Documenti di Didattica
Documenti di Professioni
Documenti di Cultura
و
و
)
م(
و
روردر
و
* :دآر (& ' ا!& $%ا!#ا!
ور,ان. :وآ %--د
ڕزآ و
)
م(
.1و
روردر )
ا!&(D
..
ﻥ ﻝﻠﻌﺎﻝﻡ ﺼﺎﻨﻌﺎﻥ ﻓﻌﻨﺩ ﺍﺨﺘﻼﻓﻬﻤﺎ ]ﻭﺍﻝﻤﺸﻬﻭﺭ ﻋﻨﺩ ﺃﻫل ﺍﻝﻨﻅﺭ ﺇﺜﺒﺎﺘﻪ ﺒﺩﻝﻴل ﺍﻝﺘﻤﺎﻨﻊ ،ﻭﻫﻭ :ﺃﻨﻪ ﻝﻭ ﻜﹶﺎ
ﻤﺜل ﺃﻥ ﻴﺭﻴﺩ ﺃﺤﺩﻫﻤﺎ ﺘﺤﺭﻴﻙ ﺠﺴﻡ ﻭﺍﻵﺨﺭ ﺘﺴﻜﻴﻨﻪ ،ﺃﻭ ﻴﺭﻴﺩ ﺃﺤﺩﻫﻤﺎ ﺇﺤﻴﺎﺀﻩ ﻭﺍﻵﺨﺭ ﺇﻤﺎﺘﺘﻪ -ﻓﺈﻤﺎ
ﺃﻥ ﻴﺤﺼل ﻤﺭﺍﺩﻫﻤﺎ ﺃﻭ ﻤﺭﺍﺩ ﺃﺤﺩﻫﻤﺎ ﺃﻭ ﻻ ﻴﺤﺼل ﻤﺭﺍﺩ ﻭﺍﺤﺩ ﻤﻨﻬﻤـﺎ ،ﻭﺍﻷﻭل ﻤﻤﺘﻨـﻊ ،ﻷﻨـﻪ
ﻴﺴﺘﻠﺯﻡ ﺍﻝﺠﻤﻊ ﺒﻴﻥ ﺍﻝﻀﺩﻴﻥ ،ﻭﺍﻝﺜﺎﻝﺙ ﻤﻤﺘﻨﻊ ،ﻷﻨﻪ ﻴﻠﺯﻡ ﺨﻠﻭ ﺍﻝﺠﺴﻡ ﻋﻥ ﺍﻝﺤﺭﻜﺔ ﻭﺍﻝﺴﻜﻭﻥ ،ﻭﻫﻭ
ﻤﻤﺘﻨﻊ ،ﻭﻴﺴﺘﻠﺯﻡ ﺃﻴﻀﹰﺎ ﻋﺠﺯ ﻜل ﻤﻨﻬﻤﺎ ،ﻭﺍﻝﻌﺎﺠﺯ ﻻ ﻴﻜﻭﻥ ﺇﻝﻬﺎ ،ﻭﺇﺫﺍ ﺤﺼل ﻤﺭﺍﺩ ﺃﺤـﺩﻫﻤﺎ ﺩﻭﻥ
ﻋﻠﹶـﻰ ﻫـﺫﺍ ﻥ ﻫﺫﺍ ﻫﻭ ﺍﻹﻝﻪ ﺍﻝﻘﺎﺩﺭ ،ﻭﺍﻵﺨﺭ ﻋﺎﺠﺯﹰﺍ ﻻ ﻴﺼﻠﺢ ﻝﻺﻝﻬﻴﺔ ،ﻭﺘﻤﺎﻡ ﺍﻝﻜـﻼﻡ ﺍﻵﺨﺭ ،ﻜﹶﺎ
ﺍﻷﺼل ﻤﻌﺭﻭﻑ ﻓﻲ ﻤﻭﻀﻌﻪ ،ﻭﻜﺜﻴﺭ ﻤﻥ ﺃﻫل ﺍﻝﻨﻅﺭ ﻴﺯﻋﻤﻭﻥ ﺃﻥ ﺩﻝﻴل ﺍﻝﺘﻤﺎﻨﻊ ﻫﻭ ﻤﻌﻨﻰ ﻗﻭﻝـﻪ
ﺴ ﺩﺘﹶﺎ ]ﺍﻷﻨﺒﻴﺎﺀ [22:ﻻﻋﺘﻘﺎﺩﻫﻡ ﺃﻥ ﺘﻭﺤﻴﺩ ﺍﻝﺭﺒﻭﺒﻴﺔ ﺍﻝـﺫﻱ ﻥ ﻓِﻴ ِﻬﻤﺎ ﺁِﻝ ﻬﺔﹲ ِﺇﻝﱠﺎ ﺍﻝﱠﻠ ﻪ ﹶﻝ ﹶﻔ
ﺘﻌﺎﻝﻰ :ﹶﻝﻭ ﻜﹶﺎ
ﻗﺭﺭﻭﻩ ﻫﻭ ﺘﻭﺤﻴﺩ ﺍﻹﻝﻬﻴﺔ ﺍﻝﺫﻱ ﺒﻴﻨﻪ ﺍﻝﻘﺭﺁﻥ ،ﻭﺩﻋﺕ ﺇﻝﻴﻪ ﺍﻝﺭﺴل ﻋﻠﻴﻬﻡ ﺍﻝـﺴﻼﻡ ﻭﻝـﻴﺱ ﺍﻷﻤـﺭ
ﻜﺫﻝﻙ ،،ﺒل ﺍﻝﺘﻭﺤﻴﺩ ﺍﻝﺫﻱ ﺩﻋﺕ ﺇﻝﻴﻪ ﺍﻝﺭﺴل ،ﻭﻨﺯﻝﺕ ﺒﻪ ﺍﻝﻜﺘﺏ ،ﻫﻭ ﺘﻭﺤﻴﺩ ﺍﻹﻝﻬﻴـﺔ ﺍﻝﻤﺘـﻀﻤﻥ
ﻥ ﻤﻥ ﺍﻝﻌﺭﺏ ﻜـﺎﻨﻭﺍ ﻴﻘـﺭﻭﻥ ﺘﻭﺤﻴﺩ ﺍﻝﺭﺒﻭﺒﻴﺔ ،ﻭﻫﻭ ﻋﺒﺎﺩﺓ ﺍﷲ ﻭﺤﺩﻩ ﻻ ﺸﺭﻴﻙ ﻝﻪ ،ﻓﺈﻥ ﺍﻝﹾ ﻤﺸﹾ ِﺭﻜِﻴ
ﺒﺘﻭﺤﻴﺩ ﺍﻝﺭﺒﻭﺒﻴﺔ ،ﻭﺃﻥ ﺨﺎﻝﻕ ﺍﻝﺴﻤﻭﺍﺕ ﻭﺍﻷﺭﺽ ﻭﺍﺤﺩ ،ﻜﻤﺎ ﺃﺨﺒﺭ ﹶﺘﻌﺎﻝﹶﻰ ﻋﻨﻬﻡ ﺒﻘﻭﻝـﻪ :ﻭﻝﹶـ ِﺌﻥ
ﺽ ﻭ ﻤﻥ ﻓِﻴﻬـﺎ ِﺇﻥ ﻥ ﺍﻝﹾَﺄﺭ ﻥ ﺍﻝﱠﻠ ﻪ ]ﻝﻘﻤﺎﻥ [25:ﹸﻗلْ ِﻝ ﻤ ِ ﺽ ﹶﻝ ﻴﻘﹸﻭﹸﻝ ﺕ ﻭﺍﻝﹾ َﺄﺭ ﺴﻤﺎﻭﺍ ِ ﻕ ﺍﻝ
ﺨﻠﹶ ﹶ
ﺴ َﺄﻝﹾ ﹶﺘ ﻬﻡ ﻤﻥ ﹶ
ﻥ ]ﺍﻝﻤﺅﻤﻨﻭﻥ [85 ،84:ﻭﻤﺜل ﻫﺫﺍ ﻜﺜﻴـﺭ ﻓـﻲ ﻥ ِﻝﱠﻠ ِﻪ ﹸﻗلْ َﺃﻓﹶﻼ ﹶﺘ ﹶﺫ ﱠﻜ ﺭﻭ ﺴ ﻴﻘﹸﻭﻝﹸﻭ ﻥ* ﹸﻜﻨﹾ ﹸﺘﻡ ﹶﺘﻌﹶﻠﻤﻭ
ﻥ ﺤﺎﻝﻬﻡ ﻓﻴﻬـﺎ ﺍﻝﻘﺭﺁﻥ ،ﻭﻝﻡ ﻴﻜﻭﻨﻭﺍ ﻴﻌﺘﻘﺩﻭﻥ ﻓﻲ ﺍﻷﺼﻨﺎﻡ ﺃﻨﻬﺎ ﻤﺸﺎﺭﻜﺔ ﷲ ﻓﻲ ﺨﻠﻕ ﺍﻝﻌﺎﻝﻡ ،ﺒل ﻜﹶﺎ
ﻜﺤﺎل ﺃﻤﺜﺎﻝﻬﻡ ﻤﻥ ﻤﺸﺭﻜﻲ ﺍﻷﻤﻡ ﻤﻥ ﺍﻝﻬﻨﺩ ﻭﺍﻝﺘﺭﻙ ﻭﺍﻝﺒﺭﺒﺭ ﻭﻏﻴﺭﻫﻡ ،ﺘﺎﺭﺓ ﻴﻌﺘﻘـﺩﻭﻥ ﺃﻥ ﻫـﺫﻩ
ﻷﻨﹾ ِﺒﻴﺎﺀ ﻭﺍﻝﺼﺎﻝﺤﻴﻥ ،ﻭﻴﺘﺨﺫﻭﻨﻬﻡ ﺸﻔﻌﺎﺀ ،ﻭﻴﺘﻭﺴﻠﻭﻥ ﺒﻬﻡ ِﺇﻝﹶﻰ ﺍﷲ ،ﻭﻫﺫﺍ ﺘﻤﺎﺜﻴل ﻗﻭﻡ ﺼﺎﻝﺤﻴﻥ ﻤﻥ ﺍ َ
ﻥ ﻭ ﺩﹰﺍ
ﻥ ﺁِﻝ ﻬ ﹶﺘ ﹸﻜﻡ ﻭﻻ ﹶﺘ ﹶﺫ ﺭ
ﻥ ﺃﺼل ﺸﺭﻙ ﺍﻝﻌﺭﺏ ،ﻗﺎل ﹶﺘﻌﺎﻝﹶﻰ ﺤﻜﺎﻴﺔ ﻋﻥ ﻗﻭﻡ ﻨﻭﺡ :ﻭﻗﹶﺎﻝﹸﻭﺍ ﻻ ﹶﺘ ﹶﺫ ﺭ ﻜﹶﺎ
ﻱ ،ﻭﻜﺘـﺏ ﻕ ﻭ ﹶﻨﺴﺭﹰﺍ ]ﻨﻭﺡ [23:ﻭﻗﺩ ﺜﺒﺕ ﻓﻲ ﺼـﺤﻴﺢ ﺍﻝ ﺒﺨﹶـﺎ ِﺭ ﺙ ﻭ ﻴﻌﻭ ﹶ ﺴﻭﺍﻋﹰﺎ ﻭﻻ ﻴﻐﹸﻭ ﹶ ﻭﻻ
1
ﻷﻨﹾ ِﺒﻴﺎﺀ ﻭﻏﻴﺭﻫﺎ ،ﻋﻥ ﺍﺒﻥ ﻋﺒﺎﺱ ﺭﻀﻲ ﺍﷲ ﻋﻨﻬﻤﺎـ ﻭﻏﻴﺭﻩ ﻤﻥ ﺍﻝﺴﻠﻑ :ﺃﻥ ﺍﻝﺘﻔﺴﻴﺭ ،ﻭﻗﺼﺹ ﺍ َ
ﻋﻠﹶﻰ ﻗﺒﻭﺭﻫﻡ ،ﹸﺜ ﻡ ﺼﻭﺭﻭﺍ ﺘﻤﺎﺜﻴﻠﻬﻡ ،ﹸﺜ ﻡ ﻫﺫﻩ ﺃﺴﻤﺎﺀ ﻗﻭﻡ ﺼﺎﻝﺤﻴﻥ ﻓﻲ ﻗﻭﻡ ﻨﻭﺡ ،ﻓﻠﻤﺎ ﻤﺎﺘﻭﺍ ﻋﻜﻔﻭﺍ
ﻁﺎل ﻋﻠﻴﻬﻡ ﺍﻷﻤﺩ ﻓﻌﺒﺩﻭﻫﻡ ،ﻭﺃﻥ ﻫﺫﻩ ﺍﻷﺼﻨﺎﻡ ﺒﻌﻴﻨﻬﺎ ﺼﺎﺭﺕ ِﺇﻝﹶﻰ ﻗﺒﺎﺌل ﺍﻝﻌﺭﺏ ،ﺫﻜﺭﻫـﺎ ﺍﺒـﻥ
ﻋﺒﺎﺱ ـﺭﻀﻲ ﺍﷲ ﻋﻨﻬﻤﺎـ ﻗﺒﻴﻠﺔ ﻗﺒﻴﻠﺔ[ .ﺇﻫـ
وا] :و
آ
Iه 7زرو &وا
. $و/ %! <.ا9
-
<. .ع ،آ :ر دوو درو;ر .ﯚ م '. K
Lا9ـ ،ـو
! آ
Lواز
9ا وك % .و 9آ;
ن
.و9I Eك EN.
و و
د
. ;9و9 ،EL Eـن 9ـآ;
ـن
.ـوـ Eز9ـ وو
;.ـوو
و
&
.و9 ،E&%
. Eن .-ـ? هـردووآ
ـن 9ـن 9ـآ;
ـن 9ـن
ه
Oآ
-ـن 9ــ LـL ،Fـ 9ـآـ
-ـن آﯚآ&دـو !ـ ـان دوو دژدا
د/ازــ Eو .ــ Eو ــدQــ9ــ )%-ــ ،،(Rو ــ
-ــ
Sهــر .ــ Eو
د ;5 ،9Qد/ازI Eآ ه
L Tوـو 5وـ'9ـآـ ـ.ـ،E
آــ ــو9ــ. Sــ Eو هــروهــ .اــ 9هــر9ــآــ9ــن د/ازــ ،Eو
.اش / .ا ،و ـر -ـ.ــ 9ـآ;
ـ
Vن .ـ Fـو
&9ـن
.د
،و9ن .-ـآـ
هﯚـ د
د.ـ /ـا
.ـWدـ Eو .ـ
ا ،و
د9;9ن .وان د E.و .آ; /ا9 9ت ،و ـ?
واو9ـ! Sــر ـم .ـ9-ـ !ـ ـ /ﯚ9ـ ا زاـ&او ،و زۆر;ـ
! Sـ
ه 7زر و ـ,وا
$وا دزاـ $آـ .ـ<ـ
ـ-ـع ـم Gـر-ـود
ﺴ ﺩﺘﹶﺎ ]ﺍﻷﻨﺒﻴـﺎﺀ [22:ـو9ـS /ا 9آ دGـر-ـ :Eﹶﻝﻭ ﻜﹶﺎﻥ ﻓِﻴ ِﻬﻤﺎ ﺁِﻝ ﻬﺔﹲ ِﺇﻝﱠﺎ ﺍﻝﱠﻠ ﻪ ﹶﻝﻔﹶـ
!ــ.ــر &
.و.ــوڕ9ــن .ــو
آــ ــو ــو
ــ
ــروردر
ــ
ــوان
9,.ر9ن داوو !ر ،9ه-ن و ـو
ـ
/ا9ـ
2
5آ'-3 ! $ران و
و5آن ،و &;9د ! ـان /ﯚ9ـن
و /ادا&;9 ،د هﯚآرو و
7و /ﯚ9ن / ! Fا ز ]9دآ&دو ،آـ
^ -و &
-.ك و هو<
&
ر.آـن .ـو/ ،ـا
ـور !ـ
ﻥ
ﻥ ﺁِﻝ ﻬ ﹶﺘ ﹸﻜﻡ ﻭﻻ ﹶﺘ ﹶﺫ ﺭ
ﻭﻗﹶﺎﻝﹸﻭﺍ ﻻ ﹶﺘ ﹶﺫ ﺭ &او
.رت ! .ح دGر:E-
ﻕ ﻭﻨﹶـﺴﺭﹰﺍ ]ﻨـﻭﺡ [23:و !ـ ـ
#ـ /.ـر
و، ﺙ ﻭ ﻴﻌﻭ ﹶ
ﺴﻭﺍﻋﹰﺎ ﻭﻻ ﻴﻐﹸﻭ ﹶ
ﻭ ﺩﹰﺍ ﻭﻻ
آ'ــآــ ــGــ?
&و&
5 ،ۆآــ 3ــ'-ــرانو ،ــ د;9ــــ ا !ــ
ــ'$
'.س و ! <Lو. &
<L $
V ! S9ـو آـ Gـر-و9ـ] :آـ ـ-ـ
و
5و5آ; ! ح .ون L ،آـ] -ـ&دن /ـ;ـآـ 5ـ
ــر ــﯚڕآ
ــن و -ــو !ــــر9ــن ،ــن ــ;9ــرو ــ9ــن .ــﯚ
درو;&دن ،ن آت `ڕ
و ! دوا
9ا آوـ ـرـ
ن ،و /ـد
ــم .ــ !ــ ــو
ــ&و هــﯚز ــر.ــآــ ا .ــ ــوآــ /ﯚ9ــو
در&ان[
ـ' $ـ'.ـس /ـا !ـ ڕاز
.ـ Eهـﯚز هـﯚز .ـ آـ&دوون و
و
&.دوون[ اهـ
رح و ڕاbآ&دن:
دار ! .و آ&دوو آ .و /ا#'-و\! -و دان .
و
روردر
ا آر; ه-و درو;&اوآن V.آﯚآ$
!ر
و /ﯚڕ] آ&اون ،و . .ا 9ه 7آIم و /ون
زرو
K
Nد
9ژ9&9آ آ&دوو9 ،ن !;ﯚ
و آ
-Iآن ،و
وا هرآ Fه' $و 9<.آ
ن !ر .و /ا –'#و\!-
ه79G ،F.وGآن هون و و
<.وا
ن ه ۆو،
.م Lﯚرش ?آن 9آ& ه وو ;5 ،ه 7آIم هون
هر ! ه-ن ڕز
79GوGآن -. S
-آ /ﯚ9ن
داڕو79G-وGآ
Sرزا&ن -. .آ /ﯚ9ن L -ر
-ن ه-ن 79G
-.وGآن /
<.ﯚ9ن دا ،و زۆر .
79GوGآن دا ه
$و و;. 5و;5 ،
/ﯚ9ن -.آ
ن .ﯚ داون و وان رزا&ن .
ژ
&9
F%!?
.و دا- F'9ر ژ & 9&9د $و و <.ه وو،
. -و آ 9و .و
وا 9,.ر .ن ،و
ن:
3
!-آ . 9هوا ان و و
G?!Gو هو
/ارو
/ا9آ .د WآردروG ،ر ?
' ;-د،.
هوا; /
Iاو .وڕ
Fد ! ،ڵ و ا <. 5و
.ره .هز
! /ﯚ &و آ ! درواز
/ﯚ 9ا ه
آﯚ9 -آم
5 :د Wارو /ون 9و /ﯚ.ز!زان و K7-ڕان ،آ
! زاراو
ر
ا و9ن ) .ا!(i%هو.
آﯚ -دووم :وا
آ 5وون ،وا
Sآ ;ون و !
،$;/و &وو .
5رز/– S9ﯚ .ور زاآ
رزو
-و 9آ آ',آ Fو دوژ 9-هر <.واز; ێ دآن،
'9 .ت ر !
5آ /ارو درو E.. Eو
آ&د،F.
وا
آ ه
- Tڵ و -ن و 7و 99آ
ن
4
ﻋﻅِﻴ ٍﻡ ]ﺍﻝﺯﺨﺭﻑ] [31:هروه
ﻥ
ﻥ ﺍﻝﹾ ﹶﻘﺭ ﻴ ﹶﺘﻴِ
ل ِﻤ
ﺠٍ
ﻋﻠﹶﻰ ﺭ
ﻥ
ل ﻫﺫﹶﺍ ﺍﻝﻘﹸﺭﺁﻥ ﺁ
ﹶﻝﻭﻻ ﹸﻨ ﺯ َ
.و9ن &ت و و
ن :و .ﯚ م ر د.ز&ا .ﯚ ر
و;
ور !
و ورآ دوورآ )-آ; و '-3 ;5(jkر
) 78ا!
7 7و/ ! (67ون -ڵ و -ن و دو -آن .و،
& .م Lﯚر دژا 9و .ره? '-3را
ن دآ&د.
.ره?;ر
و ,.و
.آن آﯚ $و هر!رد -ح '-3رو
ه.و ،ه-و '-3ر] .آﯚ. F-ره?;ر 9آﯚن و د&
9و
!آ
.ر<ر
.و. ! S
- ،را'-ردا .آﯚ
<. F-
ڕۆ $و .هز .ڕو 9ا وو ،آ ه
Tآ] ا. Eوڕ9ن F
ه Eو .وڕ '-3 .را
9آ9ن آت&! &
،و .وڕ .و
E.آ /ا هق و ڕا ،و ور& . /9 $9و ;-ر
م
د
- 9آ&
Gون .و -رن .ﯚ-ن .س دآت آ و '-3ر هر
/ﯚ
و . K .ر<ر
.ﯚو هﯚ / - ! ،
Iﯚ 9او ! ژ&
5ود&
و ڕ/ 9\9ﯚ 9ا
آ&دو رورد آ&ا 9 ،زا آ
. -وك و دا ]9و ;/ه 9و /ون آ ;. ،وا 9زا
دۆزراو9آو ! در9و هوو دۆز99و ،ن د Eو ور
د9 E.آ] دآژ Eو ڕا دآت ! د &
،در
/ا وا 9آ
هر و آ دو .ﯚ
Iو داوا
دا!ت و دادرور
! Fدآت،
و ! دڕێ آ ﯚ
!?. Fو ،آ 5د F
.آ
<.
'-3را 9دآت و داوا
ڕزر .و و
?&ا
lدآت !.
5
ﻥ
ﺠﻪ ﻭَﺃﺨﹶﺎ ﻩ ﻭﺍﺒ ﻌﺙﹾ ﻓِﻲ ﺍﻝﹾ ﻤﺩﺍ ِﺌ ِ ڕاو .
pداروودآ
آ&د و
ن وتَ :ﺃﺭِ
ﻥ ]ﺍﻝﺸﻌﺭﺍﺀ-] [36:ﯚ] - . .و و &.اآ
G ،ر. &. S
-ﯚ ﺸﺭِﻴ
ﺤﺎ ِ
آر.د ه-و رآن ;/آﯚ ;.و[ ،آرآ
زۆر
،ه
Tو9ك
و -ر د Eو ه-و -رآ وان وت ددات &
،و
Lدوورا
آ &
Gون '9 .ت .ﯚ .ر<ر.ووو ;
-و ه.و ه.و ،آ واد
دا Eو ز/ ! ;9ﯚ9و F
دا.ون ر هو آو. $د9 ،$. Eوا 9آم آ] .ون
ﺏ
ﻥ * ﺭ
ﺏ ﺍﻝﹾﻌﺎﹶﻝﻤِﻴ
ﻥ * ﻗﹶﺎﻝﹸﻭﺍ ﺁ ﻤﻨﱠﺎ ِﺒ ﺭ
ﺠﺩِﻴ
ﺤ ﺭ ﹸﺓ ﺴﺎ ِ
ﺴ
%ن - .و ه :ﹶﻓُﺄﻝﹾ ِﻘ
ﻲ ﺍﻝ
ﻥ ]ﺍﻝﺸﻌﺭﺍﺀ] .[48-46:و
& ه-و Lدووران&/ ،ان . ﻤﻭﺴﻰ ﻭﻫﺎﺭﻭ
ڕووداو آ,و
ن .ﯚ /دا &.د * و
] . %وڕ-ن هو .
روردر
K
Lآن[.
Lچ 9<.ك ! -ڕوون و ڕۆ& ،چ ,.و ]5ه 9رﯚڕآر&و
ز!
. E. &7ﯚ دوژ/ -ا ! !
-و ه-و -Lورآ 9ا و
6
&
Gن هت L ،هر '-3ر] ! '-3ران .را
%و
9<.ك هو آ E%!?
.آ !-آ Kو و '
?E
.ون
Vوآن
آو ،$ه5 ! $وو رو <.آ
ن ه $Nو .رو
ڕوو9ن '.و ،و
?9ن !ه-ن ر5و
واو .ر
5ن .و،
.ﯚ -N ! 9ا .ا آو.$
7
:S
-
<.ه ێ ! -آ!
%آن ! .ر9و د:$
9<.آ%ن ه! 9ر .و /ا ،ه
Tآ] ا Eو5
;.و آ .م Lﯚر :9ر &%%9ن آ&د آ .ﯚ K
Lن دوو /ا
هو هن ،و هر د. F.ﯚ هر9آ9ن
&اد
ر/.ﯚ
!و
د9;9ن ه9 ،E.آ;
ن د Eد9و9I Eك 9ن ] ،EN.
و
د9;9ن د9و;.
&
<L Eت و ڕا E&<9و . 9 L ،FL
9آو هردوو و?9آ FL .د $آ -ش ڕ<&و F. ;5 ،F.
9Iك ! و ;/ا .زاو و .زواو !E. S9و 9ن هردوو و E?9و
&ادآ 9 .آو 9 FL .ن آ -ش .ڵ و Nو;5 ،
ه
9I Tك ! Lو 9ن WLن –ا!?;ن . -در
،و هروه
ر هردوو و?9آ 9 .آو .ڵ .وو ،و آوا
هردووآ
ن F.ان ،آ هرد E.و E?9و
&اد
9آ;
ن FL.
،E.و و ?9و
&9ن FL'Lآ& L ،Eو
و?9آ
ه
:FLو /ا
ك و ،9Kو
&/ S9ا
،و
ن- :
9<.آ ژ!
9&9ر !. %و /ا- ،ش آﯚ
<.
ژ 9&9ه 7آ! -Iر .و /او !و .هز&9ن
،آ
.ڕا %و
م Lﯚر 9s. <.و -Gو هرز9
-آ!
%آن و
و
F.ز
! $
Lﯚر 9<.آ وه.
و
ن<. :ش !ر -و 9آ /ا
ور دGر :E-ﹶﻝﻭ ﻜﹶﺎ
ﻥ
ﺴ ﺩﺘﹶﺎ ]ﺍﻷﻨﺒﻴﺎﺀ] [22:ر ! هردووآ
ا )%ن و زو
(
ﻓِﻴ ِﻬﻤﺎ ﺁِﻝ ﻬﺔﹲ ِﺇﱠﻝﺎ ﺍﻝﱠﻠ ﻪ ﹶﻝ ﹶﻔ
/ 5ا9آ & ه.وا)
&9Q 9ا! ،(7و آول و و&ان د.ون و
] د5ون .ر 9آ ا[ وا :ر ز9 ! &9ك /ا ه.وا ،9و
م /ا 9د% E?99آن و زو
L *.و ،و /اآ
&S9
9و9 L ،$N. E?9ن هردوو و?9آ 9ك د&و9 ،ن
هردووآ
ن
Lواز د9 ! $.آ& ،و 9ن 9 Kك و E?9و
&اد9ن
FL .د ،Eوش آ ه! 9م ,- K
Lۆدا و E?9و
&اد
/ا9آ ك و 9Kآ /ا#' 9و\!.
8
دار ڕ/ %ا
! E. Fو -Wداوو .و
و و
/ا !م 9دا 9,.ر
داو و
درو;&دن –
ا!*-t7
و
روردر
9 Kك ر&او ! %ن ه 9آ /ا
ور'- 9رك و \!-
و ه
G Tدو ڕ;
ك ! %ا
.ه
L Tﯚر]! ،و ا
V9&Gآن هن آ و و ڕۆژ F.ون .ا 9و ك و <.رد
/ا
دآن و ,Oان و -وو.و
ن
،آوا ه
G Tدو ڕ;
ك !
%آ ا
;5 ،ر&او ! %آن هر 9آ; ﻭ ﻫ ﻭ ﺍﱠﻝﺫِﻱ
ﺽ ِﺇﻝﹶﻪ ]ﺍﻝﺯﺨﺭﻑ [84:وا :هر و آ ! %ا ﺴﻤﺎ ِﺀ ِﺇﹶﻝﻪ ﻭﻓِﻲ ﺍﻝﹾ َﺄﺭِ
ﻓِﻲ ﺍﻝ
ر&اوو !ر زو V9ا ر&او ،و
%آن د9رو .ر5و
آ هر /ا
ور K .ر&او 9ا ،وك '-3ر ) 78ا!7
7و (67دGر} :E-ﺃﻁﺕ ﺍﻝﺴﻤﺎﺀ ﻭﺤﻕ ﻝﻬﺎ ﺃﻥ ﺘﺌﻁ ،ﻤﺎ ﻓﻴﻬﺎ ﻤﻭﻀﻊ ﺸﺒﺭ ﺇﻻ ﻭﻓﻴﻬﺎ
ﻤﻠﻙ ﺴﺎﺠﺩ ﺃﻭ ﺭﺍﻜﻊ ﺃﻭ ﻗﺎﺌﻡ{ ). (1ﯚ 9هر 5واو
و ڕ; ه
! 9ن .
دوور. ،ﯚ 9آ] /ا –'#و\!9,. -ر
دا آ ! ]
VLر
ﻙ ﺍﻝ ﺩﻤﺎ ﺀﺴ ﺩ ﻓِﻴﻬﺎ ﻭ ﻴﺴِ ﻔ
ل ﻓِﻴﻬﺎ ﻤﻥ ﻴﻔﹾ ِ زو
داV9&G ،Eآن و
نَ :ﺃ ﹶﺘﺠ ﻌ ُ
ﻥ
ﻥ ﹶﻝﻭ ﻜﹶﺎ ﺸﺭﻭ ﺽ ﻫﻡ ﻴﻨﹾ ِﻥ ﺍﻝﹾ َﺄﺭِ ]ﺍﻝﺒﻘﺭﺓ. ! [30:ر و Gر-و
َ :ﺃ ِﻡ ﺍ ﱠﺘ ﹶ
ﺨﺫﹸﻭﺍ ﺁِﻝ ﻬ ﹰﺔ ِﻤ
ﺴ ﺩﺘﹶﺎ ]ﺍﻷﻨﺒﻴﺎﺀ/ [21،22:ا
ور .س دآت آ وا ! ﻓِﻴ ِﻬﻤﺎ ﺁِﻝ ﻬﺔﹲ ِﺇﻝﱠﺎ ﺍﻝﱠﻠ ﻪ ﹶﻝ ﹶﻔ
زو 9ا /ا9ن .ﯚ /ﯚ9ن 9,.ر داوW. ،م !.ر و
! %ن V9&G
ز;9آن ! /ا ز &9آ &9ن رو ،و ه
/ Tا9آ
د9;9ن ! <Lو 9,.ر داو ،ڕ] و ; و آردا
%ن ڕوون و
;&ا ،9هروه ;
! Sزو 9ا /Kا
ا در& Eو
هو. .ﯚ 9,.ر در5 ،Eآ و ر] و ; ا د9رو .ر5وW. ،م
و
!ڵ /ادا & در& $و .ا
9ن .ﯚ دآ&،E
و ور& $9و
&-ار&&/ $9او ر; ا د FLآ
&ك و
هو<
&.
9
9
!-و زا&ا آ هر9ك ! و
روردر و و
/ا9
/از9رو 9 9آ&ن.
-دن و
.و
م ه&<& . 9و ! /ﯚ
آ / 9Iا.
9
ر /ا .ك و Kو F.هوڵ و F.هو ر&ا ،و ڵ و
اڵ ه-و 5ك و ر] و ] د ;5 ،E.هر و 9 K .و
ڕ?
.وور ڕ] د/تW. ،م و
.ڕوو
/وآ 9ا دوE
و .ا 9آ; & دآت وآ
& Gدو وب و !ر
زو 9ا درو Eد.E.
10
و W. ،
و
/ا/ ! 9ﯚ&
و
روردر
.V
و و
'-3ران هن !
y&.و
/ا9
) vا!uه ،(Dvهر
9و ،ر.آ
. Sم
.ون –وك دار .آ&دوو! -رد
-G -ا دا
ن د .ودا
آ /ا 9Kو هو
11
ﻋﻠﹶﻰ ﺍﻝﺤﻨﻴﻔﻴﺔ ﻋﺸﺭﺓ ﻗﺭﻭﻥ !) ] (4)[،دوا
ﻭ ﻤﻨﹾ ِﺫﺭِﻴﻥ ]ﺍﻝﺒﻘﺭﺓG [213:ر-و] :9ﻓﺒﻘﻭﺍ
د-و (;/د د !ر
(
ت )
9و
(
-و[ 9
&9آ و 9آ! ;/ :ردا ه-و !ر
9
9آ*ار .ون ن
Lواز
9ن Fآوت.
و ه
'-3 Tر] &درا Sو
&-ۆbآن
Lواز
9ن F
;.و/ K ;. ،Eا9ن در ،Eه ! ح درآو $و
&ك
و هو<
& ! 9و 9ا 9ا .و ! ،و ! ! حدا 5
آ;
5ك و /اس و .ﯚ /ا Nو ه.ون. ،ردوام ! 9دو
.ا/ 9ادا .ون ،وا
Sآ ]ودد ،اعQ9 ،س ،ق& ،ا[
.ون ،آ
و5آو / .ا #و .ون L ،آ] وان &-دن؛ 9ن
هت و آو -آ&دن &
. .وهﯚ !آ9ن و و :وا
و5ك و
/اس و .ﯚ /اNو .ون و آ Fز 9وو .ون ه/ V
-ا9ن
&
.
د9و ،و ,-ۆ &-دوون L ،و9ن $V;.و ;9ر9ن
.ﯚ درو;. Eن آ .هﯚ
وو ;9ر
واو 9د
.ا9
/ان .و. ،و 9ش هروك وان /ار دآن و !
/ا ز ]9د.و
9 . S- ...ن آ&دو آو و .ﯚ
آ
Vن و ;9ر9ن .ﯚ درو Eآ&دن ،هر آ] وآ
ن 9
'.
9آ?ر وا
ن &
.دهوو ! وان دآVو ،ن 6
7و زا?E
-و 5و9آ د
ه $و 9&
.ن 5ﯚو آ وا ر&او
$و
. Kﯚ 9د?/و
/ا وو ;9ر9ن .ﯚ آ&Vاو. ،وك و
&
.ا
ن د
.ه. $ﯚ
Iم ;9راو
Iوان ! /ا
دڕاوو هر ! -ا
12
7و . (67هق و ڕا &درا ه-ن و
و
5آ
! ح
آ&ا.و E.و .ه-ن وو در&ان ،وا
آ ! آ ح دا
.ون ،ش و ه-و -و در
pآ / Kا –'#و\!/ -ﯚ
دزا! ، 5 Eڵ و ا –9 ;5ن هر 9آ;و 9ك
.-ه -9و .وك
''. $س ڕزا
/ا
!! E. F
/. #ر 9ا
&
?Gآ&دوو/ . ،د
/ﯚ9و ه&او و
;/و / ! <Lا در&ان ،هر
&9آ رب ! ].و .
آ ! ^ و
O.دا و
و5آ; ! ح .و .و
V
/ا9ك در ،Eو !وو %. Sن !و آ&د آ5 :ﯚن
&ك و
هو<
&
هﯚ و و Wر.و؟ و آ
دوا
9آ*ار
&
Q.آ !
دوور
ر .دا
&-آڕ
!#
هﯚ
ه م .ش /زا .و&'
9 ،اه
%ﯚڕ
،
5و!;ر
و &;
9Iدو
ژ9ر
ل و وآ & .و ،م
و
. ] .رو م .ڕ;وت
. ،وا ;/وێ ;9ر9ن .ﯚ
.آ
ن ڕازا ۆوو د`9ر &
،$و S9ه ێ !و
.
و هو ! آ/ - $ادا ) E
.ا!&#ام( دا9ن ،و
-آ 9آم
. ]-و /ا ,ا
9 .آ*ار ،و هت و .ا داو
&
Q.آ د-زرا &
،ن ر&ان و -وو ڕ
V9آن
و ! ش و م 9.ن .ﯚ د9-و. ،م - 9آ;
.ردوام .و آ '-3ر
/وار )%--د 78ا!
7 7
و (67هت و <.واز
'&اه
%ز 9وو آ&دوو
&ك و هو<
&
.ﯚ
ه ه&G 9و آ&د.
&
&ك و هو<
&
وك ! /ا!) 9ه
!.ر و دار ڕ/ %ا
! ،E. Fو Gر-ودا
!م .رو
هروه ه $Vو 9,و
و! ،ڵ &;/د ﯚڕآن !ڵ
زو 9ا هوو .آ&دوو ;5 ،ڕ</ﯚ;رو وون .ﯚ .ا
9
/ ! <Lاو آو و
&آو.
13
. E.-و
روردر <. Kهن و
. .و .و
/ا
9و.
9
/ا #' E.و\! ،و /و ﺠﻭﻫﺭﺓ ﺍﻝﺘﻭﺤﻴﺩ آ آﯚ-
هﯚ&او9آ\
! $ر
9ا دا&اون د:E
ﻟﻠﻮﺍﺣﺪ ﺍﻟﻘﻬﺎﺭ ﺟﻞ ﻭﻋﻼ ﻭﺍﻟﻔﻌﻞ ﰲ ﺍﻟﺘﺄﺛﲑ ﻟﻴﺲ ﺇﻻ
ﺖ
ﻓﺬﺍﻙ ﺑـﺪﻋﻲ ﻓﻼ ﺗﻠﺘﻔ ِ ﻭﻣﻦ ﻳﻘﻞ ﺑﺎﻟﻘﻮﺓ ﺍﳌﻮﺩﻋـ ِﺔ
ﻓﺬﺍﻙ ﻛﻔـﺮ ﻋﻨﺪ ﺃﻫﻞ ﺍﳌﻠﺔ ﻭﻣﻦ ﻳﻘﻞ ﺑﺎﻟﻄﺒﻊ ﺃﻭ ﺑﺎﻟﻌﻠﺔ
و
و 9آ&- :ۆڤ .وڕ
E'.ه
Tآر<9ر])9 (&-ن ه
T
;.ر]). ! (lGووردا
T
و هﯚآرو ;آر] ،E.و آر<9رو ;.ر
;.ر
هر
/ا
I - ،9وان و&&
Eك ،و هر آ;
Sو:
;9&-و دآو رو
و د %e- - $آ &Gآ&دووو
! /وارN9آو آﯚ 9م ?
آ د!$e9
14
آ&ۆآ و
و آﯚ . $V9 .-و
Iوان و 9آ
&-ۆڤ و ! 7آ و
دا .رز .و وا
! Fد– Eوك
وان د. -$وڕ
وا E.آ ه
Tآ] !م K
Lدا آر<9ر
9
/ Kا ) E.ﻻ ﺘﺄﺜﻴﺭ ﻓﻴﻪ ﻷﺤﺩ ﺇﻻ ﺍﷲ( ،و هر
&
. -و.وڕ
-Gآن و وا .ون آ /اآ &9ن ! /ار
/او در Eو هر9آ !I-ت و ززاو -ت و ه.ل و وددو اع
و Q9س و 9ق و &ا9 -ن در Eو .ه-و 9ك ﯚ,ا9
Gر-آ
ن .ون. ،وڕ9ن وا.و آ -ا
ڕۆز
دان و
درو;&دن و &-د
ن ه;. ،F.و Kوك و هﯚآر
ﻥ ﺍﻝﱠﻠ ِﻪ ز';9وو .ﯚ /
Iا د`9ر $و ه
َ :& Oﺃ ِﻡ ﺍ ﱠﺘ ﹶ
ﺨﺫﹸﻭﺍ ِﻤﻥ ﺩﻭ ِ
ﺸ ﹶﻔﻌﺎ ﺀ ]ﺍﻝﺯﻤﺭ [43:وا ! آ &
.وه Lا د<9ت" :ﻝﺒﻴﻙ ﻻ ﹸ
ﺸﺭﻴﻙ ﻝﻙ ﺇﻻ ﺸﺭﻴﻜﹰﺎ ﻫﻭ ﻝﻙ ،ﺘﻤﻠﻜﻪ ﻭﻤﺎ ﻤﻠﻙ".
Lوا ه
Tآر<9ر 9و دWت و آر;
ن .ﯚ / ! <Lا 9,.ر
دا.و ،و ه
Tآم ! آ&Gآ ڕ. S9وڕ
.و آ Iت 9ن
ه.ل م خ و دا5
/اردور
-آ;
درو;&دوو9 ،ن 9آ]
! ران و د,-ا -آ;
وك
9ن ' ا!
r
!%دروE
آ&دوو.
آوا
ن د
:$دو,<%. Eو .ﯚ ه-ن 5وگ و
ر5و
&آ آﯚن. ،ﯚ
ت و آ&ۆآ
&ك و هو<
&
آﯚن،
د :$و هو<
&ا
q?
<.م دآن –% .و-
.وڕ9ن وا 9آ ه
Tآر<9ر]
15
رن ! <.! 9,ر !ر و
روردر
.
]ﻭﺍﻝﻘﺭﺁﻥ ﻤﻤﻠﻭﺀ ﻤﻥ ﺘﻘﺭﻴﺭ ﻫﺫﺍ ﺍﻝﺘﻭﺤﻴﺩ ﻭﺒﻴﺎﻨﻪ ﻭﻀﺭﺏ ﺍﻷﻤﺜﺎل ﻝﻪ .ﻭﻤﻥ ﺫﻝﻙ ﺃﻨﻪ ﻴﻘﺭﺭ ﺘﻭﺤﻴﺩ
ﻼ
ﺍﻝﺭﺒﻭﺒﻴﺔ ،ﻭﻴﺒﻴﻥ ﺃﻨﻪ ﻻ ﺨﺎﻝﻕ ﺇﻻ ﺍﷲ ،ﻭﺃﻥ ﺫﻝﻙ ﻤﺴﺘﻠﺯﻡ ﺃﻥ ﻻ ﻴﻌﺒﺩ ﺇﻻ ﺍﷲ ،ﻓﻴﺠﻌل ﺍﻷﻭل ﺩﻝﻴ ﹰ
ﻋﻠﹶﻰ ﺍﻝﺜﺎﻨﻲ ،ﺇﺫ ﻜﺎﻨﻭﺍ ﻴﺴﻠﻤﻭﻥ ﺍﻷﻭل ،ﻭﻴﻨﺎﺯﻋﻭﻥ ﻓﻲ ﺍﻝﺜﺎﻨﻲ ،ﻓﻴﺒﻴﻥ ﻝﻬﻡ -ﺴﺒﺤﺎﻨﻪ -ﺃﻨﻜﻡ ﺇﺫﺍ ﻜﻨﺘﻡ
ﺘﻌﻠﻤﻭﻥ ﺃﻨﻪ ﻻ ﺨﺎﻝﻕ ﺇﻻ ﺍﷲ ،ﻭﺃﻨﻪ ﻫﻭ ﺍﻝﺫﻱ ﻴﺄﺘﻲ ﺍﻝﻌﺒﺎﺩ ﺒﻤﺎ ﻴﻨﻔﻌﻬﻡ ،ﻭﻴﺩﻓﻊ ﻋﻨﻬﻡ ﻤﺎ ﻴﻀﺭﻫﻡ ،ﻻ
ﺸﺭﻴﻙ ﻝﻪ ﻓﻲ ﺫﻝﻙ ،ﻓﻠﻡ ﺘﻌﺒﺩﻭﻥ ﻏﻴﺭﻩ ﻭﺘﺠﻌﻠﻭﻥ ﻤﻌﻪ ﺁﻝﻬﺔ ﺃﺨﺭﻯ؟
ﻥ * َﺃ ﻤﻥ ﺨﻴﺭَ ﺃﻤﺎ ﻴﺸﹾ ِﺭﻜﹸﻭ ﻁﻔﹶﻰ ﺁﻝﱠﻠ ﻪ ﹶ ﻥ ﺍﺼ ﹶ ﻋﺒﺎ ِﺩﻩِ ﺍﱠﻝﺫِﻴ ﻋﻠﹶﻰ ِ ﺤﻤ ﺩ ِﻝﱠﻠ ِﻪ ﻭﺴﻼﻡ ل ﺍﻝﹾ ﻜﻘﻭﻝﻪ ﺘﻌﺎﻝﻰ :ﹸﻗ ِ
ﻥ ﹶﻝ ﹸﻜﻡَ ﺃﻥ ﺠ ٍﺔ ﻤﺎ ﻜﹶﺎ ﺕ ﺒﻬ ﻕ ﺫﹶﺍ ﹶ
ﺤﺩﺍ ِﺌ ﹶ
ﺴﻤﺎ ِﺀ ﻤﺎ ﺀ ﹶﻓ َﺄﻨﹾ ﺒﺘﹾﻨﹶﺎ ﺒِ ِﻪ ﻥ ﺍﻝ ل ﹶﻝ ﹸﻜﻡِ ﻤ
ﺽ ﻭﺃَﻨﹾ ﺯ َﺕ ﻭﺍﻝﹾ َﺄﺭ ﺴﻤﺎﻭﺍ ِ ﻕ ﺍﻝ ﺨﹶﻠ ﹶ
ﹶ
ﻥ ]ﺍﻝﻨﻤل.[60 ،59: ﺠ ﺭﻫﺎ َﺃِﺇﹶﻝﻪ ﻤ ﻊ ﺍﻝﱠﻠ ِﻪ ﺒلْ ﻫﻡ ﹶﻗﻭﻡ ﻴﻌِ ﺩﻝﹸﻭ ﺸ ﹸﺘﻨﹾ ِﺒﺘﹸﻭﺍ ﹶ
ﻴﻘﻭل ﺍﷲ ﹶﺘﻌﺎﻝﹶﻰ ﻓﻲ ﺁﺨﺭ ﻜل ﺁﻴﺔَ :ﺃِﺇﹶﻝﻪ ﻤ ﻊ ﺍﻝﱠﻠ ِﻪ ﺃﻱ :ﺃﺇﻝﻪ ﻤﻊ ﺍﷲ ﻓﻌل ﻫﺫﺍ؟
ﻭﻫﺫﺍ ﺍﺴﺘﻔﻬﺎﻡ ﺇﻨﻜﺎﺭ ،ﻴﺘﻀﻤﻥ ﻨﻔﻲ ﺫﻝﻙ ،ﻭﻫﻡ ﻜﺎﻨﻭﺍ ﻤﻘﺭﻴﻥ ﺒﺄﻨﻪ ﻝﻡ ﻴﻔﻌل ﺫﻝﻙ ﻏﻴﺭ ﺍﷲ ،ﻓﺎﺤﺘﺞ
ﻋﻠﻴﻬﻡ ﺒﺫﻝﻙ ،ﻭﻝﻴﺱ ﺍﻝﻤﻌﻨﻰ ﺍﺴﺘﻔﻬﺎﻡ :ﻫل ﻤﻊ ﺍﷲ ﺇﻝﻪ؟ -ﻜﻤﺎ ﻅﻨﻪ ﺒﻌﻀﻬﻡ -ﻷﻥ ﻫﺫﺍ ﺍﻝﻤﻌﻨﻰ ﻻ
ﻥ
ﻴﻨﺎﺴﺏ ﺴﻴﺎﻕ ﺍﻝﻜﻼﻡ ،ﻭﺍﻝﻘﻭﻡ ﻜﺎﻨﻭﺍ ﻴﺠﻌﻠﻭﻥ ﻤﻊ ﺍﷲ ﺁﻝﻬﺔ ﺃﺨﺭﻯ ﻜﻤﺎ ﻗﺎل ﺘﻌﺎﻝﻰَ :ﺃِﺇ ﱠﻨ ﹸﻜﻡ ﹶﻝ ﹶﺘﺸﹾ ﻬﺩﻭ
ﻥ ﻤ ﻊ ﺍﻝﱠﻠ ِﻪ ﺁِﻝ ﻬ ﹰﺔ ُﺃﺨﹾﺭﻯ ﹸﻗلْ ﻻ َﺃﺸﹾﻬﺩ ]ﺍﻷﻨﻌﺎﻡ.[19: َﺃ
ﻋﺠﺎﺏ] ﺹ.[5: ﺸﻲﺀ ﻥ ﻫﺫﹶﺍ ﹶﻝ ﹶ ل ﺍﻝﹾﺂِﻝ ﻬ ﹶﺔ ِﺇﻝﹶﻬﹰﺎ ﻭﺍﺤِﺩﹰﺍ ِﺇ ﺠ ﻌ َ ﻭﻜﺎﻨﻭﺍ ﻴﻘﻭﻝﻭﻥَ :ﺃ
ل ﹶﻝﻬﺎ ﺠ ﻌ َ
ل ﺨِﻼﹶﻝﻬﺎ َﺃﻨﹾﻬﺎﺭﹰﺍ ﻭ ﺠ ﻌ َ
ﺽ ﹶﻗﺭﺍﺭﹰﺍ ﻭ ل ﺍﻝﹾ َﺄﺭ ﺠ ﻌ َ
ﻝﻜﻨﻬﻡ ﻤﺎ ﻜﺎﻨﻭﺍ ﻴﻘﻭﻝﻭﻥ :ﺇﻥ ﻤﻌﻪ ﺇﻝﻬﹰﺎ
ﻥ ﺤﺎﺠِﺯﹰﺍ ]ﺍﻝﻨﻤل [61:ﺒل ﻫﻡ ﻤﻘﺭﻭﻥ ﺒﺄﻥ ﺍﷲ ﻭﺤﺩﻩ ﻓﻌل ﻫﺫﺍ ﻭﻫﻜﺫﺍ ﻥ ﺍﻝﹾ ﺒﺤ ﺭﻴِ ل ﺒﻴ ﺠ ﻌ َ
ﻲ ﻭ ﺴﺭﻭﺍ ِ
ﺴﺎﺌﺭ ﺍﻵﻴﺎﺕ.
ﻥ
ﻥ ِﻤﻥ ﹶﻗﺒِﻠ ﹸﻜﻡ ﹶﻝ ﻌﱠﻠ ﹸﻜﻡ ﹶﺘ ﱠﺘﻘﹸﻭ ﺨﹶﻠ ﹶﻘ ﹸﻜﻡ ﻭﺍﱠﻝﺫِﻴ
ﺱ ﺍﻋ ﺒﺩﻭﺍ ﺭ ﺒ ﹸﻜ ﻡ ﺍﱠﻝﺫِﻱ ﹶ ﻭﻜﺫﻝﻙ ﻗﻭﻝﻪ ﺘﻌﺎﻝﻰ :ﻴﺎ َﺃ ﻴﻬﺎ ﺍﻝﻨﱠﺎ
]ﺍﻝﺒﻘﺭﺓ.[21:
ﻋﻠﹶﻰ ﹸﻗﻠﹸﻭ ِﺒ ﹸﻜﻡ ﺨ ﹶﺘ ﻡ ﺴﻤ ﻌ ﹸﻜﻡ ﻭَﺃﺒﺼﺎ ﺭ ﹸﻜﻡ ﻭ ﹶ ﺨ ﹶﺫ ﺍﻝﱠﻠ ﻪ ﻭﻜﺫﻝﻙ ﻗﻭﻝﻪ ﻓﻲ ﺴﻭﺭﺓ ﺍﻷﻨﻌﺎﻡ :ﹸﻗلْ َﺃ ﺭَﺃﻴ ﹸﺘﻡِ ﺇﻥَ ﺃ ﹶ
ﻏﻴ ﺭ ﺍﻝﱠﻠ ِﻪ ﻴﺄْﺘِﻴ ﹸﻜﻡِ ﺒ ِﻪ ]ﺍﻷﻨﻌﺎﻡ [46:ﻭﺃﻤﺜﺎل ﺫﻝﻙ[ ﺍﻫـ. ﻤﻥِ ﺇﹶﻝﻪ ﹶ
وا] :و ر
9,. ! 9, Sردا م و
و ڕوو;&دو
و
هو
%و .ﯚ
! ،واش 9,.ر
و
روردر دات و
ڕوو آو آ ه
Tدرو;رو .دK9ر]
16
زا 9دا 5 Eود
.ﯚ .آن ه. 9ﯚ9ن د.ر ;.ت،
وش ز 9ه
! 9ن . Iات ،ه
Tهو!
;.ودا ،د
&
.ﯚ! <L 5و در $و / 5ا9آ &
! ا دادE؟
ﻁﻔﹶﻰ ﻥ ﺍﺼ ﹶ ﻋﺒﺎ ِﺩ ِﻩ ﺍﱠﻝﺫِﻴ
ﻋﻠﹶﻰ ِﺤﻤﺩِ ﻝﱠﻠ ِﻪ ﻭﺴﻼﻡ وك Gر-ود
/ا آ دGر :E-ﹸﻗ ِ
ل ﺍﻝﹾ
ﺴﻤﺎ ِﺀ ﻤﺎ ﺀ ﹶﻓ َﺄﻨﹾ ﺒﺘﹾﻨﹶﺎ ِﺒ ِﻪ ﻥ ﺍﻝ
ل ﹶﻝ ﹸﻜﻡِ ﻤ
ﺽ ﻭَﺃﻨﹾﺯَ
ﺕ ﻭﺍﻝﹾ َﺄﺭ ﺴﻤﺎﻭﺍ ِ
ﻕ ﺍﻝ ﺨﹶﻠ ﹶ
ﻥ * َﺃ ﻤﻥ ﹶ ﺨﻴﺭَ ﺃﻤﺎ ﻴﺸﹾ ِﺭﻜﹸﻭ
ﺁﻝﱠﻠ ﻪ ﹶ
ﻥ ]ﺍﻝﻨﻤل،59: ﺠ ﺭﻫﺎ َﺃِﺇﹶﻝﻪ ﻤ ﻊ ﺍﻝﱠﻠ ِﻪ ﺒلْ ﻫﻡ ﹶﻗﻭﻡ ﻴﻌِ ﺩﻝﹸﻭ
ﺸﻥ ﹶﻝ ﹸﻜﻡَ ﺃﻥ ﹸﺘﻨﹾ ِﺒﺘﹸﻭﺍ ﹶ
ﺠ ٍﺔ ﻤﺎ ﻜﹶﺎ ﺕ ﺒﻬ
ﻕ ﺫﹶﺍ ﹶﺤﺩﺍ ِﺌ ﹶ
.[60
وا9 : َﺃِﺇﹶﻝﻪ ﻤ ﻊ ﺍﻝﱠﻠ ِﻪ /ا
ور ! آﯚ9 9آدا دGر:E-
/ا9آ & !ڵ /ادا
-آ&دوو؟
]ﺹ.[5: ﻋﺠﺎﺏ
ﺸﻲﺀ
ﻥ ﻫﺫﹶﺍ ﹶﻝ ﹶ
ل ﺍﻝﹾﺂِﻝ ﻬ ﹶﺔ ِﺇﻝﹶﻬﹰﺎ ﻭﺍﺤِﺩﹰﺍ ِﺇ
ﺠ ﻌ َ
َﺃ )'-3 .ر9ن( دت:
:
ﺠ ﻌ َ
ﻥ ﺤﺎﺠِﺯﹰﺍ ]ﺍﻝﻨﻤل[61:
ﻥ ﺍﻝﹾ ﺒﺤ ﺭﻴِ
ل ﺒﻴ
ﺠ ﻌ َ
ﻲ ﻭ
ﺴل ﹶﻝﻬﺎ ﺭﻭﺍ ِ
ﺠ ﻌ َ
ﻭ
ﺴﻤ ﻌ ﹸﻜﻡ هروه ! ور )ا\Iم(دا آ دGر :E-ﹸﻗلْ َﺃ ﺭَﺃﻴ ﹸﺘﻡِ ﺇﻥَ ﺃ ﹶ
ﺨ ﹶﺫ ﺍﻝﱠﻠ ﻪ
ﻏﻴ ﺭ ﺍﻝﱠﻠ ِﻪ ﻴﺄْﺘِﻴ ﹸﻜﻡِ ﺒ ِﻪ ]ﺍﻷﻨﻌﺎﻡ [ [46:ﺍﻫـ.
ﻋﻠﹶﻰ ﹸﻗﻠﹸﻭ ِﺒ ﹸﻜﻡ ﻤﻥِ ﺇﹶﻝﻪ ﹶ
ﺨ ﹶﺘ ﻡ
ﻭَﺃﺒﺼﺎ ﺭ ﹸﻜﻡ ﻭ ﹶ
رح و ڕاbآ&دن:
17
دار ڕ/ %ا
! E. Fڕوو دآو آ ر
&ۆز
&;. ! 9,دن و 9,.ردا و
روردر ،آ هر K
/ا –'#و\!. -دK9رو ڕۆز 9رو &-رو ژ9رو ز9ن وود
9ر ،و زا
آ آرآن ڕ] د/ت ،و
دێ .هوار
!F
و-وو هوارآرو ،دێ .ه
زۆر .ﯚ هوو ،زررو ز9ن
ه &ێ !ر آ] آ ! `.ڕوو داوا
!;. Fت ،و <L
!-ش !
9 %'9آ ورردر! ،وا آ زا
'9Q
ڕهو F.ور هر /
I Kا ،9و !وا9 G- . :دان .ﯚ
&-ۆbآن ! $
9و .رژو
9آ د
دا !
9 %'9آ
و
& ،زۆر S9آ ?9م و
ن ! ;.داهدا
.ڕ%ن ان ء ا!.7
.و.
هو<
&ان و /و آ. rوڕ9ن وا.و آ / ! <Lا د;W
& S9هW 9ڵ و رام ;.ت/ ،ا
ور د E&<9و
7زا
-ن
دآت .و
آ Kهر /ﯚ
.وورو &-ۆ bدرو Eآ&دوو و هر
/ Kﯚ
9و ر
\9ن .ﯚ داد ،Fو هر Kو V9آ
! ?9ر .آن ردن آچ و ,ا E. ،$. 9ه
Tآ;
! <Lو / &;.او ر. Vﯚ ،E&;.وك ڕوو / .و آ rآ
ﺨﺫﹸﻭﺍ هوڵ .ﯚ /ا داد ! $ر\9ت و 9دا ا دGر :E-ﺍ ﱠﺘ ﹶ
ﻥ ﺍﻝﱠﻠ ِﻪ ]ﺍﻝﺘﻭﺒﺔ)] [31:ورو Lو( /م و آ َﺃﺤﺒﺎ ﺭ ﻫﻡ ﻭ ﺭﻫﺒﺎ ﹶﻨ ﻬﻡَ ﺃﺭﺒﺎﺒﹰﺎ ِﻤﻥ ﺩﻭ ِ
/ﯚ9ن آ&دۆ روردر
/ﯚ9ن ! /
Lا );7-چ و
Gر'-ردار ،$9وا
. Sرزوو
/ﯚ9ن
ن .ﯚ Wڵ 9ن رام
ﺤﻜﹾ ﻤ ﻪ ِﺇﻝﹶﻰ ﺍﻝﻠﱠﻪ... دآن([،و هروه دGر :E-ﻭﻤﺎ ﺍﺨﹾ ﹶﺘﹶﻠﻔﹾﹸﺘﻡ ﻓِﻴ ِﻪ ِﻤﻥ ﹶ
ﺸﻲٍ ﺀ ﹶﻓ
ﺕ ﻭﺍﻝﹾ َﺄﺭﺽ ..ن دGر :E-ﹶﻝ ﻪ ﻤﻘﹶﺎﻝِﻴ ﺩ ﺴﻤﺎﻭﺍ ِ آ دGر :E-ﻓﹶﺎ ِ
ﻁ ﺭ ﺍﻝ
ﺕ ﻭﺍﻝﹾ َﺄﺭﺽ] ..ﺍﻝﺸﻭﺭﻯ(5) [12-10: ﺴﻤﺎﻭﺍ ِ ﺍﻝ
18
و و
%آن و زو
هوت .ون و /ﯚڕ; آ&دوون ،دW
%آن و زو
.د ،هر و زا G- K . 9و
ه9
! %آن و زو 9ا 9و دور دا $ ،E.رع و 99آ
;.وG $9ر-آ ,ا.$&;. 9
! ڕاو
/ادا زۆر] !و 9هن آ م &
. 9-
.و ن و '
.و .و
/ا
ن 9ت د Eآ هر 9آ9ن َ :.ﺃِﺇﹶﻝﻪ ﻤ ﻊ ﺍﻝﱠﻠ ِﻪ آﯚ
9ن
ﻥل ﹶﻝ ﹸﻜﻡِ ﻤ ﺽ ﻭَﺃﻨﹾ ﺯ َ ﺕ ﻭﺍﻝﹾ َﺄﺭ ﺴﻤﺎﻭﺍ ِ ﻕ ﺍﻝ د/ ...،Eا
ور دGرَ :E-ﺃ ﻤﻥ ﹶ
ﺨﹶﻠ ﹶ
ﺠ ﺭﻫﺎ َﺃِﺇﹶﻝﻪ ﻤ ﻊ ﺍﻝﱠﻠ ِﻪ ﺒلْ ﻫﻡ ﹶﻗﻭﻡ ﺸ ﻥ ﹶﻝ ﹸﻜﻡَ ﺃﻥ ﹸﺘﻨﹾ ِﺒﺘﹸﻭﺍ ﹶ ﺠ ٍﺔ ﻤﺎ ﻜﹶﺎ ﺕ ﺒﻬ ﻕ ﺫﹶﺍ ﹶﺤﺩﺍ ِﺌ ﹶ
ﺴﻤﺎ ِﺀ ﻤﺎ ﺀ ﹶﻓ َﺄﻨﹾ ﺒﺘﹾﻨﹶﺎ ِﺒ ِﻪ
ﺍﻝ
ﺴﻤﺎ ِﺀﻥ ﺍﻝ ﻕ ﹸﺜ ﻡ ﻴﻌِﻴ ﺩ ﻩ ﻭ ﻤﻥ ﻴﺭ ﺯ ﹸﻗ ﹸﻜﻡِ ﻤ ﻥ ]ﺍﻝﻨﻤل [60:آ دGرَ :E-ﺃ ﻤﻥ ﻴﺒﺩُﺃ ﺍﻝﹾ ﹶ
ﺨﻠﹾ ﹶ ﻴﻌِ ﺩﻝﹸﻭ
ﻥ ]ﺍﻝﻨﻤل(6) .[64: ﺽ َﺃِﺇﹶﻝﻪ ﻤ ﻊ ﺍﻝﱠﻠ ِﻪ ﹸﻗلْ ﻫﺎﺘﹸﻭﺍ ﺒﺭﻫﺎ ﹶﻨ ﹸﻜﻡِ ﺇﻥ ﹸﻜﻨﹾ ﹸﺘﻡ ﺼﺎ ِﺩﻗِﻴ ﻭﺍﻝﹾ َﺄﺭِ
Eآ
ه
, ! ]Oا 9و .ا 9و ز. ]9وو .ﯚ ! <Lو زا ! ه
T
آ; & E&;.و &;.هوڵ و هو#'- .و\!.-
م %و9ن .ﯚ دو و .ﯚ9ن ڕوون دآو :آ د :$ه
T
آ] %آن و زو
درو Eآ&دوو /ا ،E.و ه
Tآ]
.ران ! %و .ر Eو م ه-و pو
و %
5ن و O/.
Lا ز 9وو آو /ا ،E.آ .وڕن .ه-و -
ه/ &
،9ا
ور ش وا وك &ر;
;ر! 9ر9ن
19
دGرَ :E-ﺃِﺇﹶﻝﻪ ﻤ ﻊ ﺍﻝﱠﻠ ِﻪ وا 9 :ه
/ Tا! 9ڵ /ادا م آرا
آ&دوو ،آ `
.ر! $ڵ /اداو ;
.هوڵ و هو/ .ا،
;5ر /ا9آ & ! <Lو .ار
! درو;&دن و ه.و
م آرادا آ&دوو ،و درو `
.ر $و .ا. 9ﯚ ;.نW. ،م
ر دان . $ودا آ هر / Kﯚ
:آ ! درو;&د
%آن و زو 9ا ،و ! 9Kو
آ زو
آ&دۆ
<Lژ9ن و
&و ،$ڕوو.رو آ
و
ا داو/ ،آ .ﯚ داوو ! ان دوو
در9دا و رد
داو ،و هر و K .آ !
ر
9;9آ در9و و;
ا ه
ا9ت ددات و ڕێ ڕۆ $دآو ،و
هر و زررو ز9ن !ر و آ Iد.ت آ هوار
! Fدآت،
ر .وڕن .ه-و -ه ،9د
!رن E .
دڕ Eآ Kهر و`. S9ر $و .ا
9ن هر .ﯚ و زا
،E.ه
Tآ; & ! <Lو ر ،$هوارو ڕاونp ،ن،
ر9,.ن ،زرن. ،ﯚ ه
Tآ; & / ! <L E.ا
ك و
Kو F.هو.
!; او
دروو. Eﯚ Gر-ود
/ا
ور ))ﹶﺃِﺇﹶﻟ ﻪ ﻣ ﻊ ﺍﻟﻠﱠﻪ ((
دار دGر :E-آرآ .و
Lم ڕوو ه ;5 9وآ د E.ه-و 9 .آو &*.و
ﻥ
ل ﹶﻝ ﹸﻜﻡِ ﻤ
ﺽ ﻭَﺃﻨﹾ ﺯ َ
ﺕ ﻭﺍﻝﹾ َﺄﺭ
ﺴﻤﺎﻭﺍ ِ
ﻕ ﺍﻝ
ﺨﹶﻠ ﹶ !] .رو% . ،و د
َ :$ﺃ ﻤﻥ ﹶ
ﺠ ﺭﻫﺎ َﺃِﺇﹶﻝﻪ ﻤ ﻊ ﺍﻝﻠﱠﻪ ]ﺍﻝﻨﻤل[60: ﺸﻥ ﻝﹶ ﹸﻜﻡَ ﺃﻥ ﹸﺘﻨﹾ ِﺒﺘﹸﻭﺍ ﹶ
ﺠ ٍﺔ ﻤﺎ ﻜﹶﺎ
ﺕ ﺒﻬ
ﻕ ﺫﹶﺍ ﹶ
ﺤﺩﺍ ِﺌ ﹶ
ﺴﻤﺎ ِﺀ ﻤﺎ ﺀ ﹶﻓ َﺄﻨﹾ ﺒﺘﹾﻨﹶﺎ ِﺒ ِﻪ
ﺍﻝ
&9آ
و 9آ 9 :ه
/ Tا9ك !ڵ /ادا ه.و م آرا
آ&دE.؟!
20
ﻥ ﹶﻝ ﹸﻜﻡَ ﺃﻥ ﹸﺘﻨﹾ ِﺒﺘﹸﻭﺍ
ﺠ ٍﺔ ﻤﺎ ﻜﹶﺎ
ﺕ ﺒﻬ
ﻕ ﺫﹶﺍ ﹶ
ﺤﺩﺍ ِﺌ ﹶ
ﺴﻤﺎ ِﺀ ﻤﺎ ﺀ ﹶﻓ َﺄﻨﹾ ﺒﺘﹾﻨﹶﺎ ِﺒ ِﻪ
ﻥ ﺍﻝ
ل ﹶﻝ ﹸﻜﻡِ ﻤ
ﺽ ﻭَﺃﻨﹾ ﺯ َ
ﺕ ﻭﺍﻝﹾ َﺄﺭ
ﺴﻤﺎﻭﺍ ِ
ﺍﻝ
ﺠ ﺭﻫﺎ ]ﺍﻝﻨﻤل &
[60:واو E.و !&دا آﯚ.E
. F 9 ﺸﹶ
ن َ :E
e.ﺃِﺇﹶﻝﻪ ﻤ ﻊ ﺍﻝﱠﻠ ِﻪ وك و
&
ر; ز / 9 :Ee. E.ا
هو ه9؟
Lم ڕوو ه ;5 9ر ]9و هوڵ .ﯚ /ا &
<Lدآن ،و /ا
ور &
ر9ن ! Fآت !و
آ 9هو ه9 9ن ؟
وا
& Kر
ڕووت و ه
;. ،& Oآ E.-و :9آ 9
ه
/ Tا9آ & / ! <Lا م آرا
آ&دوو آ ! <Lو
`
.ر$؟ Lر ون! <L ،&/ :و ه
/ Tا9آ &
م
آرا
آ&د K ;. ،E.آرو آ&دو
/ا /ﯚ ،9آوا و
ر ]9و هو/
L !
Wا ر
Vن .ﯚ دآن. V ،ڵ
و 9-. F.و هو<
&
9ن .ﯚ /ا 9- ،.و
.-
9آ د9و.E9<
. E
ﻥ ﻤ ﻊ ﺍﻝﱠﻠ ِﻪ ﺁِﻝ ﻬ ﹰﺔ و هروك /ا –'#و\! -دGرَ :E-ﺃِﺇ ﱠﻨ ﹸﻜﻡ ﹶﻝ ﹶﺘﺸﹾ ﻬﺩﻭ
ﻥ َﺃ
ُﺃﺨﹾﺭﻯ ]ﺍﻷﻨﻌﺎﻡ L [19:وان واه دنW. ،م ﯚ :ﹸﻗلْ ﻻ َﺃﺸﹾﻬﺩ وا:
وان 9و دن آ / 5ا9آ د! ;9ڵ /ادا هن و
/ ! <Lا هوار ! / 5ا9آ د;9ش آن ،و &
رآ !&دا
.ﯚ
;ر&;9دن و ;و! !ر آ&د
5 ،ﯚن .وڕن ه9و دا ا
د $آ ه
Tآ; & / ! <Lا م آرا
Vو
آ&دوو
W.م !ڵ و ا .ا. 9ﯚ / ! <Lا دآن و هوار ! ! <L
/ا دآن –'#و\!-؟!
ن دار ڕ/ %ا
! E. Fهروه .س !و 9دآت
آ ! ور )ا!'&ة(دان -آ و%ن 9آم Gر ! $-ر ا ه'-$
ﻥ ِﻤﻥ
ﺨﹶﻠ ﹶﻘ ﹸﻜﻡ ﻭﺍﱠﻝﺫِﻴ !وا Gر-ود
/ا
ور :ﻴﺎ َﺃ ﻴﻬﺎ ﺍﻝﻨﱠﺎ
ﺱ ﺍﻋ ﺒﺩﻭﺍ ﺭ ﺒ ﹸﻜ ﻡ ﺍﱠﻝﺫِﻱ ﹶ
ﻥ ]ﺍﻝﺒﻘﺭﺓ.[21:
ﹶﻗﺒِﻠ ﹸﻜﻡ ﹶﻝ ﻌﱠﻠ ﹸﻜﻡ ﹶﺘ ﱠﺘﻘﹸﻭ
و ور )ا!'&ة( 9آم ور] .و ! -د 9ه /ارێ! ،
ور& $9ورآ ر ،و ;5 S9ور&! 9 $9
آ' /ادا ! /ﯚ &و آ ) Dyا!;&( ،9هروه آ 5ه
آ 6و Gر -ور و &
-ۆز
ا ،9هروك ! Gر-ود
21
#ا هو} :ﻻ ﺘﺴﺘﻁﻴﻌﻬﺎ ﺍﻝﺒﻁﻠﺔ{) (5وا&
:و
O!Gآن ،و:
}ﺍﻝﺸﻴﻁﺎﻥ ﻴﻔﺭ ﻤﻥ ﺍﻝﺒﻴﺕ ﺍﻝﺫﻱ ﻴﺴﻤﻊ ﺴﻭﺭﺓ ﺍﻝﺒﻘﺭﺓ ﺘﻘﺭﺃ ﻓﻴﻪ{ )(6
ﺴﻤ ﻌ ﹸﻜﻡ و !و 9ش آ !ور )ا\Iم(دا :9ﹸﻗلْ َﺃ ﺭَﺃﻴ ﹸﺘﻡِ ﺇﻥَ ﺃ ﹶ
ﺨ ﹶﺫ ﺍﻝﱠﻠ ﻪ
ﻏﻴ ﺭ ﺍﻝﱠﻠ ِﻪ ﻴﺄْﺘِﻴ ﹸﻜﻡِ ﺒ ِﻪ ]ﺍﻷﻨﻌﺎﻡ [46:زا $و دان ﻋﻠﹶﻰ ﹸﻗﻠﹸﻭ ِﺒ ﹸﻜﻡ ﻤﻥِ ﺇﹶﻝﻪ ﹶ
ﺨ ﹶﺘ ﻡ
ﻭَﺃﺒﺼﺎ ﺭ ﹸﻜﻡ ﻭ ﹶ
.ودا د $آ ه
Tآ] ا Eوا9ن .ﯚ / ! <L E.ا ،و
هر /ا 9ڕۆز
9ن دات و .E9p9
- Lڕۆ $و ڕوو آو آ هر ! ]9م Lﯚر ر ا
ه'!– Eواش و !
9ور )ا!(l%دا هونK -
E.-ن و 9آ - 9دم .وڕن ه 9آ /ا ! درو;&ن
)ا!*(t7دا ه
Tهو
. &
،ﯚ . ! 5ا 9و ر Vا
&ك و هو.ش .ﯚ /ا 9,.ر ددن؟ -وا /و 9آ دار
ڕ/ %ا
! . E. Fآ&دووو ڕوو آ&دو.
22
ــــــــــــــــــــــــــــــــ
) (1ﺭﻭﺍﻩ ﺍﻟﺘﺮﻣﺬﻱ ) ،(2312ﻭﺍﺑﻦ ﻣﺎﺟﺔ ) (4190ﻋﻦ ﺃﰊ ﺫﺭ ] .ﺇﱐ ﺃﺭﻯ ﻣﺎﻻ ﺗﺮﻭﻥ ﻭﺃﲰﻊ ﻣﺎﻻ ﺗﺴﻤﻌﻮﻥ ﺇﻥ ﺍﻟﺴﻤﺎﺀ ﺃﻃﺖ
ﻭﺣﻖ ﳍﺎ ﺃﻥ ﺗﺌﻂ ﻣﺎ ﻓﻴﻬﺎ ﻣﻮﺿﻊ ﺃﺭﺑﻊ ﺃﺻﺎﺑﻊ ﺇﻻ ﻭﻣﻠﻚ ﻭﺍﺿﻊ ﺟﺒﻬﺘﻪ ﺳﺎﺟﺪﺍ ﷲ ﻭﺍﷲ ﻟﻮ ﺗﻌﻠﻤﻮﻥ ﻣﺎ ﺃﻋﻠﻢ ﻟﻀﺤﻜﺘﻢ ﻗﻠﻴﻼ
ﻭﻟﺒﻜﻴﺘﻢ ﻛﺜﲑﺍ ﻭﻣﺎ ﺗﻠﺬﺫﰎ ﺑﺎﻟﻨﺴﺎﺀ ﻋﻠﻰ ﺍﻟﻔﺮﺷﺎﺕ ﻭﳋﺮﺟﺘﻢ ﺇﱃ ﺍﻟﺼﻌﺪﺍﺕ ﲡﺄﺭﻭﻥ ﺇﱃ ﺍﷲ ﻭﺍﷲ ﻟﻮﺩﺩﺕ ﺃﱐ ﻛﻨﺖ ﺷﺠﺮﺓ
ﺗﻌﻀﺪ[.
) (2ﺍﻟﺒﺨﺎﺭﻱ ) ،(3855 ،2732ﻣﺴﻠﻢ ) (1393ﻋﻦ ﺃﻧﺲ .
) (3ﺭﻭﺍﻩ ﻣﺴﻠﻢ ) (2865ﻣﻦ ﺣﺪﻳﺚ ﻋﻴﺎﺽ ﺑﻦ ﲪﺎﺭ ]ﺇﻥ ﺭﰊ ﺃﻣﺮﱐ ﺃﻥ ﺃﻋﻠﻤﻜﻢ ﻣﺎ ﺟﻬﻠﺘﻢ ﳑﺎ ﻋﻠﻤﲏ ﻳﻮﻣﻰ ﻫﺬﺍ ﻛﻞ ﻣﺎﻝ
ﳓﻠﺘﻪ ﻋﺒﺪﺍ ﺣﻼﻝ ﻭﺇﱐ ﺧﻠﻘﺖ ﻋﺒﺎﺩﻱ ﺣﻨﻔﺎﺀ ﻛﻠﻬﻢ ﻭﺇﻢ ﺃﺗﺘﻬﻢ ﺍﻟﺸﻴﺎﻃﲔ ﻓﺎﺟﺘﺎﻟﺘﻬﻢ ﻋﻦ ﺩﻳﻨﻬﻢ ﻭﺣﺮﻣﺖ ﻋﻠﻴﻬﻢ ﻣﺎ ﺃﺣﻠﻠﺖ
ﳍﻢ ﻭﺃﻣﺮﻢ ﺃﻥ ﻳﺸﺮﻛﻮﺍ ﰊ ﻣﺎ ﱂ ﺃﻧﺰﻝ ﺑﻪ ﺳﻠﻄﺎﻧﺎ ﻭﺇﻥ ﺍﷲ ﻧﻈﺮ ﺇﱃ ﺃﻫﻞ ﺍﻷﺭﺽ ﻓﻤﻘﺘﻬﻢ ﻋﺮﻢ ﻭﻋﺠﻤﻬﻢ ﺇﻻ ﺑﻘﺎﻳﺎ ﻣﻦ ﺃﻫﻞ
ﺍﻟﻜﺘﺎﺏ ﻭﻗﺎﻝ ﺇﳕﺎ ﺑﻌﺜﺘﻚ ﻷﺑﺘﻠﻴﻚ ﻭﺃﺑﺘﻠﻰ ﺑﻚ ﻭﺃﻧﺰﻟﺖ ﻋﻠﻴﻚ ﻛﺘﺎﺑﺎ ﻻ ﻳﻐﺴﻠﻪ ﺍﳌﺎﺀ ﺗﻘﺮﺅﻩ ﻧﺎﺋﻤﺎ ﻭﻳﻘﻈﺎﻥ ﻭﺇﻥ ﺍﷲ ﺃﻣﺮﱐ ﺃﻥ
ﺃﺣﺮﻕ ﻗﺮﻳﺸﺎ ﻓﻘﻠﺖ ﺭﺏ ﺇﺫﺍ ﻳﺜﻠﻐﻮﺍ ﺭﺃﺳﻲ ﻓﻴﺪﻋﻮﻩ ﺧﺒﺰﺓ ﻗﺎﻝ ﺍﺳﺘﺨﺮﺟﻬﻢ ﻛﻤﺎ ﺍﺳﺘﺨﺮﺟﻮﻙ ﻭﺍﻏﺰﻫﻢ ﻧﻐﺰﻙ ﻭﺃﻧﻔﻖ ﻓﺴﻨﻨﻔﻖ
ﻋﻠﻴﻚ ﻭﺍﺑﻌﺚ ﺟﻴﺸﺎ ﻧﺒﻌﺚ ﲬﺴﺔ ﻣﺜﻠﻪ ﻭﻗﺎﺗﻞ ﲟﻦ ﺃﻃﺎﻋﻚ ﻣﻦ ﻋﺼﺎﻙ ﻗﺎﻝ ﻭﺃﻫﻞ ﺍﳉﻨﺔ ﺛﻼﺛﺔ ﺫﻭ ﺳﻠﻄﺎﻥ ﻣﻘﺴﻂ ﻣﺘﺼﺪﻕ
ﻣﻮﻓﻖ ﻭﺭﺟﻞ ﺭﺣﻴﻢ ﺭﻗﻴﻖ ﺍﻟﻘﻠﺐ ﻟﻜﻞ ﺫﻱ ﻗﺮﰉ ﻭﻣﺴﻠﻢ ﻭﻋﻔﻴﻒ ﻣﺘﻌﻔﻒ ﺫﻭ ﻋﻴﺎﻝ ﻗﺎﻝ ﻭﺃﻫﻞ ﺍﻟﻨﺎﺭ ﲬﺴﺔ ﺍﻟﻀﻌﻴﻒ ﺍﻟﺬﻱ
ﻻ ﺯﺑﺮ ﻟﻪ ﺍﻟﺬﻳﻦ ﺗﺒﻌﺎ ﻻ ﻳﺘﺒﻌﻮﻥ ﺃﻫﻼ ﻭﻻ ﻣﺎﻻ ﻭﺍﳋﺎﺋﻦ ﺍﻟﺬﻱ ﻻ ﳜﻔﻰ ﻟﻪ ﻃﻤﻊ ﻭﺇﻥ ﺩﻕ ﺇﻻ ﺧﺎﻧﻪ ﻭﺭﺟﻞ ﻻ ﻳﺼﺒﺢ ﻭﻻ ﳝﺴﻲ
ﺇﻻ ﻭﻫﻮ ﳜﺎﺩﻋﻚ ﻋﻦ ﺃﻫﻠﻚ ﻭﻣﺎﻟﻚ ﻭﺫﻛﺮ ﺍﻟﺒﺨﻞ ﺃﻭ ﺍﻟﻜﺬﺏ ﻭﺍﻟﺸﻨﻈﲑ ﺍﻟﻔﺤﺎﺵ ﻭﱂ ﻳﺬﻛﺮ ﺃﺑﻮ ﻏﺴﺎﻥ ﰲ ﺣﺪﻳﺜﻪ ﻭﺃﻧﻔﻖ
ﻓﺴﻨﻨﻔﻖ ﻋﻠﻴﻚ[
) (4ﺭﻭﺍﻩ ﺍﻟﺒﺰﺍﺭ ﰲ ﻛﺸﻒ ﺍﻷﺳﺮﺍﺭ ) ،(2190ﻭﺍﳊﺎﻛﻢ ﰲ ﺍﳌﺴﺘﺪﺭﻙ) (442/2ﻋﻦ ﺍﺑﻦ ﻋﺒﺎﺱ.
ﺱ ﹶﻜ ِﻤﺜﹾِﻠ ِﻪ ﺴ ﹸﻜﻡَ ﺃﺯﻭﺍﺠﹰﺎ ﻭ ِﻤﻥ ﺍ َﻷﻨﹾﻌﺎ ِﻡ َﺃﺯﻭﺍﺠ ﹰﺎ ﻴﺫﹾ ﺭ ُﺅ ﹸﻜﻡ ﻓِﻴ ِﻪ ﹶﻝﻴ
ﺠ ﻌ َل ﹶﻝ ﹸﻜﻡِ ﻤﻥَ ﺃﻨﹾ ﹸﻔ ِ
ﺽ
ﺕ ﻭﺍ َﻷﺭِ ﺴ ﻤﻭﺍ ِ
ﻁ ﺭ ﺍﻝ ّ
) (5ﻓﹶﺎ ِ
ﻕ ِﻝ ﻤﻥ ﻴﺸﹶﺎ ﺀ ﻭ ﻴﻘﹾ ِﺩ ﺭ ِﺇ ّﹶﻨ ﻪ ﻁ ﺍﻝ ِّﺭﺯ ﹶ
ﺴﹸ ﺽ ﻴﺒ ﺕ ﻭﺍ َﻷﺭِ ﺴ ﻤﻭﺍ ِ
ﺴﻤِﻴ ﻊ ﺍﻝ ﺒﺼِﻴ ﺭ ) (11ﹶﻝ ﻪ ﻤﻘﹶﺎﻝِﻴ ﺩ ﺍﻝ ّﺸﻲﺀ ﻭ ﻫ ﻭ ﺍﻝ ّ ﹶ
ﻋﻠِﻴﻡ (12) وا-<.] :ن هر و زا .دKر
%آن و ﺸﻲٍ ﺀ ِﺒ ﹸﻜ ِّل ﹶ
زو ،
9هر ! /ﯚن هورا .ﯚ زا وون ! ،ژڵ و -ڕو S
W-
Lوت& ،و . -ﯚ Gراهم هون! ،و ڕ<9و زاووزێ دآن و زۆر د$.
.ﯚن ،ه
!
23
Gر-ودآ .م :99ﺍﻗﺮﺃﻭﺍ ﺍﻟﻘﺮﺁﻥ ﻓﺈﻧﻪ ﻳﺄﰐ ﻳﻮﻡ ﺍﻟﻘﻴﺎﻣﺔ ﺷﻔﻴﻌﺎ ﻷﺻﺤﺎﺑﻪ ،ﺍﻗﺮﺃﻭ ﺍﻟﺰﻫﺮﺍﻭﻳﻦ ،ﺍﻟﺒﻘﺮﺓ ﻭﺳﻮﺭﺓ ﺁﻝ
ﻋﻤﺮﺍﻥ ،ﻓﺈﻤﺎ ﺗﺄﺗﻴﺎﻥ ﻳﻮﻡ ﺍﻟﻘﻴﺎﻣﺔ ﻛﺄﻤﺎ ﻏﻤﺎﻣﺘﺎﻥ ،ﺃﻭ ﻛﺄﻤﺎ ﻏﻴﺎﻳﺘﺎﻥ ﺃﻭ ﻛﺄﻤﺎ ﻓﺮﻗﺎﻥ ﻣﻦ ﻃﲑ ﺻﻮﺍﻑ ﲢﺎﺟﺎﻥ ﻋﻦ ﺻﺎﺣﺒﻬﻤﺎ ﺍﻗﺮﺃﻭ
ﺳﻮﺭﺓ ﺍﻟﺒﻘﺮﺓ ،ﻓﺈﻥ ﺃﺧﺬﻫﺎ ﺑﺮﻛﺔ ﻭﺗﺮﻛﻬﺎ ﺣﺴﺮﺓ ،ﻭﻻ ﺗﺴﺘﻄﻴﻌﻬﺎ ﺍﻟﺒﻄﻠﺔ.
) (8ﺭﻭﺍﻩ ﻣﺴﻠﻢ ) (780ﻣﻦ ﺣﺪﻳﺚ ﺃﰊ ﻫﺮﻳﺮﺓ .
Gر-ودآ .م ] :9ﻻ ﺘﺠﻌﻠﻭﺍ ﺒﻴﻭﺘﻜﻡ ﻤﻘﺎﺒﺭ ،ﻓﺈﻥ ﺍﻝﺸﻴﻁﺎﻥ ﻴﻔﺭ ﻤﻥ ﺍﻝﺒﻴﺕ ﺍﻝﺫﻱ ﻴﺴﻤﻊ ﺴﻭﺭﺓ
ﺍﻝﺒﻘﺭﺓ ﺘﻘﺭﺃ ﻓﻴﻪ[
********
وا 6
7- #
!] :دا ! .ه L
9د
9و آ و:9
! آڕ
/ r
! .ا ! ڕاز
E.و&. 9 :6م .و
آ
'-3ر
/ا) 78ا!
7 7و F - (67ردوو؟G} :ر F -داوم
آ ه
Tﯚڕ] ه%eو /آم )!ڵ eا ر; آ-و( ،و
ه
;9 Tر] ه%eو ,9و 6/و <9ﯚڕم{
24
و ! هردوو
#ا ! '-3رو ) 78ا!
7 7و (67آ !
/ﯚ و
Gا Gر-و/ &G} :9ا ! Lو!آو &ا
آن
ﯚڕ
'-3را
ن آ&د.و -زوت'-3) ،ر( هﯚ ار
دا .و آر
وان آ&د.و9ن/ V
،ا ! ڕاز
G E.ر :E-ر و
.ا 9و ﯚڕآ
.رز دآ&ا9وW. ،م '-3ر) 78ا!
7 7
و/ (67ﯚش .و آ - &;.زوت{ ،و ! هردوو
#ا
هو )آ '-3ر 78ا!
7 7و/ ! (67ﯚ ر-ر
ا
.آ
?9آ .ﯚ آ&ا ! و ،. Wو L .ا و ڕازاو 9و
وآ و آ
?آ
.ﯚ آ&ا ،وG Lر-و
.} :ڕا وا ر
و; 5ك
9ا &-د !ر ﯚڕآ
-زو] درو Eدآن و
و و
! ودا دآ ،$Vوا &/ا&/
I $;/ 9ا ! ڕۆژ
-ا{
و !
6
7- #دا آ '-3ر ) 78ا!
7 7و (67ڕۆژ
Sو
G E&%.ر-و
.) :ڕا وا
! Sدا .ون ﯚڕ
'-3ران و
و5آ
ن دآ&د -زوت ،در $.ﯚڕآن -آ
-زوت ) .ا 9ا ;.ن و -زو !ر درو;. Eن( $- ;5
eLو
&9ن دآم !و[ اهـ.
رح و ڕاbآ&دن:
م آﯚG -ر-ود ! 9ور& 9و Gر-ودان آ <.ن !
ر ور.ون و &;/5دو
'-3رن ) 78ا!
7 7و. (67ﯚ
را و
و ور 9و ه '9و
$& ،و .ر&;.د
هر ڕ<9ك آ .هر 9ك ! آن رآ. EVﯚ
&ك و
هو<
&
/ .ا
ور#' -و\! ،-و ! /ا ! ڕاز
ﻋﹶﻠﻴِ ﻪ
ﷲ . . E.ه
9ج دGر} :E-ﺃﻻ ﺃﺒﻌﺜﻙ
ﻋﻠﹶﻰ ﻤﺎ ﺒﻌﺜﻨﻲ ﻋﻠﻴﻪ ﺍﻝﻨﺒﻲ ﺼﻠﱠﻰ ﺍ ُ
ﻻ ﺇﻻ ﻁﻤﺴﺘﻪ{ )- (1شل :ﺃﻤﺭﻨﻲ ﺃﻥ ﻻ ﺃﺩﻉ ﻗﺒﺭﹰﺍ ﻤﺸﺭﻓﹰﺎ ﺇﻻ ﺴﻭﻴﺘﻪ ﻭﻻ ﺘﻤﺜﺎ ﹰ
ﺴﱠﻠﻡ ،ﻗﹶﺎ َ
ﻭ
&9و
ه-و آ;
%ار
9آ*ار ،آ ه Eeﯚڕآن
.رز &;.وو ه
Tﯚڕ; .رزآ&او هeو !ڵ زو 9ا ڕ;
/ت;9 ،ر] ه7و ; دات و .9Iت ،آ] !ر
,9و
'-3ر ) 78ا!
7 7و (67دڕوات ،د E.آ]
.وا
آ] وا .ور دزا $و وآرا دآن;
،ر
9ن !;. Fت
و .ﯚ9ن ڕوون ;.و L ،ر ا .د<
. Eﯚڕ Eوك .
ه
9ج و وك ! /ا !
ن ڕاز
E.آ&د9ن ،و !ر
?9
25
.د<
. Eﯚر ،Eو ر 9ا و د9<. E.ن !ر
دا
<. . ،Eڕۆ $و
و ﯚڕرو هروه واش آ
وو ;9رآن .رز دآوو د $O9و / ! <Lا
د`9ر $ه Eeو Gر/ -ا9ن .ﯚ ڕوون ;.و! ;5 ،
ر%ت و .ز/ 9ا % .و 9آ ;99 $;%- %ر -ﯚ
-
! %
9دا آ . ،$9ور
&&
،$9ۆز
-Iن،
را'-و م آرا ; <.و E?9و .دW. ،
K9م L
دا /آ زۆر] ! وq?
K
L Wم -ر .د%ن
،
;9ر
! Fدا&ا ،E.ت زۆر] ! زا 9ڕۆژواش
.ن
!م 9!-آ&دو ! وWآ /ﯚ 9او .آر; Lﯚر9ن !
م داو ،و ! و ورودا . 5زوو9آ
9ه.ون .
و
.زوو
9,وو &.Iد ;9رآن 9ن رو /ن و !و&.د
;9رآن )ﺤﺭﻜﺔ ﻁﻤﺱ ﺍﻝﺘﻤﺎﺜﻴل( ،و
<.و دآن آ و ,.ز
و
. 9Kز 9ووآن و /.ا& &-دووآ
،Vوك و9
9آ]
:Ee.ز 9ووآن ،آ;ن ا
26
.رز ڕا&و ،وك !م Gر-ود
&داآ هردوو $9*9آﯚآ$
!ر
آ '-3ر ) 78ا!
7 7و (67دGر} :E-ﻝﻌﻥ ﺍﷲ ﺍﻝﻴﻬﻭﺩ
ﻭﺍﻝﻨﱠﺼﺎﺭﻯ ﺍﺘﺨﺫﻭﺍ ﻗﺒﻭﺭ ﺃﻨﺒﻴﺎﺌﻬﻡ ﻤﺴﺎﺠﺩ{ )/ &G] (2ا ! Lو!آو
&ا
د/ :$و م ﯚڕ ! /ا-ن ز ]9دآو -ه-ن ?
وا
رد -G -د<9ت :وا ;آر/
I $-ا ،-و &-دوو
!
و ﯚڕآدا-; 9ن .ﯚ آت /
Iاو .ﯚ-ن درو9- .
. GIﯚ ! Fددن و
-ن وا. 9م 9د /
IاW. ،م !
ڕا
ا / -دو 5و
&آ آ '-3ر
/ا ) 78ا!
7 7
و (67و ه-و '-3ران / -Iا9ن !. E. Fﯚ p .ا5ووو
,'.آ&د هون.
27
/ا
ور
<
آ&د '-3
Iرآ
) 78ا!
7 7و (67و
ﻥ
ﻥ ِﻤ
ﻙ ﻭﹶﻝ ﹶﺘﻜﹸﻭ ﹶﻨ
ﻋ ﻤﹸﻠ
ﻥ
ﻁ وا
Sآ ! Sودا ه'ون آ :ﹶﻝ ِﺌﻥ ﺃَﺸﹾ ﺭﻜﹾ ﹶ
ﺕ ﹶﻝ ﻴﺤ ﺒ ﹶ
ﻥ ]ﺍﻝﺯﻤﺭ] [65:ر هو<ر E
.و ر. ]9ﯚ /ا 9,.ر ،E9 . ﺴﺭِﻴ
ﺍﻝﹾﺨﹶﺎ ِ
و -<.ن آرو آ&دوآ5 Eڵ د.وو د
5ڕ9ز
/ر %و زرر -او[ و /ا
ور #'-و\! -هڕ
آ&دوو آ ه
Tهو<
&] .ه
. / 9 Tهو. ،ڕا
/ا .ه !ر د Qآ&دوون و $و 9<Lن &و
;-را
Sه
;V` Tن
.
9آم :دروp
'9
! ژ&دا &ێ درا.و ? ،ه
Tآس زا
; Eآ9-و
وار
.-
هر آر;
&آ ر زوو ,..آ& Eو ! ڕگ و ڕV9
دره& ،Eورد ورد دآت و ن د&
.ك و ! <L
/ا در&% . ،Eو و دار
آ -ر /ا ! ڕاز
،
,. E.
ر .و 9%.وو ,.درا 5 9ڕوو
ددا:
28
! Lر
9آ -ا :وك %وو ر;
&ۆز ردان دآ&&- ،Eۆڤ
! &
.هو .رزآن دآو /ا !
ن ڕاز
E.آ 5ﯚن ! ژ& و
داردا
%9ن داو '-3 .ر ) 78ا!
7 7و.(67
Lر
م :د :Eر ?9و داواآر
9آ 6ه E.وا ! ژ&
م داردا داوا ! /ا آم و /اش ! .ر
&ۆز
م د. E
ه-و ;5 ،م زۆر
&ۆزو هوآن ه-و 9 .آو آﯚ
.وو
%9ن '-3 .ر
/ا دا.
29
'-3ران / -Iا E. F! 9د! E.و دا p.ر $آ 9ا
ن دآ ،E&Vوك ! Gر-ود
#ا هو} :ﻤﺎ ﻗﺒﺽ ﺍﷲ ﻨﺒﻴﹰﺎ ﺇﻻ
ﻓﻲ ﺍﻝﻤﻭﻀﻊ ﺍﻝﺫﻱ ﻴﺤﺏ ﺃﻥ ﻴﺩﻓﻥ ﻓﻴﻪ{)/] (6ا
ه
'-3 Tر; آVو
! Kو دا E.آ د 9
E.ا &*.ژ& /ك[ L ،هچ
'-3ر] د! E.و دا V.ردرو آ
9ا و Gآ&دوو،
'-3ر 78) S9ا!
7 7وV - ! (67دا و Gآ&دووو
!و Vا pراوq-! ،و
Iو هر9ك ! دوو هوآ
..آ&
t9و -ر
آڕ
/ب pراوون /ا !
ن ڕاز
.E.
! Nرد -و!
آڕ
' ا! ]7%ش و
-زوآ !
ه-و ڕووآ
و &Gاوا;&ا&L ،و / -زاآ '-3ر )78
ا!
7 7و (67ه-و وا9ن ! Fهت وك و
ه' و -زوآو،
ن رد;
!-- -آن هت و ز5 &9و وو. &
،و 9
` .ڕ.و آت وا
! Fهت وك و
ﯚڕآ ! وڕا
-زوآدا E.وا &
،9وا
! Fهو آ; F.وا دزاE
آ -زوآ ! ر ﯚڕآ درو Eآ&او ،هروك ه ێ !
-Gآن وا دزا $آ آ'
&ۆز ! ر ﯚڕ
'&اه
6دروE
آ&او ;5 ،E. F! -Iو
آ زۆر .ز $9و &
.ۆهﯚ
%e-ا 5ﯚ /ارێ &;
7دن و &;
9Iدو
Lو!آو
&ا
30
S
;/ده
Iﯚڕآن و هوار9ن ! Fدآ&دن و د9ت qG :ر
.هﯚ
qGن دۆ /او رزراو -و9ن !. Fون وان -و
د9ت آ -دم qGو! ﯚرآ
!و
&
،و وا
آ دآت و رو /چ رآن ا O. $و
،
آ;
Sدوژ $-ه& د ڕا9ن دآ&د
Iﯚرآو هوار9ن !F
دآ&د
...وان!
...وان!
&ك هروك / ! ;/او !.ه Eدوور د/و ،هروه
دآ
Sرواز دآت و !;
ن د ! ;5 ،E,Oدرۆ و د!و
/.ن ز &9ه
% . ،
! و ! S9&?
-ر& Eا 9ﯚڕآ
!و
!9 ،ن 9 ?
Gن ز9ب9 ،ن ! ! - &
،ه-و
] هن ،ت ! آڕ
/ r
! .ا ! راز
،E.آ
<.و ! ?9آGو ! ; د9ر pراو و آس ﯚڕآ
زاW. ،Eم د! $
.وڕ
و -q?
Wو !ر ور
9آ
ﯚ
ه ] !و &.ا ;/
9و وWن و %
Iد. ، *9ﯚ9ن
,ا-و آ ژ-ر
وا
ردا و زر 9دآن Wد
ز5 ! &9ار
7-ﯚن آس!.
31
#'-ن ا! 7ا!\5 -!6vﯚن 9ن 9ر
e .م %-دآت؟!،
رم . $
.و
5ﯚن 9ر
L e .و!آو &ا
آن آ&دو
وا
! Fآ&دن -و $. &Gآ '-3ر
/ا ) 78ا!7
7و ! (67آ&دن و Gر-و
} :ﻝﻌﻥ ﺍﷲ ﺍﻝﻴﻬﻭﺩ ﻭﺍﻝﻨﱠﺼﺎﺭﻯ ،ﺍﺘﺨﺫﻭﺍ ﻗﺒﻭﺭ ﺃﻨﺒﻴﺎﺌﻬﻡ
ﻤﺴﺎﺠﺩ{ ،و ر%
-ن ز9 %- . &9آ*ار آ دI :E
ا! ا Iا! ،7و ! ڕۆژ; ا Lر ! w.ر e.ﯚ
-زوآ
و
د) :Eأ Kأن Iإ! إ Iا! ،7و أ Kأن %#-ا رل ا!! ،(7ڵ
و ا ! هو<
& 9و .ا&;
9د / ! <Lادا 9.هوڕازو هو
L .-و!آو &ا
9&. S
.ور& و!
و دۆ /ا-دار 5 S9هﯚآر; د.
;9س
آ&دوو. ،-ڕا /ا
ور ر 5ه-و وا
داواو آ هوار
! / ! <Lا دآن و د ;9و
7و هﯚآر ! ان /ﯚ9ن و
ﻥ
ﺏ ﻭ ﻴﺭﺠﻭ
ﻥ ِﺇﻝﹶﻰ ﺭ ﺒ ِﻬ ﻡ ﺍﻝﹾ ﻭﺴِﻴﹶﻠ ﹶﺔ َﺃ ﻴ ﻬﻡَ ﺃﻗﹾ ﺭ
ﻥ ﻴﺒ ﹶﺘﻐﹸﻭ
ﻥ ﻴﺩﻋﻭ /اداو دGر :E-ﺃُﻭﹶﻝ ِﺌ
ﻙ ﺍﱠﻝﺫِﻴ
ﻋﺫﹶﺍ ﺒ ﻪ ]ﺍﻹﺴﺭﺍﺀ [57:وا :و هوار!;&اوا /ﯚ9ن هوار ! ﻥ ﺭﺤ ﻤ ﹶﺘ ﻪ ﻭ ﻴﺨﹶﺎﻓﹸﻭ
/ا دآن و د9و/ ! Eا ز'. ]9و ،هﯚآرو و
. & 7ر
.ﯚ /
Iا - ،و ه
ا9ن .ڕ/ %ا ه9و ! زاو / %/ا
د& ،$د
5ﯚن ﯚ د
Eو / ! <Lا هوار9ن ! FدآE9؟! ر
9آ;
ن و دردو 9W.ك .و هوار دآت و د9 !! 9 :E
!! .وڕ V9وا 9آ ! /ا ! ڕاز
E.ﯚ ! هوارآ9
و د . Eد
-و ! ،آ; ا ! /ا ! ڕاز
E.ك هر
!F
! /ا ! ڕاز
! E.ژ/ 9ﯚ 9ا 9ا ود / .ﯚ
E9<.و ز! S
9ر /ﯚ
.Iر9 ،Eا !و آ&.ا
/ر/
32
دوژ/ 9-وارN9آن .ﯚ
،و ! واش آ ! ,ا 9و
Gر,-وا 9و در5ون ا در.ز ،E.د
ﯚ 5ﯚن ? د
Eو
هوار
! Fدآ $9و ! /
Lا ! دڕ
و؟! / $9ا !
ڕاز
E.آ] .رو و; در5و وآ .ﯚ
ه $و -رۆ9ن
داو !و ددا آ
ن و
.و زو 6و -آ
ن- ،ن
!ودا
Eم
آ] .ﯚ
ه $و -رۆ9ن دا
! ،ا ا !و و;
دا &-د،
د Wه
. ; Tو.
*********
! .3هﯚآرآ
&ك
.ور&
و5آن و دۆ /ا.
33
دار ڕ/ %ا
! E. FدGر:E-
]ﻭﻤﻥ ﺃﺴﺒﺎﺏ ﺍﻝﺸﺭﻙ ﻋﺒﺎﺩﺓ ﺍﻝﻜﻭﺍﻜﺏ ﻭﺍﺘﺨﺎﺫ ﺍﻷﺼﻨﺎﻡ ﺒﺤﺴﺏ ﻤﺎ ﻴﻅﻥ ﺃﻨﻪ ﻤﻨﺎﺴﺏ ﻝﻠﻜﻭﺍﻜﺏ ﻤﻥ
ﻥ -ﻓﻴﻤﺎ ﻴﻘﺎل -ﻤﻥ ﻫﺫﺍ ﺍﻝﺒﺎﺏ ،ﻭﻜﺫﻝﻙ ﺍﻝﺸﺭﻙ ﻋﹶﻠﻴِ ﻪ ﺍﻝﺴﻼﻡ ﻜﹶﺎ
ﻁﺒﺎﻋﻬﺎ .ﻭﺸﺭﻙ ﻗﻭﻡ ﺇﺒﺭﺍﻫﻴﻡ
ﺒﺎﻝﻤﻼﺌﻜﺔ ﻭﺍﻝﺠﻥ ﻭﺍﺘﺨﺎﺫ ﺍﻷﺼﻨﺎﻡ ﻝﻬﻡ .ﻭ ﻫﺅُﻻ ِﺀ ﻜﺎﻨﻭﺍ ﻤﻘﺭﻴﻥ ﺒﺎﻝﺼﺎﻨﻊ ،ﻭﺃﻨﻪ ﻝﻴﺱ ﻝﻠﻌﺎﻝﻡ
ﺨﺫﹸﻭﺍ ِﻤﻥﻥ ﺍ ﱠﺘ ﹶ
ﺼﺎﻨﻌﺎﻥ ،ﻭﻝﻜﻥ ﺍﺘﺨﺫﻭﺍ ﻫﺫﻩ ﺍﻝﻭﺴﺎﺌﻁ ﺸﻔﻌﺎﺀ ،ﻜﻤﺎ ﺃﺨﺒﺭ ﻋﻨﻬﻡ ﹶﺘﻌﺎﻝﹶﻰ ﺒﻘﻭﻝﻪ :ﻭﺍﱠﻝﺫِﻴ
ﻥ ﺤﺎل ﺍﻷﻤﻡ ﺍﻝﺴﺎﻝﻔﺔ ﺩﻭ ِﻨ ِﻪ َﺃﻭِﻝﻴﺎ ﺀ ﻤﺎ ﹶﻨﻌ ﺒ ﺩ ﻫﻡِ ﺇﻝﱠﺎ ِﻝﻴ ﹶﻘ ﺭﺒﻭﻨﹶﺎ ِﺇﻝﹶﻰ ﺍﻝﱠﻠ ِﻪ ﺯﻝﹾﻔﹶﻰ ]ﺍﻝﺯﻤﺭ [3:ﻭﻜﺫﻝﻙ ﻜﹶﺎ
ﻋﹶﻠﻴِ ﻪ ﺍﻝﺴﻼﻡ ﻋﻥ ﻥ ﺍﻝﺫﻴﻥ ﻜﺫﺒﻭﺍ ﺍﻝﺭﺴل -ﻜﻤﺎ ﺤﻜﻰ ﺍﷲ ﹶﺘﻌﺎﻝﹶﻰ ﻋﻨﻬﻡ ﻓﻲ ﻗﺼﺔ ﺼﺎﻝﺢ -ﺍﻝﹾ ﻤﺸﹾ ِﺭﻜِﻴ
ﻥ
ﺍﻝﺘﺴﻌﺔ ﺭﻫﻁ ﺍﻝﺫﻴﻥ ﺘﻘﺎﺴﻤﻭﺍ ﺒﺎﷲ )ﺃﻱ :ﺘﺤﺎﻝﻔﻭﺍ ﺒﺎﷲ( ﻝﻨﺒﻴﺘﻨﻪ ﻭﺃﻫﻠﻪ ،ﻓ ﻬﺅُﻻ ِﺀ ﺍﻝﻤﻔﺴﺩﻭﻥ ﺍﻝ ﻤﺸﹾ ِﺭﻜﹸﻭ
ﻥ.
ﻋﻠﹶﻰ ﻗﺘل ﻨﺒﻴﻬﻡ ﻭﺃﻫﻠﻪ ،ﻭﻫﺫﺍ ﺒﻴﻥ ﺃﻨﻬﻡ ﻜﺎﻨﻭﺍ ﻤﺅﻤﻨﻴﻥ ﺒﺎﷲ ﺇﻴﻤﺎﻥ ﺍﻝﹾ ﻤﺸﹾ ِﺭﻜِﻴ ﺘﺤﺎﻝﻔﻭﺍ ﺒﺎﷲ
ﻓﻌﻠﻡ ﺃﻥ ﺍﻝﺘﻭﺤﻴﺩ ﺍﻝﻤﻁﻠﻭﺏ ﻫﻭ ﺘﻭﺤﻴﺩ ﺍﻹﻝﻬﻴﺔ ،ﺍﻝﺫﻱ ﻴﺘﻀﻤﻥ ﺘﻭﺤﻴﺩ ﺍﻝﺭﺒﻭ ﺒﻴﺔ .ﻗﺎل ﺘﻌﺎﻝﻰ :ﹶﻓ َﺄ ِﻗﻡ
ﻥ
ﻥ ﺍﻝﹾ ﹶﻘﻴ ﻡ ﻭﹶﻝ ِﻜ
ﻙ ﺍﻝﺩﻴ ﻕ ﺍﻝﱠﻠ ِﻪ ﹶﺫِﻝ ﺨﻠﹾ ِ
ل ِﻝ ﹶ ﻋﹶﻠﻴﻬﺎ ﻻ ﹶﺘﺒﺩِﻴ َ ﺱ ﻁ ﺭ ﺍﻝﻨﱠﺎ ﺕ ﺍﻝﱠﻠ ِﻪ ﺍﱠﻝﺘِﻲ ﹶﻓ ﹶ ﺤﻨِﻴﻔﹰﺎ ِﻓﻁﹾ ﺭ ﹶﻥ ﻙ ﻝِﻠﺩﻴ ِ ﻭﺠ ﻬ
ﻥ
ﻥ * ِﻤﻥ ﺍﱠﻝﺫِﻴ ﻥ ِﺇﹶﻝﻴِ ﻪ ﻭﺍ ﱠﺘﻘﹸﻭ ﻩ ﻭﺃَﻗِﻴﻤﻭﺍ ﺍﻝﺼﻼ ﹶﺓ ﻭﻻ ﹶﺘﻜﹸﻭﻨﹸﻭﺍ ِﻤﻥ ﺍﻝﹾ ﻤﺸﹾ ِﺭﻜِﻴ ﻥ * ﻤﻨِﻴﺒِﻴ ﺱ ﻻ ﻴﻌﹶﻠﻤﻭ َﺃﻜﹾ ﹶﺜ ﺭ ﺍﻝﻨﱠﺎ ِ
ﻥ
ﻋﻭﺍ ﺭ ﺒ ﻬﻡ ﻤﻨِﻴﺒِﻴ ﻀ ﺭ ﺩ ﺱ ﺱ ﺍﻝﻨﱠﺎ ﺏ ِﺒﻤﺎ ﹶﻝ ﺩﻴِ ﻬﻡ ﹶﻓ ِﺭﺤﻭﻥ * ﻭﺇِﺫﹶﺍ ﻤ ﺤﺯٍ ل ِ ﺸﻴﻌﹰﺎ ﹸﻜ ﱡﹶﻓ ﺭﻗﹸﻭﺍ ﺩِﻴ ﹶﻨ ﻬﻡ ﻭﻜﹶﺎﻨﹸﻭﺍ ِ
ﻑ
ﺴﻭ ﹶ ﻥ * ِﻝﻴﻜﹾ ﹸﻔﺭﻭﺍ ِﺒﻤﺎ ﺁ ﹶﺘﻴﻨﹶﺎ ﻫﻡ ﹶﻓ ﹶﺘ ﻤ ﱠﺘﻌﻭﺍ ﹶﻓ ِﺇﹶﻝﻴِ ﻪ ﹸﺜ ﻡ ِﺇﺫﹶﺍ َﺃﺫﹶﺍ ﹶﻗ ﻬﻡِ ﻤﻨﹾ ﻪ ﺭﺤ ﻤ ﹰﺔ ِﺇﺫﹶﺍ ﹶﻓﺭِﻴﻕﹲ ِﻤﻨﹾ ﻬﻡِ ﺒ ﺭ ﺒ ِﻬﻡ ﻴﺸﹾ ِﺭﻜﹸﻭ
ﺱ ﺭﺤ ﻤ ﹰﺔ ﹶﻓ ِﺭﺤﻭﺍ ﻥ * ﻭِﺇﺫﹶﺍ َﺃ ﹶﺫﻗﹾﻨﹶﺎ ﺍﻝﻨﱠﺎ ﺴﻠﹾﻁﹶﺎﻨﺎﹰ ﹶﻓ ﻬ ﻭ ﻴ ﹶﺘ ﹶﻜﱠﻠ ﻡ ِﺒﻤﺎ ﻜﹶﺎﻨﹸﻭﺍ ِﺒ ِﻪ ﻴﺸﹾ ِﺭﻜﹸﻭ
ﻋﹶﻠﻴِ ﻬﻡ
ﻥ * َﺃﻡ ﺃَﻨ ﺯﻝﹾﻨﹶﺎ ﹶﺘﻌﹶﻠﻤﻭ
ﺴﻴ َﺌﺔﹲ ِﺒﻤﺎ ﹶﻗ ﺩ ﻤﺕﹾ َﺃﻴﺩِﻴ ِﻬﻡِ ﺇﺫﹶﺍ ﻫﻡ ﻴﻘﹾ ﹶﻨﻁﹸﻭﻥ ]ﺍﻝﺭﻭﻡ [36 -30:ﺍﻫـ . ﺼﺒ ﻬﻡ ِﺒﻬﺎ ﻭِﺇﻥ ﹸﺘ ِ
W. ،م
9-ن آ&د.و و ;آر )! ان /ﯚ9ن و /ادا( ،هروك /ا
ﺨﺫﹸﻭﺍ ِﻤﻥ ﺩﻭ ِﻨ ِﻪ َﺃﻭِﻝﻴﺎ ﺀ ﻤﺎ ﹶﻨﻌ ﺒ ﺩ ﻫﻡِ ﺇﻝﱠﺎ ِﻝ ﻴ ﹶﻘ ﺭﺒﻭﻨﹶﺎ ور هوا داوو Gر-و :9ﻭﺍﱠﻝﺫِﻴ
ﻥ ﺍ ﱠﺘ ﹶ
ِﺇﻝﹶﻰ ﺍﻝﱠﻠ ِﻪ ﺯﻝﹾﻔﹶﻰ ]ﺍﻝﺯﻤﺭ] [3:واش ! <Lو زا آ &و & دآ
Vا /ﯚ9ن و د % :$م E.و ر
.! K $ر
ﻀ ﺭ ﻫﻡ ﻭﻻ ﻴﻨﹾ ﹶﻔ ﻌ ﻬﻡ ﻥ ﺍﻝﱠﻠ ِﻪ ﻤﺎ ﻻ ﻴ ﻥ ﻤِﻥ ﺩﻭ ِ و
! /ا ز%;9ن ;.و [ ﻭ ﻴﻌ ﺒﺩﻭ
ﺴﺒﺤﺎ ﹶﻨ ﻪ ﺽ ﺕ ﻭﻻ ﻓِﻲ ﺍﻝﹾ َﺄﺭِ ﺴﻤﺎﻭﺍ ِ ﻥ ﺍﻝﱠﻠ ﻪ ِﺒﻤﺎ ﻻ ﻴﻌﻠﹶ ﻡ ﻓِﻲ ﺍﻝ ﻋﻨﹾ ﺩ ﺍﻝﱠﻠ ِﻪ ﹸﻗلْ َﺃ ﹸﺘ ﹶﻨ ﺒﺌُﻭ
ﺸ ﹶﻔﻌﺎ ُﺅﻨﹶﺎ ِ
ﻥ ﻫﺅُﻻ ِﺀ ﹸ
ﻭ ﻴﻘﹸﻭﻝﹸﻭ
ﻥ ]ﻴﻭﻨﺱ'.)] [18:وڕو /ان( ] در! $ ﻋﻤﺎ ﻴﺸﹾ ِﺭﻜﹸﻭ ﻰ ﻭ ﹶﺘﻌﺎﹶﻝ
/
Lا ز
9ن E9زا ،د :$eو E.و
;آر/
I $-ا%--
) ،د 78ا!
7 7و
(67ن . :Fe.
/ 9ا دار دآو ] .آ ! %آن و ! زو 9ا
ه E.و /ا 9زاE؟! و زا ك و <.ردو .رزو e.و دوور !و
آ
34
-Gآ د;9ن .هو [.و هروه و V 77
-واش –
و هو<
&ا
'-3را
ن .درۆ دزا -وك /ا
ور !
&
5ۆآ !8دا . E. F! -Iو وت آﯚ--ن .ﯚ
د,و آ 9ن / .ا /ارد) :وا. :وڕ9ن / .ا .و .ﯚ9
9ن / Fارد( آ ^Gو آ .ﯚ /ﯚ
و -ڵ و -ا دو،
و و ]9&-و ژاوا,او &/ا;را 9ن / .ا /ارد !ر
آ '-3رآ9ن و -ڵ و -ا
- ،Vش ڕوو دآو آ
وا .وڕ
&آ
9
آ و
روردر
/ ! Vﯚ &و/ ،ا
ور دGر :E-ﹶﻓ َﺄ ِﻗﻡ
ﻥ
ﻥ ﺍﻝﹾ ﹶﻘﻴ ﻡ ﻭﹶﻝ ِﻜ
ﻙ ﺍﻝﺩﻴ ﻕ ﺍﻝﱠﻠ ِﻪ ﹶﺫِﻝ ﺨﻠﹾ ِ
ل ِﻝ ﹶ ﻋﹶﻠﻴﻬﺎ ﻻ ﹶﺘﺒﺩِﻴ َ ﺱ ﻁ ﺭ ﺍﻝﻨﱠﺎ ﺕ ﺍﻝﱠﻠ ِﻪ ﺍﱠﻝﺘِﻲ ﹶﻓ ﹶ ﺤﻨِﻴﻔﹰﺎ ِﻓﻁﹾ ﺭ ﹶﻥ ﻙ ﻝِﻠﺩﻴ ِ ﻭﺠ ﻬ
ﻥ
ﻥ * ِﻤﻥ ﺍﱠﻝﺫِﻴ ﻥ ِﺇﹶﻝﻴِ ﻪ ﻭﺍ ﱠﺘﻘﹸﻭ ﻩ ﻭَﺃﻗِﻴﻤﻭﺍ ﺍﻝﺼﻼ ﹶﺓ ﻭﻻ ﹶﺘﻜﹸﻭﻨﹸﻭﺍ ِﻤﻥ ﺍﻝﹾ ﻤﺸﹾ ِﺭﻜِﻴ ﻥ * ﻤﻨِﻴﺒِﻴ ﺱ ﻻ ﻴﻌﹶﻠﻤﻭ َﺃﻜﹾ ﹶﺜ ﺭ ﺍﻝﻨﱠﺎ ِ
ﻥ
ﻋﻭﺍ ﺭ ﺒ ﻬﻡ ﻤﻨِﻴﺒِﻴ ﻀ ﺭ ﺩ ﺱ ﺱ ﺍﻝﻨﱠﺎ ﺏ ِﺒﻤﺎ ﹶﻝ ﺩﻴِ ﻬﻡ ﹶﻓ ِﺭﺤﻭﻥ * ﻭﺇِﺫﹶﺍ ﻤ ﺤﺯٍ ل ِ ﺸﻴﻌﹰﺎ ﹸﻜ ﱡﹶﻓ ﺭﻗﹸﻭﺍ ﺩِﻴ ﹶﻨ ﻬﻡ ﻭﻜﹶﺎﻨﹸﻭﺍ ِ
ﻑ
ﺴﻭ ﹶ ﻥ * ِﻝﻴﻜﹾ ﹸﻔﺭﻭﺍ ِﺒﻤﺎ ﺁ ﹶﺘﻴﻨﹶﺎ ﻫﻡ ﹶﻓ ﹶﺘ ﻤ ﱠﺘﻌﻭﺍ ﹶﻓ ِﺇﹶﻝﻴِ ﻪ ﹸﺜ ﻡ ِﺇﺫﹶﺍ َﺃﺫﹶﺍ ﹶﻗ ﻬﻡِ ﻤﻨﹾ ﻪ ﺭﺤ ﻤ ﹰﺔ ِﺇﺫﹶﺍ ﹶﻓﺭِﻴﻕﹲ ِﻤﻨﹾ ﻬﻡِ ﺒ ﺭ ﺒ ِﻬﻡ ﻴﺸﹾ ِﺭﻜﹸﻭ
ﺱ ﺭﺤ ﻤ ﹰﺔ ﹶﻓ ِﺭﺤﻭﺍ ﻥ * ﻭِﺇﺫﹶﺍ َﺃ ﹶﺫﻗﹾﻨﹶﺎ ﺍﻝﻨﱠﺎ ﺴﻠﹾﻁﹶﺎﻨﺎﹰ ﹶﻓ ﻬ ﻭ ﻴ ﹶﺘ ﹶﻜﱠﻠ ﻡ ِﺒﻤﺎ ﻜﹶﺎﻨﹸﻭﺍ ِﺒ ِﻪ ﻴﺸﹾ ِﺭﻜﹸﻭ
ﻋﹶﻠﻴِ ﻬﻡ
ﻥ * َﺃﻡ ﺃَﻨ ﺯﻝﹾﻨﹶﺎ ﹶﺘﻌﹶﻠﻤﻭ
ﺴ ﻴ َﺌﺔﹲ ِﺒﻤﺎ ﹶﻗ ﺩ ﻤﺕﹾ َﺃﻴﺩِﻴ ِﻬﻡِ ﺇﺫﹶﺍ ﻫﻡ ﻴﻘﹾ ﹶﻨﻁﹸﻭﻥ ]ﺍﻝﺭﻭﻡ [36 -30:ﺍﻫـ ].ڕوو ;.ر ﺼﺒ ﻬﻡ ِﺒﻬﺎ ﻭِﺇﻥ ﹸﺘ ِ
.ر-و /
9ا و q-و- Iآ ،و &
Gو 9V/ش آ /ا
!ر درو Eآ&دوو ،ه
L Tﯚر ﯚڕا;ر
9ك ! ه
V/ Tو
درو;&او; /ادا
،و
9 9ڕا Eو دروW. ،Eم زۆر
.
;/م ڕا
35
/ﯚ ر W.و /ﯚ
آ
Vن وش ! E.ر -Nآرو آ&دوو
د`*Vر
/ﯚ 9ا ،د - FL. Eد ! $.ڕ/ %ا[.
رح و ڕاbآ&دن:
s
.8 $آن ه.و ،هروك !
I
'&اه
I S
%ت و / -Iا
! ،E. Fآ ! و Wم .ڕوو
ڕڕان و 5اردورآ 9ا .ون! ،وێ &9ن در Eو ;9ر9ن .ﯚ
درو Eدآ&دن ،و آ ?ش %و
ه ێ !و ;9را هر -ون،
ت آ] زا 9وارو ه;ﯚ
9-! $ن آﯚ
و
.ن آ
و و5 5 9ود& )&-ا ( 8و ;99ر9ن درو Eآ&دوو و .رز9ن
آ&دوو.
36
&
& Gز. ]9ﯚو ،و &/
-و .رآت و .ران .ر،9
/ﯚش و د9 ..
9ن .م
<
9دآ&د OG
Iو
&آ
ن ،وا
9&Gدان آ .م ور
9د,9وا
&آن و .وڕ9ن وا.و آ آر<9ر
9ن .ﯚ ر / K
Lار /ﯚ9ن
د ،E.و و
!ر زو
ڕوو ددات .هﯚ
آر<9ر
و دردا
م &او ،9م &
.و.وڕ آ ?ش ! -و ]9&-و
هو<
&ا ا هر .ر.وو آر<9ر 9ه;. !9و د E
.ه ]
!واش آ F! %e- GIددن &
رت ! Fدآن آ ﯚ ! آم
& ! !E9آم .ر. !E
Lر Lرن!! EدE. ;/. :E
ه ،9هور
& E9رآوو د . ،E.وا /ﯚت د E9و واو
وات ! Fد9 !!Eن Eد &/ :Eﯚ ! .ر Lدوو،E
;V
دز
&اآ. ! Eر Lر - ،ز. 9ﯚت د ،E.و
' و &-ا د
K9- !Eو <.ڕێ .دوا
9آ; ا آ !
.ر E. & ;Lو واز !و !.
م ?Gو /را? Gش !م %-دا هر -وون -داواآر$9
! /ا
ور آ م W.و ,-ا!
9ر ه<& Eو <
.ڕ. E
/ ;%-اس و ﯚ.آرو ڕاو L -م
&آ ر !
7..آن و وا
د;9ش ;9ر
ورو 5ود&9ن .ﯚ &آن درو Eدآ&د ،ك .
.-زا? &Lا
Gوك !م ڕۆژد زا&او;. ،و .- .
ز. ]9وو !
ن و زا
ڵ و 5ﯚ
ن ،آ&د
ن . <. .ﯚ K
L
/ارو- ،ش هر 9آ9ن ;9ه.و9 ،آن ده
/ارێ و هواڵ ڵ و ا
ن OG .و &آن ددا ،هر
&9آ
Sآ] ه.و .و9و ?
دآ&د و و
9آن
ن د
;/ . $ن ڕاد S
;/ &
، 9وا9ن دزا Fآ /ا
و .ﯚ -دآت و ڕا
37
.م &- 9ۆbآن ! ,-ا 9و
-Gا 5آ& !و
وان،
دوزان ،ن .آن !ر زو
دا&ان وك د. $ﯚ و
!ڵ
&و &آ ا Nو ،$.ه ;
ن &آ
%ن
در ،Eه ;
Vن .آ زو
9ن در &
،Eآ&.ا
&
ر;9 Eر; !.رد .ﯚ داد و د<9ت ! - :ڵ ر
-ر
9ن زول دا Nوو وك و! ;/ &
،ر -و .و
وا
9م ! .ڵ &و Eو 5ﯚ و &9دا ه-ه wو
Nو ،د`9ر $و وا9ن دزا ! /ا ز
;9ن دآو&
،
دۆآ
ن ! &-ۆڤ و 9آن ده $و 5و وو
و دارو
.ردووو .و
و .و د 9وا ن و ?9ن !ڵ دآ&دن- ،
! آ ه '-3ر V9ا هر ه.و9 ،آن د5و و
.آوو آ] ;/داه. $ﯚ 9Iن -ن ?9ن دآ&دو Gر
-ن
! ا
ا ددا S
;
/ ،وا9ن دزا آ م / .ﯚ ? $9دآن
و د 9و. ،$م 9 9ن ا و
دم . 9&Gات و
&ك و
هو<
&. 9و '.و.
و
ن :آوا V9&Gآن دآ; 9آر-ن .ﯚ /
Iا ،هوار آ9
V9&Gآن وك l
&'Lو l
;
-آ /
Iا ;-ن .ﯚ ;.ن ،ن
& ر/.ﯚ !
ن دڕو/ ،ﯚ ر .وا . :E&.ﯚ هوار !
V9&Gآن دآن و !
ن درو؟ د`9 % :$ر $و
هوار9ن ! Fآ. K $9ﯚ و 97 E.ك ! /ا-ن ز]9
38
;.و ;5 ،وا ! / ! %ا ز&;9نW. ،م %هژارو
ه'ر ،$9ا-ن
%د Wارو
/ون و
V/.زو
\%آ ،هر و ڕزرآر
هرآ;
! ر 9;9و وو و;
ا ،و /ا ،$. (
- 9چ
39
ﺱ ﺭﺒﻨﹶﺎ
ﻥ ﺍﻝﹾِﺄﻨﹾ ِ در $زۆر& 9آﯚ-آ و
د ،$-ﻭﻗﹶﺎ َ
ل َﺃﻭِﻝﻴﺎ ُﺅ ﻫﻡِ ﻤ
ﺠﹶﻠﻨﹶﺎ ]ﺍﻷﻨﻌﺎﻡ] (1) .[128:ێ ! V-آ
ن!) ، ﺽ ﻭ ﺒﹶﻠﻐﹾﻨﹶﺎ َﺃ
ﻀﻨﹶﺎ ِﺒ ﺒﻌٍ
ﺍﺴ ﹶﺘﻤ ﹶﺘ ﻊ ﺒﻌ
' ;/ت و ڕNڕۆ( د :$روردرا؛ ه ;%ن ود-ن !
ه ;%ن ور&ت )ود
?آن ڕا.اردن و -ن آﯚآ&دو .و،
ود
ر9آ
/
, Sﯚ
9ن زۆر آ&د ,- .اآ&د ;/زۆر(،
?ش و 9V9و آت و
ﯚ .ﯚت د9ر
آ&دو[$9
9&.و /ﯚ
Lﯚآو &-ۆڤ !9آ& ،آ -و-W ور& هر 9ك !
د
-آ !
-ا/ ،ا
ور ! ر )ا!($Nدا دGر:E-
ﻥ ﹶﻓﺯﺍﺩﻭ ﻫﻡ ﺭﻫﻘﹰﺎ ]ﺍﻝﺠﻥ.] [6:ڕا
ﺠ
ﻥ ﺍﻝﹾ ِ
ل ِﻤ
ﻥ ِﺒ ِﺭﺠﺎ ٍ
ﺱ ﻴﻌﻭﺫﹸﻭ
ﻥ ﺍﻝﹾِﺄﻨﹾ ِ
ﻥ ِﺭﺠﺎلٌ ِﻤ
ﻭَﺃ ﱠﻨ ﻪ ﻜﹶﺎ
وا] ! د
د
-زاد 9ن د&.د .ر
وا] ! ر9آن
)ر9آ
9- Sن .هل دزا( آ 5و
& -وو9ن
آ&دن )/ .راGت و F.رو .ر([
..د -وا -ن د.ت آ
ود و زا ! ر9آ ور د& ،Eر .و دۆ; &آ ا
,.ۆ 9د9ت& :م .ور
م دۆ ! وج و -Gآ
!آ
،وا/ :ﯚ و .
p5و د Eآوت آ -Iت ! E.
Lﯚآ Gم و هرزآ و
ا `ڕ. ! ،9را'-ر
ڕاو و داواآ&دن ! ورآ9ن ،هروه ر9آ. S
.ا&;
9دن و داواآ&د د
-آن !
ن p5و !ز
ن ورد&ت،
.م Lﯚر هر9آ9ن /ﯚ و !ز
ن !و
& دآ&دW. ،م & Kس
و -وو .ون و آ'Gو
ن ز &9د.و9 . ،ك آ] د
-ك
.و دۆ; ا دڕۆ ،EV9ور
ر9آ و 9آ; !F
ڕاد`رد آ ،$&
.آ;
6
. Sدا& 9ت و د& د9ت :
&م .ور
م
! Gم و وLآ. ،م - 9وو
.ون و &س و %
.آ&.ا ز &9د.و آ ز &9هوار ! ر9آن ;.ت و
`
.ر- ،Eش .ردوام !ڵ وادا ڕوو
داو آ ! --
ڵ Lﯚآدا دآنL ،ﯚر] ! /ﯚ و !ز
ن .ﯚ د FLآ .هﯚ
&;9 9دن .م Lﯚآو . ;/ور9ن د& Eو وا دزاE
r9Qو Kن دزا- ،$ڵ و
-ن دد Fو
5ن . E.ﯚ9ن
FL.د. $را'-ر .و
/ﯚآ
ن 5ك ;.و9 ،ن و
&#و
Lدوو
!
ن آ&او ;
.وو ه
9 ،$ن ; ون .و9ن .ﯚ
.ۆزو9 ،ن
40
-ڵ و ر
.ﯚ د $و 7و .
9رز د.وو د - :$دۆ
/ا/ ،9ﯚ و !ز Lﯚآآش و 9آ م د. ;/
-
ور
دزا $و د. $ﯚ
Iو داوا
آ&دو
F!
&#دآن،
Lﯚآآ در Eو 9ر -و آﯚ-ك !و ورد& . ،Eم آ&.ا
Lدوور !.ر 5و
;/ا ;. S9pت و F! S
%e- GI
.ات S
;/ ،زا! -- - $ڵ Lﯚآ دآت و آﯚ-ك !وان
ورد& ،Eآ,و .ﯚ د.ت ،رن !
داد Eآ !
ن
ز. ]9و/ . - ،ا
/ . -و .ﯚن رن دو،
د 5 ;9ڕو ه
وا Eآ و
د.ن .رد 9ن
&زو
رزر% . ،و. ];/ :وڕ9ن وا 9آ Gو! داE
Lﯚآ ! ! &-ۆڤ درآت و '9IرE؛ L ;5ﯚآآن .آر د،E
و دزا5 Eﯚن ;
.و. &
،م 9م آ&.ا Lدوور 9آ]
! ;ووان –دۆآ /ﯚ
-زاڵ دآت .ر 9آ] !
د
د
-ه?و .
آ&د درو
و Lﯚآ ! ! 9و -اداو .م 9د.
و5ك و ورو وه Lﯚآآن
&ك و
&ه
ن ز &9دآت!
&ك و هو<
&! 9زو 9ا .هﯚ
-و زۆر د E.و ر
ﻥ ﻴ ﹶﺘ ﻭﱠﻝﻭﻨﹶﻪ
ﻋﻠﹶﻰ ﺍﱠﻝﺫِﻴ د.! ،Eر و /ا
ور دGرِ :E-ﺇ ﱠﻨﻤﺎ
ﺴﻠﹾﻁﹶﺎ ﹸﻨ ﻪ
]ﺍﻝﻨﺤل-<. ] [100:ن)9ن( Kد. Wر وادا ه 9آ
Vن . Fو[ Lوا
.وڕ9ن .و
م آ&.ا
9و
5ك E.و دۆ /ا ;. ،E.و .وڕ9ن وا 9آ ;9&-و هوآر
Lﯚآآن دآت ،وا 9 .ر/ -ا رزراو&ن ! زررو ز9
Lﯚآآن !وا آ .وڕ9ن وا
- 9و5آو /ا! ،ڵ
و ا -ن !ودا
آ م آر
;&دو
/ا. 9ﯚ ه ]
! .آL ،ر
وا&- 9ۆڤ 9آ;
!
Sدۆ Lﯚآ،
`9ر. ،Eوڕ
;
ن .دW. ،E. Eم Lﯚآ د5
9Iو و زار
دداتW. ،م ڕ 5
pو
Lﯚآ .ﯚ م
و
5آو زارد<
9ن زۆر آ ! &-ڕ
pو
&و هﯚزو آﯚ-ڵ و
41
را
آ .وڕ9ن .م Lﯚر .و و!
و
و5آ ه9؛ ;5
د9 Wن .ر دۆ Eو &<9Iا
و .ﯚ
د ،Eن د /ﯚش د/ت ،ن 5رر. V9ﯚ
د.F
9آ
L -وا م
ڕ-زو ه 9%دو ،$ن
<.ن دآن L ،هر آت
<.ن
آ&دن
،و Lﯚآ دG ،Eر-ن .و دۆ Lﯚآ
9ددات آ
! ژ& د
-و &-ۆ
bزار داوو 5ﯚ 9Iو -آ ! O.
درو ،و هروه.
42
W.م Lﯚآآن !.ر و
! د
دا ڕاز
.ون آ `.ر& ،$و !و
د
زاو 6/و ﯚ
/ا وا
Sد&وو ڕا Oدۆزخ دآ&.$
ﻥ
ﻥ َﺃﻜﹾ ﹶﺜ ﺭ ﻫﻡِ ﺒ ِﻬﻡ ﻤﺅْ ِﻤﻨﹸﻭ
ﺠ W.م V9&Gآن و د :$ﺒلْ ﻜﹶﺎﻨﹸﻭﺍ ﻴﻌ ﺒﺩﻭ
ﻥ ﺍﻝﹾ ِ
]ﺴﺒﺄ-(3) [41:وا زۆر?
.آن .وڕ9ن L .ﯚآآن ه-9
وا
! و
دم Lﯚآ د& $زۆر&ن !وا
V9&Gآن
درV9&G ;5 ،$آن ! ڕۆژ
-ا /ﯚ
9ن !. Fر
دآن.
-و هو<
&ا ڕا.ردوو
آ] و <و زررو ز ،9K. ]9دڕاوو د?ﯚزا
هوار9ن ! /ا دآ&دW. ،م
&ك و هو.ش 9,.ردا ش وان L
ر -و ,ا ،-هروك ! آ /ﯚ و د
و Gر
ا هوار
! / ! <Lا دآن ،هر .و ! آ <و ڕ
Vا
هوار ! / ! <Lا دآن و ڕو .ﯚ روردر9ن- ،
.ڕا / . -ا -آﯚ 5
7ون و رﯚڕ ،
9داواآر! $9
/ا
ور رزراو-ن ;.ت .دوور-ن *.ت !
&ك .وردو
.ر5و9وO. . ،وك و ور9و . ،راوو ;&ا9و`%. ،رزE
43
! ڕ<و ڕ'ز
;9&-ن ،و ! هر
5ك .رو
&ك دڕوات ،و
%
. ! E,<%.ارو 9آ*ارآ /ﯚێ.
ــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــــ
ﺱ ﺭ ﺒﻨﹶﺎ ﺍﺴ ﹶﺘﻤ ﹶﺘ ﻊ
ﻥ ﺍﻹِﻨ ِ ﺱ ﻭﻗﹶﺎ َل َﺃﻭِﻝﻴﺎ ُﺅ ﻫﻡِ ﻤ ﻥ ﺍﻹِﻨ ِ ﻥ ﹶﻗ ِﺩ ﺍﺴ ﹶﺘﻜﹾ ﹶﺜﺭ ﹸﺘﻡِ ﻤ ﺠ ﺸ ﺭ ﺍﻝﹾ ِﺠﻤِﻴﻌﺎ ﻴﺎ ﻤﻌ ﹶ ﺸ ﺭ ﻫﻡ ) ] (1ﻭ ﻴﻭ ﻡ ﻴﺤ ﹸ
ﻙ
ﻥ ﺭ ﺒ ﻥ ﻓِﻴﻬﺎ ِﺇﻝﱠﺎ ﻤﺎ ﺸﹶﺎ ﺀ ﺍﻝﱠﻠ ﻪ ِﺇ ﺕ ﹶﻝﻨﹶﺎ ﻗﹶﺎ َل ﺍﻝﻨﱠﺎ ﺭ ﻤﺜﹾﻭﺍ ﹸﻜﻡ ﺨﹶﺎ ِﻝﺩِﻴ ﺠﻠﹾ ﹶ ﺠﹶﻠﻨﹶﺎ ﺍﱠﻝﺫِﻱ َﺃ ﺽ ﻭ ﺒﹶﻠﻐﹾﻨﹶﺎ َﺃ ﻀﻨﹶﺎ ِﺒ ﺒﻌٍ ﺒﻌ
ﻋﻠِﻴﻡ [ﻭﺍﺘﻪ]:ڕۆژ] د/ Eا ه-و9ن آﯚ دآوو ) 6/ .و
و ﺤﻜِﻴﻡ
دGر
:(E-د
ر9آن .ڕا زۆر آن !
?آن
,-ا آ&د! ،وIو ێ ! V-آ
ن' ;/ !) ،ت و ڕNڕۆ(
د :$روردرا ه ;%ن ود-ن ! ه ;%ن ور&ت )ود
?آن ڕا.اردن و -ن آﯚآ&دو .و ،ود
ر9آ
, S
/ﯚ
9ن زۆر آ&د ,- .اآ&د ;/زۆر(? ،ش و 9V9
و آت و
ﯚ .ﯚت د9ر
آ&دو/ ،$9اG S9ر-و
-) :دم وا (9م
& &- <Lن
9ا- ،ر /ا و! ?9ر .) E.زا9آ &
زان .ات( .ڕا روردر
ﯚ )
%--د( داو زا.[9
)9
- (2آ] :آ;
/ Sا )!
G (-ر-و
?
:آڕ
-ر9م 9 ،و ﯚ E
;/ .وو S
- :و دا . 6V
;9دوو /ا دا! $.
/ار /ا
روردرو؟
? ! و -Wا و :آ و <.رد
و F.هو
?9ﯚ. ،9ﯚم
44