / Oriente
Umox q´ij / Sur
Uq´ajib´al q´ij / Occidente
Ri animal raqan / Longitud
Ri aq´aninaq / Latitud
Ch´aqap ulew sutim rij /
Rumal ja´ / Isla
Taq´aj / Costa
Plo / Mar
Cho / Lago, Laguna
B´inel ja´nima´ / Río

RI TINIMIT
EL PUEBLO

Muqub´al kaminaqib´ / Cementerio


Ja / Casa
Tyox ja / Iglesia
K´ulja / Vecinos, Habitantes
Q´atb´altzij / Juzgado, Municipalidad
K´ayib´al taq jastaq / Tienda
Keb´al, moli´n / Molino
B´e / Camino
Tijob´al / Escuela
Ri ja jawi kekunax wi ri winaq / Puesto de salud
K´ayib´al ti´j / Carnicería
Pa che´ / Cárcel
K´ayib´al / Plaza

RI NIMAQ´IJ
LA FIESTA

Aj, q´aq´/ Cohete


Xojoj, xajoj / Baile
X´oj / Máscara
Ajxojolob´ / Bailadores
Q´ojom / Marimab
Q´ojom / Música
RI TIJOB´AL
LA ESCUELA

Tz´alam tz´ib´ab´al / Pizarrón


Etab´al / Regla
Ajtij / Maestro
Ja rech tijob´al / Aula
Wuj / Libro
Mexa re tz´ibab´al / Escritorio, mesa
Uwachib´al uwachulew / Mapa
Ajtijoxel / Alumno
Panku´ / Banco
Etal atz´yaq / Bandera
Inup / Ceiba
Q´uq´ / Quetzal
Uwachib´al amaq´tinimit / Símbolos Patrios
Saq Kotzj´ij / Monja Blanca
Tijonik / Educación
K´utub´al pa keb´ ch´ab´al / Educación Bilingüe
K´utub´al / Lección
K´otoj chi´aj / Examen
Nab´e junab´ / Primer Grado
Tijonik / Clase
Saq tz´ib´ab´al / Tiza
Wuj re k´utub´al / Cartilla
Wuj / Papel
Wuj re tz´ib´ab´al / Cuaderno
Ri wuj jawi kariqataj wi ri kel kakib´ij ri Tzij / Diccionario
Tz´ib´ab´al / Lapicero, Lápiz
Tem / Silla
Ajilab´al q´ij / Calendario
Ajilab´al / Horario
K´amal Kib´e ajtijab / Director de escuela
Ch´ajch´ojirsanem / Aseo

Potrebbero piacerti anche