Antwurden

nûmer 4
febrewaris 2015

Katern foar net-Frysktalige learlingen

Opdracht 1a en 1b

 1. ok ko koe

 2. pisek skiep schaap

 3. tak kat kat

 4. afresjif sjiraffe giraffe

 5. alfanjote oaljefant olifant

 6. dynher hynder paard

 7. ûhn hûn hond

 8. drum murd bunzing

 9. hezaz hazze haas

10. crabah baarch varken

11. fekene neefke mug

12. gjerhinr hjerring haring

13. koms mosk mus

14. skof foks vos

15. lei iel paling

Opdracht 2a en 2b

rietvoorn paling lieveheersbeestje makreel

kabeljauw baars brasem kever

hommel snoek schelvis haring

snoekbaars mier forel karper

ynsekt ynsekt ynsekt ynsekt

 Katern foar net-Frysktalige learlingen

Opdracht 3 Opdracht 8a Opdracht 8b

Arriane Grande en vegetariër 1. Wier 1. Net wier
Kathryn Bigelow en ivoor 2. Net wier 2. Wier
Jack Black en puppy ogen 3. Net wier 3. Wier
Vladimir Putin en aap 4. Wier 4. Net wier
Leonardo DiCaprio en oceaan beschermen 5. Wier 5. Net wier
William en prins 6. Wier 6. Wier
Mark Zuckerberg en Facebook 7. Wier 7. Net wier
Jack Chan en nijlpaard 8. Wier 8. Net wier
9. Net wier
Opdracht 4
It is leuk om de learlingen yn ’e klasse fertelle Opdracht 9
te litten hokker bist se graach wêze wolle en 1. Strúsfûgel
wêrom. Sa kin de neidruk lein wurde op de 2. Hûs
eigenskippen fan dy bisten. 3. Hûn
4. Fjoer
Opdracht 5 5. Boer
 1. Sjiraffe 6. Bysûnder
 2. Nylhoars 7. Mûzen
 3. Oaljefant 8. Einekoer
 4. Tiger 9. Hjirûnder
 5. Dolfyn 10. Bûter
 6. Skyldpod
 7. Flinter
 8. Kikkert
 9. Ealjebij, brims, weps, weeps, waps.
10. Liuw

Opdracht 6b

Frysk Nederlânsk Frysk Nederlânsk

hoantsje haantje doke duifje

fôltsjes veulentjes kealtsjes kalfjes
hynders paarden kij koeien
guoskes gansjes skiepkes schaapjes
lamkes lammeren ljurkje leeuwerikje
eintsjes eendjes moskjes musjes
sweltsjes zwaluwtjes earrebarren ooievaars
ljipkes kievitjes skries grutto
protters spreeuwen eksters eksters

2
Antwurden ferwurkingskatern Frysktaligen
Opdracht 1 – Bistekwis
  1. Yndia
2. 175 jier
3. Sa’n 13 barchjes
4. 4 jier
5. 4 oant 5 moannen âld
6. 800 km
7. 2000 foar Kristus
8. In hamster is in nachtbist, in kavia net
9. 50 jier en âlder
10. Rikel
Opdracht 2 – The Dog Whisperer
a. Wat betsjut it Ingelske wurd ‘dog whisperer’?
Dog whisperer betsjut hûne-flústerer.
Wurdt sein fan minsken dy’t kommuni­
searje kin mei bisten. Sa is der ek de
ferneamde film The Horse Whisperer.
b. Wêrom wurdt Cesar Millan The Dog
Whisperer neamd?
Cesar hat in magyske bân mei hûnen. Hy
begrypt se hielendal, der is gjin hûn dêr’t
Cesar net mei wurkje kin.
c. Wêrtroch is Cesar wrâldferneamd wurden?
Hy is foaral ferneamd wurden troch syn
programma op National Geographic en
troch syn boek.
d. Omskriuw Cesar’s bysûndere konneksje mei
bisten en natuer doe’t er 13 jier wie.
Cesar rûn as jonkje fan 13 al mei 10
rottweilers tagelyk.
e. Wat iepene Cesar yn Amearika? Wat waard
hjir dien?
Cesar iepene in ‘Dog Psychology Center’.
Hjir waarden hûnen weropfieden en
baaskes traind om better mei de bisten
om te gean.
f. Wêrút bestiet it ympearium fan Cesar en
hoefolle is it wurdich?
Boeken, dvd’s en oare produkten, dy
wurde rûze op 100 miljoen dollar.
Opdracht 3 – Spinnen wier/net wier
1. Der binne tsientallen spinnen dy’t foar
minsken deadlik gif meidrage.
wier | net wier
2. Ien spin yn ’e hûs soarget derfoar dat der
twatûzen ynsekten minder binne.
wier | net wier
3. In spin hat acht eagen, hy kin dan ek hiel
goed sjen.
wier | net wier
4. Spinnen soargje der yn ’e grientetún foar
dat net alle griente opiten wurdt, want de
spin
yt de bistkes op foardat se dêr de kâns ta
krije.
wier | net wier
5. Yn in soad kultueren leauwe de minsken
dat spinnen gelok bringe.
wier | net wier
6. Spinnen komme op alle kontininten fan
wier | net wier
7. Ast in spin sjochst: stamp ‘m fyn of draaf
gau fuort.
wier | net wier
8. De spin is famylje fan de tyk, de skorpioen
en miten.
wier | net wier
9. De spin is in ynsekt.
wier | net wier
10. Tried fan in spin is sterker as stiel.
wier | net wier
11. De grutste spinnen fan de wrâld binne de
tarantula en de krússpin.
wier | net wier
12. It formaat fan in spin seit wat oer de spin,
hoe grutter hoe gefaarliker.
wier | net wier
13. Spinnen lokke wyfkes troch op harren
web gitaar te spyljen, de trillingen lûke
froutsjes oan.
wier | net wier
3
 Opdracht 4 – De natuer lit fan him Opdracht 6 – LinKke Siden II
hearre 1. Foar hokker stichting set akteur Leonardo
1. klimaatferoaringen DiCaprio him yn?
2. ierdferskowingen a. PETA
3. wrâldkaart b. Oceana
4. beynfloedet c. United Wildlife
5. gletsjer
6. opwaarming 2. Wa begûn oan in tour yn New York foar it
7. rûtes behâld fan wildlife en natuer?
8. ûnbegeanber a. Jackie Chan
9. provinsjes b. Kathryn Bigelow
10. droechte c. Prins William
11. hulporganisaasjes
12. eilannegroep 3. Ariane Grande is feganistysk, wat hâldt dat
13. seespegel yn?
14. technology a. gjin fleis ite
15. ierdferskowingen b. gjin fisk en hin ite
16. natuerferskynsels c. hielendal gjin produkten fan bisten
brûke
Opdracht 5 – LinKke Siden 1
4. Wêr giet de dokumintêre Blackfish oer?
1. Taylor Lautner alpaka
a. oer de swartfisk
2. Iggy Pop sfinks
b. oer de orka
3. Sofia Vergara hyena
c. oer de potfisk
4. Mark Zuckerberg seeko
5. Wallace Shawn seeliuw
5. Wa makke de koarte film Last Days?
6. Vladimir Poetin baviaan
a. Kathryn Bigelow
7. Eric Stonestreet Chow hûntsje
b. Jackie Chan
8. Anderson Cooper kat
c. Ariane Grande
Lis no út wat de stjêr en it bist foar
oerienkomsten hawwe. 6. Hokker stjerren wolle de wrâld bewust
1.  Taylor Lautner en de alpaka hawwe beide in meitsje om noait ivoar te keapjen?
heech aaiberheidsgehalte. a. Ariane Grande en Prins William
2. Iggy Pop en de sfinks binne like neaken en b. Ariane Grande en Jackie Chan
los yn it fel. c. Jackie Chan en Kathryn Bigelow
3. Sofia Vergara en de hyena hawwe deselde
laits. 7. Ariane Grande hie in shirt fan PETA oan,
4. Mark Zuckerberg en de seeko hawwe hast wat wie de boadskip?
itselde gesicht. a. Wês nea stil, fyn dyn stim foar
5. Wallace Shawn en de seeliuw lykje as twa bisten
drippen wetter op elkoar. b. Wês nea stil, keapje noait sûvenirs fan
6. Vladimir Poetin en de baviaan hawwe wol in ivoar
hiel soad fan elkoar. c. Wês nea stil, stypje de Blackfish
7. Eric Stonestreet en it chow hûntsje hawwe
beide bolle wankjes. Jackie Chan makket de ferliking ‘Ast hoarn
8. 
8. Anderson Cooper en de kat hawwe beide keapest, realisearje dy dan...’
heldere blauwe eagen. a. ...datst ek betellest foar wapens
b. ...datst ek betellest foar it einigjen fan it
libben fan in prachtige kreaasje
c. sawol a as b

4
Opdracht 7 – Bistenammen Opdracht III
1. koe a. Sjoch nei it plaatsje
2. geit b. Dy beskermje him yn ’e striid tsjin de
3. schaap klauwen fan syn tsjinstanner
4. paard c. In froutsje kin maksimaal fjouwer jongen
5. varken op ’e wrâld sette
6. hond d. 200 kilo
7. poes e. Liuwen wurde sa’n 20 jier
8. eend
9. kip Opdracht IV
a. Sjoch nei it plaatsje
mantsje froutsje it jong b. De loaihoars kinst herkenne oan syn
prachtige dûnkere flekken en syn
Ko bolle ko keal
goudbrune fel
Geit bok geit laam c. Hy libbet it leafst yn it tichte wâld en yn in
Skiep raam eike laam omjouwing mei in soad rotsen
Hynder hynst merje fôle d. As er in bist fongen hat, sleept er it achter
Baarch bear sûch bigge in beam, om it dêr op te iten
e. Folwoeksen loaihoarsen binne ienlingen, sy
Hûn rikel teefke jonge hûn
libje dus allinnich en net yn in groep
Kat boarre poes jonge kat
Ein jerke eintsje pyk Opdracht V
Hin hoanne hintsje pyk a. Sjoch nei it plaatsje
b. De kafferbuffel yt it leafst wyld gers
c. De grutte hoarnen
Opdracht 8 – Do en bisten d. De grutste fijân fan de buffel is de liuw
Eigen antwurden, bepraat se eventueel
klassikaal.
Opdracht 10 – Bistelûden
Einen snetterje snateren
Opdracht 9 – The Big Five
Skiep bletterje blaten
Opdracht I
Hynders wrinzgje hinniken
a. Sjoch nei it plaatsje
b. 6000 à 7000 kilo swier
Geiten mekkerje mekkeren
c. kudde Kij balte loeien
d. Sa’n 14 leden Katten miaukje miauwen
e. Om en de by de 70 jier Bargen gnoarje knorren
Hûnen bylje blaffen
Opdracht II
a. Sjoch nei it plaatsje
Gakkerje (fan guozzen) en kweakje (fan
b. Noas en hoarn
kikkerts/einen) bliuwe oer.
c. De wite hat in brede bek, de swarte in
smeller bekje
d. Eartiids waard der in soad op noas­hoarns
jage foar de hoarnen. Dêr krigen de
stropers in soad jild foar

5
 Opdracht 11 – Bekende bisten
Op de kompjûter oan ’e slach mei jim eigen
LinKke Siden oer bekende bisten!

Opdracht 12 – Bistesiswizen
1. ko
2. skiep
3. hin
4. baarch
5. geit
6. kninen
7. kat
8. hûnen

* Betsjutting fan de siswizen mei learlingen

beprate.

1. De saak makket gjin winst

2. Dyjinge dy’t oeral de skuld fan krijt
3. Domprate
4. Seit men fan in hiel dom persoan
5. Men kin net altiten elkenien tefreden stelle
6. Dat seit men fan immen dy’t hiel meager is
7. Wat keapje dat letter ôffalt
8. Persoanen dy’t in grutte mûle ha en in
soad leven meitsje falle yn de regel wol
wat ta. Hja binne faaks net sa kwea

Opdracht 13 – Tiidwurden
Ik bin ik wie ik ha west
Ik ha ik hie ik ha hân
Ik doch ik die ik ha dien
Ik wol ik woe ik ha wollen
Ik fal ik foel ik bin fallen

Opdracht 14 – Wyt, wiet, wiid

Sels beoardielje.

6
Toets Haadstik Opdracht 4 – Opsykboek Grammatika 4

Opdracht 1 – Diktee Basis 1 a. Wat is it Nederlânske wurd foar mulwurd?

  1. baarch 11. wjuk Voltooid deelwoord
  2. bûter 12. sturt
 3. fleis 13. hinnehok b. Folje ûndersteande skema’s yn. Let goed
 4. molke 14. earrebarre op de notiid, doetiid en it mulwurd. Tink
 5. tsiis 15. mosk derom: it muldwurd is noch net ynfolle.
 6. dong 16. swan Der moat noch wat achter!
 7. skuorre 17. greide
 8. feehâlderij 18. aaisykje Hawwe
  9. knyn 19. protter Notiid Doetiid Mulwurd
10. mûs 20. klyster
Ik ha(w) Ik hie Ik hie hân

Do hast Do hiest Do hiest hân

Opdracht 2 – Drege wurden
 1. Samling verzameling Hy hat Hy hie Hy hie hân

 2. Grutsk trots Wy hawwe Wy hiene(n) Wy hienen hân

 3. Ferline jier afgelopen jaar
 4. Tsjin tegen
Fine
 5. Ferstoarn overleden
 6. Nijsgjirrich nieuwsgierig Notiid Doetiid Mulwurd
 7. Wrâldbol wereldbol
Ik fyn Ik fûn Ik hie fûn
 8. Fan âlds oorspronkelijk
 9. Kjeld kou Do fynst Do fûnst Do hiest fûn
10. Wurch moe
Hy fynt Hy fûn Hy hie fûn

Wy fine Wy fûnen Wy hienen fûn

Opdracht 3 – Pompeblêden
Set ûndersteande Nederlânske sintsjes
Falle
oer yn it Frysk.
Notiid Doetiid Mulwurd
Ik had een kievitsei gevonden.
Ik hie in ljipaai fûn. Ik fal Ik foel Ik bin fallen

Wij hadden een mooie schelp bewaard. Do falst Do foelst Do bist fallen
Wy hienen in moaie skulp bewarre.

Het is een oude hond. Hy falt Hy foel Hy is fallen

It is in âlde hûn. Wy falle Wy foelen Wy binne fallen

Zij zijn de mooiste beesten die ik ken.

Sy binne de moaiste bisten dy’t ik ken.

Dat is een bijzonder museum. Opdracht 5 – De trije treppen fan ferliking

Dat is in bysûnder museum. Grut grutter grutst
Mijn vriend vond het strand het leukst. Faak faker faakst
Myn freon fûn it strân it leukst.
Leech leger leechst
Read reader readst
Goed better bêst

7
8