Sei sulla pagina 1di 33

Ti liu nng bc Cng nhn Cng ngh Ha ch - Bc hi

PHN A - MT S THUT NG C BAN CN BIT


1. Nc ma hn hp:
Nc ma tng hp rut ra t dan ep, bao gm nc ma ep ra may u tin va cac may ep sau
a c pha loang bm vao khu sau x ly ch luyn.
2. Nc che trong:
La nc ma a c x ly nhit va hoa cht qua thit b lng, loc, gan lt c nc ma trong
sut.
3. Cht kh:
Cht rn hoa tan khng bay hi (nh ng) c xac nh bng Bx k hoc chit quang k.
4. Bx:
Bx vit tt cua ch Brix.
Bx biu th phn khi lng cua cht rn hoa tan trong 100 phn khi lng dung dch
thng c o bng phu k (Bx k) hay t trong k.
V du : Nc ma 12oBx ngha la co 12 phn cht kh trong 100 phn nc ma.
* Bx o nhit bt ky goi la Bx quan sat.
* Bx o nhit tiu chun (20oC) hoc Bx a c hiu chnh v nhit tiu chun goi
la Bx cai chnh
5. ng theo Pol :
Pol vit tt cua ch Polarimet, la thanh phn ng saccaroza co trong dung dch tnh theo phn
trm khi lng dung dch do kt qua o c bng may Polarimet 1 ln theo phng phap tiu
chun quc t.
6. tinh khit:
Ch mc trong sach cua dung dch ng; c biu th bng phn trm khi lng
ng saccaroza nguyn cht so vi khi lng cht rn hoa tan co trong dung dch.
AP ( vit tt cua ch Apparent Purity): biu th tinh khit n gian cua dung dch
ng la t l phn trm khi lng saccaroza (tnh theo pol) trn toan phn khi lng cht kh
trong dung dch ng.

Pol
AP = 100,%
Bx

Pol: c xac nh trc tip 1 ln trn may phn cc Polarimet.


Bx: c xac nh bng Bx k hay Baume k (1 Be=1,84 Bx)
7. ng kh con vit ky hiu la RS:
Vit tt cua ch Reducing Sugar, ch nhng loai ng trong cng thc phn t co cha
nhom chc CHO (andehyt) hoc CO (axeton) ,chng han nh glucoza va fructoza.
8. Ap sut: la ap lc tac dung ln mt n v din tch, ky hiu la p
p= P/F . Trong o: P: ap lc tac dung ln b mt F (N); F: din tch b mt chu tac dung cua ap
lc (m2); p: ap sut (N/m2).
Ap sut co th c o bng nhiu n v khac nhau nh: atm (atmtphe vt ly), at
(atmtphe ky thut), N/m2; mH2O; mmHg, kG/cm2 ...
1atm=1,01.105N/m2=10,33mH2O=760mmHg=1kG/cm2
1at=9,81.104 N/m2= 10mH2O=735,6 mmHg=1kG/cm2
1N/m2=7,5.10-3mmHg=10,2.10-6kG/cm2=1,02.10-4mH2O=1 Pa (Pascal)

1 http://www.ebook.edu.vn
Ti liu nng bc Cng nhn Cng ngh Ha ch - Bc hi

Ap sut thng dung co hai loai ap sut biu kin va ap sut tuyt i. Ap sut trn ng
h o ap lc (ap k) la ap sut biu kin hay con goi la ap sut d. Ap sut tuyt i la ap sut
biu th trn ap k cng thm ap sut kh quyn. Nu khng cn tnh toan chnh xac th ap sut
kh quyn la 1kG/cm2.
9. chn khng: hay ap sut chn khng la hiu s gia ap sut kh quyn va ap sut tuyt i.
Dung chn khng biu th chn khng ln hay nho. Cac trang thai ap sut nho hn ap sut
kh quyn u goi la chn khng. (Ap sut trong bnh cang thp, chn khng trong bnh cang
cao).
chn khng = Ap sut kh quyn - Ap sut tuyt i
10. pH: xac nh mi trng cua dung dch, mi trng o c biu th bng nng ion
hydr (H+) co trong dung dch, cng thc tnh la pH= log 1/(H+) = - log (H+).
pH=7 la mi trng trung tnh ; pH <7 la mi trng acid tnh; pH>7 la mi trng kim tnh.
11.Truyn nhit: la qua trnh nhit mt chiu, nhit c truyn t vt co nhit cao n vt
co nhit thp.
12. Nhit si cua dung dch: Nhit ma tai o dung dch si ng vi mt ap sut nht nh
nao o. Nhit si cua cac dung dich ng co nng khac nhau la khac nhau. Va cac ap
sut khac nhau nhit si cua dung dch la khac nhau, thng thng ap sut cang be nhit
si cang thp.
13. Nhit hoa hi: la nhit lng c hp thu hoc toa ra luc thay i trang thai cua nc hoc
hi; nhit lng hp thu cua nc khi bc hi im si hay hi ngng tu thanh nc cung mt
nhit ma toa ra nhit lng u goi la nhit hoa hi.
14. Hi nc bao hoa: Nc sau khi un si, do bc hi tao thanh mt lp hi nc trn b mt
nc si c goi la hi nc bao hoa. Nhit cua hi nc bao hoa bng nhit si cua nc
ap sut o.
15. Hi nc qua nhit: t nong hi nc bao hoa di mt ap sut nht nh lam cho nhit
cua no cao hn nhit cua nc si va hi nc o goi la hi nc qua nhit.
16. Hi th: Hi nc bc ln t dung dch nc ma hoc sir khi si va c dung gia nhit
nc ma hoc i vao thap ngng tu.
17. Nc ngng: Sau khi hi nc bao hoa truyn nhit cho dung dch nc ma qua h thng
trao i nhit va ngng tu thanh nc. Nc ngng tu t hi goi la nc ngng.
18. Kh khng ngng: la cac kh hoa tan trong nc ma va c giai phong khi nc ma si,
chu yu la khng kh va mt phn na la kh NH3, lng kh nay co nhiu trong hi th. Ngoai ra
mt lng kh khng ngng ln trong hi la do khng kh lot vao cac ch ro, h cac mi ni
cac chum ng, cac ni, cac van voi, knh quan sat .. Kh khng ngng khng ngng tu trong qua
trnh trao i nht.

2 http://www.ebook.edu.vn
Ti liu nng bc Cng nhn Cng ngh Ha ch - Bc hi

PHN B - LAM SACH NC MA

I. LY THUYT V LAM SACH NC MA


1. Thanh phn Nc ma:
Nc ma gm : Nc
Cht kh - ng
- cht khng ng
Thanh phn hoa hoc:
+ Nc 77-88%
+ Cht kh: - ng sacarza: 8-21%
- ng kh : 0,3-3%
- Tap cht hu c: 0,5-1%
- Tap cht v c: 0,2-0,8%
Ngoai ra con t, cat, VSV...
2. Anh hng cua cac tap cht (cht d)
- Cac acid hu c lam cho ng sacarza chuyn hoa
- Cac huyn phu l lng lam nc ma uc, kho loc kho kt tinh.
- Cac sc t (cht mau) lam giam phm cht ng.
- Cac cht d khac nht la mui v c gy tr ngai cho qua trnh kt tinh, tao ra nhiu mt cn
va thu hi thp.
3. Muc ch cua vic lam sach nc ma:
- Trung hoa acid trong nc ma hn hp han ch ng sacarza chuyn hoa .
- Loai ti a cac cht khng ng ra khoi nc ma hn hp.
- Loai bo nhng cht rn dang l lng cac cht mau nng cao phm cht ng thanh phm.
4.Nguyn ly c ban cua lam sach nc ma da trn cac c s sau:
- Dung phan ng hoa hoc kt tua cac tap cht hoc li dung tac dung hp phu, keo theo cac
cht bn khac cua cac cht kt tua hay co th lam ngng kt cac th keo trong nc ma
cac cht o nm trang thai rn hay co t trong khac vi nc mia ri sau nay loai i bng
cach lng, loc ...
- Dung cac dung cu thit b thch hp hoa ch va tach ri cac tap cht ra khoi nc ma nh
thit b lng, loc, thit b gia vi, sunpht hoa,(carbonat hoa, phosphat hoa), gia nhit ...
5. Cac yu t tac dung n qua trnh lam sach nc ma
5.1 Tac dung cua pH :
a. Ngng kt cht keo:
Trong nc ma co hai im pH lam ngng tu cht keo:
+ pH trn di 7 la im ng in cua nhiu loai keo trong nc ma.
+ pH =11 la im ngng kt cua prtin trong mi trng kim manh.
b. Lam chuyn hoa ng saccaroza :
- Trong mi trng acid ng saccaroza b chuyn hoa tao thanh glucoza va fructoza ;vic
chuyn hoa ng saccaroza la mt iu bt li.
c. Lam phn giai ng saccaroza:
- Trong mi trng kim , di tac dung cua nhit saccaroza b phn huy. .
- S phn giai ng saccaroza trong qua trnh san xut lam tng tn tht ng, tng nht,
mau giam hiu sut thu hi ng.

3 http://www.ebook.edu.vn
Ti liu nng bc Cng nhn Cng ngh Ha ch - Bc hi

d. Lam phn giai ng kh


- Trong nc ma hn hp co chng 0,3-2,4% ng kh. Nu pH cua nc ma hay dung dch
ng vt qua 7 se phat sinh cac phan ng phn huy ng kh.
- S phn giai cua ng kh trong qua trnh san xut lam giam tinh khit cua mt che, tng
mau, giam tc kt tinh ng.
e. Tach loai cht khng ng
cac pH khac nhau co th loai uc cac cht khng ng khac nhau.
- pH =7-10 cac mui v c Al2O3, P2O5, Fe2O3, SiO2, MgO d b loai;
- pH = 7 tach loai c khoang 50-60% cht keo (pentosan.)
- Khi pH khoang 5-6, trn 98% prtin co th b tach loai.
- Khi chon pH thch hp loai cht khng ng khng nn tach loai n c tng cht ma
phai xet mt cach toan din tach loai nhiu cht khng ng.
5.2 Tac dung cua nhit :
Nu khng ch nhit tt se thu c nhng tac dung chnh sau:
- Co th loai khng kh trong nc ma, giam bt s tao bot.
- Tng nhanh cac qua trnh phan ng hoa hoc.
- Co tac dung dit trung, phong hin tng ln men acid va s xm nhp cua VSV vao nc
ma.
- Do nhit d tng cao lam cho t trong nc ma giam, ng thi lam cht keo ngng tu, tng
nhanh tc lng cua nhng cht kt tua.
Nu khng ch nhit khng tt thng gp cac trng hp khng tt di y:
- nc ma co tnh acid (pH =5-5,5) di tac dung cua nhit, ng saccaroza b chuyn hoa
tng tn tht ng.
- Nu thi gian tac dung cua nhit keo dai va nhit cao lam nc ma co mau sm.
- Di tac dung cua nhit, c bit o nhit cao, ng kh b phn huy tao ra cac cht mau
va cac acid hu c;
- un nong nc ma co kha nng thuc y s thuy phn vun ma, san sinh cht keo.
5.3 Tac dung cua vi:
a. Vi:
Vi la hoa cht quan trong c dung ph bin t nhng ngay khi u san xut ng.
Vi la mt cht v nh hnh, co phn tan cao, khi hoa tan trong nc co tnh keo.
hoa tan cua vi phu thuc vao ham lng cht kh trong dung dch: nng ng saccaroza
va cht khng ng. hoa tan cua vi tng khi nhit giam va nng cua ng va cht
khng ng tng
b. Yu cu cht lng cua vi:
- Cht lng vi co anh hng ln n hiu qua lam sach. Nu vi co nhiu tap cht, khi cho
vi vao nc ma se lam tng tap cht, lng, loc va kt tinh kho khn.
- Vi cn at cac tiu chun sau: CaO > 85%; MgO < 2%; SiO2 < 0,6%; Fe2O3, Al2O3 <1%;
CaCO3<1%.
- Trong thanh phn vi chu yu la CaO; ngoai ra cn chu y n ham lng MgO, nu
MgO>2% se gy nhng tac hai sau y:
+ Giam thp hoa tan cua vi;
+ Thi gian lng keo dai;
+ Tac dung vi ng kh lam tng mau sc nc ma

4 http://www.ebook.edu.vn
Ti liu nng bc Cng nhn Cng ngh Ha ch - Bc hi

+ MgO co hoa tan ln la thanh phn ong cn cac thit b truyn nhit.
+ Lam cho ng co v ng
- Cac thanh phn khac nh Al2O3, Fe2O3, SiO2 lam tng cht keo, tng mau sc nc ma va
ong cn trong thit b.
c. Tac dung cua vi:
+ Lam tr phan ng acid cua nc ma va ngn nga s chuyn hoa ng saccaroza.
+ Kt tua, ng tu cac cht khng ng.
+ Tac dung c hoc: Nhng cht kt tua t vi se keo theo nhng cht khng ng khac cung kt
tua v du nh cac kt tua CaCO3, CaSO4, Ca3PO4
+ Tac dung sat trung: Vi co tac dung tiu dit VSV lam cho nc ma c tit trung.Vi
kim khi co 0,3% CaO phn ln VSV khng sinh trng, tuy nhin co trng hp phai dung n
0,8% CaO.
5.4 Tac dung cua SO2:
a. Kh SO2:
S tao thanh SO2 : SO2 c tao thanh khi t chay lu huynh trong khng kh
S + 02 SO2
Nhng im cn chu y khi t S:
+ Bao am m lu huynh mc ti thiu theo qui nh va tuyt i tranh m, st
+ Nhit t lu huynh khng c qua cao. Thng thng nhit trong lo khoang 320-
350oC va kh ra khoi lo la khoang 250-300oC.
@ Nu nhit thp th S chay khng hoan toan .
@ Nu nhit cao qua gy ra nhiu anh hng xu
# tranh a nhit kh ln qua 300oC v im nay se xay ra s thng hoa lam cho hiu sut
tao thanh SO2 giam va kh S se bay ra ngoai theo ng ng dn, gp lanh bin thanh S tinh th
ong lai trong cac ng ng lam tt ng.
# nhit chay cao, xi nhiu, tao thanh SO3 lam giam hiu sut tao SO2 va nu co nc hoc st
th tao thanh H2SO4
# Phn ly SO2 : 1200oC, SO2 S + O2 va xi mi sinh ra tac dung ngay lp tc vi SO2 bao
quanh tao thanh SO3. Phan ng nay c nhn thy bt u t nhit khoang 900oC
b. Yu cu cua lu huynh:
am bao pham cht SO2 tiu chun th lu huynh t cn co cac thanh phn nh sau:
S 98% , Nc<1%; Tro<0,1%; Hc n<0,1%; As< 0,05%; cht khng chay <1%.
Lu y:
- ham lng As nu nhiu qua se gy tac dung xu bi v khi t S, As chay tao thanh As2O3
la mt cht c, trong qua trnh san xut, cui cung no se tn tai trong ng thanh phm va
mt cui
- Hc n va cht long khng chay se gy tr ngai cho vic t S do nm trn b mt nn d
lam tt la.
c. Tac dung cua SO2
Tac dung cua SO2 i vi nc ma va mt che tuy thuc vao tnh cht trung tnh hoc kim cua
chung bao gm cac tac dung sau:
- Trung hoa lng vi d trong nc ma:
- Hoa tan mui canxi sunphit kt tua:
- Giam nht:

5 http://www.ebook.edu.vn
Ti liu nng bc Cng nhn Cng ngh Ha ch - Bc hi

- Bin mui cacbnat thanh mui sunphit


- Ty mau dung dch ng
- Ngn nga s tao mau.
- Tac dung sat trung
d. Cng xng lu huynh:
Cng xng lu huynh dung biu th mc thng SO2 vao nc ma, co th dung tr
s pH biu th.
- Cng lu huynh la s mililt NaOH co nng N/28 hoc s ml I2 co nng N/32
chun 10ml dung dich nc ma a thng SO2 .
- Cng lu huynh co tac dung quan trong i vi vic lam sach nc ma: nng SO2
trong nc ma la mt trong nhng yu t quyt nh s tao thanh kt tua CaSO3, nu nng
SO2 cang cao th s kt tua cang hoan toan, nhng nu cao qua se tao thanh Ca(HSO3)2
hoa tan..
- Nng cao cng lu huynh thch hp co th at hiu qua lam sach tt va nng cao hiu
sut thu hi ng nhng nay sinh cac vn sau:
+ tng lng lu huynh dung se khng co li v mt kinh t.
+ tr s pH qua thp, nc ma co tnh acid manh, ng sacarza b chuyn hoa
+ phai tng thm lng vi dung tc la tng tap cht vao nc ma, lam giam hiu qua lam sach.
Nu cho vi khng u th se tao thanh Ca(HSO3)2.
i vi mi loai ma khac nhau, yu cu cng lu huynh khng ging nhau. cac nha may
ng lam sach theo phng phap sunpht hoa acid tnh cng lu huynh cua nc ma trung
hoa la 8-12ml, con t l lu huynh i vi ma vao khoang 0.05-0.08% so vi khi lng ma ep
5.5 Tac dung cua P2O5
- Ban thn cy ma va nc ma hn hp cung a co sn mt lng nht nh P2O5. Lng nay
tn tai trong ma di hai dang chnh: Dang pht phat hoa tan cua nc ma va dang kt hp
trong prtein cac t bao ma. Cac dang kt hp khng hoa tan nn ch ring cac pht phat hoa
tan co vai tro trong vi hoa. Cac pht phat hoa tan nay phan ng vi vi tao ra kt tua, hp
thanh mt phn quan trong cua cac san phm kt tua trong nc ma bi vi.
- nng cao ham lng P2O5 ta co th cho thm vao nc ma mt lng phtphatacid canxi
( Ca(H2PO4)2 ) hoc acid pht pho ric. Cac cht nay kt hp vi vi tao thanh tricanxipht
phat kt tua - Ca3(PO4)2. Kt tua nay co ty trong ln, co kha nng hp phu rt manh do o hp
phu cht keo. Co th hp phu cht mau cua hp cht phnol va st va lam kt tua mt phn
keo colloides nn lam cho mau sc ng thanh phm tt.

II. LAM SACH BNG PHNG PHAP SUNPHIT HOA AXIT TNH

Phng phap sunpht hoa con goi la phng phap SO2 v trong phng phap nay ngi ta dung
lu huynh di dang kh SO2 lam sach nc ma
Tuy theo mc pH cn khng ch ma ta co th chai phng phap sunpht hoa ra lam 3 loai:
- Phng phap sunpht hoa acid
- Phng phap sunpht hoa kim manh
- Phng phap sunpht hoa kim nhe.

6 http://www.ebook.edu.vn
Ti liu nng bc Cng nhn Cng ngh Ha ch - Bc hi

c im cua phng phap sunphit hoa acid la thng SO2 vao nc ma n pH acid va thu
c san phm ng trng. y la phng phap co nhiu u im nn c dung rng rai
trong san xut ng.
1. S cng ngh:

Nc ma hh pH= 5-5.5

Ca(OH)2 Gia vi s b pH= 6.2-6.4

Gia nhit 1 to= 60-70oC

SO2 Sunpht ln 1 pH= 3.4-.38

Ca(OH)2 Trung hoa pH= 7-7.2

Gia nhit 2 to= 100-105oC

Lng Nc bun Loc Ba

Nc lng trong Nc loc trg

Gia nhit 3 to= 105-115oC

C c

SO2 Sunpht ln 2 pH= 5.8-6.2

Loc kim tra

Mt che tinh

2. Cac iu kin cng ngh cua phng phap sunpht hoa acid tnh:
a. Gia vi s b:
Tac dung:
- trung hoa c mt phn acid in ly co trong nc ma nn han ch c s chuyn hoa
ng.
- Tao im ng in ngng kt c mt s th keo trc khi un nong.
- c ch s phat trin cua VSV do tac dung cua ion Ca2+ i vi nguyn sinh cht cua t bao
VSV.
iu kin ky thut:
- thng khng ch pH t 6.2 n 6.6, cu th tr s pH chnh xac la bao nhiu tuy thuc vao
vic nghin cu thc nghim cua tng ging ma tai tng vung canh tac khac nhau ma iu
chnh sao cho tr s pH o loai c nhiu cht phi ng nht.
b. Gia nhit 1:

7 http://www.ebook.edu.vn
Ti liu nng bc Cng nhn Cng ngh Ha ch - Bc hi

Tac dung:
- lam mt nc cua th keo a nc va tng nhanh qua trnh ngng kt cua keo.
- Tng tc va hoan thin phan ng hoa hoc c bit la phan ng tao kt tua CaSO3
- nhit cao s hoa tan cua CaSO3 giam do o s kt tua c d dang.
iu kin ky thut:
- nhit 60-70oC
c. Sunpht hoa ln 1:
Tac dung:
- ngng kt c mt s cht keo
- tac dung vi vi d tao kt tua CaSO3. Lng kt tua CaSO3 tao thanh trong giai oan nay
khng nhiu nhng cung hp phu c mt s cht mau, cht keo.
- khi trung hoa tao u lng kt tua CaSO3 co tac dung lam sach.
iu kin cng ngh:
- pH = 3.4-3.8
- nu pH thp hn: tng lng vi dung trung hoa do o tng lng tap cht do vi a
vao.ng thi s chuyn hoa ng sacc tng manh
- nu pH cao hn: khi trung hoa khng tao u lng CaSO3 lam sach.
d. Trung hoa:
Tac dung:
- Nhm tao kt tua CaSO3
- Ngng kt c mt s cht keo
iu kin cng ngh :
- pH 7-7.2
- nu pH cao se lam tng s phn huy ng kh, ng sacc trong mi trng kim
- nu pH thp th tng s chuyn hoa ng sacc.Giam lng kt tua CaSO3 . Do thiu vi nn
CaSO3 tao thanh khng u, do SO2 d nn se hoa tan mt phn CaSO3 thanh Ca(HSO3)2 khi
gia nhit se phn huy tr lai gy ong cn trong thit b.
e. Gia nhit ln 2
Tac dung:
- giam nht thun li cho qua trnh lng trong
- tip tuc hoan thin cac p hoa hoc c bit la cac phan ng tao kt tua CaSO3, Ca3(PO4)2.
- Lam cho mt s keo b mt nc ngng kt
- Lam kt tua rn chc c bit la CaSO3
iu kin cng ngh:
- to 100-105oC
- nu nhit thp qua se khng at c nhng tac dung trn
- nu nhit cao qua se lam cho nc ma si manh kho lng.
f. Lng trong
Nhm loai cac kt tua ra khoi nc ma thu c nc che trong
g. Gia nhit 3
- Lam cho nc ma si manh trc khi vao ni bc hi. Khi a vao ni bc th nc che a
si va bt u bay hi giam c thi gian bc hi.
- T= 110-115oC at nhit si cua nc ma.
h. C c:

8 http://www.ebook.edu.vn
Ti liu nng bc Cng nhn Cng ngh Ha ch - Bc hi

Nhm nng cao nng nc che t 13-15Bx n 55-60Bx chun b cho cng oan nu
ng.
i. Sunpht hoa ln 2:
Tac dung:
- bin cht co mau thanh cht khng mau hoc co mau nhat hn
- nu trong nc ma con nhng ion Ca nao th tip tuc tao kt tua
- giam nht mt che thun li cho qua trnh kt tinh.
iu kin cng ngh:
- pH 5.8-6.2 nhit phu thuc vao nhit mt che sa khi ra khoi ni bc hi thng thng
60oC
- thi gian xng SO2 cang nhanh cang tt han ch s chuyn hoa ng.
j. Loc kim tra
Trong qua trnh lng con mt s cht l lng hoc mt s kt tua tao ra khi sunpht ln 2 cho nn
cn phai loc loai bo cac thanh phn nay
Thit b loc thng dang tui, ng ..

III. QUA TRNH LNG, LOC TRONG CNG OAN LAM SACH NC MA.
1. LNG:
1.1 Muc ch va nguyn ly lng:
Muc ch:
Nc ma hn hp sau khi qua cac giai oan gia cng nh gia vi, gia nhit, xng SO2, trung hoa
se san sinh ra rt nhiu cht kt tua. ng thi mt s cht keo b pha huy tao thanh rt nhiu
am ngng tu. Nhng hat kt tua nay cung vi cac hat ri to nho khac phn tan l lng trong
nc ma v th cn phai tin hanh x ly phn ly cht rn khoi cht long mi co th thu c
nc ma trong sach. Va cac nha may ng thng nh cac thit b lng thc hin vic nay.
o chnh la muc ch cua lng trong.
Qua trnh lng o c thc hin trong cac thung lng lin tuc.
Nguyn ly lng:
- Nguyn ly chnh cua lng la s chnh lch ty trong gia vt liu phai c lng xung (cac
kt tua) va dung dch cha vt liu phai lng o (khi nc ma sau khi hoa ch). Cac kt tua
di tac dung cua trong lc co th lng xung di.
- Din tch, hnh th cua cac phn t lng cung nh nht cua dung dch ong vai tro quan
trong trong qua trnh lng. Kt qua la thi gian cn thit lng phu thuc chnh vao s
chnh lch gia ty trong nc ma va cac phn t cua kt tua cha trong nc ma.
1.2. Cac yu t anh hng ti tc lng:
Tc lng t l thun vi kch thc hat kt tua, chnh lch v ty trong gia hat kt tua va
cht long, t l nghch vi nht cua nc ma.
a. ln cua hat kt tua:
- ln cua hat kt tua khng u nhau, hat ln th lng nhanh, lng xung trc; hat nho li ti
tao vi nc ma thanh dung dch uc, lng rt chm.
- Nu trong nc ma co nhiu hat ni nho, thng xay ra hin tng hp phu b mt gia cac
hat o vi nhau thanh hat ln hoc thanh nhng hat to keo theo nhng hat nho ri lng
xung.
b. Nng nc ma:

9 http://www.ebook.edu.vn
Ti liu nng bc Cng nhn Cng ngh Ha ch - Bc hi

Nng cang cao , nht cang ln th tc lng se giam.


c. Nhit :
Khi lng mt b phn tap cht ni ln trn b mt goi la bot, trong o co nhiu cam ma
nho li ti ty trong thp va mt s tap cht khac co ty trong ln hn nhng v rt nho nn b bot kh
hut lai ri mang theo ln mt nc.
Khi nhit khng n nh, t nhin tng cao hoc khi co chn ng hay b va cham th
nhng bot noi trn b v ra, nhng hat kt tua khng c hut lai ma bt u chm xung, do o
nc ma b uc tr lai, du co tip tuc lng na th tc lng cung rt chm.
Ngoai ra nhit con anh hng n s chuyn ng cua cht long trong thung lng, nu
nhit khng u ch nong, ch lanh th co hin tng i lu, lam cho kt tua khng lng theo
chiu thng ng ma theo nhng hng hn loan; iu nay lam cho tc lng b chm lai... cn
bao n thung lng gi nhit u
d. S thay i pH:
- Khi trung hoa, x ly khng tt lam tr s pH nc ma chay vao thit b lng khng ng u
va n nh, tao ra hin tng chuyn hoa hoc phn huy ng se lam tng nht nc ma
va lam giam tc lng. Nu qua trnh lng din ra tt th kt tua lng xung tao thanh lp
bun chc, nc ma trong trn, gia chung co mt mt ngn cach ro rt, ngc lai th lp
bun se loang.
1.3. Anh hng cua tc lng chm i vi san xut:
- Gy ra hin tng i ong nc che trong bn lng co th phai ha cng sut ep hoc ngng
ep giai quyt che.
- Gy ra hin tng chuyn hoa ng sacaroza va phn giai ng kh. Nu lng chm, nc
ma lu lai trong bn lng lu, pH nc ma ha xung nhiu mc tn tht do chuyn hoa
ng sacarza cang cao, i khi ln n 1-3%. Nc bun lng b phn giai nhanh hn nc
ma trong nhiu. Nc ma lu lai thung lng nhit cao lun xay ra s phn giai nao o
cua ng kh c tnh la khoang 1% ng kh mi gi 100oC khi pH gn 7 nhng s
phn giai o co th vt qua 3%/gi nu pH tng ln khoang 8.
- Tc lng chm ma cung phai ep ma th nc che ra khoi bn lng se khng at yu cu:
nc ma uc, cac tap cht l lng, cac th keo vn tn tai gy kho khn cho qua trnh bc
hi, nu, phn mt va anh hng khng tt n cht lng ng thanh phm.
2. LOC:
2.1 Muc ch va nguyn ly loc:
Muc ch:
Qua trnh lng phn chia nc ma c x ly thanh 2 phn: nc ma trong ni ln trn va nc
bun lng tp trung pha ay.
Nc bun cha khoang 95% nc ng. Loc nhm tach cac kt tua cha trong o gm cac mui
khng hoa tan va cam ma b keo theo va thu hi lng nc ng.
Nguyn ly loc:
Nguyn ly loc tun theo nguyn ly loc c ban la dung mt vt th co rt nhiu l nho lam vai
loc, lam cho dung dch co th chui qua t cac l nho cua vai loc, con cac cht huyn phu th gi
lai trn vai. i vi vic loc nc bun, thc hin c hoan hao, cn phai tao ra mt ap lc u
ln mt pha cua mi cht nay, hoc tao nn chn khng nht nh, lam cho gia hai pha
cua mi cht loc sinh ra chnh lch ap lc nht nh. Ch khi chnh lch ap lc ln hn
tng lc can cua mi cht th dung dch loc mi chay v pha ap lc thp hn mt cach thun li.

10 http://www.ebook.edu.vn
Ti liu nng bc Cng nhn Cng ngh Ha ch - Bc hi

2.2 Cac iu kin cua mt qua trnh loc tt:


- Nhit bun loc khng c qua cao, khng vt qua im si tranh lam anh hng n
chn khong. Nhng nhit cung khng c qua thp, nht ln, kho loc. Nn duy tr
nhit khoang 80-90oC
- Da vao ham lng cht kh trong nc bun co phng phap x ly loc khac nhau; khi
lng kt tua t hoc cht lng kt tua khng tt co th thm cht tr loc tao mt lp bun loc
trn trng quay co b day khoang 6-8 mm tng nng sut loc va cht lng nc loc.
- Nhit nc ra cn da vao thc t, thng thng dung nc ra co nhit 85-90oC.
- B mt li trng loc phai sach va khng rach.
- chn khng cua trng loc phai n nh va lin tuc.
3. LNG NI:
3.1 Nguyn ly lng ni:
Nguyn ly chung:
V mt c ban la cho thm cac tac nhn hoa ly nh phtphat natri, cht tao bot, axit photphoric
va mt cht tr lng anion. Chc nng tac dung chung bao gm lam ni cac tap cht hin co mt
trong si r, kt hp thm vic suc kh va gia nhit cho phep tach bng lng ni cac tap cht o do
s khac bit v ty trong gia chung va sir.
3.2. S nguyn ly lng ni:

CHT TR LNG

S H THNG
LNG NI 5
DUNG DCH FDA

6
4
1

SUC KH

1. Ni bc hi cui
2. Bm sir 7
3
2 3. Thung cha sir
4. Thit b gia nhit
2 5. B phn gia nhit b sung
6. Thung cao v
SUC KH 7. Thit b lng ni

- Cho dung dch photphat natri, axit photphoric va detergent (FDA) vao ni bc hi cui cung
pha trn mt sang ni bc khoang 0,3 m trn vi sir trong ni bc.
- T ni bc cui cung sir c a vao thung cha sir nguyn, chc nng cua cng oan
nay la duy tr thi gian tip xuc cho phep mt cung cp u n vao thit b lng si r va ca
thi gian phan ng cua cac tac nhn hoa a vao. Nu si r i sunpht ln 2 th t ni bc hi
c bm sang thit b sunphit hoa trc khi vao thung cha.
- Si r a x ly hoa cht s b c bm ti thit b gia nhit vi cac bc i thay i, trc o
a i qua b suc kh.
- Nhit phai at c cua si r sau khi ra khoi thit b gia nhit phu thuc vao Bx:
Bx<60 t0 =80oC
Bx=60-65 t0 =85oC
Bx>65 t0 =90oC

11 http://www.ebook.edu.vn
Ti liu nng bc Cng nhn Cng ngh Ha ch - Bc hi

- Sau o si r c a qua thit b suc kh th hai iu chnh lai mc suc kh cn thit.


Nu trng hp si r a u nhit cn thit th khng cn qua gia nhit b sung bng cach
xng hi trc tip.
bc x ly u tin yu cu nhit khng di 75oC am bao cho kt tua photphat
canxi co kt cu tinh th phu hp va hp thu cac tap cht tach khoi dung dch. Ngoai ra s gia
tng nhit se giam nht cua sir tao iu kin cho qua trnh lng ni cua cac nhu hnh
thanh v a hp thu cac bot kh. Vi vic suc kh thch hp va nhit thch hp o la cac c s
c ban cho qua trnh ni tt.
thung cp liu si r c x ly hoa cht ln 2, cho thm vao dung dch cht tr lng
keo thu anionich. Thit b nay c thit k sao cho s hn hp dung dch at ti ng u ti
a gia cht keo tu va sir. Mang li huyn phu cua polime lin kt vi cac phn t khng co
sc bn c hoc va moi chuyn ng manh nao cung co kha nng pha v kt cu poli me cua cac
nhu. Nh vy sau khi a cho cht tr lng vao dung dch s khng c phep i qua bt c cng
oan bm nao. V vy cp liu vao thit b lng ni phai cp theo chnh lch cao. Lp nhu
nay co tac dung manh 80-85oC va yu cu vic nh lng phai chnh xac, v mt lng d cua
cht tr lng cung dn n ln cua hat nhu tng, hoc vic tao thanh cac hat nhu nho sir a
lng xong.
nh lng cac hoa cht:
Liu lng tnh theo tng ham lng cht kh: ppm
Na3PO4 100ppm (ti thiu)
Detergent 10-12ppm
H3PO4 100 ppm
LT27 10ppm

3.3. Hiu qua cua lng ni:


- cht lng ng thu c tt hn do loai c tap cht va cht mau
- tng kha nng lam vic cua ni nu va li tm do nht giam.
- giam tinh cua mt
- tng tng thu hi do tng tinh khit cua sir va nu kit mt hn
- cng ngh nay cho phep duy tr cht lng cua ng trong trng hp xu nht la b xao
trn tng phn cua bn lng nc ma hoc mt lng d ba nhuyn che trong.

12 http://www.ebook.edu.vn
Ti liu nng bc Cng nhn Cng ngh Ha ch - Bc hi

PHN C - BC HI NC MA

I. NHIM VU CUA CNG OAN BC HI:


1. C c dung dch nc che trong:
- C c nc che t 13-15oBx ln 55-65oBx va phai am bao nng n nh ap ng yu
cu nu ng.
+ nu nng loang qua se tn hi va tng thi gian nu
+ nu c qua se kho iu khin thao tac kt tinh, xng lu huynh kho va tng ong cn, ngoai ra
co nguy c kt tinh trong cac thung cha va ng ng.
2. S dung hi th:
Nhim vu cua cng oan bc hi khng ch la c c nc ng ma con tn dung hi bay ra
trong luc bc hi cp nhit cho gia nhit, bc hi va nu ng, nhm giam chi ph lng hi
s dung.
- H thng bc hi c xem la mt ni cung cp hi ap sut thp cho nha may (hi th) nhm
giam chi ph lng hi s dung do tn dung hi bc ln gia nhit va nu ng.
- ng thi y cung la ni tiu thu hi ap sut thp: dung hi thai turbin bc hi nc ma,
hi th cua hiu trc lam hi t cho hiu sau.
- Tuy nhin vic s dung hi th cho nu ng va gia nhit phai c tnh toan sao cho cn
bng hi trong nha may c am bao.
3. S dung nc ngng tu:
- nc ngng tu t cac hiu bc bao gm nc ngng tu cua hi thai turbin hoc hi t lo t
a giam ap va do bc hi t nc ma khng phai la nc ct nguyn cht, do o tuy theo
ngun hi cp ma tach ly cac loai nc ngng tu vao cac thung khac nhau, thng thng co
2 loai: nc ngng tu t hi sng va hi th.
- Vic s dung cac loai nc ngng tu nh sau:
+ nc ngng tu cua hiu 1: cp cho lo hi
+ nc ngng tu cua hiu 2: cp b sung cho lo hi nu nh khng b nhim ong qua mc cho
phep
+ nc ngng tu cua cac hiu cui: thm thu ma, hoa loang mt, dung nu ng, li tm, loc
bun ...
4. Giam tn tht ham lng ng sacc va am bao cht lng mt che:
Khi c c phai am bao cht lng mt che, bng cac bin phap thao tac hp ly va s dung cng
ngh bc hi thch hp, giam thi gian lu cua mt che trong thit b bc hi, giam thp nhit
bc hi nhm giam s phn huy ng kh va s bin i cua ng sacc cung nh s mt
ng theo hi th.
am bao cung cp mt che co cht lng cao va tn tht ng sacc trong bc hi la thp
nht.
II. NGUYN LY BC HI NHIU NI:
1. S nguyn ly bc hi nhiu ni:
Nguyn ly bc hi nhiu ni da trn nguyn ly dung chn khng ha nhit bc hi va s dung
hi th cua ni trc gia nhit cho ni sau:
- S bc hi co chit hi cac bnh.

13 http://www.ebook.edu.vn
Ti liu nng bc Cng nhn Cng ngh Ha ch - Bc hi

S BC HI CO CHIT HI TH HIU I
THAP NGNG TU

i gia nhit nc ma

Hi nc
bao hoa Nc ngng tu

Nc che trong vao Nc che Nc che Nc che Nc che


12 Bx 16.5 Bx 24.7 Bx 38 Bx 60 Bx

Trn nguyn ly bc hi nhiu ni th tit kim c hi s dung, ngoai ra nc ma si di ap


lc chn khng, co u im ln:
- lam tng khoang cach nhit gia hi nc hiu 1 va hi bc hiu cui do o cho phep tip
tuc bc hi nhng nhit t nguy him hn theo quan im chuyn hoa va mau sc cua
nc ma khi nc ma tr nn m c hn va co nht cao hn.
2. Nguyn tc hoat ng:
- s bc hi bng hi nc trong mt ni duy nht goi la bc hi n hiu.
- Nu ly hi bc t nc ma cua hiu o un mt ni th hai ta co bc hi hai hiu. Nh
vy vi 3 ni la bc hi ba hiu, va c nh th ta co bc hi 4 hiu, 5 hiu, 6 hiu
- Co bao nhiu ni la co by nhiu hiu; cac loai bc hi thng gp nht la 3,4,5 hiu lam
vic trong iu kin ap sut chn khng.
- Ch cn cung cp hi t cho hiu 1, hi th hiu 1 lam hi t cho hiu 2, hi th hiu 2 lam
hi t cho hiu 3 va c nh th hi th hiu cui co th dung un nong nc ma hoc trc
tip i vao thit b ngng tu.
- iu kin cn thit truyn nhit cac hiu la phai co s chnh lch nhit gia hi t
va dung dch ng tc la s chnh lch ap sut gia hi t va hi th trong cac hiu. Ap
sut trong cac hiu giam dn t hiu u n hiu cui.
- Nc che c bm vao hiu 1 sau o t chay sang cac hiu sau nh chnh lch ap sut gia
cac ni.
- Nc ngng tu c ly ra lin tuc t bung t cua cac ni.
- Kh khng ngng cung c ly ra gn nh lin tuc nht la cac ni dung hi th cua hiu
trc.
- Trong qua trnh bc hi thng chit mt phn hi th cac ni u s dung cho gia nhit va
nu ng.
III. TN THT NHIT TRONG QUA TRNH BC HI:
1. Cac loai tn tht trong qua trnh bc hi:
a. Tn tht nhit do tng nhit si: ()
- Trong cung mt iu kin ap lc, nhit si cua dung dch ng cao hn nhit si cua
nc. Nhit cao hn o goi la tng nhit si. Nng cht kh cua dung dch ng

14 http://www.ebook.edu.vn
Ti liu nng bc Cng nhn Cng ngh Ha ch - Bc hi

cang cao th tng nhit si cang cao hay noi cach khac tn tht nhit do tng nhit
si chnh la tn tht nhit do nng tng.
- V du iu kin ap sut kh quyn nc si 100oC nhng dung dch ng co nng
khac nhau th si nhit khac nhau:
Nng d2 ng 20% 30% 40% 50% 60%
0.6 1.0 1.6 2.4 3.6
o
T si 100.6 101 101.3 102.4 103.6

- Nguyn nhn tao nn tng nhit si cua dung dch ng la v trong dung dch ng
co ng sacc va cac cht khng ng hoa tan trong nc.
b. Tn tht nhit do ap sut tnh (tn tht tnh ap) ()
- Nc che trong ni bc hi co mt chiu cao nht nh, phn nc che pha di ng
khng nhng chu ap lc trn b mt dung dch ma con chu anh hng cua ap sut tnh cua
ct dung dch, Chung ta a bit nhit si cua dung dch co quan h ti ap sut tac ng
ln b mt dung dch ap sut cang ln, nhit si cang cao nn nhit si pha di
ng cao hn pha trn va s chnh lch nhit o goi la tn tht nhit do ap sut tnh vy
Tn tht tnh ap la do ap sut ct dung dch trong thit b gy nn. Tr s tng cao nhit
si cua phn dung dch ng di ay ct dung dch so vi phn pha trn do anh hng cua
ap sut tnh goi la tn tht nhit do ap sut tnh.
- V du ay cua mt ct nc cao 1 met chu ap sut 0.1at
ay mt ct dung dch ng 60Bx, ty trong 1.289 gam/cm2 , cao 1 met chu ap sut 0.1289 at.
Luc nng dung dch ng 60Bx si chn khng 660mmHg, trn b mt dung dch ng
chu ap sut hi th 0.136at. Do o im cach b mt dung dch 1 met phai chu mt ap lc =
0.136+0.1289=0.265at. Nh vy im si trn b mt dung dch la 51.5oC, im si cach b mt
1 met la 65.8oC , tng 14.3oC.
Nh vy nhit si cua dung dch ng cao khac nhau trong ni bc u khng bng
nhau v vy nhit si cua b mt va tng di cua ct dung dch ng khng phan anh tnh
hnh thc t, do vy da vao nhit si bnh qun t b mt ti tng ay tc nhit si cua
tng gia tnh tng ap sut, t o tnh ra tn tht nhit cua ap sut tnh dung dch la tng
i hp ly.
- Khi tnh toan tn tht nhit do ap sut tnh cua dung dch trong ni bc
+ trc ht ta tnh chnh lch ap sut tng cua tng dung dch gia theo cng thc
P =h.. g/2 = .h/2
: khi lng ring kg/m3
: trong lng ring kG/m3
h: cao cua ct dung dch trong ni bc.
+ tip theo tnh ap sut tng cua su bnh qun cua ct dung dch.
+ tra bang tm nhit si cua dung dch tai ap sut tng nay.
+ em nhit si cua dung dch ap sut tng tr i nhit si cua dung dch ap sut hi
th ta c tn tht nhit do ap sut tnh.
V du: Mt ni bc hi co ap sut d la 0,487 kg/cm2 nng 24,5oBx, chiu cao ct dung dch
trong ni la 1,5met. Tm tn tht nhit do ap sut tnh. ( 24,5oBx ty trong cua dung dch nc
ng 1101 kG/m3
GIAI:

15 http://www.ebook.edu.vn
Ti liu nng bc Cng nhn Cng ngh Ha ch - Bc hi

- Chnh lch ap sut tng P =h.. g/2 = .h/2 = 1101x1.5/2.10 000 = 0.082 kG/cm2
- Ap sut trn b mt P1=1+0.487=1.487 kG/cm2 nhit si cua dung dch ng ap sut
P1 la 110.3oC
- Ap sut tng cua su bnh qun ct dung dch (ap sut tng gia) P2=P1 + P =
1.487+0.082=1.569 kG/cm2 nhit si cua dung dch ng ap sut nay la 112.1oC .
- Nh vy tn tht nhit do ap sut tnh la 112.1 - 110.3 = 1.8oC.
giam tn tht nhit do ap sut tnh:
- tao s i lu tt cho dung dch ng bi v khi dung dch ng si tao nn hn hp nc
kh lam cho ty trong dung dch trong ng giam i nhiu.
- V ct cao nc ng anh hng n s tng ln cua nhit si nn Vn hanh mc mt
dung dch thp giam bt anh hng do ap sut tnh khin cho nhit si tng cao.
c. Tn tht nhit trn ng ng: ()
Hi th t hiu trc sang hiu sau qua ng ng ni gia hai hiu chu anh hng cua tr lc
ng ng lam giam nhit ( do tn tht ap sut, nhit giam thp). Tc hi th trong
ng ng cang cao, ng cang dai, nhit giam cang nhiu. Da vao thc t, tn tht nhit
ng ng gia hai hiu thng thng t 1-1.5oC.
2. Nhit si cua dung dch ng:
Thng thng trc tip o nhit si cua dung dch ng trong ni bc hi khng tht
chnh xac, nhng sau khi bit tn tht nhit do nhit si tng cao va tn tht nhit do ap
sut tnh cua ct dung dch se bit nhit si cua dung dch ng.
Do nhit si tng cao va anh hng cua hiu ng ap sut tnh, nhit si cua dung
dch ng cao hn nhiit si cua nc tinh khit cung mt ap sut. V vy nhit si cua
dung dch ng se bng nhit si cua nc cung mt ap sut cng thm tng s nhit
si tng cao va tn tht nhit do ap sut tnh.
Nu ly nhit hi th lam nhit si cua nc th nhit si cua dung dch ng chnh la
nhit cua hi th cng thm tn tht nhit do nng tng va do ap sut tnh.
ToS = tohi th + +
V du: Nhit hi th cua hiu bc hi th I la 118oC, tn tht nhit do nng tng cao la
0,6oC, tn tht do ap sut tnh la 0,5oC, luc o nhit si cua dung dch ng se la
118+0.6+0.5=119.1oC.
3. Hiu s nhit va hiu s nhit co ch:
Hiu s nhit cua mi ni bc la chnh lch nhit cua hi t va hi th cua hiu bc
hi o. Tng hiu s nhit cua h bc hi a hiu la chnh lch gia nhit hi t hiu
th nht vi nhit hi th hiu cui cung.
V du: Nu nhit hi t hiu 1 la 128,9oC, hi th hiu 1 la 118oC th hiu s nhit cua
hiu 1 la 128.9-118=10,9oC. Mt h thng bc hi 5 hiu, nhit hi t hiu 1 la 128,9oC,
nhit hi th hiu 5 la 53,5oC. Tng hiu s nhit cua h thng bc hi la 128,9-
53,5=75,4oC.
Hiu s nhit la ng lc cua qua trnh bc hi, nhng v khng tnh n tn tht nhit do ap
sut tnh, do nhit si tng cao va do tn tht tr lc ng ng nn hiu s nhit ch ra
trn khng th ai din cho chnh lch nhit thc s co tac dung. Chnh v th hiu s nhit
co ch xut hin. No th hin la mt chnh lch nhit thc t co th s dung trong qua trnh
bc hi.

16 http://www.ebook.edu.vn
Ti liu nng bc Cng nhn Cng ngh Ha ch - Bc hi

Hiu s nhit co ch cua mt hiu bc la chnh lch nhit gia nhit hi t va nhit
si cua dung dch ng cua hiu o, ky hiu la t.
V du: Nhit hi t cua hiu 1 la 128,9oC; nhit hi th hiu 1 la 118oC; nhit si tng
cao la 0,6oC; tn tht ap sut tnh la 0,5oC. Hiu s nhit co ch cua hiu nay la: = 128,9 -
(118+0,6+0,5) = 9,8oC.
Tng hiu s nhit co ch cua ca h thng bc hi la chnh lch (hiu s) nhit gia
tng hiu s nhit cua h thng bc hi va tng tn tht nhit cua cac hiu trong h thng
bc hi o.
V du : Nhit hi t cua hiu th nht cua h thng bc hi 4 hiu la 113,3oC; nhit hi
th hiu 4 la 51,5oC. Tn tht nhit cua cac hiu nh sau:
I II III IV
Nhit si tng cao 0.5 0.8 1.4 3.5
Tn tht ap sut tnh 1.1 1.6 2.8 5.8
Tn tht ng ng 1 1 1
Tm tng nhit co hiu qua cua h thng bc hi?
Giai:
+ Tng hiu s nhit cua h thng bc hi= 113,3oC - 51,5oC = 61,8oC
+ Tng tn tht: Nhit si tng cao (0,5+0,8+1,4+3,5)= 6,2oC; Tn tht ap sut tnh =
1,1+1,6+2,8+5,8=11,3oC; Tn tht ng ng = 1+1+1=3oC; Tng tn tht = 6,2+11,3+3= 20,5
+ Tng hiu s nhit co ch= 61,8-20,5=41,3oC.

IV. CAC YU T ANH HNG N TRUYN NHIT TRONG QUA TRNH BC


HI:
1. Nc ngng va kh khng ngng:
- Trong qua trnh tryn nhit cac kh khng ngng nm lai trong chum ng va lam anh hng
ti truyn nhit, v th phai trit loai kh khng ngng trong bung hi mi am bao co h
s truyn nhit cao.
- H s cp nhit cua nc ngng tng i thp, ngoai ra lng nc ngng tu tn ong trong
bung t se ngn can khng cho hi t i vao thc hin qua trnh truyn nhit nn ng i
cua hi nc b can tr lam giam tc i qua cua hi nc do o h s truyn nhit giam,
cn phai thao nc ngng u n.
- Vt liu lam ng trao i nhit:
- H s dn nhit cua thanh ng co quan h vi vt liu va day khac nhau cua ng.
- Dung ng ng so vi ng thep h s truyn nhit tng ln 10% va con bn hn nhng gia
t hn rt nhiu.
2. Cau cn trn b mt trao i nhit:
- Cau cn la mt nhn t anh hng ln nht i vi h s truyn nhit, v h s dn nhit cua
cau cn rt nho (0,15-1kcal/m2.gi.oC so vi thep la 39).
- Cn giam bt tao ra cau cn, thng ra nh ky ni bc hi, am bao b mt trao i nhit
sach la co th gi c h s truyn nhit cao
3. S i lu cua dung dch ng:
- S i lu cua dung dch ng tt se lam cho h s truyn nhit cung tng ln. S i lu
tt cua dung dch ng chu anh hng cua cac yu t sau:

17 http://www.ebook.edu.vn
Ti liu nng bc Cng nhn Cng ngh Ha ch - Bc hi

+ Hiu s nhit co ch: trong pham vi nhit nht nh, hiu s nhit co ch cao th
cng truyn nhit cang ln,
+ Nng dung dch ng: cang cao, nht cang ln ty trong tng va ty nhit giam do o
lam giam tc tun hoan do o lam giam h s truyn nhit .
+ Chiu cao dung dch: Trong qua trnh bc hi, mc dung dch trong ni dng ln khng
nhng lam chm tc tun hoan lai con lam tng s tn tht ap sut tnh khin cho chnh
lch nhit giam thp , i lu giam thp.
+ Ngoai ra hnh thc kt cu cua ni bay hi, ng knh, chiu dai va cach b tr ng trao i
nhit u anh hng n tc tun hoan cua dung dch ng.
V. NHNG BIN I LY HOA CUA NC CHE TRONG QUA TRNH BC HI:
1. S chuyn hoa ng sacarza:
Trong qua trnh bc hi co xay ra s chuyn hoa ng sacarza tao ng kh
- Cac yu t anh hng n tc chuyn hoa:
+ Anh hng cua acid: Trong iu kin nhit nht nh, acid cang thp, chuyn hoa
ng sacarza cang nhiu.
+ Anh hng cua nhit : acid nht nh, nhit cang cao, ng sacarza chuyn hoa
cang nhiu. T trn 100oC s chuyn hoa tr nn trm trong, do o gii han la khoang 125-
130oC.
+ Anh hng cua thi gian lu:
Trong iu kin dung dch ng bc hi nhit va pH nht nh, thi gian lu cang
dai th chuyn hoa ng sacc cang nhiu.
- S chuyn hoa lam tng tn tht ng, giam thp hiu qua thu hi va lam m mau sir.
- Cach han ch s chuyn hoa:
+ tng cng thao tac va quan ly, n nh cac tham s cng ngh cua cac loai vt liu
+ Nng cao hiu sut bc hi, rut ngn thi gian lu cua che trong ni bc hi.
+ dung hi nc bao hoa lam ngun nhit cho ni bc hi thay cho hi nc qua nhit.
- Kim soat cac tn tht do chuyn hoa
Phng phap chung c dung trong cac nha may ng phat hin cac tn tht do chuyn hoa
trong qua trnh bc hi la da theo ty s glucza cua nc che ngha la ty s gia ng chuyn
hoa va ng sacarza (hoc pol) trong nuc che.
2. S thay i pH:
Tuy che trong vao ni bc hi la trung tnh nhng trong qua trnh bc hi chu anh hng cua
nhit cao va thi gian lu se tip tuc xay ra cac phan ng hoa hoc lam thay i pH ban u
Nguyn nhn lam giam pH:
giam pH co lin quan n phng phap lng trong va thanh phn cua che trong.
- do s thuy phn cht khng ng cha nhom amin tao cac axt. Cac acid tao thanh se trung
hoa kim t nhin trong nc che (K2CO3, Na2CO3) lam tr s pH cua nc che giam
xung.
- ng kh phn huy tao ra cac acid hu c nh a, lactic, a. glucnic, a. focmic, a. actic va
a. humic .. lam cho tr s pH cua dch ng giam thp.
Nguyn nhn lam cho pH tng
Hin tng tng pH trong qua trnh bc hi rt t thy. Nu thao tac bnh thng khi thng SO2
th khng xay ra hin tng tng pH. Con thi thng SO2 qua lng th lam cho mui sunpht
bin thanh bi sunpht va khi bc hi mui nay b phn giai:

18 http://www.ebook.edu.vn
Ti liu nng bc Cng nhn Cng ngh Ha ch - Bc hi

Ca(HSO3)2 CaSO3 + H2O + SO2


KHSO3 K2SO3 + H2O + SO2
S xut hin K2SO3 va SO2 lam giam tnh acid cua che va tng pH.
Trong qua trnh bc hi co nhng nguyn nhn lam giam pH va cung co nhng nguyn nhn
lam tng pH nhng cui cung pH cua mt che thp hn pH cua che trong la do giam pH la
chnh. tinh khit cua cua che trong thp th pH giam xung cang nhiu, tinh khit cao
th pH giam xung cang t. sut pH bnh thng gia che trong va sir theo Honic la 0.3
im khng nn vt qua 0.5. V du ta co pH 6.9 che trong va 6.5 sir. Nu nhiu qua th lam
tng tn tht ng sacarza do chuyn hoa, ng thi gy tr ngai ti cng oan thng SO2 cho
mt che, anh hng nht nh ti thu hi va cht lng san phm.
3. S gia tng mau sc:
Khi bc hi mau sc cua mt che tng do:
- di tac dung cua nhit cao ng sacarza b caramen hoa.
- ng kh b phn huy tao ra cac cht co mau
- Phan ng kt hp gia ng kh va acid amin tao thanh melanoidin lam tng mau sc nc
che.
Trong h thng bc hi nhiu ni th ni u tin co mau tng cao nht (v nhit la cao
nht) va qui lut tng mau giam t ni trc sang ni sau.
4. S thay i tinh khit:
Che trong sau khi bc hi thu c mt che co tinh khit cao hn, y la hin tng bnh
thng do cac nguyn nhn sau y:
- Cht khng ng b phn huy v du nh s phn huy acid amin va mui cacbnat sinh ra
CO2 va NH3 bay i mt do o giam mt phn cht khng ng, tng ng lam cho tinh
khit cua mt che tng 0.1.
- Mt phn cht khng ng kt tua sinh ra cau cn lam cho tinh khit mt che tng ln.
C 2000 tn ma tao thanh chng 1 tn cn.
Co mt s nha may ng sau khi bc hi thanh mt che tinh khit khng tng ln ma lai thp
i. Nguyn nhn la do trong khi bc hi mt lng ln sacarza b chuyn hoa, lam tn tht
sacarza dn ti tinh khit b giam thp ma khng bu lai c bi phn cht khng ng b
phn huy va kt tua. Trong trng hp nay cn phai tm nguyn nhn trn san xut thc tai, t
ra bin phap giai quyt.
5. S mt ng theo hi th:
Hin tng nay goi la mt ng theo hi th :Trong khi bc hi, nc che si bn ln bung
bc tao ra nhiu giot nho liti ma mt trong s o la cac bong hi nc nho c bao quanh bi
mt mang mong nc ma kiu nh bong bong xa phong. Cac bong nho o rt nhe nn dong hi
bc keo chung theo mt cach d dang sang bung t cua ni bc k tip hoc b hut theo chn
khng.
Qui lut mt ng theo hi th Trong ni bc hi nhiu hiu, hiu sau mt ng nhiu hn
hiu trc, tc la mt ng tng dn theo s hiu v cui.
+ cac ni cui, ap sut chn khng cang cao nn s keo theo hi bc nhiu hn.
+ cac hiu sau tinh khit dung dch tng ln, nht tng tng ng th cac bot kh v
chm hn.
Nguyn nhn va nhng nhn t anh hng n s mt ng theo hi th co th do:
+ Tc bc hi qua nhanh

19 http://www.ebook.edu.vn
Ti liu nng bc Cng nhn Cng ngh Ha ch - Bc hi

+ Mc dung dch trong ni khng n nh


+ Tac dung t bc hi qua manh+ chn khng mt n nh
+ Tun hoan dung dch ng khng bnh thng
+ nht mt che ln, bot nhiu.
Anh hng cua s mt ng n san xut.
+ Cac tn tht do nc ma, mt che b keo theo hi bc co th ln ti 3% lng nc ma trong
mt dan bc hi a hiu khng co thit b thu hi, tn tht o co th giam xung di 0.1%
nu cac thit b thu hi c lp t ung cach.
+ Tng tn tht khng xac nh giam thu hi ng.
Cac bin phap chng s mt ng theo hi th.
+ Tranh nng cao chn khng ti mc khng cn thit, i khi theo cac quan im khac
nng cao chn khng co nhiu li th, tuy nhin nn gi 62-65 cmHg la tt nht.
+ a nc ma vao ay ni bc hi ch khng phai cho vao mt sang trn v o co th gy ra
s bn toe nc ma ln, va co th b phun thanh dang sng mu.
+ trach thuc y dan bc hi a hiu lam vic vt qua nng sut bnh thng.
+ tranh mc nc ma ln cao qua mc ti u.
+ trang b cac b thu hi cho cac ni bc hi va cac thit b thu hi co hiu qua cho ng ng
chn khng.
+ bung bc trn chum ng phai cao hn chiu cao chum ng t nht 2 ln tt hn la 2.5 ln bi
v khi cac giot vng ln tng i ln ch cn tng thm chiu cao bung bc la u ngn
chung lai.
6. S tao cn:
Trong qua trnh lam vic cac ng cua bc hi a hiu thng b ong bn theo hai cach:
- ngoai ng tao thanh mt lp g du do hi nc mang ti.
- trong ng tao thanh mt lp cn do t nc ma.
Lp du bam ngoai ng do hi em n d nhin ch co ni 1. Lp du bn ong bam o co
mau en hoc nu xn , lp nay gy hai cho s truyn nhit trong ni, co th loai bo trong thi
gian ngng san xut bng cach a vao chum ng o mt dung dch acid rt loang v du HCl
0.5% hoc dung xut n da.
Lp cn ong bam bn trong ng gy nhiu tr ngai nht, ta ch xet loai cau cn nay.
a. Ngun gc tao cn (nguyn nhn tao cn):
- cac cht l lng trong nc che cha c tach bo ht do x ly va lng loc kem, chu yu
ong bam trong ni 1
- cac cht khng ng tr nn khng hoa tan khi nc ma c c c dn, chu yu ong
bam cac ni cui bao gm:
+ Cac mui vi: pht phat, sunphat, oxalat, cacbnat canxi cung vi s tng nng cua dung
dch ng, nng cac mui o tng, mt s at ti trang thai qua bao hoa cua chung th se
lng thanh cau cn.
+ Cac oxit kim loai nh oxit manh, nhm, st trong dung dch ng cung vi nng tng
dn cua dung dch ng, khng ngng tach ra thanh cn trong cac hiu. c bit la silic,
loai cn nay tng theo v tr ni trong day bc hi va ong bam lai phn ln ni cui.
+ Cac mui canxi hoa tan sau khi phan ng thay th vi cac mui cacbnat can xi hoa tan tao
thanh cacbnat canxi cau cn.
CaA2 + K2CO3 CaCO3 + 2KA

20 http://www.ebook.edu.vn
Ti liu nng bc Cng nhn Cng ngh Ha ch - Bc hi

CaA2 + Na2CO3 CaCO3 + 2NaA


- Cac mui bi cacbnat va bisunpht canxi hoa tan khi nong b phn huy thanh mui can xi co
hoa tan thp va kt tua
Ca(HCO3)2 CaCO3 + H2O + CO2
Ca(HSO3)2 CaSO3 + H2O + SO2
- S phn b cn va chiu hng ong cn:
S phn b cn cac ng cua ni bc hi tuy thuc chu yu vao tc tun hoan hoc trang thai
chuyn ng cua dung dch: cac cn ong ch ma khi dung dch t chuyn ng va tc
tun hoan yu. Chiu hng ong cn: phn di cac ng trao i nhit, ni ma khi nc che
chuyn ng tng i kem, cn ong day hn nhiu so vi phn trn nh cac ng ni ma nc
ma lun phun phot. Khi kim tra mc thng ra mt ni bc hi khng nn hai long vi cach
nhn pha trn cac ng: qua ng trung tm nn tha mt bong en chiu sang xung ay va nhn
t trn cao se nhn ro c tnh trang pha di ng.
b. Anh hng cua cn ti bc hi:
- cau cn la mt cht truyn nhit rt thp, cho nn cn bam trn b mt ng truyn nhit se
lam giam kha nng truyn nhit bnh bc hi, giam cng bc hi cac bnh, mc
giam nhiu hay t phu thuc vao chiu day lp cn. Cn ong cang nhanh cang nhiu th tc
bc hi cang chm.
- Trong h bc hi nhiu bnh bnh cui co chiu day lp cn ln nht nn h s truyn nhit
thp, cng bc hi rt thp v vy cng tac ty cn phai c tin hanh thng xuyn va
nn gi khi lng nc ma ti thiu khi cho i qua cac ni bc hi.
c. Bin phap loai tr cau cn:
Cn ong bam rt nhanh do o phai ngng nh ky hang tun dai hoc ngn ngay thng ra,
vic thng ra c thc hin bng 2 cach: thng c hoc bng may thng ng; nu ty hoa hoc
vi xut hoc/va acid.
Thng c hoc:
- c thc hin bng may thng ng chay in.
- nhc im vic thng c hoc kha kho chu va tn kem v nhn cng, co th cao xc cac
vay nho kim loai. ng thi thit b thng cn khi a vao ni bc kn phai cn b i in
nho hoat ng in ap thp (24v) khng gy nguy him cho ngi hoc phai dung
may thng ng chay bng kh nen th oi hoi may nen kh tng i manh.
Nu ty hoa hoc:
- qua trnh nay bao gm vic nu si dung dch xut NaOH hoc acid HCl trong ni bc hi.
Cac phng phap s dung thay i nhiu hu nh lun lun dung xut, i khi dung ln lt
xut va acid hoc dung kt hp vi NaCl hoc Na2CO3
- Loai hoa cht s dung tuy theo tng vung, tng nha may ma lng hoa cht s dung cac
nng khac nhau va cach nu cung khac nhau: thng thng nng xut dung t 5-32oBe,
i khi dung n 40o Be. Vi acid khng bao gi vt qua 3% thng dung vi dung dch
1% hoc 0.5% hoc 0.25%
+ nu xut nng 30-32oBe trong 3 gi sau o vi HCl trong 1 gi.
+ nu acid HCl 1%; ra nc; nu dung dch xut NaOH 8%.
+ i khi s dung thm mt s hoa cht khac: co ni cho thm vao dung dch xut 27 Be (50Bx)
NaCl theo ty l 1 kg NaCl cho 100 lt. Hoc co ni cho la nu ty tt nht vi hn hp 60-

21 http://www.ebook.edu.vn
Ti liu nng bc Cng nhn Cng ngh Ha ch - Bc hi

75% NaOH va 40-25% Na2CO3. Tnh trn 1 tn ma 55-100gam hn hp nay va 100-150gam


HCl.
+ mt s ni cho rng ch nu ty vi xut tt hn rt nhiu so vi cach nu acid va tip o
nu xut.
- Sau khi nu hoa cht th ra nc, lun lun m hi vao chum ng : cn a yu va mm hn
se kh lai, nt v rng rc va ri xung ay ni. Va cn c ly ra d dang bng cach thng
chi.
- Cng vic nu ty c kt thuc bng vic lam sach ay ni vi cach m ca xa ay.
- Tai sinh lai dung dch xut bng cach cho thm hoa cht n nng yu cu va co th dung
nh vy n ca chuc ln. Dung dch HCl do nhanh chong b mt hoat lc nn thng dung
ch mt ln. Phai kim tra pH trc khi nu thng thng phai <3 trc khi nu acid va
khng nn ln 5.5 trong qua trnh nu.
d. Bin phap ngn nga s ong cn:
Ngoai bin phap cai tin thao tac, tng cng quan ly nhm giam bt cau cn sinh ra con co bin
phap phong nga s ong cn o la:
- s dung cac thit b ion hoa
- gia thm cac hoa cht: dung Busperse 2139, ty l dung t 10 -30 ppm tuy theo cn nhiu hay
t, cho vao nc ma trc khi vao ni bc hi.
Tuy nhin bng hoa cht nao cung khng cho phep bo qua s nu ty bng hoa cht cung nh
thng bng c hoc, ch co th keo dai thi gian s dung hn thi.

22 http://www.ebook.edu.vn
Ti liu nng bc Cng nhn Cng ngh Ha ch - Bc hi

PHN D - CAC PHEP TNH CNG NGH HOA CH BC HI

1. Tnh s ln pha sa vi trong ca/ngay :


Mi lin quan gia Baume va lng vi cha trong sa vi
Be Ty trong % trong lng
g/lt CaO
o
1 1007 0,745
o
2 1014 1,64
o
3 1021 2,54
o
5 1036 4,43
o
10 1074 8,74
o
15 1117 13,26
20o 1161 17,42

Tnh lng vi bt cn dung trong ngay cho dan ep co cng sut 2100 tn ma/ngay bit rng
mc tiu hao CaO la 500 gam/Tn ma; lng vi bt co ham lng CaO la 70%. Xac nh s ln
pha sa vi trong ngay bit rng Nng Sa vi la 10oBe,; dung tch hu hiu cua 2 thung cha
sa vi la 1.1m3.
a. Khi lng CaO cn trong ngay la: 2100 x 500= 1050000 gam
b. Khi lng vi bt cn trong ngay la: 1050000 x100/70= 1500000 gam = 1,5 tn
c. Khi lng 1 lt sa vi 10oBe la 1074 gam. Khi lng CaO co trong 1 lt sa vi 10o Be
la : 1074 x 8,74% = 93,9 gam. Lng sa vi cn pha trong ngay la: 1050000/93,9= 11182 lt
d. S ln pha sa vi trong ngay la: 11182/1100 ~ 10 ln

2. Tnh khi lng soda luc cn dung


Bang ty trong dung dch NaOH cac nng khac nhau
Dung dch NaOH 30oBe : 300 kg NaOH/m3
Dung dch NaOH 20oBe : 170 kg NaOH/m3
a. Tnh khi lng soda cn thit luc ban u :
Gia s dung dch soda cn thit la 6m3. Nng soda cn pha la 30oBe. Khi lng soda cn
thit luc ban u la: 300 kg/m3 x 6 m3 = 1800 kg.
b. Tnh b sung dung dch soda cn thit:
Nu dung dch soda con lai la 4m3 vi nng soda la 20oBe. Tnh khi lng soda cn b sung
co u 6m3 dung dch soda 30oBe.
Goi s lng soda cn thit b sung la x. Ta co: 4m3 x 170kg/m3 + x = 6 m3 x 300kg/m3 . x=
1800-680=1120 kg NaOH.
3. Tnh hiu sut lam sach
Gia s tinh khit nc ma hn hp la APhh= 78%; tinh khit cua tre trong la APche= 80%

100 ( APche APhh )


Hiusutlamsach = .100
APche(100 APhh )
Hiu sut lam sach bng: 100(80-78)/80(100-78) = 11.36%.

23 http://www.ebook.edu.vn
Ti liu nng bc Cng nhn Cng ngh Ha ch - Bc hi

4. Tnh toan cng ngh bc hi:


4.1 Tnh lng nc bay hi, lng che, nng che va lng hi t cn, tit kim do trch
hi th:
Khi lng che trong i bc hi cua nha may ng A la G tn/gi, co nng cht kh la Bx.
Nng cht kh cua mt che ra khoi ni bc hi la Bxc. H thng bc hi gm 4 bnh, co trch
hi th dung cho gia nhit va nu ng, lng hi trch cac bnh 1,2,3,4 ln lt nh sau: E1
tn/gi , E2 tn/gi , E3 tn/gi , E4 tn/gi , bo qua moi tn tht nhit ra mi trng xung quanh.
a. Tnh lng nc bc hi toan h thng va tng bnh:
- lng nc bc hi toan h thng W (tn/gi)
W = G (1- Bx/Bxc), tn/gi
- lng nc bc hi tng ni:
Goi x la lng nc bc hi hiu 4 i vao thap ngng tu, ta co lng nc bc hi tng bnh
nh sau:
W4 = E4 + x
W3 = W4 + E3 = E3+ E4 + x
W2 = W3 + E2 = E2 + E3+ E4 + x
W1 = W2 + E1 = E1 + E2 + E3+ E4 + x

W = W1+W2+W3+W4 = E1+2E2+3E3+4E4+4x (1)


= E1+2E2+3E3+4W4
W - E1 - 2E2 - 3E3
W4 =
4

W - E 1 - 2 E 2 ... (i - 1) Ei - 1
Wi =
n

b. Tnh lng nc che ra khoi cac bnh:


G1=G-W1 , tn/gi
G2=G1-W2 = G - W1 - W2 , tn/gi
G3=G2-W3 = G - W1 - W2 - W3, tn/gi
G4=G3-W4 = G - W1 - W2 - W3 - W4, tn/gi
H thng bc hi 4 bnh nn G4 chnh la Gc , Gc = G - W
c. Tnh nng che ra khoi cac bnh:
Theo cn bng cht kh khi lng cht kh ra khoi ni 1=khi lng cht kh ra khoi ni 2=
...= khi lng cht kh ra khoi ni cui (a c hoc trong mn hoa cng)
Bx.G=Bx1.G1= ...=Bxc.Gc
Bx1=Bx.G/G1
Bx2=Bx.G/G2
Bx3=Bx.G/G3
Bx4=Bx.G/G4
d. Tnh lng hi nc cp cho h thng bc hi:

24 http://www.ebook.edu.vn
Ti liu nng bc Cng nhn Cng ngh Ha ch - Bc hi

Gia s nc ma cho vao c c trang thai si, bo qua lng hi t bc khi nc ma chay t
hiu trc sang hiu sau va tn tht bc xa th lng hi tiu hao un si nc ma trong h c
c n hiu tnh bng lng nc bc hi cua hiu 1.

W n 1 n 2 1
D =W1 = + E1 + E 2 + ... + En 1
n n n n

e. Hiu qua s dung hi:


- Cac lng hi trch dung cho gia nhit va nu ng. Nu bc hi a hiu khng trch hi,
gia nhit va nu ng phai dung hi sng hoc hi thai, Cho R= lng hi sng hoc hi
thai dung cho cac gia nhit va cac ni nu ng. Q : lng hi sng hoc hi thai cp cho
ni bc hi th 1.
- Trong trng hp cua mt bc hi bn hiu khng trch hi, lng s dung hi thc t D se la
D = Q+R
- Nu chung ta trch ly hi nc cua h 4 hiu dung cho cac gia nhit va ni nu ng,
mi 1 kg hi trch se tit kim c gn 1 kg hi thai v nhit n la gn nh khng thay i
va chung ta gia thit rng, d nhin hi trch co nhit u thc hin vic gia nhit hoc
theo thang gia nhit oi hoi
Nu cac gia nhit va cac ni nu ng trc y oi hoi R kg hi sng hoc hi thai , nay
u dung hi bc, ta co R=E1+E2+E3+E4 ;Va lng hi dung mi D se qui thanh lng hi Q
cung cp cho ni 1.
Do o D=Q= W1 = E1 + E2 + E3+ E4 + x
T (1) x= W/4 - E1/4 - 2E2/4 - 3E3/4 - 4E4/4 thay vao ta co
Q= W1= E1+E2+E3+E4+ (W/4 - E1/4 - 2E2/4 - 3E3/4 - 4E4/4)

Nh vy:
- Trong trng hp khng trch hi th: tng lng hi cn cung cp bc hi, gia nhit, nu
ng la : D = Q+R = W1 + R= W/4 + E1+E2+E3+E4 (2)
- Trng hp co trch hi th, th tng lng hi cn cung cp la :
D =Q = W1 = E1+E2+E3+E4+ (W/4 - E1/4 - 2E2/4 - 3E3/4 - 4E4/4) (3)
- Lng hi tit kim c e= D-D= (2)-(3)= E1/4 + 2E2/4 + 3E3/4 + 4E4/4
i vi h thng bc hi n hiu co trch hi th cac hiu ln lt la E1, E2 ...En th lng hi
tit kim so vi trng hp khng trch hi la:

e= E1/n + 2E2/n + ...+ nEn/n

Nhn xet:
H thng bc hi co trch hi th se tit kim c tng lng hi dung
Lng tit kim tng vi v tr hang ng cua ni trong day bc hi va se tr thanh lng tit
kim toan b khi thc hin uc s trch hi bc o ni cui.
V du Khi lng che trong i bc hi cua nha may ng A la 100tn/gi, co nng cht kh
la 12%. Nng cht kh cua mt che ra khoi ni bc hi la 60%. H thng bc hi gm 4 bnh

25 http://www.ebook.edu.vn
Ti liu nng bc Cng nhn Cng ngh Ha ch - Bc hi

co trch hi th bnh 1 la 12 tn/gi dung cho nu ng, bo qua tn tht nhit ra mi trng
xung quanh.
a. Tnh lng nc bc hi toan b h thng va tng bnh
- lng nc bc hi toan h thng : 80 tn/gi
- lng nc bc hi tng bnh
Lng nc bc hi mt hiu bt ky c tnh theo cng thc

W E1 2 E 2 ... (n 1) En 1
Wn =
n
Wn: lng nc bc hi ni th n
Ap dung cng thc ta tnh c lng nc bc hi ni 2 la:
W4=W3= W2= (W-E1)/4 = (80-12)/4 = 17 tn/gi
W1= W2+12= 17+12=29 tn/gi
b. Tnh lng nc che ra khoi cac bnh:
G1= G - W1 = 100-29 = 71 tn/gi
G2= G1 - W2 = 71-17 = 54 tn/gi
G3= G2 - W3 = 54-17 = 37 tn/gi
G4= G3 - W4 = 37-17 = 20 tn/gi
c. Tnh nng nc che ra khoi cac hiu:
Bx1=Bx.G/G1 =12.100/71=16.9 oBx
Bx2=Bx.G/G2 =12.100/54=22.22 oBx
Bx3=Bx.G/G3 =12.100/37=33.43 oBx
Bx4=Bx.G/G4 =12.100/20=60 oBx
d. Tnh lng hi t:
Q=W1=29 tn/gi
e. Tnh lng hi tit kim c
e=12/4=3 tn gi hoc e= 20+12-29=3 tn/gi
trch hi co li la tit kim c 3 tn/gi so vi khng trch hi.
4.2. Tnh h s truyn nhit:
H s truyn nhit ni bc hi trong san xut do anh hng cua cau cn se giam nhiu so vi s
liu thit k. kim tra hiu sut bc hi cn phai tnh toan h s tuyn nhit (Gia s nc ma
vao ni bc trang thai si)

Q
K=
F . t

Trong o:
K: h s truyn nhit (kCal/m2.gi.oC)
Q: nhit lng cua hi nc truyn cho dch ng (kCal/gi)
Q= W.r (kCal/gi)
W: lng nc bay hi cua mt hiu nao o, kg/gi
r: nhit hoa hi, kCal/kg
F: din tch gia nhit ni bc hi (m2)
t: Hiu s nhit co ch, oC

26 http://www.ebook.edu.vn
Ti liu nng bc Cng nhn Cng ngh Ha ch - Bc hi

V du: Lng che trong vao hiu 1 la 147 tn/gi, co nng la 13.5%, nng che ra khoi hiu
1 la 19,4%. Ap sut cua hi t hiu 1 la 2 kG/cm2, nhit 132.9oC; ap sut hi th trong hiu 1
la 1.2 kg/cm2, nhit 122.3oC, tn tht nhit do nhit si tng cao la 0.4oC. Din tch gia
nhit cua hiu 1 la 900m2. Tm h s truyn nhit cua hiu nay?
Giai:
- Lng nc bc hi hiu 1 la: W=147*(1-13.5/19.4) = 44.1 tn/gi = 44100 kg/gi
- Nhit hoa hi cua nc ap sut d 1,2 kg/cm2, nhit 122.3oC la 525,2 kcal/kg
- Nhit lng cua hi truyn cho dch ng : Q = 44100 * 525.2 =23 161 320 kcal/gi
- Hiu s nhit co ch: t= 132.9 - (122.3+0.4) = 10.2 oC
- H s truyn nhit: K = 23161320/(900*10.2) = 2523 kcal/m2.gi.oC
4.3 Tnh cung bc hi:
Nng sut bc hi: hay cng bc hi la mt ch tiu chu yu anh gia tnh nng cua ni bc
hi. o la lng nc bc hi trong mt n v thi gian trn mt n v din tch b mt trao
i nhit. ; th hin bng cng thc:

W
U=
F
Trong o :
U: cng bc hi kg/m2.gi
W: lng nc bc hi kg/gi
F: din tch trao i nhit m2.
V du: Mt nha may ng ma co lng nc bc hi cua hiu 1 la 23.48 tn/gi, din tch trao
i nhit cua hiu nay la 450 m2. Tm cng bc hi cua hiu 1?
Giai: Cng bc hi cua hiu 1 la: =23.48x1000/450 = kg/m2.gi.
4.4 Tnh thi gian lu cua nc che trong ni bc hi:
Cn c vao ty l khi lng cht kh cua che trong ni bc va che vao ni trong mt phut co
th tnh c thi gian lu cua che trong ni bc theo cng thc:

V .d .Bx 1
T=
G.Bx 0

Trong o:
T: thi gian lu cua nc che trong ni bc (phut)
Bx0: nng nc che vao ni, %
Bx1: nng nc che trong ni, %
d: ty trong dung dich ng trong ni kg/m3
V: th tch nc che trong ni , m3
V du:
Lng che trong i bc hi cua nha may ng A la 147 tn/gi, co nng la 13.5%. Th tch
nc che trong ni bc hi th nht la 6.3m3, nng cua nc che trong ni la 19.4%. Tm thi
gian lu cua nc che trong ni bc hi o. Bit rng ty trong nc che 19.4% la 1080 kg/cm3
Giai:
Thay vao cng thc : T= 6.3 x 1080 x 19.4/[(147 x 1000/60) x13.5]= 4 phut

27 http://www.ebook.edu.vn
Ti liu nng bc Cng nhn Cng ngh Ha ch - Bc hi

PHN THC HANH


PHN 1 -THAO TAC VN HANH CN PHAI BIT
A. CN NC MA HN HP
1. Thit b lin quan vi khu nay: lit k tn va ky hiu
2. Cac vn cn kim tra va xac nhn trc khi vn hanh
a. Cn trong lng NMHH
b. Thung thu nhn NMHH
c. Bm nc ma i gia nhit
3. Bt u vn hanh
a. Cac chun b phai c hoan tt khi nc ma t khu ep sang
b. Th t vn hanh khi nc ma c bm qua cn nc ma
4. Kt thuc vn hanh
Cac vn cn quan tm trong va sau khi kt thuc vn hanh.
B. CAC THIT B GIA NHIT NC MA
1. Thit b lin quan vi khu nay: lit k tn va ky hiu
2. Cac vn cn kim tra va xac nhn trc khi vn hanh
a. Cac thit b gia nhit
b. B phn cha nc ngng
c. Bm nc ngng
d. Kim tra va xac nhn ng ng
- Quyt nh thit b gia nhit nao se s dung
- Cac vn cn chu y khi vn hanh van trn ng ng hi
3. Bt u vn hanh
a. Cac chun b phai c hoan tt khi nc ma hn hp c cp cho thit b gia nhit.
b. Cac vn cn quan tm luc bt u va trong khi cp nc ma n khu nay
- Vn hanh cac van cua thit b gia nhit nc ma
- Kim tra nc ngng
- S dung hi th
4. Vn hanh thng thng:
Cac vn cn quan tm va thc hin trong vn hanh bnh thng
5. Kt thuc vn hanh
Cac vn cn quan tm trong va sau khi kt thuc vn hanh.
C. TAO SA VI VA KH SO2
1. Thit b lin quan vi khu nay: lit k tn va ky hiu
2. Cac vn cn kim tra va xac nhn trc khi vn hanh
3. Bt u vn hanh
4. Kt thuc vn hanh
Cac vn cn quan tm trong va sau khi kt thuc vn hanh.
D. XNG LU HUYNH VA TRUNG HOA
1. Thit b lin quan vi khu nay: lit k tn va ky hiu
2. Cac vn cn kim tra va xac nhn trc khi vn hanh
3. Bt u vn hanh

28 http://www.ebook.edu.vn
Ti liu nng bc Cng nhn Cng ngh Ha ch - Bc hi

4. Kt thuc vn hanh
E. LNG LOC
1. Thit b lin quan vi khu nay: lit k tn va ky hiu
2. Cac vn cn kim tra va xac nhn trc khi vn hanh
3. Bt u vn hanh
4. Kt thuc vn hanh
Cac vn cn quan tm trong va sau khi kt thuc vn hanh.
F. KHU BC HI
1. Thit b lin quan n khu nay: Lit k co kem ky hiu
2. Cac vn cn kim tra va xac nhn trc khi vn hanh
a. Tt ca cac bm trong khu
b. Thit b bc hi a hiu
c. Thung thu nhn va cha nc ngng
d. Thung cha cht ty cn
e. Thap baromet
f. B tach nc ngng
g. Thap sunpht hoa sir
h. Thung cha sir tinh
3. Quyt nh phng an bc hi s dung (nu co)
4. Cac vic chun b trc khi vn hanh
5. Bt u vn hanh
6. X ly si r
7. Kt thuc vn hanh
8. Nu soda

PHN 2 - CAC S C VA TNH HUNG KHNG BNH THNG; NGUYN NHN


VA BIN PHAP X LY, PHONG

1. Gia nhit nc ma
a. Cu tao thit b gia nhit
b. Cac s c va bin phap x ly, phong
- Nhit gia nhit qua cao
Nguyn nhn:
+ Van hi nc m qua ln
+ Lng nc ma a n qua t
+ Nhit k khng chnh xac
Bin phap x ly:
+ ong bt van hi
+ Chu y s thay i ap lc bm nc ma iu chnh van hi cho thch hp
+ hiu chnh hoc hay th nhit k
- Nhit gia nhit qua thp
Nguyn nhn:
+ Nc ma chay n qua nhanh
+ Cac ng trao i nhit b ong cn nhiu

29 http://www.ebook.edu.vn
Ti liu nng bc Cng nhn Cng ngh Ha ch - Bc hi

+ Thao xa nc ngng tu khng tt


+ Nhit k khng chnh xac hoc nhit hi gia nhit qua thp
+ m cao su cua van kep hong
Bin phap x ly:
+ M to van hi hoc s dung ngun hi gia nhit phu hp
+ Chuyn i bnh gia nhit v sinh thng cn
+ Kim tra vic thao xa nc ngng
+ Thay nhit k khac hoc i hi co nhit cao hn
+ Chuyn bnh gia nhit va tin hanh thay m van kep
- Bung gia nhit b thuy kch
Nguyn nhn:
+ B phn ky hi nc hoc bm nc ngng co vn
+ Kh khng ngng tn ong qua nhiu
+ Ap lc hi cp qua thp
X ly:
+ T chc sa cha b phn ly hoc bm
+ M van xa kh khng ngng
+ Thng bao cho b phn lin quan cp hi.
- Nc ngng tu nhim ng cao
Nguyn nhn:
+ ng gia nhit b thung
+ Dung hi bc cha lng dng cao
X ly:
+ Chuyn bnh gia nhit kim tra x ly
+ Chuyn dung hi sng
- Ro r nc ma ay np thit b gia nhit
Nguyn nhn:
+ Bu lng np mt ay b gia nhit b long, tm m cao su khng cht
+ ng gia nhit b nghen lam cho ap lc nc ma t bin tng cao
+ Nc ma khng th ra khoi thit b gia nhit do van thoat m qua nho
X ly
+ Chuyn bnh gia nhit va thng bao vi b phn lin quan x ly
+ M to van thoat
- Nc ma khng th vao va ra
Nguyn nhn:
+ Van nc ma ra cha m
+ ng ng b tt
X ly:
+ M van nc ma ra
+ Thng bao cho t trng x ly
2. Xng lu huynh va trung hoa:
a. Cu tao thit b xng SO2 va trung hoa; nguyn ly hoat ng
b. Hin tng khng bnh thng va cach x ly
- pH sunpht hoa va trung hoa khng n nh

30 http://www.ebook.edu.vn
Ti liu nng bc Cng nhn Cng ngh Ha ch - Bc hi

Nguyn nhn:
+ Lng vi cp khng u hoc nng sa vi thp; hoc lo t lu huynh co vn ,
ng ng dn kh SO2 b thung
+ Lu lng Nc ma cp khng n nh
X ly:
+ Kim tra lai h thng vi va h thng t S
+ Kim tra ap lc tai bm nc ma
- Lng nc ma trung hoa trong thung cha qua cao
Nguyn nhn:
+ Bm nc ma trung hoa b rung git
+ B phn lng b ach tt
+ Li loc trong thung cha b tt
X ly:
+ Chuyn sang dung bm d phong
+ Thay i li
+ X ly theo s iu hanh cua c cng
3. Lng loc
a. Cu tao may lng, may loc va nguyn ly hoat ng
b. Cac tnh hung khng bnh thng khu lng
- Nc che trong co nc uc chay ra
Nguyn nhn:
+ Nuc ma trong mt tng nao o ly ra vi tc qua ln lam xao trn cac kt tua a
lng.
+ Tr s pht pho rc t nhin trong nc ma thp con cht keo nhiu lam anh hng n
tc lng v vy th tch nc bun tng ln anh hng n vic ly nc ma trong.
+ Nhit gia nhit khng n nh, nhit khi cao thi thp sinh ra hin tng i lu
+ Cng xng SO2 khng at yu cu cho nn kt tua tao thanh t anh hng n tc
lng.
X ly:
+ ong nho bt van thao nc ma trong cua tng o, i cho n khi tht s trong sut.
+ B sung thm lng P2O5 vao trong NMHH am bao at c 300-350ppm.
+ Kim tra la nhit gia nhit
+ Kim tra lai cng xng SO2
- Lng bun tn ong trong b lng nhiu
Nguyn nhn:
+ Thit b loc co s c kha nng loc khng cn bng vi lng bun
+ Nhit gia nhit cua nc ma trung hoa khng at, tc lng chm
+ Lng nc ma vao thit b lng t nhin tng ln gy xao trn trong thit b lng.
X ly:
+ Kim tra khi loc bun tm bin phap khc phuc
+ Thng bao khu gia nhit kim tra lai thao tac vn hanh cng ngh
+ Thng xuyn kim tra mc tng giam lng nc ma va lng bun trong thit b lng
co hng giai quyt.
- Nc che trong co mau o, bot nhiu, khng trong sut

31 http://www.ebook.edu.vn
Ti liu nng bc Cng nhn Cng ngh Ha ch - Bc hi

Nguyn nhn:
+ Gia vi qua nhiu, tr s pH khng ch qua cao, lng ng kh phn huy qua nhiu tao
thanh mt s cht keo mi
+ Cng xng SO2 khong at yu cu cng ngh
+ Nhit gia nhit 2 khng u lam cho cac hat kt tua khng hoan toan
X ly:
+ Thng bao b phn trung hoa kim tra thao tac gia vi, n nh vn hanh
+ Kim tra vic t S va lu long nc ma
+ Kim tra nhit gia nhit, khng ch tt nhit theo yu cu cng ngh
- B khuy khng hoat ng
Nguyn nhn:
+ M t b hong hoc
+ Banh rng b truyn ng b ket khng dn ng c b khuy trn cua ng trung tam
X ly:
+ Bao c cng iu tu b xem xet sa cha
c. Cac tnh hung khng bnh thng khu loc
- Vai loc b gp np
- chn khng b tut
Nguyn nhn:
+ ng ng hoc thn may loc b ro
+ Bm hut nc loc trong b hong hoc lam cho hp cha nc loc b tch ong lai
+ H thng chn khng cua trng loc b hong, khng tao chn khng cho trng loc c
X ly:
+ Kim tra tm ch b ro r sa cha
+ Khc phuc cac h hong cua h thng chn khng
- Vai loc khng bt bun
Nguyn nhn:
+ B mt vai loc khng sach, cac cht keo bt kn cac l nho cua vai
+ Lng ba nhuyn cho vao trong dung dch bun qua ln
+ chn khng cha hp ly
X ly:
+ Tin hanh ra nc trn toan b b mt li loc am bao sach ba bun dnh
+ Giam lng ba nhuyn
+ Vn hanh ung cac vung chn khng cua trng loc
- Nng ng trong ba bun ln:
Nguyn nhn:
+ B day lp ba buntrn b mt trng loc qua ln
+ Trng loc quay qua nhanh
+ Lng nc ra khng u hoc cac voi phun nc ra b nghet
X ly:
+ Han ch b day cua ba bun
+ Giam tc quay cua trng loc
+ tng cng lng nc ra phu hp, kim tra cac voi phun nc trn b mt trng loc
- m ba bun qua ln

32 http://www.ebook.edu.vn
Ti liu nng bc Cng nhn Cng ngh Ha ch - Bc hi

Nguyn nhn:
+ Lng nc ra qua nhiu
+ Trng loc hoat ng vi tc qua ln, vung chn khng cao cha hp ly
X ly:
+ Han ch lng nc ra phu hp
+ Giam vn tc trng loc, kim tra vung chn khng cao a hp cha
- Ba bun khng rt ra khoi trng loc
Nguyn nhn:
+ Hiu qua lam sach khng tt, lng chm, nc bun qua loang
X ly:
+ Tng cng ham lng ba nhuyn
+ Kim tra cng xng SO2
4. Thit b bc hi
a. Cu tao thit b bc hi va nguyn ly hoat ng cua thit b
b. Tnh hung khng bnh thng va cach x ly
- Ap sut hi nc thp
- Nng mt che khng at yu cu: cao hn va thp hn
- Mt ng
- Kho iu chnh s di chuyn che n ni sau
- Nc ngng thai khng tt, b thuy kch
- Ap sut bung t va bung bc t ngt tng cao
- Chn khng hiu cui t nhin ha thp
- Knh quan sat b v

33 http://www.ebook.edu.vn

Potrebbero piacerti anche