Sei sulla pagina 1di 201

IST Libertad - Huarmey

Primer Ciclo 1 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

Capítulo 1

Primer Ciclo 2 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

Primer Ciclo 3 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

Forma General:

ax2  bx  c  0

a,b y c: Coeficientes. (a,b,c  R)


2
ax : Términos Cuadráticos
bx : Termino lineal
c : Termino Independiente

Resolución de la Ecuación de Segundo Grado


er
I. Por Factorización. Consiste en Factorizar el 1 . Termino
de la ecuación, empleando aspa simple o
complementando cuadrados enseguida se iguala a cero
cada uno de los factores obtenidos.

Ejemplo:
2
Resolver: 2x -5x-3 = 0
2
2x -5x -3 = 0
2
2x +1
1x -3

1
x1  
(2x+1)(x-3) = 0 2
x2  3

Primer Ciclo 4 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

2
II. Por Formula. Las raíces de la ecuación ax +bx+c = 0 se
obtiene mediante formula:

b  b2  4ac
x
2a

Las raíces x1 y x2 de la ecuación son:

b  b2  4ac
x1 
2a

b  b2  4ac
x2 
2a

O expresando de otro modo, la solución es:

 b  b2  4ac b  b2  4ac 
 ; 
 2a 2a 
Ejemplo:
2
Resolver: x +x+3 = 0

Solución:

a=1 ; b=1 ; c=3

Remplazando en la formula:

1  (1)2  4(1)(3) 1  11i


x 
2(1) 2

1  11i 1  11i
x1  ; x2 
2 2

Primer Ciclo 5 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

Propiedad de las Raíces

1. Suma de Raíces. Se obtiene dividiendo el coeficiente del


termino lineal con el signo cambiando, entre el coeficiente
del termino cuadrático.

b
x1  x2  
a

2. Producto de Raíces. Se determina dividiendo el término


independiente entre el coeficiente del término cuadrático.

c
x1.x2 
a

3. Diferencia de Raíces. Se calcula con la siguiente


fórmula.

Donde:  = b -4ac
2


| x1  x2 |
a

Naturaleza de las Raíces

Para conocer la naturaleza de las raíces de la ecuación


cuadrática se analiza el valor que toma la siguiente relación:
 = b -4ac (discriminante)
2

Se presentan los siguientes casos:

1. >0 ; se obtiene 2 raíces reales y diferentes.

2. =0 ; se obtiene 2 raíces reales e iguales.

3. <0 ; se obtiene 2 raíces complejas conjugadas.

Observaciones:   0 ; Raíces Reales

Primer Ciclo 6 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

Propiedades Adicionales
Si las ecuaciones:
Raíces Simétricas
a1x2  b1x  c1  0
x1  x2  0
a2 x2  b2c  c2  0
Rices Reciprocas
Son equivalentes:
x1.x2  1
a1 b1 c1
  
a2 b2 c2

Teorema:
Formación de la Ecuación de Segundo Grado

Existen 2 procedimientos para formar una ecuación:

do
1. Se forma un producto de 2 . grado a partir de las raíces
de los binomios cuyo primer término es la incógnita.
Siendo los segundos las raíces con signos cambiados;
finalmente se iguala a cero dicho producto.

2. Consiste en calcular la suma “S” y el producto “P” de las


raíces; luego se remplaza estos dos valores en la
siguiente fórmula:

x2  Sx  P  0

Primer Ciclo 7 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

PROBLEMAS
NIVEL I

01.- Resolver: x2  9x  20  0 . Indicar una solución:

a) 4 b) 1 c) 2 d) 3 e) 7

02.- Resolver: x 2  6x  9  n2
hallar un valor de “x”

a) n+1 b) n-1 c) n-3 d) n-2 e) 3-n

03.- Hallar “m” si las raíces de la ecuación:


x2  (m  7)x  25  0 ; m  0 , son iguales.

a) 1 b) 2 c) 3 d) 4 e) 5

04.- Hallar “n”, si la ecuación presenta raíz doble:


9x2  (n  2)x  1  0 ; n  0

a) 1 b) 2 c) 3 d) 4 e) 10

05.- Hallar “n” , si la suma de raíces de la ecuación es 12.


(n  1)x2  3(n  5)x  10  0

a) 1 b) 2 c) 3 d) 4 e) 10

06.- Hallar “m” , si la suma de raíces de la ecuación es 3.


(m  2)x2  (2m  5)x  4m  1  0
a) 10 b) 9 c) 11 d) 12 e) 16

07.- Hallar “m”, si el producto de raíces es 20.


(m  2)x2  (m  7)x  2(9m  1)  0
a) 20 b) 21 c) 22 d) 23 e) 24

Primer Ciclo 8 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

08.- Hallar “m”, si la ecuación tiene por raiz a 2; “m” es impar;


5x 2  10x  m2  5m  6  0

a) 1 b) 21 c) 3 d) 5 e) 7

09.- Hallar “n”, si la ecuación tiene por raíz a 2; n<0


(n  2)x2  (2n  3)x  n2  27  0
a) -3 b) -2 c) -1 d) -5 e) -10

10.- Formar la ecuación de 2do grado sabiendo que sus raíces


son: x1 = 7  2 ; x2 = 7  2
2
a) x -14x + 49 = 0
2
b) b) x -14x + 45 = 0
2
c) x -14x + 47 = 0
2
d) x +14x-47 = 0
2
e) x -14x -47 = 0

NIVEL II

01.- Una raíz de la ecuación: abx2  (3a  2b)x  6  0

a) -2/b b) -2/a c) 3/b d) 4/b e) 6/b


2
02.- Si una raíz de la ecuación : ax +b+c = 0
b2
es el cuádruple de la otra. Calcular: E =
ac

a) 5/2 b) -5/2 c) 5/4 d) 25/4 e) 36/25


2
03.- Hallar “m”, si el trinomio: F(x) = 9x +2mx+m es cuadrado
perfecto; m > 0

a) 1 b) 2 c) 3 d) 9 e) 10

Primer Ciclo 9 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

04.- Hallar “m”, si las raíces de la ecuación son recíprocas.


(m  3)x2  (m  2)x  3m  15  0

a) 1 b) 2 c) 6 d) 7 e) 8

05.- Para que valor de “n”, las raíces de la ecuación:


x2  3x n  1

5x  2 n1
son simétricas.
a) 5 b) 4 d) 3 d) 2 e) 1
2
06.- Si: x1 y x2 son las raíces de la ecuación: x - 3x + 1 = 0
Calcular el valor de:
T  x1(x12  1)  x 2 (x 22  1)
a) 17 b) 19 c) 21 d) 23 e) 45

07.- Para que valor de “n” las raíces de la ecuación:


4x 2  nx  5  0
Verifican: 3x1 + x2 = - 8
x1 + 3x2 = -4

a) -12 b) 6 c) -6 d) 18 e) 12

08.- Calcular:
E = (5 - x1)(7+ x1)(5-x2)(7+ x2)
Sabiendo que: x1 y x2 son las raíces de la ecuación:
2
x –x+1=0

a) 1120 b) 1197 c) 1161 d) 2214 e) 1125

09.- Determinar el valor de “m” de tal manera que la ecuación


cuadrática en: x 2  2(m2  4m)x  m4  0 tenga sus dos raíces
con un mismo valor diferente de cero.

a) 1 b) 4 c) -2 d) -4 e) 2

Primer Ciclo 10 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

10.- Para que valor de “n”, el discriminante de la ecuación:


2
x – 8x + n = 0 es igual a 20.

a) 44 b) 11 c) 33 d) 22 e) 17

NIVEL III

01.- Indicar una raíz de la ecuación cuadrática:


n1
x x  4n  1  0
a) 6 b) 6 c) 3 d) 3 e) NA

02.- Determinar el menor valor de “m”, de tal manera que la


ecuación:
2
ax – (m+1)x + 1 – m = 0
de raíces: x1 y x2
1 1 3m  17
verifique:  
x1 x2 m 4
a) 7 b) 3,5 c) 3 d) 1,5 e) 4
2
03.- Dada la ecuación: x – x + 2 = 0
de raíces x1 y x2 , calcular:
x12 x22
E 
1  x1 1  x 2
a) 2 b) -2 c) 1 d) -1 e) -4

04.- Encontrar la mayor solución de la ecuación:


x 2  ( 3 4  23 2)x  1  0
a) 3 2 b) 3 2  1 c) 3 4  3 2  1
d) 3 2  1 e) 3 4  3 2  1

05.- Para que valor de “n”, el mínimo valor del trinomio:


2
P(x) = x – 2x + n es 4

a) 1 b) 2 c) 3 d) 4 e) 5

Primer Ciclo 11 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

06.- Formar la ecuación de 2do grado cuyas raíces sean 3 veces


las inversas al cuadrado de las raíces de:
2
x + x + 12 = 0
2
a) 48x +23x+1 = 0
2
b) 48x -23x+3 = 0
2
c) 48x +23x+3 = 0
2
d) x +23x+31 = 0
2
e) 16x -23x-3 = 0

07.- Indicar la mayor solución de la ecuación:


4  3  5x  4 3  1 5x  3 1 3  2x

a) 1 b) 2 c) 3 d) 2 3 e) 5

08.- Si las ecuaciones:


2
(2m+1)x – (3m-1)x + 2 = 0
2
(n+2)x – (2n+1)x – 1 = 0

son equivalentes, calcular “m”.


a) -9 b) 6,5 c) 9 d) -6,5 e) 14

09.- Para valor de “m”, las raíces de la ecuación:

x(x  1)  (m  1) x

(x  1)(m  1) m
son iguales.
a) 1/6 b) 1/5 c) ¼ d) 1/3 e) 1/2

10.- Para que valor de “” la diferencia de las raíces de la


ecuación:
2
4x – 10(+1)x + 14 + 5 = 0
será mínima.

a) 11/50 b) 12/49 c) -12/49 d) -13/48 e) 3/25

Primer Ciclo 12 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

PROBLEMAS ADICIONALES
3 3 2
01.- Resolver: (x+3) – x – 9x = 54

a) 0 b) -1 c) 1 d) 2 e) -2

02.- Hallar el valor de “x” en:


xa xb xc
 
ab ac bc
a2 b2 c2
a) b) c)
abc abc cab
b2 abc
d) e)
bca abc

03.- Luego de resolver:


x 1 2 x
3 indicar el valor de: x 1  1
x 1 2 x
a) 4 b) 3,5 c) 3 d) 2,5 e) 2

04.- Hallar “x”:


a a b b
 1    1   1
b x a x
a) a+b b) a-b c) a d) b e) ab

05.- Hallar “x” en:


x 1 1 x
 2
xab xab
2 2
a) a-b b) (a-b) c) a+b d) (a+b) e) ab

06.- Hallar “x” en:


3
a  x  3 a  x  3 5a
2 2 2 2 2
a) 5a /4 b) 4a /5 c) a /4 d) a /5 e) a

Primer Ciclo 13 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

07.- Resolver: 2x2  9  2x  3 . Hallar “x”


a) -3 b) -2 c) -4 d) -5
e) incompatible
2
08.- Calcular “m” en la ecuación: 3x – 7x + m = 0
si una raíz es 6 veces la otra.
a) 3 b) -1 c) -2 d) 4 e) 2

09.- Dada la ecuación:


2
2x – 12x + p = -2
Calcular “p”, para que la diferencia de sus raíces sea 2.

a) -7 b) -1 c) -14 d) 14 e) 1
2
10.- Si: x1 y x2 son raíces de la ecuación: 5x + 4x – 2 = 0 ,
x x
calcular: E = 1  2
x 2 x1
a) -3,6 b) 4,8 c) 7,5 d) 4,5 e) 5,4
2
11.- Si una raíz de la ecuación: x + (m+6)x + 6m = 0
es 3, calcular “m”.
a) 1 b) 3 c) 0 d) -3 e) 2
2
12.- Hallar “a”, para que la ecuación: (a+2)x – 1 = (2a+2)x – a
tenga raíz de multiplicidad dos.
a) 4 b) 6 c) 1 d) -1 e) NA
2 2
13.- Hallar: (x + ax + a ) si:
x  a  x  a 4x  a

xa  xa 2a

2 2 2 2 2
a) a /16 b) 61a /16 c) 25a /16 d) 9a /16 e) a
2
14.- Calcular: (x1 – x2 ) si: x1 y x2 son raíces de:
2
x + 7x + 5 = 0

a) 19 b) 29 c) 16 d) 25 e) 4

Primer Ciclo 14 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

15.- Calcular el producto de los valores de “n” para que la


2
siguiente ecuación: (n+6)x + (n+3)x = 2 – n
tenga una raíz doble.

a) -5 b) 3 c) -3 d) -16 e) NA
2
16.- Si las raíces de la ecuación: x + px + q = 0 son: “p” y “q”
indicar una de tales raíces.

a) 4 b) -2 c) 3 d) -3 e) 2
2
17.- La ecuación: ax + bx + c = 0 tiene por conjunto solución a:
 n+1 n  2  b2  4ac
 ;  luego un valor de: E = es:
 n n  1 (a  b  c)2
a) n b) 1 c) n+1 d) n+2 e) 2

 p2  2 p2
18.- Si la ecuación:  1 q   x  p(1  q)x  q(q  1)  0
 2  2

p2
tiene una raíz de multiplicidad dos, calcular:
q
a) 1 b) 2 c) 3 d) 4 e) 18

19.- Si las raíces de la ecuación: ax 2  b(b  2 a )x  b2  0


Están en la relación: p/q calcule:
p q b2
E  
q p a
a) 2 b) 3 c) 4 d) 5 e) 18

20.- Si: “a” , “b” y “c” son nulos y diferentes entre si, que se puede
afirmar acerca de las raíces de:
a b c
  0
xa xb xc
a) son complejas conjugadas b) son reales
c) son reales e iguales d) son reales y diferentes

Primer Ciclo 15 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

Capítulo 2

Primer Ciclo 16 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

Primer Ciclo 17 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

Relación de Orden

a<b  b–a>0

Axioma de Tricotomía

 a Є R se cumple una y solamente una de las siguientes


relaciones:

a>0 a<0 a=0

Teoremas Básicos de la Desigualdad

01. a < b  a+c < b+c ,  a,b,c Є R


02. a < b  c > 0  ac < bc ;  a,b Є R
03. a < b  c < 0  ac > bc ;  a,b Є R
04. ab > 0  { (a>0  b>0)  (a<0  b<0)} signos iguales
05. ab < 0  { (a>0  b<0)  (a<0  b>0)} signos iguales
 a Є R – {0}: a y a presentan el mismo signo.
-1
06.
 1
a>0     0
a
 1
a<0   0
a

,nЄN
2n-1 2n-1
07. a<b  a <b
0<a<b  a <b ,nЄN
2n 2n
08.
a<b<0  a >b ,nЄN
2n 2n
09.
Si: a < x < b  ab < 0 entonces 0  x < Max(a , b )
2 2 2
10.
11. Si: a < b  c < d entonces a+c < b+d
12. Si: 0 < a < b  0 < c < d entonces ac < bd

Primer Ciclo 18 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

ab
13. Si: 0 < a < b entonces: a  b
2
14. Si: 0 < a < b entonces: a  ab  b

INECUACIONES DE 2DO GRADO

2
Forma: ax + bx + c = 0

 Resolución por el Método de los puntos críticos

1. Se factoriza el polinomio mediante una aspa simple.


2. Se hallan los puntos críticos, igualando cada factor a cero y
se ubican en la recta numérica o eje lineal de coordenadas.
3. De derecha a izquierda se ubican los signos (+) y menos (–)
en forma alternada en cada intervalo.
4. Luego, si P(x) 0 se tomarán los intervalos (+) y si P(x)0 se
tomarán los intervalos negativos.

Ejemplo:

x –x–6  0
2
Resolver:

Respuesta: x  [ –2 ; 3 ]

Primer Ciclo 19 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

PROBLEMAS

BLOQUE I
2
01.- Resolver: x – x – 6 = 0 . Dar un intervalo solución

a)  ;2]  3;  
b)  ;2]  [3;  
c) [2;3]
d)  3;  
e)  ;2 

2
02.- Resolver: 3x – 11x + 6 < 0 . Su intervalo solución será:

a) <2/3;3> b) <-∞;2/3> U<3;+∞>


c) [2/3;3] d) Ф e) 3;+ ∞>

03.- Resolver: x  9 . Dar su intervalo solución.


2

a) [-3;3] b) <-∞;-3] U [3;+∞> c) R


d) Ф e) <-3;3>
2
04.- Resolver: x > 3 . Dar un intervalo de su solución.

a) <-3;3> b) <-3;+ ∞> c) <3;+∞>


d) R e) Ф
2
05.- Resolver: x – 4x + 1 < 0 . Dar un intervalo solución

a) [0;2+ 3 > b) [2- 3 ;0> c) R


d) Hay 2 respuestas e) Ф

x – 2x – 1  0 . Dar un intervalo solución


2
06.- Resolver:

a) [1+ 2 ;+∞> b) [1- 2 ;1+ 2 ]


c) <-∞;1- 2 > d) R e) Ф

Primer Ciclo 20 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

2
07.- Resolver: 3x – 2x – 5 < 0 . Dar un intervalo solución

a) <-∞;-1> b) <5/3 ;+∞> c) <-1;5/3 > d) Ф e) R


2
08.- Resolver: x – 6x +25 < 11

a) <3;+∞> b) <-5;+∞>
+
c) Ф d) R e) R

(x-3)  0
2
09.- Resolver:

a) R b) [3;+ ∞> c) <-∞;3] d) 3 e) Ф


2
10.- Resolver: x – 8x + 8 > 4 – 4x

a) [2;+ ∞> b) <-∞;2> c) <2;+ ∞> d) R – {2} e) Ф

BLOQUE II

01.- Hallar los valores de “m”, para que la ecuación cuadrática:


2
(m+3)x – 2mx + 4 = 0
tenga soluciones reales.

a) <-∞;-2>U<6;+∞> b) <-2;6> c) <-6;2>


d) <-∞;-6>U<2;+∞> e) Ф

02.- Halle el mayor valor de “k”, si:


x – 12x + 40  k
2

satisface:  x  R

a) 4 b) 5 c) 6 d) 7 e) 8

(x-2)  16
2
03.- Resolver:

a) <-∞;-2]U[6;+∞> b) <-2;6> c) [-2;6] d) R e) Ф

Primer Ciclo 21 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

04.- Si el intervalo solución de: 5(x  1)2  3(x  1)2  12x  8


es <-∞;a>U<b; +∞> . Hallar a – b

a) -5 b) 12 c) 8 d) -2 e) NA

05.- Sea la inecuación cuadrática: x – mx + p  0


2

cuya solución es: x  [2;4] , indique: (pm)/2

a) 1 b) -1 c) 2 d) -2 e) 3

06.- Resolver el sistema:


2
x – 11x + 24 < 0
2
x – 9x + 20 > 0
dar como respuesta el número de valores enteros que verifican.

a) 1 b) 2 c) 3 d) 4 e) 5

x + ab  (a+b)x
2
07.- Resolver: a<b<0

a) x  a b) x  b c) b  x  a d) a  x  b e) x  a+b

08.- Resolver:
3 3
x(x  5)   (x  4)(x  1) 
x6 x6
a) Ф b) R c) 6 d) x  R – {6}
e) <-3; +∞>

09.- Hallar el número “M”, con la propiedad que  x  R


1 + 6x – x  M
2

a) 8 b) 11 c) 9 d) 12 e) 10

10.- Sea la inecuación cuadrática: ax + (a+3)x + 4  0


2

si su conjunto solución es unitario, indique el menor valor de “a”.

a) 9 b) -1 c) 1 d) -9 e) 0

Primer Ciclo 22 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

BLOQUE III

01.- Sea el sistema de ecuaciones:


x – 8x – 9  0
2

x a
si su conjunto solución es unitario, indique el valor de “a”.

a) 8 b) 8,5 c) 9 d) -1 e) 7
2
02.- El conjunto solución de: ax + bx + c < 0 ; a>0 es:
3
 2;  . Hallar “a.b.c”. {a,b,c}  Z
5

a) -210 b) -180 c) -120 d) 180 e) 210

03.- Al resolver el sistema:

x + x + 1  x + 50 < x – 3x + 50
2 2

su solución es: [a;b>U<c;d] indique: M = ac – b – d

a) -28 b) -35 c) 0 d) 19 e) 21
2
04.- La inecuación cuadrática: x + ax + b > 0
{a,b}  Z , tiene como conjuto solución: R – [1- 5 ;1+ 5 ]
2 3
Hallar a – b

a) 4 b) 64 c) 68 d) 60 e) 65

05.- Hallar “a”, para que el sistema:


2
2x + 3x – 9 < 0
2
2x – 3x – 5 < 0
x>a
Tenga solución única en Z.

a) -0,3 b) 0,2 c) 1,2 d) -1,3 e) 2

Primer Ciclo 23 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

ax + bx  a + bx
2
06.- Resolver: ; b<a<0

a) <1;a/b>
b) <-∞;1>U<a/b;+∞>
c) <1;b/a>
d) <-∞;1>U<b/a;+∞>
e) <-∞;-a/b>U<1;+∞>

2
07.- Resolver: x + 18 < 9x
2
x > 2x

a) <3;6> b) <2;4> c) <-1;4> d) <6:9> e) R

08.- Sean los conjuntos:

A = { x  R / x – x – 2  0}
2

B = { x  R / x – 4x – 5  0}
2

Hallar A  B

a) [2;5]U{-1} b) [-1;2]U[5; +∞> c) <-∞;-1]U[2;5]


d) [2;5] e) NA

09.- Del problema anterior, hallar A  B

a) <-∞; +∞> b) <-∞;5] c) <-∞;-1]


d) <-∞;2] e) NA

10.- Del problema 8, hallar: (A’  B’)

a) {-1} b) <2;5> c) <-1;5> d) Ф e) NA

Primer Ciclo 24 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

Sistemas de Inecuaciones

01.- Resolver el sistema:

2x – 3 > x – 2
3x–7 < x – 1

a) 1<x<3 b) 1<x<2 c) –1<x<2 d) –1<x<3 e) NA

02.- Resolver el sistema:

2x + 3(x+1) < x +1
2(x+3) > x + 2

a) –2<x<1 b) –4<x<2 c) –4<x<1 d) –2<x<5 e) NA

03.- Resolver el sistema:

x x
 8
3 5
x 4x
 5
2 9

a) x>10 b) x>2 c) x<3 d) x<15 e) NA

04.- Resolver el sistema:

(x-1) – (x+3)  0
2 2

x – 3(x-1)  3

a) –2x0 b) –3x0 c) 1x0 d) –1x0 e) NA

Primer Ciclo 25 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

05.- Resolver: 5(x-2) – x > 2

1 – 3(-1) < -2

a) x  <3;> b) x  <-3;> c) x  <11;>


d) x  <2;> e) x  <1;>

06.- Resolver: 7x+3  5(x-4) + 1


4x+1  43 – 3(7+x)

a) [-11;3] b) [1;3] c) [3;11] d) [2;5] e) NA

07.- Resolver:
x 1 x 3
 2
2 3
3x  1
0
2

a) <1/3;7] b) <1/3;2] c) <1/4;9] d) <0;5] e) <1/3;9]

08.- Resolver:
x
 1 x
2
3x  1
 1
2
a) <-2;2] b) <1;2] c) <1;4] d) <-2;-1> e) <1/3;2>]

09.-Resolver:
5x  8
 x  2x
3
6  15x
1 x
4

a) [2/11;2] b) <1/3;2] c) <1/4;9] d) <0;5] e) <1/3;9]

Primer Ciclo 26 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

10.- Resolver:
x4  8
2x  5  15
3x  1

a) <-;0> b) <-;1> c) <-;2> d) <-;3> e) NA

11.- Dado el sistema:

2x  3 x  1
 1
2 3
¿Cuántos valores enteros cumplen?
x
2  1
2

a) 1 b) 3 c) 4 d) 6 e) 7

Primer Ciclo 27 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

Capítulo 3

Primer Ciclo 28 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

Primer Ciclo 29 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

Son aquellas que presentan la siguiente forma general:

+ ........ + an > 0 ; ( < ;  ;  )


n n-1 n-2
a0x + a1x + a2x

n  Z  n3 ; a0 ; a1 ; a2 ; a3 ……. ; an
+

Procedimiento:

a) Se factoriza el polinomio teniendo en cuenta que todos


los factores primos tengan coeficiente principal positivo.
b) Se hallan a continuación los puntos críticos, igualando
cada factor a cero y estos se ubican en la recta numérica,
guardando su relación de orden.
c) Se forma así intervalos, los cuales de derecha a
izquierda, poseen un signo comenzando con el signo más
y alternando con el signo menos.
d) Si el P(x)  0 , se toman los intervalos positivos; si el P (x) 
0 , se toman los intervalos negativos, obteniendo así el
intervalo solución.

x – 6x + 11x – 6  0
3 2
Ejemplo: Resolver:

Respuesta: x  <–;1]U[2;3]

Primer Ciclo 30 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

2
Nota: a veces se encuentran trinomios y = ax + bx + c que no
son factorizables entonces se calcula su discriminante. Si: < 0 y
a>0, entonces el trinomio es (+)  xR, por ellos se descarta de
la inecuación o simplemente pasa a dividir, esto no altera el
sentido de la desigualdad.
2n +
1. Si encontramos factores de la forma (ax+b) ; nZ estos
pasan a dividir o se descartan pero su punto crítico queda
pendiente de si es solución o no.
2n+1 +
2. Si encontramos factores de la forma: (ax+b) ; nZ
quedará en la inecuación sólo (ax+b)

Ejemplo:

(x –2x+4) (x+3) (x–7) (x+1) (x-2)  0


2 2 3

Solución


2
El trinomio (x –2x+4) tiene = –12 negativo, coeficiente
principal positivo por lo tanto es (+)  x  R se descarta o
pasa a dividir sin alterar el sentido.

2
El factor (x+3) se descarta pero su punto crítico x=–3 cumple
con la desigualdad al final debe estar contenido en la
solución.

3
El factor (x–7) es reemplazado por (x–7)

Luego tendremos (x–7)(x+1)(x–2)  0

P.C. = { –1 ; 2 ; 7 }

Ubicando en la recta:

Luego P(x)  0 se toman los (+) más el punto crítico x=–3

 x  [–1;2] U [7;+> U {–3}

Primer Ciclo 31 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

PROBLEMAS

BLOQUE I

01.- Resolver: x3  5x2  6x  0

a) [0;2]U[3;+∞> b) <-∞;0]U[2;3] c) [2; +∞>


d) <-2;3] e) [0; +∞>
3
02.- Resolver: x < 9x

a) <-∞;-3>U<0;3>
b) <-3;0>U<3; +∞>
c) <-∞;9>
d) <-3;3>
e) <-∞;-3>U<3; +∞>

(x – x – 2)(x – 4)  0
2
03.- Resolver:

a) [-1;4]
b) [2;4]
c) [4; +∞>
d) <-∞;-1]U[2;4]
e) [-1;2]U[4; +∞>

04.- Resolver: x(x  1)2  0

a) <0; +∞>-{1}
b) x є R – {1}
c) {1}
d) <-∞;0>
e) <-1;1>

05.- Resolver: (x  1)(x  3)2 (x  7)5 (x  2)  0

a) [-1;2]U[7; +∞>U {-3} b) [1;2]U[7; +∞> - {-3} c) R


d) Ф e) NA

Primer Ciclo 32 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

06.- Resolver: (x  4)5 (x  1)4 (x  2)3 (x  5)2  0


indique la suma de los valores enteros que la verifican.

a) -1 b) -2 c) -3 d) -4 e) -7

07.- Resolver: x4  2x3  9x2  2x  8  0


Dar un intervalo de su solución.

a) <-∞;4> b) <-∞;-1>U<2; +∞> c) <-2; +∞>


d) <-1;1> e) <-4;-1>

08.- Resolver:
x2
0
x3

a) [-3; +∞> b) <-∞;-2]U<3; +∞> c) <-3;2]


d) [2; +∞> e) x є R

09.- Resolver:
(x  4)(x  2)
0
(x  1)(x  3)

a) [-4;1>U[2;3> b) <-∞;-4U[-1;2> c) R
d) [-4;4] e) Ф

10.- Resolver:
x2  5x  6
0
x 2  12x  35

a) <-∞;3> U <5; +∞>


b) <-∞;2> U <5; +∞>
c) <-∞;5> U <7; +∞>
d) <-∞;2> U <3; +∞>
e) <-∞;2> U <3;5>U<7; +∞>

Primer Ciclo 33 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

BLOQUE II

01.- Resolver:
x4  4x3  3x2  14x  8  0
Dar un intervalo de solución.

a) <-∞;2] b) [-4; +∞> c) {1} d) <-∞;1] e) [1;4]

02.- Resolver: x5  5x 4  2x3  14x2  3x  9  0

a) <-∞;1> - {1} b) <-∞;-1>U {1} c) <-1;1


d) <1; +∞> e) <3; +∞>

03.- Resolver: (x 2  1)(x 2  2)(x  3)  0

a) R b) Ф c) <1;2> d) <3; +∞>


e) <-∞;1U {3}

04.- Resolver: (x  2  x 2 )(x 2  2x  8)  0


Dar un intervalo solución

a) <1; +∞> b) <-∞;4> c) <-4;1> d) <-∞;1> e) NA

05.- Resolver: (x3  1)(x3  x 2  2x  2)(x  2)  0


Dar un intervalo de solución.

a) <-∞;2> b) <-∞;1> c) <2; +∞> d) <1; +∞> e) NA

06.- Resolver:
3x  2 4

x 1 x2
Dar un intervalo de la solución

a) <1;2> b) <2;4> c) <-1;2> d) <-2;1> e) NA

Primer Ciclo 34 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

07.- Hallar una inecuación entera de coeficientes racionales de


grado mínimo cuya solución es:

<-∞;-2> U <-2;2> U <3;+∞>


2
a) (x-3)(x-2)(x+2) > 0
3
b) (x+3)(x+2) > 0
2
c) (x-3)(x-2) (x+2) < 0
2
d) (x-3) (x-2)(x+2) > 0
(x+3)(x+2) (x-2)  0
2
e)

08.- Resolver: x5  3

a) [5; +∞> b) <-∞;14] c) [5;14> d) Ф e) R

09.- Resolver: x  5  3

a) [5; +∞> b) <14; +∞> c) <14 +∞> R) R e) Ф

10.- Resolver: x  5  3

a) R b) [5; +∞> c) <14; +∞> d) R – {5} e) Ф

BLOQUE III

01.- Resolver: (x 2  x)2  14(x 2  x)  24  0

a) [-3;-1] U [4; +∞>


b) [-3;-1] U [2;4]
c) <-∞;-3] U [4; +∞>
d) [-1;2] U [4; +∞>
e) xєФ

Primer Ciclo 35 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

02.- Resolver: x 4  8x2  9  0

a) <8;9> b) <-∞;8> U <9; +∞> c) <-3;3> d) <-∞;3>


e) R

03.- Resolver: x3  3x  2  0

a) [2; +∞> b) [-2; +∞> - {1} c) [-2; +∞>


d) [2; +∞> U {1} e) [2; +∞> U {-1}

04.- Resolver: x3  18x2  77x  60  0

a) <1;5> U <12; +∞> d) <1;4> U <10; +∞>


b) <-1;5> U <12; +∞> e) <0;5> U <10; +∞>
c) <-12;-5> U <-1; +∞>

05.- Indicar el intervalo no solución

x2  4x  3  x2  7x  12

a) <0;1> b) <-1;1> c) <-∞;-1] d) <1; +∞> e) <-5;0>

06.- Resolver: (7  x)4 (5  x)3 (2  x)2 ( 1  x)5  0

a) 1 b) 2 c) 3 d) más de 3 e) NA

07.- Resolver: x2  x

a) [-2;2> b) [-2;2] c) [-2;8] d) <2;7> e) R

08.- Resolver:
x 1 x  2
 2
x 1 x  2
a) <-∞;-2> U <1;4> b) <-∞;-4> c) <-∞;1> U <4; +∞>
d) <-2;4> e) NA

Primer Ciclo 36 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

09.- Resolver:
x2  1
 x5
x2

a) [9/7 ; 2> b) R c) <-∞;2] d) [2; +∞> e) NA

10.- Resolver:
(x  2)(x 2  18)  3x(x  2)  0

a) -6  x < 2 b) -6 < x  2 U x 
c) x  4 d) -6  x 3 e) NA

11.- Resolver:
0
3 7 17 13
(x+1) (-1) (x+6) (x-2)

a) x<-6;-1>U<1;2>
b) x<-:-6>U<-1;1>>U<2;+>
c) x[-6;2>
d) x<-1;1>
e) x[-6;-1]U[1;2]

12.- Resolver:
4 6 8 11
(x+6) (x+2) (x-4) (x-3) >0

a) xR – {3}
b) x<3;+>
c) x<3;+> - {4}
d) x<3;+> U {-6;2}
e) xR

Primer Ciclo 37 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

PROBLEMAS DE COMPLEMENTO

2 2
01.- Resolver: (x – x + 1)(x + x + 1)(x - 2)(x + 3)(x - 1) < 0

a) x  <-; - 3>  <1;2> d) x  <-; 1>  <2; >


b) x  <-3; 1>  <2;> e) x  R
c) x  
3 2
02.- Resolver: x + 2x – 5x – 6 > 0

a) x  [-3; -1]  [2;> d) x  [-3; -1]  <2;>


b) x  <-; -3>  <-2;2> e) x  <-1; 2>  <2;>
c) x  R

(x - 1) (x - 3) (x – x + 1)  0
7 4 2
03.- Resolver:

a) x  <-; 1]  {3} d) x  <-; -1>


b) x  <-1; > e) x  [-1; > - {3}
c) x  [1; 3]

(x + 6) (x + 5) (x - 4)  0
2 2 3
04.- Resolver:

a) x  [4; >  {-5} d) x  <-5; 4]


b) x  [5; > e) x  <-; 4] - {-5}
c) x  R

05.- ¿cuántos valores enteros positivos verifican?.


x6
0
x(x  2)
a) 0 b) 2 c) 4 d) 5 e) 1

2
06.- Resolver: 25  x  4
a) x  [-5; -3]  [3; 5] d) x  [-5; 5]
b) x  [-3; 3] e) x  R
c) x  

Primer Ciclo 38 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

4 2
07.- Resolver: x – 8x – 9 < 0

a) x  <8; 9>
b) x  <-; 8>  <9; >
c) x  <-3; 3>
d) x  <-; -3>
e) xR

08.- Resolver: x – 12x + 16  0


3

a) x  <-; 4]
b) x  <-; -4]  {2}
c) x  <-; 4] – {-2}
d) x  [4; >
e) x  [-4; 4]

09.- Resolver: x – 6x + 11x – 6  0


3 2

a) x  <-; 1]  {2;3}
b) x  [1; 2]  {3;>
c) x  R
d) x  
e) x  {1}
x – 16  0
4
10.- Resolver:

a) x  <-; -2]  {2;}


b) x  [-2;2]
c) x  <-; 1]  {4;>
d) x  <-; 4]
e) x  [4; ]

(x  1)5 (x  3)
11.- Resolver: 0
x7

a) <-, -7>  [-3,1] c) <-, -3>  [1,7]


b) [1,7] d) <-, 7] e) N.A.

Primer Ciclo 39 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

3 2
x  1(x3  13x  12)
12.- Resolver:
(x  4)5 (x3  8x2  4x  48)
Dar un intervalo de la solución.

a) <6, 4> b) [-1; 2] c) [3, + > d) [-3,+> e) N.A.

(4x  2)2 (x 2  3)3 (2x  8)9


13.- Resolver: 0
(x  1)2 (2x  5)13
5 1 5 1
a)   , 4   { 1,  } b)  ,  { }
2 2 2 2
5
c)  ,4  {1} d)  , 4   {1,  }
2
e) N.A.

14.- Resolver:
x2  3x  2  2  x

a) [2,+> b) <-,2] c) <2, + > d) [-2,2] e) N.A.

15.- Resolver:
24  2x  x2  x

a) <3,4] b) <-,3] c) [4+> d) <3,8> e) N.A.

16.- Resolver:

3
27  x x2  14x  15(x  2)6 7 x  8(x  3)5
0
4
x  9(x2  7x  8)(x  27)3 (x3  27)

a) <1;11] b) <15,27> c) <-9,-7> d) <-,-1> e) N.A.

Primer Ciclo 40 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

17.- Resolver:
x2  6x  5  x2  7x  10  0

a) <-7> b) R c)  d) 5 e) <3,7>

18.- Resolver:
x 1
0
3 2
x  8x  14x  12

a) <-6,-1>
b) <-,-6>  <-1,+>
c) <-,-1>
d) <3,6>
e) N.A.

19.- Resolver:
1
0
(x  2)3
a) <-,2> b) <-,5> c)  d) R e) N.A.

20.- Resolver:
(x  4)8 (x  2)
0
(x  3)(x  7)

a) <7, + > b) <-3, 4> c) <6, + > d) <-7,> e) N.A.

Primer Ciclo 41 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

Capítulo 4

Primer Ciclo 42 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

Primer Ciclo 43 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

D
Deeffiin
niicciióón
n

Una relación f de A en B denotada por f: A →B es una función si


y sólo si a cada elemento x  A, le corresponda un único
elemento yB a través de f.
Simbólicamente:

f : { (x;y)  AxB / y = f(x)

Dicho de otra manera, si f es una relación entre dos conjuntos A y


B, diremos que f es una función si se verifica las siguientes
condiciones:

1ra. f  AxB
2da. Si: (x;y)  f  (x;z)  f  y = z

Gráficamente una función debe guardar siempre un principio:

Primer Ciclo 44 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

Si una recta imaginaria paralela al eje “y”, corta a su gráfica en un


solo punto, entonces se podrá afirmar que es una función. De lo
contrario no será una función.

Ejemplo:

Dado los conjuntos:

A={2;4;6;8}
B={1;3;4; 5;6;7}

Hallar:
a) f = { (x;y)  AxB / y = x+1 }

b) Dom(f) y Ran(f)

c) Representar la función mediante un diagrama sagital.

Solución:

a) La función f es un conjunto de pares ordenados (x;y) donde


xA  yB que satisfacen la igualdad: y=x+1.

Hallamos dichos pares ordenados, tabulando:

x y = x+1 Pares ordenados


2 y=2+1=3B (2;3)  f
4 y=4+1=5B (4;5)  f
6 y=6+1=7B (6;7)  f
8 y=8+1=9B (8;9)  f

 f = { (2;3) , (4;5) , (6;7) }

Donde:

A: es el conjunto de partida
B: es el conjunto de llegada
Y = f(x) : es la regla de correspondencia

Primer Ciclo 45 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

Dom(f) : es el dominio de f
Ran(f) : es el rango de f

b) Dom(f) = { 2 ; 4 : 6 }
Ran(f) = { 3 ; 5 ; 7 }

c) Diagrama sagital:

Regla de Correspondencia

Para que se pueda definir bien una función es suficiente conocer


su dominio (Df) , y una regla que permita asignar para cualquier x
є Df , su imagen F(x).

Ejemplo:

Hallar el dominio en las siguientes funciones:

a) F = { (2;3) , (4;5) , (6;3) , (2;a) }


Df = { 2 ; 4 ; 6 ; -2 }

b) F(x) = x  2
Df : x – 2  0 ; x2  Df = [2;+>

Primer Ciclo 46 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

x2 3
c) F(x) = 
x5 x3
x-2
Df : 0 x3  0
x+5

Df : <-:-5> U [2;+> - {3}

Ejemplo:

Hallar el rango de las siguientes funciones:

a) F = { (2;3) , (4;6) , (5;7) , (7;6) , (-2;3) }


Rf = {3;6;7}
2
b) Sea: F(x) = x
x
y  x2  ; Df = < -;+ > ; Rf = [0;+>
y     3
Tenemos varias formas de hallar rangos, presentaremos las más
conocidas.
- Cuando tenemos una función donde su dominio no presenta
rango, se despeja en función de “y”
- Cuando tenemos un intervalo como dominio usamos
desigualdades.

c) Para la función definida por:


g(x) = 2x + 3x + 2 ; x є R
2

2 2
Solución: y = 2x + 3x + 2  2x + 3x + (2-y) = 0
3  9  4(2)(2  y)
x
2(2)
Si: “x” є R; luego “y” también є R
Pero:   0 ; 9 – 8(2-y)  0  y  7/8  Rg = [7/8;+∞>

Primer Ciclo 47 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

d) Para la función definida por: H(x) = x – 4x + 7 ; x є [2;3]


2

Solución:
2 2
y = x – 4x + 7  y = (x-2) + 3

2  x 3  0  x–2 1

Al cuadrado:
0  (x-2)  1
2

mas de tres:
3  (x-2) + 3  4
2

3  y  4

 Rh = [ 3 ; 4 ]

e) Para la función:
x2
F(x) 
x2  1
Solución:

x2
y  yx 2  y  x 2  x 2 (y  1)   y
x2  1
y y y y
x2     0  0
1 y 1 y 1 y y 1

 y є [0;1>  Rf = [ 0 ; 1 >

Primer Ciclo 48 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

PROBLEMAS
BLOQUE I

01.- Si el conjunto:

F = { (1;7a+3b) , (-2 ; 3a+2b) , (-2 ; -2) , (1 ; -8) , (a+b ; 4) }


2 2
Es una función, hallar a + b

a) 2 b) 4 c) 6 d) 8 e) 10

02.- Hallar el dominio de la función:


F(x) = x + 9
+
a) R – {9} b) R – {-9} c) R d) R – {0} e) R

03.- Hallar el dominio de la función:


2
F(x) = 3x + 2x + 1
-
a) R – {3} b) R – {2} c) R – {1} d) R e) R

04.- Hallar el dominio de la función:


2 2
F(x) = (x+1) + (x-1)
+ -
a) R – {1} b) R – {-1} c) R d) R e) R

05.- Hallar el rango en:


3x  2
N(x) 
x4

a) y є R – {4} b) y є R – {-4}
c) y є R – {3} d) y є R e) y є R – {-3}

06.- Hallar el rango en:


x2
M(x) 
x8
a) y є R – {8} b) y є R – {-8}
+ -
c) y є R – {1} d) R e) R

Primer Ciclo 49 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

07.- Calcular el rango de:


F(x) = x+5
a) [5; +∞> b) [-5; +∞> c) [0; +∞> d) [2; +∞> e) [-3+∞>

08.- Hallar el dominio de:


F(x) =x4  2x2  2
+ -
a) R b) R c) R – {2} d) R e) R – {-2}

09.- Hallar el dominio de:


F(x) = x+9  4

+ -
a) x є R b) x є R 1 c) x є R d) x є [9; +∞>
e) x є [-9; +∞>

10.- ¿Cuáles de las siguientes relaciones dadas son pares


ordenados, son funciones?
R1 = { (a;x) , (b;x) . (c;y) }
R2 = { (a;x) , (a;y) . (b;x) }
R3 = { (a;x) , (b;y) . (c;z) }

a) Sólo R1 b) Sólo R2 c) Sólo R3 d) R1 y R2 e) R1 y R3

BLOQUE II

01.- Hallar el dominio de la función “f” definida en R por:


x
F(x)    3
2
+ -
a) x є R b) x є R c) x є R d) R – {2} e) R – {-2}

02.- Hallar el rango de la función “f” definida en R por:


x
F(x)  3 
2
+ -
a) x є R b) x є R c) x є R d) R – {2} e) R – {-2}

Primer Ciclo 50 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

03.- Hallar el dominio de la función “f” definida por:


y  F(x)  x  5
en el conjunto N,

a) {0; 2; 3; 4;…..}
b) {0; 1; 2; 3;…..}
c) {2; 3; 4;…..}
d) {2; 4; 6;…..}
e) {3; 5; 7;…..}

04.- Hallar el dominio de la función “f” definida por:


y  F(x)  x  5
en el conjunto Z,

a) x є R b) Z c) R – {5} d) Z – {5}
e) Z – {-5}

05.- ¿Cuál es el rango de la función:


F = { (1;3) , (2;5) , (1;a-1) , (2;b+2) , (a;b) , (2b;a) } ?
Señale la suma de sus elementos.

a) 10 b) 12 c) 14 d) 16 e) 18

06.- Reconocer el rango de la función:


2
F = { (2;a) , (2;3a-4) , (3;a-1) , (4;a ) } ?

a) {3; 6; 9} b) {1; 2; 4} c) {0; 2; 4} d) {3; 5; 7} e) {2; 4; 6}


2
07.- El dominio de la función: F(x) = x
es [-1; 1]. Determinar el rango de “f”.

a) [-1;1] b) [-1; 0] c) [0;1] d) [1;2] e) [1;4]

08.- ¿Cuál es el valor mínimo del rango de la función:


2
g(x) = x + 3 ?

a) 0 b) 1 c) 2 d) 3 e) 4

Primer Ciclo 51 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

09.- ¿Cuál es el valor máximo del rango de la función:


2
h(x) = 10 - x ?

a) 0 b) 3 c) ∞ d) 1 e) 10

10.- El dominio de la función:


x 1
F(x) =
x2  1

a) [-1;0] b) [0;1] c) [0;2] d) [-2;0] e) [-1;1]

BLOQUE III

01.- Determinar el rango de la función:

F(x) = |x-2| + |x+3|

a) [-5;5] b) [1; +∞> c) [5; +∞> d) <-5;5> e) [0; +∞>

02.- Si:
F(x) = x-2  x
Calcular el dominio de dicha función.

a) <2; +∞> b) [-2;2] c) [-2; +∞> d) [2; +∞> e) <-∞;2]

03.- Hallar el dominio de una función “f” cuya regla de


correspondencia es:

F(x) = 5-x  3 x  1

Indicar como respuesta la cantidad de valores que toma “x”.

a) 3 b) 4 c) 5 d) 6 e) 7

Primer Ciclo 52 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

04.- Hallar el dominio de la siguiente función:


x 1
F(x) =
x2  1
+ -
a) x є R b) x є R c) x є R d) R – {1} e) R – {-1}

05.- Hallar el dominio, si:


1
F(x) =
1-x 2
a) <-1;1> b) [-1;1> c) <-1;1] d) [-1;1] e) R

06.- Calcular el rango:


1
F(x) =
1-x 2
+
a) [1; +∞> b) <1; +∞> c) [-1;1] d) <-1;1> e) R
2
07.- Si: F(x) = x – 4x + 2 y x є <-1;4> .Hallar el dominio.
+
a) R b) R c) [-1;4] d) <-1; +∞> e) <-1;4>

08.- Hallar el dominio de:


F(x) = x+ x
+
a) [0; +∞> b) R c) R d) R – {0} e) [0;1]

09.- Calcular su rango:

F(x) = x2  9
+ -
a) [0; +∞> b) <0; +∞> c) R d) R e) R

10.- Hallar el dominio


2x
F(x) =
2
x 9
+ -
a) R b) R c) [-3;0]U[3;+∞> d) <-3;0]U<3;+∞>
e) <-3;1]U[3;+∞>

Primer Ciclo 53 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

Primer Ciclo 54 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

Capítulo 5

Primer Ciclo 55 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

Primer Ciclo 56 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

LOGARITMO DE UN NÚMERO

bx = N  x = Log b N N>0

El logaritmo es el exponente de una potencia

Entonces:

Si: 24 = 16  Log 2 16
Si: 53 = 125  Log 5 125

¿Como hallar el logaritmo de un número en una base dada?

Ejemplo: Hallar el logaritmo de 16 en base 8

Solución: Log 8 16 = x  8x = 16
 (23)x = 24
 3x = 4
4
 x=
3

Primer Ciclo 57 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

EJERCICIOS

I.- Calcular cada uno de los siguientes logaritmos

01) Log 7 49 06) Log 4 81


02) Log b b12 07) Log125 5

03) Log 7 1 08) Log z z1/5


343
04) Log 0,2 25 09) Log n n0,3

05) Log 4/3 27 10) Log a a7


64
II.- Hallar “x”
01) Log 2 x = 8 05) Log 2 x = -5
02) Log 3/5 x = -3 06) Log 0,5 x = 4
03) Log 1/4 x = -2 07) Log 0,02 x = -1
04) Log 3 x = 6
2
III.- Calcular el valor de cada una de las siguientes expresiones:

01) (2Log4256 - 3Log1000) – 2Log232


02) 5Log5125 – 2Log7343 + 3Log100
03) 2Log381 - 3Log 81 – Log1010
3
04) Log1/432 + Log1/5125 – Log1/3243

05) Log2/3 4 – Log5/6 125 + Log2/4 32


9 216 1024

06) 7Log3/2 27 + 2Log2/3 16 – 4Log2/3 3125


8 81 32

Primer Ciclo 58 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

PROPIEDADES DE LOS LOGARITMOS

Propiedad 1: Logaritmo de la unidad

Logb1 = 0

Propiedad 2: Logaritmo de la base del sistema

Logbb = 1

Propiedad 3: Logaritmo de una potencia

Logban = n.Logba

Propiedad 4: Logaritmo de una raíz

m
Logb n am = Logbam/n = Logba
n

Propiedad 5: Logaritmo de un Producto

Logb(p.q) =Logbp + Logbq

Propiedad 6: Logaritmo del cociente

p
Logb   = Logbp – Logbq
q

Primer Ciclo 59 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

EJERCICIOS

I.- Desarrolla cada una de las siguientes expresiones como suma


y resta de logaritmos.

4
2 3
m n c5
a) Logb b) Log b (x3+y3)
1
d6
3/4 2/5 3/2
( x  y) x y
c) Logb d) Log b (x2+x-12)
3 4
z w
3 4
( x  y) c
e) Logb(2x2+x-3)1/2 f) Log b
1/ 3
(m  n)

4 6 4 4 5 8
x y z a b c
g) Log b h) Log b
6 3 2 3
n m b a

II.- Reduce cada una de las siguientes expresiones a un sólo


logaritmo.

a) 2Logb5 + 3Logb3
b) 7Logba – 4Logba
c) 3Logam – 8Logan + Logap
1
d) Logba – 2Logbc
2
e) Logb(a2-25) – Logb(a-5)
f) 4Logbx – 2Logby + 2
g) 9Logba + 5Logbp + 1
h) Logb(x2–5x +4) – Logb(x-4)
i) 3Logm(a+b) – 2Logm(a-b)

Primer Ciclo 60 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

III.- Calcular el valor de los siguientes logaritmos

a) Log3(3  81)

b) Log7(49  343)

c) Log1/2(1024  256)

d) Log1/3(3  27)

e) Log6(216  36)

f) Log4(256  64)

g) Log1/7 
 49.343 

 7 

h) Log2 [ Log2 2]

IV.- Resolver a cada uno de los siguientes ejercicios

3
a) Si: Log a = z , Calcula: Log a en función de “z”
4
b) Si: Log b = d ; calcular 2Log b en función de d.

c) Si: Log 3 a = r ; calcular Log a


1/6
en función de r.

d) Si: Log a
1/25
= p ; calcular Log 5 a en función de p.
2 3
e) Si Loga =m y Logb =n; calcula Log ab en función de m
yn
a
f) Si: Log a3=p y Log b = q ; calcula Log   en función
b
de “p” y “q”.

Primer Ciclo 61 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

PROBLEMAS

01.- El Log 5 3 25 , es igual a:

a) 3/2 b) –3/2 d) –2/3 d) 2/3 e) 2

02.- Si: Log 10 a = x ; entonces: Log1010ª , es igual a:


x x
a) 10+x b) 10 c) x d) 2 e) 1+x

03.- El valor de “x” en la expresión:

Log2/3X = –2 ; es:

a) 2/3 b) –2/3 c) 3/2 d) –3/2 e) 9/4

04.- El valor de “x” en la expresión:

Log0,40,064 = x ; es:

a) 4 b) 16 c) 64 d) 3 e) 60

05.- Hallar “x”.


Log2X + Log49 – Log26 + Log22 = 4

Dar como respuesta la suma de las cifras de “x”

a) 4 b) 5 c) 6 d) 7 e) 8

06.- Si: Log9x + Logx = 4 , hallar el valor de “x”.

a) 100/3 b) 50/3 c) 1/3 d) 3/100 e) 100

Primer Ciclo 62 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

07.- Si: Log 3 M = 5/3

Calcular: A = Log432 + LogM3

a) 0,833 b) –0,76 c) –0,2 d) 3,1 e) NA

08.- Hallar “n” en:


Log6n – Log6(n-1) = Log63

a) 2/3 b) 3/2 c) 1/2 d) –2/3 e) 1/3

09.- Al logaritmo de 9 3 en base 27 agregarle el logaritmo de 4


3 2 en base 4.

a) 2 b) 3 c) 4 d) 5 e) 6

2 +
10.- La solución de: Log(3x +2x-4) = 0 ; xZ

a) 1 b) –1 c) –5 d) 2 e) –5/3

11.- Calcular:

Log3 { Log4 [Log5(Log6216 +2) + 63] + 240}

a) 4 b) 5 c) 3 d) 6 e) 2

x x
12.- Si: 2 = a y 4 =b

Cual es el valor de: Log b a

a) 1/2 b) –12 c) x/2 d) 2x e) –2

Primer Ciclo 63 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

13.- Señalar el resultado de:

Log 2
[Log 3
( 4Log 5
25  11)  Log2 4 ]

a) 2 b) 4 c) 8 c) 6 e) 16

14.- Si se cumple:

x = Log8 2Log2 8 entonces: Log3x es:

a) –3 b) –1/3 c) 1/3 d) 3 e) 9

15.- indicar el equivalente de:

S  31Log3 2  21Log2 3
a) 12 b) 4 c) 6 d) 42 e) 1

16.- Si: Log 2 [ Log 3 (Log10x) ] = 1

Hallar Log x

a) 1 b) 2 c) 3 d) 9 e) 6

17.- Si: Logab a = 4 , calcular:

3a 
E = Logab  
 b
 

a) 7/3 b) 5/6 c) 13/6 d) 4/3 e) 17/6

Primer Ciclo 64 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

18.- Simplificar:

(Log6 4  Log6 9)Log3 (5 Log2 16)

a) 2 b) 3 c) 5 d) 4 e) 16

19.- Simplificar:

Log8 Log 4 Log 8


Log 2 2
9

a) 1/3 b) –1/3 c) ¼ d) 1/6 e) 1/9

20.- Reducir:

E = Log16Log Log 8
6 2

a) 4 b) 1/4 c) 2 d) 1/2 e) 1

Primer Ciclo 65 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

PROBLEMAS

01.- El valor de “x” en la expresión:

Log5125 = x , es:

a) 120 b) 25 c) 3 d) 2 e) NA

02.- En que base el logaritmo de 4 8 es 7/4

a) 4 b) 2 c) 8 d) 2 e) 1

03.- Si: Log10p = x , entonces: Log10 3 p , es igual a:

3 1/3
a) x b) 3x c) x d) x/3 e) 1/3 – x

2 2
04.- Si: x” e “y” son números positivos y Logx = a ; Log y = b
Entonces el valor de:
x
20.Log 10 es:
y
a) a+b b) a–b c) b–a d) 2(a+b) e) 2(b–a)

05.- Si: a = Log 8 225 y b = Log 2 15 , entonces “a”, en función


de “b”, es:

a) b/2 b) 2b/3 c) b d) 3b/2 e) 2b

06.- Hallar la suma de cifras de “x” si:

Log 5 Log 4 Log 5 (x+2) = 0

a) 8 b) 9 c) 10 d) 11 e) 12

Primer Ciclo 66 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

07.- Determinar el valor de “N”.

Log 20 + Log N=4


2 5 2 5

a) 5 b) 1/5 c) 0,5 d) 20 e) 4

08.- Hallar el valor de “x”

2Log 3 27 = 4Log 3 9 - 3x

a) –2/3 b) 3/2 c) –3/2 d) 2/3 e) NA

09.- Si: Log m = b – Logn , entonces “m” es igual a:


b n b
a) b/n b) bn c) n.10 d) b–10 e) 10 /n

10.- Hallar el valor de la expresión:

E = (Log1/55 + 2Log749).Log381

a) –1 b) –12 c) 9 d) 8 e) 12

11.- Calcular el valor de “a” :


2
Log 2 (a –25) – Log 2 (a+5) = Log 2 2

a) 5 b) 6 c) 7 d) 8 d) 9

12.- ¿Cuál es el valor de:


2
{ Log (5Log 100) } ?

a) log50 b) 25 c) 10 d) 2 e) 1

Primer Ciclo 67 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

13.- Al logaritmo de 9 4 3 en base 34 9 sumarle el logaritmo de


8 2 en base 2 8 , luego a este resultado restarle el logaritmo
de 253 25 base 53 5 .

a) 3/2 b) 5/2 c) 3,4 d) 2,1 e) 0,9

14.- El valor de la expresión:

Log 2 (1/4) + Log 2 (1/8) – Log 2 (1/16) es:

a) 1 b) 0 c) –2 d) –3 e) –1

15.- Reducir:

M = 5Log636 – 2Log27(1/9) + 3Log832

a) 47/3 b) 52/5 c) 49/3 d) 34/3 e) 37/3

Primer Ciclo 68 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

Capítulo 6

Primer Ciclo 69 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

Primer Ciclo 70 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

Resolver un límite consiste en levantar una indeterminación


utilizando operaciones convenientes de tal manera que la
expresión que se analiza tome un valor determinado.

Notación
E
Lim F  k
x n

Caso 1

0
Forma:
0
En este caso se deberá tomar en cuenta que si una expresión
0
toma la forma para x=a , entonces ; (x–a) deberá aparecer en
0
el numerador y denominador de dicha expresión.

x 2  16
Ejemplo: Calcular: Lim x4
x4

Solución:

Primer Ciclo 71 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

Ejercicios en Clase

x3  8
01.- Calcular: Lim x  2
x  2
a) 0 b) 10 c) 12 d) 1 e) 8

x3  6x2  12x  8
02.- Calcular: Lim
x  2 x 2  4x  4
a) 1 b) –1 c) 2 d) 0 e) –2

x2  x  6
03.- Calcular: Lim 2
x  3 x  8x  15
a) 1 b) 2/5 c) 5/2 d) –5/2 e) 2

x 1
04.- Calcular: Lim
x 1 x  1
a) 1 b) 2 c) 3 d) –1 e) 0

x2  25
05.- Calcular: Lim
x 5 2  x  1
a) 30 b) 40 c) –40 d) 50 e) 1

x 1
06.- Calcular: Lim 3 x  1
x 1
a) 1 b) 2 c) 3 d) 9 e) 0

x 3
07.- Calcular: Lim x9
x 9

Primer Ciclo 72 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

a) 1/2 b) 1/3 c) 1/6 d) 6 e) 2


x 11
08. - Calcular: Lim x
x 0

a) 1 b) 1/2 c) 2 d) 1/3 e) 0

x 4  4x 2
09.- Calcular: Lim x  2
x 2
a) 4/5 b) 5/4 c) 1/4 d) 1/2 e) 1

x2  3x  10
10.- Calcular: Lim x5
x 5
a) 6 b) 7 c) 9 d) 4 e) 2

3x 2  7x  2
11.- Calcular: Lim 3x  1
1
x
3
a) 3/7 b) 2/3 c) 7/3 d) 1/2 e) 2

2x 2  7 x  4
12.- Calcular: Lim 2x2  3x  1
1
x
2
a) 2 b) 3 c) 9 d) –9 e) 0

Primer Ciclo 73 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

Tarea Domiciliaria

x8
01.- Calcular: Lim 3x 2
x 8
a) 10 b) 11 c) 12 d) 9 e) 2

4 x
02.- Calcular: Lim x  16
x  16
a) 1/2 b) 1/4 c) 1/8 d) –1/8 e) 1

x2  2
03.- Calcular: Lim x
x 0
a) 2 b) 2/3 c) 2/4 d) 1/2 e) 1/2

1  4x  7
04.- Calcular: Lim 3x  6
x2
a) 2/3 b) 3/2 c) –2/3 d) –1/2 e) 1/2

x 12
05.- Calcular: Lim x3
x 3
a) 1/2 b) 1/3 c) -1/4 d) 1/4 e) 3

2x  x  2
06.- Calcular: Lim x2
x 2
a) 1/2 b) 1/3 c) 1/4 d) -1/4 e) 3

Primer Ciclo 74 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

07.- Calcular: x ab  ab


Lim x
x 0
1 1 1 1 1
a) b) c) d) e)
ab 2 ab a b 2a  b ab

08.- Calcular:
4x
Lim
x 0 2 x

a) 2 b) 3 c) 4 d) 5 e) NA

09.- Calcular:
x 3
Lim
x3 x 3

a) 2 b) 3 c) 2 3 d) 4 e) NA

10.- Calcular:
x2
Lim
x2 2x  2
a) 1 b) 3 c) 2 d) 5 e) NA

11.- Calcular:
x4
Lim
x4 1  5  x

a) 1 b) 2 c) 3 d) 4 e) NA

x2  4
12.- Calcular: Lim
x 2 x2 2

a) 12 b) 16 c) 2 d) 20 e) NA

Primer Ciclo 75 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

x2  2
13.- Calcular: Lim x
x 0

a) 3 b) 2 c) 2 /4 d) 5 e) NA

14.- Calcular:
1  4x  7
Lim 3x  6
x 2

a) 1/2 b) 2/3 c) -2/3 d) 3/2 e) NA

15.- Calcular:
x 1 2
Lim x3
x 3

a) 1/2 b) 1/4 c) 1 d) 1/5 e) NA

16.- Calcular:
2x  x  2
Lim x2
x 2

a) 1 b) 2 c) 1/2 d) 1/4 e) NA

17.- Calcular:
b2  x  b2  a
Lim xa
x a

1 1 3
a) - b) c)
2 b2  a 2 b2  a 2 b2  a
1
d) e) NA
b2  a

Primer Ciclo 76 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

18.- Calcular:
x
Lim
x0
3
x 11

a) 1 b) 2 c) 3 d) 5 e) NA

19.- Calcular:
x2  x  1  1
Lim x
x0

a) 1 b) 2 c) 1/2 d) 1/7 e) NA

20.- Calcular:
(1  ax)2  (a  x)2
Lim 1  x2
x 1

2 2 2
a) a b) 1- a c) - a d) 2 e) NA

Primer Ciclo 77 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

Caso 2


Forma:

En este caso se debe proceder a dividir numerador y
a
denominador por x donde “a” es el mayor exponente que afecta
a la variable “x” en dicha expresión.

5 x 2  3x  2
Ejemplo: Calcular: Lim 2
x   2x  5 x  8

Solución:

Primer Ciclo 78 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

Ejercicios

x2  2x  3
01.- Calcular: Lim 2
x   3x  6x  2

a) 1/2 b) 2 c) 1/3 d) 1 e) 0

5x 3  x 2  x  1
02.- Calcular: Lim 2
x   3x  6x  2

a) 1/2 b)  c) 1 d) 0 e) -1

4 x 3  2x 2  5
03.- Calcular: Lim 3
x   x  2  8x

a) 1/2 b) 1/3 c) 1/4 d) –1/2 e) 0

3x 5  x 4  x 2  6
04.- Calcular: Lim
x  x 3  2x 2  4 x

a)  b) 2 c) 0 d) 1 e) NA

x 6  5 x 2  3x 3  2
05.- Calcular: Lim 7x3  4x2  3
x 

a) 1 b) 0 c) –1 d)  e) NA

3x 2  8x  5
06.- Calcular: Lim
x 2x 3  6x  3
a) 1 b)  c) 0 d) –1 e) + 

Primer Ciclo 79 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

x 6  5x 2  x  6
07.- Calcular: Lim 5 4
x  x  3x 2  8

a) 1 b)  c) 0 d) ND e) -1

08.- Calcular:
3
x 6  2x 4  3x  1
Lim 3x 3  4x 2  6
x 

a) 1 b) 0 c) -1 d)  e) NA

09.- Calcular:
4x2  6x  5
Lim
x 3x  4x  2
3

a) 1 b) 2 c) 0 d) 5 e) NA

10.- Calcular:
2x 3  2x 2  5x  7
Lim
x
3
x5  x 2  1

a) 1 b)  c) 0 d) ND e) -1

Primer Ciclo 80 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

DERIVADA DE UNA FUNCIÓN

En este capítulo solo tomaremos en cuenta las técnicas de


derivación y no entraremos en la parte teórica que puede ser muy
tedioso entender, con las pocas herramientas que el alumno tiene
hasta este nivel de su preparación.

Pero intentemos dar una explicación básica de la Derivada de


una Función.

Veamos el siguiente gráfico, es la curva dada por una función


F(x).

Se ha ubicado el punto (xo ; yo) sobre f(x) y se traza la recta


tangente “L” a la curva en ese punto. La pendiente de la recta es
la derivada de la función en ese punto.

Denotemos a la derivada de la función como: F’(x)

Entonces:
F’(x) = m L

Si evaluamos la función en un punto en particular, hallaremos la


pendiente de la recta en ese punto.
Aclaremos esto con un ejemplo

Primer Ciclo 81 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

2
Sea la función F(x) = 4x + 8x + 1 y su gráfica:

Utilizando las técnicas de derivación, que veremos mas adelante,


se tendrá:
F’(x) = 8x + 8

Esta nueva expresión nos permitirá hallar la pendiente de


cualquier recta tangente a esta curva, tan solo cambiando el valor
de la abcisa “x”. Esto porque F’(x) = m L

Veamos:

Tracemos una recta tangente en x = -2

Antes, existía todo un procedimiento


Para hallar la pendiente de una recta.
Ahora solo bastará reemplazar x = -2
en la derivada de la función y se tendrá
la pendiente deseada.

Así: F’(x) = 8x + 8
F’(-2) = 8(-2) + 8
F’(-2) = -8

Como: F’(x) = m L  m L = -8
TECNICAS DE DERIVACIÓN

Primer Ciclo 82 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

1.- Propiedad fundamental


n
Si: F(x) = x
n-1
Su derivada será: F’(x) = n.x

Ejemplos:
Hallar la derivada de:
7 7-1 6
a) F(x) = x  F’(x) = 7.x = 7x
10 10-1 9
b) F(x) = x  F’(x) = 10.x = 10x
5 5-1 4
c) F(x) = 2x  F’(x) = 2(5)x = 10x
6 6-1 5
d) F(x) = 3x  F’(x) = 3(6)x = 18x

Ampliemos este criterio si tuviéramos una expresión con sumas y


restas
3 4 2 3-1 4-1 2-1
a) F(x) = x + 5x + 2x  F’(x) = 3x + 5(4)x + 2(2)x
2 3
 F’(x) = 3x + 20x + 4x
5 3 4 5-1 3-1 4-1
b) F(x) = x + 2x + 7x  F’(x) = 5x + 2(3)x + 7(4)x
4 2 3
 F’(x) = 5x + 6x + 28x

Primer Ciclo 83 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

2.- Derivada de una función lineal

Esto es una consecuencia de lo anterior

Veamos: Sea: F(x) = 5x


Hallar su derivada:
1
Podemos escribir esta expresión así: F(x) = 5x
1-1 0
Entonces por lo visto anteriormente: F’(x) = 5(1)x = 5x = 5

De manera practica:

a) F(x) = 4x  F’(x) = 4
b) F(x) = 7x  F’(x) = 7
c) F(x) = 15x  F’(x) = 15
d) F(x) = x  F’(x) = 1

3.- Derivada de una constante

Esto es más sencillo:

Veamos: F(x) = 9
0
Podemos escribirlo así: F(x) = 9x
0-1
Usando la técnica básica: F’(x) = 9(0)x = Cero

Es decir la derivada de una constante simplemente es CERO

De manera practica:

a) F(x) = 12  F’(x) = 0
a) F(x) = 6  F’(x) = 0
a) F(x) = 100  F’(x) = 0

Primer Ciclo 84 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

3
Por eso si me dan por ejemplo: F(x) = 5x + 2x +1
Y me piden hallar F’(2) , eso indicara que debo buscar el valor de
la pendiente de la recta tangente a la curva F(x) cuando x=2
3
Veamos: F(x) = 2x + x + 8

Hallando su derivada:
2
F’(x) = 6x + 1

Evaluando para x = 2
2
 F’(2) = 6(2) +1 = 25
 F’(2) = 25  m L = 25

Primer Ciclo 85 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

PROBLEMAS

01.- Hallar la derivada de:


F(x)  3x7  2x4  8x2
a) 21x  8x  16x b) 21x  8x  16x
5 2 6 3

c) 21x  8x  16x d) 21x  8x  16x


7 4 2 7 4 2
e) NA

02.- Hallar la derivada de:


F(x)  2x5  x2  7x  5
1
a) 10x  2x  x b) 10x  2x  x
5 4 3 2

c) 2x  10x  7 d) 2x  10x  7
4 4
e) NA

03.- Hallar la derivada de:


F(x)  3x4  5x  2x3  100
a) 12x  5  6x b) 12x  1  6x
4 4 2

c) x  12x  5 d) 6x  12x  5
2 4 2 4
e) NA

04.- Hallar la derivada de:


F(x)  2x6  3x4  x5  2
a) 6 2x  4 3x  1 6x5  3x3  5
6 3
b)
c) 6 2x  4 3x  5x  1 d) 4 3x  5x  6 2x
5 3 4 3 5

e) 4 3x  5x  6 2x
3 4 5

05.- Hallar la derivada de:


x 6 x8
F(x)  
2 4
a) 6x  8x b) 6x  8x
5 7 6 8

c) 3x  8x d) 3x  2x
5 7 5 7
e) NA

Primer Ciclo 86 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

06.- Hallar la derivada de:


x15 2x5 1
F(x)   
3 5 2

a) 5x  2x  1 b) 5x  2x  2
14 5 14 4

c) 2x  5x d) x  5x
4 14 4 14
e) NA
5
07.- Si: F(x) = 4x + 2x
Hallar: F’(1)

a) 22 b) 23 c) 24 d) 25 e) 26
2
08.- Siendo: F(x) = 3x + 4x – 2
Hallar: F’(3)

a) 21 b) 22 c) 23 d) 24 e) 25
9
09.- Siendo: F(x) = 4x + 1
Hallar F’(1)

a) 27 b) 35 c) 36 d) 45 e) 54
3 2
10.- Siendo: F(x) = x – 2x
Hallar: F’(4) – F’(3)

a) 17 b) 21 c) 18 d) 19 e) 20

11.- Derivar: F(x) = x

a) 1 b) x c) 1/ x d) 1/2 x e) 2 x

12.- Derivar: F(x) = 2 – x

a) -1 b) - x c) -1/ x d) -1/2 x e) -2 x

Primer Ciclo 87 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

TECNICAS DE DERIVACIÓN 2

1.- Derivada de un Producto de Funciones

Sea: E = F(x).G(x)
La derivada será: E’ = F’(x).G(x) + G’(x).F(x) …… ()
2 3 4
Ejemplo: Derivar: E = (7x +3x +4x+1)(3x+2x )

Sea:
2 3
F(x) = 7x +3x +4x+1
4
G(x) = 3x+2x

Hallemos las derivadas de cada uno, y usemos ()


2
F’(x) = 14x+9x +4
3
G’(x) = 3+8x

Reemplazando en ()
2 2 3 3 4
E’ = (14x+9x +4).(7x +3x +4x+1) + (3+8x ). (3x+2x )
2
Ejemplo: Derivar: E = (x +5x+3)(1+x)

Sea:
2
F(x) = x +5x+3
G(x) = 1+x

Hallemos las derivadas de cada uno, y usemos ()

F’(x) = 2x+5
G’(x) = 1

Reemplazando en ()
2
E’ = (2x+5)(1+x) + (1)( x +5x+3)
2
E’ = 3x + 12x + 5

Primer Ciclo 88 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

2.- Derivada de una raíz.- La derivada de una raíz es la inversa


de la función, por la derivada de la función:

Entonces: si tenemos: F(x)


1
Su derivada será:  F '(x) ………… ()
2 F(x)
Veamos algunos ejemplos:

a) Derivar: x3  5x2  8
Donde: F(x) = x  5x  8
3 2

Según la fórmula, debemos primero hallar F’(x)


2
Entonces: F’(x) = 3x + 10x
Reemplazando en ()

La derivada será:
1 3x2  10x
 (3x 2  10x) =
2 x 3  5x 2  8 2 x3  5x 2  8

b) Derivar: 6x3  9x 4  100

Primero hallamos la derivada de la expresión que esta debajo del


radical.
Sea: F(x) = 6x  9x  100
3 4

Su derivada: F’(x) = 18x  36x


2 5

Reemplazando en ()
La derivada será:
1 9x 2  18x5
 (18x 2  36x5 ) =
2 6x3  9x 4  100 6x3  9x 4  100

Primer Ciclo 89 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

3.- Derivada de una Potencia


n
Sea: E = [ F(x) ]
n-1
Su derivada estará dada por: E’ = n.[ F(x) ] . F’(x) …… ()

Veamos un ejemplo:
2 5
a) Derivar: E = (6x +4x+3)
2
Note que F(x) = 6x +4x+3
Hallemos F’(x) = 12x+4

Usando ():
2 5-1
E’ = 5.(6x +4x+3) .(12x+4)
2 4
E’ = 5.(6x +4x+3) .(12x+4)

4.- Derivada de un Cociente

F(x)
Dado el cociente:
G(x)
F '(x).G(x)  G'(x).F(x)
La derivada estará dado por:
[G(x)]2
3x 2  7x
Ejemplo: Derivar:
5x  1
Sean:
2
F(x) = 3x +7x  F’(x) = 6x+7
G(x) = 5x+1  G’(x) = 5

La derivada será:

(6x  7)(5x  1)  (5)(3x 2  7x) 45x 2  70x  13


=
(5x  1)2 25x 2  10x  1

Primer Ciclo 90 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

PROBLEMAS

01.- Derivar: E = (x3  1)(x7  2)

a) 3x3 (x7  2)  7x7 (x3  1)


b) 3x2 (x7  2)  6x7 (x3  1)
c) 3x2 (x7  2)  7x6 (x3  1)
d) 3x2 (x7  2)  6x7 (x3  1)
e) NA

02.- Si: F(x) = 4x  9 ; hallar F’(0)

a) 1/3 b) 2/3 c) 1 d) 4/3 e) 5/3

03.- Si: F(x) = (x2  3)4


Hallar: F’(x)

a) 8x(x2  3)3 b) 8x(x2  3)2


c) 8(x2  3)3 e) 4(x2  3)3 e) NA

04.- Si:
x2  2
F(x) =
x3  1
Hallar: F’(2)

a) 44/99 b) -44/99 c) 50/49 d) -50/49 e) 1/3

05.- Si: G(x) = x  3x  4


8 6
7 5
Hallar: G’(x) – 8x + 18x
7 7 7 7
a) 0 b) -3x c) x d) 4x e) -2x

Primer Ciclo 91 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

06.- Derivar: (x2  4)2

a) 2(x2  4) b) 2x 2 c) 4(x2  4)
d) 4x(x2  4) e) NA

07.- Derivar: (3x5  8)3

a) 3(15x4  1)2 b) 45x4 (3x5  8)2


c) 45(3x5  8)2 d) 15(x5  1)2 e) NA

2 6
08.- Siendo: F(x) = (x +1)

Hallar: F’(x)

b) (x2  1)5
2 5
a) 6x(x +1) c) 12x
2 5 6
d) 12x(x +1) e) (9x)

x 4  2x 3
09.- Derivar: F(x) = ; y dar como respuesta F’(1)
x5  x2

a) 1 b) -1 c) 0 d) 2 e) -2

10.- Si: F(x) = 5x8  2x7  1 ; dar como respuesta F’(1)

a) 12 b) 13 c) 26 d) 0 e) NA

4
11.- Hallar la derivada de: F(x) = x

1 3 / 4 1 3 / 4 1 1/ 4 1 3/4
a) x b) x c) x d) x e) NA
2 4 4 4

Primer Ciclo 92 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

x2  4
12.- Derivar: F(x) =
x2  3
7x 14x 14x
a) b) c)
(x 2  3)2 (x 2  3)2 (x 2  3)2
x
d) e) NA
(x 2  3)2

13.- Derivar: F(x) = x2 (x  6)

2 2 2 2
a) x +12x b) 3x +12x c) 3x +2x d) 3x +1 e) NA

14.- Dadas las funciones:


4
F(x) = 3x -1
5
G(x) = 2x – 1
Calcular: F’(3) + G’(2)

a) 478 b) 432 c) 434 d) 484 e) NA

1
15.- Derivar: F(x) =
x 1

1 1 1 1
a)  b) c) - d) e) NA
x 1 (x  1) 2
(x  1) 2
x2

1
16.- Sabiendo que: (Lnx)’ =
x
x
Hallar la derivada de: F(x) =
Lnx

1 Lnx  1 Lnx  1
a) b) c) d) Lnx – 1 e) NA
Lnx  1 (Lnx)2
(Lnx)2

Primer Ciclo 93 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

(1642 - 1727)

Isaac Newton nació en un pueblito agrícola de


Inglaterra en el año de la muerte de Galileo; no fue un
niño prodigio, como muchos grandes matemáticos, al
contrario. Nació sietemesino en una familia pobre, tuvo
grandes problemas de salud y dificultades en los
estudios; como era débil físicamente, no jugaba con los
niños de su edad, escribía poesías, dibujaba y construía
cometas con faroles que remontaba de noche para
asustar a la gente.
A los quince años lo sacaron de la escuela para que
ayudara en la granja familiar, pero allí le fue peor que en
la escuela, hasta que un día su tío lo encontró bajo un
árbol, completamente absorto, leyendo un libro de
matemáticas; decidieron que el joven Isaac tenía que
volver a la escuela.
En 1661 ingresó al Trinity College de Cambridge como
estudiante, pero se pagaba los estudios haciendo
servicios domésticos. El maestro de matemáticas que lo
inspiró, reconoció su talento y le dio confianza fue Isaac
Barrow (1630 - 1671), al que Newton reemplazó en la
cátedra en 1669.
En 1664 cerró la universidad debido a una plaga que
invadió la región y Newton volvió a su pueblo; allí, en dos
años de experimentos y reflexiones solitarias, sentó las
bases de sus grandes descubrimientos: la ley de la
gravitación universal, el cálculo infinitesimal, el teorema
del binomio y la naturaleza de la luz; tenía 23 años.

Primer Ciclo 94 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

Es curioso que Newton no hablara con nadie de esos


descubrimientos que fueron dados a conocer poco a poco,
a veces veinte años después de su invención, provocando
la crítica de otros físicos y matemáticos que no querían
creer que Newton se les hubiera adelantado.
En el caso del análisis infinitesimal, se creó con
Leibnitz, una larga y cruel polémica, que siguió durante
todo el siglo XVIII entre los matemáticos ingleses y los
del continente europeo, los primeros acusaban a Leibnitz
de haber traducido la obra de Newton, los segundos
acusaban a Newton de ser el ladrón. La verdad es que los
dos hombres inventaron el cálculo infinitesimal
independientemente, Newton lo hizo varios años antes
que Leibnitz pero publicó sus trabajos después.
En una carta a Robert Hooke (cuando eran amigos, ya
que después pelearon amargamente sobre la prioridad de
la idea de la gravitación), declaró Newton modestamente:
"Si he visto más allá que otros, ha sido porque estaba
subido sobre los hombros de gigantes". Entre esos
gigantes están Copérnico, que hizo girar la Tierra
alrededor del Sol creando una conmoción en la iglesia,
Descartes y su geometría analítica, Kepler con sus leyes
del movimiento de los planetas, descubiertas
empíricamente después de veintidos años de trabajo y
Galileo, que ya había establecido dos de las tres leyes del
movimiento de los cuerpos.
En 1689, Newton fue elegido miembro de la Cámara
de los Lores aunque no tenía nada que ver con la política.
Se cuenta que pidió la palabra una sola vez. Se hizo un
gran silencio en la sala, iba a hablar el científico más
grande del mundo; se levantó Newton y dijo: "solicito
que se cierre la ventana, hace mucho frío en la sala"
Newton tenía un enorme poder de concentración,
trabajaba 18 ó 19 horas seguidas y se olvidaba hasta de
comer. A los 74 años resolvió un díficil problema que
Leibnitz había propuesto a los matemáticos de Europa y

Primer Ciclo 95 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

explicó: "pienso constantemente en el problema y poco a


poco las cosas se empiezan a aclarar hasta que se
iluminan totalmente".*
Newton murió a los 84 años de edad, fue enterrado en
la Abadía Real de Westminster, junto con los grandes de
Inglaterra. Ante su tumba, Voltaire, el filósofo francés
que estaba exiliado en Londres, pronunció su célebre
frase: "El mundo está progresando: Inglaterra honra a
sus matemáticos cuando los demás países honran a sus
hombres de guerra".

* El problema era encontrar las trayectorias ortogonales


de una familia uniparamétrica de curvas; cuando Johann
Bernoulli, un matemático amigo de Leibnitz, vio la
solución exclamó: "reconozco al león por su garra".

Primer Ciclo 96 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

Primer Ciclo 97 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

Capítulo 8

Primer Ciclo 98 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

Primer Ciclo 99 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

Ángulo en posición normal

Es un ángulo trigonométrico cuyo vértice es el origen de


coordenadas, su lado inicial coincide con la parte positiva del eje
“x”, y su lado final puede estar en cualquier parte del plano
cartesiano.

Si el lado final está en el segundo cuadrante entonces el ángulo


está en el segundo cuadrante y análogamente para los otros
cuadrantes.

Si el lado final coincide con un semieje el ángulo no pertenece a


ningún cuadrante.

“” y “” son positivos


y están en posición normal
  I C y   II C

“” y “” son negativos


y están en posición normal
  IV C y   III C

Primer Ciclo 100 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

90° está en posición normal


pero no pertenece a ningún
cuadrante.

“” y “” no están en posición


normal

Razones Trigonométricas de ángulos


en posición normal

Si “” es un ángulo cualquiera en posición normal y P(x;y) es un


punto cualquiera que pertenece a su lado final, sus razones
trigonométricas se calculan del triángulo formado al trazar desde
“P” segmentos dirigidos a los ejes coordenados, por tanto el valor
de los catetos serán las distancias dirigidas “x” e “y” y el valor de
la hipotenusa será siempre un número positivo “r”. Para mayor
comprensión de la definición hacemos el siguiente cambio:

ordenada Cateto opuesto = y = ordenada


sen 
radio v ector Cateto adyacente = x = abscisa
Hipotenusa = r = radio vector
abscisa
cos  
radio v ector
ordenada
Tg  
abscisa
abscisa
Ctg 
ordenada
radio v ector
Sec 
abscisa
Observaciones
radio v ector
Csc) 
ordenada

Primer Ciclo 101 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

1.- El triángulo rectángulo formado por los segmentos dirigidos


trazados desde “P” siempre se dibujará en el eje “x”.

II.- Cuando queremos calcular longitudes, vamos a dibujar sobre


el segmento una llave lo cual nos indica que el número
escrito sobre ella es la longitud.

EJERCICIOS

Primer Ciclo 102 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

01.- El lado final de un ángulo en posición normal pasa por el


punto P(–3;4). Calcular todas sus razones trigonométricas.

5
02.- Si Cos= – y   IIC, calcular todas las razones
13
trigonométricas de “”.

7
03.- Si: Tg= – y   IV C, calcular todas las razones
24
trigonométricas de “”.

04.- Del gráfico mostrado, calcular: E = Sen.Cos

a) 6/5
b) 6
c) 6/3
d) 6/7
e) 6/9

05.- Del gráfico mostrado, calcular: E = Sec + Tg

a) –3/5
b) –3/2
c) 3/2
d) 2/3
e) –2/3

Csc 
06.- Del gráfico mostrado, calcular: E =
Sec
a) 7/24
b) 7/23
c) 24/7
d) 7/25
e) 1/3

Primer Ciclo 103 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

07.- Del gráfico mostrado, calcular E = Ctg – Csc


a) 1/2
b) 1/3
c) 1/4
d) 1/5
e) 1/7

08.- Si A(–3;4) es un punto del lado final de un ángulo en posición


Sen
normal “”, calcular el valor de: E 
1  Cos 
a) 1/2 b) 1/3 c) 1/5 d) 1/7 e) 1

09.- Si el punto B(–9;–40) pertenece al lado final de un ángulo en


posición normal “” , calcular el valor de:
E = 41Sen + 9Tg

a) 1 b) 2 c) 3 d) 0 e) –1

10.- Si: Sen = – 1/3 y   III C , calcular el valor de:


E = 2 (Sec – Tq)

a) –1 b) –2 c) 1 d) 2 e) NA

11.- Si Tg = –2/5 y   IV C, calcular el valor de:


E = 29 . (Sen+Cos)
a) 1 b) 2 c) –1 d) 3 e) –3

12.- Si ABCD es un cuadrado, calcular el valor de:


E = 65.Sen - 4Ctg
a) 7
b) 4
c) 8
d) 11
e) 10

13.- Del gráfico mostrado, calcular el valor de:

Primer Ciclo 104 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

E = a – 8.Tg

a) 2
b) 1
c) 3
d) 4
e) –1

14.- Del gráfico, calcular: E = 5Cos – 21Csc


a) 32
b) 26
c) –26
d) –32
e) 23

15.- Del gráfico mostrado, calcular: E = Csc + Cos


a) 1
b) 2
c) 3
d) 4
e) 5

16.- Si el punto (6;–8) pertenece al lado final del ángulo “” en


posición normal, calcular el valor de: E = 5Cos + 6Tg

a) –3 b) –4 c) –5 d) –10 e) –11

17.- Si el punto (–1;3) pertenece al lado final de un ángulo en


posición normal “”, calcular el valor de: E = Sen.Ctg

a) –1/10 b) –2/10 c) –3/10 d) –4/10 e) 10

18.- Si: Sec = –6 y   IIC, calcular el valor de:

Primer Ciclo 105 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

E= 35 Ctg + Cos

a) –7 b)–5/6 c) 5/6 d) 7/6 e) –7/6

19.- si: Tg= –3/2 y   IIC, calcular el valor de:


E=3+ 13 (Sen + Cos)

a) 1 b) 2 c) 3 d) 4 e) 5

20.- Si: Tg = 3 , calcular “a”.


a) –1
b) –2
c) –3
d) –4
e) –5

21.- Si: Ctg = –2 , calcular “m”


a) –5
b) –4
c) –3
d) –2
e) –1

22.- Del gráfico, calcular “a”


a) –3
b) –1
c) 1
d) 3
e) 0

23.- Del gráfico mostrado, calcular “k”.


a) –5
b) –7
c) –9
d) –4
e) –6

Primer Ciclo 106 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

24.- Del gráfico mostrado, calcular: E = Cos – Cos


a) –2
b) –1
c) 0
d) 1
e) 2

25.- Del gráfico mostrado, calcular: E= Sen – Sen


a) 0
b) 1
c) 2
d) 3
e) –1

26.- Si: Cos = –0,666... y   IIIC


Tg   Sen
E
Sec
a) 5/9 b) 7/9 c) –5/9 d) –7/9 e) –7/7

27.- Si: Sec = 3,6 y   IIIC, calcular:


E = 3Tg + 11Sen

a) 0 b) 3 c) 8 d) 11 e) 113

28.- Si: 2Tg = 8 y   IIIC, calcular: E = 10Sen.Cos


a) 1 b) 2 c) 3 d) 4 e) 5

29.- Si: 3Tg+1 = 27 y   IIIC, calcular:


E = Csc – Sec

a) –5 b) –5/2 c) 5 d) 5/2 e) 25

Primer Ciclo 107 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

Capítulo 9

Primer Ciclo 108 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

Primer Ciclo 109 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

Signos de las razones trigonométricas en cada


cuadrante
Regla Práctica

I Cuadrante: Todas las razones trigonométricas son positivas


II Cuadrante: El seno y su inversa, la cosecante, son positivas, el
resto son negativas.
III Cuadrante: La tangente y su inversa, la cotangente, son
positivas, el resto son negativas.
IV Cuadrante: El coseno y su inversa, la secante, son positivas el
resto son negativas.

ÁNGULO CUADRANTAL

Un ángulo en posición normal se llamará cuadrantal cuando su


lado final coincide con un semieje. En consecuencia no pertenece
a ningún cuadrante. Los principales ángulos cuadrantales son: 0°
, 90° , 180°, 270° y 360°

Primer Ciclo 110 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

Propiedad

Si “” es un ángulo en posición normal positivo y menor que una


vuelta, entonces se cumple:

Si:   IC  0° <  < 90°


Si:   IIC  90° <  < 180°
Si:   IIIC  180° <  < 270°
Si:   IVC  270° <  < 360°

Ejemplo:
2
Si:  IIIC , ¿en que cuadrante está ?
3
Solución:

Si:   IIIC  180° <  < 270°


2 2
 180     270
3 3
2
120° < < 180°
3
2 2
Como está entre 120° y 180° entonces:  IIC
3 3

RAZONES TRIGONOMÉTRICAS DE ÁNGULOS


CUADRANTALES

0° 90° 180° 270° 360°


Sen 0 1 0 –1 0
Cos 1 0 –1 0 1
Tg 0 ND 0 ND 0
Ctg ND 0 ND 0 ND
Sec 1 ND –1 ND 1
Csc ND 1 ND –1 ND

Primer Ciclo 111 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

Ejercicios

I. ¿Que signo tienen las siguientes expresiones?

Sen100.Cos110
01. E 
Tg310

 2Sen412.Cos 211.Sec120.Sen135
02. E 
 Cos143.Sen200.Sen289

 3Cos120.Sen271.Cos 300
03. E 
Ctg350.Sec167.Csc206

 5Ctg320.Sen183.Csc100
04. E 
4Sec267.Cos 345Tg300

 8Cos 358Ctg129Csc300
05. E 
Sen124.Cos123Csc195

Problemas

01.- Calcular el signo de:

Sen300º.Cos100º.Tg200º
K=
Sec100º  Csc340º

a) + b) – c) + y – d) + ó – e) No tiene

02.- Calcular el signo de:


Sen3 260.Ctg115.Cos 3 116
E=
Csc195.Tg336
a) + b) – c) + y – d) + ó – e) No tiene

Primer Ciclo 112 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

03.- Hallar el signo de:

Sen140º  Tg200º Cos290º


Sec190º  Tg100º

a) + b) – c) + y – d) + ó – e) No tiene

04.- Calcular el valor de:

2Sen180  Cos 0  Tg360


E
Csc270  Sec180
a) 0 b) 1 c) ½ d) –1/2 e) –1

05.- Indicar el signo de:


4 5 4
Tg332º.Tg 130º.Csc 210º.Sen 180º

a) + b) – c) + y – d) + ó – e) No tiene

06.- Calcular el valor de:


3 cos 180  Sen0  Ctg90
E
Sen270  Tg180
a) 1 b) 0 c) 3 d) –3 e) –1

07.-Calcular el valor de:


3 
4Sen Sec  Csc
E 2 2
 3
Tg2  Ctg  Csc
2 2
a) –3 b) –2 c) –1 d) 1 e) 2

08.- Calcular el valor de:


3
2Cos 2  Csc  Tg
E 2
 3
Ctg  Sec  3Sen
2 2
a) –3 b) –3/2 c) –1/2 d) ½ e) 2

Primer Ciclo 113 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

09.- Calcular el valor de:


E = Sen[Tg(Sen360°)] – Sec[Sen(Tg180°)]

a) –2 b) –1 c) 0 d) 1 e) 2

10.- Calcular el valor de:


E = Sec[Tg(Sen2)] + Cos[Sen(Tg)]

a) 0 b) 1 c) 2 d) –1 e) –2

11.- Si: Tg.  Cos  < 0 , ¿en que cuadrante esta “”?

a) IC b) IIC c) IIIC d) IVC

12.- Si: Csc  Ctg > 0 , ¿en que cuadrante esta “”?

a) IC b) IIC c) IIIC d) IVC

13.- ¿Que signo tiene la expresión?


2 3 4
E = Ctg432°.Tg 134°.Csc 214°.Sec 360°

a) + b) – c) + ó – d) + y –

14.- ¿Qué signo tiene la expresión?


2 3
E = Tg125°.cos 200.Sen 310.Sen180°

a) + b) – c) + ó – d) + y –

15.- Si: –250° <  < –200° , ¿qué signo tiene la expresión?
Sen  5Cos 
E=
Tg  3Ctg

a) + b) – c) + ó – d) + y –

Primer Ciclo 114 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

16.- Si: –160° <  < –100°, ¿qué signo tiene la expresión?
2Sen  3Cos
E
2Tg  3Ctg
a) + b) – c) + ó – d) + y –

17.- Calcular el valor de:

Sen90 Tg360 Ctg270


E  (Cos270 )  
Cos 0 (Sec180 )

a) 0 b) 1 c) –1 d) 2 e) –3

18.- Calcular el valor de:

 3
Csc Ctg Sec
 3  2 2   Csc 3 
E   Sen 
 2  Cos   2 

a) 0 b) –1 c) 1 d) 2 e) –2

19.- La expresión: E =   2  4   , es real.


Calcular: M = Sen + Tg + Cos
Cuando  es un ángulo cuadrantal

a) 1 b) –1 c) –2 d) 2 e) 3

20.- La expresión: E =   1  2   , es real


Calcular “” , si es ángulo cuadrantal

a) –2 b) –3 c) –1,57 d) 0 e) 1,57

Primer Ciclo 115 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

Capítulo 10

Primer Ciclo 116 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

Primer Ciclo 117 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

IDENTIDADES

Son aquellas iguales entre las razones trigonométricas de una


cierta variable; las cuales se verifican para todo valor de la
variable, que no indetermina a la razón trigonométrica existente
en la igualdad.

Se clasifican en:

1.- Identidades Trigonométricas Recíprocas

1
senx . csc x  1 ;  x  n , n  Z  csc x 
senx

cos x . sec  1 ;  x  2n  1
1
, n  Z  sec x 
2 cos x
 1
tan x . cot x  1 ;  x  n ,nZ  cot x 
2 tan x

2.- Identidades Trigonométricas Por División


;  x  2n  1 ; n  Z
senx
tan x 
cos x 2
cos x
cot x  ;  x  n ; nZ
senx

Primer Ciclo 118 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

3.- Identidades Trigonométricas Pitagóricas

sen2x  cos2 x  1 ;  x  R

sen2 x  1  cos2 x cos2 x  1  sen2 x


tan2 x  1  sec 2 x ;  x  2n  1 , n  R
2

sec 2 x  tan2 x  1 tan2 x  sec 2 x  1

cot 2 x  1  csc2 x ;  x  n ,n  R

csc2 x  cot 2 x  1 cot 2 x  csc2 x  1

Los problemas que se presentan, son de tipo demostración;


simplificación, condicionales y eliminación de variables; pero lo
más importante es el manejo adecuado de las igualdades ya
conocidas, para obtener la solución del problema.

OBSERVACIÓN:

Verso de x: Ver x = 1 - cosx


Coverso de x: Cov x = 1 - senx
Exsecante de x: Ex secx = secx - 1

Primer Ciclo 119 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

3.- Identidades Auxiliares

1 Tgx + Ctgx = Secx . Cscx

2 Sec2x + Csc2x = Sec2x . Csc2x

3 Sen4x + Cos4x = 1 – 2Sen2x . Cos2x

4 Sen6x + Cos6x = 1 – 3Sen2x . Cos2x

5 (Senx + Cosx)2 = 1 + 2Senx . Cosx

6 (Senx – Cosx)2 = 1 – 2Senx . Cosx

7 (1  Senx  Cosx)2 = 2 (1  Senx)(1  Cosx)

1
Si : Secx + Tgx = n  Secx – Tgx =
n
8
1
Si : Cscx + Ctgx = m  Cscx – Ctgx =
m

Observación :

Al resolver ejercicios y problemas sobre identidades


trigonométricas es recomendable tener en cuenta lo siguiente:

a) Si la expresión a ser resuelta presenta funciones


trigonométricas que se relacionan directamente, entonces es
recomendable trabajar con dichas relaciones.
b) Si la expresión a ser resuelta presenta funciones
trigonométricas que no se relacionan directamente, entonces

Primer Ciclo 120 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

se sugiere escribir los términos de la expresión en función


Seno y Coseno.

Los ejercicios y problemas sobre identidades trigonométricas se


presentan de 4 tipos.

1. Demostraciones
2. Simplificaciones
3. Condicionales
4. Eliminación angular

EJERCICIOS DE TIPOS DEMOSTRACIÓN


Demostrar una identidad, implica que el primer miembro se pueda
reducir al segundo miembro o viceversa o que cada miembro por
separado se pueda reducir a una misma forma.
La verificación de identidades se efectúa usando las diferentes
transformaciones tanto algebraicas o trigonométricas.
No existe desgraciadamente una regla única que sirva como
norma para verificar identidades. Por lo general de los dos
miembros se procura reducir del más complicado al más simple;
en efecto, el estudiante debe tener presente la expresión a la que
pretende llegar; pensar en todas las relaciones fundamentales
(identidades) y seleccionar aquellas que le permitan obtener la
expresión deseada.
2
01.- Demostrar que: Tg x.Cosx.Cscx = Tgx

Resolución:

En este problema, la idea es reducir el miembro de la igualdad


mas complicada y obtener un resultado igual al otro miembro.
Uno de los criterios más utilizados, es el de colocar la expresión a
reducir, en términos de senos y/o cosenos; y por ello es bueno
recordar:

Primer Ciclo 121 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

1 1
cscx= ; secx 
senx cosx

senx cosx
tanx= ; cotx 
cos x senx

En este problema:
2
Tan x.cosx.cscx = tanx ; note que:
2 sen2 x
Tan x=
cos2 x
sen2 x 1
. cos x.  tan x
2 senx
cos x

senx
Reduciendo:  tan  tanx  tanx
cos x
Lo que queda demostrado

EJERCICIOS

01.- Demostrar: Sen2 x.Ctg2 x  1  Sen2 x

Primer Ciclo 122 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

02.- Demostrar: Csc  Ctg.Cs   Sen

03.- Demostrar:
Sen4   Cos4
2
1  Tg 

 Cos2 1  2Cos2 

Senx Senx
04.- Demostrar:   2Cscx
1  Cosx 1  Cosx

Primer Ciclo 123 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

PROBLEMAS

01.- Demostrar: 1  Sen.Cos.Tg  Cos2 

02.- Demostrar: Sen4 x  Cos4 x  2Sen2 x  1

1 1
03.- Demostrar:  1
2
1  Cos x 1  Sec 2 x

Sen4   Cos4   1
04.- Demostrar:  2Sen4 
1  Ctg2

Cosx Senx
05.- Demostrar:   2  Senx  Cosx
Secx  Tgx Cscx  Ctgx

2
06.- Demostrar: 1  Cos  Sen
Tg  Ctg

07.- Demostrar: Sen2 .Tg2   Cos2 .Ctg2   Tg2  Ctg2  1

1  Sen
08.- Demostrar:  Sec  Tg
1  Sen

Primer Ciclo 124 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

EJERCICIOS DE SIMPLIFICACIÓN

Se buscara una expresión reducida de la planteada con ayuda de


las identidades fundamentales y/o auxiliares con
transformaciones algebraicas.
2 2
01.- Simplificar: L = tanx.cos x - cotx.sen x

Resolución:

Vamos a colocar la expresión en términos de senos y cosenos;


así:
2 2
L = tanx.cos x - cotx.sen x

senx cos x
L . cos2 x  .sen2 x
cos x senx

Reduciendo: L = senx.cosx - cosx.senx  L=0

02.- Reducir: L = (secx - cosx) (cscx - senx)

Resolución:

Pasando a senos y cosenos:


 1  1 
L=   cos x   senx 
 cos x  senx 
 1  cos2 x  1  sen2 x 
Operando: L   ; pero:1-cos2x=sen2x
 cos x  senx 
  
2 2
1-sen x=cos x
Remplazando:

sen2 x cos2 x
L= .   L = senx.cosx
cos x senx

Primer Ciclo 125 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

 sec x  senx 
03.- Simplificar: L=   cot x
 csc x  cos x 
Resolución:
Vamos a colocar todas las expresiones en términos de senos y
cósenos; así:
 1 
  senx 
 sec x  senx   cos x . cos x
L=   cot x 
 csc x  cos x   1  senx
  cos x 
 senx 
Operando y Ordenando:

 1  sen. cos x 
 
L=  cos x . cos x
 1  cos x.senx  senx
 
 senx 
Reduciendo:
 1 
 
L=  cos x . cos x  L  senx . cos x   L  1
 1  senx cosx senx
 
 senx 

04.- Reducir: L  (sec x + tan x-1)(sec x –tan x + 1)

Resolución:
Si bien, el pasar a senos y cósenos, es un criterio muy
generalizados; no siempre es necesario tales cambios; sino
también el manejar las otras razones trigonometricas siempre que
tengan relación. En el problema, por ejemplo:

L = (sec x + tan x-1)(sec x –tan x + 1)


Operando:
2 2
L = sec x-secx.tanx+secx+tanx.secx-tan x+tanx-secx+tanx-1

Reduciendo:
2 2
L = sec x - tan x + 2tanx – 1
L =1 + 2tanx - 1   L = 2tanx

Primer Ciclo 126 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

EJERCICIOS

sen4 x  cos4 x
01.- Simplificar: L=  cos x
senx  cos x

1 1
02.- Simplificar: E  
Csc  Ctg Csc  Ctg

Sec 4 .Csc 4   Sec 4   Csc 4 


03.- Simplificar: L 
Sec 2 .Csc 2 

Primer Ciclo 127 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

04.- Simplificar: L = Sec 4 x  Tg4 x  2Tg2 x

2Secx  3Tg2 x  2
05.- Simplificar: R
1  3Secx

Cos4 x  2Sen2 x  Sen4 x


06.- Simplificar: E
(Senx  Cosx)2  (Senx  Cosx)2

Primer Ciclo 128 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

PROBLEMAS

01.- Simplificar:
2Secx  3Tg2 x  2
E
1  3Secx

a) 1+Secx b) 1-Secx c) 1+Senx d) 1-Senx e) 1+Tgx

02.- Reducir :
Cos4 x  2Sen2 x  Sen4 x
E
(Senx  Cosx)2  (Senx  Cosx)2

a) 1 b) -1 c) Senx d) Cosx e) 1/2

E = 1 + 2Sec .Tg  - Tg 
2 2 4
03.- Simplificar:

e) Sec 
4
a) Sec b) -1 c) ½ d) Tg

04.- Simplificar:
1 1
E 
1  Cosx 1  Cosx
2 2 2 2
a) Csc x b) 2Csc x c) 2Cscx d) 2Cos x e) 2Sen x

05.- Simplificar:
E  Csc 4   Ctg4   2Ctg2 

a) 1 b) -1 c) ½ d) 2 e) -2

06.- Simplificar:

L  Ctg2   Cos. 1  Tg2 

a) Cos b) Sen c) Csc d) Tg e) NA

Primer Ciclo 129 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

EJERCICIOS DE TIPO CONDICIONAL

Si la condición es complicada debemos simplificarla y así a una


expresión que puede ser la pedida o que nos permita hallar
fácilmente la que nos piden. Si la condición es simple
inmediatamente se procede a encontrar la expresión pedida.

01.- Sabiendo que:


Tgx + Ctgx = 4 ; calcular: C = Senx.Cosx

Resolución:

De la condición: Tgx + Ctgx = 4 ; piden: C = senx.cosx

Pasando a senos y cosenos:


senx cos x
 4
cos x senx

Operando:
sen2 x  cos2 x 1 1
4   4  C 
cos x.senx C 4

2 2
02.- Siendo: Tgx + Ctg = 3 ; Calcular: C = Tg x + Ctg x

Resolución:

A partir del dato: Tgx + Ctgx = 3


2 2
Elevando al cuadrado: (Tgx + Ctgx) = 3
2 2
Tg x + 2Tgx.Ctgx + Ctg x = 9
2 2
Tg x + Ctg x + 2 = 9

C+2=9
C=7

Primer Ciclo 130 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

03.- Siendo:
sen3 x  cos3 x 7
 ; calcular: C = Tgx + Ctgx
senx  cos x 8

Resolución:
3 3 2 2
Recuerde que: a +b = (a+b)(a – ab + b )
3 3 2 2
En la condición: sen x + cos x = (senx-cosx)(sen x-senx.cosx x)

Luego:
(senx  cos x )(sen2 x  senx. cos x  cos2 x ) 7

(senx  cos x ) 8
Reduciendo:
7
pero : sen2 x  cos2 x  1
2 2
Sen x - senx.cos x = ;
8
7 1
 senx. cos x 
1 - senx.cosx =
8 8
senx cos x
Piden: C = Tgx + Ctgx = 
cos x senx

sen2 x  cos2 x 1
Operando: C = 
cos x.senx senx. cos x

1
C=
1
8

  C8

Primer Ciclo 131 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

EJERCICIOS

01.- Si: Csc + Ctg = 2 , Hallar E = Csc - Ctg

1
02.- Si: Senx . Cosx = , hallar: K = Sen4 x  Cos4 x
4

03.- Si: Sec + Tg = 2 , Hallar E = Sec - Tg

Primer Ciclo 132 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

04.- Si: Cosx + Secx = 2 ; hallar E = Cos3 x  Sec3 x

6
05.- Si Sen + Cos = ; hallar E = Sec.Csc + 1
2

Sen4   Cos4  1
06.- Si:  , hallar E = Sec.Csc
6 4
Sec   Cos  1  a2

Primer Ciclo 133 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

PROBLEMAS

01.- Si Sen + Csc = k ; hallar M = Sen  + Csc 


3 3

2 3 3 3
a) 2k +3k b) k -3k c) k +2 d) k -3k e) NA

02.- Si:
1  Tg2 Sen2   aCos2 
 1  a ; hallar: E
1  Ctg2 Sen2   aCos2 
a) 1+2a b) 1-2a c) 2a d) a e) NA

03.- Si se cumple que: Sec . Csc = 5


Calcular R = Tg  + Ctg 
2 2

a) 20 b) 1 c) 2 d) 24 e) 25

Sen – Sen  = p
3
04.- Si:
Cos – Cos  = q
3

Calcular P = Tg

A) a/b b) b/a c) a+b d) 1-ab e) NA

05.- Si: Csc + Ctg = 5 ; calcular Csc

a) 2,2 b) 2,4 c) 2,5 d) 2,6 e) 2,8


2
06.- Si: Tg + Ctg = 3 ; calcular: E = (Sen + Cos)

a) 3/2 b) 2/3 c) 1/2 d) 4/5 e) 5/3

4
07.- Siendo: Sen + Cos =
3
Calcular: E = Tg + Ctg

a) 2 b) 3 c) 6 d) 2 3 e) 6

Primer Ciclo 134 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

REPASO

01.- Reducir: L = (Secx.Cscx – Ctgx)Cosx

a) 1 b) Senx c) Ctgx d) Secx e) Cscx

02.- Reducir: E = (Secx.Cscx – Tgx)Senx

a) 2 b) Senx c) Cosx d) Secx e) Cscx

03.- Sabiendo que: Secx.Cscx = Ctgx + 1


Además: 0º < x < 360º , hallar “x”

a) 45º b) 135º c) 225º d) a y b e) a y c


2
04.- Si: Tgx + Ctgx = 3 ; calcular: E = (Secx + Cscx)

a) 6 b) 9 c) 12 d) 15 e) 18
2
05.- Si: Tgx + Ctgx = 5 ; calcule: E = (Secx – Cscx)

a) 16 b) 9 c) 12 d) 15 e) 18

06.- Reducir: E  3(Sen4 x  Cos4 x)  2(Sen6 x  Cos6 x)

a) 1 b) -1 c) 2 d) -2 e) 0

1  Sen4  Cos4 x
07.- Reducir: E 
2  Sen6 x  Cos6 x

a) 1/2 b) 2/3 c) 2/7 d) 3/5 e) 1/7


6 6
08.- Siendo: Tgx + Ctgx = 4 ; calcular: E = Sen x + Cos x

a) 13/22 b) 13/12 c) 13/15 d) 13/16 e) 12/17

Primer Ciclo 135 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

09.- Siendo: Tgx + Ctgx = 2 2


4 4
Calcule: E = Sen x + Cos x

a) 1/2 b) 2/3 c) 2/7 d) 3/5 e) 3/4

4 4 1 2
10.- Siendo: 1 – Sen x – Cos x = Cos x ; x є IIC
2
Halle: E = Senx.Tgx
a) - 2 /6 b) 2 /3 c) - 3 /6 d) 1 e) 0

6 6 4 2
11.- Siendo: 1 – Sen x – Cos x = Sen x ; x є IIC
3
Halle: E = Senx – Tgx

5 5 5 5 5 5
a) - b) c) - d) e) NA
6 3 3 6

 (Senx  Cosx)2  1
 
12.- Simplificar: E .Secx

 Senx 

a) 1 b) 2 c) 1/2 d) 4 e) 1/4

13.- Simplificar:
(1  Senx  Cosx)2 (1  Senx  Cosx)2
E 
2(1  Senx) 2(1  Cosx)

a) Senx b) Cosx c) Senx+Cosx d) 1 e) 2

14.- Simplificar:
Tgx  Ctgx  2
-Senx
Tgx  Ctgx

a) Senx b) Cosx d) Tgx d) Xtgx e) Cscx

Primer Ciclo 136 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

15.- Simplificar:
 Secx  1 Secx-1 
Tgx. 
 Secx-1 Secx  1 
-
 
a) 1 b) 2 c) 3 d) Tgx e) Senx

16.- Simplificar:
Tgx. (1  Cos2 x)(1  Sen2 x)-2

2 2
a) Senx b) Sen x c) Cosx d) Tgx e) Cos x

17.- Simplificar:
1-Cosx 1  Cosx

1  Cosx 1-Cosx

a) 2Senx b) Senx c) 2Cosx d) 2Cscx e) NA

18.- Simplificar:
1  Senx  Cosx  Tgx 1-cosx

1  Senx  Cosx  Ctgx 1-Senx

2 2
a) Senx b) Tg x c) Cosx d) Tgx e) Cos x

19.- Reducir:
Sec 6 x  Sec 4 x
Csc 6 x  Csc 4 x
2 4 6 8 10
a) Tg x b) Tg x c) Tg x d) Tg x e) Tg x

20.- Siendo: Sec 2 x  Csc 2 x  2Ctg2 x.Sec 3 x


Además: 0º < x < 360º , hallar “x”

a) 45º y 60º b) 60º y 270º c) 45º y 270º


d) 37º y 270º e) 60º y 300º

Primer Ciclo 137 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

Capítulo 11

Primer Ciclo 138 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

Primer Ciclo 139 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

Fórmulas Básicas

I. Seno de la suma y diferencia de dos ángulos:

sen      sen. cos   sen. cos 

sen      sen. cos   sen. cos 

Desarrolle:
Sen (x + y ) =
Sen ( - ) =
Sen (10º - x) =
Sen (30º + x) =
II. Coseno de la suma y diferencia de dos ángulos:

cos      cos . cos   sen.sen

cos      cos . cos   sen.sen

Primer Ciclo 140 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

Desarrolle:
Cos (x + y ) =
Cos ( - ) =
Cos (40º - x) =
Cos (45º + x) =

III. Tangente de la suma y diferencia de dos ángulos

tan   tan 
tan (  ) 
1  tan  . tan 

tan   tan 
tan (  ) 
1  tan  . tan 

Desarrolle:
Tg( x + y) =
Tg( - ) =
Tg(45º + x) =
Tg(60º - ) =

PROPIEDADES

I.- Si se cumple: K = A.Senx  B.Cosx

K máx  A 2  B2

K min   A 2  B2

Primer Ciclo 141 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

Ejemplo:
Hallar el máximo y mínimo valor de: E = 3Senx + 4Cosx
Solución:

Emáx  32  42  5

Emin   32  42  5

Ejemplo:

Hallar el máximo y mínimo valor de: E = 2 Senx – 7 Cosx


Solución:
2 2
Emáx  2  7 3
2 2
Emin   2  7  3

II.- Se cumple:
Tg + Tg + Tg.Tg.Tg(+) = Tg(+)

Ejemplo:
Simplificar: Tg12º + Tg14º + Tg12º.Tg14º.Tg26
Solución: la expresión puede escribirse:
Tg12º + Tg14º + Tg12º.Tg14º.Tg(12+14) = Tg26º
Ejemplo:
Simplificar:

Tg20º + Tg40º + 3 Tg20º.Tg40º

Solución: 3 =Tg60º entonces:

Tg20º + Tg40º + Tg20º.Tg40ºTg60º = Tg60º = 3

Primer Ciclo 142 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

EJERCICIOS
Hallar el valor de:
01) Sen8 12) Ctg29
02) Tg44 13) Sen61
03) Cos8 14) Tg61
04) Tg8 15) Tg32
05) Csc 7 16) Tg58
06) Ctg14 17) Sen14
07) Sen58 18) Cos14
08) Tg7 19) Tg14
09) Sen32 20) Csc8
10) Cos58
11) Sen21

PROBLEMAS

NIVEL I

sen(x  y)  sen(x  y)
01.- Simplificar: C 
senx . seny

a) Tgy b) 2Tgy c) Ctgy d) 2Ctgy e) 2Tgx

Co s(60º  x)  Cos(60º x)


02.- Calcular: C 
Cos x
1 3
a) 1 b) 2 c) 3 d) e)
2 2

03.- Calcular “x” que cumpla la condición:


1
Sen (30º+x) + Sen (30º-x) =
2
a) 30º b) 45º c) 75º d) 60º e) 10º

Primer Ciclo 143 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

Sen(  x)  Sen(  x)
04.- Simplificar: E
Senx

a) Cosx b) Senx c) Tgx d) 2Senx e) 2Cosx

05.- Determinar el valor de:


Sen3x.Cos2x  Sen2x.Cos3x
L
Sen4x.Cosx  Senx.Cos4x

a) 1 b) 2 c) -1 d) Senx e) Cosx

06.- Simplificar:
Sen4x.Cos2x  Sen2x.Cos4x
E
Sen3x.Cosx  Senx.Cos3x

a) 2 b) Senx c) 1 d) -1 e) 0

07.- Hallar Sen75º

3 1 3 1 6 2 6 2 3 2
a) b) c) d) e)
2 2 4 4 4

08.- Calcular “x” que cumple:


1
Sen4x . Cosx + Senx . Cos4x =
2
a) 2º b) 4º c) 6º d) 8º e) 10º

09.- Calcular “x” que cumple:


1
Cos3x . Cosx - Sen3x . Senx =
2
a) 10º b) 20º c) 15º d) 25º e) 30º

10.- Reducir: E = Sen (x + y) – Seny . Cosx

a) Senx b) Cosy c) Senx.Cosy d) Seny e) Cosx

Primer Ciclo 144 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

11.- Simplificar: E = Sen(x + y) + Sen (x – y)

a) Senx . Cosy b) 2 Senx . Cosy


c) Seny . Cosx d) 2Seny . Cosx
e) Cosx . Cosy

12.- Reducir: E = Cos (x + y) + Senx . Seny

a) Cosx b) Cosy c) Cosx.Cosy d) Senx e) Seny

13.- Señale la variación de:

E  2 2sen(x  45º )  Senx  2Cosx  1

a) [-4;6] b) [2;5] c) [4;6] d) [4;7] e) NA

NIVEL II

01.- En la figura, hallar “x”


Si se cumple que : Tg = 3/11

a) 1
b) 2
c) 3
d) 4
e) NA

02.- De la figura: hallar Tg

a) 3/5
b) 3/4
c) 4/3
d) 17/28
e) 1

Primer Ciclo 145 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

03.- Del gráfico hallar “x”

a) 3
b) 3
c) 4
d) 6
e) 7

04.- ABCD es un cuadrado. M es punto medio de BC. Hallar Tg

a) 1
b) 2
c) 3
d) 6
e) 1/3

05.- Del gráfico hallar “x”

a) 4 3
b) 4 6
c) 2 3
d) 2 6
e) 5 2

06.- En la figura : hallar “x”, Si se cumple: Tg = 2/3

a) 1
b) 2
c) 3
d) 4
e) 5

Primer Ciclo 146 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

07.- De la figura, hallar: E = x².Ctg

a) 16
b) 20
c) 24
d) 28
e) 32

08.- Hallar “x”

a) 9
b) 11
c) 13
d) 15
e) 17

09.- En la figura hallar Tg


ABCD es un cuadrado. N es punto medio de CD

a) 1/2
b) 1/3
c) 1/4
d) 3/4
e) 1/5

10.- Hallar Tg 

a) 7/13
b) 9/13
c) 13/9
d) 9/15
e) 15/9

Primer Ciclo 147 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

11.- Del gráfico Hallar Tg


ABCD es un cuadrado

a) 1
b) 2
c) 1/2
d) 1/3
e) 3

12.- De la figura hallar Tg 

a) 3/4
b) 4/5
c) 1
d) 7/6
e) 3/2

13.- Del gráfico, calcular Tg


AB = 6
BC = 4

a) 9/13 b) 5/13 c) 6/13 d) 7/13 e) 8/13

14.- Del gráfico calcular Tg, si ABCD es un cuadrado: BQ=QN;


BN=NC y AP=3PD

a) 3 b) -3 c) 5 d) -2 e) 5/3

Primer Ciclo 148 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

15.- Del gráfico hallar Tg


a) 5/13
b) 9/13
c) 11/13
d) 12/13
e) 7/13

16.- Del gráfico, calcular Tg, si ABCD es un cuadrado: BC=3CE

a) 121/37
b) 81/37
c) 136/31
d) 141/37
e) 56/37

17.- Reducir:
Sen(  x)  Sen.Cosx
E
Cos(  x)  Sen.Senx
a) Tgx b) Tg c) Ctg d) Ctgx e) 1

18.- Simplifique:
Sen(  x)  Senx.Cos
E
Cos(  x)  Sen.Senx
a) Tgx b) Tg c) Ctgx d) Ctg e) NA

19.- Simplificar:
Cos(  )
E  Ctg
Sen.Sen
a) Ctg b) Ctg c) Tg d) Tg e) 1

20.- Simplificar:
Cos(  )
E  Ctg
Sen.Sen

a) Tg b) Ctg c) Cos d) Sen e) NA

Primer Ciclo 149 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

Fórmulas Básicas
I. Sen2x = 2Senx.Cosx

Por ejemplo:
 Sen2 = 2Sen.Cos
 Sen40° = 2Sen20°.Cos20°
 Sen80° = 2Sen40°.Cos40°
 Sen4 = 2Sen2.Cos2
 Sen =2Sen.Cos
 2Sen.Cos = Sen2
 2Sen4°.Cos4° = Sen8°
 2Sen3.Cos3 = Sen6

cos2x  1 - 2sen 2 x
II. Cos2x = Cos x - Sen x 
2 2

cos2x  2cos 2 x - 1

Por ejemplo:

 Cos  = Cos  - Sen 


2 2 2

 Cos2 = Cos  - Sen  = 1 – 2Sen 


2 2 2

= 2Cos  - 1
2


2 2 2
Cos40° = Cos 20° - Sen 20° = 1 – 2Sen 20°
2
= 2Cos 20° - 1

2 2
Cos4x = Cos – Sen = ……………………
 Cos20° = …………… = ……………………

2tanx
III. Tg 2x =
1 - tan2 x

Primer Ciclo 150 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

Por ejemplo:

 Tg2 

 Tg40 

Degradaciones
2
Como : Cos2x = 1 – 2Sen x ; entonces:
2
2Sen x = 1 – Cos2x

2
También : Cos2x = 2Cos x – 1 ; entonces:

2
2Cos x = 1 + Cos2x

Por ejemplo:


2
2Sen 10° = 1 – Cos20°

2
2Sen 4x = 1 – Cos8x

2
2Sen 3x = …………….
x

2
2Sen 2 = …………….


2
2Cos 20° = 1 + Cos40°

2
2Cos 40° = ……………

2
2Cos 5x = …………….

También:


2
1 – Cos40° = 2Sen 20°
 1 – Cos2 = ……………
 1 – Cos6 = ……………

Primer Ciclo 151 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey


2
1 + Cos10° = 2Cos 5°
 1 + Cos2 = ……………
 1 + Cos4 = ……………
1  cos2 2sen2
   ……………..
1  cos2

Propiedades

2
I. (Senx + Cosx) = 1 + Sen2x

Por ejemplo:


2
(Sen + Cos) = 1 + Sen2

2
(Sen10° + Cos10°) = 1 + Sen20°

2
(Sen3x + Cos3x) = …………….

2
(Sen2 + Cos2) = …………….

2 2
II. (Senx – Cosx) = 1 – Sen x

Por ejemplo:


2
(Sen4° - Cos4°) = 1 – Sen8°

2
(Sen2x – Cos2x) = 1 – Sen4x

2
(Sen10° - Cos10°) = ……………

2
(Sen5 - Cos5) = ……………..

Primer Ciclo 152 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

III. Tgx + Ctgx = 2csc2x

Por ejemplo:

 Tg 20° + Ctg20° = 2Csc40°


 Tg4x + Ctg4x =
 Tg3x + Ctg3x =

IV. Ctgx – Tgx = 2Ctg2x

Por ejemplo:

 Ctg10° - Tg10° = 2Ctg20°


 Ctg2 - Tg2 =
 Ctg3 - Tg3 =

Primer Ciclo 153 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

PROBLEMAS

01.- Reducir :
2 2
 sen2x   sen2x 
J   
 cos x   senx 

a) 5 b) 4 c) 1 d) 8 e) 6

02.- Simplificar:
sen2x  2senx
J
1  cos x

a) senx b) 2sex c) –senx d) –2cosx e) –2senx

03.- Reducir:
C = 4SenxCosx.Cos2x

1 1
a) 4Sen4x b) Sen4x c) 2Sen4x d) sen4x e) sen4x
2 4

04.- Simplifique:
C  senx. cos3 x  sen3 x. cos x

1 1 1
a) Sen2x b) sen2x c) Sen4x d) sen4 x e) sen4 x
2 2 4

05.- Calcular un valor agudo de “x” que cumple:


1
Secx = Senx.Cos2x
8
    
a) b) c) d) e)
12 6 18 24 48

Primer Ciclo 154 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

06.- Siendo “” un ángulo agudo, tal que :


2
sen 
3
Calcular : “Tg2”

a) 2 b) 2 2 c) -2 2 d) - 2 /2 e) -3 2 /2

2
07.- Si : Tg = ; “” es agudo,
3
Calcular: “Sen2”

a) 5/13 b) 12/13 c) 7/13 d) 6/13 e) 13/14

4
08.- Siendo: Senx + Cosx = ; calcular : “Sen2x”
3

a) 1/3 b) 2/3 c) 3/4 d) 2/5 e) 3/5

3
09.- Sabiendo que Sen + Cos = ;
2
Calcular un valor agudo de “”

a) 10° b) 15° c) 30° d) 60° e) 45°

10.- Reducir : L = Ctg - Tg - 2Tg2

a) Ctg2 b) Ctg4 c) 2Ctg4 d) 4Ctg4 e) 8Ctg4

11.- Simplificar:
2
1  cos2 1  cos2 
C   1
 2sen 2cos  
1
a) Sen b) Cos c) Sen2 d) Cos2 e) Sen2
2

Primer Ciclo 155 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

12.- Reducir :
2 2
 1  cos 2x   1  cos 2x 
J    cos x 
 senx   

a) 1 b) 2 c) 4 d) ½ e) 1/4
2 2 2
13.- Calcular : E = Cos x + Cos (x+60º) + Cos (x-60º)

a) 1 b) 2 c) 1/2 d) 3 e) 1/4

14.- A partir del gráfico; calcular : “Tg”

a) 1/ 3 b) 1/2 c) 1/ 5 d) 1/ 6 e) 1/ 7

15.- Reducir:
J  sen2x.sec x  tan x.cos x

a) Senx b) 2Senx c) 0 d) Cosx e) 2Cosx

16. Reducir:
sen2x.csc x  cot x.senx
J
cos x

a) 1 b) 2 c) 0 d) 1/3 e) 1/6

Primer Ciclo 156 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

17.- Simplificar:
2cos x  sen2x
A
cov x

a) 2 b) 1 c) cosx d) 2cosx e) 1/cosx

18.- Simplificar:
 2senx  sen2x 
A cot x
verx

a) 2 b) Cosx c) Senx d) 2Senx e) 2Cosx

19.- Reducir: E = 8SenxCosx.Cos2x.Cos4x

a) Sen2x b) Sen4x c) Sen8x d) 2Sen4x e) 4Sen4x

20.- Reducir: E = 4Senx.Cosx.Cos2x

a) Sen2x b) Sen4x c) 2Sen4x d) 2Sen2x e) Sen8x


2 2 2
21.- Reducir: E = Cos x + Cos (30º-x) + Cos (30º+x)

1 3 1
a) +Cos2x b) +Cos2x c) -cos2x
2 2 2
3 3
d) -Cos2x e) +Cos2x
2 4

22.- Reducir:
1  Cos4x
0º < x < /2
1  Cos2x
2 2
a) Cosx b) 2Cosx c) 4Cosx d) 2Cos x e) Cos x

Primer Ciclo 157 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

Primer Ciclo 158 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

Capítulo 12

Primer Ciclo 159 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

Primer Ciclo 160 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

Fórmula Básicas

x 1  Cosx
Sen 
2 2

x 1  Cosx
Cos 
2 2

x 1  Cosx
Tg 
2 1  Cosx

Fórmulas Especiales o Racionales

x
I. Tg  Cscx  Ctgx
2

x
II. Ctg  Cscx  Ctgx
2

Propiedad :
1  Cosθ θ
 Tg2
1  Cosθ 2

Primer Ciclo 161 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

Ejercicios en Clases

5 
01.- Si : 180º <  < 270º ; Sen   . Calcular : “Tg ”
3 2
1 1 1 1 1
a)  b)  c)  d)  e) 
3 4 6 8 2

15 
02.- Siendo: 270º <  < 360º Sen = - . Calcular : “Tg ”
4 2
3 2 3 3 4
a)  b)  c)  d)  e)
5 3 2 5 5

1 
03.- Si : Cos   ; 0º <  < 90º . Calcular : “Sen ”
6 2

5 1 1 5 7
a) b) c) d) e)
6 6 12 12 12

1 
04.- Si : Co s   ; 0º <  < 90º . Calcular : “Cos ”
5 2
a) 0,5 b) 0,6 c) 0,7 d) 0,8 e) 0,9

1 
05.- Si : Cos    ; 90     180  . Calcular : “sen ”
5 2
1
a) 0,2 b) 0,3 c) d) 0,5 e) NA
12

06.- Si “x” es un ángulo agudo del primer cuadrante y


8 x
Cosx = , entonces Sen es:
25 2
17 17 34 34
a) b) - c) d) - e) 1
2 2 10 10

Primer Ciclo 162 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

1 x 
07.- Si: Cosx = , calcular Cos ; (0 < x < )
8 2 2

a) 1/4 b) 1/2 c) 3/4 d) 2/5 e) 3/5

08.- Calcular: Tg22°30’

a) 2 +1 b) 2 c) 2 /2
d) 2 -1 e) 2 2 - 1

5
09.- Si la cotangente de un ángulo es , ¿cuál es la cotangente
12
de la mitad de dicho ángulo?

a) 0,5 b) 1 c) 1,5 d) 2 e) 2,5

10.- Simplificar:
x
2Tg
E=
2
x
Ctg  2ctgx
2
a) 1 b) 2 c) -1 d) 0 e) -2

Primer Ciclo 163 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

PROBLEMAS

a2  b2 x
01.- Si: Cosx = ; 0º < x < 90º ; calcular Tg
a b
2 2 2

b2 a2
a) b) a/b c) a.b d) e) b/a
a2 b2

SecA 9 A
02.- Si:  ; 270º < A < 360º ; hallar Sec
2 7 2

a) 9/7 b) 6/5 c) -6/5 d) 5/6 d) -5/6

8
03.- Siendo “” un ángulo agudo, tal que: Tg =
15

Calcular el valor de: Sen
2

17 4 17
a) b) c) 4/17 d) 16/17 e) 8/17
17 17

04.- Calcular:
E = 2 4  2 2 . Sen22º30' .Cos218º30'

a) 1/5 b) 2/5 c) 2 d) 8/5 e) 9/5


05.- Calcular el valor exacto de: Csc
8

a) 42 2 b) 42 2 c) 22 2


d) 2 2 2 e) 2 /2

Primer Ciclo 164 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

06.- El valor aproximado de:

Ctg3 26º 30 '


E= es:
2

a) 1/4 b) 16 c) 1 d) 4 e) 1/16

07.- Hallar el valor de: Z = Tg67º30’ + Ctg75º

a) 2  3 +1 b) 2  3 +3 c) 2  3 +3
d) 2 3 -3 e) 2  3 +1

08.- Reducir:

1  Cos20º 1  Cos160º
W= –
2 2
a) Sen10º b) –Cos80º c) 2Sen10º
d) -2Cos80º e) 0

1  Cos80º
09.- Hallar “” , si: Ctg = ; 0º <  < 90º
Sen80º

a) 70º b) 50º c) 40º d) 20º e) 10º

 2 13
10.- Si “” es un ángulo del primer cuadrante y Sen 
2 13
Luego Ctg será:

a) 4/13 b) 13/5 d) 5/13 d) 12/5 e) 5/12

11.- Reducir:
x x
Ctg  Tg
J= 2 2
Csc2x  Ctg2x
a) -2 b) 1/2 c) 1 d) 2 e) -1

Primer Ciclo 165 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

12.- Simplificar:
2Cosx  Cos2x  1
M=
2Cosx  Cos2x  1

2 x Ctg2 x 2 x Tg2 x
a) Ctg b) c) Tg d) e) -4Cosx
2 2 2 2

13.- Simplificar:
 2
Q = Ctg - 2Cos . Ctg
2 2

b) Cos  d) Sen 
2 2
a) 1 c) Cos e) Sen

x
Sec
14.- El equivalente de la expresión: M = 2 será:
x
Csc
2
Cosx Cosx Tgx
a) b) c)
1  Senx 1  Senx 2
Senx Senx
d) e)
1  Cosx 1  Cosx

15.- Simplificar: ( 0º < x < 90º )

x x
B = Cos . 1  Cosx  Sen . 1  Cosx
2 2
2
a) 2 Cosx b) 2Cosx c) Cosx d) Cosx e) 0
2

1 3 x
16.- Si: Cosx =  < x < 2 ; Calcular: Sen
4 2 2
a) 3 /4 b) - 3 /4 c) 6 /4
d) - 6 /4 e) -1/4

Primer Ciclo 166 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

Capítulo 13

Primer Ciclo 167 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

Primer Ciclo 168 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

Caso 1: De suma o diferencia a producto

I. Suma de Senos

æx + ö
y÷ æx - y ö
÷
Senx + Seny = 2Sen çç ÷Cos çç ÷ x>y
çè 2 ÷
ø èç 2 ø ÷

Demostración:

Sabemos que:

Sen(+) = Sen.Cos + Sen.Cos


Sen(-) = Sen.Cos - Sen.Cos

sumando:

Sen(+) + Sen( -) = 2Sen.Cos……(1)

hacemos:

x+ y
+=x 2 = x+y   =
2
x- y
-=y 2 = x-y   =
2

en (1):
æx + ö
y÷ æx - y ö
÷
Senx + Seny = 2Sen çç ÷Cos çç ÷ L.Q.Q.D
èç 2 ÷
ø èç 2 ø ÷

Primer Ciclo 169 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

Ejemplos:

æ ö
 Sen7x + Senx = 2Sen çç7x + x ÷ (
÷Cos 7x - x )
è 2 ø 2
= 2Sen4x. Cos3x

æ ö
 Sen50 + Sen12 = 2Sen çç50° + 12° ÷
÷Cos
50° - 12°
( )
è 2 ø 2
= 2Sen31.Cos19

II. Resta de Senos

æx - y ö
÷ æx + y ö÷
Senx – Seny = 2Sen çç ÷Cos ççç
÷ ÷ x>y
èç 2 ø è 2 ø÷

Demostración:

A partir de:

Sen(+) = Sen.Cos+Sen.Cos
Sen(-) = Sen.Cos-Sen.Cos

ResTgdo:

Sen(+) - Sen(-) = 2Sen.Cos…..(1)

Hacemos:
x+ y
+ = x 2 = x+y   =
2
x- y
- = y 2 = x-y   =
2
en (1):

æx - y ö
÷ æx + y ö÷
Senx – Seny = 2Sen çç ÷Cos ççç
÷ ÷ L.Q.Q.D.
èç 2 ø è 2 ø÷

Primer Ciclo 170 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

Ejemplos:

æ ö
 Sen7x – Sen3x = 2Sen 7x - 3x Cos çç7x + 3x ÷
( ) ÷
2 è 2 ø
= 2Sen2x.Cos5x

æ ö
 Sen32 - Sen12 = 2Sen 32° - 12° cos çç32° + 12° ÷
( ) ÷
2 è 2 ø
= 2Sen10.Cos22

III. Suma de Cosenos

æx + y ö÷ æx - y ö÷
Cosx + Cosy = 2Cos çç ÷
÷Cos çç ÷ x>y
èç 2 ø èç 2 ø÷

Demostración:

Tenemos que:

Cos(+) = Cos.Cos - Sen.Sen


Cos(-) = Cos.Cos + Sen.Sen

Sumando:

Cos(+) + Cos(-) = 2Cos.Cos......(1)

Hacemos.
x+ y
+ = x 2 = x+y   =
2
x- y
- = y 2 = x-y  =
2

En (1):
æx + y ö÷ æx - y ö÷
Cosx + Cosy = 2Cos çç ÷
÷Cos çç ÷ L.Q.Q.D.
èç 2 ø èç 2 ø÷

Primer Ciclo 171 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

Ejemplos:

æ ö
 Cos11x + Cos7x = 2Cos çç11x + 7x ÷
÷ (
Cos 11x - 7x )
è 2 ø 2
= 2Cos9x.Cos2x

æ ö
 Cos42 + Cos12 = 2Cos çç 42° + 12° ÷
÷Cos 42° - 12°
( )
è 2 ø 2
= 2Cos27.Cos15

IV. Resta de Cosenos

æy - x ö
÷Sen æ x ö÷
Cosx – Cosy = 2Sen çç ÷ çç y + ÷
èç 2 ø ÷ èç 2 ø÷

Demostracion:

Partimos de:

Cos(-) = Cos.Cos + Sen.Sen


Cos(+) = Cos.Cos - Sen.Sen

ResTgdo:

Cos(-) – Cos(+) = 2Sen.Sen.......(1)

Hacemos:
y+ x
 = x 2  x+y   
2
y- x
 = y 2  y-x   
2

En (1):
æy - x ö
÷Sen æ x ö÷
Cosx – Cosy = 2Sen çç ÷ çç y + ÷ L.Q.Q.D.
èç 2 ø ÷ èç 2 ø÷

Primer Ciclo 172 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

EJERCICIOS I

Transformar a productos las siguientes sumas o diferencias de


Senos

i. Sen 10° + Sen 20°


ii. Sen 12° + Sen 18°
iii. Sen 28° + Sen 32°
iv. Sen 42° + Sen 18°
v. Sen 32° + Sen 28°
vi. Sen 30° + Sen 44°
vii. Sen 41 ° + Sen 49°
viii. Sen 29° + Sen 91 °
ix. Sen 73° + Sen 227°
x. Sen 118° + Sen 122°
xi. Sen 70° - Sen 10°
xii. Sen 80° - Sen 20°
xiii. Sen 94° - Sen 20°
xiv. Sen 84° - Sen 10°
xv. Sen 69° - Sen 9°
xvi. Sen81°-Sen21°
xvii. Sen 50° - Sen (10°)
xviii. Sen34º - Sen(-26)
xix. Sen19º - Sen(-41º)
xx. Sen113º - Sen(-67º)
xxi. Sen/2 + Sen/6
xxii. Sen/4 + Sen/8
xxiii. Sen/4 + Sen/3
xxiv. Sen/6 + Sen/3
xxv. Sen5/6 + Sen2/3
xxvi. Sen7/3 + Sen/6

Primer Ciclo 173 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

EJERCICIOS II

Transformar a productos las siguientes sumas o diferencias de


Senos

a) Cos37° + Cos3°
b) Cos23° + Cos37°
c) Cos47° +Cos13°
d) Cos111° + Cos9°
e) Cos97° + Cos83°
f) Cos 159° + Cos81°
g) Cos217° + Cos57°
h) Cos302° + Cos58°
i) Cos196° + Cos74°
j) Cos52° - Cos28
k) Cos82° - Cos22°
l) Cos192° - Cos12°
m) Cos200° - Cos40°
n) Cos319° - Cos49°
o) Cos70° - Cos50° + Cos80°
p) Cos80° - Cos40° + Cos70°
q) Cos24° - Cos26° - Cos65°
2 2
r) Cos 70° - Cos 10°
2 2
s) Cos 65° - Cos 5°
t) Cos/3 + Cos /12
u) Cos/6 + Cos/3
v) Cos7/4 + Cos/4
w) Cos3/4 + Cos/12
Cos /3 – Cos /6
2 2
x)
Cos 7/18 – Cos /9
2 2
y)
2 2
z) Cos 3/14 – Cos 2/7

Primer Ciclo 174 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

Tarea Domiciliaria

01.- Reducir: J = Sen7x + Sen5x


Sen6x + Sen4x

a) Sen5x b) Sen6x c) Sen7x d) Sen7x e ) Sen12x


Sen4x Sen5x Sen5x Senx Se10x

02.- Reducir: J = Sen5x + Senx


Sen4x + Sen2x

a) Cos2x b) Cos3x c) Cos2x d) Cos x e) NA


Cos3x Cos2x Cos x Cos3x

03.- Simplificar: J = Cos x - Cos5x


Sen5x + Senx

a) Tg2x b) Ctg2x c) Cos2x d) Sen3x e) Csc2x

04.- Simplificar: J = Sen80° + Sen20°


Cos20° - Cos80°
a) 3 b) 3 /3 c) Tg50 d) Ctg50 e) - 3

05.- Reducir: E = Sen7x - Sen3x 


Cos7x - Cos3x

a) Ctg5x b) Ctg2x c) -Ctg2x d) -Ctg5x e) -Ctg3x

06.- Simplificar: J = Sen5x + Senx


2Sen3x

a) Cosx b) Cos2x c) Cos3x d) Cos4x e) 1

07.- Reducir: L = Senθ + Sen5θ + Sen9θ


Cosθ + Cos5θ + Cos9θ

a) Tg b) Tg5 c) Tg9 d) Ctg9 e) Ctg5

Primer Ciclo 175 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

Sen2β + Sen4β + Sen6β


08.- Reducir: L =
Cos 2β + Cos 4β + Cos 6β

a) Tg2 b) Tg4 c) Tg6 d) Ctg6 e) Ctg4

09.- Calcular: A = Sen70° - Sen10°


Cos40°

a) 1 b) 2 c) 3 d) 3 /2 e) 2 3

10.- Calcular: A = Sen100° - Sen40°


Cos70°
a) 1 b) 2 c) 1/2 d) 3 e) 3 /2

11.- Transforme a producto:


E = Senx + Sen3x + Sen5x + Sen7x

a) Sen4x.Cos2x.Cosx d) 2Sen4x.Cos2x.Cosx
b) 4Sen4x.Cos2x.Cosx e) 2Cos4x.Cos2x.Cosx
c) 4Cos4x.Cos2x.Cosx

12.- Reducir: M = Cos x - Cos3x


Sen2x

a) Senx b) Sen3x c) 2Sen3x d) 2Senx e) 2Cosx

C os φ - C os 5φ
13. Reducir: M =
2Sen3φ
a) Sen  b) Sen  c) Cos  d) Cos2  e) -Sen 

14. Reducir:
C= Cos10° + Cos20° + Cos30°
2Cos10° + 1

a) Cos10 b) Cos20 c) 2Cos10 d) 2Cos20


e) Cos40

Primer Ciclo 176 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

Capítulo 14

Primer Ciclo 177 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

Primer Ciclo 178 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

Caso 2: De producto a Suma o diferencia de Senos y


Cosenos

I. Producto de Senos y Cosenos

2Senx.Cosy = Sen(x+y) + Sen(x-y)

Ejemplos:

 2Sen3x.Cosx = Sen(3x+x) + Sen(3x-x)


= Sen4x + Sen2x

 2Sen3x.Cos5x = Sen(3x+5x)+Sen(3x-5x)
= Sen8x + Sen(-2x)
= Sen8x - Sen2x

II. Producto de Cosenos

2Cosx.Cosy = Cos(x+y) + Cos(x-y)

Ejemplos:
 2Cos3x.Cosx = Cos(3x+x) + Cos(3x-x)
= Cos4x + Cos2x

 2Cos4.Cos = Cos(4+) + Cos(4-)


= Cos5 + Cos3

Primer Ciclo 179 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

III. Producto se Senos

2Senx.Seny = Cos(x-y) - Cos(x+y)

Ejemplos:

 2Sen4.Sen = Cos(4-) - Cos(4+)


= Cos3 - Cos5

 2Sen3.Sen2 = Cos(3-2) - Cos(3+2)


= Cos - Cos5

Primer Ciclo 180 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

EJERCICIOS I

Transformar los siguientes productos a suma o diferencia de


Senos y Cosenos

a) 2Sen 42° Cos 23°


b) 2Sen 39° Cos 12°
c) 2Sen 27° Cos 18°
d) 2Sen 25° Cos 5°
e) 2Sen 61 ° Cos 1 °
f) 4Sen 72° Cos 42°
g) 6Sen 81 ° Cos 51 °
h) Sen 50° Cos 20°
i) Sen 70° Cos 20°
j) Sen 55° Cos 25°
k) 2Cos 24° Sen 16°
l) 2Cos 48° Sen 10°
m) 4Cos 39° Sen 12°
n) 6Cos 33° Sen 19°
o) 2Cos 28° Sen 32°
p) 2Cos 97° Sen 7°
q) Cos 83° Sen 12°
r) Cos 54° Sen 20°
s) Cos 17° Sen 13°
t) Cos 21 ° Sen 9°
u) 2Cos 41 ° Cos 29°
v) 2Cos 56° Cos 62°
w) 2Cos 33° Cos 12°
x) Cos 20° Cos 10°
y) Cos 25° Cos 5°
z) Cos/12 Cos/6

Primer Ciclo 181 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

EJERCICIOS II

a) Cos/8.Cos/4
b) Cos/8.Cos/4
c) Cos/5.Cos/20
d) -2Sen38°.Sen 24°
e) -2Sen56°.Sen 26°
f) -2Sen/9.Sen/18
g) Sen/5.Sen/10
h) Sen/12.Sen/24
i) 2Sen12°.Cos 10° - Sen22°
j) 2Sen20°.Cos10°- Sen10°
k) 2Sen25°.Cos5° - Sen20°
l) 2Sen28°.Cos8° - Sen36°
m) 2Cos71°.Sen11° - Sen82°
n) Cos35°.Sen25° - 2Sen10°
o) 2Cos40°.Cos20° - Cos20°
p) 2Cos50°.Cos10° - Cos40°
q) Cos24°Cos36° - [Cos12º]/2
r) Cos20° - 2Sen13°.Sen7º
s) Cos28° + 2Sen13°.Sen15

Primer Ciclo 182 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

PROBLEMAS

01.- Reducir: J = 2Sen3x.Cosx – Sen4x

a) Cos2x b) Ctg2x c) Tg2x d) Sen2x e) csc2x

02.- Simplificar:
J = 2Sen2x.Cos3x + Senx
2Sen4x.Cos x - Sen3x
a) 1 b) -1 c) Sen3x d) Sen5x e) Sen3x
Sen2x Sen4x Senx

03.- Reducir: J = 2Sen4x.Cos x.Sen5x


2Cos5x.Cos2x - Cos7x

a) Tgx b) Tg2x c) Tg3x d) Tg4x e) Tg5x

04.- Reducir: J = Sen5x.Senx + Cos7x.Cos x


Cos6x
a) Cosx b) 2Cosx c) Cos2x d) 2Cos2x e) Cos4x

05.- Simplificar:

J = Sen3x.Cos2x + Sen3x.Cos4x + Senx.Cos6x

a) 0 b) Senx c) Sen5x d) Sen3x e) Sen7x

06.- Reducir:

J = Cos5x.Cos2x + Sen6x.Senx - Cos4x.Cosx

a) Cosx b) Cos2x c) –Cosx d) –Cos2x e) 0

07.- Simplificar: P = 2Sen4x.Cosx - Sen5x

a) Sen4x b)Sen3x c) Sen2x d) Senx e) 1

Primer Ciclo 183 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

08.- Simplificar: P = 2Sen40°.Cos10°-Sen50°

a) 1 b) 2 c) 3 d) 1/2 e) 3 /2

09.- Reducir: P = 2Sen10°.Cos20° + Sen10°

a) 1 b) 2 c) 3 d) 1/2 e) 3 /2

10.- Calcular: P = 2Sen13°.Cos32°+Sen19°

a) 1 b) 2 c) 2 /2 d) 2 2 e) 1/2

11.- Reducir:

P = 2Sen2x.Cos3x + Senx
2Cos 4x.Cos x - Cos3x

a) Tg3x b) Tg5x c) Tg7x d) Ctg5x e) Ctg3x

12.- Reducir: P = 2Sen3x.Cos x - Sen4x


2Sen3x.Sen2x + Cos5x

a) Senx b) 2Senx c) Cosx d) 2Cosx e) 1 Senx


2

13.- Reducir:
P = Sen2x.Cosx + Sen2x.Cos3x - Sen4x.Cosx

a) Senx b) –Senx c) 0 d) 1 e) -1

14.- Reducir:

P = Sen3x.Cos4x + Sen3x.Cos2x - Sen6x.Cosx

a) Senx b) –Senx c) Sen3x d) –Sen5x e) 0

Primer Ciclo 184 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

Capítulo 15

Primer Ciclo 185 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

Primer Ciclo 186 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

¿Como surge la terminología propia de este tema?; bueno la


respuesta es por la necesidad de expresar ángulos o arCos,
cuando se conoce alguna de sus razones trigonométricas , y esta
no es notable. Por ejemplo, si tuviésemos:
 Sen = 1  como es notable:  = 30º ó π
2 6

 Cos =
2  por ser notable:  = 45º o π
2 4
 Tg = 1  como es conocido:  = 45º o π
4

Pero se genera la “crisis”, cuando el valor no es notable, por


ejemplo:
 Sen = 1  no es notable, pero podemos interpretarlo asi:
4
“ es un ángulo cuyo Seno vale 1 ” lo cual denotaremos:
4
 = arcSen 1
4
Esto es; si:
 Sen = 1   = arcSen 1
4 4
 Tg = 6   = arcTg6

Pero esto también se debe manejar en el Sentido inverso; es


decir, si:
2 2
  = arcSen  Sen =
4 4
  = arcCos 2  Cos = 2
3 3

Primer Ciclo 187 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

Ejercicios en Clase

01.- Calcular el valor de las siguientes expresiones:

 3
a) arcSen  
 2 

 2
b) arcCos  
 2 

c) arCtg(- 3 )

d) arCtg (1)

e) arcSec(-2)

f) arcCsc(- 2 )

3
02.- Calcular: θ = arcsen(- ) + arccos(- 1 )
2 2

a) /6 b) /3 c) /4 d) /12 e) /5

03.- Calcular: θ = arc Cos(- 32) - ar Ctg(- 3)

a) /6 b) 7/6 c) 2/6 d) 4/3 e) 

04.- Calcular:
1
 = ArcSen + 2ArTg1 – ArcSec2
2
   
a) b) c) 0 d) - e) -
2 3 3 4

Primer Ciclo 188 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

05.- Calcular: E = Tg(arcCos 1 )


5

a) 6 b) 5 c) 5 d) 2 6 e) 6

06.- Calcular: J = Tg(arcSen 2 ). Ctg(arcCos 1 )


3 2

a) 2 10 /10 b) 5 /5 c) 10 /10 d) 3 5 e) NA

07.- Calcular: E = Sen(arcTg 1 + arcTg 1 )


3 2

a) 1/2 b) 2 /3 c) 2 /4 d) 2 /6 e) 1/3

08.- Calcular:
 = ArcCos{Tg(arcSec 2 -ArcCtg3)}
   
a) b) c) d)  e)
6 3 2 8
09.- Calcular:
   
P= Sen  ArcTg  Sen 
  4 
1 8 2 3 1
a) - b) c) d) e)
3 3 3 3 3

10.- Calcular: E = Cos(2arcCos 1 )


4

a) -1/8 b) -3/8 c) 3/8 d) 7/8 e) -7/8

Primer Ciclo 189 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

Tarea Domiciliaria

01.- Si:  = arcSen 1 , calcular “Sen 2 “


4

15 17 17 15 17
a) b) c) d) e)
8 4 8 16 16

02.- Si:  = arcCos 1 , calcular “2 “


3

a) 1/9 b) – 1/9 c) 7/9 d) -7/9 e) -2/3

03.- Calcular: P = Cos(2arcTg 1 )


4

a) 15/17 b) 16/17 c) 8/9 d) 9/17 e) 12/17

04.- Calcular:
E = Sen (arcSen 1 ) + Tg(arcTg4)
2
2

a) 37/9 b) 9/37 c) 3/37 d) 5/33 e) 33/5

05.- Reducir:
Sec 2 (arc Tgx) - Csc 2 (arcCtgy)
E=
Sen(arcSenx) - Cos(arc Cos y)

a) x b) y c) x+y d) x-y e) 2xy

06.- Reducir:
E = Sen(arcSenx + 2arcCosx) ; x   0 ; 1 

a) x b) 1 c) 0 d) –x e) 1-x

07.- Si:  = arcCtg3 calcular: P = Sen.Cos

a) 0,1 b) 0,2 c) 0,3 d) 0,4 e) 0,5

Primer Ciclo 190 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

arcSen 1 + arc Cos 2


08.- Calcular: Q = 2 2
3
arc Cos(- 1 ) + arc Tg(- )
2 3

a) 5/3 b) 5/6 c) 1/6 d) 2/3 e) 6/7

3
arc Cos(- ) + arcSen 1
09.- Calcular: Q = 2 2
arc Tg 3 + arcSen(- ) 1
2
a) 1 b) 2 c) 3 d) 4 e) 6

3
arcsSen 1 - arc Tg(- )
10.- Calcular: Q = 2 3
arc Tg(- 1) + arc Cos(- 2 )
2

a) 1/3 b) 2/3 c) 3/2 d) 3/4 e) 4/3

arcSen1+ arc Cos(- 1)


11.- Calcular: Q =
arcSen0 + arc Cos0

a) 1 b) 2 c) 3 d) 4 e) 5

12.- Si: arcSenx + arcTgy = π ,


5
Calcular:  = arcCosx+arCtgy

a) 2/5 b) 3/5 c) 4/5 d)  e) /2

Primer Ciclo 191 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

Primer Ciclo 192 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

Capítulo 16

Primer Ciclo 193 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

Primer Ciclo 194 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

1.- TEOREMA DE LOS SENOS

En todo triangulo se cumple que sus lados son proporcionales a


los senos de los ángulos al cual se oponen; siendo la constante
de proporcionalidad, el diámetro de la circunferencia circunscrita
a dicho triangulo.

En el ABC, del grafico se cumple:

R: circunradio

a = b = c = 2R
SenA SenB SenC

De donde:

asenB = bsenA a = 2RsenA


bsenC = csenB b = 2RsenB
csenA = asenC c = 2RsenC

Primer Ciclo 195 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

2.- TEOREMA DE LOS COSENOS

En todo triangulo se cumple que el cuadro de un lado es igual a la


suma de los cuadrados de los otros dos menos el doble producto
de los mismos multiplicados por el coseno del ángulo que forman.

a2 = b2 + c 2 - 2.b.c.CosA
b2 = a2 + c 2 - 2.a.c.CosB
c 2 = a2 + b2 - 2.a.b.CosC

TEOREMA DE LAS PROYECCIONES

En todo triangulo se cumple que un lado es igual a la suma de los


productos de cada uno de los otros lados con el coseno del
ángulo que forman con el primer lado.

a = b.CosC + c.CosB
b = a.CosC + c.CosA
c = a.CosB + b.CosA

Primer Ciclo 196 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

PROBLEMAS

01.- En un triángulo ABC: R A = 60° ; b = 2 ; R B = 45°. Calcular


“a”

a) 2 3 b) 2 2 c) 4 d) 6 e) 2 6

02.- En un triangulo ABC: R A = 60° ; R C = 45° ; a = 3 -1.


Calcular “b”.

a) 2 b) 2 /3 c) 6 /2 d) 6 /3 e) 6 /6

03.- En un  ABC: a = 2b;


Hallar: E = SenA
SenB

a) 1 b) 2 c) 1/2 d) 4 e) 1/4

04.- En un  ABC: a = 6 y R A = 30°, ¿ cuanto mide el


circunradio del  ABC?

a) 2 b) 3 c) 6 d) 9 e) F.D.

05.- En un  ABC: a = 2 3 , R A = 60°; R B = 45°. Calcular “ b “.

a) 2 b) 2 2 c) 3 2 d) 2 e) 4

06.- En un  ABC; simplificar:

E = aSenB + bSenA ; si: b = 3c


aSenC + cSenA

a) 3 b) 1/3 c) 6 d) 1/6 e) 9

Primer Ciclo 197 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

07.- En un triangulo ABC; reducir:

J = a.Cos A + b.CosB + c.CosC


SenA.SenB.SenC

Si su circunradio es “ R “.

a) R b) 2R c) 4R d) R/2 e) R/4

08.- En un triangulo ABC: a = b = c ; calcular “ R c”


3 5 7

a) 60° b) 120° c) 135° d) 30° e) 45°


2 2 2
09.- En un triangulo ABC: a = b + c + b.c
hallar “ R A”

a) 60° b) 120° c) 135° d) 150° e) 30°

10.- En un triangulo ABC, reducir:

E=
b2 + c 2 - a2 - cos A
bc

a) cosA b) 2cosA c) –cosA d) –2cosA e) –1

11.- En un triangulo ABC de perímetro 20cm, calcular:

K = (a+b)CosC+(b+c)CosA+(c+a)CosB

a) 10cm b) 20 c) 30 d) 40 e) 50

12.- En un triangulo ABC: R A=30° ; R C=45º y C=2 2 .


Calcular “a”.

a) 2 b) 2 c) 4 d) 1 e) 4 2

Primer Ciclo 198 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

13.- En un triangulo ABC: R A = 30° ; R B = 53° y a = 5.


Calcular “b”.
a) 6 b) 8 c) 10 d) 4 e) 6 2

14.- En un triangulo ABC: a = 2 y b = 3.calcular:

Q = SenB + SenA
SenB - SenA

a) 1/3 b) 3 c) 4/3 d) 5/3 e) 5

15.- En un triangulo ABC: a = 3 y b = 4.calcular:

Q = 2SenB + SenA
2SenB - SenA

a) 1,2 b) 2,1 c) 2,2 d) 2,3 e) 2,4

16.- En un triangulo ABC, reducir ( R : circunradio )

Q = a(SenB-SenC) + b(SenC-SenA) + c(SenA-SenB)

a) R b) 2R c) 0 d) R/2 e) 1

17.- En un triangulo ABC, reducir:

Q = aSenB + bSenA
aSenC + cSenA

a) senB b) senA c) senC d) senC e)


senC senC senA senB
senA
senB

Primer Ciclo 199 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

18.- En un triangulo ABC: a = 3; c = 2 y R B = 60°. Calcular: “b”.

a) 7 b) 19 c) 19 d) 7 e) 2 6

19.- En un triangulo ABC: a = 2; b = 5 y R C = 53°.calcular “C”.

a) 7 b) 7 c) 17 d) 17 e) 23

20.- En un triangulo ABC: a = 3; b = 4 y R C = 120°. Calcular”C”.

a) 13 b) 13 c) 37 d) 37 e) 17

21.- En un triangulo ABC: a = 2 3 ; c = 3 y R B = 150°.calcular


“b”.

a) 3 b) 3 c) 13 d) 13 e) 39

22.- En un triangulo ABC: a2 = b2 + c2 - ac , calcular “ R B”.

a) 30° b) 60° c) 45° d) 37° e) 53°

Primer Ciclo 200 Prof. Jacob Berrocal


IST Libertad - Huarmey

Primer Ciclo 201 Prof. Jacob Berrocal

Potrebbero piacerti anche