Documenti di Didattica
Documenti di Professioni
Documenti di Cultura
CAPITULO 7
FLUJO ISOTERMICO
DE
GAS EN TUBERIAS
1
JAGP 1805 – FACILIDADES DE SUPERFICIE EN INSTALACIONES PETROLERAS 2
Contenido Pag.
7.1 Introducción 5
2
JAGP 1805 – FACILIDADES DE SUPERFICIE EN INSTALACIONES PETROLERAS 3
Contenido Pag.
3
JAGP 1805 – FACILIDADES DE SUPERFICIE EN INSTALACIONES PETROLERAS 4
Contenido Pag.
4
JAGP 1805 – FACILIDADES DE SUPERFICIE EN INSTALACIONES PETROLERAS 5
7.1 Introducción
5
JAGP 1805 – FACILIDADES DE SUPERFICIE EN INSTALACIONES PETROLERAS 6
Los estudios del flujo de gas a través de tuberías se realizan usando ecuaciones
derivadas de la ecuación fundamental de la energía o utilizando simplificaciones
para el factor de fricción que conducen a ecuaciones menos complejas. Entre estas
ecuaciones se pueden mencionar las ecuaciones de Weymouth, Panhandle, IGT y
AGA, entre otras.
dP Vρ dV gρ dh fρV 2
+ + + =0 (7.1)
dL gc dL gc dL 2 g c D
6
JAGP 1805 – FACILIDADES DE SUPERFICIE EN INSTALACIONES PETROLERAS 7
⎛ dP ⎞ ⎛ dP ⎞ ⎛ dP ⎞ ⎛ dP ⎞
⎜ ⎟ +⎜ ⎟ +⎜ ⎟ +⎜ ⎟ =0
⎝ dL ⎠total ⎝ dL ⎠ acc ⎝ dL ⎠el ⎝ dL ⎠ f (7.1a)
Donde:
⎛ dP ⎞ Vρ dV
⎜ ⎟ = (7.1b)
⎝ dL ⎠ acc gc dL
⎛ dP ⎞ gρ dh
⎜ ⎟ =
⎝ dL ⎠el gc dL (7.1c)
⎛ dP ⎞ f ρV 2
⎜ ⎟ =
⎝ dL ⎠ f 2 gc D (7.1d)
representa el componente del gradiente de presión total debido a las pérdidas por
fricción.
7
JAGP 1805 – FACILIDADES DE SUPERFICIE EN INSTALACIONES PETROLERAS 8
La ecuación 7.1 aplica a cualquier fluido bajo condiciones de flujo estacionario, para
valores de densidad, de velocidad y de factor de fricción conocida. Se expresa en
forma diferencial y la cual debe ser resuelta para obtener las pérdidas de presión
como una función de la tasa de flujo, del diámetro de la tubería y de las propiedades
del fluido.
Vρ gρ fρV 2
dP + dV + dh + dL = 0 (7.2)
gc gc 2gc D
Pv = ZRT (7.3)
8
JAGP 1805 – FACILIDADES DE SUPERFICIE EN INSTALACIONES PETROLERAS 9
Donde:
P y T: representan la presión y la temperatura absolutas a la cual se
encuentra sometido el sistema.
v y Z: el volumen específico y el factor de compresibilidad
correspondientes a P y T.
R: constante del gas.
PV = mZRT
− − (7.4)
P V = nZ R T
Donde:
V: representa el volumen ocupado por el gas a P y T.
m: la masa del gas.
n: número de moles del gas.
−
R : constante universal de los gases = MR.
M: peso molecular del gas
−
V : volumen molar del gas
m = msc (7.5)
9
JAGP 1805 – FACILIDADES DE SUPERFICIE EN INSTALACIONES PETROLERAS 10
P
ρ= (7.6)
ZRT
Por continuidad:
m = ( ρQ )sc (7.7b)
⎛ PQ ⎞
m=⎜ ⎟ (7.7c)
⎝ ZRT ⎠ sc
⎛ PQ ⎞
ρAV = ⎜ ⎟ (7.7d)
⎝ ZRT ⎠ sc
1 ⎛ PQ ⎞
ρV = ⎜ ⎟ (7.7e)
A ⎝ ZRT ⎠ sc
1 ⎛ PQ ⎞ ZRT ⎛ PQ ⎞
V= ⎜ ⎟ = ⎜ ⎟ (7.7f)
Aρ ⎝ ZRT ⎠ sc AP ⎝ ZRT ⎠ sc
ZT ⎛ PQ ⎞
Q= ⎜ ⎟ (7.7g)
P ⎝ ZT ⎠ sc
10
JAGP 1805 – FACILIDADES DE SUPERFICIE EN INSTALACIONES PETROLERAS 11
1 ⎛ PQ ⎞ ⎛ ZRT ⎞
dV = ⎜ ⎟ d⎜ ⎟ (7.7h)
A ⎝ ZRT ⎠ sc ⎝ P ⎠
Luego:
1 ⎛ PQ ⎞ 1 ⎛ PQ ⎞ ⎛ ZRT ⎞
ρVdV = ⎜ ⎟ ⎜ ⎟ d⎜ ⎟ (7.7i)
A ⎝ ZRT ⎠ sc A ⎝ ZRT ⎠ sc ⎝ P ⎠
1 ⎛ PQ ⎞ 1 ⎛ PQ ⎞ ⎛ ZRT ⎞
ρV 2 = ⎜ ⎟ ⎜ ⎟ ⎜ ⎟ (7.7j)
A ⎝ ZRT ⎠ sc A ⎝ ZRT ⎠ sc ⎝ P ⎠
dh = sen θ dl (7.7k)
dP R ⎛ ⎛ PQ ⎞ 2 ⎞ d ⎛ ZT ⎞ g P f ⎛⎜ ⎛ PQ ⎞ ⎞⎟ ⎛ ZRT ⎞
2
+ 2 ⎜⎜ ⎟ + senθ + ⎟=0
⎜ ⎝ ZRT ⎟⎠ ⎟ dL ⎜⎝ P ⎟⎠ g c ZRT ⎜ ⎟ ⎜ (7.8)
dL A g c ⎝ ⎠ sc 2 g c D ⎜⎝ ⎝ ZRT ⎠ ⎟⎠ ⎝ PA 2 ⎠
sc
11
JAGP 1805 – FACILIDADES DE SUPERFICIE EN INSTALACIONES PETROLERAS 12
f ⎛⎜ ⎛ PQ ⎞ ⎞⎟ ⎛ ZRT ⎞
2
dP g P
+ senθ + ⎜ ⎟ ⎜ ⎟=0
2 g c D ⎜⎝ ⎝ ZRT ⎠ ⎟⎠ ⎝ PA 2 ⎠
(7.9)
dL g c ZRT
sc
dP ZRT ⎡ g ⎛ P ⎞ ⎛ ⎛ PQ ⎞ 2 ⎞ ⎤
2
f ⎜⎜
+ ⎢ ⎜ ⎟ senθ + ⎟ ⎟ ⎥=0 (7.10)
dL P ⎢ g c ⎝ ZRT ⎠ 2 g c A 2 D ⎜⎝ ⎝ ZRT ⎠ ⎟⎠ ⎥
⎣ sc ⎦
Luego,
P dP ⎡ g ⎛ P ⎞ ⎛ ⎛ PQ ⎞ 2 ⎞ ⎤
2
f ⎜⎜
+⎢ ⎜ ⎟ senθ + ⎟ ⎟ ⎥=0 (7.10a)
ZRT dL ⎢ g c ⎝ ZRT ⎠ 2 g c A 2 D ⎜⎝ ⎝ ZRT ⎠ ⎟⎠ ⎥
⎣ sc ⎦
P
ZRT dP + dL = 0
⎡ g ⎛ P ⎞2 (7.10b)
f ⎛ ⎛ PQ ⎞ 2 ⎞ ⎤
⎢ ⎜ ⎟ senθ + ⎜⎜ ⎟ ⎟⎟ ⎥
⎢⎣ ⎝ ⎠ ⎜
⎝⎝ ⎠ ⎠ sc ⎥⎦
2
gc ZRT 2 g c A D ZRT
12
JAGP 1805 – FACILIDADES DE SUPERFICIE EN INSTALACIONES PETROLERAS 13
P
P L
∫⎡ dP + ∫ dL = 0
ZRT
(7.10c)
g ⎛ P ⎞
2
f ⎛ ⎛ PQ ⎞ 2 ⎞ ⎤
⎜⎜ ⎟ ⎟ ⎥
PI LI
⎢ ⎜ ⎟ senθ +
⎢⎣ g c ⎝ ZRT ⎠ 2 g c A 2 D ⎜⎝ ⎝ ZRT ⎠ ⎟⎠ ⎥
sc ⎦
P
P L
∫ dP + ∫ dL = 0
ZT
(7.10d)
g ⎡⎛ P ⎞ f ⎛⎜ ⎛ PQ ⎞ ⎞⎟ ⎤
2 2
PI LI
⎢⎜ ⎟ senθ + ⎜ ⎟ ⎥
Rg c ⎢⎝ ZT ⎠ 2 gA 2 D ⎜⎝ ⎝ ZT ⎠ ⎟⎠ ⎥
⎣ sc ⎦
Agrupando términos
P
P L
g
∫⎡ ∫ Rg
ZT dP + dL = 0 (7.10e)
f ⎛⎜ ⎛ PQ ⎞ ⎞⎟ ⎤
2 2
PI ⎛ P ⎞ LI c
⎢⎜ ⎟ senθ + ⎜ ⎟ ⎥
⎢⎣⎝ ZT ⎠ 2 gA 2 D ⎜⎝ ⎝ ZT ⎠ ⎟⎠ ⎥
sc ⎦
13
JAGP 1805 – FACILIDADES DE SUPERFICIE EN INSTALACIONES PETROLERAS 14
Si se define a F como
f ⎛⎜ ⎛ PQ ⎞ ⎞⎟
2
F= ⎜ ⎟ (7.11)
2 gA2 D ⎜⎝ ⎝ ZT ⎠ ⎟⎠
sc
Se tiene:
P
P L
g
∫ ⎡⎛ P ⎞
ZT
2
⎤
dP + ∫L Rg c dL = 0 (7.12)
⎟ senθ + F ⎥
PI
⎢⎜
I
⎢⎣⎝ ZT ⎠ ⎥⎦
14
JAGP 1805 – FACILIDADES DE SUPERFICIE EN INSTALACIONES PETROLERAS 15
De la ecuación (7.10e)
P
P L
g
∫⎡ dP + ∫
ZT dL = 0 (7.10e)
f ⎛⎜ ⎛ PQ ⎞ ⎞⎟ ⎤ Rg c
2 2
PI ⎛ P ⎞ LI
⎢⎜ ⎟ senθ + ⎜ ⎟ ⎥
⎢⎣⎝ ZT ⎠ 2 gA 2 D ⎜⎝ ⎝ ZT ⎠ ⎟⎠ ⎥
sc ⎦
P
PI L
g
∫P ⎡ 2 ∫
Z dP = dL (7.13)
⎛P⎞
2
⎛
fT prom ⎛ PQ ⎞ 2
⎞ ⎤ RT g
⎜⎜ ⎟ ⎥
prom c LI
⎢⎜ ⎟ senθ + ⎟
⎢⎣⎝ Z ⎠ 2 gA D ⎜⎝ ⎝ ZT ⎠ ⎟⎠ ⎥
2
sc ⎦
15
JAGP 1805 – FACILIDADES DE SUPERFICIE EN INSTALACIONES PETROLERAS 16
P
PSR = (7.13a)
PSCr
T
TSR = (7.13b)
TSCr
⎛ Z ⎞
⎜⎜ ⎟⎟
gLsenθ
PSRI
⎝ PSR ⎠
∫ ⎡ ⎤
dPSR = (7.13g)
L ⎛⎛ ⎞ ⎛ Z RT prom g c
2 2
⎞ ⎞
2
fT
⎢1 + prom ⎜ ⎜ PQ ⎟ ⎜
PSR
⎟⎟ ⎟⎟ ⎥
⎢ 2 gA 2 Dh ⎜ ⎜⎝ ZTPSCr ⎠ ⎟ ⎜⎝ PSR ⎠ ⎥
⎣ ⎝ ⎠ sc ⎦
Si se define a B como:
fLT prom ⎛⎜ ⎛ PQ ⎞
2
⎞
2
B= ⎜ ⎟⎟ ⎟
2 gA 2 Dh ⎜ ⎜⎝ ZTPSCr ⎟ (7.13h)
⎝ ⎠ ⎠ sc
Luego,
⎛ Z ⎞
⎜⎜ ⎟⎟
gLsenθ
PSRI
⎝ PSR ⎠
∫ ⎡ 2
⎤
dPSR =
RTg c (7.13i)
PSR ⎛ Z ⎞
⎢1 + B⎜⎜ ⎟⎟ ⎥
⎢⎣ ⎝ PSR ⎠ ⎥⎦
16
JAGP 1805 – FACILIDADES DE SUPERFICIE EN INSTALACIONES PETROLERAS 17
P
P L
g
∫⎡ ∫ Rg
ZT dP + dL = 0
f ⎛⎜ ⎛ PQ ⎞ ⎞⎟ ⎤
2 2 (7.10e)
PI ⎛ P ⎞ LI c
⎢⎜ ⎟ senθ + ⎜ ⎟ ⎥
⎢⎣⎝ ZT ⎠ 2 gA 2 D ⎜⎝ ⎝ ZT ⎠ ⎟⎠ ⎥
sc ⎦
P
P L
g
∫P ⎡ dP + ∫
ZT dL = 0
⎛
f ⎜ ⎛ PQ ⎞ ⎟
2
⎞ ⎤ LI
Rg c
(7.14)
⎢ ⎜ ⎟ ⎥
I
⎢⎣ 2 gA D ⎜⎝ ⎝ ZT ⎠ ⎟⎠ sc ⎥⎦
2
PI
P T prom f ⎛ ⎛ PQ ⎞ 2 ⎞ L
∫P Z dP = Rg c 2 A 2 D ⎜⎜ ⎜⎝ ZT ⎟⎠ ⎟⎟ ∫ dL (7.14a)
⎝ ⎠ sc LI
17
JAGP 1805 – FACILIDADES DE SUPERFICIE EN INSTALACIONES PETROLERAS 18
fL ⎛⎜ ⎛ PQ ⎞
2
⎞
PSRI PSR
PSR PSR T ⎟
∫ Z
dPSR − ∫ Z
dPSR = ⎜
Rg c 2 A 2 D ⎜ ⎜⎝ ZTPSCr
⎟⎟
⎠ ⎟ (7.14e)
0 0 ⎝ ⎠ sc
P
P L
g
∫⎡ ∫ Rg
ZT dP + dL = 0
f ⎛⎜ ⎛ PQ ⎞ ⎞⎟ ⎤
2 2
PI ⎛ P ⎞ LI c
⎢⎜ ⎟ senθ + ⎜ ⎟ ⎥
⎢⎣⎝ ZT ⎠ 2 gA 2 D ⎜⎝ ⎝ ZT ⎠ ⎟⎠ ⎥
sc ⎦
18
JAGP 1805 – FACILIDADES DE SUPERFICIE EN INSTALACIONES PETROLERAS 19
P
P L
( ZT ) prom g
∫
PI ⎛ 1 ⎞ ⎡ f (ZT ) prom
2
⎛ ⎛ PQ ⎞ 2 ⎞ ⎤
dP + ∫ Rg dL = 0 (7.15)
⎜⎜ ⎟ ⎥
LI c
⎜ ⎟ ⎢ P senθ +
⎜ ⎝ ZT ⎟⎠ ⎟ ⎥
2 2
⎝ ZT ⎠ prom ⎢⎣ 2 gA 2 D ⎝ ⎠ sc ⎦
gsenθ ⎛ 1 ⎞
P L
P
∫⎡ f (ZT ) prom ⎛ ⎛ PQ ⎞ 2 ⎞ ⎤
2
dP + ∫ ⎜ ⎟
Rg c ⎝ ZT ⎠ prom
dL = 0 (7.15a)
⎜⎜ ⎟ ⎟⎟ ⎥
PI LI
⎢P +
2
θ ⎜
⎢⎣ ⎝⎝ ⎠ ⎠ sc ⎥⎦
2
2 gA Dsen ZT
Obteniéndose,
0.5
⎛ T ⎞ ⎪⎧ ⎫⎪
Qsc = 32.5329⎜ ⎟ ⎨
D5S
PI − e S P 2
(
2
)
( )⎬ (7.15b)
⎝ P ⎠ sc ⎪⎩ fγ g ( ZT ) prom L e − 1 ⎪⎭
S
Donde:
2 gLsenθ ⎛ 1 ⎞
S= ⎜ ⎟
Rgc ⎝ ZT ⎠ prom
SR ( ZT ) prom g c
2 gsenθ =
L
0.5
⎛ T ⎞ ⎧⎪ ⎫⎪
Qsc ( Mscfd ) = 5.63486⎜ ⎟ ⎨
d 5S
PI − e S P 2
2
( )
( )⎬ (7.15c)
⎝ P ⎠ sc ⎪⎩ fγ g ( ZT ) prom L e − 1 ⎪⎭
S
19
JAGP 1805 – FACILIDADES DE SUPERFICIE EN INSTALACIONES PETROLERAS 20
0.5
⎛ T ⎞ ⎧⎪ ⎫⎪
Qsc = 32.5329⎜ ⎟ ⎨
D5S
(
(
PI − e S P 2
2
)
)⎬
⎝ P ⎠ sc ⎪⎩ fγ g ( ZT ) prom L e − 1
(7.15d)
⎪⎭
S
Definiendo:
H I = PI
2
H F = eS P2
0.5
⎛ T ⎞ ⎧⎪ S ⎫⎪
K = 32.5329⎜ ⎟ ⎨ ⎬
(
⎝ P ⎠ sc ⎪⎩ γ g ( ZT ) prom L e − 1 ⎪⎭
S
) (7.15e)
⎧ S ⎫
⎬ =1
(
⎨ S
⎩ e −1 ⎭ )
⎧ (H I − H F )D 5 ⎫
0 .5
Qsc = K ⎨ ⎬ (7.15f)
⎩ f ⎭
20
JAGP 1805 – FACILIDADES DE SUPERFICIE EN INSTALACIONES PETROLERAS 21
P
P L
g
∫⎡ ∫ Rg
ZT dP + dL = 0
f ⎛⎜ ⎛ PQ ⎞ ⎞⎟ ⎤
2 2
PI ⎛ P ⎞ LI c
⎢⎜ ⎟ senθ + ⎜ ⎟ ⎥
⎢⎣⎝ ZT ⎠ 2 gA 2 D ⎜⎝ ⎝ ZT ⎠ ⎟⎠ ⎥
sc ⎦
P
P L
( ZT ) prom g
∫⎡ dP + ∫ dL = 0
f ⎛⎜ ⎛ PQ ⎞ ⎞⎟ ⎤ Rg
2
PI ⎛ P ⎞ 2 LI c
⎢⎜ ⎟ senθ + ⎜ ⎟ ⎥
⎢⎣⎝ ZT ⎠ prom 2 gA 2 D ⎜⎝ ⎝ ZT ⎠ ⎟⎠ ⎥
sc ⎦
Desarrollando se tiene:
21
JAGP 1805 – FACILIDADES DE SUPERFICIE EN INSTALACIONES PETROLERAS 22
(ZT )sc ⎧⎪
0.5
⎡ 2 ⎤ ⎫⎪
Qsc = 32.532866 ⎨
D5
( 2
) ⎛ P ⎞ 2
⎢ PI − P − 0.037499γ g ( ZT ) prom L⎜ ⎟ senθ ⎥ ⎬
Psc ⎩⎪ γ g f ( ZT ) prom L ⎣⎢ ⎝ ZT ⎠ prom ⎦⎥ ⎪⎭
(7.16)
Definiendo:
⎛ P ⎞ 2 ⎛ P ⎞ 2
H I = PI + 0.037499γ g ⎜ ⎟ H F = PF + 0.037499γ g ⎜ ⎟
2 2
hI y hF
⎝ ZT ⎠ prom ⎝ ZT ⎠ prom
(7.17)
(ZT )sc ⎧⎪
0.5
D 5 ⎫⎪
K = 32.532866 ⎨ ⎬
⎪⎩ γ g fL ⎪⎭
(7.18)
Psc
⎧ (H I − H F )D 5 ⎫
0 .5
Qsc = K ⎨ ⎬ (7.19)
⎩ f ⎭
Ejemplo:
22
JAGP 1805 – FACILIDADES DE SUPERFICIE EN INSTALACIONES PETROLERAS 23
Varias ecuaciones para el factor de fricción han sido desarrolladas para simplificar el
cálculo de las variables de flujo, dichas ecuaciones se fundamentan en considerar el
factor de fricción solo función del diámetro y del número de Reynolds.
0.032
f = (7.20)
d 1/ 3
0.01398
f = (7.20a)
D1 / 3
23
JAGP 1805 – FACILIDADES DE SUPERFICIE EN INSTALACIONES PETROLERAS 24
0.5
⎛ T ⎞ ⎧⎪ ⎫⎪
Qscw = 32.5329⎜ ⎟ ⎨
D1 / 3 D 5 S
( PI − e S P 2
2
)
( ) ⎬
⎝ ⎠ sc ⎪⎩ 0.001398γ g ( ZT ) prom L e − 1 ⎪⎭
S
P
0.5
⎛ T ⎞ ⎧⎪ ⎫⎪
Qscw = 275.1498⎜ ⎟ ⎨
D16 / 3 S
( PI − e S P 2
2
)
( )⎬ (7.20b)
⎝ P ⎠ sc ⎪⎩ γ g ( ZT ) prom L e − 1 ⎪⎭
S
(ZT )sc ⎧⎪
0.5
⎡ 2 ⎤ ⎫⎪
Qscw = 275.1498 ⎨
D 16 / 3
( 2
) ⎛ P ⎞ 2
⎢ PI − P − 0.037499γ g ( ZT ) prom L⎜ ⎟ senθ ⎥ ⎬
Psc ⎪⎩ γ g ( ZT ) prom L ⎣⎢ ⎝ ZT ⎠ prom ⎦⎥ ⎪⎭
(7.20c)
Ejemplo
0.084702
f PA = 0.147 (7.20d)
Re
0.01471
f PB = 0.0392 (7.20e)
Re
24
JAGP 1805 – FACILIDADES DE SUPERFICIE EN INSTALACIONES PETROLERAS 25
Desarrollando para la expresión del número de Reynolds con base en las unidades
utilizadas en las variables
ZT ⎛ PQ ⎞
Q= ⎜ ⎟
P ⎝ ZT ⎠ sc
Luego,
γ g ⎛ PQ ⎞
Re = 0.023872 ⎜ ⎟ (7.20g)
µD ⎝ ZT ⎠ sc
0.147 0.147
0.084702 ⎡ µD ⎛ ZT ⎞ ⎤ ⎡ µD ⎛ ZT ⎞ ⎤
f PA = ⎢ ⎜⎜ ⎟⎟ ⎥ = 0.146671⎢ ⎜⎜ ⎟⎟ ⎥ (7.20h)
0.0238720.147 ⎢⎣ γ g ⎝ PQ ⎠ sc ⎥⎦ ⎢⎣ γ g ⎝ PQ ⎠ sc ⎥⎦
25
JAGP 1805 – FACILIDADES DE SUPERFICIE EN INSTALACIONES PETROLERAS 26
0.0392 0.0392
0.01471 ⎡ µD ⎛ ZT ⎞ ⎤ ⎡ µD ⎛ ZT ⎞ ⎤
f PB = ⎢ ⎜⎜ ⎟⎟ ⎥ = 0.017031⎢ ⎜⎜ ⎟⎟ ⎥ (7.20i)
0.023872 0.0392 ⎢⎣ γ g ⎝ PQ ⎠ sc ⎥⎦ ⎢⎣ γ g ⎝ PQ ⎠ sc ⎥⎦
Panhandle A
0.5
⎛ T ⎞ ⎧⎪ ⎫⎪
Qsc = 32.5329⎜ ⎟ ⎨
D5S
PI − e S P 2
2
( )
( )⎬
⎝ P ⎠ sc ⎪⎩ fγ g ( ZT ) prom L e − 1 ⎪⎭
S
0.5
⎛ T ⎞ ⎧⎪ ⎡ γ g ⎛ PQ ⎞ ⎤ ⎫⎪
0.147
)
( )
⎢ ⎜ ⎟ ⎥ ⎬
⎝ ⎠ sc ⎪⎩ γ − ⎣ µD ⎝ ZT ⎠ sc ⎦
S
P 0 . 146671 g ( ZT ) prom L e 1 ⎪⎭
0.539665
⎛ T ⎞ ⎧⎪ ⎫⎪
(Qsc )PA = 120.834821⎜ ⎟ ⎨
D 4.853 S
PI − e S P 2
2
( )
( )⎬
⎝ P ⎠ sc ⎪⎩ (γ g ) µ
(7.20j)
( ZT ) prom L e − 1
0.857
⎪⎭
0.147 S
Ejemplo:
26
JAGP 1805 – FACILIDADES DE SUPERFICIE EN INSTALACIONES PETROLERAS 27
Panhandle B
0. 5
⎛ T ⎞ ⎧⎪ ⎡ γ g ⎛ PQ ⎞ ⎤ ⎫⎪
0.0392
0.509996
⎛ T ⎞ ⎧⎪ ⎫⎪
(Qsc )PB = 278.366649⎜ ⎟ ⎨
D 4.9608 S
(
(
PI − e S P 2
2
)
) ⎬
⎝ P ⎠ sc ⎪⎩ (γ g ) µ ( ZT ) prom L e − 1
0.9608
⎪⎭
0.0392 S
(7.20k)
27
JAGP 1805 – FACILIDADES DE SUPERFICIE EN INSTALACIONES PETROLERAS 28
(ZT )sc ⎧⎪
0.5
⎡ 2 ⎤ ⎫⎪
Qsc = 32.532866 ⎨
D5
( )2 ⎛ P ⎞ 2
⎢ PI − P − 0.037499γ g ( ZT ) prom L⎜ ⎟ senθ ⎥ ⎬
Psc ⎪⎩ γ g f ( ZT ) prom L ⎢⎣ ⎝ ZT ⎠ prom ⎥⎦ ⎪⎭
0.5
⎛ T ⎞ ⎧⎪ ⎫⎪
Qsc = 32.5329⎜ ⎟ ⎨
γ
D5S
( −
2
)
(
PI − e S P 2 ) ⎬
⎪
⎝ ⎠ sc ⎩ g ⎪⎭
S
P f ( ZT ) prom L e 1
0.023872 γ g ⎛ Pq ⎞ −7
γ g ⎛ Pq ⎞
Re = ⎜ ⎟ = 2.763 × 10 ⎜ ⎟
24 × 3600 µD ⎝ ZT ⎠ sc µD ⎝ ZT ⎠ sc
γg ⎛ Pq ⎞ γ g ⎛ Pq ⎞
Re = 2.763 × 10 −7 ⎜ ⎟ = 4.112 × 10
−4
⎜ ⎟
6.7197 × 10 µ cp D ⎝ ZT ⎠ sc
−4
µ cp D ⎝ ZT ⎠ sc
γ g × 12.0 ⎛ Pq ⎞ γ g ⎛ Pq ⎞
Re = 4.112 × 10 −4 ⎜ ⎟ = 49.344 × 10
−4
⎜ ⎟
µcp d ⎝ ZT ⎠ sc µ cp d ⎝ ZT ⎠ sc
28
JAGP 1805 – FACILIDADES DE SUPERFICIE EN INSTALACIONES PETROLERAS 29
γ g ⎛ 144 Pq ⎞ γ g ⎛ Pq ⎞
Re = 49.344 × 10 −4 ⎜ ⎟ = 7105.54 × 10
−4
⎜ ⎟
µ cp d ⎝ ZT ⎠ sc µ cp d ⎝ ZT ⎠ sc
γ g ⎛ 14.7 × q ⎞ γ q
Re = 7105.54 × 10 −4 ⎜⎜ ⎟⎟ = 200.87 × 10 −4 g sc
µ cp d ⎝ 1× (60 + 460) ⎠ sc µ cp d
γ g Qsc
Re = 144.6264
µ cp D
0.147
0.084702 ⎛⎜ µ cp D ⎞⎟
f PA =
144.62640.147 ⎜⎝ γ g Qsc ⎟⎠
0.0392
0.01471 ⎛⎜ µ cp D ⎞⎟
f PB =
144.62640.0392 ⎜⎝ γ g Qsc ⎟⎠
0.5
⎛ T ⎞ ⎧⎪ ⎫⎪
Qsc = 32.5329⎜ ⎟ ⎨
D5S
PI − e S P 2
2
( )
( )⎬
⎝ P ⎠ sc ⎪⎩ fγ g ( ZT ) prom L e − 1 ⎪⎭
S
29
JAGP 1805 – FACILIDADES DE SUPERFICIE EN INSTALACIONES PETROLERAS 30
0.586166
⎧ ⎛ γg ⎞
0.147
⎫
( )
1.172333
⎡ ⎤ ⎪ ⎪
(QscPA ) = 131.04695⎢⎛⎜ T ⎞⎟ ⎥ ⎨
D5S ⎜ ⎟ PI − e S P 2
2
⎬
⎣⎝ P ⎠ sc ⎦ ( ⎜ µ )
⎪⎩ γ g ( ZT ) prom L e − 1 ⎝ cp ⎠
S
D ⎟
⎪⎭
Para Panhandle B:
0.5204
⎧ ⎛ γg ⎞
0.0392
⎫
( )
1.0408
⎡ ⎤ ⎪ ⎪
(QscPB ) = 711.0906⎢⎛⎜ T ⎞⎟ ⎥ ⎨
D5S ⎜ ⎟ PI − e S P 2
2
⎬
⎣⎝ P ⎠ sc ⎦ γ
⎪⎩ g ( ZT ) prom L (
e S
− 1 )
⎜µ D⎟
⎝ cp ⎠ ⎪⎭
(ZT )sc ⎧⎪
0. 5
⎡ 2 ⎤ ⎫⎪
Qscw = 32.532866 ⎨
D5
( 2
) ⎛ P ⎞ 2
⎢ PI − P − 0.037499γ g ( ZT ) prom L⎜ ⎟ senθ ⎥ ⎬
Psc ⎪⎩ γ g f ( ZT ) prom L ⎢⎣ ⎝ ZT ⎠ prom ⎥⎦ ⎪⎭
0.5
⎛ T ⎞ ⎧⎪ ⎫⎪
Qsc = 32.5329⎜ ⎟ ⎨
D5S
PI − e S P 2
2
( )
( ) ⎬
⎝ P ⎠ sc ⎪⎩ fγ g ( ZT ) prom L e − 1 ⎪⎭
S
30
JAGP 1805 – FACILIDADES DE SUPERFICIE EN INSTALACIONES PETROLERAS 31
El Instituto de gas de Tecnología de Chicago (IGT por sus siglas en inglés) propuso
para el factor de fricción la siguiente relación
0.187
f = 0.2 (7.21)
Re
0.5
⎛ T ⎞ ⎧⎪ ⎫⎪
Qsc = 32.5329⎜ ⎟ ⎨
D5S
(
(
PI − e S P 2
2
)
)⎬
⎝ P ⎠ sc ⎪⎩ fγ g ( ZT ) prom L e − 1 ⎪⎭
S
Luego,
0.555556
⎛ T ⎞ ⎧⎪ ⎡ γ g ⎤ ⎫⎪
0.2
31
JAGP 1805 – FACILIDADES DE SUPERFICIE EN INSTALACIONES PETROLERAS 32
(ZT )sc ⎧⎪
0. 5
⎡ 2 ⎤ ⎫⎪
Qscw = 32.532866 ⎨
D5
( )
2 ⎛ P ⎞ 2
⎢ PI − P − 0.037499γ g ( ZT ) prom L⎜ ⎟ senθ ⎥ ⎬
Psc ⎪⎩ γ g f ( ZT ) prom L ⎢⎣ ⎝ ZT ⎠ prom ⎥⎦ ⎪⎭
0.5
⎛ T ⎞ ⎧⎪ ⎫⎪
Qsc = 32.5329⎜ ⎟ ⎨
D5S
(
PI − e S P 2
(
2
)
) ⎬
⎝ P ⎠ sc ⎪⎩ fγ g ( ZT ) prom L e − 1 ⎪⎭
S
32
JAGP 1805 – FACILIDADES DE SUPERFICIE EN INSTALACIONES PETROLERAS 33
R ⎛⎜ ⎛ PQ ⎞ ⎞⎟ d ⎛ ZT ⎞ g P f ⎛⎜ ⎛ PQ ⎞ ⎞⎟ ⎛ ZRT ⎞
2 2
dP
+ ⎜ ⎟ ⎜ ⎟+ senθ + ⎜ ⎟ ⎜ ⎟=0 (7.8)
dL 2 A2 gc ⎜⎝ ⎝ ZRT ⎠ ⎟⎠ dL ⎝ P ⎠ gc ZRT 2 g c D ⎜⎝ ⎝ ZRT ⎠ ⎟⎠ ⎝ PA2 ⎠
sc sc
dP g P
+ senθ = 0
dL g c ZRT
ZRT dP g
+ senθ = 0
P dL g c
33
JAGP 1805 – FACILIDADES DE SUPERFICIE EN INSTALACIONES PETROLERAS 34
ZRT g
dP + senθdL = 0
P gc
Integrando:
ZRT g
∫ P dP = − ∫ g c senθdL
PCP CP L
ZRT g
∫
PFP
P
dP = − ∫
LFP
g c
senθdL (7.21)
34
JAGP 1805 – FACILIDADES DE SUPERFICIE EN INSTALACIONES PETROLERAS 35
cabezal del pozo (TCP), si este es el caso, un perfil lineal entre dichos extremos
representa una buena consideración. Si no se conoce la temperatura en el fondo del
pozo (TFP), puede ser bien estimada a partir de un gradiente térmico de 0.015 °F/ft.
Este método, a pesar de ser el menos preciso, es muy utilizado por su simplicidad.
Si la temperatura y el factor de compresibilidad se consideran constantes y
representados por sus valores promedio, se tiene:
PCP LCP
dP 1 g
∫
PFP
P
=−
R( ZT ) prom ∫
LFP
gc
senθdL (7.22)
De la integración,
35
JAGP 1805 – FACILIDADES DE SUPERFICIE EN INSTALACIONES PETROLERAS 36
36
JAGP 1805 – FACILIDADES DE SUPERFICIE EN INSTALACIONES PETROLERAS 37
⎛ Z ⎞
⎜⎜ ⎟⎟
gLsenθ
PSRI
⎝ PSR ⎠
∫ ⎡ 2
⎤
dPSR =
RT prom g c
PSR ⎛ Z ⎞
⎢1 + B⎜⎜ ⎟⎟ ⎥
⎢⎣ ⎝ PSR ⎠ ⎥⎦
⎛ Z ⎞ gLsenθ
PSRI
PSR
∫ ⎜⎜⎝ P
⎟⎟dPSR =
SR ⎠ RT prom g c
(7.23)
Desarrollando
⎛ Z ⎞ ⎛ Z ⎞ gLsenθ
PPCPSR PFPSR
∫
0
⎜⎜
⎝ PSR
⎟⎟dPSR −
⎠
∫
0
⎜⎜
⎝ PSR
⎟⎟dPSR =
⎠ RT prom g c
(7.23a)
⎛ Z ⎞ ⎛ Z ⎞ gLsenθ
PPCPSR PFPSR
∫
0
⎜⎜
⎝ PSR
⎟⎟dPSR −
⎠
∫0
⎜⎜
⎝ PSR
⎟⎟dPSR =
⎠ RT prom g c
37
JAGP 1805 – FACILIDADES DE SUPERFICIE EN INSTALACIONES PETROLERAS 38
P
P L
g
∫⎡ ∫ Rg
ZT dP + dL = 0
PI ⎛ P ⎞
2
⎤
⎟ senθ + F ⎥
LI c
⎢⎜
⎣⎢⎝ ZT ⎠ ⎦⎥
Se tiene:
gsenθ
P L
ZT
∫P P dP + ∫L Rg c dL = 0 (7.24)
I I
Definiendo:
ZT
I=
P
gsenθ
PCP LCP
∫ IdP = − ∫
PFP LFP
Rg c
dL (7.24a)
Con:
38
JAGP 1805 – FACILIDADES DE SUPERFICIE EN INSTALACIONES PETROLERAS 39
PCP
PFP
∫ IdP < 0 ⇐ P FP > PCP
gsenθ
P L
ZT
∫P
PI
dP + ∫ Rg c dL = 0
LI
39
JAGP 1805 – FACILIDADES DE SUPERFICIE EN INSTALACIONES PETROLERAS 40
(ubicada entre el cabezal y el fondo del pozo), el cambio de la energía cinética y las
pérdidas de la energía debido a la fricción.
R ⎛⎜ ⎛ PQ ⎞ ⎞⎟ d ⎛ ZT ⎞ g P f ⎛⎜ ⎛ PQ ⎞ ⎞⎟ ⎛ ZRT ⎞
2 2
dP
+ ⎜ ⎟ ⎜ ⎟+ senθ + ⎜ ⎟ ⎜ ⎟=0
dL 2 A 2 g c ⎜⎝ ⎝ ZRT ⎠ ⎟⎠ dL ⎝ P ⎠ g c ZRT 2 g c D ⎜⎝ ⎝ ZRT ⎠ ⎟⎠ ⎝ PA 2 ⎠
sc sc
f ⎛⎜ ⎛ PQ ⎞ ⎞⎟ ⎛ ZRT ⎞
2
dP g P
+ senθ + ⎜ ⎟ ⎜ ⎟=0
2 g c D ⎜⎝ ⎝ ZRT ⎠ ⎟⎠ ⎝ PA 2 ⎠
(7.25)
dL g c ZRT
sc
Este método a pesar de ser el menos preciso y utilizado por su simplicidad, se usa
frecuentemente para obtener un valor aproximado de la presión del fondo fluyente.
Usando las ecuaciones apropiadas para este caso:
0.5
⎛ T ⎞ ⎧⎪ ⎫⎪
Qsc = 32.5329⎜ ⎟ ⎨
D5S
(PI − e S P 2
2
)⎬
⎝ P ⎠ sc ⎪⎩ fγ g ( ZT ) prom L(e − 1)
(7.26)
⎪⎭
S
2 gLsenθ ⎛ 1 ⎞
S= ⎜ ⎟
Rg c ⎝ ZT ⎠ prom
40
JAGP 1805 – FACILIDADES DE SUPERFICIE EN INSTALACIONES PETROLERAS 41
⎧⎪
( )⎫⎪⎬
2
⎡ ⎛T ⎞ ⎤ D5S
(Qsc ) 2
= ⎢32.5329⎜ ⎟ ⎥ ⎨ PI − e S P 2
2
⎣ ⎝ P ⎠ sc ⎦
S
(
⎪⎩ fγ g ( ZT ) prom L e − 1 ) ⎪⎭
(7.26a)
(P 2
−e PS 2
)= (
fγ g ( ZT ) prom L e S − 1 ) (Qsc )2
I
D5S 2 (7.26b)
⎡ ⎛T ⎞ ⎤
⎢32.5329⎜ ⎟ ⎥
⎣ ⎝ P ⎠ sc ⎦
(ZT )sc ⎧⎪
0.5
⎡ 2 ⎤ ⎫⎪
Qsc = 32.532866 ⎨
D5
( 2
) ⎛ P ⎞ 2
⎢ PI − P − 0.037499γ g ( ZT ) prom L⎜ ⎟ senθ ⎥ ⎬
Psc ⎩⎪ γ g f ( ZT ) prom L ⎣⎢ ⎝ ZT ⎠ prom ⎦⎥ ⎪⎭
(7.26c)
⎧ ⎫
⎪ ⎪
⎪ γ g f ( ZT ) prom L (Qsc )2 ⎛ P ⎞ 2 ⎪
P = PI − ⎨ + 0.037499γ g ( ZT ) prom L⎜ senθ ⎬
2 2
⎟
D5 (ZT )sc ⎝ ⎠ prom
2
⎪ ⎛ ⎞ ZT ⎪
⎪ ⎜⎜ 32.532866 ⎟⎟ ⎪
⎩ ⎝ Psc ⎠ ⎭
(7.26d)
41
JAGP 1805 – FACILIDADES DE SUPERFICIE EN INSTALACIONES PETROLERAS 42
(P 2
−e P
S 2
)= (
fγ g ( ZT ) prom L e S − 1 ) (Qsc )2
I
D5S ⎡ ⎛T ⎞ ⎤
2
⎢32.5329⎜ ⎟ ⎥
⎣ ⎝ P ⎠ sc ⎦
⎧ ⎫
⎪ ⎪
⎪ γ g f ( ZT ) prom L (Qsc )2 ⎛ P ⎞ 2 ⎪
P = PI − ⎨ + 0.037499γ g ( ZT ) prom L⎜ senθ ⎬
2 2
⎟
D5 (ZT )sc ⎝ ZT ⎠ prom
2
⎪ ⎛ ⎞ ⎪
⎪ ⎜⎜ 32.532866 ⎟⎟ ⎪
⎩ ⎝ Psc ⎠ ⎭
42
JAGP 1805 – FACILIDADES DE SUPERFICIE EN INSTALACIONES PETROLERAS 43
De la ecuación (7.13i)
P
P L
g
∫⎡ ∫ Rg
ZT dP + dL = 0
f ⎛⎜ ⎛ PQ ⎞ ⎞⎟ ⎤
2 2 (7.27)
PI ⎛ P ⎞ LI c
⎢⎜ ⎟ senθ + ⎜ ⎜ ⎟ ⎟ ⎥
⎢⎣⎝ ⎠ ⎝ ⎠ ⎠ sc ⎥⎦
2
ZT 2 gA D ⎝ ZT
P
PI L
g
∫P ⎡ 2 ∫ dL
Z dP =
fT prom ⎛ ⎛ PQ ⎞ 2 ⎞ ⎤ RT prom g c (7.27a)
2
⎛P⎞ ⎜⎜ ⎟
LI
⎢⎜ ⎟ senθ + ⎟ ⎥
⎢⎣⎝ Z ⎠ 2 gA 2 D ⎜⎝ ⎝ ZT ⎠ ⎟⎠ ⎥
sc ⎦
fT prom L ⎛⎜ ⎛ PQ ⎞
2 2
⎞ ⎟
Si se define a B como: B = ⎜ ⎟⎟
2 gA 2 Dh ⎜ ⎜⎝ ZTPSCr ⎠ ⎟
⎝ ⎠ sc
Luego,
⎛ Z ⎞
⎜⎜ ⎟⎟
gLsenθ
PSRI
⎝ PSR ⎠
∫ ⎡ 2
⎤
dPSR =
RT prom g c (7.27b)
PSR ⎛ Z ⎞
⎢1 + B⎜⎜ ⎟⎟ ⎥
⎢⎣ ⎝ PSR ⎠ ⎥⎦
43
JAGP 1805 – FACILIDADES DE SUPERFICIE EN INSTALACIONES PETROLERAS 44
⎛ Z ⎞ ⎛ Z ⎞
⎜⎜ ⎟⎟ ⎜⎜ ⎟⎟
gLsenθ
PSRI PSR
⎝ PSR ⎠ ⎝ PSR ⎠
∫ ⎡ 2
⎤
dPSR − ∫ ⎡ 2
⎤
dPSR =
RT prom g c (7.27c)
0 ⎛ Z ⎞ 0 ⎛ Z ⎞
⎢1 + B⎜⎜ ⎟⎟ ⎥ ⎢1 + B⎜⎜ ⎟⎟ ⎥
⎢⎣ ⎝ PSR ⎠ ⎥⎦ ⎢⎣ ⎝ PSR ⎠ ⎥⎦
⎛ Z ⎞ ⎛ Z ⎞
⎜⎜ ⎟⎟ ⎜⎜ ⎟⎟
gLsenθ
PSRI PSR
⎝ PSR ⎠ ⎝ PSR ⎠
∫
0.2 ⎡ ⎛ Z ⎞
2
⎤
dPSR − ∫
0.2 ⎡ ⎛ Z ⎞
2
⎤
dPSR =
RT prom g c (7.27d)
⎢1 + B⎜⎜ ⎟⎟ ⎥ ⎢1 + B⎜⎜ ⎟⎟ ⎥
⎢⎣ ⎝ PSR ⎠ ⎥⎦ ⎢⎣ ⎝ PSR ⎠ ⎥⎦
Ejemplo:
44
JAGP 1805 – FACILIDADES DE SUPERFICIE EN INSTALACIONES PETROLERAS 45
⎛ Z ⎞ ⎛ Z ⎞
⎜⎜ ⎟⎟ ⎜⎜ ⎟⎟
gLsenθ
PSRI PSR
⎝ PSR ⎠ ⎝ PSR ⎠
0.2
∫ ⎡ ⎛ Z ⎞
2
⎤
dPSR − ∫
0.2 ⎡ ⎛ Z ⎞
2
⎤
dPSR =
RT prom g c
⎢1 + B⎜⎜ ⎟⎟ ⎥ ⎢1 + B⎜⎜ ⎟⎟ ⎥
⎢⎣ ⎝ PSR ⎠ ⎥⎦ ⎢⎣ ⎝ PSR ⎠ ⎥⎦
(P 2
−e P
S 2
)= fγ g ( ZT ) prom L e S − 1 ( ) (Qsc )2
I
D5S ⎡ ⎛T ⎞ ⎤
2
⎢32.5329⎜ ⎟ ⎥
⎣ ⎝ P ⎠ sc ⎦
45
JAGP 1805 – FACILIDADES DE SUPERFICIE EN INSTALACIONES PETROLERAS 46
P
P L
g
∫⎡ ∫L Rg c dL = 0
ZT dP +
⎛ P ⎞
2
⎤ (7.28)
θ +
PI
⎢ ⎜ ⎟ ⎥
I
sen F
⎣⎢⎝ ZT ⎠ ⎦⎥
Donde:
f ⎛⎜ ⎛ PQ ⎞ ⎞⎟
2
F= ⎜ ⎟
2 gA2 D ⎜⎝ ⎝ ZT ⎠ ⎟⎠ (7.28a)
sc
Definiendo a I como:
P
I= ZT
⎡⎛ P ⎞ 2 ⎤ (7.28b)
⎢⎜ ⎟ senθ + F ⎥
⎢⎣⎝ ZT ⎠ ⎥⎦
Se tiene:
g ( L − LI )
PI
∫ IdP =
P
Rg c (7.28c)
Ejemplo:
46
JAGP 1805 – FACILIDADES DE SUPERFICIE EN INSTALACIONES PETROLERAS 47
P
P L
g
∫⎡ ∫L Rg c dL = 0
ZT dP +
⎛ P ⎞
2
⎤
⎟ senθ + F ⎥
PI
⎢⎜
I
⎢⎣⎝ ZT ⎠ ⎥⎦
(P 2
−e P S 2
)= (
fγ g ( ZT ) prom L e S − 1 ) (Qsc )2
I
D5S ⎡ ⎛T ⎞ ⎤
2
⎢32.5329⎜ ⎟ ⎥
⎣ ⎝ P ⎠ sc ⎦
47
JAGP 1805 – FACILIDADES DE SUPERFICIE EN INSTALACIONES PETROLERAS 48
De la ecuación:
dP R ⎛ ⎛ PQ ⎞ 2 ⎞ d ⎛ ZT ⎞ g P f ⎛⎜ ⎛ PQ ⎞ ⎞⎟ ⎛ ZRT ⎞
2
+ 2 ⎜⎜ ⎟ ⎟+ senθ + ⎟=0
dL A g c ⎜ ⎝ ZRT ⎟⎠ ⎟ dL ⎜⎝ P ⎠ g c ZRT
⎜ ⎟ ⎜
2 g c D ⎜⎝ ⎝ ZRT ⎠ ⎟⎠ ⎝ PA 2 ⎠
⎝ ⎠ sc sc
⎛ ⎛ PQ ⎞ 2 ⎞ ⎡ 1 d ZT dP ⎤ g P f ⎛⎜ ⎛ PQ ⎞ ⎞⎟ ⎛ ZRT ⎞
2
dP R
+ 2 ⎜⎜ ⎟
⎜ ⎝ ZRT ⎟⎠ ⎟ ⎢⎣ P dL
(ZT ) − 2 ⎥ + senθ + ⎜ ⎟ ⎜ ⎟=0
dL A g c ⎝ ⎠ sc P dL ⎦ g c ZRT 2 g c D ⎜⎝ ⎝ ZRT ⎠ ⎟⎠ ⎝ PA 2 ⎠
sc
48
JAGP 1805 – FACILIDADES DE SUPERFICIE EN INSTALACIONES PETROLERAS 49
dP RZT ⎛ ⎛ PQ ⎞ 2 ⎞ dP g P f ⎛ ⎛ PQ ⎞ 2 ⎞ ⎛ ZRT ⎞
− 2 2 ⎜⎜ ⎟ + senθ + ⎜⎜ ⎟ =0
dL P A g c ⎜ ⎝ ZRT ⎟⎠ ⎟ dL g c ZRT 2 g D ⎜ ⎝ ZRT ⎟⎠ ⎟ ⎜⎝ PA 2 ⎟⎠
⎝ ⎠ sc c ⎝ ⎠ sc
(7.29)
Tomando como factor común los términos que agrupan el gradiente de presión y la
presión:
49
JAGP 1805 – FACILIDADES DE SUPERFICIE EN INSTALACIONES PETROLERAS 50
Desarrollando:
Luego,
⎡ 2 m 2 R( ZT ) prom ⎤
⎢P − ⎥
⎢⎣ g c A2 ⎥⎦ gsenθ
dP + dL = 0
⎡ 2 fm 2 ( RZT ) prom 2 ⎤ g c R( ZT ) prom (7.29f)
P⎢P + ⎥
⎢⎣ 2 gsenθDA 2 ⎥⎦
⎡ 2 m 2 R( ZT ) prom ⎤
⎢P − ⎥
P
⎢⎣ g c A2 ⎥⎦ L
gsenθ
∫P ⎡ 2
fm ( ZRT ) prom
2
⎤
dP + ∫
LI g c R ( ZT ) prom
dL = 0 (7.29g)
P⎢P 2 + ⎥
I
⎢⎣ 2 gsenθDA ⎥⎦2
50
JAGP 1805 – FACILIDADES DE SUPERFICIE EN INSTALACIONES PETROLERAS 51
L
gsenθ gsenθ (L − LI )
∫ g c ( ZRT ) prom
LI
dL =
g c ( ZRT ) prom (7.29h)
⎡ 2 m 2 R( ZT ) prom ⎤ m 2 R ( ZT ) prom
⎢ P − ⎥ −
P
⎣⎢ g c A2 ⎦⎥ dP =
P
PdP
P
g c A2
∫ ⎡
PI fm 2
( ZRT )
2
⎤ ∫⎡
P fm 2
( ZRT )
2
⎤
+ ∫ ⎡
P fm 2
( ZRT )
2
⎤
dP
P⎢P 2 + ⎥ ⎢P 2 + ⎥ P⎢P 2 + ⎥
prom I prom I prom
⎢⎣ 2 gsen θDA 2
⎥⎦ ⎢⎣ 2 gsen θDA 2
⎥⎦ ⎢⎣ 2 gsenθDA 2 ⎥⎦
( 7.29i)
Luego,
P
1 ⎡ 2 fm ( ZRT ) prom ⎤
P 2 2
PdP
∫
PI ⎡ 2
= ln ⎢ P +
fm 2 ( ZRT ) prom ⎤ 2 ⎢⎣
2
⎥
2 gsenθDA 2 ⎥⎦
⎢P + ⎥ PI
⎢⎣ 2 gsenθDA ⎥⎦ 2
m 2 R ( ZT ) prom
P
gcA 2 m 2 R ( ZT ) prom P
dP
∫
PI ⎡ 2
fm ( ZRT ) prom
2
⎤
dP =
gcA 2 ∫
PI ⎡ 2 fm 2 ( ZRT ) prom 2 ⎤
P⎢P 2 + ⎥ P⎢P + ⎥
⎢⎣ 2 gsenθDA 2 ⎥⎦ ⎢⎣ 2 gsenθDA 2 ⎥⎦
P
⎡ ⎤
⎢ ⎥
2 gsenθDA 2
P
dP ⎢ P2 ⎥
∫ ⎡ 2 fm 2 ( ZRT ) prom 2 ⎤
=
2 fm 2 ( ZRT ) prom
2
ln
⎢ fm 2 ( ZRT ) prom
2 ⎥
PI
P⎢P + ⎥ ⎢P +
2 ⎥
⎢⎣ 2 gsenθDA 2 ⎥⎦ ⎢⎣ 2 gsenθDA 2 ⎥⎦ PI
Obteniéndose
51
JAGP 1805 – FACILIDADES DE SUPERFICIE EN INSTALACIONES PETROLERAS 52
⎡ 2 m 2 R( ZT ) prom ⎤
P
⎡ ⎤
⎢P − ⎥ 2 P ⎢ ⎥
P
⎣⎢ gc A 2
⎡
⎦⎥ dP = 1 ln P 2 + fm ( ZRT ) prom
2
⎤ m R( ZT ) prom gsenθDA
2 2 2
ln ⎢ ⎥
P
∫ ⎡ 2 fm ( ZRT ) prom ⎤
2 2
2 ⎣⎢
⎢
2 gsenθDA ⎦⎥2 ⎥
−
gc A 2 2
fm ( ZRT ) prom
2
⎢ fm ( ZRT ) prom ⎥
2 2
P⎢P + ⎢P + ⎥
PI 2
⎥ PI
⎢⎣ 2 gsenθDA2 ⎥⎦ ⎣⎢ 2 gsenθDA2 ⎦⎥ PI
⎡ 2 m 2 R( ZT ) prom ⎤
P
⎡ ⎤
⎢P − ⎥ 2 P ⎢ ⎥
P
⎣⎢ g A 2
⎡
⎦⎥ dP = 1 ln P 2 + fm ( ZRT ) prom
2
⎤ gsenθD ⎢ P2 ⎥
∫ ⎡
c
⎢ ⎥ − ln
fm 2 ( ZRT ) prom ⎤
2
2 ⎢⎣ 2 gsenθDA 2 ⎥⎦ g c fR ( ZT ) prom ⎢ 2 fm 2 ( ZRT ) prom 2 ⎥
PI
P⎢P 2 + ⎥ PI ⎢P + ⎥
⎢⎣ 2 gsenθDA 2 ⎥⎦ ⎢⎣ 2 gsenθDA 2 ⎥⎦ PI
P
⎡ ⎤
P ⎢ ⎥
1 ⎡ 2 fm ( ZRT ) prom ⎤ ⎥ + gsenθ (L − LI ) = 0
2
gsenθD
2
P2
ln ⎢ P + ⎥ − ln ⎢
2 ⎢⎣ 2 gsenθDA 2 ⎥⎦ g c fR( ZT ) prom ⎢ fm 2 ( ZRT ) prom
2 ⎥ g c R( ZT ) prom
PI ⎢ P2 + ⎥
⎢⎣ 2 gsenθDA 2 ⎥⎦ PI
(7.29j)
Luego,
P
⎡ ⎤
P ⎢ ⎥
⎡ 2 fm 2 ( ZRT ) prom 2 ⎤
ln ⎢ P + ⎥ −
2 gsenθD
ln ⎢
P2 ⎥ + 2 gsenθ (L − LI ) = 0
2 gsenθDA ⎦⎥ 2 ⎢ 2 ⎥
⎣⎢ P
g c fR( ZT ) prom
I ⎢ P2 +
fm 2 ( ZRT ) prom
⎥
g c R ( ZT ) prom
⎣⎢ 2 gsenθDA 2 ⎦⎥ PI
(7.29k)
2 gsenθ (L − LI )
P
⎛ 2 gsenθD ⎞ ⎡ 2 fm 2 ( ZRT ) 2 ⎤ 2 gsenθD
⎜⎜1 + ⎟⎟ ln ⎢ P +
θ 2⎥
− ln P 2 [ ] P
PI + =0 (7.29l)
⎝ gcfZRT ⎠ ⎣ 2 gsen DA ⎦ PI gcfZRT gcZRT
Desarrollando:
52
JAGP 1805 – FACILIDADES DE SUPERFICIE EN INSTALACIONES PETROLERAS 53
P
g c R( ZT ) prom ⎛ ⎞ ⎡ fm 2 ( ZRT ) prom ⎤
2
⎜1 + 2 gsenθD ⎟ ln ⎢ P 2 +
g c R( ZT ) prom 2 gsenθD
⎜ ⎟
2 gsenθ ⎝ g c fR( ZT ) prom ⎠ ⎣⎢ 2 gsenθDA ⎦⎥ 2
⎥ −
2 gsenθ g c fR( ZT ) prom
[ ]
ln P 2
P
PI + (L − LI ) = 0
PI
P
⎛ g c R( ZT ) prom g c R( ZT ) prom 2 gsenθD ⎞ ⎡ 2 fm 2 ( ZRT ) prom 2 ⎤
⎜
⎜ 2 gsenθ
+
2 gsenθ g c fR ( ZT ) prom
⎟ ln ⎢ P +
⎟ ⎢ 2 gsenθDA ⎥⎦
2
D
⎥ − ln P 2
f
[ ] P
PI + (L − L I ) = 0
⎝ ⎠ ⎣ PI
(7.29m)
P
⎛ g c R( ZT ) prom D ⎞ ⎡ 2 fm ( ZRT ) prom ⎤
2
[ ]
2
+ (L − L I ) = 0
D
⎜⎜ + ⎟⎟ ln ⎢ P +
P
⎥ − ln P 2
⎝ 2 gsenθ 2 gsenθDA ⎥⎦
2 PI
f ⎠ ⎢⎣ f
PI
(7.29n)
Esta ecuación fue publicada por Tian-Adewumi y representa una relación funcional
entre los parámetros típicos de una tubería: la presión en los extremos y la tasa de
flujo. La ecuación puede ser utilizada para determinar una de estas variables
siempre que el resto sean conocidas. La forma implicita de la ecuación no permite
obtener de manera sencilla el valor de las variables de flujo (P, Q, D), siendo
necesario un proceso iterativo. El método de Newton-Raphson puede ser utilizado
como mecanismo de aceleración de la convergencia.
F(Xn)
X n+1 = X n −
F'(X n )
Para:
P
⎛ g c R ( ZT ) prom D ⎞ ⎡ 2 fm ( ZRT ) prom ⎤
2
[ ]
2
F ( X n ) = ⎜⎜ + (L − L I )
D
+ ⎟⎟ ln ⎢ P +
P
⎥ − ln P 2
⎝ 2 gsenθ 2 gsenθDA ⎥⎦
2 PI
f ⎠ ⎢⎣ f
PI
53
JAGP 1805 – FACILIDADES DE SUPERFICIE EN INSTALACIONES PETROLERAS 54
⎛ g c R( ZT ) prom D ⎞
F ' ( X n ) = ⎜⎜
2P 2D
+ ⎟⎟ −
⎝ 2 gsenθ f ⎠ fm 2 ( ZRT ) prom
2
fP
P +
2
2 gsenθDA 2
Caso particulares
Para flujo horizontal la ecuación anterior presenta una discontinuidad debido a que el
inverso de la función seno para cero grado es indeterminada. Siendo necesario
desarrollar la ecuación correspondiente a partir de ecuación base para este caso
dP m 2 RZT dP fm 2 ⎛ RZT ⎞
− + ⎜ ⎟=0 (7.30)
dL g c P 2 A 2 dL 2 g c D ⎝ PA2 ⎠
54
JAGP 1805 – FACILIDADES DE SUPERFICIE EN INSTALACIONES PETROLERAS 55
Tomando como factor común los términos que agrupan el gradiente de presión y la
presión:
⎡ m 2 RZT ⎤ dP 1 ⎡ fm 2 RZT ⎤
⎢1 − 2 2⎥
+ ⎢ 2 ⎥
=0 (7.30a)
⎣ g c P A ⎦ dL P ⎣ c
2 g DA ⎦
Desarrollando:
1 ⎡ 2 m 2 RZT ⎤ dP 1 ⎡ fm 2 RZT ⎤
⎢P − 2 ⎥
+ ⎢ 2 ⎥
=0 (7.30b)
P2 ⎣ g c A ⎦ dL P ⎣ c
2 g DA ⎦
Luego,
1 ⎡ 2 m 2 RZT ⎤ dP ⎡ fm 2 ZRT ⎤
⎢P − ⎥ +⎢ ⎥=0 (7.30c)
P⎣ g c A 2 ⎦ dL ⎣ 2 g c DA 2 ⎦
1 ⎡ 2 m R ( ZT ) prom ⎤ ⎡ fm 2 R ( ZT ) prom ⎤
2
⎢P − ⎥ dP + ⎢ ⎥ dL = 0 (7.30d)
P ⎣⎢ g c A2 ⎦⎥ ⎣⎢ 2 g c DA 2
⎦⎥
1 ⎡ 2 m R( ZT ) prom ⎤
2
P L
fm 2 R ( ZT ) prom
∫ P ⎢⎢ P − g c A 2 ⎥⎥ dP + L∫ 2 g c DA 2 dL = 0 (7.30e)
PI ⎣ ⎦ I
Se obtiene:
55
JAGP 1805 – FACILIDADES DE SUPERFICIE EN INSTALACIONES PETROLERAS 56
P
⎡ P2 ⎤ m 2 R ( ZT ) prom fm 2 R( ZT ) prom
⎢ ⎥ − ln[P ]PI + (L − L I ) = 0
P
2 2 (7.30f)
⎣ ⎦ PI
2 g c A 2 g c DA
Desarrollando:
P
2 g c DA 2 ⎡ P2 ⎤ 2 g c DA 2 m 2 R ( ZT ) prom
⎢ ⎥ − ln[P ]PI + (L − LI ) = 0
P
(7.30g)
fm 2 R ( ZT ) prom ⎣ 2 ⎦ P fm 2 R ( ZT ) prom g c A2
I
2
g c DA 2
fm R( ZT ) prom
P2 [ ] P
PI −
2D
f
ln[P ]PI + (L − LI ) = 0
P
(7.30h)
2
g c DA 2
fm R( ZT ) prom
P2 [ ] P
PI −
D
f
[ ]
ln P 2
P
PI + (L − LI ) = 0 (7.30i)
56
JAGP 1805 – FACILIDADES DE SUPERFICIE EN INSTALACIONES PETROLERAS 57
P
⎛ g c ZRT D ⎞ ⎡ 2 fm 2 ( ZRT ) 2 ⎤
⎜⎜ + ⎟⎟ ln ⎢ P + 2
D
⎥ − ln P
2
[ ] P
PI + (L − L I ) = 0
⎝ 2g f ⎠ ⎣ 2 gDA ⎦ PI f
(7.30j)
57
JAGP 1805 – FACILIDADES DE SUPERFICIE EN INSTALACIONES PETROLERAS 58
Las ecuaciones (7.29n), (7.30i) y (7.30j) representan una relación funcional aplicable
al flujo de gas estacionario a través de una tuberia independiente de su inclinación.
En vista que estas escuaciones están basadas en ecuaciones fundamentales
aplicadas al flujo de fluido, las mismas pueden ser aplicadas a una variedad de
situaciones o problemas relacionados con el flujo de gas en tuberías. En la
derivación de las mismas se ha asumido que la temperatura, el factor de
compresibilidad y la viscosidad del fluido son constantes, lo cual es válido si la
tubería se divide en tramos o secciones de corta longitud y el comportamiento del
fluido esta representado por la presión y la temperatura promedio.
El análisis del flujo a través de tuberías con pendiente, diámetro, rugosidad y flujo
constante se puede realizar considerando toda la longitud de la tubería como un solo
tramo o en n tramos. Tres situaciones típicas podemos encontrar relacionadas con el
flujo de gas a través de una tubería:
58
JAGP 1805 – FACILIDADES DE SUPERFICIE EN INSTALACIONES PETROLERAS 59
Se considera una tubería horizontal con una longitud de 100 millas. La presión en el
extremo inicial es de 2500 psia, mientras que la tasa de flujo es de 600 MMscfd. La
presión calculada para el extremo final corresponde a la tubería dividida en 5 tramos.
El valor calculado para la presión fue de 1543.6, lo cual no varía significativamente.
La diferencia del valor de la presión de salida considerando la tubería como un solo
tramo es de solo 18.3 psia. Esto representa 1.2%. La diferencia correspondiente a
dos tramos es de solo 0.35%. Esto demuestra que la suposición de considerar como
constantes las propiedades del fluido y el factor de fricción calculado a partir de la
propiedades promedio involucra errores poco significativos en el calculo de la
presión en los extremos de la tubería.
59
JAGP 1805 – FACILIDADES DE SUPERFICIE EN INSTALACIONES PETROLERAS 60
Para el segundo caso, con los mismos parámetros del caso anterior, excepto que la
presión conocida corresponde a la del fondo fluyente (600 psia) con una profundidad
del pozo de 8000 ft, una tasa de producción de 17 MMscfd y una temperatura
promedio de 100 °F. La presión calculada en el cabezal considerando o no el efecto
cinético es de 63 y 90 psia, respectivamente, lo que representa una direfencia
equivalente a 43%. De estos ejemplos podemos concluir que a priori no es posible
despreciar el efecto de la energía cinética cuando estemos analizando flujo de gas,
principalmente cuando el proceso se realice a baja presión.
60