Sei sulla pagina 1di 3

Vocabulario:

Llamkay= trabajo
Kay wata uspitalpi llamkasaq

Hayna wata municipalidadpi llamkarqani

Taqsay = lavar ropa


Ñuqa taytaykunapa pachankuta taqsani

Paniy pachayta taqsan

Munay = amar
Kay wawakuna chiri yakuta munanku

Libruykita liyiyta munani

Ñuqapas chiri yakuta munani (-pas sufijo nominal que indica “también, incluso”)

Suyay = esperar
Hayna punchawmanta taytaykunata suyachkani

Ñuqayku runasimi mayistruykuta suyachkaniku

Yanayta suyachkani

Ñuqa suyayki (-yki, sufijo sujeto – objeto que indica el “te”)

Ñuqa suyachkayki (yo te estoy esperando)

Hamuy = venir
manam Hayna punchaw runasimi mayistruy hamurqachu

Manam Paqarin unibirsidadta qamkuna hamunkichikchu

Chayraq hamuchkani

Chayraq taytaykuna hamuchkanku

Qillqay = escribir, dibujar


Hayna punchaw huk kartata mamaypaq qillqarqani

Manachu huk Kartata mamanchikpaq qillqarqanki

Tapuy = preguntar
Qamkunamanta Juanta tapuchkarqani (“manta” también indica “acerca de”)

Marya qammantaq tapurqan

Ñuqa tapuyki

Ñuqa tapuchkayki
Aywiy= lavar
Makiykunata habunwan aywisaq

Kiruykunata kulinuswan aywisaq

Tarpuy = sembrar
Wak chakrapi sarata tarpusaqku

Manachu sarata chakraykipi tarpurqanki

Kuyay = querer
Ñañaykuna taytaykunata anchata kuyanku

Ñuqapas taytaykunata anchata kuyani

Allquykunata anchata kuyani

Ñuqa anchata kuyayki

Ñuqa anchata kuyachkayki

qam anchata kuyawanki (-wanki, indica acción de la segunda persona que recae en la primera
persona)

kuyawankichu ¿me quieres?

Manam kuyawankichu – no me quieres

Manachu kuyawanki - ¿no me quieres?

Maskay = buscar
Ñañayta unibirsidadpi maskachkani

Ñuqa maskayki

Ñuqa maskachkayki

Maskawankichu - ¿me buscas?

Manachu maskawanki - ¿no me buscas?

Maskawachkanki - me estás buscando

Maskawachkankichu - ¿me estas buscando?

Manachu Maskawachkanki ¿no me estas buscando?

Puñuy = dormir
Kay Tayta anchata puñun

Yachachiy = enseñar
Qam runasimita fakultadniypi yachachinki

Ñuqa runasimita yachachiyki

Ñuqa runasimita yachachichkayki

Pay runasimita yachachiwan (-wan, realiza la acción la tercera persona y recae en la primera
persona)

Pay runasimita yachachiwachkan (ella me está enseñando quechua)

Yachay = saber
Manam pay runasimita yachanchu

Riy = ir
Wasiykita richkaniku

Rantiy = comprar
Taytay hampita awiluypaq rantichkan (hampi = medicina)

Rantikuy = vender
Rantikunkichu kay librukunata

Apay = llevar
Pichqa librukunata unibirsidadta apasaq

Ñuqa mikuyta apayki

Ñuqa mikuyta apachkayki

Chaskiy = recibir
Paqarin huk diplumata chaskisaq

Ñuqa chaskiyki

Ñuqa chaskichkayki

Potrebbero piacerti anche