CERAMAH TEKNIK JAWAB SOALAN SAINS UPSR

SEKOLAH KEBANGSAAN SERI DUSUN

08200 JALAN MELATI
SIK
KEDAH

TAJUK CERAMAH

TARIKH
MASA
TEMPAT SEKOLAH KEBANGSAAN SERI DUSUN
PENCERAMAH MOHD KHAIDIR BIN MOHD ANUAR
TEKNIK DAN PANDUAN JAWAB SOALAN KERTAS SAINS UPSR (018) BAHAGIAN B

2
LANGKAH 1 : Baca dan gariskan kekunci soalan CORAK/POLA PERUBAHAN PEMBOLEHUBAH — (pPD)(pPB) JENIS PEMBOLEHUBAH
LANGKAH 2 : Kenal pasti jenis rangsangan soalan
LANGKAH 3 : Kenalpasti 5 maklumat penting yang dinyatakan dalam soalan 10 20 30 40 40 30 20 10 10 10 10 10 Pembolehubah = (PARAMETER)(SUBJEK)
 PD(pembolehubah dimanipulasi) Pembolehubah
 pPD (pola perubahan pembolehubah dimanipulasi) *sesuatu yang boleh diukur/dikira/dihitung/dinilai
 PB (pembolehubah bergerak balas) Pembolehubah dimanipulasi (PD)
 pPB (pola perubahan pembolehubah bergerak balas) *yang diubah/yang berbeza/yang dilakukan
 PM (pembolehubahn yang dimalarkan) Sangat - Malap - Terang - Sangat Sangat - Besar - Kecil - Sangat Panas - Panas - Panas - Panas
*ditentukan sebelum ujikaji
LANGKAH 4 : Tentukan penggunaan rangka jawapan Pembolehubah bergerak balas (PB)
malap terang besar kecil
LANGKAH 5 : Mula menjawab soalan dengan tenang *yang berlaku/yang diperhati/yang dilihat/yang diukur/
LANGKAH 6 : Semak jawapan Rendah - Tinggi Berat - Ringan Laju - Laju yang dikira/yang dihitung/yang dicatat-selepas ujikaji
*hasil pemerhatian/keputusan ujikaji
Pembolehubah malar (PM)
JENIS RANGSANGAN SOALAN — (PD) (PB) (PM) Bertambah/Meningkat Berkurang/Menurun Mendatar *tetap/sama/tidak berubah sebelum,semasa,selepas ujikaji

Rangsangan 1 - Carta Palang Rangsangan 4 - Jadual Pengkelasan/Jadual Klasifikasi Rangsangan 5 - Keterangan soalan
Jenis A. Kekunci (PD) Kekunci (PB)
Panjang PD PB ( pPB )
bayang-bayang/cm PB ( pPB )  yang berbeza  dilihat  direkodkan
Jenis Makanan Tempoh luput
 yang berlainan  diperhatikan  dicatatkan
 yang diubah  diukur  hasil penyiasatan
P 60 minit  yang dilakukan  dikira  keputusan ujikaji
Q 90 minit Kekunci (PM) Ayat perbandingan
 yang dikekalkan  Kereta R lebih laju berbanding kereta S
pembolehubah = kelajuan kereta
PD = jenis makanan pPD = (tiada pola nombor)  yang sama
Masa PB = tempoh luput pPB = bertambah  yang ditetapkan Ayat perbezaan
pemerhatian PD ( pPD )
 yang serupa  Pasu bunga P besar , Pasu bunga Q kecil
pembolehubah = saiz pasu bunga
Jenis B. PB ( pPB )
Rangsangan 6 - Rajah
Rangsangan 2 - Jadual Melintang Tanaman Purata bilangan buah
** Langkah 1 ** Langkah 2
X 100 biji BANDING DAN BEZA SUBJEK - objek/kejadian saintifik (Sj)
PD ( pPD ) 1. Cari perbezaan dan persamaan. 1. Labelkan semua subjek yang terdapat
Masa/minit 12 14 16 18
Y 200 biji 2. Kenalpasti nilai ukur. di dalam rajah.
o * contoh -
Suhu/ C 32 36 40 44 * contoh -
PB ( pPB ) banyak - sikit / ada - tiada air / daun
PD = (pembolehubah tidak lengkap) pPD = (tiada pola nombor)
PB = Purata bilangan buah pPB = bertambah
* ikut langkah di bawah bagi menulis parameter; ** Langkah 3 ** Langkah 4
Rangsangan 3 - Jadual Menegak 1. Rujuk rangsangan 5 - Keterangan soalan (kekunci pembolehubah) PARAMETER (Pr) PEMBOLEHUBAH
2. Rujuk rangsangan 6 - Rajah (ketaksamaan subjek/banding beza) 1. Parameter ditentukan berdasarkan 1. Pembolehubah ditulis dengan
3. Rujuk nota parameter-subjek (cth diberikan seperti di bawah) nilai ukur. menggabungkan parameter dan subjek.
PD ( pPD ) PB ( pPB ) * contoh - * contoh -
Parameter Parameter ada - tiada = kehadiran Pr - kehadiran Sj - air = kehadiran air
banyak - sikit = jumlah Pr - jumlah Sj - daun = jumlah daun
Ketinggian Jarak yang dilalui Jenis Kehadiran Jumlah Isipadu Umur
Landasan/cm kereta mainan/cm Keadaan Kedudukan Bilangan Tinggi Diameter Rangsangan 7 - Pernyataan Aktif dan Pernyataan Pasif
Elemen Arah Jarak Suhu Darjah
40 100 Hubung kait antara pembolehubah yang dinyatakan secara ayat aktif dan ayat pasif
Warna Bentuk Panjang Saiz Kecerahan
60 200 Kaedah Jantina Luas Daya Kekuatan (PD) mempengaruhi (PB) (PB) dipengaruhi oleh (PD)
Situasi Posisi Masa Geseran Kestabilan (PD) menyebabkan (PB) (PB) disebabkan oleh (PD)
80 300 Bau Keupayaan Jisim Tenaga Kelajuan (PD) mengakibatkan (PB) (PB) bergantung kepada (PD)
Rasa Kebolehan Tempoh Indeks Kepekatan (PD) memberi kesan kepada (PB) (PB) berkaitan dengan (PD)
TEKNIK DAN PANDUAN JAWAB SOALAN KERTAS SAINS UPSR (018) BAHAGIAN B

3
Soalan Kertas Sains UPSR Bahagian B mengandungi 12 bentuk soalan wajib jawab. 7. Hubungan antara pembolehubah 8. Hipotesis 9. Kesimpulan
*menyatakan hubungan antara pembolehubah yang terlibat dalam ujikaji atau pemerhatian.
1. Maklumat yang dikumpulkan dalam penyiasatan *menyatakan kesimpulan berdasarkan maklumat yang dikumpul.
2. Pembolehubah dimanipilasi
3. Pembolehubah bergerak balas Teknik Menulis Jawapan
4. Pembolehubah yang dimalarkan Sebelum menjawab soalan, calon perlu mengenalpasti beberapa maklumat penting iaitu;
5. Corak perubahan pembolehubah (a) Pembolehubah dimanipulasi (c) pola/corak/ciri/keadaan - pembolehubah dimanipulasi
6. Tujuan penyiasatan (b) Pembolehubah bergerak balas (d) pola/corak/ciri/keadaan - pembolehubah bergerak balas
7. Hubungan antara pembolehubah
8. Hipotesis penyiasatan Nota penting **cara menulis jawapan bergantung kepada maklumat-maklumat yang dikumpul
9. Kesimpulan penyiasatan **jawapan ditulis dengan menggunakan rangka jawapan seperti di bawah
10. Inferens
11. Pemerhatian Rangka Jawapan 1 - Biasa- ada corak perubahan
12. Ramalan
1.1 - Jika (PD)(pola PD) , Maka (PB)(pola PB)
1.2 - Semakin (pola PD)(PD) , Semakin (pola PB)(PB)
1. Satu/Dua maklumat yang terlibat dalam penyiasatan
*sesuatu yang boleh diukur/dinilai/dihitung - calon menyatakan pembolehubah yang terlibat dalam ujikaji. Rangka Jawapan 2 - Frasa Adjektif - ada corak perubahan
(rangka jawapan 2 digunakan apabila kata adjektif dan frasa adjektif menunjukkan pola/corak perubahan)
2. Pembolehubah dimanipulasi (PD)
*perbezaan yang ditentukan sebelum melakukan ujikaji. 2.1 - Jika (PD)(semakin)(adjektif) , maka (PB)(pola PB)
2.2 - Jika (PD)(polaPD) , maka (PB)(semakin)(adjektif)
*sesuatu yang dilakukan/yang diubah sebelum ujikaji.
2.3 - Jika (PD)(semakin)(adjektif) , maka (PB)(semakin)(adjektif)
*pembolehubah yang tidak bersandar.

3. Pembolehubah bergerak balas (PB) Rangka Jawapan 3 - Dwi Pola - ada corak perubahan
(rangka jawapan 3 digunakan apabila pola PB mengandungi dua corak perubahan)
*perubahan dan perbezaan yang menunjukkan keputusan ujikaji atau hasil pemerhatian
*perubahan dan perbezaan yang dikesan selepas ujikaji.
*sesuatu yang berlaku/yang dilihat/yang diperhati/yang diukur/yang dikira/yang dihitung selepas ujikaji. Jika (PD)(pola PD) , maka (PB)(pola PB1) sehingga (nilai pada PD) dan (pola PB2)
*pembolehubah yang bersandar.
Rangka Jawapan 4 - Nilai tertinggi dan Nilai terendah
4. Pembolehubah yang dimalarkan (PM) (rangka jawapan 4 digunakan apabila pola PB lebih daripada dua corak perubahan dan mempunyai nilai maksimum dan
nilai minimum dari segi perkataan/angka/nombor)
*sesuatu yange tetap/yang sama/yang serupa/yang tidak berubah sebelum, semasa dan selepas ujikaji.
Apabila/Pada (rujuk pada nilai PD) , maka (PB)(nilai maksimum/minimum - nombor/perkataan)
5. Corak perubahan
*pola perubahan sesuatu set data.
*bertambah/berkurang/mendatar Rangka Jawapan 5 - Mendefinisi secara Operasi - nilai ukur tidak ada corak perubahan
(calon menulis apa yang dilakukan/apa yang diubah dan apa yang berlaku/apa yang dilihat)

6. Tujuan penyiasatan 5.1 - Apabila (PD)(nyatakan ciri atau keadaan PD) , Maka (PB)(nyatakan keputusan ujikaji)
Rangka Jawapan 5.2 - Apabila (nyatakan apa yang dilakukan) , Maka (nyatakan apa yang berlaku dan apa yang dilihat)
*membuat penyataan daripada maklumat yang dikumpulkan dalam ujikaji.
*menyatakan tujuan penyiasatan.
Rangka Jawapan 6 - Fakta (Fact) - nilai ukur tidak ada corak perubahan
(calon menulis fakta sains sebagai kesimpulan) - mesti menyatakakan semua maklumat yang diberikan
Untuk mengkaji hubungan antara (PD) dan (PB) Untuk menyiasat hubungan antara (PD) dan (PB) *** Syarat penting untuk menggunakan Rangka Jawapan 6
1. PD atau PB/PD dan PB - pembolehubah mempunyai nilai ukur mutlak/skala mutlak
Contoh 1 : Untuk mengkaji hubungan antara bilangan mentol dan kecerahan mentol. 2. Pembolehubah tidak menunjukkan pola/corak perubahan pada kata adjektif atau frasa adjektif
Contoh 2 : Untuk menyiasat hubungan antara kuantiti yis dan ketinggian adunan.
TEKNIK DAN PANDUAN JAWAB SOALAN KERTAS SAINS UPSR (018) BAHAGIAN B

4
10. Inferens 11. Pemerhatian 12. Ramalan
Keputusan Ujikaji Langkah untuk meramal (pengiraan)
Keputusan ujikaji atau hasil pemerhatian dicatatkan dalam bentuk carta palang, jadual atau rajah. 1. Tentukan jenis skala/nilai ukur pembolehubah (nombor/bar/palang/perkataan/rajah).
Calon perlu menyatakan keputusan ujikaji/hasil pemerhatian bagi membantu calon menjawab inferens. 2. Tentukan kedudukan petunjuk ramalan (di dalam skala/luar skala).
3. Kira pola perubahan pada nilai ukur (skala) pembolehubah nombor bergantung kepada petunjuk ramalan.
4. Guna Kaedah Meramal 1 atau Kaedah Meramal 2.
Saiz bayang-bayang CONTOH 1
Nyatakan inferens (sebab) tentang perubahan saiz bayang- 5. Pilih rangka jawapan berdasarkan jenis nilai ukur (skala).
bayang.
Saiz bayang-bayang berkurang kerana jarak objek dari sumber Kaedah Meramal
cahaya bertambah. 1. Meramal nilai apabila petunjuk ramalan berada di antara nilai ukur pembolehubah
** contoh seperti di bawah - skala nombor
Jarak objek Saiz bayang-bayang semakin besar kerana objek semakin jauh
daripada sumber cahaya. Pengiraan Pola Perubahan Nilai Ukur Pembolehubah
dari sumber Luas kebun Bilangan buah Menyatakan nilai nombor yang berada di antara 200 dan 300
cahaya
2 ekar 100

CONTOH 2 4 ekar 200

4 200
Ketinggian Jarak yang dilalui
Landasan/cm kereta mainan/cm Tuliskan satu inferens (sebab) berdasarkan maklumat-maklumt 5 ekar 5 250 berada di antara 200 dan 300
yang diberikan. 6 ekar 300
40 100 Jarak yang dilalui kereta mainan bertambah kerana ketinggian 6 300
landasan bertambah.
5 berada di antara nilai 4 dan 6.
60 200
Jarak pergerakan kereta semakin jauh kerana ketinggian kereta
80 300 (a) Ramalankan bilangan buah pada kebun
dilepaskan senakin tinggi.
yang keluasannya 5 ekar?
250____________________________

Masa/minit 2 4 6 8 10 12 CONTOH 3
Tuliskan satu inferens (sebab) bagi menerangkan suhu 2. Meramal nilai apabila petunjuk ramalan berada di luar nilai ukur pembolehubah
Suhu/ oC 50 60 70 90 100 100 air pada minit ke-10 dan minit ke-12.
Suhu air pada minit ke-10 dan 12 adalah mendatar iaitu Pengiraan Pola Perubahan Nilai Ukur Pembolehubah
100oC kerana suhu air telah mencapai takat didih. Luas kebun Bilangan buah Pertambahan dan pengurangan nilai ukur (skala) mesti ditentukan
terlebih dahulu.
Tuliskan satu pemerhatian untuk menyokong inferens. 2 ekar 100
Wap air yang panas terbentuk.
4 ekar 200
4 200
6 ekar 300 (+) 2 (+) 100
Kampung Keadaan persekitaran kampung CONTOH 4 6 300
Nyatakan inferens (sebab) tentang perbezaan keadaan 8 ekar (+) 2 (+) 100
persekitaran kambung X dan kampong Y. 8
X Cerah 8 berada di luar skala pembolehubah
Kampung X cerah kerana siang dan kampung Y gelap
Y Gelap kerana malam.
(a) Ramalankan bilangan buah pada kebun Maka .. ?** = 300 +100= 400
Nyatakan satu pemerhatian lain tentang keadaan yang keluasannya 8 ekar?
persekitaran kampong x dan Y. 400____________________________
Keadaan kampung X panas dan keadaan kampung Y sejuk.

Rangka Jawapan 1 - Ramalan Numerasi (nombor - unit piawai)

CONTOH 5
Berikan inferens tentang keadaan paku Q.
Paku Q berkarat kerana paku Q terdedah kepada air dan udara.
Tuliskan dua pemerhatian bagi menyokong inferens.
1. Warna air di dalam tabung uji Q bertukar perang.
2. Terdapat bahan yang berwarna merah keperangan pada
permukaan paku Q.
** (nombor bulat) .. Digunakan apabila nilai ukur pembolehubah ialah nombor
Rangka Jawapan 2 - Ramalan Literasi (kata nama/kata adjektif/kata kerja/fakta/kejadian)
** (perkataan) .. Digunakan apabila nilai ukur pembolehubah ialah perkataan
Rangka Jawapan 3 - Ramalan Rajah (rajah/lukisan)
** (rajah) .. Digunakan apabila nilai ukur pembolehubah ialah rajah