‫مقاومت مصالح‬

‫پايه‬
‫مفاھيم پ ي‬
‫يم‬
‫‪ (1‬اﻳﻤﻨﻲ )ﻣﻘﺎوﻣﺖ(‪ :‬ﺗﺤﻤﻞ ﻧﻴﺮوﻫﺎي وارد ﺑﺮ ﺳﺎزه‬

‫‪ (2‬ﺗﻐﻴﻴﺮﻣﻜﺎن‪ :‬ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﺑﻬﺮه ﺑﺮداري‬ ‫ﻃﺮح ﺳﺎزه‬

‫‪ (3‬اﻗﺘﺼﺎد‪ :‬ﺿﻤﻦ رﻋﺎﻳﺖ )‪ (1‬و )‪ ،(2‬ﺑﺎ ﺗﻨﻈﻴﻢ ﻫﻨﺪﺳﻪ ﺳﺎزه‬

‫و ﻣﺸﺨﺼﺎت آن‪ ،‬ﻫﺰﻳﻨﻪ ﻃﺮح ﺣﺪاﻗﻞ ﮔﺮدد‬

‫ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻣﺼﺎﻟﺢ‪ :‬ﻋﻠﻤﻲ ﻛﻪ ﻣﻮارد ﺳﻪ ﮔﺎﻧﻪ ﻓﻮق راﺗﻮأﻣﺎً در‬

‫ﺑﺮ ﻣﻴﮕﻴﺮد‬
‫ﻗﺎﺑﻠﻴﺖ ﺑﻬﺮه ﺑﺮداري ﻧﺎﻣﻨﺎﺳﺐ در ﻣﺨﺰن‬
 ‫ﭘﺎﻳﻪ‬
‫ﺗﻌﺎرﻳﻒ ﭘ ﻳ‬
‫رﻳﻒ‬
‫‪ ‬ﻣﺎده‪ :‬ﻋﺒﺎرت از وﺟﻮدي اﺳﺖ ﻛﻪ ﻓﻀﺎ اﺷﻐﺎل ﻣﻴﻨﻤﺎﻳﺪ‬
‫‪ ‬ﺟﺴﻢ )‪ :(Body‬ﻣﺎده اي ﻛﻪ ﺗﻮﺳﻂ ﻳﻚ ﺳﻄﺢ ﺑﺴﺘﻪ ﻣﺤﺼﻮر ﺷﺪه ﺑﺎﺷﺪ‬
‫‪ ‬ﺟﺴﻢ ﺻﻠﺐ )‪ :(Rigid Body‬ﺟﺴﻤﻲ ﻛﻪ ذرات آن ﺗﺤﺖ ﺑﺎرﻫﺎي اﻋﻤﺎل ﺷﺪه‬
‫ﻫﻴﭽﮕﻮﻧﻪ ﺟﺎﺑﺠﺎﻳﻲ اي ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻴﻜﺪﻳﮕﺮ ﻧﺪاﺷﺘﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ )اﻳﺪه آل(‬
‫‪ ‬ﺟﺴﻢ اﻧﻌﻄﺎف ﭘﺬﻳﺮ)‪ :(Formable Body‬ﺟﺴﻤﻲ ﻛﻪ ذرات آن ﺗﺤﺖ ﺑﺎرﻫﺎي‬
‫اﻋﻤﺎل ﺷﺪه داراي ﺟﺎﺑﺠﺎﻳﻲ ﻧﺴﺒﺖ ﺑﻴﻜﺪﻳﮕﺮ ﻣﻴﺒﺎﺷﻨﺪ‬
‫‪ ‬ﺟﺴﻢ ﻫﻤﮕﻦ)‪ :(Homogeneous‬ﺟﺴﻤﻲ ﻛﻪ ﺧﻮاص آن در ﺗﻤﺎم ﻧﻘﺎط ﻳﻜﺴﺎن‬
‫ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‬
‫‪ ‬ﺟﺴﻢ اﻳﺰوﺗﺮوﭘﻴﻚ )‪ :(Isotropic‬ﺟﺴﻤﻲ ﻛﻪ ﺧﻮاص آن در ﻫﺮ ﻧﻘﻄﻪ در ﺗﻤﺎم‬
‫‪‬‬ ‫ﺟﻬﺎت ﻳﻜﺴﺎن ﺑﺎﺷﺪ )ﻣﺜﻞ ﻓﻮﻻد(‬
‫ﻣﺎﻧﻨﺪ ﭼﻮب(‬ ‫اﻧﻴﺰوﺗﺮوﭘﻴﻚ )‪ (Anisotropic‬ﺎﺷﺪ‬
‫ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ ) ﺎﻧﻨﺪ‬ ‫ﻓﻮق‪ ،‬ﺟﺴﻢ اﻧ ﺰ ﺗ ﻚ‬
‫ﺣﺎﻟﺖ ﻓ ق‬ ‫‪ ‬ﻘﺎ ﻞ‬
‫ﻣﻘﺎﺑﻞ ﺎﻟﺖ‬
 ‫ﻢ ﻳﻜﺎﻫﺎ‪ -‬اﻧﻮاعع‬
‫ﺳﻴﺴﺘﻢ‬
‫‪ :SI‬ﺳﻴﺴﺘﻢ راﻳﺞ ﺟﻬﺎﻧﻲ )‪(m.N.sec‬‬

‫‪ :USCS‬ﺳﻴﺴﺘﻢ اﻧﮕﻠﻴﺴﻲ و راﻳﺢ در اﻳﺎﻻت ﻣﺘﺤﺪه )‪(in.lb.sec‬‬ ‫ﺳﻴﺴﺘﻢ آﺣﺎد‬

‫‪US Customaryy System‬‬
‫‪y‬‬
‫‪ :MKS‬ﺳﻴﺴﺘﻢ راﻳﺞ ﻓﻴﺰﻳﻜﻲ )‪(m.kg.sec‬‬

‫ﻳﻜﺎي ﺗﻨﺶ در ﺳﻴﺴﺘﻤﻬﺎي ﻓﻮق ﺑﺼﻮرت زﻳﺮ ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‪:‬‬

‫‪SI: Pa ((N.m),‬‬
‫‪), Mpa‬‬
‫))‪p ((N.mm‬‬

‫‪MKS: kg/cm²‬‬

‫)‪USCS: psi (lb.in), ksi (klb.in‬‬

 ‫ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻳﻜﺎﻫﺎ‪ -‬ﭘﻴﺸﻮﻧﺪ‬

‫ﺗﻨﺶ ﻣﺠﺎز ﻛﺸﺸﻲ ﻓﻮﻻد ﻧﺮﻣﻪ‪:‬‬

‫‪140 Mpa = 1400 kg/cm‬‬
‫‪kg/cm² = 20000 psi = 20 ksi‬‬
‫ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻳﻜﺎﻫﺎ‪ -‬ﺗﺒﺪﻳﻞ‬
 ‫انواع نيروھا‬
‫ع‬
‫‪ (1‬ﻧﻴﺮو و ﻟﻨﮕﺮﺧﺎرﺟﻲ ‪External Force :‬‬

‫‪ (2‬ﻧﻴﺮوي و ﻟﻨﮕﺮ ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎﻫﻲ ‪Reaction Force :‬‬ ‫ﻧﻴﺮوﻫﺎ‬

‫‪ (3‬ﻧﻴﺮو و ﻟﻨﮕﺮ داﺧﻠﻲ ‪Internal Force :‬‬

‫ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﺧﺎرﺟﻲ !‬
 ‫انواع نيروھا‪ -‬خارجی‬
‫ﺧﺎرﺟﻲ‬
‫ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﺧﺎ‬
‫ﺎ‬ ‫‪ (1‬ﻧ‬
‫• ﻧﻴﺮوﻫﺎ و ﻟﻨﮕﺮﻫﺎﻳﻲ ﻛﻪ ﺑﻪ ﺟﺴﻢ اﻋﻤﺎل ﻣﻴﮕﺮدﻧﺪ ﻧﻴﺮوي ﺧﺎرﺟﻲ ﻧﺎﻣﻴﺪه ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ ﻛﻪ‬
‫آﻧﻬﺎ " ﺎﺑﺎر" اﻃﻼ‬
‫اﻃﻼق ﻣﻴﺸﻮد‪.‬‬ ‫اﺻﻄﻼح ﺑﻪ آ ﺎ‬
‫ﺑﻪ ا ﻄﻼ‬
‫• ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﺧﺎرﺟﻲ ﻏﺎﻟﺒﺎً داراي ﻣﻘﺪار ﻣﻌﻠﻮم ﻣﻴﺒﺎﺷﻨﺪ و ﻓﻘﻂ ﻣﻮاﻗﻌﻲ ﻛﻪ ﻣﻘﺎدﻳﺮ‬
‫ﻧﻴﺮوﻳﻲ ﻳﻚ ﻣﻘﻄﻊ ﻣﻮﺟﻮد ﻣﻮرد ﻧﻈﺮ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﻘﺪار آﻧﻬﺎ ﻣﺠﻬﻮل ﻳﺎ ﭘﺎراﻣﺘﺮﻳﻚ‬
‫ﻇﺮﻓﻴﺖ ﻧﻴﺮوﻳ‬
‫اﺳﺖ‪.‬‬
‫وارد ﺑﺮ ﺳﻄﺢ‪ :‬ﺑﺎر ﮔﺴﺘﺮده ﺳﻄﺤﻲ‬

‫وارد ﺑﺮ ﺧﻂ‪ :‬ﺑﺎر ﮔﺴﺘﺮده ﺧﻄﻲ‬ ‫ﺳﻄﺤﻲ‬

‫ﻧﻴﺮوي‬
‫وارد ﺑﺮ ﻧﻘﻄﻪ‪ :‬ﺑﺎر ﻣﺘﻤﺮﻛﺰ‬
‫ﺧﺎرﺟﻲ‬
‫ﺧﺎ‬

‫ﺑﺮ ﺗﻤﺎم ﻧﻘﺎط ﺟﺴﻢ اﻋﻤﺎل ﻣﻴﮕﺮدد ﻛﻪ از آن ﺟﻤﻠﻪ ﺑﺎر‬

‫ﻣﻴﺘﻮان ﺎﻧﺎم‬
‫ا‬ ‫اﻟﻜﺘﺮوﻣﻐﻨﺎﻃﻴﺲ ارا‬
‫اﻟﻜﺘﺮﻳﺴﻴﺘﻪ و اﻟﻜ ﻐ ﺎﻃ‬
‫ﺛﻘﻞ‪ ،‬اﻟﻜ‬
‫ﺛﻘﻞ‬ ‫ﺣﺠﻤﻲ )‪(Body‬‬
‫ﺑﺮد‪ .‬واﺣﺪ آن ﺑﺼﻮرت ﻧﻴﺮو ﺑﺮ واﺣﺪ ﺣﺠﻢ ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‬
 ‫انواع نيروھا‪ -‬خارجی‬
‫ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺑﺎر ﻣﻌﺎدل اﺳﺘﺎﺗﻴﻜﻲ‬
‫• دو ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻧﻴﺮوﻳﻲ ﻛﻪ ﻧﻴﺮوﻫﺎ و ﻟﻨﮕﺮﻫﺎي ﻣﺸﺎﺑﻬﻲ را ﻧﺘﻴﺠﻪ ﻣﻴﺪﻫﻨﺪ‪ ،‬ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺑﺎر‬
‫ﻧﻤﺎﻳﺪ ددر‬
‫ﺑﺮﻗﺮار ﻧ ﺎﻳﺪ‬
‫ﻧﺨﺴﺖ ﺗﻌﺎدل ارا ﺑ ﻗ ا‬
‫ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻧﺨ ﺖ‬
‫اﮔﺮ ﺳ ﺘ‬ ‫ﻣﻴﺸﻮﻧﺪ‪ .‬اﮔ‬
‫ﻧﺎﻣﻴﺪه ﻣ ﺸﻮﻧﺪ‬
‫اﺳﺘﺎﺗﻴﻜﻲ ﻧﺎﻣ ﺪه‬
‫ﻣﻌﺎدل اﺳﺘﺎﺗ ﻜ‬
‫اﻳﻨﺼﻮرت ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺑﺎر ﻣﻌﺎدل اﺳﺘﺎﺗﻴﻜﻲ ﻧﻴﺰ ﺷﺮاﻳﻂ ﺗﻌﺎدل را ارﺿﺎ ﻣﻴﻨﻤﺎﻳﺪ‪ .‬اﻳﻦ‬
‫ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺳﺎده ﺗﺮ از ﺳﻴﺴﺘﻢ اﺻﻠﻲ ﺑﻮده و ﻓﺮآﻳﻨﺪ ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺳﺎزه را ﺳﺎده ﺗﺮ ﻣﻴﻨﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬

‫ﺑﺎر ﮔﺴﺘﺮده ﺧﻄﻲ‬

‫ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺑﺎر ﻣﻌﺎدل‬
‫ﺳﻄﺤﻲ‬
‫ﮔﺴﺘﺮده ﺳﻄﺤ‬
‫ﺑﺎﺑﺎر ﮔ ﺘ ده‬ ‫اﺳﺘﺎﺗﻴﻜﻲ‬
‫ﻲ‬ ‫ا ﻴ‬
 ‫انواع نيروھا‪ -‬خارجی‬
‫ﻣﺮﻛﺰ اﺛاﺛﺮ ﺎﺑﺎر ﺎ ل‬
‫ﻣﻌﺎدل‬ ‫ﻣﺘﻤﺮﻛﺰ در ﻛ‬
‫ﻛ‬ ‫ﻳﻚ ﺎﺑﺎر‬ ‫• در ﺷﻜﻞ ﻓﻓﻮق ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺎﺑﺎر ﮔﮔﺴﺘﺮده ﺧﻄ‬
‫ﺧﻄﻲ ﺎﺑﺎ ﻚ‬
‫ﺷﺪه اﺳﺖ‪ .‬راﺑﻄﻪ ﻣﺮﻛﺰ اﺛﺮ ﺑﺎر ﻧﻴﺰ ﺑﺼﻮرت زﻳﺮ ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‪:‬‬

‫• ﺷﻜﻠﻬﺎي زﻳﺮ ﻧﻴﺰ دو ﺣﺎﻟﺖ ﺳﺎده ﺗﺮ و راﻳﺞ از ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺑﺎر ﻣﻌﺎدل اﺳﺘﺎﺗﻴﻜﻲ ﺑﺮاي ﺑﺎر‬
‫ﮔﺴﺘﺮده ﺧﻄﻲ ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‪:‬‬
 ‫انواع نيروھا‪ -‬تکيه گاھی‬
‫ﮔﺎﻫﻲ‬
‫ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎ‬
‫ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﺗﻜ‬
‫ﺎ‬ ‫‪ (2‬ﻧ‬
‫• ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎﻫﻲ ﺑﺎ اﻋﻤﺎل ﺑﺎرﻫﺎي ﺧﺎرﺟﻲ )ﺳﻄﺤﻲ ﻳﺎ ﺣﺠﻤﻲ( ﺑﺮ ﺳﺎزه اﻳﺠﺎد‬
‫ﻧﻮﺷﺘﻦ‬
‫ﺳﺎزه و ﺷ‬‫ﺗﺤﻠﻴﻞ ﺎ‬
‫ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﺎﺑﺎ ﻠ ﻞ‬
‫ﻧﻤﻴﺒﺎﺷﺪ‪ .‬ااﻳﻦ ﻘﺎ‬
‫ﺎﺷ‬ ‫ﻣﺸﺨﺺ‬
‫آﻧﻬﺎ ﺨ‬
‫ﻣﻘﺪار آ ﺎ‬
‫ﻏﺎﻟﺒﺎ ﻘ ا‬
‫ﻣﻴﮕﺮدﻧﺪ و ﻏﺎﻟ ﺎً‬
‫ﮕ‬
‫ﻣﻌﺎدﻻت ﺗﻌﺎدل )ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﺳﺎزه ﻧﺎﻣﻌﻴﻦ ﺑﺎﺷﺪ رواﺑﻂ ﻫﻤﺴﺎزي ﻧﻴﺰ ﻧﻴﺎز ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ(‪،‬‬
‫ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻴﮕﺮدد‪.‬‬
‫اﻧﻮاع ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎﻫﻬﺎي ﺳﺎزه اي‪:‬‬
‫اﺗﺼﺎل ﻣﻔﺼﻠﻲ ﭘﺎﻳﻪ ﻧﻮار ﻧﻘﺎﻟﻪ )‪(Conveyor Trestle‬‬
‫اﺗﺼﺎل ﻣﻔﺼﻠﻲ ﭘﺎﻳﻪ ﺳﺘﻮن‬
‫اﺗﺼﺎل ﮔﻴﺮدار ﺗﻴﺮ ﺑﻪ ﺳﺘﻮن‬
 ‫انواع نيروھا‪ -‬داخلی‬
‫داﺧﻠﻲ‬
‫ﻧﻴﺮوﻫﺎي اﺧﻠ‬
‫ﺎ‬ ‫‪ (3‬ﻧ‬
‫• ﻧﻴﺮوﻫﺎي داﺧﻠﻲ در واﻗﻊ ﻧﮕﻬﺪارﻧﺪه ذرات ﻳﻜﻲ ﺟﺴﻢ در ﻛﻨﺎر ﻳﻜﺪﻳﮕﺮ ﻣﻴﺒﺎﺷﻨﺪ و در‬
‫ﺑﺎرﻫﺎي‬
‫اﻋﻤﺎل ﺎ ﺎ‬
‫ﻧﺎﺷﻲ ااز ا ﺎل‬
‫ﺗﻐﻴﻴﺮات ﺎﺷ‬
‫دارﻧﺪ‪ .‬ﻐ ا‬
‫ﺧﺎرﺟﻲ وﺟﻮد ا‬‫ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﺧﺎ‬
‫ﺎ‬ ‫ﺣﻀﻮر‬
‫ﺣﻀﻮر ﺎﻳﺎ ﻋﺪم ﻀ‬
‫ﻀ‬
‫ﺧﺎرﺟﻲ در ﻣﺼﺎﻟﺢ ﺗﻮﺳﻂ اﻓﺰاﻳﺶ ﺳﻄﺢ ﻧﻴﺮوﻫﺎي داﺧﻠﻲ ﺗﺤﻤﻞ ﻣﻴﮕﺮدد‪ .‬ﺑﻨﺎﺑﺮاﻳﻦ در‬
‫ﻣﻘﺎوﻣﺖ ﻣﺼﺎﻟﺢ اﻫﻤﻴﺖ ﺑﺴﺰاﻳﻲ دارﻧﺪ‪.‬‬
‫• ﺟﻬﺖ ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻧﻴﺮوﻫﺎي داﺧﻠﻲ ﻏﺎﻟﺒﺎً از روش "ﻣﻘﻄﻊ زدن" اﺳﺘﻔﺎده ﻣﻴﺸﻮد ﻛﻪ ﺑﺎﻳﻦ‬
‫ﺗﺮﺗﻴﺐ ﻧﻴﺮوﻫﺎي دو ﺳﻄﺢ ﻣﺠﺎور ﻣﻘﻄﻊ ﻓﺮﺿﻲ‪ ،‬ﻣﺴﺎوي وﻟﻲ در ﺧﻼف ﺟﻬﺖ ﺧﻮاﻫﺪ‬
‫ﺑﻮد‪.‬‬

‫‪ : N‬ﻧﻴﺮوي ﻣﺤﻮري‬
‫‪ : V‬ﻧﻴﺮوي ﺑﺮﺷﻲ‬
‫‪ : M‬ﻟﻨﮕﺮ ﺧﻤﺸﻲ‬
‫‪:T‬ﻟﮕ‬
‫ﻟﻨﮕﺮ ﭘﻴﭽﺸﻲ‬
 ‫نمودار جسم آزاد‬
‫• ﻗﻮاﻧﻴﻦ ﻧﻴﻮﺗﻦ ﺑﺮاي اﺟﺴﺎم آزاد ﺣﺎﻛﻢ اﺳﺖ‪ .‬ﻣﻨﻈﻮر از " آزاد"‪ ،‬اﻳﻦ اﺳﺖ ﻛﻪ اﮔﺮ‬
‫ﺟﺴﻢ در ﺗﻌﺎدل ﻧﺒﺎﺷﺪ ﺣﺮﻛﺖ ﻣﻴﻨﻤﺎﻳﺪ‪ .‬در ﻧﻤﻮدار ﺟﺴﻢ آزاد‪ ،‬ﻧﻴﺮوﻫﺎي ﺧﺎرﺟﻲ و‬
‫ﻣﻴﮕﺮدﻧﺪ‪.‬‬
‫ﮔﺎﻫﻲ ﺟﺴﻢ ﺑﺑﺮ ﺳﺎزه اﻋﻤﺎل ﻣﻴﮕ دﻧﺪ‬
‫ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎﻫ‬
‫• ﻧﻤﻮدار ﺟﺴﻢ آزاد ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﻫﻨﮕﺎم اﺳﺘﻔﺎده از روش ﻣﻘﻄﻊ زدن ﺟﻬﺖ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ‬
‫ﻣﻴﮕﻴﺮد‪.‬‬
‫ﻗﺮارر ﻴ ﻴﺮ‬
‫ﻣﻮرد اﺳﺘﻔﺎده ﺮ‬
‫ﻴﺰ ﻮر‬
‫ﻲ ﻧﻴﺰ‬
‫ي داﺧﻠﻲ‬
‫ﻧﻴﺮوﻫﺎي‬
‫ﻴﺮو‬
‫• ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﺟﻤﻊ ﺑﺮداري ﻛﻠﻴﻪ ﻧﻴﺮوﻫﺎي اﻋﻤﺎل ﺷﺪه ﺑﺮ ﻧﻤﻮدار ﺟﺴﻢ آزاد ﺑﺮاﺑﺮ ﺻﻔﺮ‬
‫ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬آن ﺟﺴﻢ ﻣﺘﻌﺎدل اﺳﺖ‪:‬‬

‫• در ﺳﻴﺴﺘﻢ ﻣﺨﺘﺼﺎت ﻛﺎرﺗﺰﻳﻦ ﺳﻪ ﺑﻌﺪي رواﺑﻂ ﺗﻌﺎدل ﺑﺼﻮرت زﻳﺮ ﻣﻴﺒﺎﺷﻨﺪ‪:‬‬

 ‫نمودار جسم آزاد‬
‫• رواﺑﻂ ﺗﻌﺎدل در ﺣﺎﻟﺖ دو ﺑﻌﺪي )ﺻﻔﺤﻪ ‪ (x-y‬ﺑﻪ ﺳﻪ ﻣﻌﺎدﻟﻪ ﻛﺎﻫﺶ ﻣﻴﺎﺑﺪ‪ ،‬ﭼﺮا ﻛﻪ‬
‫ﻧﻴﺮوي ﻋﻤﻮد ﺑﺮ ﺻﻔﺤﻪ و ﻫﻤﭽﻨﻴﻦ ﺧﻤﺶ ﻋﻤﻮد ﺑﺮ ﺻﻔﺤﻪ ﺻﻔﺮ ﺑﻮده و ﺣﺬف‬
‫زﻳﺮ ﻣﻴﺒﺎﺷﻨﺪ‪:‬‬
‫ﺑﺼﻮرت زﻳ‬
‫ﻣﻴﮕﺮدﻧﺪ‪ .‬اﻳﻦ ﻣﻌﺎدﻻت ﺑﺼﻮ ت‬
‫ﻣﻴﮕ دﻧﺪ‬

‫• ﺑﺎﻳﺪ دﻗﺖ ﻧﻤﻮد ﻛﻪ ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﺗﻌﺪاد ﻣﺠﻬﻮﻻت ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎﻫﻲ ﺑﻴﺶ از رواﺑﻂ ﺗﻌﺎدل ﺑﺎﺷﻨﺪ‬
‫ﺳﺎزه ﻧﺎﻣﻌﻴﻦ اﺳﺘﺎﺗﻴﻜﻲ ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ‪ .‬ﺑﻌﻼوه ﺣﻀﻮر ﻣﻔﺼﻞ ﻧﻴﺰ ﺧﻮد ﻳﻚ راﺑﻄﻪ ﺑﻪ رواﺑﻂ‬
‫ﻣﻴﻨﻤﺎﻳﺪ‪.‬‬
‫ﺗﻌﺎدل اﺿﺎﻓﻪ ﻣ ﻨ ﺎﻳﺪ‬
‫نمودار جسم آزاد‬
‫ﻧﻘﺎط ﻛﻠﻴﺪي ﺑﺮاي ﻣﻘﻄﻊ زدن‬
‫• ا ﺘﺪا‬
‫اﺑﺘﺪا و اﻧﺘﻬﺎي ﺎزه‬
‫ﺳﺎزه‬
‫• ﻣﺤﻞ ﺗﻜﻴﻪ ﮔﺎﻫﻬﺎ‬
‫اﻧﺘﻬﺎي ﺎﺑﺎر ﮔﮔﺴﺘﺮده‬ ‫•ا ا‬
‫اﺑﺘﺪا و اﻧ ﺎ‬
‫• ﻣﺤﻞ ﺑﺎر ﻣﺘﻤﺮﻛﺰ‬
‫• ﻣﺤﻞ ﺗﻐﻴﻴﺮ ﺷﻴﺐ ﺗﻴﺮ‬
 ‫ﺧﻮاص ﺳﻄﻮح‬
‫)‪ (1‬ﻣﺮﻛﺰ ﺳﻄﺢ ‪ :‬از ﺗﻘﺴﻴﻢ ﻟﻨﮕﺮ اول ﺳﻄﺢ ﺑﺮ ﻣﺴﺎﺣﺖ ﺳﻄﺢ ﺑﺪﺳﺖ ﻣﻲ آﻳﺪ ‪:‬‬

‫* ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﻣﻘﻄﻊ ﻣﺘﻘﺎرن ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﺮﻛﺰ ﺳﻄﺢ ﺑﺮ روي ﻣﺤﺮ ﺗﻘﺎرن ﻗﺮار ﻣﻴﮕﻴﺮد‪.‬‬

‫* ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﻣﻘﻄﻊ ﺗﺮﻛﻴﺒﻲ از ﭼﻨﺪ ﺷﻜﻞ ﻫﻨﺪﺳﻲ ﺑﺎﺷﺪ‪ ،‬ﻣﺮﻛﺰ ﺳﻄﺢ آن ﺑﺎ اﺳﺘﻔﺎده از رواﺑﻂ زﻳﺮ‬
‫ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻴﮕﺮدد ‪:‬‬
 ‫ﺧﻮاص ﺳﻄﻮح‪ -‬ﻣﻤﺎن اﻳﻨﺮﺳﻲ‬
‫ﻣﻴﮕﺮدد‪:‬‬
‫ﺗﻌﺮﻳﻒ ﻴ ﺮ‬
‫ﺑﺼﻮرت زﻳﺮ ﺮﻳ‬
‫ﻮري ﺑ ﻮر‬
‫ﻮل ﻫﺮﺮ ﻣﺤﻮري‬
‫ﺳﻄﺢ ﺣﻮل‬
‫ﻲ ﺢ‬ ‫اﻳﻨﺮﺳﻲ‬
‫نﻳﺮ‬ ‫ﺢ ‪ :‬ﻳﻳﺎ ﻤ‬
‫ﻣﻤﺎن‬ ‫وم ﺳﻄﺢ‬
‫ﻣﻤﺎن دوم‬
‫)‪ (2‬ن‬

‫* ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﻣﻤﺎن اﻳﻨﺮﺳﻲ ﺣﻮل دو ﻣﺤﻮر ﻣﺸﺨﺺ ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬اﻳﻦ ﻣﻘﺎدﻳﺮ ﺣﻮل ﻫﺮ دو ﻣﺤﻮر‬
‫ﻣﺘﻌﺎﻣﺪ دﻳﮕﺮ ﻛﻪ ﻣﻮازي ﺑﺎ ﻣﺤﻮرﻫﺎي اوﻟﻴﻪ ﺑﺎﺷﻨﺪ ﻧﻴﺰ ﻗﺎﺑﻞ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻫﺴﺘﻨﺪ )اﻧﺪﻳﺲ ‪ c‬ﺑﻴﺎﻧﮕﺮ‬
‫ﻣﺤﻮرﻫﺎي ﻣﺎر ﺑﺮ ﻣﺮﻛﺰ ﺳﻄﺢ ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ( ‪:‬‬

‫ي ﻣﺎرر ﺑﺮ‬
‫ﻣﺤﻮرﻫﺎي‬
‫ﻮل ﻮر‬‫ﺑﻮده و ﺣﻮل‬
‫ﺒﺖ ﺑﻮ‬
‫ﻫﻤﻮاره ﻣﺜﺒﺖ‬
‫ﺒﻲ ﻤﻮار‬
‫اﻳﻨﺮﺳﻲ ﻗﻄﺒﻲ‬
‫ن اﻳ ﺮ ﻲ‬‫ﻣﻤﺎن‬
‫ﻲو ﻤ‬ ‫اﻳﻨﺮﺳﻲ‬
‫ن اﻳ ﺮ‬
‫ﻣﻤﺎن‬
‫ﻳﺮ ﻤ‬
‫* ﻣﻘﺎدﻳﺮ‬
‫ﻣﺮﻛﺰ ﺳﻄﺢ‪ ،‬داراي ﻣﻴﻨﻴﻤﻢ ﻣﻘﺪار ﻣﻴﺒﺎﺷﻨﺪ‪.‬‬

‫ﺑﺮاﺑﺮﺮ ﺻﻔﺮﺮ‬
‫ﺢ ﺮ‬‫ﺣﺎﺻﻠﻀﺮب ﺳﻄﺢ‬
‫ﺮ‬ ‫رن ﺑﺎﺷﻨﺪ‪ ،‬ﻣﻘﺪارر‬ ‫ﻣﺤﻮرﻫﺎي ‪ y‬ﻳﺎ ‪ ، z‬ﻣﺤﻮر‬
‫ﻮر ﺗﻘﺎرن‬ ‫ﭼﻨﺎﻧﭽﻪ ﻫﺮﺮ ﻳﻚ ازز ﻮر‬
‫*ﭼ ﭽ‬
‫ﺧﻮاﻫﺪ ﺑﻮد‪.‬‬
 ‫ﺧﻮاص ﺳﻄﻮح‬
‫ﻫﻨﺪﺳﻲ ﺣﻮل ﻣﺤﻮرﻫﺎي دﻟﺨﻮاه ﺑﺼﻮرت زﻳﺮ‬
‫اﻳﻨﺮﺳﻲ ﻣﻘﻄﻊ ﻣﺘﺸﻜﻞ از ﭼﻨﺪ ﺷﻜﻞ ﻫﻨﺪﺳ‬ ‫* ﻣﻤﺎن اﻳﻨﺮﺳ‬
‫ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻴﮕﺮدد )اﻧﺪﻳﺲ ‪ c‬ﺑﻴﺎﻧﮕﺮ ﻣﺤﻮرﻫﺎي ﻣﺎر ﺑﺮ ﻣﺮﻛﺰ ﺳﻄﺢ ﻣﻴﺒﺎﺷﺪ( ‪:‬‬

‫* ﻣﻘﺪار ﺷﻌﺎع ژﻳﺮاﺳﻴﻮن ﺣﻮل اﻳﻦ ﻣﺤﻮرﻫﺎ از راﺑﻄﻪ زﻳﺮ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻴﮕﺮدد ‪:‬‬

‫* ﻣﺸﺨﺼﺎت ﺳﻄﻮح ﻣﺨﺘﻠﻒ در اداﻣﻪ ﻃﻲ ﻳﻚ ﺟﺪول اراﺋﻪ ﮔﺮدﻳﺪه اﺳﺖ‪.‬‬

‫ﺧﻮاص ﺳﻄﻮح‬
‫ﺧﻮاص ﺳﻄﻮح‬
 ‫ﺧﻮاص ﺳﻄﻮح‪ -‬ﻣﺜﺎل‬
‫ﻞ زﻳﺮ‬
‫ﺢ ررا درر ﺷﻜﻞ‬
‫ﻣﺮﻛﺰﺰ ﺳﻄﺢ‬
‫ي ﻣﺎرر ﺑﺮ ﺮ‬
‫ﻣﺤﻮرﻫﺎي‬
‫ﻮل ﻮر‬‫ﻲ ﺣﻮل‬
‫اﻳﻨﺮﺳﻲ‬
‫ن ﻳﺮ‬ ‫ﺢ و ﻣﻤﺎن‬ ‫ل )‪ (1‬ﺮ‬
‫ﻣﺮﻛﺰﺰ ﺳﻄﺢ‬ ‫ﻣﺜﺎل‬
‫ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻧﻤﺎﻳﻴﺪ؟‬

‫ﻣﺮﻛﺰ ﺳﻄﺢ ﻫﺮ ﺷﻜﻞ و ﻛﻞ ﻣﻘﻄﻊ و ﻧﻴﺰ ﻣﻤﺎن اﻳﻨﺮﺳﻲ آﻧﻬﺎ در اداﻣﻪ و ﺟﺪول زﻳﺮ آورده ﺷﺪه اﺳﺖ‪:‬‬
‫ﺧﻮاص ﺳﻄﻮح‪ -‬ﻣﺜﺎل‬
 ‫ﺧﻮاص ﺳﻄﻮح‪ -‬ﻣﺜﺎل‬
‫ﻞ زﻳﺮ‬
‫ﺢ ررا درر ﺷﻜﻞ‬
‫ﻣﺮﻛﺰﺰ ﺳﻄﺢ‬
‫ي ﻣﺎرر ﺑﺮ ﺮ‬
‫ﻣﺤﻮرﻫﺎي‬
‫ﻮل ﻮر‬‫ﻲ ﺣﻮل‬
‫اﻳﻨﺮﺳﻲ‬
‫ن ﻳﺮ‬ ‫ﺢ و ﻣﻤﺎن‬ ‫ﺮﻳﻦ )‪ (1‬ﺮ‬
‫ﻣﺮﻛﺰﺰ ﺳﻄﺢ‬ ‫ﺗﻤﺮﻳﻦ‬
‫ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻧﻤﺎﻳﻴﺪ؟‬
 ‫نيروی داخلی‪-‬مثال‬
‫ﻣﺜﺎل )‪ (2‬ﻣﻘﺪار ﻧﻴﺮوﻫﺎي داﺧﻠﻲ )ﺑﺮش و ﺧﻤﺶ( را در ﻧﻘﻄﻪ ‪ A‬ﺗﻌﻴﻴﻦ ﻧﻤﺎﻳﻴﺪ؟‬

‫• ﻧﻤﻮدار ﺟﺴﻢ آزاد و ﺳﻴﺴﺘﻢ ﺑﺎر ﻣﻌﺎدل را ﺑﺮاي ﺑﺎر ﻣﺜﻠﺜﻲ در ﺗﻴﺮ رﺳﻴﻢ ﻣﻴﻨﻤﺎﻳﻴﻢ‪:‬‬
 ‫نيروی داخلی‪-‬مثال‬
‫ﺑﺎ ﻧﻮﺷﺘﻦ ﺗﻌﺎدل ﻟﻨﮕﺮ ﺣﻮل ﻧﻘﻄﻪ ‪ D‬ﻣﻘﺪار واﻛﻨﺶ ‪ B‬ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻣﻴﮕﺮدد‪:‬‬

‫ﺣﺎل ﺑﺎ ﻣﻘﻄﻊ زدن در ﻧﻘﻄﻪ ‪ A‬ﻣﻴﺘﻮان ﻧﻴﺮوﻫﺎي داﺧﻠﻲ را در اﻳﻦ ﻧﻘﻄﻪ ﻣﺤﺎﺳﺒﻪ ﻧﻤﻮد‬
 ‫اﻋﻀﺎل دوﻧﻴﺮوﻳﻲ‬
‫دارد؟‬
‫وﺟﻮد ر‬
‫ﻴﺮوﻳﻲ وﺟﻮ‬
‫ﭼﻨﺪ ﻋﻀﻮﻮ ﺻﻔﺮﺮ ﻧﻴﺮوﻳﻲ‬
‫ي زﻳﺮ ﭼ‬ ‫ل )‪ (3‬درر ﺮﭘ‬
‫ﺧﺮﭘﺎي‬ ‫ﻣﺜﺎل‬

‫در ﺷﻜﻞ ﻓﻮق ﺳﻪ ﻋﻀﻮ ﺻﻔﺮ ﻧﻴﺮوﻳﻲ وﺟﻮد دارد‪:‬‬

‫‪BH DF‬‬
‫‪BH,‬‬ ‫‪DF, CF‬‬