Documenti di Didattica
Documenti di Professioni
Documenti di Cultura
#############################
The photographic facsimile is from the Kashmir Series of Texts and Studies
volume 11.
Notes:
This e-text was transcribed by the staff of Muktabodha under the supervision
of Mark S. G. Dyczkowski. Revision 0: 02/08/2006
Publisher : Trivandrum Sanskrit Series
Publication year : 1919
Publication city : Trivandrum
Publication country : India
##############################################
#############################
mah?rthamajar?
svopajaparimal?khyavy?khyopet?
mahe?var?nandapra?t?
namon?layate?u?vi?enam?line|
pratyakkamalakand?yakar?bhy?para??line||1||
jayatyam?lamaml?namauttaratattvamadvayam|
spand?spandaparispandamakarandamahotpalam||2||
k?ruy?mtasindhoruditamiv?vartam?ka?p?g?t|
mauktikamayadadh?n?t?akajayatigaurav?m?rti||3||
sph?rtayevi?va?ilpasya?r??iv?nandam?rtaye|
nityonmeanime?yainistu?yainamastvie||4||
yasm?danuttaramah?hradamajjaname
saubh?gya??mbhavasukh?nubhava?cayasm?t|
tatsv?tmacitkramavimar?amayagur??
movalliyugmamuditoditav?ryam?e||5||
namonikhilam?linyavil?panapa?yase|
mah?prak??ap?d?bjapar?gaparam?ave||6||
gorakolokadhiy?de?ikady?mahe?var?nanda|
unm?lay?miparimalamantargr?hyamah?rthamajary?m||7||
svakriy?y?apivy?khy?svayamevaprayujmahe|
uparyapy?tmasarambhasambhog?mreanotsuk?||8||
yadv?vineyajanacittacamatkriy?rtha
matrodyamo'yamudito'stutadetad?st?m|
sakepavistaravibh?gavivikta?obha
pup?jalirbhavatuv?mayaea?ambho||9||
avagata?ivadipratyabhij?rthatattva
kramasarairahasyoll?sasarvasvaved?|
gurucaraasapary?c?tur?cidghano'ha
gahanamapihdantarvyomatadvy?karomi||10||
ihamahatirahasyonm?lanemagal?ya
prabhavatimamasavidyogin?n?pras?da|
apitukulasapary?bimbasabandhyavandhy?
sakdapimatimantonainamudgh?ayantu||11||
svapnasamayopalabdh?s?sumukh?siddhayogin?dev?|
g?th?bhisaptaty?sv?pitabh??bhirastusampr?t?||12||
vardhat?de?ika?r?m?nsavinm?rga?cavardhat?m|
m?he?var??cavardhant?vardhat?camahe?vara||13||
athayadetad?tmasvar?p?vibhinnaparame?varapar?mar?op?yaprati
p?danapravttamabhyupagamasiddh?ntasthity?t?tparyata
pratij?dyava(yava)pacak?tmakamah?rthamajary?hvayamahat
tantram,atras?tr?yam??g?th?saptatirbhavanti|tatra
c?dy?y?
magal?c?rap?rvakam?div?akyopakepa|dvit?y?y?
tantrapratip?dyasyavastunonirde?a|tatastisusv?tmatattve
pram??nupayogaprapacanam|ahy?madhik?rivibh?gavyapoha|
saptamy?vidhiniedhaniakanam|aamy?
sas?rasvar?panir?paam|navamy?sv?tmana
sphuasy?'pyasphuatvaucity?nu??sanam|da?amy?
vimratsvar?pavimar?asyapuru?rthatv?vasth?panam|tato
dvayorvimar?asvar?pavimar?a|tatastrayoda?asu
atri?attattvaviveka
|avi?y?mukt?rthapratiparam?rthapary?locanam|
saptavi?atitamy?vi?vasyaprak??avimar??ntarbh?vodbh?vanam|
a?vi?y?mekatraivavastuni?ivasaktivibh?g?dhyavas?nam|
ekonatri?y?parame?varasyavi?va?ar?ratay?
?aktyutkaropap?danam|tri?y?vi?vavaicitryasya
sv?tmanyavaikalyen?vasth?napradar?anam|ekatri?y?
pram?tr?ditrikasy?dvaitaparyavas?yitvonm?lanam|tatodvayo
saty?satyavibh?gavyud?sa|tato'pidvayoparame?varasapary?y?
vai?iy?vabh?sanam|tata?caasup?jyatay?
?r?pac?rthakram?vamar?a|tata?capacasusapary?y?
svar?panikara|tato'pidvayordevat?svabh?vaniraya|
ekonapac??y?mantratattvoddh?ra|pac??y?v?gvttivic?ra
|ekapac??y?mudr?satattvonmudraam|dvipac??y?
vimar?a?akterbhog?pavargaphalapradatvolliganam|tripac??y?
j?vanmuktyupapatti|catupac??y?kaabhagav?dabhaga|
pacapac??y?sv?tmasvar?pasy?nandaspandat?nuvaranam|
tata?catasutattv?vabodhapratisphuaup?yopade?a|tata?ca
asu
vimar??nuprave?in?nai?cintyani?caya|aaitamy?
sv?tmavimar?asyasadyasiddhidatvapraty?yanam|saptaaitamy?
vimar?al?bhasyaguruka?k?dh?natvaprakhy?panam|
aaaitamy?mukt?rthasyasarvadar?anas?ratvas?dhanam|
ekonasaptatitamy?tantravistarasyasagraheopany?sa|
saptatitamy?
vy?s?diyogin?mapyanuttar?rthaika?araatvaprak??anam|anty?y?
tantraktastantropade?ahetuprayoga|iti
tantr?rthatattvat?tpary?rtha|
athagranthovy?khy?yate|?r?madanuttar?dvaitasiddhihetordvaita
prath?satattvapraty?havyapohadakade?ikendrabha?raka
sv?tantryamanusadadh?nastantrakttantropany?sa
pratyupodgh?tamudgh?ayati
natv?nitya?uddhauguro?caraaumah?prak??asya|
grathn?timah?rthamajar?mim?surabhimahe?var?nanda||1||
ihakhalusarvasy?pijanasyop?syatay?k?cid
devat?styevetyatr?vipratipatti|kevalatasy?
n?mar?p?divyapade?am?trevaiamyam|s?cayuktipary?locan?y?
sv?tmasavitsphuratt?m?trasvar?petiprak??aevavi?vop?sy?
devatety?patitam|tasyacamahattvam
s?sphuratt?mah?satt?de?ak?l?vi?ei?|
sai?s?ratay?cokt?hdayaparamehina||
iti?r?pratyabhij?n?ty?sarvasakocollaghitay?
sphurattaikasvar?patvam|sacagurug?tiprak??ayati
vi?vavyavah?ramitinirukty?sarv?nugr?haka|
t?dkprak??akavyatireke
vi?vasy?ndhabadhirat?dipr?yat?patte|sacaparyantata
parama?ivabha?rak?parapary?yasv?tmar?pomah?npram?t?|
yadukta?r??ivas?treugururup?yaiti|tasyacaraau
j?nakriy?lakaasv?tantryacaryategamyatepr?pyatebudhyate
bhakyatec?bhy?vi?vamitihicara?vityucyete|yadukta
?r?kubjik?mate
bhogyabhoktubh?veumiatsvanimiatsuca|
de?ak?ladig?khyeusth?las?kmapareuca||
satt?sphuraakavy?pt?gatibhakaayogata|
karma?cara?khyeyanatup?datay?priye!||iti|
tt?yastucaraas?k?dgurusvalakaaevetidvivacanena
vy?khy?|yaduktatatraiva
sitov?me'ruodakevar?bhayakaroguru|
pret?mbujagato'kastharakta?aktistrilocana||
pacamuadharasragv?hdidhyeyasmit?nana|iti|
ayamevasakalanikal?tm?sarvavidh?nan?vasth?y?
nirv?ar?pastur?yap?daityupaniat|laukikovyavah?rastu
sakalena
nikalenacadv?bhy?mevacara?bhy?mupakalpyate|yad?hu
?uklo'ghri?uklam?vioraktarakto'ghrir??rita|
pitroraghridvayenedamamun?j?yate'khilam||iti|
taucanitya?uddhauunmeanimeavibh?gavyud?sena
pad?rth?ntarapratibimbanakamau|etadevahiparame?varasyatat
p?ramai?varyam,yadantarbahi?ca
j?nakriy?pratibimban?nupr?it??eavi?vavil?satvam|tacca
sv?tantryaspandasphurattodyam?di?abdair?game?dghoyate|
nitya?uddy?catayorvakyam?avimar??nupr?itatvapraty?yyate|
yadukta?r?pratyabhij?y?m
vimar?aevadevasya?uddhej?nakriyeyata||iti|
taunatv?utkarakaky?r?hatay?vim?ya|v?manak?y?n?
tadekaviay?k?ralakaaprahv?bh?vohinamanam|mah?prak??atva
caparame?varasyamah?nutkara|tapratitadup?sakasya
prahv?bh?va?cetidvitayamapikahenoktam|
yajananamask?r?dyupany?sam?tretu
ekatarasy?bhidheyatvamanyatarasy?rth?kiptat?cetipratipatn
pratyubhayapratipattisaukaryanasambhavati|ayacamah?n
magal?c?royatparame?varotkar?nusmaraam,yasyaca
tantr?rambha
pratyava?yakartavyatvam|yadukta?r?matstotr?valy?m
sarv??ak??anisarv?lakm?k?l?nalatath?|
sarv?magalyakalp?ntam?rgam?he?varanuma||iti,
vy?p?r?siddhid?sarveyetvatp?j?purassar?|itica|
etenamagal?d?nimagalamadhy?nimagal?nt?nica??str?i
prathante|v?rapuru?ibhavanty?yumatpuru?icaiti
mah?bh?yamary?day?dvitraprade??vacchinnamagal?n?mapi
??str??m?r?k?ryatvam|kimuta
pratig?th?nubh?yam?naparame?varai?varyotsavatay?
dhanas?ra?akalaparimalavatsarvatraiva
magalyoll?samudagramunm?layato'syamah?tantrasyety?s?tryate|
etacca
vy?khy?t?rot?ik?m?trat?tpary?ttantropodgh?te
s?k?dupanibaddham,anyath?parame?varapra?masyakriy?m?tr?dapi
praty?havyapohasiddhe|uktar?paca
parame?varai?varyotkar?nusandh?namanusandh?tust?d?tmyamevopa
sth?payati|yathokta?r??ivadau
asmadr?pasam?viasv?tman?tmaniv?rae|
?ivakarotunijay?nama?akty?tat?tmane||iti|
ataevahinatvetiparame?varapra?makriyottarak?la
mahe?var?nanda
ityuktam|mahe?var?nandohin?ma?r?matsad??ivaparyant??ea
?uddh??uddh?dhik?r?nupraviapram?tparampar?prabh?vasarva
sv?bhibh?v?nity?navacchinnaprak???nandaparam?rthasv?tantrya
lakaaparama?ivabha?rakaeva|tadbh?v?panno'ya
tantrakditi
y?vat|tadbh?v?patti?catasyade?ikaka?kap?ta?aktip?ta
saubh?gyasyasamay?nuprave?amagalamah?bhiekasampatsask?ro
p?rohaprak?litamalopalepatv?t,auttar?mn?y?dya?ea??str?rth?
vabodha?ik???litv?t,svasyaca
parame?varai?varyotkaravimar??nu
sy?tyupak??ntakaraatv?ccetyavagantavyam|yadukta
?r?ni??ane
tripratyayamidaj?namiti|taccokta?r?kira?y?mguruta
??stratasvataiti|tata?cayo'vipasthoj?hetu?ca,
d?nam?tmaj?namiti?r??ivas?trasthity?
svayamaparokit?tm?yap?ramai?varyoll?sasya
par?nujighk?ve?avaiva?yenatantraktastantronm?lana
pratyaucityam?sutryate|anyath?b?hya??strapraetvad
vipralambhakat?m?tramevaparyavasyet|yadukta?r?hasabhede
sevyanteguravo'nekej?navij?nabh?sur?|
durlabho'yagururdeviyo'hak?rakayakara||
ten?dh?ta?rutatenatenasarvamanuhitam|
yen?hak?ranirmuktakevaloviditasvayam||iti|
b?hya??str??tu
anyath?devap?itya??strap?ityamanyath?|
anyath?tatpada??ntalok?pa?yantic?nyath?||
itisthity?s?k?tsv?tmapar?mar?op?yatvanasambhavati|yath?
?r?tantr?loke
ye'pyas?k?dup?yenatadr?papravivindate|
n?nates?ryasavittyaikhadyot?d?cchavoja?||iti|
yath?ca?r?kulakamale
??ktenatejas???nyayem?rgaparyup?sate|
tevahnirahitekuesth?ly?homaprakurvate||iti|
tatracat?ratamyakicid?locan?yam|yaduktam
nararidevadruhiaviurudr?dyud?ritam|
uttarottaravai?iy?tp?rvap?rvaprab?dhakam||iti|
sacamahe?var?nandomah?rthamajar?grathn?ti|
vi?vataduttarobhayaspandatay?p?r?hambh?vasvabh?vasy?rthasya
arthyateitivyutpatty?sarvapr?rthyasyavastuna
?iva?akty?dibhedaprath?prarohe'pi
p?ram?rthik?dvaitaprath?satattv?
sphuratt?mupadar?ayati|granthasandarbhadv?r?
lokamanubh?vayat?tyartha|majaryapihipthak
pupabhedapratibh?se'pyek?k?r?'nubh?yate|grathanaca
pup?derupeyasy?n?y?sagrahaop?yatay?prasiddham|s?ca
surabhi,
sarv?bhilaa?yaprak??ar?pasaurabh?spadatv?t|anenacavi?vasya
bhogyatay?'vasth?pan?dvakyam?asya
vimar?op?yasyaucityamunm?lyate|yato
nirbhayabhogyamityetattantram?mn?yate|yadukta?r?siddh?mate
arthaakacad?k?ca?iva??stramitismtam|
d?k?dhv?nirbhayobhoga??strebhairavasajake||iti|
im?miti|
pr?kayotkar?danapahnavan?y?matisulabh?sv?d?manunm?litap?rv?
cetyartha|yadukta?r?pratyabhij?y?m
itiprakaitomay?sughaaevam?rgonavo
mah?gurubhirucyatesma?ivadi??streyath?||iti|
atracayo'yamah?rthamajar?pary?yovi?vavaicitryavil?sa,sa
evaca
vakyam?asyapratyabhij?parapary?yasyavimar?asyop?yatay?
tantrapratip?dyo'rtha|yata
?abdaspar??dyanubhavastadanubhavitdv?r?mah?prak??apary?ye
kvacinmah?nubhavitari
paryavasyati|tatparij?nacaprayojanam|tatprayojanaca
vimar?asvar?pasiddhi|tasy?apiprayojanabhog?pavargalakaa
svasyam?he?varyoll?sa|uparicaprayojan?ntar?pek?,tasyaiva
pr?pyatay?bhilayam?atv?danavasth?prasag?cca|yacchruti
?tmal?bh?nnaparavidyateiti|sabandha?catantrasya
pratip?dyasya
c?bhidh?n?bhidheyabh?va|pratip?dyasyacidvimar?asya
cop?yopeyabh?va,tayoranyonyak?ryak?raabh?tatv?t|tantrasya
pratipatt?casambandhoguruparvakram?tm?vyaktamupalabhyate,
natv?nitya?uddhauguro?cara?vityupakr?ntatv?t,desi
akaakkhap?de
ityupasah?riyam?atv?cca|tattvady?tusv?tmar?paeva
sarvo'yasambandha|yath??r?svacchande
guru?iyapadesthitv?svayadevasad??iva|
p?rvottarapadairv?kyaistantrasamavat?rayat||iti|
yath?coktam?c?ry?bhinavaguptan?thap?dai
sad?bhinavaguptayatpur?acaprasiddhimat|
hdayatatparoll?saisvayasph?rjatyanuttaram||iti|
svayamavagat?rthatattvasyacatantraktak?ruyotkarapravttena
sarvajanas?marasyalakaenat?asthyena
grathn?m?tyavicchinn?hambh?vasvabh?vottamapuruavyapoh?d
grathn?t?titantropap?danesarambhodbh?vanevineyavargasya
tantrapravttyaunmukhyavidh?yam?natven?rthatasiddham|etena
tantraktaprasiddhaprabh?vasyasabh?van?pratyayotp?danena
pratipattjanapravttyarthan?mop?d?namityapy?s?tryate|
pratipat?
coktamarthapratyadhik?rit?y?naka?cinniyama|yadukta
?r?spande
labdhv?'pyalabhyametajj?nadhanahdguh?ntaktanihite|
vasuguptavacchiv?yahibhavatisad?sarvalokasya||iti|
kica,natv?guro?cara?vityanena
?r?caraavidy?saketo'pyatra
kicidunmudryate|so'pipary?locyam?na
vidyetim?tk?p?hatatp?rthivamud?htam|
maalakual?p?hatad?pyaparik?rtitam||
mantrasajakriy?p?hataijasatatprak?rtitam|
j?nap?hatumudr?khyatadv?yavyasure?vari||
parecch?mukhatovyomap?hatvenehan?dtam|
tanm?lasyopac?rasyab?hyasy?bh?vatapriye||
ce?tmakobhavedv?yustatasy?nnatiradhvare|
d?pasy?ttaijasastoyacarurioras?tmaka||
pthivy?gandhavatpupamupac?r?yap?dayo||
iti?r?caraas?tran?ty??r?pacav?hakramamev?nupravekyati,
sarve?mapi?r?ras?nvay?n?matraivat?tpary?t|
tadvy?khy?navaidagdhyaprak??anatun?tyantamupayujyate|natveti
ca
natekahokty?mantramaal?derapiv?yu?aktitattv?y?
svaparispandan?nupr?an?y?
mudr?y?stantr?ntar?rambhar?podyog?nuguy?tpr?dh?nya
praty?yyataityalamupakramaevaprasakt?nuprasaktikapr?curyea|
upari
prapacayiyam???eatantr?rthas?kma?ar?rapr?yeyag?th?|ata
ev?tiprapacyam?neyamatiprasag?yabhaviyat?tisakipyaiva
vy?khy?t?|ukt?rthaprapacopap?danacatatratatr?grata
udbh?vayiyate||1||
athatantrapratip?dyamarthatattvatatparij?nasya
prayojanatay?'nveyat?c?bhidadh?nastantrakttatraiv?vtty?
tatprayojanam?tmavimar?asvar?pamapyupeyatayopap?dayati
vardhat?mah?prak??ovimar?avicchuritani?chalodyota|
saj?vi?eanirayam?trapravtt?niyatra??str?i||2||
iti|
atrayo'yamah?prak??astattatpram?tprak???ve??dh?na
prak??am?nat?svabh?vam?trap?ri?ey?tsvar?panikarekriyam?e
tattadr?patay?j?nabahirantaprak??ate|
j?n?dten?rthasatt?j?nar?patatojagat||
nahij?n?dtebh?v?kenacidviay?kt?|
j?natad?tmat?y?tametasm?davas?yate||
iti?r?devik?kramasthity?prak??aikasvabh?va
atri?attattvasapian?tm?
pratyekatattvapary?locane'pyanantaprak?r?yam?ovi?vavil?sa,sa
vardhat?muparyuparisvasphuratt?manubhavatu|ayamevamah?nup?yo
vakyam?asyavimar?asyetiy?vat|nanu??nyat?m?trasvabh?vena
mithy?tvam?tr?nupr?itavyavah?reav?vi?vavaicitryeop?yabh?tena
param?rthabh?tasv?tmar?pavimar?al?bha
ityetadanaucityotkarak?h?pr?ptiriti
m?dhyamik?nirvacan?yav?damary?d?m??aky?hani?chalodyotaiti|
sphuaprak???tmaniprapacodyotenakasyacid
mithy?tvopap?dak?de?chalasy?vak??aityartha|astvevam,
tath?pyavagh?tasved?divadanyath?siddhas?nnidhyenalokavyavah?rea
katham?tmavimar?otpattirity??aky?havimar?avicchuriteti|na
khalu
svasatt?m?treavi?vasy?tmavimar?apratyup?yatvam,apitutath?
tath?
vim?yam?n?vasth?y?meva|tatracavi?var?pasyeva
tanmithy?tv?destadviparyayasyacavimraavyatvodbh?van?ya
ni?cchalodyotaityasyavimar?avicchuritetyanenasahaikapadyam|
nanuyadihi
vi?vavyavah?rasyakicinnaiyatyatadupapadyet?pin?ma
tasyop?yatvam
|taccanasambhavati|ady?pisiddh?ntibhirdravyagu?daya
aiti,
pram?apramey?dayaoa?eti,r?pavedan?dayapaceticapthak
pthagvikalpyam?natv?dity??aky?hasaj?vi?eety?di|yatra
vi?vavil?s?tmanyarthek??d?y?kap?d?yaprabht?ni??str?i
tattatparibh??nuguyenasaj?laka?ye
vyapade?avi?e?stanm?tropak?avy?p?r?i,napuna
pratyak?dipram?opaghyam?apthivy?dipad?rthaparampar?pari
spand?pal?papragalbh?n?ty?dyav?ky?rtha|dvit?yetuyo'ya
mah?prak??auktalakao'navacchinnapram?t?,yadvimar?a
puru?rthatay?'vasth?payiyate,savardhat?m|
m?y?yamalopalepasask?rocchedaparyantamullasatu|s?cavddhirna
kaivalyena|kitarhi?evamahamalaukikaka?citpram?teti
pratyabhij?n?tm?yovimar?a,tenayadvicchuraa
vi?eato'nyaprak??availakayena
laukikasambandhasvabh?v?tikr?nty?
t?d?tmyaparyavas?yitayopa?lea,tadvattay?ni?chalo
nirgalitop?dhikalakaudyotasphuratt?yasyat?d?atay?
vardhat?mityartha|darpa?diprak???n?hi
pratibimb?diprak??anakamatve'pi
pramatprak??as?pekatv?dastyup?dhimattvam|pram?tprak??asya
tvananyamukhaprekitvamevetyartha|etaduttaratr?pibhaviyati|
nanu
vimraavyasy?tmasvar?pasyavyapade?anaiyaty?bh?v?ttadvimar?a
pratyasadbh?vaparyavas?y?ka?cidhdayagam?bh?va
sy?dity??aky?hasaj?vi?eety?di|yatraparamapram?tviaye
vyavahriyam??nisarv?yapi??str?i?ivoviurbuddha
ity?divyapade?am?travy?pt?ni,na
punararthasvabh?v?tyantabhedopap?danaprav??nibhavanti|tath?hi
c?rv?k?st?vadbh?t?nyevacetayantaiticaitanyavi?iameva
?ar?ram?tm?nam?cakate|asadevedamagra?s?t
ityabh?vabrahmav?dina??nyat?bhim?nino
m?dhyamik??c?n?khy?kaky?y?miva
sv?tmam?trasphuratt?lakaam?tmatattvam?hu|s?khy?dayastu
vij?n?kalapr?yat?masy?g?kurvate|?abdabrahmav?dina?ca
pa?yant?pad?bhim?nina?r?matsad??ivatattvabh?tamenamanyante|
m?m?sak?apisukh?dyupar?gayogyam?tm?namanv?n?
savitsvabh?vat?masyan?pahnuvate|naiy?yik?dayo
j?n?diguaga?spadamenamicchanti|saugat?
punarj?nalakaasant?nar?pamenasagirante|
evamanyatr?py?hyamiti?raut??rauteusarvevapisiddh?nteu
n?tyantamatravisav?da|kintusp?spikay?'vasth?nam,
tannibandhanam?tra?cav?din?manyonyakalahakol?halakle?a|
tadukta
mayaiva?r?p?dukodaye
atovi?v?tmakon?thaity?rabhya
lok?yat?n?deh?tm???ny?tm???nyav?din?m|
ka?tm?kaanih?n?bhinn?tm?bhedadar?in?m||
m?m?sin?map?rv?tm?brahm?tm?brahmav?din?m|
advaitin?mabhed?tm?bahun?v?kimucyate||
?kr?anacab?l?n?saevaparamoguru|
saevacamah?rth?tm?mah?rthikaman?i?m||iti|
tath?ca?r?pratyabhij?hdayetadbh?mik?
sarvadar?anasthitayaiti|ataevahi
sahibhairavasiddhantap?rvapako'piyanmaya|
itiparyantapac??ik?y?muktam|evacavastuvtty?siddh?ntibhi
sarvairapiparame?varasya
vi?v?tmakatvasvabh?vamai?varyamevodghoyate
|yanmayaivokta?r?savidull?se
anyonyamaprat?k?r?b?dhyab?dhakabh?vata|
vadantitavavai?v?tmyav?divipratipattaye||
iti|etaduktabhavatibahuvidhasiddh?ntavikalpyam?n?nyonya
b?dhyab?dhakabh?ve'pivi?v?vabh?sestambhakumbh?dayobh?v?
?p?marapaitapratyakamev?nubh?yantaityatranak?cid
vipratipatti
|anubh?yam?natvacate?manubhavanakriy?viatvam|s?cakriy?
s?m?ny?natilaghisvabh?vatay?p?dapacched?dirivapara?vadh?din?
kenacitkaraavi?eeavin?nasagacchataityetat
t?vadag?k?ryam|
tata?cagr?hyagrahaavel?y?cakur?dyava?yambh?va|tadukta
mayaivasavidull?se
avin??inimagalaprad?pemanasiprajvalitemah?prak??e|
bahirindriyagolakairgav?kairavi?e?davabh?syatetrilok?||
iti|
cakur?dicakracabahikaraam?trasvaspand?spadatv?da
vikalendriyasy?pipram?turaud?s?ny?dyavasth?svarth?vabh?s?
sabhav?ccakicidantakaraamapekata
ityetadapyava?y?bhyupagantavyam|tata?ca
manovimar?asy?varjan?yatvam|
taduktamasmadgurubhirmanonu??sanastotre
has?patantigamanepravis?ryapakau
svausarvadaivakilam?nasar?jahasa|
atyadbhut?tavagatirgaganeparasmin
vikepa??nyamayapakayugavih?ya||iti|
kara?n?cakartvyatirekek?ryak?ritv?naucity?t
svasvabh?v?vas?daprasag?cca
stambhakumbh?dipary?locanakriy?y?mantaka?cit
kartvi?eo'pyarthata
?kipyate|yaduktamasmatparamagurubhi?r?saubh?gyahdayastotre
netr?dij?lakop?ntehtpadm?sanal?lay?|
v?rav?ratvay?devi!r?p?dimadhusevyate||
sacavedyavikalpoparaktatv?dde?ak?l?dyavacchedamanubhavati|
tadavacchedollaghin?cabh?vymalaukikenakenacit
pram?tvi?eea,
anyath?vi?vavaicitryasyaivaviparyayaprasag?t|vi?vavyavah?ro
hyavaccinn?navacchinnapram?tdvay?g?k?r?dtenasagacchate|
tatr?'kalpitapram?t?sphurattaikasvabh?vatay?vedyavargasya
prak??aik?rav?bh?vamudbh?vayati|kalpitastustambhakumbha
ity?dibhedaprathopa?leaapr?galbhy?t
tattadvikalpavikobhasvabh?vabh?v?n?
vyavah?ravibh?gamudbh?vayat?tyubhay?va?yambh?vaucityam|evaca
gr?hyagrahaavel?y?mindriy?dipra?ikay?
vi?vapratih?bh?miraktrimapram?t?ka?cidantarvimraavyaiti
p?rampary?d?patitam|yathoktamajaapram?tsiddhau
idamityasyavicchinnavimar?asyakt?rthat?|
y?svasvar?pevi?r?ntirvimar?aso'hamityayam||iti,
prak??asy?tmavi?r?ntirahambh?vohik?rtita|itica|
yath?coktam?c?ry?bhinavaguptap?dai
sphuatarabh?sam?nan?lasukh?dipram?tranveaadv?reaiva
p?ram?rthikapram?tl?bhaihopadi?yateiti|evamabhiprayeaivahi
?r?vij?nabhairave
g?t?diviay?sv?dasamasaukhyaikat?tmana|
yoginastanmayatvenamanor?histad?tmat?||
ity?dyup?yatayopap?dyate|sm?rt?dayo'pyatran?tyanta
visavadante|
yad?hu
v??v?danatattvajasvara??stravi??rada|
t?laja?c?pray?senamokam?rganigacchati||iti|
vardhat?mitilopraty?yukty?
khy?timapur?p?rakhy?tisam?ve?ad?rhyatakapaya|
sjabhuvan?niyathecchasth?payaharatirayabh?sayaca||
ity?divadup?yopeyabh?vadyotayanty?
parame?varasy?tyantadurghaaghaanapr?galbhyalakaa
sv?tantryam?s?tryate|yadanenadar?an?ntarapraetman?ay?
sas?ranibandhatvenopakalpita?abdaspar??diviayavikobho
j?vanmuktilaka?hl?dasvabh?vasv?tmanovimar?a
pratyup?yatayopadi?yate|tath?catantr?ntevakyate
osas?rasuhell?osulahamokkhamaggasohaggam|iti
asyacop?yopeyabh?vasy?vyabhic?rasvabh?vas?marasyod
bh?van?yay?vadgatiyatitavyamitin?ty?
v?kyadvayaiky?vabh?s?tman?
tantr?parapary?yea?leeopany?sa|evamatr?bhidheya
prayojana
tatprayojanacavitatyonm?litam|p?ryantikatuprayojanahia
a
h?apar?hoitiprapacayiyate|
nan?ktayukty?vimraavyaka?citkartvi?eakul?l?divad
na
kutracidaparokamupalakyate,anumeyatv?daututatrapram??dh?n?
hi
vastusthitiritisthity?t?dkkicitpram?avaktavyam|
tadanuktauca
tasy?satkalpatv?pattirity??aky?ha
?tm?khaluvi?vam?latatrapram?anako'pyarthayate|
kasyav?bhavatipip?s?gag?srotasinimagnasya||3||
ih?tmaivahiprak??asvabh?vatv?dvi?vavyavah?renibandhanam,
mam?vabh?satemay?valokyataitipram?tprak??opa?leeaiva
stambhakumbh?d?n?prak??am?natv?t|tadvyatirekecate?
stambha
evakumbhakumbhaevastambhaityanayoranyonya
svalaka?pah?ropakramenakasyacidapiniyanttvamiti
stambhar?pea
stambhakibhavatyastambhovetisandehov?tasy?pyasambhavo
veti
sarvath?t??mbh?vaevasvabh?vasy?dbhuvanavyavah?rasya|
yadi
castambh?dir?patayaivate?prak??am?natvanapuna
pram?tprak???nugrah?tm?
ka?cidati?aya,tarhisarve?mapitath?prak??eran,nav?
kasyacidap?ti
pram?t?vyavah?rocchedaprasaga|kica,
stambhakumbh?dy?tmanovi?vasyasv?tmanaiva
prak??am?nat?g?k?resarvasy?pipram?tvargasya
s?rvajyamatyant?jatvav?prasajyeta,niy?mak?bh?v?t|
tasm?d?tmanojagadvyavah?raprayojakatvamanicchat?'pyag?k?ryam|
prayojyaprayojakabh?va?caparyantato'nayost?d?tmyameva
paryavas?yayiyat?ty?tmaprak??amayo'yavi?vavartivedyavargoll?sa
ity?patitam|yadukta?r?pratyabhij?y?m
pr?giv?rtho'prak??asy?tprak???tmatay?vin?|
nacaprak??obhinnasy?d?tm?rthasyaprak??at?||iti|
khaluravipratipattau|evasthitetatraiv?tman?damet?dgiti
vastuvyavasth?pakatvalakaasv?bh?savi?eapram?aprati
paitasyav?p?marasyav?nakasyacidapekotpadyate,
pram?tprak???davyatirek?t|pratyutatenaiva
vyavasth?pyam?natv?cca
pram?asya|pram?ahin?manavanavodayasv?bh?savi?ea|
so'pisv?bh?so'bhinavaityuktatv?t|navanavodayatvacatasya
tattadde?ak?lopa?le?vacchidyam?n?nyonyavilakaaprameyadv?ro
p?r?haka?cidvi?ea|napunasv?bh?vikodharma
ityavadh?rit?khilavikalpavikobhamakubhit?bdhikalpamekasvabh?va
m?tmatattvapratyasyavy?p?raevanopapadyataityartha|na
ko'pyarthayataiti|?tmanipram?amicchann?tm?sy?nnav?|
yadyan?tm?jaavarga,tatpram??pekaivanopapadyate|?tmaiva
cet,
tarhisvasminsvayamevapram?amapekataity?patet|yad?hu
akhy?tiryadinakhy?tikhy?tirev?va?iyate|
khy?ti?cetkhy?tir?patv?tkhy?tirev?va?iyate||iti|
pram?tt?spadetatrapram?anopayujyate|
kara?tkartur?dhikyamanyairabhyupagamyate||
svatantrakhalukarteti??bdikairapyud?ryate|
taccasv?tantryamanyebhyak?rakebhyapradh?nt?||
yatprabh?v?tpram??n?pram?atvavyavasthiti|
tatraivatadapeketinakivyarthavacobhavet||
laukik?n?pram??n?man??v?s?ddhiyauktikai|
??varasyapram?atvapram?ttve'pyud?htam||
pram?taripram?akimitipcchanpram?tt?m|
vijah?tinav?n?dyapra?nasy?nupapattita||
nadvit?ya?cakalpasy?tpram?akimuvisphuret|
itihipra?nat?tparyatatr?tmanyaikyasammatau||
mayitvay?tibhedo'yanakad?canayujyate|
n?n?tmatvesvaviayapram?apratibh?van?||
pcchyateprativ?d?timahanmaurkhyaprasajyate|
bhr?nti?ced?tmanibhr?nty?buddherajjubhujagavat||
v?cyapram?amityetadunmattavacan?yate|
athan?styevametatraprat?tiritikathyate||
tatrapram?apcchyetak?dgvottaramucyat?m|
agocarapram??n?mata?tm?mahe?vara||
yadukta?r?pratyabhij?y?m
pram?taripur?etusarvad?bh?tavigrahe|
kipram?anav?bh?sasarvapramitibh?gini||iti|
tath?copaniatvij?t?ramarekenavij?n?y?titi|
svapad?sva?ira?ch?y?yadvallaghitum?hate|
p?dodde?e?ironasy?ttatheyavaindav?kal?||iti|
?r?tantr?loke'pi
pram??nyapivast?n?j?vitay?nitanvate|
te?mapiparoj?vasaevaparame?vara||iti|
uktamarthad?ntady?pratip?dayatikasyavety?di|
g?go
hiprav?ha?aityapras?d?dyanekaguotkar?dantarbahist?p?pah?ra
prav?obhavati|
tatraivasarv?g??plavap?rvakamaghamara?dyavasth?sukon?ma
narastitasy?t|naka?cidapitath?sy?ditiy?vat|
pip?setyanena
gag?srotonimagnasy?piyadikasyacitsalilap?necch?,kastatra
p?tu
praty?haitipraty?yayat?d?r?ntike'pisthale
vi?vavyavah?ranibandhanaparame?varapratipram?ajij?s?y?
pratyak?d?nisarv?yapipram??nisambhavanti,napunare?matra
k?cidapeketyudbh?vyate|etena
tanv?dibuddhimatkartsannive?avi?eavat|
ghaavadyadanevatannaivakhaparam?uvat||
ity?dipram?opap?danopak?asye?varasiddhy?deprabandhasya
pravttivaiphalya?ak?kalako'pyuakitaityavagantavyam||3||
nanustambhakumbh?divad?tmanaprak??onakad?cidapi
sphuatayopalabhyate|asphuec?rthe
pram?avy?p?reaiv?vataritavyamity??aky?ha
yaj?nantija?apijalah?ryo'piyavij?nanti|
yasyaivanamask?rasakasyasphuonabhavatikulan?tha||
4||
yavai?v?tmyenaprasiddhimantaprak???tmanov?re?var?
iv?nudriktaprak???ja??bh?r?dayo'pij?nanti,yaca
vimar?amayyo
v?re?varyaivavaidagdhy?bh?sa??linyo
ghaad?s?prabhtayo'pyavabudhyante|sarve?mapisth?lo'ha
sampanno'hamity?desv?tmasphuraasyasphuamevopalabhyam?natv?t
|
yacchruti
utainagop?ad?anad?annudah?ryaiti|
vimar?apr?dh?ny?jjalah?r?j?naprativai?iyamuktam|
j?na?aktyevapram?t?kriy??akty?'pyayakro?kriyataity?ha
yasyaivanamask?raiti|jaajalah?ry?dirhisarvo'pi
j?vavargastattatphalak?kay?tatratatranamaskurv?o
lakyate|sasarvo'pinamask?royatsambandhenaivabhavati,yath?
?ruti
yasmainamastacchiraiti|sarvasy?pisv?tmaivadevatetyagre
bhaviyati|
yata
tvamev?tme?a!sarvasyasarva?c?tmanir?gav?n|
iti?r?matstotr?valy?muktam|athacaja?stambhakumbh?dayo
bh?v?,jalah?rya?abdaspar??dy?d?nakam?indriya?aktaya,te'pi
yajj?nant?tiparame?varasyapr?kayotkaraupap?dyate|yata
stambhakumbh?dayo'pitattatpram?tviay?k?radv?r?
j?nakriy??rayatay?ni?c?yante|yaduktamdraaivahitato
jagatiti|
kartaivetyasy?pyupalakaametat|yatprayukta
?ambhvaikyad?pik?y?m
vi?vamidamanmayam,matk?ryatv?t|yaditthatattath?|yath?
?ar?ram
|idacamamak?ryatasm?nmanmayamiti|
tadvaccakur?d?ndriy?yapipram?tparibarhatayaivatath?tath?
bhavant?ti|uktar?pa?casaparame?varakulasya
deh?kabhuvan?dervi?vavil?sasyat?d?tmyaparyavas?yitay?
smty?dinirv?hakobhavankasyapad?rthasyasphuonabhavati|
kasyetiyadi
ka?ciducyetasaevasvabh?vatonasy?dityartha|ayabh?va
viayendriy?dervedyaviacitryasyagop?lajalah?ry?de
pram?tvargasyaca
samalovimalov?pivyavah?ro'nubh?yate|
iti?r?pratyabhij?prakriyay?gr?magacchati,sandhy?mup?ste
ity?dilaukika??str?yavyavah?rasvabh?vaj?nakriy?yugalameva
s?k?tp?ramparyeav?'nupr?anamavalokyate|yath?
?r?pratyabhij?y?m
tath?hijaabh?t?n?pratih?j?vad??ray?|
j?nakriy?cabh?t?n?j?vat?j?vanamatam||iti|
tecaj?nakriyemametyahamitiv?'hambh?vavyatirekekutr?pi
nopapadyete
itisarv?hambh?vasvabh?vaparame?varapratyasphuatva?ak?y?na
ka?cidavak??aiti||4||
evas?m?nyatapram??n?manupayogam?tmanyupap?dya
vi?eato'pyupap?dayann?gamekacidanugrahadar?ayati
avacchinnapratyakamavacchinnatanmukhac?num?nam|
?gamad?p?lokastasyaprak??ayatikimapim?h?tmyam||5||
gr?hy?rthasannikaraevapratyakasya
pr?m?yamityatyantametat
sakucitam|anum?nacavy?ptyupalambhas?pekatv?d
vy?ptyupalambhasyacapratyakam?latv?davacchinnameva|
arth?patty?deratr?ntarbh?vovai?eik?dibhirabhyupagata|
anantarbh?ve
v?tasyasakocakalpak?dyupalambhavikalp?tsvayamupakalpan?ya
|
evac?vacchinn?n?pram??n?manavacchinnesv?tmanipravttiriti
mahat?manaucityakaky?mavatarat?tipr?gapyuktam|?gamastu
yady?ptam?trav?kyatv?tpr?m?yamarhati,tarhitasy?ptik?dgiti
cint?y?manyasm?d?pt?t,tasy?pyanyasm?diti
m?lakayak?riyanavasthetyapr?m?yameva|m?iky?dipar?k?vat
tricaturakaky?vi?r?ntautusaivasakoc?yakalpate|yadipuna
?gamastvanavacchinnaprak???tmakam?he?varavimar?aparam?rtha
ity?c?ry?bhinavaguptoktasthity?
parapram?tvimar?a?aktimayatay?yamag?kriyate,tad?n?masautasya
sv?tmanasvabh?vabh?teprak??eprad?pollekhaivatamasthagite
stambhakumbh?d?vabhivyajakatay?kaciccamatk?ramupajanayati|
tatr?piyath?d?p?lokenadhv?ntagarbhavartin?
stambh?d?n?m?rohapari?h?disvabh?vaunm?lyate,tadvadasy?pi
sv?tmanoyanm?h?tmyamanavacchinnasvabh?vatva
svavyatirikt??eabhuvan?k?dyanupr?anakamatva
vi?vataduttiratvalakaasvalakaadvitayas?marasyasampatp?tratva
m,tat
kimapyalaukikatattvam?gamenonmudryate|
yaduktam?c?ry?bhinavaguptap?dai
yapr?pyasarv?gamasindhusaghap?ratvamabhyetikt?rthat?
ca|
tanaumyaha??mbhavatattvacint?ratnaughas?ra
param?gam?bdhim||iti|
athayadi??kh??ikh?y??a??kamaalamity?divadupac?r?datra
pram?avyavah?rakaut?halam,tad?svasminn?tmanipratyaka
paratr?num?nasarvatr?gamaityala
tantr?ntarap?nthagha?pathaprasth?nena||5||
nanupram?apath?tivttacedidam?tmatattvam,tatsarvo'pi
janastadvimar?apratyadhik?r?naka?cidv?
sy?dapramitatv?vi?e?dity??akyan?traka?cidadhik?rivibh?gakle?a
ity?ha
ye?nirupa?yovyatiriktako'py?tmanobh?va|
?tmavimukh?n?te?madhik?rivibh?gavibhramobhavatu||6||
ihaye?pus?sv?tmar?p?tparame?var?dvyatiriktobhavan
ka?cijjyotiom?dipad?rthonir?pa?yovibh?van?yobhavati,
te?manyapad?rthaunmukhy?vin?bh?t?d?tmavaimukhy?deva
hetorayamatr?dhik?r?natvayamitiyovibhramovi?iobhramo
vil?sar?patv?dapr?m?ikovyavah?rov?sabhavatu|tatsadbh?ve
vaya
napratibandh?ra|atisargelo|tata?cate?mup?lambhan?yat?
cadyotyate
|yaduktam?c?ry?bhinavaguptap?dai
?tm?namanabhij?yavivektuyo'nyadicchati|
tenabhautenakiv?cyapra?ne'sminkobhav?niti||
ko'p?ti|asmanmary?d?y?bh?v?ntarasy?tmavyatireka
sphuraam?tresatyapiparyantatastanmayat?y?ev?vadh?ra?d?tmano
vyaktiriktako'pibh?vaityayuktaivav?coyukti|yadukta
savitprak??e
yadidad?yatekiciddar?an?ttannabhidyate|
dar?anadraton?nyaddraaivahitatojagat||iti|
?game'pi
y?vannavedak?etet?vadvedy?kathapriye|iti|
ath?pyuparikathyataityartha|ye?punasv?tmanaevabh?va
sv?tantryasvabh?vaka?cidati?ayitodharmo
vimraavyatay?'vatihate,
te?m?tmaunmukhya??lin?na
kad?cidapyayamadhik?rivibh?gavy?kepa|etaduktabhavati
jyotiom?dayohivibh?van?y?arth?vibh?vayitnpram?tnprati
pthagbh?venaprasiddh?|
ataste?svargak?matv?diradhik?rivibh?gaka?citsagaccheta|
ye?punar?tmasvar?pamevanir?pa?yam,te?
nair?tmya?ak?y?mastvanadhik?ritvam|tadabh?v?cca
kathamadhik?rit?ratamyamiti|eteneh?mutr?rthabhogavir?g?dyapi
n?dhik?rivai?iy?yetivy?khy?tam,yataih?mutr?rthabhogodreka
eva
mokapuru?rth?tmanasv?tmavimar?asyaprayojanatay?
pratip?dayiyate|tarhimumukutvamastvadhik?raiticed?na,
vastusthity?nabandho'stitadabh?v?nnamuktat?|
vikalpaghait?vet?vubh?vapinakicana||
itiny?y?dbandhaevan?sti|kutomoka,kutastar?tadicch?|
astitvev?
saivakriy??aktiparyantamujjmbhataitivimar?asyatadicch?y??ca
paryantatobhed?bh?v?tpr?pyaev?rtho'dhik?raityuktabhavat?ti
||6||
nanupram??dhik?rivibh?g?dyanupayogevidhiniedhayoreva
vaiyarthyasy?t,viparyayebh?dh?bh?v?dity??akyatayo
svar?pamunm?layati
yatrarucistatravidhiryatreyan?stitatracaniedha|
ityasm?kavivekohdayaparispandam?tra??str??m||7||
yadetadast?tij?nalakaovidhirn?st?tij?nasvabh?vo
niedha?cacodan?rtha|tatrasandhyop?sty?dauvidhi,
kalajabhaka?dauniedha?cetyucyate|tatredam?locan?yam
anuh?t?pravttinivttiprayojanatay?hi
vidhiniedhayorvy?p?ra,
aj?taj?pakatvesatyapravttapravartakovidhiityuktatv?t|
tatraki
tajj?nam?treatepravartantenivartanteca,utasvecch?nuguy?t
|yadi
j?nam?trea,sandhy?nup?sakakalajabhakakov?na
ka?cid?lokyeta|yaditusvecch?nuguy?t,tadanuh?t?
rucimeva
vidhiniedh?vanuvarteteityarthobhavati|tata?cate?
sandhyop?san?d?vartheyatrarucistatravidhi,yatrav?
kalajabhaka?daunarucistatracaniedhaityanay?bhagy?
sandhyop?san?d?
vev?ruci?cettatracaniedha,kalajabhaka?d?vevaced
rucistatraca
vidhirityarthatattvani?cayasy?t|ityuktakrame?sm?ka
p?rame?varavimar?apary?yap?ro'hambh?vabh?it?n?viveko
vidhiniedhayost?tparyatonikara|et?d?ecatattvani?caye
tadevana
??stram,yatsarvasavitsaghaan?tman?svahdayasyaparita
pthivy?ditattvaparampar?kro?k?rapr?v?yenaspanda
par?mar??tm?camatk?ra|p?rame?varapar?mar?aevahy?gamaiti
pr?gapyavoc?ma|tadanuh?t?micch??aktireva
pravttinivttyaunmukhy?dvidhirniedhaiti
vyapade?abhedamanubhavat?ti
y?vat|yaduktasavitprak??e
ty?ga?akyakriyoyasyasaheyaitini?cita|
tyaktuna?akyateyaccatadup?deyamityapi||iti|
may?coktasavidull?se
pr?m?ik?vidhiniedhakath?yadisy?t
paryantataparamaeva?ivapram?am|
sarvottarasakhalutatravidhiniiddhe
kartukametavihitecavibhurniedham||iti|
etena?rutismty?derapyasmattantrasyapr?m?yotkarovy?khy?ta|
yathokta?r?bhagavadg?t?su
evatray?dharmamanuprapann?gat?gatak?mak?m?labhanteiti
|
traiguyaviay?ved?nistraiguyobhav?rjunaitica|
yath??r?vij?nabhairave
kicijjairy?smt?'?uddhis??uddhi?ambhudar?ane|
na?ucirhya?ucistasm?nnirvikalpobhavennara||iti|
yath?ca?r?k?lik?mate
patantijantavoyenakarma?narakedhruvam|
utpatanticatenaivatrik?laj?bhavantica||
etad??ayenaivahi?r?vij?nendukaumudy?m
manoyatraivavi?r?nty?p?rabh?vamup??nute|
ataparahikin?ma?ubhaketrabhaviyati||
itipuyaketr?dilakaamunm?litam|etena
aprabuddhamat?n?hiet?b?labibh?ik?|
m?tmodakavatsarvapravttyarthamud?htam||
iti?r?vij?nabhairav??ovy?khy?ta||7||
nanuvidhiniedh?din?hilokay?tr?,tayo?ca
svecch?m?traj?vitatve
tasy?nakicidr?pamityuktabhavati|saivacasas?raityucyate
|
tadullaghanacapuru?rtha|tatprayojanatay?pravttacaitat
tantra
k?kadantapar?k?pr?yam?padyetety??aky?ha
pary?locanavimukhevastusvabh?vasy?tmanohdaye|
?ak?viavegenevasas?rabhayenamuhyatiloka||8||
yo'yalokod?yavargavailakay?ddratvadharm?tataeva
parame?varavad?tmanovi?va?ar?ratvapacaktyak?ritv?dyai?varya
yoge'pipa?utv?bhim?n?pram?tvarga,tasy?yapr?ya?asvabh?vo
yadyuktitattv?nveaeparame?var?bhinno'pisvaya
svecch?m?tratv?dahambh?vavadidambh?vamapyavag?ham?nasyasvasya
yaddhdayamicch?j?nakriy?tmaka?aktitritayame(l?pa
?la)nar?pamantastattvam,tatpar?mar?apratyaud?s?nyamavalambata
iti|
taccatasyasvacittasvabh?v?d?patitam|cittahin?ma
caitanyapath?varoh?ccetyasacay?nta?cary?c?turyop?ttasakoc?
cicchaktirityavadh?ryate|cittamayatvac?sy?'vacchinnasya
pram?tu
tanmayom?y?pram?t?iti?r?pratyabhij?hdayamary?day?
sapratipannam|yata?r??ivas?treucaitanyam?tm?itivat
cittam?tm?
ityapy?avada?aucityenapunarupadiamiti
sv?bh?vikamasyedamaud?s?nyam|ataevac?ya
sas?r?jjananamara?
dir?p?llokay?tr?vyavah?r?dbibhyaddvit?y?dvaibhayabhavati
ityupaniatprakriyay?bhedaprathop?r?hac?kityamudvahanmuhyati
|
?tmanaparamai?vary?vasth?smtipramo?dantasakli?yate|yath?
sarpada??bh?ve'pivi?ve?a?ak???l?svasyamanasi
sarpabhramad?yinorajjv?depad?rthasya
vastubh?tasvabh?vapary?locanopek?y?
t?ttvikasarpada?avanm?rcch?mara?dik?mantarvyath?mupagacchati,
tadvadityupamay?pratip?ditamarthatattvahdayagm?kriyate|
uktar?pe
c?syamohesva?aktayaevapravartante|t??cav?gbh?mau
par?pa?yanty?dimayyov?cibr?hm?m?he?vary?daya|savitkrame
sv?tmasphuratt?s?r?v?me?var?khecary?dy?|pr?aparvaica
?ar?ranirvahaopak?avttayapr??p?naprabhtaya|t?s?
hyahantedant?dvitay?vag?hanas?marthy?d?tmasvar?ponm?lanavat
tad?cch?dane'pyaucityamasti|yadyapyasyapa?vabhimatasy?tmana
icch?di?aktitritay?nupr?anatvamaparih?ryam,tath?piy?et?
p?rame?vary?mavasth?y?mapratihatasv?tantryalakaecch?
vi?vabhedaprath?nur?peas?rvajyopabhit?j?na?akti,tadvat
sarvakarttv?tmik?kriy??akti?ca,t?evapa?uda??y?
k?rm?gabhagy?sakucantya
kram?dap?rat?khy?tir?pam?avam,vedyabhedaprath?svar?pa
m?y?yam,?ubh??ubh?nuh?n?tmakak?rmaaca
malamunm?layanti,tata?c?yasas?r?tyucyate|enamevahi
vy?moha
praty?hayitusad?c?ryacaraar?j?vasapary?k?ryatayodghoyate|
yad?
punasaevalokasvahdayasyav?stavasvabh?va
pary?locayitumunmukh?bhavati,tad?naka?cit
sas?ra?abdasy?rthatayopalabhyate|
svasarambhavijmbh?tmakatayaiv?syavim?yam?natv?t|
yathoktam?c?ry?bhinavaguptap?dai
svatantrasvacch?tm?sphuratisatatacetana?iva
par??akti?ceyakaraasaraipr?ntamudit?|
tad?bhogaik?tm?sphuraticasamastajagadida
naj?nekutr?yadhvaniranupatetsastiriti||iti|
yath?c?dvayoll?se
bhramasas?royatkathamivabhavenmuktiramuta
stvit?yay?v?ch?batajaadhiy?s?prasarati|
tvadanyann?st?tiprabhavadavikalp?dvayamate
sthir?k?romokodvitayaghaan?sastirata||iti|
yath?casavitprak??e
tasm?dvikalpasa?uddh?dvij?n?nn?tiricyate|
tenaivanirvikalpo'yavikalpasv?tmanisthita||iti|
sarvovikalpasas?raityukterayam??aya|
tadasattvastesattva?uddh?y?savidasthitam||
itica|atr?pyuktaevad?nta|yath?rajjv?ditattv?vabodhe
bhujag?dibhr?ntyabh?v?nm?rcch?dyananubhavaiti|ayamartha
sarvasy?pijanasyab?hyavyavah?ravyatirekeasvahdayonmukha
ka?cidahamityudyogaparisphurati|sacaj?n?m?ti
savidvi?eavapurevopapadyataitij?na?akteranapahnava|
j?n?m?tyatravimar??k?rasarambhar?p?k?citkriy?pyarth?kipt?|
etaddvitay?nupr?an?vasth?y?micch??aktivyapade?a
ityavy?kulo'yamicch?j?nakriy?s?marasy?tm?svabh?va,yo
hdayamitivyavahriyate|tasyacavastunapary?locan?y?
vitarka
?tmaj?namiti?r??ivas?trasthity?saev?ha
parama?ivabha?raka
?aktitritayavattv?ditivimar?alaka??aktir?virbhavati|
yadudde?ena
?akty?vikaraeneyapratyabhijopadi?yateiti
?r?pratyabhijokti|
yathoktam??varasiddhau
sv?tmaiv?yasphuratisakalapr?in?m??varo'nta
kart?j?t?picayadiparapratyabhij?syas?dhy?|iti|
yathacokta?r?vij?nabhairave
sarvajasarvakart?cavy?pakaparame?vara|
saev?ha?aivadharm?itid?rhy?cchivobhavet||iti|
?r??ivadauca
athasthitesarvadikke?ivatattve'dhunocyate|
tasminj?te'thav?'j?te?ivatvamaniv?ritam||
bahnirj?to'thav?'j?taprak??ajanayennakim|
aj?tanasuvarakitad?kimupalabhavet||
ity?kipya,
satyamevatath?p?hasuvaraj?tam?trakam|
m?ly?dinopabhog?yad?n?rthamupayujyate||
cint?mairavij?tobhaveccint?maisphuam|
tath?pik?ryabhog?rthamaj?takenadh?ryate||
ity?dinopap?ditam|etaccapurast?dapyudgh?ayiyate|evaca
sv?tmanaparame?varatay?par?mar??tparame?varasyaca
dharmigr?hakapram?apr?baly?dvi?va?ar?ratay?'g?k?r?t
sas?rac?kity?de?casvarganarak?divaicitryavad
vi?v?ntarbh?venopalabhyam?natv?t?ar?ria?ca?ar?ra
pratyahambh?vabh?vanotkar?dabhed?nubhavaikabh?janatv?t
parame?vara!teuteukcchrevapin?mopanamatsvaha
bhaveyam|
naparagatabh?tastvadagasag?dupaj?t?dhikasamado'pi
y?vat||
iti?r?matstotr?valisthity?
mahe?var?dvaitasavid?hl?d?mtamah?hrad?vag?hacamatk?racarbaa
c?turyamevaparyavasyati|napunarbandhamok?divikalpavikobh?
takakalaka?ak?pyatrasapadyate|yacchruti
tarati?okam?tmavititi
|yath?ca?r?madanubhavastotre
tvapthagvigatab?hyasabhramastihas??vara!
yad?tmacityalam|
l?nam?lakalanaikutastad?gamyat?matanum?yit?guai||iti
|
evasthite'pi
yath?npas?rvabhaumaprabh?v?modabhita|
kr?ankarotip?d?tadharm?staddharmadharmata||
tath?prabhupramod?tm?kr?atyevatath?tath?|
iti?r??ivadidy?sv?tmasv?tantryoll?s?tsvahdayapar?mar?a
?unyatvacake?citsabhavati,yenasas?r?divibh?gavyavah?ra
|
yath?
?rutiadev?ddevapracat?guh?yanity?di|atraca
?r?cidgaganacandrik?
hdguh?mabhilaannahantay?dkkriy?vapuradkkriy?tpad?t|
santamemisamabh?vada?ivasakhyah?niramun?his?taye||
iti|
yath?casam?dhipacada?y?m
yadetasy?parij?natatsv?tantryopakalpitam|
saevakhalusas?roja?n?yastubh?aa||iti|
?r?sarvav?rabha?arake'pi
aj?n?cchakatelokastatasi?casahti|
mantr??iv?tmak?sarvesarvevar??iv?tmak?||iti|
mokop?yeca
sv?par?mar?am?tro'yamapar?dhakiy?nasau|
t?vanm?treatajj?tayadvaktunaivap?ryate||iti|
uktar?p?rthaparij?namevamoka,tadviparyaya?cabandha
ityalamatiprapacena||8||
nanv?tmanovimar?amayaka?cidvi?ea
sas?r?dya?eakle?opa?amanas?marthya??litayonm?lita|saca
tasy?sphuasvabh?vasyasphu?k?r?tmetyavadh?ryate|naca
tatr?sphuatva?ak?'pyavataritumarhati,
atyantasphuatayopap?ditatv?t|
tatapram?aprameyavyavah?ravikalpasy?nupayogo'travitatya
vy?khy?ta
ity??aky?ha
m?ikyapravekaivanicolitonijamay?khalekhay?|
pratibh?tilaukik?n?matyantasphuo'pyasphua?tm?||9||
?tmar?pohiparame?vara
prak??otkaravattv?da?eabhuvanavy?panakamatv?cca
vi?vavikalpakalpan?may?marciprarohaparampar?muparyuparyunm?layan
,
tatsv?
tadev?nupr?vi?atityupaniatprakriyay?tathaivanicolita
kacukitapr?yo
nityam?ste|tatralaukik?n?prameyatay?lokyam?nevi?vasmin
vyavahart?pram?t?m
atyantasvacchat?s?yatsv?ktyanavabh?sanam|
iti?r?tantr?lokasthity?pr?kayodrekakaky?r?hatay?
vimraavyo'pyasaumadhy?hnam?rt?amaalany?yena
tattadra?miparampar?sphuraapr?curyea
ra?mimadgraha?s?marthy?dapr?kay?vasth?madhitihati|yath?
tr?s?dir?hity?datyanta?l?ghyom?ikyopalakhaa
sphuradurumar?cimajar?pijaritaparyantatayaiva
m?ikyametadutkamitin?dhyavasitu?akyate,tadvad?tmano'pi
sva?aktiprasaratirohitatv?dev?sphuatva?ak?|
evamubhayasvabh?vat?y?mev?syavi?vavyavah?raucityam|tadukta
mayaivasavidull?se
arciprarohemahatapram?turn?tisphuatvecabahiprath?
me|
apekateprekitum?tmadar?as?ryodayatadvyavadhica
loka
||iti|
iyacalaukik?nevam?tnpratyupapadyate|tadukta
?r?pratyabhij?y?m
kintumohava??dasminde'pyanupalakite|
?akty?vikaraeneyapratyabhijopadi?yate||(iti),
taistairapyupay?citairupanatastanvy?sthito'pyantike
k?ntolokasam?naevamaparij?tonarantuyath?|
lokasyaiatath?navekitaguasv?tm?pisann??varo
naiv?lanijavaibhav?yatadiyatatpratyabhijodit?||
itica|
alaukik?nantarmukh?npratitu
nadhy?yatonajapatasy?dasy?'vidhip?rvakam|
evameva?iv?bh?sastanumobhakti??linam||
iti?r?matstotr?valyuktirevayuktipathamanuvartataiti||9||
nanv?tmanasphuatvamasphuatva
cetyanyonyaviruddhametaddharmadvayakathan?masagacchata
ity??akyatasyat?d?akicitsv?tantryamasti,yadvimar?a
ity?khy?yate,yadvattay?c?syapar?mar?apuru?rthatay?sarvath?
s?dhyaityupap?dayati
?rdhvojvalatiprak??olok?lokasyamagalaprad?pa|
vimar?ada??mukh?n?tadahyam?namal?litailaviccharda||
yo'yamahaj?n?mimamasphurat?ty?dya?eavyavah?r?nu
sy?taprak??ar?po'rtha,sakhalulokyam?nasya
bh?var??eralokyam?nasyakhapup?dyavi?eamabh?vaj?tasyaca
prad?pavatprak??akatay?'nubh?yate|tath?lokomukhyay?vtty?
prak??asvabh?vatv?tpram?t?,aloka?catadadh?naprak??atv?t
prameyam,gr?hyagrahakobhayakoyupa?le?llok?lokapram?amiti
pram?tr?ditrikaparam?rthasyavi?vasyaprak??akobhavati|
t?dkprak???bh?vevi?vasy?ndhatamasatv?pattiritipr?gapyavoc?ma|
ataevahyasaumagalatayopanyasta|idamevahi
tadatimahanmagalam,yat
stambhakumbh?d?n?manyonyasvabh?v?pah?ra?ak?
nissvabh?vatvasabh?van?cavyapohyate?
tath?bh?ven?vasth?panam|saca?rdhvasvayaprak??atay?
prak??yavargottirobhavanjvalatisarvasapratipatty?
parisphurati|tasyaca
vimar??khyo'ti?ayaka?citsvabh?vatay?sv?kartavya|anyath?
darpa?diprak??avadasyaj?yakaky?nuprave?aprasag?t|yadukta
?r?pratyabhij?y?m
prak??o'rthoparakto'pisphaik?dijaopamaiti|
sacak?ryavargavailakayenaprak??asyakarttv?khyodharma
ityanantaramupap?dayiyate|
atrakhalvativist?relokay?tr?vijmbhite|
vyavahriyantebahavobh?v?bh?bh?dhar?daya||
vyavah?ravidhiste?masak?ra?calakyate|
tatrakitannimittasy?dity?locayat?sat?m||
savittivyatirekeanaiv?nyadupalabhyate|
tasy?vyapoha?ak?y?bh?sv?tmaninabh?rbhavet||
n?pyabh?rbh?dhar?dasy?pthaktvacakathabhavet|
mithor?p?pah?recaph?tkartukasyakau?alam|
evavedyasyapthvy?derasak?reprak??ane|
s?m?nyatovi?e?ccasavidevapragalbhate||
s?pivedyavadanyenaprak??y?cetpravartate|
prak??astanmayonasy?jj?yayog?vi?eata||
savido'nyaprak??yatvesavittvalupyatenav?|
nacedvyarthatadanyatsy?dyenaseyaprak??yate||
lupyatecetkim?k?r?s?ten?stuprak??it?|
tasy?nyasyaprak??a?cakutaityavalokane||
anyadanyaditivyaktamanavasthitir?patet|
ato'sy?svaprak??atvasvabh?v?devasidhyati||
prak??a?coktay?bhagy?svaprak??obhavannapi|
bh?vam?trasvabh?tvenaj?yavedyavattyajet||
svaprak??o'pyasauk?citkartt?ma?nutenacet|
anyath?tvarthavann?syasvabh?vasy?tprak??anam||
tata?cakartt?tasyasv?tmavi?r?ntilaka?|
anicchat?pisv?k?ry?y?mahant?vidurbudh?||
p?ryantik?pratih?bh?rvedyavargasyayovibhu|
tasyasvayapratihatvamahambh?vaprak?rtyate||
vimar?a?c?yamevasy?nmukhyamai?varyam??itu|
atasvatantrobhagav?nsarvasahaitisthitam||
tasyacavimar?asyay?da??sphura?vasth?,tasy?mukhena
aunmukhyayogenamal?n?m?avak?rmaam?y?y?n?m?li
p?rampary?tm?sacayaprak??ena
kartbh?tenadahyate,sv?tm?nupravesitay?sv?kriyate|tatra
bhinnavedyaprath?m?y?|tad?yattamalam?y?yam|karma?
puyap?pav?san?tman?sambh?tak?rmaam|aurn?ma
p?r?hambh?vapar?mar?a??nyatv?tsakucitammanyoj?va|
tadbh?vaev?avam|tacc?n?tmany?tmaj?nam?tmanyan?tma
j?naca|etad??ayenaivahi?r??ivas?trevak?rapra?le?
pra?le?bhy?caitanyam?tm?j?nabandhaityuktam|yadukta
?r?tantr?loke
caitanyam?tmaj?nabandhaityatras?trayo|
sa?leetarayog?bhy?mayamarthaprak??ita||iti|
parame?varohij?nakriy?r?patay?prak??avimar?assvabh?va|
tasya
caj?ttvevimratvecaikatarasminnapyapar?m?yam?ne
malam?avan?motpadyataitit?tpary?rtha|yath?
?r?pratyabhij?y?m
sv?tantryah?nirbodhasyasv?tantryasy?pyabodhat?|
dvidh?avamalamidasvasvar?p?pah?nita||iti|
sarvo'pimaloll?sa
malamaj?namicchantisas?r?kurak?raam|
iti?r?m?lin?vijayottarasthity?
svapar?mar??n?nmukhyam?trasvabh?va
|saca
auyahut??aiva??talim?namindau
?ayy?sum?rdavamiv??masukarka?atvam|
b?hyeumohamivayogiucaprabodha
sv?tantryamastihiniyantryayitumahanme||
itisavidull?sasthity?p?rame?varasv?tantryamevetiviveka|
etena
eko'pyaneka?aktirdkkriyayo?ch?dakomalapus?m|
tuakambukavadjeyast?mr??ritak?lik?vadv?||
ity?din?malon?m?tmagatakiciddravyamity?cak??
praty?khy?t?|tatracoktamalatrayoparakt?sakal?
m?y?tattv?ntar?lavartinodev?daya?ca,
?avak?rmaamaladvay?nubaddh?pralay?kal?|?aveca
te?m?tmaj?
ttvavimar?a??nyat?nibandhanamalamityanusandheyam|teuca
keucid
vedyabhedaprathop?dhikom?y?yo'pimalasabhavati|anye?
tvapavedyaprath?nupravi?n?masaunavidyataitivi?ea|
ekamal?
vij?nakal?|tatr?pitanmalasv?tmano
vimratvavimar?a??nyatv?t|vidye?var??mapi
m?y?yam?tr?nubandh?dekamalatvameva|malakayopalakit?
mantr?daya|tatr?pitatkayaunmukhyam?tremantr?,tadupakrame
mantre?var?vidye?var??ca,ye?m??varo'bhimant?|
k?yam?amalatvemantramahe?var?,ye?casad??ivo'dhih?t?
|v?san?m?troparaktamalat?y?man??rita?ivatattvam|
sarv?k?r?nutpannamaloll?sastubhagav?nparama?ivabha?rakaeveti
pram?tvaicitryam|?n?teti|malatrayad?hasyac?yamup?yo
yadvimar?amukhen?ntapr?paam|sv?tm?nupravi?n?ca
yath?hivahnin?l?hamindhanatanmayabhavet|
evacit?sam?l?hacaityacinmayat?vrajet||
ity?din?ty?tadvadbh?v?va?yambh?v?tte?malasvabh?vatvameva
viparyasyat?tiy?vat|yadukta?r?bhagavadg?t?su
j?n?gnisarvakarm?ibhasmas?tkurute'rjunaiti|
yaccoktamayaivasavidull?se
vedyopar?gavibhavenavimohyam?na
loh?ntaravyatikar?divavyaktak?ryam|
jv?l?val?bhirabhitapyavimar?avahni
svacchahirayamivamehdayavidhatte||iti|
mala?ak?parity?gaevamalakayop?yaitiy?vat|tadukta
?r?ni??kule
sphaikopalagoreukitasyakurut?priye|
vyomn?van?lahimalamala?ak?tatastyajet||iti|
yath?kilacaitramaitr?derj?vakadambakasya
stambhakumbh?derbh?var??e?caprak??ako
ghadevat?dyupac?radv?r?magalyaprad?po
vahnivi?eatv?dagner?rdhvajvalanamitiny?y?d?rdhvobhavanjvalati
|
yath?catasyavartimukhen?n?ya
tailaprasarodahyataitir?paka?leau|upam?dyalak?rea
v?kyavaicitryatadarthasyahdayagam?kara?yetyuktapr?yametat
||10||
athaprakr?ntavimar?asvar?pam?tmanasvabh?vatay?
svayamevopap?dayati
sanhdayaprak??obhavanasyakriy?y?bhavatikart?|
saivakriy?vimar?asvasth?kubhit?cavi?vavist?ra||11
||
svahdayasyaprak??ohisarvasy?st?tivaktavyam,asattve
svavy?gh?taprasag?t|yathopaniat
asannevasabhavatiasadbrahmetivedacet|
astibrahmeticedvedasantamenatatovidu||iti|
tasm?tsv?tmar?pohdayaprak??a|sannityatrasapratipattireva
|tatra
sannityetatpraktitapratyayata?capary?locan?yam|asterdh?to
?atari
khalvevamutpadyate|tatrac?stya?asy?rthobh?van?khy?kriy?,
pratyay??asyatukartetyag?k?ryam|tata?casannityasya
bhavanalaka?y?kriy?y?kartetyarthobhavati|saiva
bhavanakriy?
kartt?may?vimar?aityucyate|punakriy??abdopany?sena
bhavana
sattvam,taccas?m?nyar?pam|tatonatasyakriy?tvamitivadanto
nir?kriyante|yatobh?vakriyetin?ty?dh?tvartham?trasya
kriy?tvamabhyupagantavyamity?vedyate|s?cakriy?
avasth?yugalac?trak?ryakarttva?abditam||
tath?hisavideveyamantarb?hyobhay?tman?|
sv?tantry?dvartam?naivapar?mar?asvar?pi?||
iti?r?spandatantr?lokasthity?yad?svasminhdayaprak??ar?pa
ev?tmani
tihati,tad?vimar?a?uddhovimar?aityevavyavahriyate|yad?
tu
vikalpopa?lealakaakobhamanubhavati,tad?vi?vavist?ra
prapacasphuraavaicitry?tm?
vimar?aititatr?dhikovi?ea??aka?cidutpadyate|evaca
prak??asyavimar?asvabh?vaityag?k?ryam|etadvyatireka?ca
svabh?vabhagapary?yatv?ttasy?prak??atvamevaprayojayati|
tata?c?yasphaikamukur?divadalpaprak??a
stambhakumbh?divadaprak??ov?sy?dityuktabhavati|kica,
sannityatra
y?sattokt?,saivacittvamucyate|sattvacittvayo?ca
s?marasyam?nanda|
yadukta?r?ras?nvaye
y?citsattaivas?prokt?s?sattaivaciducyate|
atracitsattayorvy?ptistatr?nandovir?jate||
yatr?nandobhavedbh?vetatracitsattayosthiti|iti|
?hatyacasaccid?nandasvar?pasvahday?tm?parame?vara
ityavagantavyam|yad?hu
saccitsukhamaya?ambhustrir?pasarvavastuu|iti|
itthamantarbahirbh?vavaicitrye'piprasarpati|
yaugapadmamay?svasyavimratvamay?sthitim||
anu??lyajanasvacch?mai?var??riyama?nute|
evametadupek?y?p??avenavimuhyati||
yath?yath?vijmbhetasvasarambhacamatkriy?|
tath?tath?vikalp?n?vikobhakayama?nute||
kalay?pivimar?asyav?ryavatt?vipa?cita|
tanvy?piviak?kiy?durlaghohibhujagama||iti||11
||
nanuvi?vavyavah?rohibahirgr?hy?rthatay?vartam?na
katham?tmasvabh?vovimar?asy?dity??aky?ha
pthv?parama?ivayopraty?h?reprak??aparam?rthe|
yo'nyonyavi?easaevahdayasyavimar?onmea||
ihahivi?vavyavah?r?nubandh?sarvo'pisabandha
k?ryak?raam?traparyavas?y?|k?raacaparyantata
parama?iv?tm?kartetisv?k?ryam,yatasayogasamav?yau
tadanubandhino'nye'pisambandh?
sayojak?dyav?ntarakartsadbh?ve'piparyantata
parame?varecch?nuvidh?yitay?tasyaivakartuk?ryatay?'nubh?yante
|
anyath?dvayopad?rthayoranyonyapr?ptir?paekasambandha
ityuktau
kathamekatropak???ea?ar?rabh?ro'yamanyadvastuspraumapi
pragalbheta|avaiamyeacadvayorvttaukathasambandhaeva
dvidh?bh?v?dasambandhakalponasy?t|yatrapunasamav?y?dau
laukikasyakarturanupalambha,tatraparame?varaeva
kartetyabhyupeyam|
nityo'pisamav?yaparame?varakartkat?n?tikr?mati|
kaam?tramaguatihat?tisthity?dravy??kaanirguatvasya
tairevoktatv?ttatsayojanaviyojanavaidagdhyatasyaivetisiddham
|apica,
am?sayogasamav?y?dayasvasvocitaviayavyatireke?nyatrana
kvacidapipravartantaityabhyupeyam|anyath?'tiprasag?t|
taccaucitya
kivapuritipary?locanedravyagu?disabandhisvabh?v?dyatikr?nta
manyadevatattvamity?stheyam,yadasm?bhip?rame?vara
sv?tantryamity?krandyetaitisarvasy?piprapacasyatatk?ryat?y?
na
vipratipatti|s?m?ny?d?n?calokamary?day?nity?n?mapi
parame?var?pekay?k?ryatvameva,yen?k??asyanity?bhimatasy?pi
tasm?dv?etasm?d?tmana?k??asabh?taiti?ruty?
k?ryatvam?s?tryate|upalakaacaitat|ata?ca
vi?valakaasy?sya
k?ryasyaparame?varakartetibhagy?k?ryak?raabh?vo'ya
karmakartbh?vaparam?rthaityuktabhavati|k?raatvaca
pary?locyam?najaasyanopapadyate,
mddaacakr?dis?magr?sadbh?ve'pikul?l?dyaud?s?nye
kumbh?dyanutpatte|b?j?dakurautpadyateity?dautu
kartvi?e?navalokane'pyakurasyat?vatt?dks?marthyana
sambhavati,
tasyatad?sattv?bh?v?t|b?jasyatats?marthyamiticet?na|
kathamakura
utpadyataitis?marthyavaiyadhikarayenab?jasyetyucyate|
kica,tadb?ja
santav?akuramutp?dayati,asantav??santacet,
ko'yamatrotp?danar?po'rtha,pr?gevatatsattvasyoktav?t|
yadyasantam,
kathasattv?sattvetatranavirudhyey?t?m|tadabhyupagamev?
katha
n?tiprasaga|ataka?cidajaaevak?raak?ryavargasya|
tacc?j?yamasyakarttvameva|yaccakvacitkul?l?d?n?
karttvam,
tatr?pi
tath?hikumbhak?ro's?vai?varyevavyavasthay?|
tattanmd?disask?rakrameajanayedghaam||
iti?r?pratyabhij?prakriyay?yatsv?tantry?dam?mdaiva
ghaastantubhirevapaaitivyavasth?manuvartante,na
punarvyaty?sena
kartu?aknuvanti,tatrasaevakartetikul?l?d?n?
kumbh?dyapekay?
kicidaj?ye'piparame?var?pekay?j?yamevetisuh?kta
k?ryak?raabh?vaevasarvesambandh?,k?raacakartaiveti|
evaca
satitatraparama?iv?duparinakartrantarasphuraam,pthivy?
uparina
k?ry?ntarotpatti?ca|tayoryapratipad?rtham?nup?rvyea
vyavahriyam?obuddhy?kyam?omadhyavart?
tattvasagh?tar?po'rtha,tasyapratyak?dipram?opaghyam?asya
paryantataprak??aev?nupr?anatay?svabh?va
ityanvayavyatirek?bhy?mavadh?ryate,anyath?cakur?dis?magry?mapi
te?maprak??am?natv?patte|yaduktanare?varaviveke
naprathet?prath?r?pan??veta?vetateyath?iti|
yath?ca?r?tantr?loke
nahyaprak??ar?pasyapr?k??yavastut?picaiti|
tata?c?ntasthasv?tmaprak??aevabahiprak??yaprapacatay?
sphurat?tyetatt?vadabhyupagantavyam|tata?caatri?ato'pi
tattv?n?
prak??asvabh?vatv?vi?e?tpthivy?paity?diranyonyavi?eato
vyavah?ronasabhavati|vyavahriyatecavi?eapratyakameva
lokena|
anyath?jalasthalavibh?g?derarthakriy?pratyaniyam?patte|sa
ca
vi?easvahdayagatay?vimar?asattayaivotpadyate|utpatti?ca
t?d?tmye
paryavasyati|yadyajj?tatattadevah?tyuktatv?t|
unmeapadenaitad?ha
sv?tmavimar?adrumasyapallavapup?dipr?yametad
vi?vavaicitryasphuraamiti|etenapar?parapram?tro
prak??avimar??nupr?anatvaparyantata
stayoraik?tmyacavy?khy?tam|parama?ivaiti|uktar?pac?sya
sv?tantryavi?vottiratvam?trevi?r?myati,na
punarvi?vamayavi?vottiratvalakae
paramasv?tantryasapats?mr?jye,
t?dksvabh?vasyacapraty?h?r?naucity?t,pratyutatasya
praty?harttvamevasvabh?vaiti||12||
athainavimar?amevadrahayitu
atri?attattv?n?manyonyato
vi?easikram?nuguyenopap?dayann?dau?ivatattvam?locayati
tath?tath?d?yam?n?n??aktisahasr??mekasaghaa|
nijahdayodyamar?pobhavati?ivon?maparamasvacchanda||
13||
pthivy?di?aktiparyantoyo'yavi?vasphuraaprak?ra,
yasyecch?j?nakriyeti,j?nasmtirapohanamiti,si
sthiti
sah?ro'n?khy?bh?seti,anyath?catattatsrotontareup?jyam?n?
yoginyoyogina?cetivedyavikobholl?sa,tanmay?n??akt?n?tena
tenaprak?reatatratatr?nubh?yam?n?n?mekaikavyaktipary?
locane'py?nantyam,kimutak?rtsny?nusandh?ne|tath?hiicch?
t?vajjij?s?cik?r?dibhed?dbahuprak?r?|j?naca
smtyanubhavasa?ayaviparyayotprek?divaicitry?danantaprak?ram|
kriy?pigaman?sana?ayanabhojanabh?a?dibhed?danant?|te?mapi
pratyekabhedaprabhedavikalpavikobhaity?nantyotkar??ayenoktam
?aktisahasr??miti|te?cayaekasaghaa
aikyamanubhavanneva
sisah?r?dyanyonyaviruddhakriy?yaugapadyabh?mirbhavati|ya?ca
udyamobhairavaiti?ivas?trasthity?
svahdayodyogasvabh?vatay?'nubh?yate,
ya?coktaprak?r?rthadvitayas?marasyacamatk?ragocar?bh?vayog?danya
tattvavailakayen?tyantotkamananyamukhaprekitvalakaa
svacchandatvasv?tantryamanubhavat?tyavadh?ryate|any?nihi
praktipuru?d?nitattv?nyadho'dhaparvapratiyogitay?
sv?tantryamuttarottaratattv?pekay?p?ratantryava?
pratipadyante|
paramasvacchandaitipr?gvadvi?vott?raevocyate|anyastu
vi?vott?ravi?vamaya
parama?ivabha?rakapa?c?tprakaayiyate|evavidha?ivo
n?ma
bhavati|ayabh?vaunmeanime?tman?tattv?ntaradurlabhena
sv?tantryeacid?hl?dalakaa?aktidvitayas?marasyam?trakro?
ktecch?j?n?dyuttarottara?aktiparampar?parigrahaunmukhy?t
sva?aktipracayovi?vamiti?ri?ivas?trasthity?
vi?vavikobh?tmak?nantab?hya?akticakravaicitryavijmbha?d
bhutodbh?vanapragalbhasv?tmacaitanyodyantt?parispandas?ra
pram?tvi?ea?ivabha?rakaiti|yadukta?r??ivadau
?tmaivasarvabh?veusphurannirvtacidvibhu|
aniruddhecch?prasaraprasaraddkkriya?iva||iti|
yath??r?vij?nendukaumudy?m
sarvavy?pakat?bh?mirjatvakarttvasammat?|
nij?bh?sacamatk?ramay??ivada??smt?||iti|
bhavat?ti|sarvamapyetadupap?ditamai?varyasvar?pasatt?y?meva
paryavasyati|s?cacittvanavyabhicarat?tipr?gevoktam
y?citsattaivas?prokt?s?sattaivaciducyate|
ityuktatv?t|y?cas?sphuratt?mah?satt?itipratyabhij?pyate,
tasy??ca
nityapravartam?natay?laprayoga||13||
athakramapr?pta?aktitattvapar?m?ati
saevavi?vameituj?tukartuconmukhobhavan|
?aktisvabh?vakathitohdayatrikoamadhum?saloll?sa||14
||
sauktasvabh?va?ivaeva?aktisvabh?vakathita|tasyaiva
kiciducch?nat?vasth?y??akti?abdavyapade?aityartha|tasya
c?yasvabh?vayatsvahdayar?peecch?j?nakriy?tmaka
vi?vavikalpapary?yakoatrayas?marasyalakaena
nityapravttacarvaotsavatv?dantarmagnasavid?nandaspandasandhuk
aa
kameamadhun?
m?salamatyantabhita
pariv?hakriy?rhamah?ta?k?mbhasamh?rakalpabahusy?
praj?yeyaity?mn?yasthity?svayamevasvahdayodyamavamanopa
kram?tm?namull?sam?hl?d?ti?ayamanubhavat?ti|yadukta
?r?matstotr?valy?m
sph?rayasyakhilam?tman?sphuranvi?vam?m?asir?pam?m?an
|
yatsvayanijarasenagh?rasetatsamullasatibh?vamaalam
||iti|
tata?c?yam
gacchatonistaragasyajalasy?titaragit?m|
?rambhedim?p?tyatadaunmukhyahigamyate||
ity?di?r??ivadidy?yad?svahdayavartinamuktar?pamartha
tattvabahikartumunmukhobhavati,tad??aktiritivyavahriyate|
aunmukhyacatadicchay?j?nenakriyay?cabhavati|kathitaiti
?gamairbahubhirevasvabh?vatvenodghoita|yath??r??ivadau
ittha?ivobodhamayasaevaparanirvti|
saivaconmukhat?y?tisvecch?j?nakriy?tmat?m||
saiva??kta?ar?r?din?rak?ntahibh?tat?|
ity?di|yath??r?kulam?l?vat?re
an?dinidhan?cch?nt?cchiv?tparamak?ra?t|
icch??aktirvinikr?nt?tatoj?natatakriy?||
ity?rabhya,
tayotpann?nibh?t?nibhuvan?nicaturda?a|
v?mayacaivayatkicittatsarvam?tkodbhavam||
ityantam|yath?ca?r?pratyabhij?vttaucidvapua
svatantrasya
vi?v?tman?sth?tumicchaivajagatpratik?raat?kartt?r?p?
ity?di|
tath??r?tantr?loke
akulasy?syadevasyakulaprathana??lin?|
kaulik?s?par??aktiraviyuktoyay?prabhu||iti|
yath?ca?r?m?lin?vijaye
y?s??aktirjagaddh?tukathit?samav?yin?|
icch?tvatasyas?dev?siskopratipadyate||
evametaditijeyan?nyathetisuni?citam|
j?payant?jagatyatraj?na?aktirnigadyate||
evambh?tamidavastubhavatvitiyad?puna|
j?tv?tadaivatadvastukurvantyatrakriyocyate||
evame?trir?p?pipunarbhedairanantat?m|
arthop?dhiva??dy?ticint?mairive?var?||iti|
tath?ca?r?par?sukte'pi
ktyeudevi!tavasimukheunitya
sv?bh?vikeuvisaratsuyadunmukhatvam|
icchetitatkilanir?pitam?gamajai
rj?n?siyenavidadh?sicatatamartham||iti|
p?j?rahasyeca
aunmukhyamicch?j?nacakriyetyetaccatuayam|
spandanadevadevasyabodhabhairavar?pia||
aud?s?nyaprah?enayadaunmukhyamahe?itu|
tadidasy?jjagatsarvamityasminkinnuyuktibhi||iti||
14||
athasad??ive?varaupary?locayati
j?nakriyetidvayorapiprathamonmeesad??ivodeva|
dvit?y?y?ullekhedvit?yasabhavat??varon?ma||15||
j?nahin?m?hambh?v?vabh?san?tm?sarvapr?in?
svasavedanasiddhasvabh?va|kriy?cakaracara?dyanubandhin?
sarvas?k?tk?rayogy?parisphurati|tatraj?n?mi
karom?ty?divajj?n?s?ty?d?vapi?dar??valokan?diny?y?
dasmacchabd?rthaevayumad?dyarthatay?'vabh?sate|tath?
caitrokt?vevacaitrapraamat?ty?divadahambh?vaeva
vyavadh?nopadh?nenaprathamapuru?ditay?prat?yataityahantaiva
sarvatr?tmatattvam|yaduktam
asti?e?kriy?sarv?kart?eacak?rakam|
eka?eacavacanapurua?cottam?vadhi||iti|
ahantollekha?caj?na?abd?rtha|evakaroikarot?ty?d?vapi
karom?tyasyaivap?ram?rthy?tkriy?pi
j?navadahambh?v?nupravietyavadh?ryate|kevalamasy?
idambh?vapr?curye?nubh?yam?natay?bhedavyavah?ra|evaca
j?nakriyetiyaudvaubh?vau,tayormadhyeprathamasya
j?nasyodreke
dvit?y?y??c?rth?dasphuatvar?penyagbh?vesatisad??iv?khya
tattvamity?khy?yate,yadadhih?ttay?sad??ivaityevan?mn?
ka?cid
viurudr?dis?dh?rayenop?syate|sacadevodk?akteraulbay?t
kriy?y??c?tyant?pakar?bh?v?t
kr??vyavah?r?dyanek?rth?nusandh?nesamartha|kica,
etadupakramamevatattvasvabh?vatay?
vi?vasisk?lakaasv?tma?aktyavibh?nnasyaparame?varasya
dyotanamity?s?trayitudevaityuktam|
yaduktam?c?ry?bhinavaguptan?thap?dai
?r?matsad??ivod?rapr?rambhavasudh?ntakam|
yadantarbh?titattv?n?cakratasastuma?ivam||iti|
?iva?aktyostutattvavyapade?on?tyantamukhyay?vtty?,ki
tarhi
sad??iv?dyuttaratattvavr?tanirv?hakat?k?ravikalpasaspar?am?tr?
daupac?rika|upac?re?pyanayostattvavyapade?asadbh?v?t
tattv?n?
atri?attvapratinakicidvy?hatatvam|y?catatradvit?y?
kriy?,
tasy?ullekhesphura?parapary?yepr?curyej?nasyac?rthata
staimitye
sati??varon?mabhavati|??var?khyatattvamity?mn?yate|
tadadhih?t?caka?cid??varaityevapram?t?|etaduktabhavati
ahantedant?lakaayorj?nakriyayor?dyodrek?danunm?litacitrany?yen
a
vyakt?vyaktamayavi?vapram?tt?svabh?vasad??iv?khyatattvam,
etadvipary?senakriy??aktyaujjvalye
vyakt?k?ravi?v?nusandh?tr?pa
m??varatattvamiti|prathamonmeaiti|unmeanimeaun?ma
parame?varasyaparamasv?tantryalakaaspandatattvam|tatraca
yad?hantonmeastad?n?midant?y?nimea,idantonmeec?hant?y?
nimeaityanena
??varobahirunmeonimeo'ntasad??iva||
iti?r?pratyabhij?n?ty?tattad?gam?ntaraprasiddhamanayorn?ma
dhey?ntaradvitayamapy?s?tryate|dvit?yaityanene?varasya
sad??ivatattv?dvaiamye'pyavyavadh?nadyotayat?sarvatr?pi
tattvavr?te
tattadvailakayaprabandhopany?se'pyahant?nusy?tit?ra
tamyakramo'nusandheyaityunm?lyate|yadukta?r?pratyabhij?y?m
bahirbh?vaparatvetuparatap?rame?varamiti|
ahant?y??ca?iva?aktidvitayar?patv?datraivatadudbh?vanaucityam|
etena
g?th?y?p?rop?d?navy?khy?tam||15||
atha?uddhavidy?mudyotayati
j?t?sa?tm?jeyasvabh?va?calokavyavah?ra|
ekaras?sasiyatragataus?khalunistu?vidy?||16
||
j?ttvadharm?pivibhinn?hambh?va?tm?parame?vara,
tasyaivacicchaktikro?k?ry?tm?yasadbh?volokavyavah?ra
sphurast?par?mar??nupr?anasyatasyaprapacaprasarasya
h?nop?n?dibhirarthakriy?cetyetaudv?vapyanyonya
prat?tis?marasyalaka?sasipr?pt?vitiyo'rtha,s?nistu?
?uddh?vidy?|s?casasirekaras?|ekamabhinnar?pamanya
tattvadurlabhoktacamatk?r?dh?ratay?rasyam?namadhikaraamasy?iti
|
tata?ca
s?m?n?dhikarayacasadvidy?hamidadhiyo|
ityuktabhavati|yaduktamasmadgurubhi?r?m?tag?stotre
stanaughanaup?rasudhausuk?nt?tave?i!nand?mi
paraspar?bhau|
sthitausam?n?dhiktausuvidye!samau
tavaiv?hamidamprak??au||
iti|
m?y?pram?tvargepram?t?rapratiahamitiprameyaprati
tvidamiti
vaiyadhikarayamanayosapratipannam|atratunatatheti
s?m?n?dhikarayamekarasa?abdenocyate|?uddhipunarasy?
bahiven?vabh?sam?nasy?pivedyavargasyayadahamityeva
prathanar?pasv?bh?vikamaucityottaracavapu,
tallaukikairidamiti
vyavahriyate|tadvyud?senayath?vastvavabh?san?tmakamutkatvam
|
yath?paryantapac??ik?y?m
?uddhirbahikt?rth?n?sv?hant?y?nimajjanamiti|
?r?tantr?lokeca
cid?tmakevapyeteuy?buddhirvyatireki?|
saiv??uddhipar?prokt??uddhistaddh?vimardanam||iti|
anyepuna?uddhimitthamasy?manyanteyat
sad??iv?divahamidamiti
s?marasya??lin?savidasti,tatra
s?m?n?dhikaray?daikarasyayoge'pi
m?y?yasyedant??oll?sasy?varjan?yatv?tsad??iv?d?n?ca
m?y?v?rt?nabhijatv?tso'yamidant??o
m?y?yat?doavyud?s?dahambh?vabh?gavadanay?
prat?yam?natven?vasth?pyate|tatprat?tivyatireketu
tats?m?n?dhikarayamevabhajyeteti|ayabh?vabhagavata
parama?ivabha?rakasyapa??napik??citpram?tnprati
sad??iv?dinirvi?eamanujighkotkar?da?uddhavidy?kalaka
prak?lan?vin?bh?t?svasvabh?vapratyabhij?pan?tmik?
savitsv?tantrya?akti?uddhavidy?,y?mavalambyavij?nakeval?
rudro'gni?cetipram?tvaicitryamitisa
ityanenedant?kr?ntasy?rthasya
k?rtsnyenakoyantaratvadyotan?rthamahambh?vasy?v?poddh?ra
buddhyupalabdhakaivalyamunm?lyate|s?khalviti
prasiddhyutkaropap?danenaitadudbh?vyateya?kin?r?kiny?dayo
dh?tudevat?,cary?kriy?dayapuru?rthop?y?,
??mbhava??kt?dayod?k?vi?e?,
j?gratsvapn?vasth?bhed??c?sy?evavibh?tiparispandatay?tath?
tath?
vyavahriyante|yatretivibhaktipratir?pakonip?ta||16||
atham?y?munm?layati
ekarasesvabh?veudbh?vayant?vikalpa?ilp?ni|
m?yetilokapateparamasvatantrasyamohan??akti||17||
parame?varasyahyas?dh?raobh?vovi?vasphuratt?tmaka
mah?sattoll?sar?poyuktipary?locan?y?mekarasa
svasavid?nandaparispandasaundaryam?tras?ratay?ste,na
punarvikalpa?akolliganaucityena,bhedav?dasy?pavadiyam?atv?t
|
evasthite'pitatraivacaitromaitrastambhakumbhaity?dayo
yevikalp?
kaakamuku?dy?kalpa?ilpavadbhed?vabh?sab?hulye'pi
c?rutvacamatk?rak?ritay?hdayagam?santo
vedyavil?s?st?nuparyuparyunm?layanti|tataevamuktamapi
baddhabibh?ikay?baddhamapicamuktyabhim?nenavyaty?sayant?
?aktirm?yetyucyate|yato'yam??varaparamasvatantra|iyameva
hitasya
sv?tantryotkarak?h?,yatsv?tm?vabh?s?dvaitaj?vitejagati
bhedaprabhedavaicitryotp?danapr?v?yam,yen?tidurghaak?r?
parame?varaity?ghoyate|ataevac?saulokapati,
deh?kabhuvan?de
prapacasye?vara|m?y?vyatirekebhedaprath?p?ram?rthyasya
prapacasy?bh?va|tadabh?vecatatpratiyogikasya
parame?varai?varyasy?nupapattiritinakicidapyujjmbheta|
tadiya
m?y?n?matasyotkasv?tantryam|yathoktamasmadgurubhi
?r?manonu??sanastotre
sv?tantry?parapary?yam?y?j?yavil?pan?t|
vil?yacidras?bh?tavi?v?nandamup?smahe||iti|
yath?caparam?rthasagrahe
paramayatsv?tantryadurghaasamp?danamahe?asya|
dev?m?y??aktisv?tm?varaa?ivasyaitat||iti|
?ac?mateca
sv?tantrya?aktirme'sitvamatidurghaak?ri?|
m?yetik?rtyasedevi!bharturmevai?var?pyad?||iti|
?r?matstotr?valy?mapi
nacavibhinnamasjyatakicidastyathasukhetaradatra
vinirmitam|
athacadukhicabhedicasarvath?'pyasamavismayadh?ma
namo'stu
te||iti|
?r?tantr?loke'pi
tasyasvatantrabh?vo'yakikiyatravicitrayetiti|
en?mev?valambyapralayakeval?vius?ryaitipram?t?ra
prathante|
yadyapi
v?yvagnisalilendr??dh?ra?n?catuayam|
iti?r?tri?ik???strasthity?m?y?y?
kal?vidy?dyantarbh?venonm?linaucityam,tath?pi
k?l?gnim?ditaktv?m?y?ntabrahmadehagam
ityuddhtasya?r?par?b?japratham??asy?bhivyaktyarthameva
pthakktyocyate|
nanukathabhedav?d?pav?da,yenavi?vasvabh?vasyaikarasya
sy?diticet,ucyate|ko'yabhedon?ma|kimanyony?bh?va,uta
vaidharmyam,?hosvitsvar?pameva|n?dya,sakhalustambha
kumbhona
bhavatikumbha?canastambhaityet?d?enavapu?
dvayoranyonyat?r?pamup?dhimapekyaivotpadyate|saca
vic?ryam?astayoranyatvev?psyam?naev?virbhavati|tacc?nyatva
pad?rth?n?svabh?vov?,bhedanibandhanaka?cidup?dhirv?|
yady?dya,tarhyekatv?kr?nt?n?mapibhedaprasajyeta|
dvit?ya?cet,
tadanyatvabhedesatyevopapadyate|bheda?can?dy?pi
siddhasvar?pa
ity?tm??rayatvamanyony??rayatvav?sy?t|nadvit?ya|
vaidharmya
n?mastambh?d?n?stambhatvakumbhatv?dir?po'rtha|tatra
stambhevevastambhatvakumbhatvacakumbhevevetiyadi
kicinnaiyatyam,tadupapadyetabheda|niy?makacana
kicid?lokyate|
nanvastid?rumayatvapthubudhnodar?k?ratvaca
tadvyavasth?pakamiti
cet,na|tadas?dh?rayen?prat?te|t?d??caprat?ti
stambh?d?n?
bhedesatyevasagaccheta|sacas?dhyakoy?r?haiti
p?rvavad?tm??rayatv?dy?p?ta|kica,d?rumayatv?d?n?mapi
bhedastattadvaidharmy?tmakaitiparam?vanta
pary?locan?y?m?m?lavipary?sinyanavasth?sy?t|n?pitt?ya,
svar?pahistambh?desvamananyasvabh?v?nuaktar?pamiti
vaktavyam,anyath?bh?v?n?svabh?vas?karyaprasag?t|
anyasvabh?v?nupar?ga?castambh?dekinnibandhanaityanveae
tatr?pi
bhedasadbh?v?dityevoktiryuktim?lambate|sac?dy?pi
manorath?yam?nasvabh?vaitipr?c?naevado?nuaga|kica,
svar?pamevabh?v?n?bheda?cet,idarajatamity?dibhr?ntyullekho
datt?jalisy?t|tatrahi?uktik?y?svar?pa
vyaktamev?dhyak?kriyate,rajatatay?'dhyavas?yateca|
akhy?tiv?dapadav?prasth?ne'pibhr?nty?tmik?y?prat?terev?pal?po
napunastadanuguasyavyavah?rasy?p?tyabhyupagantavyam|api
c?ya
bhedobh?vevevabh?sam?nastattadbh?vebhyasvayabhinnov?na
v?
?nacet,abhedaevety?patati|bhinna?cet,so'pibheda
kathamitikathamiti
nir?pyam?auparyuparibhedaparampar?parigrahapr?cury?dana
vasth?mevopasth?payati|bheda?c?yaprakty?bhinnasyav?sy?t,
ut?bhinnasy?pibh?vasya|yadibhinnasya,kimanen?gantukena
bhedena|
ktak?ritvacamah?ndoa|abhinnasyacet,vyaktavy?gh?ta
sy?t|
anyaccedam?locan?yam|stambh?tkumbhobhinnaity?dirhi
bhedavyavah?ra|tatra
bhedaviayanirde??rthamanayordvayorapyeka
hdayakro?k?ryatay?bh?vyam|tath?bh?vecatayo,
idamasm?dihapthagitibahiragulyabhinayakriy?kalpa|
antargatasvabh?vast?ttvikamanayorabhedam?cae||
ity?disthity?vastubhedasvabh?vatv?dabhedaevapratitihati|
prayoga?c?trayatprak??atetadekaprak???tmakam,
prak??am?natv?t|
ahampratyavamar?avaditi|atracop?dhividh?nan?dyupany?so
granthagaurav?yetivandhyo'yabhedav?d?sv?dadohalapray?sa|
nanu
stambhakumbhaity?diranyonyamasak?rovyavah?rakathamiti
cet,
bhed?bhedamary?dayetibr?ma|p?rame?varohiprak??asarvatr?pi
prapacenirvi?eamunmiati,tasyaivasv?tantry?t|
s?garataragabhagy?stambhakumbha
ity?dipthagvyavah?ropapatti?ca
|tarhya?ato'tr?pibhedav?dad?a?pattiriticet,na|?uddhohi
bhedast?d?amapav?damanubhavati|atra
tvabhedopa?leasaubh?gy?llava?kar?vag?hasarval?vayany?yena
bhedo'pitadvadd?yatayaiv?vatihate|
yadasm?bhirvibh?ganibandhana
evabhedovi?vasy?bhyup?gamyate,natupthaktvop?dhika,
tayordvit?yenaiv?bhedasyavirodh?t|nanu
bhed?nuagadaurbh?gy?dabhedasy?pid?yatvamitiviparyayakina
sy?diticet,na|praktirhiviktimanugh?ti|tatrac?bheda
praktiranyo
viktirityabhyupagantavyam|yatobhinn?n?mapipad?rth?n?
pr?tisvikenar?peaikyamaparih?ryam|tadevac?bhedaiti
vi?vavil?sasy?syav?stavasvabh?vo'yamabhedaevetyatrana
k?cidanupapatti|yadatraivavastuniekamev?dvit?yabrahma,
neha
n?n?stikicanaity?dayo'nant?upaniadaunmianti|nanu
vy?hato'yamarthobheda?c?bheda?ceticet?hantaprakr?nta
prasmtam?yumat?,evamatidurghaanak?ryaghaanahetorhibhagavato
m?y?n?mak?cidatimahat??aktirast?tyag?kriyate|
eten?dvaitameva
sarvas?rasiddh?nta|taccap?ryantik?pratihetipar?vasth?|
bhed?bhedastuvyavah?rasarvasvanirvahanvi?vasyavi?vottirasya
ca
sambandhasvabh?vovijmbhataitipar?par?vasth?|bheda?ca
vi?vottiraparame?varaprak??apar?mar?apr?galbhyapallavaparampar?
pr?yat?vi?vavaicitrya?ilpakalpan?citramaap?yam?navibhrama
prasarpat?tyapar?vasth?|y?sukram?tsuprabuddha
prabuddho'prabuddha
itiyogit?ratamyam|?sucasarv?svapi
p?rame?varaprak???nusy?terna
kvacidapivailakayamityativicakaaika?ika?yo'yam?sm?k?na
pakaiti|taduktaparyantapac??ik?y?m
anantait?vad?k?rasv?k?re'pyekalaka?m|
t?svasavidam?vi?yavikalp?nnavikalpayet||iti|
et?evop?sakajan?pekay?tattaddevat?tven?r?dhyante|
yadukta
?r?tantr?loke
par?candrasamaprakhy?rakt?dev?par?par?|
apar?s?par?k?l?bh?a?caayogin?||iti|
evam?y?svar?papar?mar?aevaj?vanmuktirityupaniat||17||
atham?y?vibh?ty?tmakakal?dipacakamarthadv?r?par?kate
sarvakarasarvajap?ronityo'sakuca?ca|
vipar?taivamahe?oy?bhist?bhavantipaca?aktaya||18
||
parame?varohiprakty?vi?vasyakart?,j?t?ca,tataeva
sv?tantry?tp?rasv?tmatpta?ca,pr?rthan?y?bh?v?t|
svavyatiriktasyasv?vacchedakasyakasyacid
bh?vasy?sabhav?nnitya
pr?kpradhvas?bh?v?tilagh?|tataeva
sakocalakaaniyantra???nya?ca|t?d?o'pisannasauy?bhi
?aktibhirnibandhan?bh?t?bhirvipar?taiva
kicitkarttv?didharmayukta
iv?vabh?satet?paca?aktayobhavanti|tadukta?r?kramodaye
r?gom?y?kal?'vidy?niyatik?laevaca|
pacavtty??ray?sarvep????cetiprak?rtit?||iti|
t??cakal?avidy?r?gak?loniyatirityucyante|kal?tasya
kicitkarttvahetu|avidy?kicijjatvak?raam|r?go
viayevabhiaga|k?lobh?v?n?mavabh?san?navabh?san?tm?
krama|niyatirmamedanamamedamity?diniyamahetu|
etatpacaka
c?gameusvar?p?varakatv?tkacukamityucyate|etadabh?vehi
purua
parame?varavadatiprakaabodha?akti,
p??avadatyantanimagnai?varyo
v?bhavet|tatracar?gom?y?'vidy?kal?k?laitikramea
puruasyordhv?dhaparv?nuprave?aparih?r?ttri?akuvanmadhyasth?
n?vasth?napratipthivyaptejov?yv?k??ar?patay?t?s?mupayoga|
etenadh?ra?tvamet?s?vy?khy?tam|yath??r?tr?ik???stre
v?yvagnisalilendr??dh?ra?n?catuayamiti||18||
athapuruasvabh?vamudbh?vayati
yaeavi?van?aka?ail?a?uddhasavicchambhu|
varakaparigrahamay?tasyada??k?pipuruobhavati||19||
parame?varohiahamevasarvamiti
vai?v?tmyaprath?nubh?tisph?ra
camatk?rottaratay??uddh?sakocakalaka?ak???ny?
savidasvasv?tantryasvabh?vavidy?may?manubhavannanenaivahetun?
nartaka?tm?iti?r??ivas?trasthity?vi?van?akasya?ail?onaa
iti
vyapadi?yate|yadukta?r?nai?v?se
tvamek??en?ntar?tm?nartakako?arakit?iti|
vi?vacapthivy?di?iv?ntatattvasandoh?tmakam
janana?ai?avayauvanav?rddhakavyayamayairakhilairapi
sandhibhi|
abhinayannapipauruan?akapariatausa?ivo'smimah?naa
||
ity?din?ty?sisthity?dyavasth?pacak?vin?bh?tatv?d?rambhaya
v?dyavasth?pacakalakaasyan?akasy?nukaroti|tadukta
?r?bhaan?r?yaena
nis?nekasadb?jagarbhatrailokyan?akam|
prast?vyahara!sahartutvattako'nyakavikama||
iti|
saca?ambhu?g?rakaru?diras?sv?dasth?n?ya
?abdaspar??dyanubhav?tmaka?asukha
prekak??mindriy??bhavatyasm?ditiktv?|tasyaca
vi?van?y?bhinayonmukhasyabh?mik?valambanalakaen?rthena
prakt?y?vasth?s?puruobhavati|puruaiti
vyapade?aucityamanubhavati|yadukta?r?s?ra??stre
svayabadhn?tideve?asvayacaivavimuhyati|
svayabhokt?svayaj?t?svayacaivopalakayet||iti|
yadavasth?nuguy?ducchv?sani?v?s?dipravartakapr?a,
h?nop?d?n?dyupayog?vy?na,?ar?r?dipoaasam?na,
dh?tv?dyunnayanaud?na,vim?tr?divisarjano'p?naiti
tattadudyamaprak?r?prakhy?yante|yadyapiasau
?aktip?t?dyabh?v?t
kumbhak?rasy?pighaakaraesarva?akti?iv?tmat?,tadaparij?n?t
tu
kumbhak?ratetyarthaitipadasagatiprakriyay?svahdayena
parame?var?bh?va
par?mar?a??nyobhavati,tath?pitattvady?tasya
parame?varatvam?mn?yodghoitamavarjan?yam|tath?hi
parame?varasya
hyayamev?s?dh?raasvabh?voyatsarvad?
sy?dipacaktyak?ritvam|taccottaratravyaktam?locayiyate|
etadanag?k?r?ddhim?y?ved?nt?dinir?tasy?tmana
svasphura?modam?ndyalakaamasatkalpatvam?patitam|purua?c?ya
kintudurghaak?ritv?tsv?cchandy?nnirmal?dasau|
sv?tmapracch?danakr??paitaparame?vara||
iti?r?tantr?lokasthity?m?y?path?vat?ro'piparame?varavat
sarvad?
pac?pikty?nikaroti|yato'syanakasy?cidapyavasth?y?
savitsask?ravandhyatvam|suupty?d?vapyauttarak?likapra
bodh?nusandh?nabal?dantarmagnakicillokay?tr?vyavah?ra
vijmbhaas?kmamupalaka?yam|kevalamavasth?ntareu
savidast?ratamyamevabheda|tadukta?r?spande
j?grad?divibhede'pitadabhinneprasarpati|
nivartatenij?nnaivasvabh?v?dupalabdhta||iti|
taduttaratrajo?j?arasiviaaityatraspa?kariyate|
tata?ca
savitsv?tantryas?rasy?syastambh?dyavalokan?vasth?y?yad?
stambh?valokanaunmukhyam,tad?tasyasi|
kumbh?divailakayen?valokyam?natay?siranenaivetiktv?
tatraiva
yad?dvitrakaam?tramavasth?snut?,tad?tasyasthiti|
pad?rth?n?
tattadr?patay?dh?ryam?atvasyasthititayoktatv?t|yad?
kumbh?dibh?v?ntar?nuprave?aunmukhyam,tad?stambhasyasah?ra
kumbhasyasi?ca|yad?punastambhaparity?gasya
kumbh?nuprave?asyacamadhyasth?vasth?,tad?tur?yasatt?|
vedyopar?ga??nyatay??uddhasavinmayatv?t|yaduktamayaiva
?r?komalavall?stave
j?tamekamavamucyacetasobh?vamanyamavag?humicchata|
antar?labhuvamamba!lambin?m?manantitavatattvamadvayam||
iti|
uktasarvakram?nusy?t?tadullaghanakam?casv?tmagat?
savicchaktirbh?sayati|yadv?stambh?dyanusandh?netaprati
yad?
stambhatv?vadh?raam,
tad?tasyad?rumayatv?dikanyagbhavati|d?rumayatv?dyavadh?rae
ca
stambhatvasyanyakk?raitiekatarasiranyatarasah?ra?ceti
vyaktamupalakyate|stambhatvad?rumayatv?dimelakapar?mar?etu
sthiti,
prat?tidvayasy?pinyagbh?v?bh?v?t|stambhatv?dya?eavikalpo
pa??ntauan?khy?|sv?tmasphuratt?y?par?mar?ebh?seti
sy?diprak?rodraavya|tatraivacayad?stambha
niyatade?ak?l?k?ratay?'valokayati,tad?tad?bh?s??en?sya
srat?|anaitadde?ak?l?dy?bh?s??enatasyasahartt?|
stambh?dis?m?ny??enatusth?pakat?|avikalp?valokane
tur?y?nubhavittvam,prak??aikyenaprak??anepunaranugh?tt?
ceti
siddhamasyasvahdayagam?bh?vavin?piyaugapadyena
sy?dipacaktyak?ritvalakaamai?varyam|ataevahi
sakucitasvabh?vo'pyasautattvavtty?vikasitatv?tpuruaiti
vyapadi?yate
|yacchrutitenedap?rapurueasarvamiti|
?r?cidgaganacandrik?y?cap?ra?tpuruat?mupeyuiiti|
ktyapacakecaparame?varasyasisthitisah?reutriuna
kvacidapi
vaiamyam|uparitanayopunaryad?vy?mohyam?napa?ujan?pekay?
samayabhra??p?dan?dir?pametaccittasyavy?kul?karaam,yad?ca
k?ruyotkar?detaddoavyud?sen?syabh?ya
svar?pal?bhaprad?yitvam,tad?tirodh?namanugraha?ceti
tatktyadvaya
vyapadi?yate|yad?puna,
yath?cavisttevastreyugapadbh?ticitrat?|
tathaivayogin?dharmas?mastyenaivabh?tibh?||
iti?r?tantr?lokasthity?pa?upram?tr?dyavacchedavyapohena
vi?vameva
k?ryatay?'nusandh?yate,tad?n?khy?bh?setitatktyadvayavyapade?a
ityalamav?ntarea|naapraticabh?mik?tvenayo
r?m?dir?bh?sate,sa
tusamyamithy?sa?ayas?d?y?divailakayena
savidantaraviayatay?s?m?jikairanubh?yate|taasthaistu
?rotriy?dibhirnaatayaiveti|yaeaitipur??gam?diprasiddhasya
parame?varasyasv?tmatven?ty?satty?vimraavyat?dyotayan
t?dgvimar?onmeeparame?varasak???tpuruaprati
pratham?no'yabhedov?tat?lalaulyal?l?manubhavat?tyudbh?vayati|
da??k?p?tyanenaparame?varat?pannasy?pipuruasya
svapar?mar?a??nyatay?vedyavarg?nuprave??bhimanttvenamah?n
khalvasyamohotkaraiti?ocan?yat?dyotyate|yadukta
?r?tri?ik???stre
pthivy?d?nitattv?nipuru?nt?nipacasu|
kram?tk?diuvargeumak?r?nteusuvrate||iti|
yath?cavy?khy?tam?c?ry?bhinavaguptap?daipuruasyahi
savedyar?pasyaivaparimitasyavedyar??augaanamiti|tasyaca
sampanno'smik?o'smisnihyatt?ro'smimodam?no'smi|
pr?imi??nyo'sm?tihiasupadevasmit?d?||
iti?r?vir?p?kapac??ik?prakriyay?dehapr??dyupa?leava??d
bahutvamapyupapadyate|yataetad?lambanenabrahm?candrasakala
iti
pram?tbhedaparisphurati|etenatasya
svarganarak?dyupabhogaucitya
vy?khy?tam|yath??r??ivadau
kr?ay?dukhavedy?nikarmak?r?itatphalai|
sampatsyam?n?nitath?narak?ravagahvare||
niv?s?ni?ar?r?igh?tiparame?vara|iti|
sacakad?citsv?tmasphuratt?mevavy?mohava??cchar?rendriy?di
svaspandatay?'bhimanyate|nac?sauv?stav?di|yadukta
?r?svacchande
suprad?pteyath?vahnau?ikh?d?yetan?mbare|
dehapr?asthito'py?tm?tadvall?yetatatpade||iti|
v?stav?tudiretasphuratt?piparame?varaevaparyavasyat?ti|
yaduktamajaapram?tsiddhau
yadyapyarthasthitipr?apuryaakaniyantrite|
j?ve,niruddh?tatr?piparam?tmanis?sthit?||iti|
kica
paramehinam?rabhyak?aparyantamullasan|
bahudhop?dhim?sth?yasaekasanprak??ate||
?ar?r??prabhede'pina?ar?r?vibhidyate|
?dar??n?prabhede'pipa?yannivamukhapum?n||
ekamevayath?tailasth?le'pitilasacaye|
tath?vi?vavil?se'sminnekolokottaraprabhu||
pratirandhragav?k??mantarikevyavasthite|
yath?navastutobhedastadvad?tmanid?yat?m||
ekamevahis?m?nyasatt?gotv?dikalpyate|
tadvadeko'yam?tmetivadankasm?nnamyate||
ekenaiv?tman?siddhelokay?tr?'nuvartane|
n?n?tvakalpanatatragaurav?yanakibhavet||
kicabhedasyanakv?piviayo'st?tidar?itam|
ato'pyadvaitapake'sminn?n?tvakatham?tmana||
aup?dhike'pitadbhededv?supar?divedav?k|
sukhadukh?dibhed?n?vyavasth?pyupapadyate||
aikyenaivanimittenatattadvyakty?nuvartan?t|
tasyavy?pakat?siddh?y?'nyairapyupap?dyate||
tata?cagajak??destattaddehapram?ata|
?tm?vasth?namityetattyajyat?marhat?matam||
yattutairucyatetasminna?eavy?pakesati|
?ar?revivacaitanya?il?svapibhavediti||
tatrottara?il?d?vapyasticaitanyav?san?|
naulbayamasy?pr??dis?h?yy?nuday?diti||
yepunarena?ar?r?dimev?hu,tepunaratyantam?rkh?|tath?hi
sacadehamayonasy?ccaitanyaikapras?rabh?|
nocecchava?ar?re'pice?d?yetap?rvavat||
stambhakumbhasaridgr?v?mgapak?pum?niti|
t?ratamyenimittakibh?tacaitanyav?din?m||
evanendriyar?po'yasuupty?dau?ar?ri?m|
satyevendriyasasargecaitany?'nupalambhan?t||
dehendriy?der?tmatvekarttvaparyavasyati|
prapacasyaivakarttvak?ryamanyatkimiyate||
a?atoyadikarttvak?ryatvacetikathyate|
ko'?akasy?stukartetivyavasth?kenakalpyate||
uktar?pavipary?sa?ak?v?kenav?ryate|
ato'smanni?citasyaivatattvasy?tmatvamiyat?m||
athaya??nyam?hainaso'piparyanuyujyate|
vi?v?ntarbh?vatakiv???nyo'yasvayamevav?||
svata??nyatvapako'syasva??stre'pinalikhyate|
vedyavargasya??nyatvevyavah?rovilupyate||
sarvavyavaharatyeva??nyat?s?dhayannapi|
vi?vasatyavadatyanya??nyavadatika?cana||
y?n?san?divel?y?mubhayosad??sthiti|
vyavah?raikar?pyacedv?gvaiamyeakiphalam||
nacasarvajagacch?nyamityarthas?dhayansudh?|
labhatev?dinakv?pisvam?tm?nakath?mapi||
ityalamatiprapacopany?sapr?curyea|praktamev?nudh?vyate|
itthaca
sarvasy?piprapacavaicitryasya
tasm?cchabd?rthacint?sunas?'vasth?nay??iva
iti?r?spandaprakriyay?p?rame?varaprak??amayatv?bhyupagame
kuto'syapuruamenapratipakap?tapratikepaitit?tpary?rtha
|
yaduktanare?varaviveke
sarvevaitepram?t?raprak??atv?cchiv?tmak?|
sarvaj?sarvakart?rasarvata?c?vibhedina||iti|
etadarthadyotan?yahipuruo'pipuruaityucyate|yadanayopure
vasat?ti
puruapuramoatidahat?tipuruaitisvabh?vabheda|
buddhipr?a?ar?r?khyeyadetasminpuratraye|
ahak?r?dvasaty?tm?ten?yapuruasmta||
etatpuratrayadagdhayenasatripur?ntaka|
saevapuruaproktasmar?rirapisasmta||
iti?r?hasabhedasthity?yadyapyaucityenonm?lyate,tath?pi
paryantatast?ttvik?rthacint?y?tayoruktar?pamaik?ntyameva|
t?dgavacchedecatasyasvasv?tantryar?pasya
malatrayasyopal?lana
heturiti|nanubhedaprath?prakare'piyadyanayost?d?tmya
tannibandhanapativatpa?orai?varyocchr?ya?copap?dyate,tarhi
tenaiva
t?d?myenapa?uvatpatirapim?y?vy?mohakadarthanagrathitahdaya
vttirastviticet?naivam,aindraj?likad?ntasy?tra
pr?pt?vasaratv?t|sa
khalusvayamakhilamapilokavy?mohayannakenacidvy?mohyate|
etadarthamevahiparame?varaprati?ail?avyapade?aiti||19||
athapraktiprakaayati
j?nakriy?m?y?n?gu?n?sattvarajastamassvabh?v?n?m|
avibh?g?vasth?y?tattvapraktiriti??mbhav??akti||20
||
j?nan?maprak??a|kriy?vimar?a|m?y?tuahamidamiti
idamahamitikicidbhedaprath?prarohe'pi
sad??ive?var?vasth?vadahant?paryavas?yin??akti|t?s?
parame?vara?aktibh?t?n?mapivy?mohyam?napa?ujan?pekay?
guatvam|yadukta?r?pratyabhij?y?m
sv?gar?peubh?veupatyurj?nakriy?cay?|
m?y?tt?yeteevapa?osattvarajastama||iti|
t??capa?ausattvarajastamaitibhavanti|y?bhi
sukhadukhamoh?tmako'yalokavyavah?ra|tanmay?n?cat?s?
y?vibh?ga??ny?tul?dh?raavadatyant?vaiamya??linyavasth?,
tasy?pary?locyam?n?y?praktirititattvabhavati|
yasy??ubh??ubhasvabh?v?nekasahasraguadoonmea
bh?mik?y???nyabuddhipr?a?ar?raviay?vacchinn?
pac?hant?nivttipratih?vidy???nti??nty?t?t?kal??ca
vipa?cidbhirvibh?titay?vikalpyante|s?ca??mbhavyeva
?aktirityanena
s?khy?disiddh?nto'pah?syate|tekhalu
m?lapraktiraviktirmahad?dy?praktiviktayasapta|
oa?akastuvik?ronapraktirnaviktipurua||
ity?din?puru?duparinakicittattv?ntaram,purua?cod?s?na
prakti?catadadh?n?,s?canity?,navikti,oakastunitya
vik?r?tmakaevety?cakate|naivamasmatsamaya|yata
puru?dupari
bah?nitattv?niparama?ivaparyantam|purua?casarvad?sarvaja
sarvakart?casv?tm?khy?tiva??tsakucitaivabh?sate|
prakti?cana
kevalapurueaivapreryate|tasya
parame?varasv?tantryavyatireke
t?dkprerakatvas?marthy?bh?v?t|yadukta?r?spande
nah?cch?nodanasy?yaprerakatvenavartate|
apitv?tmabalaspar??tpuruastatsamobhavet||iti|
s?canityavikt?kad?cittvavikt?|oa?ako'pi
kad?cidavikta,
kad?ciccavikto'p?ti|
athayetamud?s?nam?hurnityoditodyamam|
taevaprativaktavy?sarvad?cedanudyama||
tenamtpiakalpenajagatakiprayojanam|
kimityag?ktistasyakipram?o'piv?bhavet||
yaducyetatadevaitadaud?s?nyacid?tmana|
pravartayativi?vasminpraktiviktisp?am||
anyath?praktekicinnapr?galbhyapravartate|
tadarthasv?ktistasyavi?v?tikr?ntatejasa||
tenaivacapram?enatasyasiddhirbhavediti|
atrocyateyath?s?cedasyaud?s?nyakalpan?||
anud?s?naevetit?tparyaparyavasyati|
vailaky?tprakty?des?kmamudyamam?sthita||
ityasaunikriyonasy?dyatas?km?pis?kriy?|
sthav?yas?kriy?s?tepraktauviktivapi||
ja?apisvabh?venadeh?kabhuvan?daya|
yatprabh?v?tpravartantesakathanikriyobhavet||
atracamad?yamevas?ktayath?
a?veugacchatsurathapray?t?tyudetuv?dorathamadhyavart?
|
sukhaniaoviay?ntaracapr?ptapum?nkinnucak?ra
?ambho||iti|
atraitadavadh?ryamantarvidbhi|yaduta
?iv?rambhapraktyantastattvaughapratyap?diya|
tatravi?vottarasy?sya?ivasyaparamehina||
sarvakriy?cas?rvajyasarvadodayat?tath?|
sarvavy?pakat?p?rtiprathantepaca?aktaya||
atha?aktautadicch?y?munman?samanetyapi|
vy?pin?n?dabind?cara?mayapacaj?grati||
anugrahatirodh?nasahtisthitisaya|
jagatkty?nipac?pi?aktitattvabhuvaprath?||
sad??ivepunastattve???nastatpum?niti|
aghorov?madeva?casadyoj?ta?ca?aktaya||
tad?rdhvam??varetattver?p?t?tottaramahat|
r?p?t?tacar?pacapadapiaitikrama||
tury?t?tacaturyacasuuptisvapnaj?gar?|
avasth?paca?uddh?y?vidy?y??aktivibhrama||
saiveya??mbhav??aktim?av??odhan?mapi|
bodhan?mapit?dik?pras?tesph?rti??lin?||
nirup?yaprak???khyoj?nayogakriyetyapi|
caryeticatadutthaivapumarthop?yakalpan?||
tataevamah??aktirh?kin?n?maj?yate|
?kin?r?kin?tadvall?kin?k?kin?tyapi||
s?kin?ticadehe'sminyadvaicitryavijmbhate|
atham?yetiyattattvamucyatetasya?aktaya||
kal?vidyer?gak?launiyatistatrapacam?|
pr?o'p?nasam?nasy?dud?novy?naityapi|
?ar?ray?tropak?apurue?aktisagraha|
praktautugu?sattvaraja?catamaityapi||
viktyavikt?tadvaducyantepacarocia|
athaitayopumpraktyosphuraakriyay?bhavet||
vakyam?ama?eeavi?vavaicitryakalpanam|
tatprak?ro'pividhivadvitatyapratip?dyate||
pumpraktyosamudyog?ddh?tur?tmetij?yate|
tvagasm?samedosthimajj??ukl?hvayairayam||
v?tapittakaph?khyai?casv??odyotairvijmbhate|
anayorevasagha?dyomanod?rahakriy?||
ityantakaraoll?sastraividhyen?nubh?yate|
tatrabuddhyudyam?ddharmoj?navair?gyamityapi||
ai?varyavaradatvacetyunm?lativicitrat?|
kram?detadvipary?somanasa?ilpamiyate||
mad?yatv?mad?yatvak?rpayamadamatsar?|
ahak?rasphuratt?syusas?rasph?rtihetava||
tadvattayorvibh?tyaivagu?sattvarajastama|
ititrayaprat?yantevikt?viktoday?||
tatrasattvasyasaundaryasaubh?gyas?dhu??lat?|
saumukhyamathasaujanyamitisphuraavibhrama||
va??karaam?kara??ntipoaap?lane|
itikarm?irajasoguasy?huparigraham||
athavidveaayatsy?dyaccocc?anamucyate|
stambhanamohanacetim?raacetiy?kriy?||
tadetadakhilatasyatamasakobhavihrama|
guairebhirupask?ramahak?royad??nute||
s?ttvikatv?dibhedenatad?traividhyamcchati|
tatra?abdaspar?ar?parasagandh?itikram?t||
s?ttvikasvenar?peaprathatebhogyavastuu|
r?jasastuvijmbhetavacan?d?nadh?vanai||
visarg?nandan?bhy?capacabhisvasvabh?vav?n|
t?maso'pikhav?yvagnip?thobh?misvalakaai||
bh?tairvapum?nprathatevi?vop?d?nahetubhi|
kicatraividhyavatyasminnahak?r?hvayepade||
vibh?tivibhramotkar?ttridh?vitatiriyate|
puyecch?tattvajij?s?lokottir?rthagdhnut?||
vastuvadhyavas?ya?r?rdh?sakalpavikalpin?|
??ntid?nty?dimitrasyas?tvikasyavijmbhitam||
?rotratvagakirasan?ghr?endriyamay?da??m|
r?jasasy?hurai?varyaharabh?ty?did?yina||
v??p?irathop?dap?y?pasthamitikram?t|
moh?lasy?disuhdast?masasyaparicchada||
athay?mahat?siddhipras?t?prastutadvay?t|
tasy?pacavidh?sph?rj?s?dhakevanubh?yate||
yathepsita?ar?r?ptiprave?o'nyasyavarmai|
d?r?dhvay?n?y?nacad?ra?ravaadar?anam||
ad?yakaraacetitatprak?raprat?yat?m|
puyakriyetik?pyastivi?votpattyaisthitistayo||
v?ryag?mbh?ryamai?varyabhokttvad?ttetyapi|
tasy?prathanavaicitryayallabhyabh?gya??libhi||
itthatatraivacinn??j?nas?tramitismt?|
citrapadma?iv?khy??ca?akty?tm?bhihiteapi||
n??pacaprapace'sminprasuv?n?pravartate|
evah?akak?l?gn?k?asthak?rmaityapi||
ananta?aktyupa?liakapilariritikram?t|
tadvijmbhaivaboddhavy?saptap?t?ladh?ri?||
uktaitadakhil?abhogasvabh?vatve'pyan?vila|
nistaragaiv?mbhodhirvahang?mbh?ryasampadam||
cid?nandea?j?nakriy?pacaka?aktim?n|
bhairavaparamon?thastattv?ntekathayiyate||
prapacavaicitryabhuvaprapacayan
prar?hapac?rtharaha?camatkriy?m|
prak??ay?m?samahe?varasvayapara
par?mar?amay?mahasphur?m||
ahakriy?nityamahakriy?y?par?kramoyasyapr?krameca|
saevav?ronanutasya??stravimar?a??ollikhit?sva?akti
||
ityalamatirahasyonm?lanas?hasoll?sena||20||
ath?hak?rabuddhimanas?tattvamarthadv?ropadar?ayati
kallol?yam?n?nisad?hday?mbunidhautr?ikara?ni|
?karant?dant?tatr?hant?c?tr?rpayanti||21||
vy?khy?tar?pasvahdayahivaitatyasarvatattv?spadatv?din?
dharmea
namapram?tvapue?ivacaitanyasindhave
itisthity?samudratay?'dhyavas?yate|tatra
k?lavi?e?vacchedavyud?sena
mah?taragavad?carantitr?ikara?nipram?tr?pasyakartu
s?dhakatam?n?ndriy?ividyante|t?nicayath?idant?nupr?it?
viayavaicitryasampadatatrahday?ntar?d?karanti,
hah?danuprave?ayanti,tadvadahant?s?r?
svahdayacicchaktimapyatra
vedyabh?m?varpayanti,anaisargikatve'pi
naisargikatay?'nubh?vayanti|
t?nic?hak?robuddhirmanaiticavyavahriyantetatramamedana
mamedamityabhim?nas?dhanamahak?ra,adhyavas?yanimittabuddhi,
sakalpavikalpaheturmanaitipratyekalakaam|ayamartha
ahak?r?d?ny?tmano'ntakara?ninakevalabahiravalokit?n
viay?nantaranubh?vayanti,kitarhisvasakr?ntay?
pram?tcicchakty?
tabahirvartinamakhilamapivedyavarga
viay?bh?vayogyat?nuprave?an?rtha
prak??am?nasvabh?vat?p?dan?tmakap?van?karaayukty?
jighatsitauadh?dyabhimantraany?yen?nughant?ti
kallol?yam?n?n?ti|
et?nihihdayamah?mbur??aumah?tarag?|j?nakarmendriy?itu
tarag?nutaragany?yamanuvartantaityartha|e?ca
vibh?tiparispandapr?curyamanantaramev?tyantavitatyavy?khy?tam
||21
||
athaj?nendriy?yunmudrayati
hdayasthitasyavibhorviay?lokovi?khalobhavati|
j?nendriyad?peunijanijagol?granityalagneu||22||
vibhoparamasv?tantrya??linasva?aktyavacchinn??ea
de?ak?lasvabh?vasyamah?prak??asyataducitakicitsarvotka
sth?namasti,yaddhdayan?ma|yadukta?r?pratyabhij?y?m
sai?s?ratay?cokt?hdayaparamehinaiti|
tatr?vasthitasyac?syab?hy?n??abdaspar??d?n?viay??ya
?loka?s?mant?llokanas?kalyatasv?nta?carvaac?turyam,sa
vi?khalobhavatibahirbh?vasvabh?vaniyantra?tikr?ntobhavati|
atra
caitadevanibandhanayadj?napradh?n?n?mindriy??
prak??akatvaprakareaprad?papr?y??ye
nijanij?stattadas?dh?ra?gol??ravaa?akuly?daya,tadagreu
bahirviayaunmukhy?nugueuprade?eus?rvak?likalagna
sphurattay?'vasth?namiti|t?nica?rotratvakcakurjihv?
ghr?amiti
pacadh?bhidyante|?abdaspar?ar?parasagandh?n?gr?hy??
krameagrahaopakaraatvame?lakaam||22||
athakarmendriy?yunm?layati
bhavantikara?nipacakhalukarmapradh?n?nilokan?thasya|
spandatesvairayairjanoja?dvilakaobhavan||23||
lokasyaja?jaavibh?gen?valokyam?nasyavi?vasyayon?tha
sy?dinirv?hakatay?sv?m?tasyakarmapradh?n?ni
j?nendriy??kriy?spar?e'pij?napr?curyavad
j?n?nuage'pikriy??aktyulba?nipacendriy?ibhavanti|khalu
prasiddhauyairnimittabh?tai,janojananamara?dyupadruto'pi
j?vavarga,
ja?tstambhakumbh?deparicchinnaprak???darth?d
vyatirekama?nuv?na,spandate?accalati,
tattadindriyapr?py?darth?dupari
nakiciccalati|t?vaccalati|svairamiti|
svasy?tm?yasyopakaraasya
preraayath?bhavatitathetyartha|t?dksv?tantryameva
c?sy?'paricchinnaprak??atvam|t?nicav?kp?ip?dap?y?pasth?iti
vibhidyante|tallakaacakram?d
vacan?d?naviharaavisarg?nand?tmakakriy?s?dhanatvam|atraiva
viveka
antakaraavarge'sminnahak?ro'bhim?nabh?|
sahak?ritay?ghannanyaddh?manasordvayam||
pravartayatikart?bahirj?nakriy?mapi|
kram?detaddvay?kr?nty?j?nakarmendriyaprath?||
tatraj?napradh?nasaccakur?dyupap?ditam|
k?yapravttyabh?ve'piviayagrahaakamam||
karmottareutevevavi?eaparik?rtyate|
kriy?hih?nam?d?namitidvedh?'nubh?yate||
b?hy?bhyantarabh?venadvaividhyataddvayorapi|
b?hyat?y?tayop?yurh?napr?dh?nyabh?gbhavet||
?d?napravaap?ip?dastadubhayakriya|
antaryadetadakhilapr?ovitanutemarut||
tadv?gindriyam?khy?ta?abdasivicakaam|
yadetaduktavikobha??nty?vi?r?ntir?tmana||
tadupasthaitijeyam?nandot?ramindriyam|
sabh?yavtt?vapye?pr?dh?nyakv?pikasyacit||iti||23
||
atha?abd?diviayapacakavivinakti
vi?vody?navir?h?nigandhapramukh?nisugandh?nipup?i|
pac?py?jighrankr?atitrailokyadh?rttodeva||24||
trailokyem?nameyam?tr?pevi?vasminnapiyodh?rto
vaidagdhy?vadh?rit?nyavyavah?rakal?pa,sa
dyotanasvabh?vatv?nmah?npram?t?bhavan
vi?valaka?dudy?n?dutpann?nipthivy?dyas?dh?raaguagaa
gandham?d?ktyapravtt?nisugandh?ni
prak??aparimalaparisphuraolba?nipac?pipras?n?ny?jighran
grahaapratikicitkauilyasadbh?ve'py?rjaven?nusandadh?na
kr?atihar?nus?reaspandate|svasv?tantryamupadar?ayat?ti
y?vat|te
caviay??abdaspar?ar?parasagandh?
itibhavanti|e?cakram?d?k???diguatva?rotr?digr?hyatva
v?pr?tisvikalakaam?hyam|gandhapramukh?n?ti
sah?rakrameoktistanm?tr?sugandhasyapr?dh?nyaprakaayitum|
yaduktamabhiyuktai
indriyadv?rasagr?hyairgandh?dyair?tmadevat?|
svabh?venasam?r?dhy?j?tuso'yamah?makha||iti|
gandho'pinir?pyam?apthiv?|pthivy?uparinakicid
bh?t?ntaramityatrotkaraitirahasyam||24||
athabh?tapacakamudbh?vayati
sty?nasyakramava??dikurasasyeva?ivaprak??asya|
guapi?ivapac?pibh?t?nimadhurat?namucanti||25
||
?iv?tm?khaluprak??a?aktisad??iv?diparip?yanus?rea
prastutabh?tapacakaparyantasty?n?bhavati|
veditsvabh?vanyagbh?v?dh?navedyatotkar?tmaka
k?hinyamanubhavati|yadukta?r??ivadau
......................ity?diattri?attattvar?pat?m|
bibhradbibhartir?p?it?vatovyavah?rata||
y?vatsth?laja?bh?sasahatap?rthivaghanam|iti|
t?d?asyac?syamadhurat?sarvapram?tsv?tmasvabh?vat?'nu
bh?vyaparama?ivaprak??oll?s?tmakamah?hl?dopalakaa
s?marasyapac?pibh?t?ny?k??aprabh?t?ninaparityajanti,kintu
sv?ntarakhilagarbh?ktyapravartante|kevala?iv?t
svacchasvabh?v?t
sty?nat?dhikyamete?bheda|yadvadikurasasya
svap?kayuktikram?t
sty?n?bh?tasyam?dhuryaguapiairnaparityajyate|yath?ca
param?rthas?re
rasaph?ita?arkarik?guakha?dy?yathekurasaeva|
tadvadavasth?bhed?sarveparam?tmana?ambho||
iti|yath?calakm?tantre
savidevahir?pamesvacchasvacchandanirbhar?||
s?p?kurasavadyog?tsty?nat?pratipadyate|
atonir?pyam?ataccaityacittvamupaiyati||iti|
tata?capthivy?man??rita?ivaprabht?nipacatri?adapitattv?ni
k?raav?san?nuvttidv?r?parisphurant?tyanay?bhagy?tatra
?ivatattvepthivy?d?nisarv?yapi
satk?ryav?damary?day?'vatihante
|evapraktipuru?diumadhyavartivapyuktobhayaprakriyay?
sarv?yapyuparitan?nyadhastan?nicatattv?nisamilant?tisarva
sarv?tmakamityarthanikarasy?t|tadukta?r?tantr?loke
ekaikatracatattve'piatri?attattvar?pat?iti|
sarvath?p?rame?varaprak??asphuratt?tmakametadakhilamapi
vi?vavaicitryamityuktabhavati|yadukta?r??ivadau
evasarvapad?rth?n?samaiva?ivat?sthit?|
par?par?dibhedo'tra?raddadh?nairud?hta||iti|
bh?t?nic?k??a,v?yu,teja,?pa,pthiv?tiprasiddh?ni|
?abd?diguatvacatallakaaspaam|yadv?
avak??adhvanikaratvam,calanasaj?vanat?,p?cakad?hakatvam,
dr?vakapl?vakat?,k?hinyadh?rakatvacakram?dam??laka?ni
|atracavarakramepthivy?dipuru?ntaspar??kar?iiti
?r?tri?ik???straprakriyay?pr?gevapradar?itam|pacakacuky?
tvantasth?|tatraniyatisarv?nusy?tetinapthaggaan?rh?|
k?lasyatu
?k??a?aktitv?ccinmayataikopap?danapravttatay?pusa
m?y?pram?tt?d?napratyaucityanavidyate
ityantasth??catasrasaj?t?|yathoktatatraiva
v?yvagnisalilendr??dh?ra?n?catuayamiti|
yath?cavy?khy?tam?c?ry?bhinavaguptap?dai?k??a?akty?tu
n?tram?y?pram?tt?d?neprayojanamastiiti|
?uddhavidy?di?iv?nta
punar?m?a|tatrahak?ra?akti?iva?cety?vtty?'vatihate,
tasy?nuttaravisarjan?yas?marasy?tmakatv?t|
?iva?aktyostyaikar?pyameva
svabh?va|bhedastuk?lpanikaityupap?ditatv?cca|yathoktam
tad?rdhva??divikhy?tapurast?dbrahmapacakamiti|
atri?atyatratattveupthvyambupavan?daya|
tetepad?rth?sayukty?mi?rit?bahu??khay?||
stambhakumbh?dibh?venakurvantyarthakriy?n?m|
tatrakarmendriyairuktairbahih?stegha?daya||
arpyantesannikareavyavahartjanaprati|
s?vidairindriyaistvetenir?kyantetath?tath?||
antakaraavargeasakalpitavikalpit?|
ni?cit?bhimat??caitevidyay?cavivecit?||
kal?k?l?dibhirbh?vairvedyatven?nurajit?|
vi?r?myantivimar??hyesv?tmar?pepram?tari||
sacapram?t?dehe'sminpr?edh???nyayorapi|
badhn?tiyairahambh?vatesadvidy?dayakram?t||
evapar?mar?amay?pratih?lakm?hur?pt?paramasya
?ambho|
etadvipary?sava??tpa?usy?tpram?amasminguru??sana
na||25||
uktar?pasyatattvaprapacasyapi?bh?tamarthatattvam?ha
sarvasyabhuvanavibhramayantroll?sasyatantuvalliva|
vimar?asarambhamay?ujjmbhate?ambhormah??akti||26||
yo'yabhuvan?tman?tattv?tman?vibhramovil?sa
prasaradr?pat?saivad?rv?disaghaan?tmana
pratim?putrak?deryantrasyoll?sovalan?vartan?dirvik?ra,
tasyasarvasy?pitattada?easandhibandh?nusy?t?s?trasragiva
?ambho
param?nandaprak??aghanatay?vi?vamayavi?vottirasy?n??rit?di
k?l?gnirudr?ntavi?vavaicitryasayojanaviyojanavaidagdhya??lina
parama?ivabha?rakasya?aktisv?tantryalaka?mahat?
tattv?n?manyonyaprayojyaprayojakabh?veparyantata
s?m?nyaprayojakatvecapragalbh?bhavatyujjmbhatepthivy?di
bh?vavargamiv?n??rita?ivabha?rakamapikro?kty?bhivardhate
tadr?patay?parisphurat?tyartha|yath?caparyantapac??ik?y?m
citsv?bh?vy?dasaudevasv?tman?vim?anprabhu|
an??rit?dibh?myant?bh?mik?pratipadyate||iti|
s?cavimar?asarambhamay?vimar??khyoyasarambha
sv?ntasphuratkriy??aktisph?rar?pa,tenapraktetyartha|s?
cid?nandecch?j?nakriy?r?pa?aktipacakas?marasyasva
bh?vety?khy?yate|tata?caparame?varapar?mar?aprasaraparip??
p?avaparam?rthametadakhilatattvaparampar?parisphuraa
pr?curyojjvalavi?vavijmbh?vaicitryamitit?tpary?rtha|
yathokta
?r?pratyabhij?hdayecitisvatantr?vi?vasiddhihetuiti|
so'ya
sv?tmas?tkt??eaatri?attattvakal?pomah?n
parama?ivabha?rak?hvayapram?t?saptatri?atay?sv?kriyate|
tasya
t?dgr?pat?piparyantatovikalpakaky?manupravi?ati|
avikalp?tman?ca
bh?vyavi?vottareetyato'tr?pyavikalpavttira?tri?a
ka?cid?gamevag?kriyate|yadukta?r?tantravaadh?nik?y?m
atri?attattvapary?yastadabhinnapara?iva|
upade?yatay?so'pisy?davacchedabh?gata||
a?tri?aparadh?mayatredavi?vakasphuret|iti|
kica,?ambhuratr?nuttar?tm?tasyat?d???akti?ca
tadavibhinnasvabh?v?svarasamud?yamay?visarg?parapary?yeti
varakram?nuguyenavy?khy?|s?
c?nuttar?nande(ccho?cche?a)nonmeonat?bhiricch?y???anasyaca
kram?dasthairya
bhed?ccacatuprak?rairvedyoll?sairicchonmeayor??anonata
yo?c?nuttar?nand?bhy?mubh?bhy?sahasandh?nop?r?haudvau,
punastatsahitaucadv?viti
caturbhirukt??eavedyavargav?san?tman?
bindun?conmiant?tatraiv?nuttaratattv?ntarvi?r?myati|
tatta?c?nuttarahak?r?bhy?tatparyantapahitenabindubha?rakea
ca
sahapraty?h?rakram?tsarvasavitsam?ve?alakaaka?cidahamiti
par?mar?audeti|yamah?hrad?nusandh?n?nmantrav?ry?nubhava
iti,
m?tk?cakrasambodhaitica?r??ivas?tre?padi?yate|yathokta
?r?kah?yasahit?y?m
?dim?ntavih?n?stumantr?syu?aradabhravat|
gurorlakaamet?vad?dim?ntanivedayet||
yath?c?smadgurubhi?r?savitstotre
?dim?ntimagh?tavarar??y?tmik?hamitiy?svataprath?|
mantrav?ryamitis?dhit?gamaistanmayogururasitvamambike||
iti|
v?rasabandh?hidharmov?ryamityucyate|tatrav?ron?ma
vividham?rayati
vi?vavaicitryamitibhagav?n?abdar??ibha?rakaucyate|tadukta
?r?maccidgaganacandrik?y?m
?raenavividhenav?rat?yo'yamakaragaaprapadyateiti|
?r?prabh?kauleca
v?mev?r?sam?khy?t?iti|
etacca
sarve?mevamantr??vidy?n?caya?asvini!|
iyayonisam?khy?t?sarvatantreusarvad?||
iti?r?tri?ik???straunm?litam||26||
nanvadhv?nohiaiti?gameuprasiddh?|tatra
tattvavr?t?tm?
ka?cidev??a|anyatratukathamukt?rthopapattirity?k?k?
kapayanpraktag?th?y?st?tpary?rtham?ha
yadadhvan?caakatatraprak???rthalakaamardham|
vimar?a?abdasvabh?vamardhamiti?ivasyay?maloll?sa||27||
adhv?nohiaity?gameuprasiddham|tecavar?,pad?ni,
mantr?,kal?,tattv?ni,bhuvan?n?ty?khy?yante|tatravar?
pac??allokaprasiddh?|pad?ny?nantye'pi
vyomavy?py?dimantramary?dayaik???ti|mantr??catadvad?nantye'pi
brahmapacakamagaakacetisakocady?ek?da?a|kal?
nivtty?dayapaca|tatv?nyuktar?p?iatri?at|bhuvan?nica
k?l?gnirudr?d?nyan??rit?nt?n?ticaturvi?atyadhika?atadvayam|
etadakhilamapikal?pacakenakro?kriyate|tath?hinivttau
kal?y?
kak?raekovara|a?vi?atipad?ni|hdayasadyoj?tau
mantrau|
pthiv?tattvamekam|k?l?gnirudr?d?ni
bhadrak?lyant?nyaottara?ata
bhuvan?ni|pratih?y?h?daya?nt?var?strayovi?ati|
ekavi?atipad?ni|?irov?madevaumantrau|aptattv?d?ni
praktyant?ni
trayovi?atistattv?ni|amare??d?ni?r?kah?nt?nicaapac??ad
bhuvan?ni|vidy?y??digh?nt?saptavar?|vi?atipad?ni|
?ikh?ghora?cetimantradvayam|puruaprabht?nim?y?paryant?ni
sapta
tattv?ni|bh?m?d?nyaguham?tr?nt?nicasaptavi?atirbhuvan?ni
|
??ntautugakhak?strayovar?|pad?nyek?da?a|kavacatatpuruau
mantrau|?uddhavidye?varasad??iv?str?itattv?ni|
v?m?disad??iv?ntama?da?abhuvan?ni|??ntyat?t?y?ca
var?oa?asvar?|padamekam|(?iva?)???no
netramastramiti
mantratrayam|?ivastattvamekaya?aktisvabhavaity?mn?yate|
nivtty?d?nyan??rit?nt?nipacada?abhuvan?n?tiviveka|etacca
siddh?nt?ditantrevatyantavitatyopap?ditamitisakepeoktam|
evaca
satiyadetadadhvan?muktar?p??akam,tatrayadekamardha
bhuvanatattvakal?svabh?vam|anyattumantrapadavar?tmakam|
pratyeka
casth?las?kmaparaprakriyay?traividhyam|tatra
prathamamabhidheyabh?tadvit?yamabhidh?nak?rakamitivibh?ga|
tath?casativ?cyavargasarvo'piprak??aparam?rtha,
v?cakollekhastu
vimar?avapuriti?ivasya
prak??avimar??tmanaparame?varasyay?mala
ubhayavisarg?raisvabh?vaull?sa|
unmeanimea?aktidvitayayaugapady?nubh?ticamatk?raityartha|
yath?
paryantapac??ik?y?m
tatrav?cakav?cy?tmaspandayoreka?aprabho|
sth?las?kmapar?bh?sakramayoavidh?dhvat?||iti|
yath?ca?r?vir?p?kapac??ik?y?m
yasyavimar?asyakaapadamantr?r?tmakastridh??abda|
puratatvakal?tm?rthodharmiaitthaprak??asya||iti|
?r?cidgaganacandrik?y?ca
y?'hamityutyuditav?kpar?bhidh?yaprak??a
udit?rthavigraha|
dvaumithasamudit?vihonmukhautauaadhvapitarau?raye
?ivau||
iti|
evam??ayenaivahyasmatparamagurubhi?r?saubh?gyahdayastotre
varakal?padatattvamantrobhuvanamevaca|
ityadhvaakadeve?ibh?titvayicid?tmani||
etyadhvan?mudde?astattady?malatayonm?lita|etenav?garth?viva
sapktauity?d?nimah?kaviv?ky?nivy?khy?t?ni|ata?ca
?abd?rthas?marasy?tmanis?hitye'pyasmad?graha
p?rame?varo'nugrahaeva|yadanupr?an?
kual?bharaamukundakeliparimala(guh??)komalavall?stavanakha
pral?p?dayaprabandh?prakhy?yante|
tayorvimar?aprak??asvabh?vat?y?citipratyavamar??tm?par?
v?ksvarasodit?iti,?tm?rthasyaprak??at?itica
pratyabhij?pitatv?t|
evacapr?c?nag?th?y??ambhoprak??asvar?pasya
?aktirvimar?amay?tyapivy?khy?tam|svapar?mar?op?yabh?tatv?d
varakal?d?n?madhva?abdavyapade?a|yath??r?svacchande
mukt?n??ivat?vyaktik?raavi?vamevahi|
?ivat?vyaktim?rgatv?ttesarve'pikal?daya||
adhva?abdenakathyantetesarvebandhan?api|iti|
?r?vij?nabhairaveca
bhuvan?dhv?dir?peacintayetkrama?o'khilam|
sth?las?kmaparasthity?y?vadantemanolaya||iti||27||
evamuktan?ty?vi?vavaicitryasyasarvasy?pi
prak??avimar?advay?ntarbh?vamupap?dyatayorapibhedaparyantata
aupac?rikaity?ha
?lekhyavi?eaivagajavabhayordvayapratibh?sam|
ekasminnev?rthe?iva?aktivibh?gakalpan?kurma||28||
citraktohisvavaidagdhyaprakaan?yagajavabh?d?n?
bhinnasvabh?v?n?mapibh?v?n?mekatarasannive?ayuktyaik?va
bh?so'nyatarasannive?ayukty?'nyasphuraacayath?bhavati,tath?
vilikhant?tyavisav?din?yamary?d?|evasthiteyath?
gajavabhobhay?k?rasamarpakecitravi?eegajavabhayordvayorapi
pary?locakapram?tjan?nusandh?nadh?r?dhirohavai?iyena
kumbhamaala?u?kual?bh?v?diyog?t
kakudak?aprothapuaudvay?dikram?ccapratiniyato'vabh?sa
prak??anabhavati|tadvadekasminnev?rthesarve?madhvan?
paryantatapr?pyetatve?iva?aktiritiprak??ovimar?a
ityevavidhoyo
yovibh?govicitrasvabh?v?natikr?nto'pyatikr?nta
iv?'vabh?sam?no'?a,tasyayatkalpanasvatastath?samarth?
bhavatastatsamarth?caraenonm?lanam,tatkurmoj?n?mo
vad?mo'nutih?ma?ca|yad?huphalabhed?ropitabheda
pad?rth?tm??aktiiti|atracagajavabhayoritidvandvegajau
ca
vabhaucetitaretarayog?nuguovigraha|bh?yakt?pyevameva
vigh?tamdhavaucakhadiraucaiti|tata?cagaja?abdo
gajavabhau
dv?vapivakti|tath?vabhapadamapi
vabhagaj?vubh?vap?ty?patitam|
tattun?nye??obhate|pad?rth?n?pratiniyatar?paparity?ge
pratyav?yabh?rutv?t|asm?katu
svatantr?dvaitasavitsamayas?mr?jya??lin?m
dyaaitipthiv?tidravyamityagatadvad
bhavatinanuvik?sobh?vaity?vigh?tam|
yadivilasatiyuktistatpurasthoghao'ya
kathayanakathamekovi?vam?rtirvibh?ti||
itiny?y?dekasy?pibh?vasyasvavyatirikt??eabh?v?tmakatvama
bhyupagatamityalamanyajanadoodbh?vanopakramea|
eten?bhihit?nvayav?d?danvit?bhidh?nav?dasyaucityamast?tyukta
bhavati|tatrahistambhapa?yety?daustambha?abd?rth?nvitaiva
dar?anakriy?kriy?paden?bhidh?yate|evapa?yatyarth?nvita?ca
stambhakarmak?rakeetyanantaropap?dit?rth?nuguyen?nvaya
ityupap?adyataiti|evacapr?karaikayorapiprak??avimar?ayo
svargobh?ritis?garasariditisv?min!drumov?rudi
tyartha?abdaitisvara?rutiritipratyakpar?gityapi|
?uklaraktamitiprabh?tamaitij?nakriyety?dite
yugmasarvamayugmanetra!vitatirvidy?vimyordvayo||
ity?din?ty?yadyapisarvaprapacasphuraaparyavas?nasthalatay?
tattady?maloll?satvenobhayath?vyavah?r?va?yambh?va,tath?pi
tatra
na?ivenavin??aktirna?aktirahita?iva|
ity?din?ty?prak??onakad?cidvimar?akriyat?vimar?o'pina
prak??akartkat?vyabhicarat?tyanayorv?stava
vapuraikyasvabh?vasaubh?gyabhavyamitit?tpary?rtha|yadukta
mayaiva
?r?komalavall?stave
tvayath??ivamay?tath??iva
stvanmayohi?ivayorabhedino|
tattvamekamabahirmukh?spada
yatrabhinnaivavi?vavikriy?||iti||28||
nanubahavohipur??gam?diprasiddh?pram?t?ra,
bahutar??casampratipratyakamavekyam??|teuna
kasyacidapyet?d???aktirasti,y?dkparame?var?bhimate
prakhy?pyata
ity??aky?ha
tilam?tre'pi?ar?reprekadhvak?asyait?vat??akti|
s?svacchanda?riyovi?va?ar?rasyakiyat?bhavatu||29||
parame?varohivi?va?ar?raity?gamev?khy?yate|yadukta
?r??ivas?treud?ya?ar?ramiti|yath?ca
?r?vir?p?kapac??ik?y?m
vimatipadamaga!sarvamamacaitany?tmana?ar?ramidam|
??nya?yapad?nn?l?vadhid?tv?tpiavatsiddham||iti|
taccatasyasvacchanda?r?katv?t|sven?tm?yenachandenecch??akty?
?r?ryath?bhilaitamai?varyayasyetiktv?|vi?va?ar?ratay?ca
tasya
sarv?ti??yin?s?k?cicchaktirupakalpyate|
sva?ar?r?nugua?aktikatva
c?nyatr?pidam|yath?tilapram?a?ar?roy?k?di
k?avi?eastacchar?raucityenatad?dhikyenav?
?aktimattayopalakyataiti|
granthayojan?tuparam?udvyauk?disannive??st?vad?sat?
pr?ivi?e?,te?mapratyakatv?dd?ntasy?hdayagam?bh?va
prasag?t|yapunary?k?dik?astasya?ar?rat?vat
tilasad?asann?ve?anam|t?vatyapitasya?aktikiyat?ti
prekadhvam|
parisphuraaparibhrama?dibhed?danekar?p?hyanubh?yate|
lopratyayo
bahuvacanacatatr?rthepr?m?yaspaamudgh?ayitum|
(tasm?diti
?)|etadd?nt?bhyupagame
tvaddh?mnivi?vavandye'sminniyatikr?anesati|
tavan?tha!kiy?nbh?y?n?nandarasasaplava||
iti?r?matstotr?valisthity?tasyas??aktikiyat?bhavatu,
et?vatyet?d??
vetikathapariccetup?ryataiti|itthaca
vipratipannajan?pekay?
bhagavatovi?va?ar?ratvamanum?nenapras?dhyatato'ya
tasyai?varyotkaraupap?dita|sampratipattautupratyuta
tayaiva?akty?
tadvi?va?ar?ratvam|tadukta?r??ivas?treu?aktisandh?ne
?ar?rotpattiiti,sva?aktipracayovi?vam
itica|evac?tmanovi?va?ar?rat?par?mar?a??nyat?m?tra
nibandhanabahirvibh?tispand?nubh?tyutsavastaimityam|anyath?
pia
iv?e'pisarvatrasvasyasv?tantrya?aktiraparokamupalakyeta|
yadukta?r?vir?p?kapac??ik?y?m
dehe'smitay?yadvajjaayor?sph?lanamithob?hvo|
icch?m?treetthagiryorapitadva??jjagati||iti||29||
nanuvi?va?ar?ratay?parame?varasya?aktyucchr?yopakalpana
cet
kriyate,tarhivi?vasah?retasya?akti??nyat?prasaga
ity??aky?ha
vi?vonmeada??y?de?ikan?thasyay?v?nprasara|
kalal?vasthay?sthito'pivi?vanimee'pit?v?nbhavati||30
||
de?ikatay?sarv?nugr?hakatay?n?thyam?nasyaparame?varasya
s?k?cidunmeayaugapadyalaka??aktirasti|tatraca
svar?ponmee
vi?vanimea,vi?vonmeecasvar?panimeaitidvitayamapi
tul?dhtavadutpadyate|tata?cavi?v?tmakovi?vottira?ca
parame?vara
ityava?akasaketaucityamupap?dyate|tayo?ca
nityamanyonyas?pekatv?dekataravyud?sa?ak?y?manyatara
bhagaprasagaityubhayorapisamapr?dh?nyenaparigrahaucityam|
taduktamayaiva?r?par?stotre
ekebh?jalakh?nil?nalakal?rabdh?bahiprakriy?
muttir?tviamantarevakaticitcitk?ka?m?cire|
anyekecanay?mal?mtasaritsabhedasabhogino
m?tastv?mapthakprarohamubhayoraucityam?cakate||iti|
tath?casativi?vasyonmealaka?y?mavasth?y?manta?cicchakti
nime?parapary?y?y?y?v?nprasaraaadhvoll?saprath?satattvo
bhavati,tath?vi?vasyanimeesv?tm?ntakro?k?raikap?ri?eye
satyapi
t?v?nunmeada??samasvabh?vo
bhavati|natarhivi?vanimeaiticet?svairanimeaeva|api
tu
kalal?vasthay?'vasthitiritibr?ma|yath??ikhayae
sarva?ikhayavayav?nupraviabarhaparibarh?divararekh?vaicitrya
?ilpakalpan?kau?alamakhilamapyatyantas?kmekikay?'vadh?rya
mast?tyag?kriyate,evamatr?pi|yadukta?r?tri?ik???stre
yath?nyagrodhab?jastha?aktir?pomah?druma|
tath?hdayab?jasthajagadetaccar?caram||iti|
kalalat?n?m?vasth?y?sarv?k?ramavibhaktar?pam|yadicatad
vi?vavaicitryanimeada??y?kalal?vasth?y?mapinasy?t,
tarhyunmeada?aivanasy?t,pr?ksataevotpattyaucity?t|tath?
hi
vi?vonme?vasth?y?m?tmar?pasyakevalatirodh?nam?tram,na
punaratyantopaplava|evamanyatr?p?ti|
etadarthapar?mar?aparih?y?
p??avaved?ntasyaparyud?sa|tatra
hyadvaitam?graheopap?dyam?namapidvaitakaky?mev?dhirohati|
yadatrasaty?satyavyavasthay?heyop?deyakalpan?y?tenaiv?k?rea
dvaitamary?d?paryavas?yitvamaniv?ryam|taduktamayaiva
savidull?se
dvait?danyadasatyakalpamaparairadvaitam?khy?yate
taddvaitebataparyavasyatiktav?c?adurvidyay?|
etetevayamevamabhyudayinokasy?pikasy??cida
py?lasyojjhitamaikarasyamubhayoradvaitam?cakmahe||iti|
advaitagarvomahatapram?tukon?mamithy?bhavati
prapace|
svayavareteparipanthivargekitajjig?orasah?ya?auryam
||itica||
30||
nan?nmeaevanimeonimeaevonmeovi?vasyavi?vottirasya
cetimahatye?vy?hatirity??aky?ha
tripu?mayakhalusamastatatracajeyej?taricasamam
|
dhagranthirj?nakal?kalayatitrailokyamekalam||31||
vi?vavyavah?rev?din?sarvo'pivacanaparampar?prapaco
j?t?j?najeyamityevar?papuatrayasam?h?r?tmanyarthatattve
paryavasyati|yadgurumat?nus?ria
spaatotkar?danyonyanirvi?ea
s?kalyenapratyakatay?cakate|puatva
cai?ma?eavi?vakro?k?ras?marthy?t|tatraca
tripuy?mantar?lavartin?y?j?nakal?cicchakti,s?khalu
vedyametadakhilasa??varovedit?yadanayosvalakaam|
tv?mtesumukhi!vittimantar?k?nutadghaayitu
pragalbhate||
iti?r?komalavall?stavasthity?viayatay?varodhyavedyavarga
bhokttay?sphurantavedit?racapratisamavi?ea?ak???nya
yath?bhavatitath?dhagranthikoidvay?vag?hena
t?d?tmyenopa?le?dvajralepavadaprakampyasambandh?bhavant?
trailokyamekalamekasvabh?vakalayati|sacasvabh?vovedya
vittirvediteti,sthulas?kmaparamitij?gratsvapna
suuptamity?din?
traividhyen?pyupapadyate|dhagranthirityuktatv?t|sambandha
pratyad?rhya?ak?y?hiekamanyasm?dbhidyeta|taccana
sabhavat?ti|trailokyapadena
dev?n?tritayatray?hutabhuj??aktitrayatrisvar?
strailokyatripad?tripukaramathatribrahma
var?straya|
yatkicijjagatitridh?niyamitavastutrivarg?tmaka
tatsarvatripuretin?mabhagavatyanvetitetattvata
||
iti?r?laghubha?rakasthity?trivargabh?tamakhilamapi
kro?kriyate|
evacaveditaivavedyavedyamevavedit?vittireva
vedyamity?dya?easvabh?vas?marasy?bhyupagamasyaparyantata
siddh?ntarahasyatv?dunmeaevanimea
ity?divy?hatidoodbh?vanamasmatsac?rasara?s?masunaka?cidapi
kaak?kuramunm?layitumudyuktaiti|tadukta?r?spandasandohe
evamiyamekaiv?vibh?gar?p?par?mar?abh?mirunmeanimeamay?
unmeanimea?abd?bhy?mabhidh?yateiti|etenavimar?asarvasaha
ityuktabhavati|yadukta?r?pratyabhij?vimar?iny?mvimar?o
hisarvasaha?tm?namapipar?karoti,paramapy?tm?karoti,
dvayamapyek?kurute,ubhayamapinyagbh?vayatiiti|?r?par?mateca
par?kartunijatattvasv?tm?tkartutathobhayam|
ek?kartunakikartuvimar?ojagatikama||iti||31
||
nanusarvaikarasav?dasv?k?reko'yasaty?satyayorbheda
ity??akyanaka?cidityud?haraadv?ropadar?ayati
kasadbh?vavi?eakusum?dbhavatigaganakusumasya|
yatsphura?nupr?olokasphuraacasarvas?m?nyam||32
||
prasiddhakusum?dgaganakusumasyasadbh?vekovi?ea|na
ka?ciditiv?kyopasah?ra|yaditihetaulokohi
vi?vavyavah?rasvabh?va|savidevabhagavat?viayasattvopagame
?araamitigurumatamary?day?sphuraa
prak??am?natvamev?nupr?anatay?j?vabh?tatay?parighyavartata
ityasakdavoc?ma|taccasphuraavipratipannekhapupe
sampratipanne
campak?daucas?m?nyamapakap?tenaprasarati|yadicatasya
tatra
pakap?tenapravtti,tatkhapupamityapinasphuret|ata
evoktam?c?ry?bhinavaguptap?dais?sphuratt?mah?sattetyatra
mah?sattetyetatpadavy?khy?n?vasares?hikhapup?dikamapi
vy?pnoti
iti|yath??r??ivadau
?a?a?g?diken?pisy?dvibhakty?samanvayaiti|
padasagataucatasm?ttatr?pivibhaktiyogenak?rakatvesati
sattaiva
?ivat?khy?iti|etenastambhakumbh?d?n?bh?v?n?prak??aeva
s?m?ny?tm?nupr?anapravartate,napunas?m?nyan?ma
pad?rth?ntaramityuktabhavati|tatracavikalpar?p?vyaktaya|
avikalp?tm?mah?prak??as?m?nyam|
tata?c?nuvttipratyayanimitta
s?m?nyamity?cak??vai?eik?dayapraty?khy?t?,
prak??asy?hetukatv?t|pratyutavi?vavil?sapratyasyaiva
hetutv?t
sarvas?m?nyamiti|
et?d?asyas?m?nyasyahisamav?yavi?e?dyavi?eeavi?vameva
viayonapunardravy?diravacchinnapad?rthaityartha|athaca
praavyo'yamanyapup?tkhapupasyavi?ea|tucchatvamiticet|
kitat
tucchatvan?ma|nat?vacch?nyatvam|gaganasyapupasyaca
pthak
pthaksadbh?v?t|anayoranyonyak?ryak?raabh?vasabandh?
bh?v?ttaddv?r?vi?iasy?pyasattvamiticet?na|anyonyatva
n?m?nayorekaikapary?locan?y?nasabhavati|sabhave
coktasyaiva
doasy?nuaga|yadicatanmelan??aityucyate,
tarhyasabandh?dityasyavy?gh?tasy?t,melanasy?bhyupagatatv?t|
melaka?c?sauprat?tov?sy?nnav??n?ntya,vyavah?r?nupapatte|
tata?caprat?tipakaev?va?iyate|s?ca
prat?tiranayormelanamupasth?payant?tucchatvamevatat
tucch?kartumudyacchat?ticampakap?al?dipras?naprakriyay?
vyomakusumasy?pivyavah?rakaky?vaiamy?bh?v?dyadasattatra
pratibh?praroh?sabhav?dm?k?bh?vaeva?araaprativ?dino
janasya
|ataevahiyoginakecid?k???derapipras?n?ny?nayantod?yante
|na
catatrasvop?d?nadravyotpannatadyogibhirabhivyajyataiti
vaktu
?akyam,tasyat?dksakalpavyatirekeop?d?n?ntara?unyatv?t|
yadukta?r?pratyabhij?y?m
cid?tmaivahidevo'ntasthitamicch?va??dbahi|
yog?vanirup?d?namarthaj?taprak??ayet||iti|
saujanyatakath?y?tusavitsvabh?v?yatt?y?satt?y?naka?cit
pup?ntar?tkhapupasyabheda|m?y?yasatt?nurodhetu
vidhiniedhobhayavyavah?raucityamanyapup??m|
antarikapras?nasya
tuniedhaviayam?tr?bhil?payogyatvamityalamitarajanasulabhapada
kapallav?vakhaana(?)p?ityapradar?anena|32||
nanv?sat?metevig?t?vyomakusum?daya,yatram?k?bh?vo
d?aabh?aavetin?tyantani?citam|yaupunarbh?v?bh?vau
lokavyavah?rasiddhau,tatrakathamidamabhedav?davaidagdhyamity?
?aky?ha
m?ikyamaratakayorivabh?v?bh?vayorbhedapratibh?sam|
ekaraso'nyonyadvayorapyunm?risphuraasabheda||33||
vi?vavyavah?ro'pihistambhakumbh?derbh?vasyatadabh?vasya
ca
dvayoranyoyapratiyogyanuyogibh?v?ghr?tobhedapratibh?sa
parasparavailakayen?vadh?raatam,tayosphuraasambheda
evonm?riyukty?tiraskaroti|prak??am?nat?hisphuraam|
saiva
sabhedasambandha|sacaikarasapad?rthadvaya
pratyekasvabh?va,
tayordvayorapiprak??ataitiprat?tiprativaiamy?bh?v?t|
tata?ca
cidagnis?tktayoranayokon?mavailakay?vabh?saityartha|
yath?
m?ikyamaratakayorarua?y?malayoranyonyaviruddhayorapi
kicitsannikare?vasth?pitayo
parasparaprabh?paalakarbur?bh?v?dekarasobhavan
prak??am?nat?sambhedobhedapratibh?sapratim?ri,ubhayorapi
svasvar?paparity?gap?rvamekar?pat?nuprave??t|yato
m?ikyamapyarua?y?malamaratakamapi?y?mal?ruamiti
vaicitrya??lin?prat?tiratrotpadyate|
dar?an?ntaramary?day?'pyabh?vo
n?mastambhakumbh?dikaivalya??l?bh?tal?dika?cidbh?vavi?ea
evety?r?ktam|yaduktam
bh?v?ntaramabh?vo'nyonaka?cidanir?pa?titi|
stambh?derbh?vasyacakumbh?dyanyony?bh?vadv?r?vat?rama
bh?vatvac?parih?ryamitibh?v?bh?vayoryuktipary?locan?y?m
aikar?pyameveti||33||
nanupaunapunyenapras?dhitamapyetadarthatattva
taidvilasitameva
kevalaparisphurati|napunarhdayagamobhavati|
hdayagam?bh?veca
ka?cidup?yovaktavyaity?k?k??ithilayitup?rame?vary?
saparyay?bh?vyam,s?calokatapthagbh?tetyudbh?vayann?dau
p?hadevat?capary?locayati
aamayenijapiep?hesphurantikaraadevya|
prasphuraticaparama?ivoj?nanidhist?s?madhye||34||
sva?ar?ramayohipiapthivy?dibh?tapacak?rabdhatv?da
?eavi?vavaicitryalakaamaamityadhyavas?yate|
aapiayoraikar?pyam?mn?yeuprasiddham|yath?tri?irobhairave
sarvatatvamayak?yastacced?n??upriye|
pthiv?kahinatvenadravatve'mbhaprak?rtitam||ity?di|
yath?caparam?rthas?rasagrahe
atri?attattvamtavicitraracan?gav?kaparip?ram|
nijamanyadatha?ar?ragha?div?tasyadevagham||iti|
tatracap?h?bh?tekaraadevyaindriyalaka??aktaya
sphuranti|
?v?hanasannidh?panatirodh?n?divyatireke'pisvayamevasphua
prak??ante|t?s?madhyecaparama?ivomah?pram?tsvabh?va
prasphuratit??akt?pratisvasya?aktimatt?yath?
praka?bhavatitath?
prak??ate|yato'yaj?nanidhi,
tattadindriya?aktyudayonm?lit?n?
savidvikalp?n?samudraivasaritprav?h??paryantata
pratih?bh?mirity?mn?yate|indriya?akt?n?cat?s?na
kad?cicchabdaspar??dyanuvedhavin?'vasth?nam|?abdaspar??daya
evacapacamah?ntibh?t?n?tivi?vamayyast?ityuktabhavati|
yaduktam
?akti?ca?aktim??cetipad?rthadvayamucyate|
?aktayo'syajagatktsna?aktim??camahe?vara||iti|
sarv??akt??cetas?dar?an?dy?svesvevedyeyaugapadyena
vivak|
kiptv?madhyeh?akastambhabh?tastihanvi?v?k?raeko
vibh?ti||
iti?r?kaky?stotrasthity?sv?tmar?paparame?vara
ev?nta?cakradevat?
b?hy?ntarabhinn?|karaa?aktaya?catad?varaadevat?sth?n?y?|
tadarcanacasva?ar?r?tmanimah?p?haevopapadyate|tatraca
yath?
pratim?pustak?dayo
bh?v?sv?tmabh?t?mukhy?devat?prati
pratinidhibh?ven?dhyavas?yante,tadvatsvadehasyaivamukhyatay?
p?hatvam|anukalpopakalpatay?tusthailamaal?d?n?mag?k?ra
iti
t?tpary?rtha||34||
nanuso'yamalaukikaparame?varak?d?y?prakriyayop?sya
ity?k?k?y?s?nugraham?ha
satatr?rcan?yovimar?apup?dhiv?sasurabhibhi|
cittacaak?rpitairvedyasudh?v?rap?avastubh?||35||
saved?gam?diprasiddhasvabh?vaparame?vara,tatra
pi?tmanip?hep?jan?ya|p?j?y?cavedyamay?y?sudh?
sarvendriy?hl?dakatv?datyantasv?k?ry?,s?svabh?vataek?pisat?
bhaya?okahar?dyavasth?vaicitry?damlatiktamadhur?dipr?y?nekarasa
vi?eopa?lei?v?rasyaparabhairavasyav?r?y??ca
sv?tantryamayy?statpradh?na?akte,v?r??
yonitatsiddh?dir?p??bhairavamithun?n?cap?yate
sv?tmas?tkriyataitivyutpann?n??r?maccatussrotogopyam?n?n?
vast?n?vi?vavil?s?savopalakit?n?dravy??prakatay?
p?j?gatvenopayujyate|tata?cay?nit?nivedy?mtamay?ni
kuladravy?it?nyevap?j?s?dhan?n?tyartha|t?nica
svacitt?tmani
caakegrahaayukty?kay?cidarpa?y?ni|cittasyacaakatvaca
tatratatra
bahuprav?haprasarpat?vedyavast?n?sv?tmabhairavasyaikayaiva
helay?tadgrahaasaukaryop?yatv?t|vi?vavartinohibh?v?
bahirbhinnaprak?rasphurantastattadindriyaparispandopaghyam?a
svabh?v?kaacittevi?ramyapa?c?ttatpra?ikay?
bhairav?tmanyanupravi?ant?tyatisubhageyasarai|yadukta
?r?mah?nayaprak??e
bh?v?vttiut??cittecittasavidis?pare|
vyomnyastagamitoyatrakramaullaghan?tmaka||iti|
athacat?nivast?niparame?varapratisv?tmatay?yo
vimar?a
pratyabhij?n?tm?par?mar?a,saevapupam,svabh?vapoakatv?t
?r?gurur?patv?cca|tenamantra?akty?tman?surabh?kartavy?ni,
anyath?
paryuit?d?vivatatra??str?rthabhagaprasag?t|etadukta
bhavati
p?rvat?vatp?hatay?dehamabhyarcyatanmadhyehdayavyomar?pe
sv?tmar?pamah?prak??alakaaparame?varamanusandh?ya,
tamabhitaprasarant?rindriya?akt??cavicintya,tadanu
sarv?ntakaraasamailakaesvacitte
vi?vavedyavil?salakaamarghyadravyam?p?rya,tacca
p?rame?varapar?mar?amayy?mantra?akty?sasktya,tenaiva
kul?mtenanij?varaadevat?parimaalito'yaparame?vara
p?jan?ya
iti|ayacasakocavik?sayog?dek?ram?rabhy?'sakhy?raparyanta
m?gamevarcan?yatay??mn?yate|yadukta?r?tantr?loke
ekav?roy?malotthastri?akti?catur?tmaka|
pacam?rtia?tm?'yasapt?akavibh?ita||
nav?tm?da?adik?aktirek?da?anij?tmaka|
dv?da??ramah?cakran?yakobhairavasthita||
evay?vatsahasr?renissakhy?re'piv?vibhu|
vi?vacakremahe??novi?va?aktirvijmbhate||iti|
etatt?tparyeaivasrota?catuayopap?dit?n?paddhat?n?
pravttirityet?vanm?traparyavas?yip?j?rahasyam|b?hyastu
pras?n?kat?savadh?pad?pagha?disvabh?vaprapaco'sm?bhi
adhikanaivaduyatiitiny?y?d?driyataiti|
etaduparyapy?locayiyate||35
||
ath?rcan?rahasyasyonm?litatv?t
krame?rcyadevat?cakrarahasya
mapyudbh?vayitum?d?vudde?amupanyasyati
?r?p?hapacav?hanetratrayavndacakr?ismarata|
smaratacagur??paktipacaca?akt?sipramukh?||
36
||
?r?p?hapacav?honetratrayavndacakramitiy?nicakr?i
t?nismaratapar?m?ata|yatpr?dh?nyenai?m?varjan?yatay?
par?mar?a,t??r?gurun?th?n?pakticasmarata|
gurumaalapr?dh?nyadyotan?yapunarapismaratetyuktam|
sipramukh?paca?akt??casmarata,y?sisthiti
sah?ro'n?khy?bh?setibhidyante|?r?p?hetitasya
p?jyatotkarea
mahattvadyotyate|mahattvaca
tadoy??d?n?mav?ntarap?hatve'pi
sarvapratih?bh?mitay?pradh?nap?hatv?t|iya
c?lpairev?kariarmantrab?javadanek?rthopap?danasamarth?
tattaccakrakram?nukramaik?rahasyopadar?an?
vakyam?asarvadevat?vikalpasagrahapr?dh?ny?dudde?alaka?
g?th?|yatheyamaktrim?mah?mn?yokti
yatp?hacakr?rcitapacav?haprak??am?nandakham?rticakram|
a?acakrapravir?jatetadgurukramaugha
sacatuay?rtham||
iti||36||
atha?r?cakrakrameonmudrayiyann?daupihaniketan?di
netratritay?ntavibh?gadv?r?pary?locayati
p?hekal?navapacaivapacav?hapadavy?m|
saptada?aph?lanetredv?da?aoa?ac?nyanetrayo||37||
p?hahin?masva?ar?rabha?rak?tmakamityuktam,tatraiva
parame?varasyapacadh?vahan?t|yadetatpary?locan?y?manyony?
nandasaghaanonmukham?t?pitsvabh?v?bhinna?akti?ivadvitaya
s?marasyonmiatstr?pusav?ryasphuratt?rabdhatvanaiyaty?duparyud
bhaviyadanekadevat?cakrormiparampar?sph?raucityamatraivetyadhya
vas?yate|tadukta?r?mah?nayaprak??e
?iva?aktyubhayonmeas?marasyodbhavamahat|
v?ryatasm?ddehaevamah?p?hasamudgata||iti|
evap?hapar?mar?asyapr?dh?nyapratip?dayituhy?dau
d?t?yajanam?rambha?yatayodbh?vyate|yath??r?kramodaye
striyasarveuvareuyoginyasyurnasa?aya|
dehavadyoni?uddhistu?tmavalliga?odhanam||
yonaunav?kar?nyasyaligesaptada??kar?m|
gurucakrasyap?j?rthakury?dyoginimelanam||
nav?kary?tumantreasth?payelligap?havat|
?iva?akty?tmabh?venapuruomanthakasmta||
manthayed?tmana?aktimadhuvacchulka?oitam|iti|
yath?copaniadiyathaivavidv?nmithunamupaityagnihotrameva
tasya
hutabhavatiiti|tatracakal??aktayonava|parame?varasya
str?pus?dibhedavyud?senasarvasy?pi?aktimayatv?tkal?ityuktam
|
t??capary?locyam?n?pram?tra?amayaka?cid?dyaspanda|
tadanutasyaivopariprasaraaunmukhyar?p??aktik?cit|atha
tasya
pram?asphuraar?paka?cidindriyamayaparispanda|tata?ca
vastuvyavasth?pan?tmik?tatsphuratt?|pa?c?tprameyoll?sa|
prameya
varga?cas?kmekikay?par?kyam?o
bh?tapacak?ntarbh?vamev?nubhavati|bh?t?nic?tra?k??a,
pthiv?,v?yu,teja,?paitikram?dup?syante|tatraca
pr?rambhaeva
sv?tmana?cidr?pat?par?mar?atadanutasyasthairyotp?danam|
tadudyogar?paspand?nuvtti|tatastasyaivojjval?karaam|
tata?ca
svavi?r?ntilakaam?py?yitatvacetikramavivak?|evaca
pram?t?,
pram?am,pacavidhacaprameyap?haniketanamityarthobhavati
|
anyepunaretatp?ha?ma??naketre?amel?payajanabhed?t
pacaprak?ratayop?sate|nav?tmakatve'pyasya
pram?tpram?opagh?tavyom?dipacakasvabh?vatv?t
pacav?hacakrat?d?tmyanakicidapyatikramyate|yadv?pram?t?
ka?cit,tacchakti?capram?r?p?,tadupakaraaca
pram?am,vastuvyavasth?pan?tmik?catadvijmbh?,tatkro?k?rya
pacavidhaprameyaj?tacetyanay?pibhagy?pacaprak?rataiva
praty?yyate|evaca
?kayor?kandharam?door?can?bhis?m?ntam|
akoayacchar?rasavitp?hatrikoas?myatat||
itisthity?sva?ar?rasyaivap?hatayop?sanapr?kkartavyam|
tadanu
vakyam??n?mupac?rakartavyaityuktabhavati|atraca
gaapativauk?didevat?n?n?mop?d?nate?ca
tattadarth?nuguyenanirvacanacakriyam?a
granthagauravamatyantarahasyonm?lanadoamapyunmeayiyat?ti
sakiptenaivapath?prasth?yate|yath??r?mah?nayaprak??e
dh?m?ditritayenaivavaktrabhagabhay?nman?k|
prak??yatemay?samyagv?kyairaviam??ayai||iti|
yath??rikramasadbh?ve'pi
gopan?y?nin?m?nicorebhyodraviayath?|
gopan?tp?layantyevam?rtayastumah?rthata||iti|
vivekin?tugayatesakhy?yataitigaaaadhv?
bhogar?poll?sa,
tap?tirakat?ti
gaapatirity?diprakriyay?'tyantasukhas?dhyo'ya
niruktiprak?ra|yatastaev?hu
apyakaravaras?m?ny?nnirbr?y?d,
natvevananirbr?y?titi|pacaivapacav?hapadavy?miti|v?h?
parame?varasyasphuraadh?r?|t??capaca,
any?n?natirekitayopalabhyam?natv?t|tanmay?cay?padav?
vi?vagam?gamasth?nabh?t?pravtti|t?pacaivakal?ityanvaya
|
evak?reapacav?ha?abdasy?nvarthatocyate|tecav?h?
vyomav?me?var?,khecar?,dikcar?gocar?,bh?car?ticabhavanti|
anye
punar?s?kramagodigbh?r?pabh?diggor?pac?cakate|tatra
tatsamprad?y?nuguy?ttanniruktir?hy?|asmatkramastu
nirdiakramaeva
|yath??r?kramasiddhau
vyomav?me?var?saj?n?dabh?mi?cakhecar?|
?nandadikcar?saj?gocar?mantrabh?mik?||
mantr??dravyar?patv?d?valirbh?car?tath?|iti|
may?'pyukta?r?komalavall?stave
bh?talekimathakigav?kule
dimukheukimathokimambare|
kitato'pyuparisarvata?caki
d?yasetadapikinamyase||iti|
tatra
vyomn?mom?tmakapraavar?pat?vimar?avai?iy?nupr?an?n?
vakyam?asarvapacak?tman?v?mavamanaprat??var?
s?marthya??lin?tivyomav?me?var?|s?ca
parame?varasy?vikalpabh?myanupravi?cicchakti|khebodhar?pe
pram?taricara?tkhecar?|dikvantakaraeucarat?tidikcar?|
gou
bahirindriyeusacara?dgocar?|bhuviviayabh?maucara?d
bh?car?ti|p?rame?var?hisavitsv?tantryasya?aktiprakty?
nirvikalpakapad?dhir?h?pikvacitparimitepram?tarisphurant?
tadanu
tadantakara?nupravi?pa?c?ttasyaivab?hyendriy?nubandhin?ca
bh?tv?bahirvedyalakaaviayoll?samakhilamupayuktaiti
sarvapath?no'yaprak?ra|et?evacid?nandecch?j?nakriy?khy?
?aktayapar?s?km?pa?yant?madhyam?vaikhar?ti
v?gr?p??c?nubh?yante|yata?cicchaktist?vatparame?varasya
caitanyalaka?sarvanirv?hakatvapary?yaparamasv?tantryamay?
vyomav?me?var?|
?nanda?c?vacchinnapram?tsv?tmavi?r?ntisvabh?vatv?tkhecar?|
icch?
c?bhyupagamar?patv?dantakaraapras?dhyetidikcar?|j?naca
bahirmukhacakur?dibhirb?hyendriyairuddipyataitigocar?|
kriy?pi
p?rame?var?u?aktivatyantasthauly?dbahirvedyavargavaicitryasya
evopalabhyataitibh?car?|evapar?div?kpacako'pi|
vimar?obindun?daucasphoa?abda?cav?kakrama
iti?r?p?dukodayaprakriyay?
tattaduday?nuguy?dukta?aktipacak?tmakatvasvayam?han?yam|
anyaccasisthitiprabhtipacak?bh?tamakhilamatraiv?ntarbhavati
|
et??ca?r?kemaraj?dibhipustakeulikhitapahit?ityasm?bhirapi
n?mop?d?nap?rvakac?kityenavy?khy?t?iti|athaivapacadh?
vahataparame?varasyapram?tpram?aprameyatay?
traividhyenop?stiprak?ras?cayanm?rticakrat?vad?ha
saptada?aph?lanetraiti|ph?lolal?am|tadgatenetresaptada?a
?aktaya|
taccam?rticakramity?mn?yate|m?rchan?nmohar?p?t
samucchrayaar?p?dv?m?rtitvam|
tacc?ntarbahirahantedant?dvitayasphura?nuguy?ttatra
yad?hant?y?
samucchr?ya,tadedant?y?nyagbh?var?pomohobhavati|yad?
punaridant?y?samucchr?ya,tad?'hant?y?uktar?pomohaiti
dvayamapyek?rtham|evacapram?tvahnir?pasya
paramaprak??ar?pasyaparabhairavasavitparyantamutkara
p???dijaasavitparyantany?n?bh?va?cetimahat?
sv?tantrya?aktirm?rti?abdenocyate|tatracakal?
saptada?ocyante|
agnerb?hy?bhyantaravibh?genakal?da?aka?ikh?saptaka
cety?mn?yeuprasiddham|yath?hu
dh?mr?rcir?m?jvalin?jv?lin?viphuligin?|
su?r?sur?p?kapil?havyakavyavahekal?||
hiray?kanak?rakt?k?caivatusuprabh?|
bahur?p?'tirakt?casaptajihv?havirbhuja||iti|
tatsakhyay?m?rticakra?aktayast?vatyaiti|t??ca
pary?locyam?n??caitanyapr?dh?nyamabhim?na
karttvamadhyavas?yovacanam?d?nagamanamutsarjanam?nandittva
j?nasakalpana?ravaaspar?ana
dar?anam?sv?danam?ghr?anacetipram?tsphuraaprak?r?eva
bhavanti,ye?mantakaraabahikara?d?nyup?yatay?'vatihante|
et??cam?rti?aktayasakucitasya
pram?tustadviay?sv?danabhedopa?le?tpa?utvamupajanayanti,
asakucitasy?tyantasv?tantrya?aktivijmbh?sarambh?rambhakatay?
pravartam?n?parama?iv?bh?valakaamagalyamunm?layant?ti|
athacaprak???nandacakradvitayam?hadv?da?aoa?a
c?nyanetrayoriti|anyayordakiav?mar?payornetrayoryath?sakhya
dv?da?aoa?aca?aktayaityartha|tatradakianetra
prak??acakram|prak??yate'nenaprameyaj?tamitivyutpatty?
prak??a
pram?amityarthobhavati|tatraca?aktayodv?da?a|
hasamaty?d?n?
gurutay?pram?tr?p??mapimah?pram?trapekay?
pram??bh?vayukty??aktitvameva|t??catattvady?yath?krama
buddhipradh?n?niv?kp?ip?dap?y?pasthar?p?ikarmendriy?i,
mana?reh?ni?rotratvakcak?rasan?ghr??tmak?ni
j?nendriy?icabhavanti|ahak?rasyasarvatr?nusy?tatv?nna
pthag
gaanam|evacapram?ar?pobhagav?nm?rt?odv?da?adh?
prak??ateityupaniat|v?macanetram?nandacakram|?nandon?ma
sv?tmaparame?varasyedantay?sphurata?samant?tsamddhisvabh?va
prameyavargoll?sa|sacasaumyo'?a|tatrakal?oa?a|
vastuvtty?tut?oa?avik?rasvabh?v?|vik?ra?camana
karmendriyapacakaj?nendriyapacakam?k???dibh?tapacaka
ca|eteu?abdaspar??disarvo'pivedyavil?so'ntarbhavati|
?abd?d?n?sthauly?vasthaivamah?bh?t?ni|manas?ca
buddhyahak?radvayakro?k?ra|yad?hupaur?ik?
manaevamanuy??k?raabandhamokayo|
bandh?yaviay?sagimuktyainirviayamana||iti|
evamanyadapy?han?yam|et?nicam?rtiprak???nandacakr?i
v?me?vary?di?aktipacak?tmak?nyeva|tatra
pram?tvahnir?pam?rticakrasarvordhvavartin?
sarv?vibh?gasvabh?vatv?tsarvas?dh?rayenasph?rant?
vyomav?me?var?pr?dh?nyatonimitt?ktyakhecar??akty?pravartate
|
khecar?capram?tsphuraatanmay?tipr?gapyuktam|
pram??rkar?pa
tuprak??acakradikcar?gocaryubhayamelan?rabdham,
tayordvayorapyantarbahirindriyoll?sar?patv?t|
prameyasomamayam?nandacakratubh?caryanupr?anamitiviveka|
anenaivacakratrayeaicch?j?nakriyeti?aktaya,
jvalanastapana
?a??tibindava,bh?rbhuvasuvaritivy?htaya,pr?o'p?naud?na
iti
v?yava,pthivyantarikasvargaitisth?n?ni,sattva
rajastamaitigu?,i?pigal?suumnetin?ya,devay?na
pity?namah?y?namitiy?n?ni,sth?las?kma
paramityavasth?,kulakaulamakulamitivibh?g?,mantromudr?
nir?h?
itirahasy?n?ty?dyakhilamapitritvavi?iakro?kriyate|
yacchruti
tamekanemitrivtaoa??ramity?di||37||
evasth?ladehap?hatayop?syamupap?dya
s?kmamapyevavimraavyamityunm?layituvndacakra
pary?locayati
prakaitapacaskandhecatuairbhavantivndacakre|
vnd?n?cakravndacakram|vnda?casandoh?tm?|
t?dktvacatasyasvatapuryaakamayatay?
j?nasiddh?dipacakasamaisvabh?vatv?t|tacca
prakaitapacaskandham|j?nasiddh?oa?a,
mantrasiddh??caturvi?ati,mel?pasiddh?dv?da?a,??ktasiddh?
aau,??mbhavasiddh??catasraitibhagy?
pacav?hakram?nuguy?dudbh?vitapacaprak?ram|?hatya
catua.irbndacakram|tatra?r?k?lasakarayaparapary?y?
rudraraudre?var?pacaaitam?sarv?nuvttetinapthaggayate
|tacca
dh?mamudr?varakal?savidbh?vasvabh?vata|
p?t?'niketady?cavndacakraprak??itam||
itiny?y?daadh?bhavati|tatradh?m?nisth?n?ni
j?nasiddh?d?n?kram?tkandan?bhihtkahabhr?madhyar?p?i|
mudr?karakiy?daya|yaduktam
karaki?krodhan?cabhairav?lelih?nik?|
khecar?cetimudr?y?pac?tmakatay?sthiti||iti|
tath??r?vij?nabha?rake
karakiy?krodhanay?bhairavy?lelih?nay?|
khecary?dik?lecapar?vy?ptiprak??ate||iti|
mudr??bandhaprak?ra?catatraivopap?dita|yath?
mdv?sanesphijaikenahastap?danir??rayam|
vidh?yatatprasagenapar?p?r?matirbhavet||
upavi?y?sanesamyagb?h?ktv?rdhakucitau|
kakavyomnimanakurvan?amam?y?ticillay?t||
sth?lar?pasyabh?vasyastabdh?dinip?tyaca|
acireanir?dh?ramanaktv??ivavrajet||
madhyajihvesph?rit?syemadhyenikipyacetan?m|
hocc?ramanas?kurvantata??ntepral?yate||
?sane?ayanesthitv?nir?dh?ravicintayet|
svadehamanasik?eka?tk???ayobhavet||iti|
tattvavtty?tukaraki?n?ma
svadehendriy?khyabhedavigalanapragalbh?
mudr?|yath??r?cidgaganacandrik?y?m
antaramba!bahirapyam?kar?yetav?katanavo'kaeaya|
vigrahodvitayamapyataparacinnabhonayasinakaraki?
||iti|
pthivy?dipraktyantatattvasandohamantasajih?r?lakaena
krodhenasv?tmar?pat?nayatikrodhan?|yath?
yatpraktyavadhitattvamaalakm?mukha
parimitagrah?spadam|
krodhan?tvamasisajih?ray?mantram?rtirihatasyajmbhik?
||iti|
antarbahirbh?vayaugapadyenap?rasavitsvabh?v?bhairav?|yath?
granthayodviaume!yay?dht?s?nir?varaacinnabhapad?
|
spandam?rtibhtabhedaambar?bhairav?tvamasivi?vamelin?||
iti|
iyaca
nim?lanonm?lanasam?dhidvayas?marasyaucity?dasm?bhiratyanta
mupal?lyate|yad?hu
antarlakobahirdirnimeonmeavarjita|
iyas?bhairav?mudr?sarvatantreugopit?||iti|
yath??r?mah?nayaprak??e
mah?mel?padharmiyakraualyunmeavigrah?|
nir?varaacidvyomadh?masth?bh?ntinitya?a||
?p?ryasvabalodrekasamutthabhedaambaram|
y?sthit?p?ravibhav?nir?varaavigrah?||
bhairav?saivavikhy?t?mudr?sadasadujjhit?|
nistaragavik?s?tmas?marasyaikap?lin?||
?s?mel?pasiddh?n?dev?n?mudrit?sad?|
mu(dri?dre)eyadvidh?bh?samudreyabhairav?tmik?||iti|
yaccoktamasmadgurubhirmanonu??sanastotre
stabdhadibahirarthasa?rayanirvikalpamapiyat
tav?sanam|
muktapajara?uk?nuk?ritadbhairavavapurud?ram?hara||iti
|
may?'pyukta?r?par?stotre
?nandodayalakmaorakaluairutpakmaor?malai
rakorunmiitaiprat?pyapthiv?mantasthalaikasp?a
|
p?r?hamprathanotsav?yasudhiyoy?m?rdhvamadhy?sate
s?k?cittvamacintyasiddhiracal?mudr?mahatyucyase||
iti|
puryaak?div?san?sarvasvagr?sal?las?lelih?n?|yathoktam
aapuryuditab?jav?san?sahtipravaara?mipu~jay?|
l?ham?tramukhabheday?tvay?bh?yatejanani!lelih?nay?||
iti|
v?cyav?cak?dya?eavikalpavikobhavil?pin?
sauumnasarais?mollaghin?sv?tmasavidavibhinn?k?r?cakhecar?
|
yath?
tvapar?prabhtivaikhar?ntimollekhavistaravil?panonmukh?|
devyan?varaa?ambhusadmag?khecar?bhavasicidvik?sin?||
bahnis?rya?a?idh?maghasmar?kual?tiadivotpatantyasau|
??mbhavajanani!bindumadhvan?madhyamenacamat?si
khecar?||
itimudr?vibh?ga|
var??r?macchabdar??ibhairav?tm?na|tatraj?nasiddh?
oa?asvaramayya|mantrasiddh?kak?r?dimak?r?nt?
var?tmak?|mel?pakasidh??caaasvarar?p?|
yak?r?dihak?r?ntasvabh?v???ktasiddh?|ak?rakal?k?r??ca
??mbhavasiddh?iti|ak?rakal??ca
bindvardhacandranirodhan?dasvabh?v?|tatra
bindura?eav?cy?vibhinnaprak???tm?candr?ktiranusv?ra|
kicidv?cyapr?dh?nya??nt?vardhacandra,
maalasvabh?v?datyantakauilyavyap?y?t|tato'pi
vedyakauilyavyapagam?djurekh?r?p?nirodhik?|yadanay?
parimitayogin?n?d?nuprave?a,tadvadaparimitayogin?
bhedada??ve?a?canirudhyate|n?da?casvapar?mar?aparam?rtha
ityak?rakal?rahasyam|?r?pacapian?thasth?ak?r?daya?cavar?
j?nasiddh?d?n?kram?dbhavanti|kica,j?nasiddh?daya
kram?dak?rakal?mayya|??mbhavyastutatsamair?p?|
yadasm?bhirak?rasyapacapiasyacadvayoraik?tmyamev?g?kriyate
|
yadukta?r?mah?nayaprak??e
avarapacapi?rar?payoradvay?gati|
yatastasm?ducyate'ladev?n?tadgatavapu||iti|
anena?r?mah?rthatrikadar?anayoranyonyan?tyantabhedapratheti
vy?khy?tam|evamok?re'pyanusandheyam|
yadayamoy?ap?hasvabh?von?d?tm?paramavyomar?pa
sy?diprath?trayopasah?rapragalbho
j?grad?dyavasth?tray?dhih?tbh?tabrahmaviurudr?tm?k?ro
k?ramak?r?tm?sarv?vibh?gaprath?mayan?dalaka?rdha
m?tr?nupr?anapratip?ditatadvaracatuayas?marasyonm?lito
mah?r?vab?japary?yobhavati|tath??r?mah?nayaprak??e
visargasthitisah?raprath?gr?saikatatpara|
nirup?khyamah?d?ptisamullasanatatpara||
yo'dhyuakalanodrekasvabh?vapraav?bhidha|
p?h?bhidhatamev?hanam?my?gamasiddhaye||
itivarakrama|
kal?raudry?daya|tatraraudr?v?m?ambik?jyeheti
kram?d
j?nasiddh?dibirupa?liyante|etats?marasyalaka??ca??mbhavya
|
yadukta?r?cidgaganacandrik?y?m
j?nad?dhitiuraudryudetitemantrad?dhitiuv?mayoditam|
yogad?dhitiujmbhate'mbik?jyehayetthamadhi?aktid?dhiti
||
devyabheditakal?catuay??ambhud?dhitiud?pyatesvara|
iti|
athasavitsvabh?va|tatraj?nan?mas?m?ny?tmik?
pr?thamik?prath?,y?m?locanety?cakate|mantra
pad?rthodayasarambh?tm?par?mar?a|saevasv?tmavi?r?nto
mel?pa|t?dgr?pasyacav?san???ntir?pa??kta|
vil?nasarvav?sanopalepasyac?syasv?tmasavinm?trat?p?ri?eya
??mbhavaiti|
athabh?vasvabh?va|p?rame?varohiprak??aprakty?
prasannagambh?ramanuttaragamambur??imanuharannavikalp?tmaiv?ntar
a
sv?tantryamay?m?nanda?aktimanubhavati|tasyaca
t?dksvabh?v?nupravi??aktaya??mbhavya|saevayad?kicit
kallolanakriyaunmukhyamavalambate,tad???ktoll?sa|tasyaiva
kicit
kallol?bh?vemel?paparisphuraam|
uparyuparyudriktakallolakalpan?y?
mantronmea|candroday?derivakuta?cit
pravddhihetorvelollaghan?dirutk?lakobhakol?halo
j?nasiddhodaya
iti|tata?caj?nasiddh?pramey??atay?pary?locan?y?|
mantrasiddh?pram?amayatvena|mel?pasiddh?pram?tr?tmakatay?
??ktasiddh?stadavacchedavyapohena?uddhapram?ttay?|
??mbhavasiddh??cap?rasavitsv?tantryamayaparama?ivabha?raka
svar?patayeti|atha??mbhavy?d?n?v?me?y?dit?d?tmyadyotaka
??mbhavasiddh?suv?me?y?p?taity?dikramea
pacav?havndacakrayoraik?tmy?nusandh?nap?taitip?taprak?ra|
evasy?dikrame'pip?to'nusandheya|yathokta
?r?kramasiddhau
savitkramamimadeva!?uvaky?misundara|
sisthiticasah?r?n?khy?bh?s?svar?pakam||
j?namantracamel?pa??kta??mbhavasayutam|iti|
yath??r?kramasadbh?ve
j?nasivij?n?y?tsthitirmantraprak?rtita|
sah?ratumah?k?lamel?paparamavidu||
an?khya?aktir?patubh?s?khya?ambhur?pakam|
pacaprak?rametaddhivijeyatattvadar?ibhi||iti|
aniketon?maj?nasiddh?d?n?bh?vakramapr?tilomy?t
tattatprameyatv?divikalpavikobhavyud?sena
paramapratih?bh?mipr?ptip?ri?eyapar?mar?aityaadh?vibh?ga
|tatraj?nasiddh?n?oa?avik?raprath?mayya|
mantrasiddh??c?ntarbahirindriyaparispandav?san?svabh?v?|
indriy?i
casarv?nusy?tamahak?ramup?d?yadv?da?opalabhyante|te?ca
kad?cid?tmasvar?p?davaruhyaviay?vag?hanavaicitry?danyad?
viayebhyapraty?vttyasv?tmavi?r?ntim?travy?ptatv?cca
prak?radvayopapatty?dvaividhyamasti|tannibandhana?ca
tadv?san?r?p??m?s?caturvi?atitattvoll?sa|
mel?pakasiddh?stupram?tparam?rth?ityuktam|tatra
pram?t?mayasvabh?voyajj?nasiddhatmakaprameyaj?ta
mantrasiddh?tmakapram?adv?r?sv?tmanivi?ramayant?ti|tata?ca
pram?abh?t?n?mindriy??mevatatrapravttyaulbay?d
dv?da?endriyamayamel?pasiddh?cakramityarthobhavati|atha
??ktasiddh?|?akti?cav?san?may?|s?ca
puryaakaviayatv?daadh?bhavati|purya?c?au
buddhirahak?ro
mana?abd?dipacakacetiprasiddhamiti
tadanupr?ano'yametaccakraviph?ra|??mbhavya?can?ma
pral?n??eavi?vav?sanasyabhagavata?ambhubha?rakasya
tatsvar?p?vibhinn??aktaya|t??ca
tattvad?vamb?jyeh?v?m?raudr?mayyaiti|
ityen?gurumukhasamprad?yalabdh?v?c?la?ukaiva
vndacakracary?m|
pac?rthakramapadav?rahasyasavitsarvasvavyatikaragarbhi?
mavocam||
itthasvadehamevap?haniketanatay?sth?lavndacakr?tman?
s?kmapacav?hasvabh?vatay?paracap?hatay?pary?locya,
tasya
catraividhyasyaparam?rthapram?tpram?aprameyalakaairm?rti
prak???nandacakraipar?m?yataduparivarivasan?y?
?r?gurun?thaparampar?tadvyatirekadv?r?prak??ayati
nakhalumaalegur??niyamoniyam?tilaghin?yukta||
ayamevap?hasyatatpratih?py?y?devat?y??cabhedo
yadanyonyam?dh?r?dheyabh?ve'piprathamasyasvata
sphuratt?r?hityamanyasy??casvatasphuratsvabh?vatay?
nityamaujjvalyotkaraiti|tatrap?hadevat?n?yasphuratt?
pratyaup?dhikatvalakaoniyama,satubhagavat?
?r?magal?dev?m?rabhya?r?mahe?var?nandaparyantapthak
pratham?n?n?gurun?th?n?maalapaktistatranasabhavati,
yataeteprastutaniyamamatilaghyavartante|tata?ca
p?rasavitsvabh?v??r?gurupaktiritit?tpary?rtha|yataete
de?ak?l?dyavacchedar?paniyamatilaghayanti,tatae?bahutvam
|
etattattvavtty?nasagacchate,kevala
tattadup?dhyupa?leava??daupac?rikatayaiv?g?kriyate|
yathaikameva
vastudarpaasalilatail?dy?dh?rabhed?ttath?tath?pratibimbati|
bahutvavacchar?r?dyupar?go'pinabhedaprath?mupap?dayati|
yathokta
mayaiva?r?p?dukodaye
tatrayatp?jyamasm?ka?akt?n?maalamahat|
svasvabh?v?tmake?ambhautatktsnaparyavasyati||
so'pidevegurausv?tmanyaik?tmyamupagacchati|
sacasvabh?v?dekasannanekaivabh?sate||
?rabhyamagal?d?pti?iv?nand?dikakramam|
amb?n?thapad?dhy?s?tp?ramparyeap?jyate||
?akti?ivodevap?irdaki?m?rtirityapi|
anyath?v?sam?khy?tolokeso'yamalaukika||
tattatk?l?nuguyenadevastaistairbubhutsubhi|
tattatpthaktvam?y?tikallolairavibh?num?n||
vaicitryaca?ar?r?destasyaivecch?vijmbhitam|
tadvikalpenan?n?tvajeyatatp?duk?svapi||iti|
ata?catattvavtty?sv?tm?vibhinn?nuttarasvabh?van?da?akty?tm?
vimar?aeva?r?gurun?thaityuktabhavati|yath?
?r?mah?nayaprak??e
vastutastvasvaroll?saprathanocch?nat?tmaka|
yovibh?timah?n?dastamajade?ika?raye||iti|
?r?cidgaganacandrik?y?ca
asvarollasanab?jamagrimocch?nat?vapurap?ktakrama|
n?daeatavavi?vade?ikako'pisasmtivimar?a??vare||
iti|
tasyacat?dksvar?paparij?nop?yatay??r?p?duk?y?
parigr?hyatvam,?aiv?mukhamihocyateityuktatv?t|s?ca
t?d?yev?mn?yate|yathopadiamantarvidbhipar?par?tmana
sv?tmanapar?nandamay?svavyatirekakabalanodyukt?par??akti
p?duketig?yateiti|tasy??ca
v?gur?m?lavalayes?tr?dy?kaval?kt?|
tath?kul?ravaj?nap?duk?y?pratihitam||
itisthity?pratip?ditasarv?rthakramagarbhatvamavarjan?yam|
yath?
?r?p?rve
kramasakocagulik?tadvik?saikam?lik?|
tattatsvar?p?v?r?div?r?nt?p?tup?duk?||iti|
etaccatatpratip?danam?tropak?avy?p?remad?ye?r?p?dukodaye
tantre
draavyam||38||
athaivamupap?ditasyasv?tmar?paparama?ivabha?rak?
vibhinnasya?r?de?ikan?thasyasv?tantryasavicchaktivijmbhaa
svabh?vamas?dh?raaktyapacakaprakaayitusarvottir?
bh?s?pthagvaktavyatay?'vasth?pyaprathamasy?dicatuaya
spaayati
sauda?akal?sthitaudv?vi?atirbhavanti?aktaya|
ek?da?asah?retrayoda?at?stur?yaparvai||39||
sirhin?modyog?vabh?sacarva?tmavil?pananistaragatva
lakaaprath?pacakasamairity?mn?yate|sarve?masmad?d?n?mapi
pram?t?metatprath?pacak?vin?bh?vasvayam?han?ya|tath?hi
kul?l?dayasv?tmasavidaik?tmy?vasthitakumbh?dibh?vabahi
pthakkartuprathamamudyujate|tameva
bahirdaacakrac?var?din?
paribarhe?vabh?sayanti|avabh?sita
tam?p?k?dhiropaap?kapratih?pan?din?paunapunyena
sv?tm?yatay?'nubhavanti|tadanutadarthakriy?m?trat?tpary?t
tatraud?s?nyamavalambante|aud?s?nyamevacatasyavil?panam|
tadarthakriy?smtipramoecatatranistarag?sampadyante|
yata
kumbh?direvate?kallolatayotpadyate|villiyatecaparame?vare
|punaretat
prath?pacakasv?tmapar?mar?ap?van?bh?tamityet?v?nevabhedaiti
pr?gapyavoc?ma|tatracasaukal?prathamapravttyaunmukhya
??linya?aktayoda?a|t??cayonayastatsiddh??ca|te?ca
tattvadauudyog?dikal?pacak?tmakatvatattatkal?vattay?tath?
tath?kartsvar?patvacakram?tparyavasyati|t??ca
kriy?j?necchodyogapratibh?svabh?vasisthitisah?r?n?khy?
bh?s?svar?patay?nikyante|tata?casy?dipaca
kty?ntargatamakhilamapivaicitryamekasy?s?veva
parisphurat?tyuktabhavati|yathokta?r?kramasadbh?ve
tay?vy?ptamidavi?vatrailokyasacar?caramiti|
evamanyatr?picakretadvyatiriktacakrasvabh?v?nuprave?asy?
va?yambh?vitvakevalapradh?nenavyapade??bhavantiitin?ty?|
tattadudrikt??opasagrah?tsy?d?n?pthagvyavasth?|yath?
?r?kramasiddhau
dohevy?ptagavik?rastan?bhy?prastayath?|
sarvag?vy?pin?s?km?ekasminprast??iv?||iti|13
ataeva?r?mah?nayaprak??e
yeyatasyaniraupamya?ar?r?diptayastut?|
niyatagrahasasth?nanidh?n?yasamutthit?||
t?evagadit?pacayonayaparadh?mag?|
niyatagrahasasth?nakalpan?parivarjit?||
ity?dauniyatagrahasasth?nodyuktatvatadvivarjitatvacocyate|
?r?kramasadbh?ve'pi
?umeparam?k?l?vidy?sisvabh?vag?m|
ity?di|etadupari?dapy?s?trayiyate|
itthamekaikaktyaviaye'pi
parame?varasyapacaktyapravttyaunmukhyamast?tyuktabhavati|
yath?
?r?mah?nayaprak??e
itthamekaivapac?tmar?peasphuratisvata|
svabh?vapraka?kartuy?dev?t?maha?raye||iti,
?s?madhy?ttudev?n?yadaik?sphuratisvata|
sarv?stadaivasatatas?marasyenabh?ntyalam||itica|
?r?cidgaganacandrik?y?ca
pacasusphuratidevi!vttiutvanmay?uyadik?cana
svata|
?a?vad??unikhil?stadaivat?s?marasyamadhiruhya
bh?ntyam?||iti|
yath?ca?r??ivadau
yadekataranirm?ek?ryaj?tunaj?yate|
tasm?tsarvapad?rth?n?s?marasyavyavasthitam||iti|
athasthitikramam?hasthitaudv?vi?atirbhavanti?aktaya
iti|
sthitirhin?mas?n?pad?rth?n?
y?vatsajih?rodayamavaiy?kulyen?vasth?nam|yaduktam
sthitirn?masvar?pasyatattadr?patay?dhtiiti|
?aktaya?cat??ira?cakreyugan?th??catv?ra,taddevya?catasra
ityaau|dayaakoes?dhik?raniradhik?ravibh?genar?japutr??
dviakamh|
tanmadhyekule?varakule?var?tidv?vi?ati|tatra
p?h?nyoy?aj?landharap?ragirik?mar?par?p?i
catv?ryadhih?yayug?n?kalidv?paratret?kt?tman?kramea
n?thabh?t?j?gratsvapnasuuptitury?vasth?kr?ntasyavi?vasya
sth?pan?rthamak?rok?ramak?ran?d?tmakapraavakal?catukamantropa
bhitai?vary?,kart?j?t?vyavasit?ce(ti)t?cetikramea
paramakartsphuratt?nupr?an??catv?rakartvi?e?yugan?th?
ityucyante|taddevya?ca
?oti?abdamolambeprekatepukaradvaye|
kar?lambe'bhidhattecasahyejighratigandhavat||
m?tagetumah?p?hevy?pnotyakhilam??varo|
itin?ty?tattatp?h?vasth?dyai?varyar?p?kriy?
japtirvyavasiti?cicchakti?cetitattvavttyop?syante|
r?japutr??ca
jagatorajan?dr?j?s?k?ddevomahe?vara|
tatputr?r?japutr?
syu.........................................||
iti?r?p?dukodayasthity?t?nit?n?ndriy?yucyante|yath?ca
?r?cidgaganacandrik?y?m
r?jan?tpraktirajan?ccam?r?jasajamanubodhakarmao|
attvay?pthagam?pravartak?putrabh?vamadhiropit??ive
||iti|
tatras?dhik?ratvakarmapr?dh?ny?t,karmayai?varyamadhik?ra
ityuktatv?t|niradhik?ratvacatadviparyayeaj?nodrek?t|
ata?ca
buddhirv?g?d?nikarmendriy?icas?dhik?r?|
mana?rotraprabht?ni
j?nendriy?iniradhik?r?r?japutr?|kule?varo'hak?ra|
tasy?bhim?na?aktikule?var?titattv?rthapary?locanam|atha
sah?raprak?ram?haek?da?asah?raiti|sah?ron?ma
bahirudr?nt?n?bh?v?n?p?rame?vareprak??e
punapras?tyaucityenavaadh?n?din?ty?v?san?tmatay?'vasth?nam|
tatra?aktayaek?da?a|t??ca
sarv?ntakaraasamaibh?tamahak?rab?hyendriyada?akaca
bhakayantyasphurant?tyek?da??'bh?vannititattvani?caya|
tatra
t?dgahak?raevapram?t?,tadvyatirekea
parimitasyatasy?nupalambh?t|indriy?ipram??ni|tadgr?hya
ca
prameyamitipram?tr?ditrikamayaprameyamanta?carvayantyakal?
sahartryaityuktabhavati|etacchaktyupa?le?vacched?cca
parame?varasyaik?da?arudratvaprasiddhi|ath?'n?khy?krama
prakhy?payatitrayoda?at?stur?yaparva?ti|
turyaman?khy?cakram|
tadr?peparvayavasth?vi?ee|an?khyamity?khy???nyatvamucyate|
?khy?capa?yanty?disth?lav?ktritayasvabh?v?|yathokta
?r?cidgaganacandrik?y?m
n?dabindulipivigrah?girastisra?rdhvagavimar?a??kar?|
sahtisthitivisidh?masuvy?pt?stvadadha??avallabhe||
iti|
taccatattvady?saht?n?pram?tr?d?n?
sahartsvabh?vasavidagnim?trap?ri?eyasvar?patay?ni?c?yate|
tacca
udyogamayam?lasyaprak??aik?tmakatama|
a??nya??nyakalpacatattvakimapi??mbhavam||
itisavidull?sany?y?da??nyamapi??nyamay?k?cit
kakyev?vabh?sate|ataevahitur?yaparva?tyuktam|yata
etatprak??e'pyaviklabenayogin?kimapyantarvimraavya
yadalaukikasphurattatmakabh?s?nubhavasaukhyasampadvijmbh?tmakata
y?
paryavasyati|yadukta?r?spande
tad?tasminmah?vyomnipral?na?a?ibh?skare|
sauuptapadavanm?haprabuddhasy?dan?vta||iti|
tatracayadyapimukhyay?vtty??aktikalpanamevamet?vattayetiv?
nopapadyate,tath?pyupac?r?d?gameutath?mn?yate|yadukta
stotrabha?rake
akathyav?tray?t?tamupac?reag?yateiti|
tatracat??aktayastrayoda?a|t?iti|y?srarya
sth?payitrya
sahartrya?cat?st?d?tvik?vasth?y?
sahartm?trap?ri?eye'pyudbhaviyadvedyavaicitry?pekay?
kicidantakandavadavatiham?n?dv?da?endriyatatsamay?tman?
trayoda?asambhavanti|t??caihaikaikatrasy?daucakrar?pat?
vidyate
iti?r?krama
kelikpty?sisi,sisthiti,sisah?ra,
situr?yam;
sthitisi,sthitisthiti,sthitisah?ra,sthititur?yam;
sah?rasi,
sah?rasthiti,sah?rasah?ra,sah?ratur?yam;iti
dv?da??n?mindriyasphuratt?n?m
an?khy?bh?sayoratranopadiapthamanu
itisthity?sarv?nusy?tay?tur?yasammilitay?bh?s?bha?rikay?
trayoda??bh?t?n?parispandatay?'dhyavas?yante|yath?
?r?mah?nayaprak??e
?s?dviakadev?n?vamanagr?satatpar?m|
dev?trayoda??vandet?d?tmyapratipattaye||iti|
et??casik?ly?divyapade?enastotrabha?rak?vudgh?yantaiti
trayoda?asavidh?nopaniat||39||
athasarvottir?bh?s?mudbh?sayati
bh?s?y?navikalpasphuratisphuradekanikala?riy?m|
yadipratibimbagaty?sphuratiparaoa??dhik?dev?||40
||
bh?s?n?masy?dikty?kr?ntavi?vavaicitryavyavah?ra
garbhi?sarvottir?sarv?nugr?hi?cap?rame?var?cicchakti,y?
tad?yasv?tantryasaevetyadhyavas?yate|yathokta
?r?p?dukodaye
bh?s?can?mapratibh?mahat?sarvagarbhi?|
svasvabh?va?ivaik?tmade?ik?tmakacinmay?||
yasy?hibhittibh?t?y?m?tmey?tmakajagat|
pratibimbatay?bh?tinagar?divadarpae||
sv?tantryar?p?s?k?ciccicchaktiparamehina|
tanmayobhagav?ndevogururgurumay?cas?||iti|
s?casphuradekanikala?r?sphurant?
sv?nyavibh?ga??nyamullasant?
ek?bhedaprath?'tikr?nt?sv?tmat?d?tmya??lin?cabhavant?nikal?
sy?divadvibh?godde??divikalpavikobhamasaham?n?
?r?rudyadanur?pai?varyalaka?yasy?mitiktv?|tasy?vikalpa
evamiyamity?dir?p?viruddh?kalpan?naprak??ate|yadikimapi
sphurati,
tatoa??dhikaiva|s?capratibimban?tyaivetyakar?rtha|
etadukta
bhavatiparame?varasyaparamasavitsv?tantryasph?rasphuratt?
svar?p?y?masy?bh?s?y?vai?v?tmyaprath?p?ri?ey?tsvatona
k?cidvikalpodaya?ak?sambhavati|apitu,
svacchatotkara??litay?
pr?gupanyast?nisy?d?nyevacakr?yasy?pratibimbayukty?
parisphurant?tyanay?bhagy?tattacchakt?n?vikalpenop?sanamapi
kicitsagacchate|yadukta?r?kramakelauataevaye
nirvimar?a
tury?t?tamicchanti,tenirupade??evaiti|oa??dhiketi,
saptada??kal?|
tatraoa?a?aktayovi?vapratibimbasvabh?v?|anty?tu
vi?vavaicitryacitrasyasamabhittitalopam?|
iti?r?pratyabhij?prakriyay?tatsamay?tmakatay?
tadadhih?nabh?tetioa??dhikay?vi?vataduttira
parame?vara?cadvitayamapisaghyate|pratibimbaprakriy?ca
sphaikamukur?divyatirek?dalaukik?k?cidag?kartavy?|yata
sphaik?depratibimbanapratibimb?pek?va?yambh?va|asy?stu
samastasy?piprapacasyapratibimbanaprati
bhittibh?tatv?detadviparyaya|idacoparyapibhaviyati|
etaccakr?nupravi?ceyaoa??dhik?,
oa??vik?rapratibimbatatsamair?patv?tprathama
saptada?asphuraaprak?r?bhavant?pa?c?t
prak??avimar?advayabhedopa?leava??d
bhairavabhairav?vibh?gayukty?
catustri?ada?atay?'nubh?yate|s?cavik?sayukty?
pac??advar?tmakavi?vaprasarapar?mar?aparam?rthatay?
parisphurant?sakepamudray?pary?locyam?n?,p?haniketana
prati
pacadh?vahatogurubha?rak?vibhinnasyaparame?varasyay?ni
m?rtiprak???nandavndacakrar?p?isy?dipacak?tmak?nica
navacakr?i,tanmay??r?nav?kar?sampadyate|
tato'pisakepesarvasy?piprapacasyapacav?hap?ri?ey?t
pacapiatvena,tasyacav?gbhaveb?je,tasy?pyanuttarakal?y?m,
amuy?apisv?tmapar?mar?am?treparyavas?namiti|e?ca
siddh?nteu
tattadadhik?r?dhirohakramat?ratamy?danyath?'nyath?vyavahriyate|
yad?hu
yenayenasvar?peabh?vyatetasyatanmay?|
m?he?var???aktis?s?khy?n?praktipar?||
mah?r?j?casaur??t?r?sugatavandin?m|
lok?yatikamukhy?n?tad?tv?s?prak?rtit?||
??nt?p??upat?d?n?marhat??r??catadvid?m|
?raddh?hairayagarbh??g?yatr?vedav?din?m||
aj?natimir?ndh?n?sarve?mohan?smt?|iti|
ittham??ayenalaghubha?rakairapyuktam
lakm?r?jakulejay?raamukhekemakar?madhvani
kravy?dadvipasarpabh?ji?abar?k?nt?radurgegirau|
bh?tapretapi??cajambhakabhayesmtv?mah?bhairav?
vy?mohetripur?tarantivipadatar?catoyaplave||
iti|
evamamb?stave'pi
tvacandrik??a?initigmarucaurucistva
tvacetan?sipuruepavanebalatvam|
tvasv?dut?sisalile?ikhinitvam?m?
niss?ramevanikhilatvadteyadisy?t||iti|
itthamad?ya?r?par?stotre'pi
d?t?karapallaveukari?gaeupthv?ruh?
pupeustanamaaleusud??maseubh?m?bhuj?m|
kah?greucag?yat?kavayat?jihv?sucetasvin?
sakalpeucakalpayantikaticiddhany?stavaivodyamam||
iti|
?game'pi
saivak?l?mah?dev?g?yatelokavedayo|
itih?seutantreusiddh?nteukuleuca||iti|
tath?ca?r?bhagavadg?t?su
yadyadvibh?timatsattva?r?mad?rjjitamevav?|
tattadev?vagacchatvamamatejo'?asambhavam||iti|
evam
janmak?lebhavenm?t?p?j?k?lecadevat?|
ratik?lebhavedd?t?mtyuk?lecak?lik?||
ity?dy?hyam|tatroddiabhagy?sy?dibh?s?ntacakra
?r?devap?isamprad?y?nupraviairasm?bhiranusandh?yate,na
punaretadviparyayea|yath??r?kramasadbh?ve
te?madhy?tkrameaiva?daup?jyastukakrama|
tanmekathayasu?roi!vistareayath?vidhi||
itipra?n?nantaram
pur?yatkathitadeva!pacav?hamah?kramam|
te?tukramar?j?n?sir?po'gratasad?||
tatastusthitisah?raman?khyacatataparam|
bh?s?khyacatatapac?tp?jayedakramakramam||iti|
etatpacakapraettvamevaparame?varasya
tatp?ramai?varyamityasakdavoc?ma|
yanna?rthacatuk?vabh?sanam,
l?nameyatrayav?san?nuvttitvam,meyam?naghasmaravetttvam,
savikalpakameyavimar?anirvikalpakamey?vabh?saitikram?d?gameu
sakepeopap?dyate|atracatattaddevat?mantroddh?romad?ye
mah?rthodayepary?locan?ya||40||
athetthamupadiasyasy?dipacakasyapratyeka
sphuraaprak?rekicidyaugapadyavimraavyamity?ha
sepacamakal?bh?setijanogaayativyavadh?nam|
serm?lakandobh?s?bh?s?y?pallavasi||41||
parame?varohyal?tacakracch?yay?sy?d?ni
pacakty?nyavicchinnamudbh?vayan
sratvasth?payittv?dya?e?nuvttam?tmana
karttvotkaramanubhavann?ste,yen?yavimratv?parapary?yea
jaabrahmav?disiddh?ntapakapalvalottira
kaul?gamamah?mt?ravakaradh?ratay?'vadh?ryate|tath?casati
yo'yajanovastutattvaparij?n?bh?v?jjananamara?dip?ita
pram?tloka,sasim?rabhyabh?s?paryantacakrapacakakrama
gaanay?sesak???tsthity?dicakratritay?ntarit?pacam?
?aktirbh?setyanayorvicchedamavabudhyate|tattvavtty?tu
seradhih?nabh?mirbh?s?|tasy??ca
prathamaparispandasvabh?vatay?prasaradr?patay?siriti
vimraavyam|
upalakaacaitat|tenasthiterm?lakandasi,se
pallava
sthitirity?dikramo'pisvayam?han?ya|atr?yabh?va
sy?diu
caturuktyeusisi,sisthitirity?dikrameapratyeka
c?turvidhyam,paryantatobh?s?paryavas?yitvaca|bh?s?ca
sar?panikar?valokanesavidaikyapar?mar?acamatk?ras?r?pi
vi?vapratibimbayuktyanupraviaprapacasvabh?v?nuk?ritay?
pacakasvar?paiveti|pac?pikty?nipratyekapacak?tmakat?
n?tikr?manti|teucap?rvap?rvapacakasyapacam?
kal?mavalambyottarottarasyapacakasyapr?thamik?parisphurati|
evamuttarottarapacakaprathamasphuratt?n?madhodhapacakaparyanta
?aktiuvi?r?ntyanubhava
ityutpaladalada?a?atavidalanal?ghavoll?savat
kramasadbh?ve'pyasalakyakram?p?rame?var?
pacaktyacakranirvy?hiratyantag?h?bhy?saiprauhaikai?cid
vimraavyatay?'vatihataiti|itthametatkramapar?mar?aeva
sv?tmavimar?ar?poj?vanmoka|yata?j?dharatv?dayo
b?hyavibh?tiparispand?svayamavarjan?yatayonmianti|saca
guruka?kasampark?dtenasampadyate|yath??r?kramasiddhau
krak?rakrodhar?pastumak?romagalobhavet|
krodhetumagalakury?tkramak?lakramobhavet||
gurv?yattakramaj?nam?j?siddhikaraparam|
kramaj?n?nmah?devi!trailokyakabal?ktam||iti||41||
evamiyat?prapacenap?jyadevat?cakrasvar?paparam?rthata
par?m?yed?n?masy?p?j?y?p?rvaprastut?y?apinika
vapurupap?dayitum?ha
nijabalanibh?lanamevavarivasy?s?cadurlabh?loke|
sulabh?nivi?vapater?savat?mb?lagandhapup?i||42||
p?j?hic?ror?va?carurmudreticaturvidhatay?mn?yate|yath?
?r?cidgaganacandrik?y?m
c?rar?vacarubhirvibheditairmudray?cayadup?sanatava|
tadva?enabhajateparampar?t?vakakramagat?sphu?ktam||iti|
tatrac?rasamay?c?ra|r?vovimar?a|caru
prathamadvit?y?didravyam|mudr?sv?tmana
parame?varatvopap?dan?ya
sva?ar?rapratikalpyam?nakaracara?disannive?avi?eo
veadh?raavi?ea?ca|mahat?tumudr?paryantator?va
ev?ntarbhavati|
tatracaturvapip?j?krameupr?dh?nyenar?vaevopayujyate|
anye?
tuparyantatastatprayojakatay?parigrahaam|tasm?t
svasvar?papar?mar?a
evaparam?p?j?|anyattugandhapupadh?pad?p?di
?ambaram?tramiti
t?tpary?rtha|akar?rthastusvahdayasphuratt?r?pa
parame?varaeva
devatetyuktavakyateca|tatrayannija
sv?tmat?d?tmy?nupravia
balavi?vavikobhasahiutvalakaavimratvam,
tatpary?locanamevavarivasy?|taccabalamityevavyapadi?yate|
yadukta
?r?spandeapitv?tmabalamantr?iti,tad?kramyabalamantr?
itica
|?r?pratyabhij?hdayecabalal?bhevi?vam?tmas?tkarotiiti|
yath?ca
?rutinav?oj?yorudra!tvadastiiti|s?ca
sapary?lokes?m?nyenap?jakatay?'vasthitepram?tvarge
nir?pyam?esv?tmadevatay?tenaparame?vareadupr?p?,lokasya
tath?nibh?lakatv?bh?v?t|katicanamah?yoginaevahitath?
pary?locayitupragalbhantaityet?d?yaiv?rcanay?bh?vyam|any?
punar?sav?dyarpaar?p?
d?p?rpaadav?gneparjanyasyaprap?jaloddh?ra|
v?ty?y??capa?calav?janametattav?dyanaivedyam||
ity?din?ty?tasy?tyantasulabhatay?'dhyavas?yate,yato'ya
vi?vapatirvi?vasyap?j?dravy??tadanye?cabh?v?n?
sv?tmar?pat?d?tmyopap?dakatay?'dhih?t?bhavati|tatsvata
ev??eavi?vavil?savy?pakasyabhagavata
kimanyakartk?savat?mbul?dyarpaaambhaviambanenetyartha|
yadukta?r?vij?nabha?rake
yairevap?jyatedravyaistarpyatev?par?vara|
ya?ciakap?jakasarvasaevaikakvap?janam||iti|
yath?ca?r?prabh?kaule
y?vattatparama??ntanavij?nantisundari|
t?vatp?j?japadhy?nahomalig?rcan?dikam||
viditetuparetattvesarv?k?renir?maye|
kvap?j?kvajapohomakvacaligaparigraha||iti|
yadipunast?nyevadravy?it?dgvimar?a?akty?pavitr?kriyante,
tat
svairam?sat?p?jopakaraatvena|yadukta?r?bhagavadg?t?su
patrapupaphalatoyayomebhakty?prayacchati|
tadahabhaktyupahtama?n?miprayat?tmana||iti|
may?pyuktasavidull?se
svavibhavavimar?asurabh?y?dadatedevat?pras?rn?ni?|
nanuk?naneusulabhayaditats?m?nyasaurabh?ttpti||
iti|
t?dgvimar??bh?vetu
muhukar?greanirudhyan?s?muhu?ca
p?r?vasthamavekam??|
dev?nyajantekaticidvayatusv?nandamudraikamah?sapary?
||
ity?din?ty?b?hy?ambarakevalaviamban?m?traphalakatay?
paryavasyati|yaduktamarcan?tri?ik?y?m
b?lik?racitavastraputrik?kr?itenasad?atadarcanam|
yatra??myatimanonanirmalasph?tacijjaladhimadhyam??ritam
||iti|
yath?ca?r?pa?cime
p?j?homakrama?cary?vrata??stranievaam|
tapodhy?najapa?aucatattvah?nasyaniphalam||iti|
yath?ca?r?g?t?niyande
nap?dapatanabhaktirvy?pinaparam?tmana|
bhaktirbh?vasvabh?v?n?tadek?bhavabh?vanam||iti|
yath?ca?r?matstotr?valy?m
nayogonatapon?rc?kramako'pipra?yate|
am?ye?ivam?rge'sminbhaktirek?pra?asyate||iti|
tath?ca?r?mah?nayapaddhatau
paramanir?vara?tmanir?peyodhatarapar?mar?a|
p?janametadit?tthaprabhu?nira?yiyadyapipraktam|iti
|
yath?ca?r?p?dukodaye
p?j?casv?tmabh?venade?ikendravimar?anamiti|
etenap?j?vi?vasyavedyasyacidbh?mivi?r?ntiiti
?r?madjuvimar?in?sthity?
p?j?n?manapup?dairy?matikriyatedh?|
nirvikalpemah?vyomnis?p?j?hy?dar?llaya||
ity?dir?mn?yoktirapivy?khy?t?|yatasv?tmavilayon?ma
svavi?r?ntilakaesvapar?mar?eparyavasyati|yad?hu
yatrendhanadvaitavanamtyurevamah?pa?u|
alaukikenayajenatenanityayaj?mahe||iti|
etad??ayenaivahi
karp?ra?akalonmi?rat?mb?l?p?rit?nan?m|
ity?din?sv?tmadevat?tpti
p?rvam?gamevanuheyatay?''khy?yate|yath?ca?r?p?rve
dravadravyasam?yog?dsnapanatasyaj?yate|
gandhapup?digandhasyagrahaayajanasmtam||
aras?sv?danatasyanaivedy?yapraj?yate|
yamevocc?rayedvarasajapaparik?rtita||iti|
uktar?p?ceyasapary?dhanyajanmanakasyacidevapua
prat?tipathamavatarati|yadukta?r?tantr?loke
eay?gavidhiko'pikasy?pihdivartate|
yasyapras?decciccakradr?gapa?cimajanmana||iti|
tatr?savasy?ntakaraapras?dhakatvam|t?mb?lasya?ar?raprati
b?hy?ntarobhaya?odhakatvam|gandhasyacandan?depr?curyea
bahiragopasask?rakatvam|pup??catatraiva
ke??dim?tr?dhiv?saprayojakatetip?rvap?rvapr?dh?ny?t
kramavivak?|vi?vapateritisambandham?treah?,na
m???ma?n?y?ditivat|tenakhalyoge'pyevaprayogonaduyati|
yaduktam
idahi??stram?h?tmyadar?an?lasacetas?m|
apabh?aavadbh?tinacasaubh?gyamujjhati||iti||42||
evasapary?svabh?vas?m?nyatapar?m?yatadvi?e?napi
tath?yojayiyam?aprathamapr??y?masyap?ram?rthya
prakhy?payati
vimraunijasattvavibhavek?ryonmukhestimite'pi|
b?hyavtt?nt?n?bhagapr?asyasayamojeya||43||
p?rame?varop?styunmukh?n?hipram?t?mayasvabh?vo
yatsv?tmasphuratt?viph?ropar?gamahimn?
tattatprasaraaprak?ravaicitry?kr?ntaprapacocchr?ya
pravartayanto
bahirantarvibh?ga??ny?malaukik?m?tmabh?mim?ruhya
mah?cid?hl?dacarvaac?turyam?tras?r?svacchandam?sataiti|
tatra
tairup?styupakrameprakalpyam?napr?asayamon?ma
bubhutsubhiritthamavaboddhavyoyannijasattvam
uktar?pabalasvabh?va
sadbh?va,tasyavikalpavikobhopa?liatayaiva
sarvad?'nubh?yam?natv?danvayam?tr?devatannibandhana
kicidalaukikamantastattvamast?tyadhyavas?yate,na
punarvyatirekadv?r?pi|
vyatireka?can?tyantavyapohakalpanayopapadyate|kevala
sakocam?tr?dupacaryate|ata?ca
k?ryonmukhaprayatnoyakevalaso'tralupyate|
tasminluptevilupto'sm?tyabudhapratipadyate||
natuyo'ntarmukhobh?vasarvajatvagu?spadam|
tasyalopakad?citsy?danyasy?nupalambhan?t||
iti?r?spandaprakriyay?vedy?varohaunmukhya??lini
svas?marthyar?pe
vibhavekalal?vasthay?'vasth?n?tmakastaimityamanubhavatyapi
vi?vott?rasyasv?tmaparispandamayovimar?a
vi?vasyaivavil?same?ar?rac??nute?iva|
??l?mivavi??l?sv?m?dar?acayath?dvipa||
ity?din?ty?
darpaamaal?ntapraviagandhagajendr?dyanusandh?na
sth?n?yapary?locanam|tadupap?dakatay?bahih?n?
vedyoll?sasvalaka?n?vtt?nt?n?bhagobhajana
stambhanapr??y?maiti|tattadvikalpavikobhavyatireke'pi
sv?tmasphuratt?nusandh?nop?yapr??y?maitiy?vat|yath?
?r?svacchande
apasavyenarecyetasavyenaivatup?rayet|
n??n??odhanahyetanmokam?rgapathasyatu||
recan?tp?ra?drodh?tpr??y?mastridh?smta|
s?m?ny?dbahiretetupuna?c?bhyantaretraya||
abhyantarearecyetap?ryet?bhyantareatu|
nikampakumbhakaktv?k?ry??c?bhyantar?straya||iti|
yath?
n?bhy?hdayasac?r?nmana?cendriyagocar?t|
pr??y?ma?caturthastusupra??ntapadesthita||iti|
pr?ksavitpr?epariat?itisthity?sarvasy?pi
recanap?rak?diprapacopagr?hyasyav?yucakrasya
pr?am?tr?nupr?anatv?tpr?asyetyekavacanopany?sa||43||
pr??y?maprasag?ttadanantaropakalpyam?n?n?
?oad?h?pl?van?n?tattvamuttejayati
?oomalasyan??od?haetasyav?sanoccheda|
?pl?vanatan?n?j?nasudh?sekanirmit??uddhi||44||
arcak?n?hyarcanopakramaevak?cidalaukikat?samp?dy?|s?
ca
malopalepaprakay?dauparyavasyati|tatratad?y?n??ar?r??
?oo
n?matad?yattasyamalasyasas?r?kurak?raabh?tasy?j?nasya
kar?anamev?khy?yate|d?ha?can?mate?prastutasyaivamalasya
y?
v?san?sask?ras?ratay?vasth?nam,tadvyud?sasvabh?vobhavati|
evam?pl?vanamapyaj?navyapoh?vin?bh?vodbh?ta
svar?pal?bhalaka?hl?dad?yitv?damt?yam?nayadj?na
sv?tm?vabodhastatprasaradh?r?v?hikopakalpit??uddhi
pavitr?karaamiti|yaduktamasmatparamagurubhi?r?kramav?san?y?m
savitsatattvanairmalyasiddhaye?oa?dikam|
vikalpas?rvabhaumasya?ar?rasy??ray?myaham||iti|
ayabh?vap?jak?n?hiprathamapr?aparispandatay?
pr??bh?tav?yutattvat?d?tmy?nusandh?n?dupari
kariyam?ayord?h?pl?vanayorubhayorapiyogyatvamutpadyate|
anantara
paramapram?tt?par?mar?adv?r?te?mavacchinnapram?tt?vigala
n?tmanod?hasyopayoga|yadukta?r?vij?nabha?rake
k?l?gnin?k?lapad?dutthitenasvakapuram|
pluavicintayedante??nt?bh?sapraj?yate||iti|
tadanutamevabh?vadrahayitumalaukik?hant?nandacandrik?maya
mah?pramey?mtaprav?h?bhiek?nubh?tir?pl?vanalaka?
sampadyate|yath?coktatatraiva
sarvajagatsvadehav?sv?nandabharitasmaret|
yugapatsv?mtenaivapar?nandamayobhavet||iti|
paryantatapr?m?yenaprak???nandas?marasy?nubhavo
bh?ta?uddhiityupaniat|s?khalvalaukik?sirityucyate|
yathokta
?r?matstotr?valy?m
asminnevajagatyantarbhavadbhaktimat?mapi|
haraprak??abahalamanyadevajagatsthitam||iti|
yath?castotrabha?rake
prak???nandayorantarlol?bh?t?par?sthitiiti|
yaccoktamayaiva?r?komalavall?stave
saplut?samarasasudh?plavairvahnivirivavi?vatomukh?|
cai!cetasivibh?sikasyaciccinmay?samayina?camatkriy?||iti
||44||
ath?gany?s?rdhya?uddhipup?disvabh?vamupanyasyati
avikalpatay?mar?ovikalpavargasy?gasann?ha|
arghyavedyavil?sapup?isvabh?vapoak?bh?v?||45||
ag?n?hikaracara?dyavayav?tman?pthakpthak
k?ryatay?'vabh?sam?n?n?mekenakenacicchar?r?nupravien?tman?
k?raabh?tenasarvavikalpottroanayukty?mar?apar?mar?o
bhavannagany?saityucyate|tadevametatparyavasyatiyat
karacara?dyupalakitasyavikalpavikobhaprapacasya
p?r?hambh?vabh?van?svabh?vay?kay?cidavikalpatay?
vimar?anamiti|yaduktamasmatparamagurubhi?r?kramav?san?y?m
k?ra?tmapar?mak?ryabh?t?gulisthitim|
karomicinmay??uddhikarayopari?odhan?m||
sarvajatv?di?akt?n?sat?n?m?tmaniprabhau|
unmajjanabh?vay?miaagavidhiyogata||iti|
tacc?g?n?sann?haityucyate,yenabhedaprath?a?astraprah?ra
parihriyataiti|athasvasiddh?ntaikayogy?marghya?uddhim?ha
arghya
vedyavil?saiti|pr?gupap?dit?p?j?khalvarghaityucyate|
tadarhamalaukikakiciddravadravyamarghyam|
yanmugdh?n?praayavacasiprauhim?navidhatte
yannirvighnanidhuvanavidhaus?dhvasasandhunoti|
yasminvi?v?kalitarucayodevat??cakracarya
stanm?dhv?kasapadikuruteyatrabhog?pavargau||
iti?r?tantr?lokasthity?b?hy?bhyantarobhayabhed?t
svahdayadevat?tptyekaprayojanatay?pratih?pyate|tacca
tattvady?
vedyavil?saityavagantavyam|vedyasya
vi?vavikalpaprasaralakaasyayo
vil?sasakoc?vasth?y?mapitattatsvabh?vasarvasv?nati
kr?ntirityaupac?rikovyavah?ra|arthatastu
t?dgvil?savadvedyamev?rghyadravyamitiparyavasyati|tasya
?abdaspar?ar?parasagandhalakaaguapacak?vin?bh?v?t
pthivy?dimah?bh?tapacakasyaitadguasth?l?vasth?nuprave?am?tr?
nupr?anatv?tsarvo'pivi?vavikobhastatraiva
parisphurat?ty?patitam
kicaitatsvahdayapratih?spadatv?tpthiv?,
tasyaiv?ntar?py?ya
katv?d?pa,pr?c?nav?san?p??aploapragalbhatay?teja,
svasavittattvaparispandanaprad?yitvena
v?yu,?uddhacaitanyam?traparyavas?yitay?vyometi
pthivy?dibh?tapacakasamaisvabh?vatay?vi?vavil?sa
evetyavadh?ryate|tatsask?rastadupayoga?c?nantaram?s?trayiyate
|
evab?hyadravyeusv?tmatptyarpaaprav?adravyavi?ea
pratip?dyatadagatven?g?k?ry??pup?d?n?svar?pam?ha
pup?isvabh?vapoak?bh?v?iti|svasyayobh?va
p?jyadevat?svabh?vatay?nir?pita?camatk?ra,tasya
t?dkpar?mar?apratih?panalakaapoaaprayojan?nipup?i|
svabh?vapoayant?tivyutpatty?pup??tit?tpary?rtha|
upalakaacaitat|tata?capupa?abdenasvabh?vapoak??
b?hy?bhyantar??sarve?mapidravy??sv?k?ra|yadukta
?r?tri?ik???stravimar?iny?m?c?ry?bhinavaguptap?dai
pupairhday?ntasvar?pasamarpa?devahdayasya
poakairb?hy?bhyantaraisarvairdravyaiiti|gandhohigua
sarvaprapacasphurat?tmakaity?khy?yate|yaduktamayaiva
?r?p?dukodaye
svasvak?ryeusarve?k?ra?n?mavasthiti|
ajahadr?pat?yog?davin??enavartate||
hetuhaitukabh?va?ca?iva?akty?digocara|
p?ramparyakram?tpr?ptasarvovi?r?myatikitau||
atovi?vamay?pthv?tasy?gandho'pitanmaya|
tadgr?hakacakaraavi?vasyagr?hakabhavet||iti|
t?dggandhagu?nupr?anatay?capupapadenasarvopakaraasv?kara
iti
suh?ktam|tath??r?tri?ik???stre
tatasugandhipupai?cayath??aktisamarcayet||iti||45
||
evalaukik?laukikas?dh?rayenop?tteudravyeu
dvit?yapakaparigh?tasarvendriyapakap?taviayadravyavi?ea
pthakktyasask?ropayog?bhy?par?kitum?ha
p?r?hant?y?mukhevi?vavikalp?kur??vikepam|
mantrollekhavi?uddhap?rakulabindutarpaabha?ma||46
||
kulahin?mavedyavargoll?sasvabh?vatay?
bhagav?narghyabha?rakaevety?khy?yate|tatratad?y?ye
bindava
kram?tkramama???itay?parisphuranta?aktiparispand?|tai
kriyam?adevat?pr?anamitthabha?mapar?m??maitiy?vat|
bahuvacanamevavimra?malaukik?hak?rotkaraprakhy?pan?ya|
bhaanaprak?ra?ca
uttamapuruo'nyo'stiyumaccheavi?eita|
tvamah?puruastvekoni??eapuru??raya||
iti?r?matstotr?val?sthity?prameyaprapacapad?vacchinn?n
pram?tnapi
vedyavarg?ntarbh?ven?vasth?pyasvayama?easakocottiramahamiti
yat
tattvam,yacca
ahapr?omana?c?hamahak?ro'pyahamata|
ahabuddhiraha?aktirahasabhagav?n?iva||
kiv?bahupral?penajagatyasmi?car?care|
yo'rthapram?op?r?haso'hasarv?tmakasthita||
iti?r?hasabhedasthity?sarvaprapacaparisphura?k?ratay?
par?m?yate,tasyay?caitanyam?tm?iti,udyamobhairavaitica
?r??ivas?trasthity?t?dksvar?panikaraikam?traphalatay?
tatpratyayenapratip?dyam?n?mah?sphuratt?,tasy?
sv?tmadevat?pary?y?y?yanmukhapr??dyavaambhadv?r?
savitprasaraopakramasth?nasva?ar?ram,tasminnadhikaraatay?
par?m?yam?nenahav?evavidikican?nannam
ityupaniatprakriyay?vi?vavartin?sarve?meva
vikalp?n?makuratay?k?ryavargapratik?raabh?venas?kmatay?
samunmiantoyekal?vi?e?,te?m
cinmayasv?tmaparame?var?r?dhanena
tad?yaspandavil?s?tmaatri?attattvamayajagatpoayedityartha
iti
?r???mbhavad?pik?ny?y?dantarhom?tm?vikepalakao'rthaeveti|
anvayastut?dk
tarpaamet?d?avikepabha?maitibhavati|taccatarpaa
mantrollekhavi?uddham|mantrohivakyam?asvabh?vaka?cit
par?mar?avi?ee|tenayaullekhasv?tmat?d?tmy?nu
prave?alakaamujjval?karaam,tenasavitsv?tantryasask?r?tman?
vi?uddhasarvap?rvav?san?vyud?sopar?h?laukik?nubh?vot
karamitiy?vat|ataevahyetatp?rapuyamityucyate|s?hi
p?vanat?y?,par?koi,yadbhedakalak??auca??libhipa?ubhi
spraumapinap?ryate,pratyuta
a?akt?statpadagantutatonind?prakurvate|
itin?ty?nindyateca,yatkil?nyadapavitramapipavitrayitu
pragalbhate,tasya
svatapavitrat?y?kasandeha|yath??r?tri?ik???stre
?iv?sakhy?bhijaptenatoyen?bhyukayettata|
pup?dikakram?tsarvaligav?sthailacav?||iti|
?r?tantr?loke'pi
arghyap?tr?mbuviprubhispasarvavi?udhyati|
?iv?rkakarasaspar??tk?ny??uddhirbhaviyati||iti|
tata?ca
yadyathopanatamevap?rat?m?dadh?tihdayagamatvata|
tattathaivaparame?ap?janeyogyamanyadihan?stilakaam||
iti?r?j?nendukaumud?ny?y?detadevapar?hant?y?parama
pr?anayadalipi?it?gan?dyapayoga,ya?caj?vanmoka
ity?mn?yata
itit?tpary?rtha|yadukta?r?mah?nayaprak??e
pr?yohimaithunemadyem?secaparid?yate|
?saktisarvajant?n?vi?e?tkasyacitkvacit||
yaditatty?gasarambhap?rvate?vidh?yate|
upade?onasaman?gapicitteprarohati||
ity?rabhya
anenaiv??ayen?traparabrahmopalabdhaye|
lalan?madyam?s?nip?j?gry?ivi?eata||
ityantam||46||
nanuprastut?y?apisapary?y?svar?payathanikyoktam,
evadevat?y?apivapurupap?dan?yamity?k?k?y?
tatsvar?pamev?bhivyaktum?ha
yoyasyabh?vayogastasyakhalusaevadevat?bhavati|
tadbh?vabh?vit?abhilaitatath?phalantipratim?||47||
arcak?n?hipram?t?marcyabh?t?devat?n?man?ny?
k?cidupapadyate|apitute?madhyeyasyayasya
svahdayasphuratt?lakaobh?va,tasyatasyasaevadevat?
bhavitumarhati,na
punarmdupalalohapaak?h?dipratim?disvabh?v?|
yatoja?jaayorjaastambhakumbh?dipratyajaasyaiv?tmano
h?nop?d?n?dyarthakriy?prayojakatvalakaasv?tantryam?lokyate|
?psitapras?dhakatvaman?psitaniedhakatvacetyet?v?nnanu
devat?n?
svabh?va|taccat?s?yadisvatonasabhavati,tat
kinnibandhanamida
pratim?n?devat??abdav?cyatvapaabandh?bhiekagarvadaurl?lityam
|
uktar?pacatatsv?tantryasavitsvabh?vat?n?tikr?mati|
tatsvabh?vat?ca
mahat?mamare?a!p?jyam?no'pyani?atihasip?jakaikar?pa
iti?r?matstotr?val?sthity?te?pram?t?mevasagacchataiti
?r?sv?tmaprak??aevadevatetyasmanni?cayaityasakdavoc?ma|
yadukta
?r?j?nendukaumudy?m
sv?tm?nahivih?yacetanamamukip?jayeyurjaamiti|
yaccoktanayasagatau
n?stin?d?tparomantronadevasv?tmanapara|
n?nusandhepar?p?j?nahitpteparaphalam||iti|
yath?cag?t?niyande
ujjhitv?tmasam?dh?nayedy?yantyanyadevat?|
bhikantebh?rivitt?stebhikitv?pibubhukit?||iti|
arcakatvar?peop?dhin?pram?t?pthakpthag
bhedaprath?bhimanttv?dyoyasyety?din?bh?v?n?
b?hulyopap?danadv?r?devat?tvamunm?litam|yad?huyadyad
r?pa
k?mayatetattaddevat?r?pabhavatiiti|ataevahir?pa
r?pa
maghav?nbobhav?tiitibahvc??cakate|mukhyay?tuvtty?
tattadbh?vabhedasyaprak??aik?tmyap?ri?ey?tsarvasy?pi
prapacasya
ekaevahdayasphuraasvabh?vodevat?tven?r?dhya|napuna
pratim?pustak?dirjaapad?rthaitit?tpary?rtha|anena
bh?vayoga
ityatrayoga?abdovy?khy?ta|yogohit?d???akti|yadukta
?r??ac?mate
yogastvamasideve?i!yog?c?hasan?tana|
yogenedatvay?vi?vam?via?ambhun?may?||iti|
?r?bhagavadg?t?svapipa?yameyogamai?varamiti|tatami?a
ity?div?kyopakr?ntomah?prak??aevadevat?,n?nyaka?cit|
etatsv?tantryasarambh?dh?nasvasphuraavijmbhaojaaprapaca
ityuktabhavati|tath??r?p?rve
sarvamanyatparityajyacittamatranive?ayet|
mddh?tu?ailaratn?dibhavaliganap?jayet||
arcayeccinmayaligayatral?nacar?caram|iti|
yath?ca?r?prabh?kaule
pa?yamohasyam?h?tmyasvahdisthe'pi?akare|
ligasthailavahnyapsuv?kayantiyath??ivam||iti|
ata?ca
str?par?mukhaman?kilakrudh?pupaketumadahanmahe?vara|
tvatad?pinanutasyasaivadh?satyamamba!
subhag?'bhidh?yase||
iti?r?komalavall?stavasthity?vi?vaprak???t
svahdayaprak??asyaiv?tyanta?l?ghyatv?tsv?tmar?p?
saubh?gyasavinmayyevadevatetyatranakicidvaimatyam|
yaduktam
sv?tmaivadevat?prokt?lalit?vi?vavigrah?iti|
etacc?smatparamagurukartke?r?madjuvimar?iny?dauvimar?an?yam|
evacapar?mar?aprar?hausaty?tasyadevat?tvenopap?ditasya
bh?vasyayobh?vasphuratt?parapary?y?satt?,tay?bh?vit?
svahdayapr?kayaparyantar?it?y?pratim?
skandagaapativauk?dy?k?ravantomdupal?disannive?avi?e?,
t?ste?marcak?n?putravittapramukhatatamabhiv?chitamartha
prasuvate|yathokta?r?p?rve
bahirligasyaligatvamanen?dhihitayata|
ataprap?jayedetatparam?dvaitam??rita||iti|
tath?sidh?nte'pi
antarligadhabaddhv?bahirligatato'rcayetiti|
etadabhipretyahi?r?matstotr?valy?m
antarbhakticamatk?racarva?m?litekaa|
namomahya?iv?yetip?jayansy?tt?nyapi||
ityuktam|tatracamukhy?y?svahdayadevat?y?sak???d?s?
pratim?n?nakicidvailakayam,yena
siddharasaviddhadh?tuny?y?datratadbh?v?pattid?rhyanotpadyate|
yath?ca?r?vir?p?kapac??ik?y?m
y?devat?yamarthakarotiten?rthinodhatasy?m|
vidht?hak?rasyakaenaso'rthasam?y?ti||iti|
bh?van?y??camukhyavatphalapradatvamukta
?r?cidgaganacandrik?y?m
kalpan?pinam?phala?iveyatsthitagaruabh?van?dijam
iti||47||
athaivamudbh?vitasyadevat?vapurnikarasya
pratipattjanaprat?tisaukary?yad?ntakamapyupadar?ayitum?ha
citranalikhaticitracitrakarapa?yatalikhati
taccitram|
tadbhaatakutrayogy?kartudvayorapidevat?buddhi||48
||
jaamajaav?vastudevatetisandih?nojanaeva
pratibodhayitavya,yaduta?lekhy?rpitavapua
puruamahil?prabhtimacetanabh?vapratitajj?tiyasy?nyasyana
kasyacidapit?dgvilekhanakriy?y?s?marthyam?lokyate|pratyuta
tadvij?t?yasyatacchilpanirm?akau?alotkara??lina?cetanasyaiva
tat
sabhavat?tyavipratipanneyaprakriy?|uktamartha
hdayagam?kartu
pa?yatetyuktam|cetan?cetanayos?marthyamas?mar?ryaca
spaatay?
prakhy?payitutadvtt?dipar?mar?avyatirekeapuna
puna?citra?abdaprayoga|tasm?diti|yato'nvayavyatirek?bhy?
cetanasyaivoktakriy?karttvanapunastadvyatiriktasyakasyacit,
tatoheto|
bhaatapar?m?ata,tayo?citrasyacitrakarasyacobhayormadhye
katarasminnarthedevatetipratyetumucitamiti|
?i?avo'pyenama?amasa?ayamavabudhyanteyaccitr?de
k?ryaprapac?ccitrakd?diukartusvatantrakart?itin?ty?
sv?tantryalakaaka?cidutkaro'st?ti|
asy?rthasy?tyantaspaatay?
ni?citasy?pipakasyanikare?nupany?sa|etenacetanasyaiva
mukhyay?vtty?devat?tvam,cety?n?tutad?ve??spadatay?
tadupac?reetyuktabhavati|ataevat?nyany?devat?ityucyante
|
yadukta?r?g?t?su
ye'pyanyadevat?bhakt?yajante?raddhay?'nvit?|
te'pim?mevakaunteya!yajantyavidhip?rvakam||iti|
devat?tvenapras?dhyam?naparame?varaprativi?vavaicitryasya
citrapr?yatay?citrapadenaiv?rthopap?danam|tathokta
?r?pratyabhij?y?m
vi?vavaicitryacitrasyasamabhittitalopameiti|
yath?coktapadasagatau
cid?k??amayesv?gevi?v?lekhyavidh?yine|
sarv?dbhutodbhavabhuvenamoviamacakue||iti|
tath?c?bhiyuktokti
jagaccitrasam?likhyasv?tmat?likay?tmani|
svayamevatad?lokyapr??tiparame?vara||iti|
citranalikhaticitramity?dyuktay?bhagy?prameyapadavy?miva
cittamantakaraanalikhati,citramuktar?pa
cittamantakara?ntara
vetipram?apath?'nuguyen?pyavagantavyam|athacacitcetana|
tasya
bh?va?cittvacaitanyam|taccittvacitraprameyar?pacittam,
pram??tmakacittvav?saj?t?yajaptisvabh?vamarth?ntarana
likhatinonm?layat?ty?dipram?r?padharmakaky?nuk?lo'rtha|
itthamarthatraye'pyavekyam?esarvath?cetanasyaiva
?l?ghyatvak?h?pr?ptirity??caryacamatk?r?nub?tyarthatay?pi
p?ryantika?citra?abdo'nusandheya,tadabhidheyasya
sarvan?mnaivoktatv?t
|likhati?cotp?danaivopasah?re'pyasti,p?rthiva
lohalekhyamity?divat|
tadanuguo'pyarthastrividhamavat?rya|traividhyaca
tad?lekhy?ntakaraasavittvapary?y??citracittacittv?n?
tantreocc?ra?diti||48||
nanuyadisv?tmaivadevatetinirbandha,tatkimasya
mantratantr?din?
prapacenopakriyate|sakhalu
svavyatiriktadevat?bhimukhyaprayojanatay?
sv?kriyataity??akyamantrast?vaduktar?padevat?nuguyenaiva
nir?yataity?ha
mananamay?nijavibhavenijasakocebhayetr?amay?|
kavalitavi?vavikalp?anubh?tik?pimantra?abd?rtha||49
||
mananatr?adharm?omantr?itihy?mn?ya|tatra
mantr?nusandh?tusvecch?m?treop?dhin?vibhavasakoca
ityavasth?dvayamasti|tayorvibhavon?ma
vi?vataduttarobhayas?marasyayukty?p?r?hambh?vabh?van?tm?
vik?sa,yatp?ramai?varyamityucyate|sakoca?ca
tadviparyay?dap?ratv?bhim?na,yatp??avamity?khy?yate|atraca
p?rvasyasv?bh?vikatvamuttarasy?ropitat?cetiviveka|eva
sthite
t?d?y?tmanovik?sesamullasatitasyayanmananamuparyuparitath?
par?mar??nusy?tisvabh?va?camatk?ra,tatprakty?|
tadvaduktar?pe
svasyasakoceprastutetatoyattr?amsakoco
vic?ryam?a?cidaik?tmyenapratham?natv?ccinmayaeva|anyath?tu
na
kicititi?r?pratyabhij?hdayamary?day?tasy?pisakocasya
vai?v?tmyaprath?nupraviat?nusandh?notp?danadv?r?
svasvabh?vabhagaprasagar?pac?kityavyapohalakaam,tanmay?ca
bhavant?tenaivahetudvayena
vedyavikobhasarvasvagr?savi?khaloll?s?
y?'nubh?tisvahdayaikasavedy?vimar?a?akti,saivamantra
ityasya
?abdasy?bhidheyatay?'nubh?yataiti|yath??r?r?jar?jabha?rake
var?tmakonamantroda?abhujadehonapacavadano'pi|
sakalpap?rvakoaun?doll?sobhavenmantra||iti|
yath?ca?r?vij?nabha?rake
bh?yobh?yaparebh?vebh?van?bh?vyatehiy?|
japastotrasvayan?domantr?tm?japya?d?a||iti|
yath?ca?r??ivas?treucittamantraiti|
?r?stotrabha?rake'pi
cidagnisah?ramar?cimantrasavidvikalp?nglapayannudeti
iti|
?r?kramakelaucaseyamevavidh?bhagavat?saviddevyevamantra
iti|
bhaa?r?bh?tir?jen?pyuktamsarvakro?k?reasthitatv?ddevyeva
mantraiti|evaca
pthamantrapthamantr?nasidhyatikad?cana|
j?nam?lamidasarvamanyath?naprasidhyati||
itin?ty?sv?tmasavitsvar?pasyaivamantra?abd?rthatvamukhyam|
akarasannive?eupunarupac?reocyataityuktabhavati|yad?hu
ucc?ryam??yemantr?namantr??c?pit?nvidu|
mohit?devagandharv?mithy?j?nenagarvit?||iti|
yaccoktamayaivasavidull?se
purekorivamantrasyam?dhuryehdayasp?i|
j?am?nanetihatyakarocc?ralakaam||iti|
etad??ayenaivahi
gurudevat?man?n?maikyasabh?vayandhiy??iya
ityabhiyukt??cakate|etenajapovy?khy?ta|
jananap?lanasvabh?vatay?
hijapaityucyate|yaduktamasmatparamagurubhi
janip?lanadharmeajapen?ntarmukh?tman?iti|
taccasvavibhavamananesvasakocam?trecaparyavasyati|
kevalamupap?ditamantrasvar?papar?mar?ojapaityucyate|mantrasya
ca
vai?v?tmy?nubh?tir?patv?tsarvo'pi
v?gvyavah?rastatpar?mar??tmatayaivotpadyate|yadukta
?r?bhaan?r?yaenak?cav?nocyaseyay?iti|ataeva
?r??ivas?treukath?japaityuktam||49||
nanumantr??mevamalaukik?nubh?ty?tmakatvapras?dhane
tats?m?nyar?pasyasarvanirviv?da?rotrendriyagr?hyasya
?abdar??e
k?d??r?tirity??ankyav?ktattvasyaivatattvamunmudrayitum?ha
vaikharik?n?makriy?j?namay?bhavatimadhyam?v?k|
icch?punapa?yant?s?km?sarv?s?samaras?vtti||50
||
v?ktattvat?vatkram?ts?km?pa?yant?madhyam?vaikhar?ti
caturdh?bhidyate|yathoktas?mbapac??ati
y?s?mitr?varuasadan?duccarant?triai
var?natraprakaakaraaipr?asag?tpras?te
t?pa?yant?prathamamudit?madhyam?buddhisasth?
v?cavaktrekaraavi?ad?vaikhar?caprapadye||iti|
tatravaikhar?tiprasiddh?v?kt?lv?dikaraavy?p?rop?r?ha
sphuraatay?kriy??aktirityadhyavas?yate|madhyam?ca
buddhivttim?trapravartyam?natv?dj?na?akti|pa?yant?
punaricch?,
bahiprasara?bhyupagamar?patv?ttasy?,yatapar?v?k
pa?yant?ti
pa?yanty?vyutpatti|s?km?tu
?ikhayaarasany?y?duktav?ktraya?abal?bh?vasvabh?v?
pratyagdrauparame?varasyodyogalaka?vttirity?khy?yate|
par?
v?kpunastasyaivaparame?varasyasvar?pamanupravi?ant?
parisphurati|
yaduktamasmatparamagurubhi?r?madjuvimar?iny?mm?tk?
parav?g?tm?'n?hatabha?rakaparama?ivasvar?p?
atri?attattvaprasaraahetubh?t?savidamityarthaiti|tasya
ca
vakt?tikartvyutpatty?v?ktvam,napunarucyataitikarm?nuguy?t
|
yaduktamasmatparamagurubhi?r?savitstotre
tv?mup?sitagur?ttam?par?v?cam?huravibhaktavi?vak?m|
svaprak??anavimar?an?tmik?vaktiv?gitiniruktim?sthit?||
iti|
tasm?dicch?di?aktitritayavist?r?tm?sarvo'piv?gvil?saityukta
bhavati
|yath?yogin?hdaye
icch??aktistath?seyapa?yant?vapu?sthit?|
j?na?aktistridh?prokt?madhyam?v?gud?rit?||
kriy??aktisturaudr?yavaikhar?vi?vavigrah?|iti|
tath?ca?r?tantr?loke
pr?kpa?yantyathamadhy?'ny?vaikhar?cetit?im?|
par?par?par?dev?caram?tvapar?tmik?||
icch?di?aktitritayamidamevanigadyate|
etatpr?itaev?yavyavah?raprat?yate||iti|
icch?disvabh?vaivacasv?tmasphuratt?|tanmay?ca
k?cidanubh?tirmantra?abd?rthaitisarvasagacchate|icch?
puna
pa?yant?tyudde?yop?deyayorvyaty?sen?rth?ntaramapidyotyate|
naso'stipratyayolokeya?abd?nugam?dte|
itin?ty?sarvo'pipram?tsvabh?vaparyantatov?mayat?
nollaghayati|tata?caprak??ar?pasy?tmano
vimar?a?aktirev?nupr?anam|s?camantrajapap?j?dyaneka
?abdavyapade?y?bhavati|kevalatattaddv?ram?tramevabhedaiti
||50||
athamantras?hacary?nmudr?pyalaukik?k?cidanusandheyety?ha
?nandoll?sa?r?kullakit?amah?siddhisaubh?gy?|
d?yateyatrada??y?saivadevasyasarvamudr?||51||
yasy?mavasth?y?devasyakr??vijig??dyanekaprak?ra
sv?tantryas?ratv?tp?jyap?jakatvobhayasvabh?vas?marasya??lina
parame?varasyasvavi?r?ntilakaam?nandapratiyaull?sa,tath?
par?m?yam?natay?sphuratt?,tasy??r?
tadvaduparyuparyanusy?tilaka?prar?hird?yate
nirviv?damaparok?kriyate,saivasarv?karakiy?daya
sakobhiy?dayo'nyath?v?prasiddhast?st?mudr?ityavagantavyam
|
tay?c?nandoll?sa?riy?kullakit?amah?siddhisaubh?gyay?bh?vyam
|lokehikhagagorocanoddiap?t?laprabhtayo'pivibh?tispand?
siddhayaityucyante|tadapekay?kicit
sakoca??nyatv?daim?di?akt?n?mah?siddhitvam|t?s?
c?akatvatattats?dhakajanahdayoll?sar?p??
cid?nandecch?j?nakriy?nubhavasmtyapohan?n?dharm??
br?hmy?dim?traak?dhih?nadv?r?bahirvibh?tir?patv?t|
yaduktam?game
varg?nukramayogenayasy?m?traakasthitam|
vandet?maavargotthamah?siddhyaake?var?m||iti|
yadyapisarvatras?marasy?detadaak?nuprave?atath?pikvacit
kasyacidaulbay?va?yambh?v?daamah?siddhayaitiprasiddhi|
tatra
sva?ar?rapratya?karaas?marthyamaim?|
gagan?divy?pakatvakau?alamahim?|samudrasalil?d?vapipadbhy?
pray?etadaspar?olaghim?|yath?bhilaitapad?rthal?bhapr?pti
|
sakalpam?tr?tsarvatr?pratihatagatitvapr?k?myam|s?rvatrika
prabhutvam??ittvam|indriy?rthopabhoge
svecch?m?tr?dh?nah?nop?d?natvava?itvam|sv?bhil?am?tr?t
sadyasvarganarak?dyanubh?tiryatrak?m?vas?yitvamitiviveka|
t?s?cas?dhakajanahdayah?ritvotkaralakaayatsaubh?gyam,
tadup?ditay?''nandasapad?kullak?kriyatekudr?kriyata
ityakar?rtha|ayabh?vakaracara?dy?kucan?vakucan?di
sakocollaghanenanistaragasamudr?vasth?nasth?n?y?tataeva
sv?ntarvil?naphenabudbudabindv?dipr?y?'?eab?hy?nandaparispand?
svavi?r?nticamatk?r?'parapary?yapar?mar?akriy?r?p?
k?cidalaukik?nubh?tir?nandasapadmudar?t?tivyutpatty?
karakiy?dyanyamudr?prapacodayavilayabh?mirmudr?tven?nu
sandheyeti|yath??r?pa?cime
s?siddhisarvasiddh?n?siddhitveparik?rtit?|
j?nahyakalitacaikamudr?caik?grah?tmik?||
dv?vetauyasyaj?yeteso'nvay?siddha??sane|iti|
?nandaprati
par?nandanir?nandamah?nand?nandaviay?nandasvabh?v?'?e?nanda
s?marasyamunm?layitumull?sa?r?riticobhayopany?sa|yathokta
?r?stotrabha?rakekaul?rav?nandamayormir?p?miti|yath?
?r?cidgaganacandrik?y?m
yatparonirupasargataparasy?nmah?napicakevala?ive|
uttara?caviay?tsacatvad?nandaullasasitadghan?siyat
||iti|
tatracat?siddhayoyad?prak??ar?patay?
sarvapad?rth?ntarbh?vas?marthyamaim?,tathaivavy?pakatva
mahim?,bhedar?pagauravavyud?solaghim?,sv?tma
vi?r?ntil?bhapr?pti,vedyavil?sopal?lanapr?k?myam,
anavacchinnai?varya??litvam??ittvam,vimratay?sarvasahat?
va?itvam,p?r?hambh?vabh?van?yatrak?m?vas?yitvamiti
savinmayatvaucityenapar?m?yate,tad?n?masmaduktamudr?parv?nu
prave?aitinakicid?s?kullak?karaam,prayojan?bh?v?t|
mantramudr?divaddhy?nahom?dayo'nye'pis?dhakavy?p?r?
savidadvait?nuguyenasvayam?han?y?|yath??r?vij?nabhairave
dhy?nay?ni?cal?cint?nir?k?r?nir??ray?|
natudhy?na?ar?r?dimukhahast?dikalpanam||
mah???ny?layevahnaubh?t?kaviay?dikam|
h?yatemanas?s?rdhasahoma?cetan?sruc?||iti|
kul?rghyasv?karaac?ntarahomapr?yamevetyavagantavyam|
yaduktamasmatparamagurubhi?r?subhagodaye
par?hant?mayesavidagnausavedyatarpae|
idant?lakaahavyajuhuy?dabahirmukha||iti|
yaccoktamayaivamah?rthodaye
athahavyamidant?khyah?vah?vasvacinmukhe|
ullaghyam?y?m?linyasvairam?s?tameruvat||
ityalamatirahasyonm?lanaprapacena||51||
itthamahat?prapacenopap?ditasyavimar?asvar?pasya
prayojanamupap?dayitum?ha
hdayasth?naprar?hovimar?akalpadrumomah???kha|
pupyatibhoga?riy?phalaticanikalasukhotsav?lokam||52
||
hdayahin?mavi?vapratih?bh?mitv?datimahatsth?nam|
yaduktam?c?ry?bhinavaguptap?daihdayahin?ma
pratih?sth?namucyateiti|
yath?copaniat
hdayatadvij?n?y?dvi?vasy?yatanamahatiti|
tatraprakarear?ha?carvyam?at?m?pannastataeva
hetorbhedaprath?dyanantavaicitryayog?|prakara?c?syamadhye
prasava
ityuktan?tyullaghanenasakdvibh?tatvar?pamaujjvalyam|
tath?bh?vehi
t?dgvimar?a??lin?svarg?dyupayogayoge'pi
v?san?m?tral?bhe'piyo'pramattonaj?yate|
tamanityeubhogeuyojayantivin?yak?|
tasm?nnateusasaktikurv?tottamav?chay?||
ity?dibibh?ik?paryud?senasarvatranai?cintyamutpadyate|yata
prakty?
cid?nandas?marasyacamatk?r?tmakam?tmana?caitanyam|
taduch?nat?y?kram?dicch?j?nakriyeti?aktaya|kriy?ca
kriy?tmakohyayak?lakriy?k?rakam??rit?|
oh?cak?rakagr?ma?akty?tmanihitihati||
ity?diyukty?kara?dhikara?dik?rakasvabh?v?sat?kram?t
k?ryatay?
parisphurati|yadukta?r?tantravaadh?nik?y?m
kray?sv?tmaparispandastatapr?o'thatatktam|
k?lavaicitryamityetatsavitspand?dhikanahi||iti|
k?ryacavidhiniedhaviayatay?bahuprak?rabhavat
tattadav?ntarabhedabhinnadravyagu?dyanekasahasravikalpavikobhav
icitr?
?eavi?vavyavah?ratay?paryavasyat?tivimar?a?akterev?yamet?v?n
vijmbhaoll?sa|t?d?a?cayo'ya
b?hy?bhyantaraprat?tipathasahasrasarvasvanirv?hakatay?
tattada?e?bhilaitaprad?nap?itya??l?
kalpa??kh?tyadhyavas?yam?novimar?o
vimralakaasv?tmapar?mar??tm?camatk?ra,saca
svasvar?pavedin?pus?bhoga?riy?pupyatipupasth?n?y?
bhogalakm?mudbh?vayati|bhogohyabhimat?gan?ligan?di
bahirvibh?tyanubhava|tasyaceyameva
?r?ryadvidhiniedhollaghin?
savida
dvait?sv?dasaubh?gyenagr?hyagrahaakaut?halopalambhajaeva
sv?tmavijmbh?vabodhas?dhanapragalbhaityapavargasapatsvabh?va
tven?yamanubh?yate|kica,savimar??khyakalpa??kh?
nikalakamahantedant?vibh?gavicched?vacchedalakaakal?kalaka
??nyayatsukhasvavi?r?ntisvabh?vasvahday?hl?da,sa
evotsava,
?ac?kucatae?akronarakeviluhankmi|
ubhausamasam?dh?nauvicitrov?san?bhrama||
ity?diny?y?d(yad)
anyadanubhavitjanavi?eahdayasakalpam?tropa
kalpitasaukhy?ropaam,tadvyud?senabahubhi
?r??iv?nandamah?prak??amahe?var?nandaprabhtibhiryog?ndrai
sabh?yasav?denopabhujyam?natv?tt?dgutsavar?pam?loka
pratyakprak??acapras?te|athacanikalamityatrakal??abda
kalayati
p?rimityenabahiparicchinattitivyutpatty?m?y??aktirv?,
kicitkarttvopodbalanopalakit?pacakacuk?v?,br?hmy?d?n?
varg?dhih?tr??samairv?,tadadhihey?m?tk?v?,
sv?tm?p?r?khy?tilakaasvasyasakocovetibahuprak?ra
vy?khyeya|
etaduktabhavativi?vavaicitryavimratvasvabh?va
paramasv?tantrya??l?parame?varo'hamitihdayagam?bh?vaparyanta
manu??lyam?nasarvaprapacavikalpaparisphuraakro?k?ra
vicakaa?c?yavimar?apratip?dit?tmar?p?vabodhayogin?
bhogamokalakaapuru?rthadvitayamapyupap?dayati|tatraca
tasy?bhoktry?svatantr?y?bhogyaik?k?raeaya|
saevabhogas?muktisaevaparamapadam||
iti?r?prabodhapacada?ik?prakriyay?bhogo'pimok?tm?,moko'pi
bhogasvabh?vaityanayoranyonyamelakar?p?
?r?madanuttarasavidadvaita
siddhantaikas?dhy?j?vanmuktirasyaphalam|yadukta?r?matadeve
yasyecch?tasat?devi!j?vanmuktika?dbhavet|
tasy?havacmidivyaughaj?vanmuktipravddhaye||iti|
vko'pihikuta?citsuketr?dutpannobahu??kha?capravardham?na
pupaphalacapras?te|tatr?pipupesatk?ryav?dabhagy?
phalasadbh?vaphale'pyaja
hatk?raar?patay?pup?nuagaitipupamapiphalaphalamapi
pupamityevavivecakajanapary?locanaprak?raiti|asyaca
drumatvam?gamaprasiddhyoktam|yath?ca?r?matstotr?valy?m
pr?rthan?bh?mik?t?tavicitraphalad?yaka|
jayatyap?rvavtt?nta?ivasakalpap?dapa||iti|
uktar?pacaiva?vimar?amavadh?rayanb?hy?dvaitasiddh?nta
p??ava??stra?ayy?madhi?ete|tath?hi
advaitav?danirv?hoved?ntevapividyate|
tatr?tm?ka?ciduttirasaccid?nandalakaa||
ekasatyatay?sph?rjannirmalonirahakriya|
an?dinidhana??ntovi?votpattivipattibh?||
savinmayasvabh?venabh?v?bh?vada?ojjhita|
svayamprak??at?bibhrannityamuktonir?pita||
samajasamidasarvakintutasy?tmanaprabho|
avimratvapary?yamakarttvanayujyate||
s?c?syakartt??aktisvabh?v?natilaghin?|
j?n?te?cakarote?cas?dh?rayenavartate||
tatkriy?pibhavejj?naj?turdharmoyaducyate|
evakartsvabh?vatv?ttasyaj?namapikriy?||
aunmukhyamanayoricch?vi?vametadvijmbhitam|
tasm?dvimar?odevasyasvabh?vo'sm?bhirucyate||
bhavantyasyaivapary?y??aktirai?varyamudyama|
spandasvatantrat?sph?rtir?rmirojakaletyapi||
ityalacarvitacarbaopal?lanac?palena||52||
nanuj?vanmuktilakaam?he?varyakhalvasyaphalatay?
pratyap?di|taccanasabhavati,yatodeh?vacchedavyatiriktaeva
k?le
pus?mapavargotpattirityanye?m?grahaity??aky?ha
kramikobhavatinadevastasyakathak?lakalmaaspar?a|
nityanir?varaasy?pikoj?vatomokapraty?ha||53||
devohin?made?ak?l?divi?vavil?saprati
svasvabh?vasavidarpaopakalpanay?
dyotan?dyanek?rthopap?danavai??rady?dvi?v?tmakaparame?vara
ityavadh?ryate|ata?c?yakramikonabhavati|
paurv?pary?divikalpakalpan?mayenakramean?kramyate|yato
vai?v?tmyaikavijmbh?sarambhottarebhagavati
calitv?y?syatekutrasarva?ivamayayata|
itisthity?kasyakasm?tpthaktvataddhetukakrama?ceti
yuktipary?locan?y?m?k?bh?vaevottarapratyarthinojanasya|
tadevam
akramat?mekramikaj?tr?dyasakram?kram?tuciti|
iti?r?vir?p?kapac??ik?prakriyay?kramav?rt?nabhijasy?sya
k?l?khyenakalakenasamparkonakenacidapiprak?reasambhavati,
k?lasyatattvavtty?kramatayaivaparyavas?n?t|yadukta
?r?pratyabhij?y?m
k?las?ry?disac?rastattatpup?dijanmav?|
??toev?thatallakyakramaevasatattvata||iti|
kalmaa?abdenaitadunm?lyateyatk?lo'pip?rame?var?
k?cicchaktireva,
yay?sausvayanavyavacchidyate;pratyutavi?va
vyavacchinattityena
pratinak?lasyasakocakatvalakaakalmaatvam|tacak?la
sv?tman?kro?kurv?o'yanityaity?mn?yate|evamasya
de??vacchekatv?dvy?pakatvamapy?hyam|itthasv?tmana
sarv?v?rakatvayukty?sarvak?lamany?'n?vtasy?pi
pr?a?ar?r?dyupa?lear?pavi?eadoatay?'vasth?pyuyo
mokasyasvapar?mar??khyacid?nandal?bhar?pasyapraty?ha
pratik?latarkar?povighna
ka?cidasambh?vitasvabh?vo'nyairudbh?vyate,
saka?naka?cidapyupapadyeta,yadiyuktitattvamanviyeta|
yadituj?vatva
n?m?tmanovikalpavi?ea,nirvikalp?nubh?ti?ca
moka?abd?rthait?tyanyony?viruddhametaddvitayamityucyate,tarhi
pr?a?ar?ravi?le?dapyevamitisamasam?dhi|etaduktabhavati
cid?nandal?bhedeh?diuvedyam?nevapi
cidaik?tmyapratipattid?rhyaj?vanmuktiiti
?r?pratyabhij?hdayamary?day?
bhogamokas?marasyas?k?tk?ralakaoj?vanmokasarvomam?ya
vibhavaitisvavai?v?tmy?nusandh?nasandhukitai?vary??
pram?t?svabh?vaeva,natv?h?ryaka?cidati?aya|yadukta
mayaivasavidull?se
vi?vam?rtirvaikhar?n?mam?l?yasyai?varyade?ak?l?tilaghi
|
tadbhakt?n?svairac?rasapary?svecch???stra
svasvabh?va?camoka||iti|
tatkinnibandhano'yamenapratik?laniyamanirbandh?kro?akle?a|
etadevahyasyadar?an?ntarebhyovai?iyayad
bhogamokadvitay?nubh?tis?marasyan?ma|yath??r?ratnadeve
bhuktirv?pyathamukti?can?nyatraikapad?rthata|
bhuktimukt?ubhedevi!vi?eeparik?rtite||iti|
yath?ca?r?siddh?mate
adhvaakacad?k?ca?iva??stramitismtam|
d?k?dhv?nirbhayobhoga??strebhairavasajake||
iti||53||
nanuj?vanmuktirn?m?tmanojananamara?dyanusy?tasya
sarv?vasth?nirvi?easv?nandotsav?nubh?ti|s?catasya
sthairy?bh?vapakekathasagacchetety??akyakaabhagameva
bhaktum?ha
yatkimapiyenaken?pir?peayatrakutr?pikin?sti|
tasm?d?tm?nityasthirakaabhagaev?sthirobhavati||54
||
ihakhaluvi?vaprak??yaprak??aka?c?tmetyabhihiteya
mary?d?|tatraprak??opa?leamahimnaiv?syaprak??yatvam|sa
copa?lea
ten?nekasyar?pasya?leaaik?tmyamevasa|
itisambandhasiddhisthity?prak??yaprak??akayoraik?tmyaparyanta
mujjmbhate|prak??asyac?rthadharmatvam?tr?g?k?re
gr?hakasavyapekagr?hyagrahaamityetadvy?hanyeta|tata?ca
sarva
sarvasyaprak??eta,nakasyacidvetyutsannasy?dvi?vavyavah?ra
|
ato'rthaprak??ataityasyaprak??akat?mas?vanubhavat?tyartho
bhavati|
yaduktamajaapram?tsiddhivimar?iny?midamamaj?namiti
n?jas?j?naprak??a|apituj?n?myahamiti
j?nasy?smadarthavi?r?ntataivaiti|tath?tvec?sya
prak???ntargatatvamava?yambh?v?tivi?vasya
tatprak??akasy?tmana?caik?tmyamavarjan?yam|evamagik?rehi
parame?varasy?nanyamukhaprekitvalakaa
sv?tantryamaucityamanubhavati,anyath?
saj?t?ye?var?ntar?napekatvalakaamititatra
sakocakalakaspar?a
prasajyeta|tatraitatpraavyayatkimapi
bh?var?pamabh?var?pav?
vastuyasminkasmi?cidvartam?nebhaviyad?dauv?k?letath?
purovartinyan?sannev?de?eyenaken?pisabh?g?tman?
savibh?gasvabh?venav?vapu?vidyatev?naveti|netit?vanna
?akyate
vaktum,??nyatvaprasag?t|prapacasya??nyatvapaka?ca
p?rvamev?dhikipta|tadyatkicidvastuvidyataevetivaktavyam
|tad?ca
tatsvabh?vatay?'yam?tm?parisphurat?tikathamasthairyamasyocyate
|aya
bh?va?tmanovi?v?k?ratv?g?k?revi?vavartin?bh?v?n?
kaabhag?bhyupagame'piyo'yakaabhagon?maka?cidartha,
tasyat?vadanapahnavaevetit?vanm?tre?pitanmayasy?tmana
sthairyamavy?kulam,kimutavi?vasyaivasthairyesamarthyam?naiti
|kica,
anubhavatadvikalpasmaraalaka?nekasavidanusandh?nas?dhy?hi
lokay?tr?|stambhapa?yakumbham?nayaity?dau
tattacchabd?rthasaket?nubh?tyanusmara?derava?yambh?v?t|
yaduktamapohav?de
?abdasyavyavah?r?rthamarthacint?'vat?ryate|
tadarthamevasaketastadvyutpattirap?yate||iti|
savid?cat?s?manyony?nusandh?nas?marthyanasambhavati,
sarv?s?svayaprak??atv?t|tath?bh?vec?nyapar?mar??naucity?t|
tadanyonyav?rt?nabhij?n?m?s?manusandh?nakamaka?cit
sthairya??l?vidyataityaniv?ryeyamary?d?|
nitya?c?tm?'vagantavyak?lakramavilaghan?t|
sarvalokaprasiddheyatatrayuktirud?ryate||
prasav?nantarab?lojanany?stanam?piban|
stany?darthakriy?svasyasmaratyevetikalpyate||
smti?c?nubhav?yatt?sacan?tr?stijanmani|
atapr?c?nay?bh?vyamanubh?ty?kay?cana||
s?m?n?dhikarayacatayorvidvadbhiriyate|
ata?tm?sad?sthairy?nnityo's?vitibudhyat?m||
taduktamayaiva?r?par?stotre
m?turgarbhasamudgak?davatarannurv?mim?marbhaka
statp?rvastanac?cukapraayin?mugdhenavaktreate|
?caetadana?varapadamahakurvanpare!kipuna
kr??kaculik?kalevaramay?kutr?pinatyajyate||iti|
?tm?nityasthiraititasyas?rvak?likasthairyopany?sena
stambh?d?n?mapiy?vatpradhvasasthairyamevety?s?tryate|
tath?hikaatobhaged?yam?nasyavastuna|
atraiv?syakaesattvan?l?dernoparikae||
itigh?tiy?savittasy?statrakaadvaye|
avasth?n?bhyanuj?y?kaabhagapraa?yati||
s?pisavitka?dbhagnetyuktautattatpthakka?|
paraspar?nabhij?st?bhinnak?latay?dhiya||
j?n?yukathamanye?kaam?travyavasthitim|
lokay?tr?pravttirv?nak?yetakathan?m||
santatistatkriy?kury?dititairyadud?ryate|
asantativadevasy?dadh?santatiryadi||
d?rhyetasy?jagatsthairyapary?ye?numanyate|
?ivad?vidapr?ha?r?som?nandade?ika||
ita?c?stijagatyaikyamity?daugranthavistare|
ata?coktayukty?kaabhagaev?sthironirvohuma?akya|
tadasthairye
vi?vasyasthairyamarthatasiddham|etenaparame?varasya
j?nasmtyapohana?aktitritayavattvenavi?vavyavaharttva
vy?khy?tam
|yadukta?r?pratyabhij?y?m
sy?deka?cidvapurj?nasmtyapohana?aktim?niti|
yaccokta?r?bhagavadg?t?sumattasmtirj?namapohanacaiti
|tatra
ca
sv?ntakro?kt??eavedyavargomahe?vara|
lokay?tr?mupaskartutattadvaicitrya??lin?m||
niyat?nevanirbhidyak??cidarth?nnijecchay?|
unmajjayatiyatsvasm?ddk?aktis?nigadyate||
bahiraunmukhyayoge'pisv?tmacidr?pamujjvalam|
svacch?y?majahatsvacch?bhavejj?nanavanavam||
asminnavanavoll?sevidyutpr?yesphuratyapi|
yath?bhil?alokenavyavahartunap?ryate||
tatsavidobahirmukhy?yadantarmukhat?spadam|
citsvar?pamavasth?suk?labhedemahatyapi||
tasyab?hyapar?mar?apr?galbhyasmtirucyate|
ath?pitannav?bh?sasmtav?vastuvastuta||
vi?vamayy?svacicchakty?t?d?tmyanaparityajet|
atobodhasmti?cadauvaryausy?t?mahe?itu||
tadvedyavittitastasy?vittirvittyantar?dapi|
vedyacavedy?danyasm?dyath?vicchedama?nuy?t||
tath?bhagavatak?citsv?tantrya?r?rapohanam|
ity?khy?t?sphuaj?nasmtyapohana?aktaya||
tisbhi?aktibhir?bhi?ivakuvindobhavankul?lov?|
anubhavatisukhasmaraticabahucavikalpayati
vi?vavaicitryam||
iti||54||
nanvastustharyavataev?tmanoj?vanmuktir?papuru?rtha|
tasya
punar?nandasvabh?vatvavipratipannam|p??apr?yat?y?
muktyavasth?y?kai?cidag?ktatv?dity??aky?ha
nanv?tmanapriy?rthasarvasyapriyatvabhaati?ruti|
tasm?d?nandasvabh?va?tm?mukto'muktov?||55||
astikhalu?tmanastuk?m?yasarvapriyabhavatiiti
?ruti,
p?rame?varapar?mar?ar?patay?praktyaivapram?abh?tatv?t?nando
brahmetivyaj?n?tity?divailakayenayuktivi?e?vabodhakatv?cca
b?dhavidhuramev?rtham?cae|yadut?tmanasvasyayat
priyamiccholl?sar?p?pr?tist?mevaprayojan?ktya
vyavahriyam?amakhilamapatyamitr?dikavastu
pr?anatay?'nubh?yata
iti|nanvitipar?bhyupagamopap?dan?rtha|tasm?ddheto
svahdayasphuraalakaasy?tmana
p?ratv?dahamityantarj?nam?nandaucyate|
itisthity?p?r?hant?'nusandh?n?tmakasv?tmavi?r?ntisatattvoya
?nanda,saev?s?dh?raar?pam|t?dksvabh?vatvecatasya
muktatvamamuktatvamityavasth?dvaye'pinakicitt?ratamyam|yadi
ca
tasy?tmanon?nandasy?tsvabh?va,tadapatyakalatr?daya
?amadam?dayov?bh?v?stasya
pr?an?syu|nahyapaty?dayasahasramapicaitanya??nya
kicid?kraupragalbhante|caitanyasyaca
svavi?r?ntatvamev?nanda
ityuktam|yad?punarasyasvavi?r?ntipar?mar?apratyaud?s?nyam,
tad?n?d?hacched?didukh?nubh?tivyapade?a|v?stavy?tu
dy?t?dkpar?mar?a??nyatve'pinakad?cidapyasya
svavi?r?ntyabh?vaitisarvad?sukh?nubh?tivyatirekeanakicid
dukhamity?lokyatenanv?nand?tmakatvekathakrodh?daupus?
?astraprah?r?dikle??nubh?tyaunmukhyamiticet!na,
ketrakalatr?dyanur?g?ve?avaiva?y?devamudyogaiti
ka?cid?nand?dhyavas?yaevate?met?dgvyavah?ropakrame
nibandhanamitidukh?n?mapiprahara?dyavasth?vat
saukhyakaky?nuprave??tsiddhamasy?nandasvabh?vatvam|yadukta
?r?matstotr?valy?mdukh?nyapisukh?yanteiti|itthac?tmana
svasyayak?maicchautsuky???sph?dipary?yobh?vasvabh?vatvena
vartate,tamevonm?layitumapaty?gan?prabhtirakhilo
vedyaprapaca
pr?anobhavat?ti?rutyarthovy?khy?ta|tatraturavadh?rae|
k?m?yeti
tumarth?ccabh?vavacan?titicaturth?|evam?tm?rthepthiv?
tyajet
ity?dauvyatireko'py?hya|priy?rthamitipr?tyarthasya
priya?abdenopany?s?d?tmasvabh?vabh?tapr?tir?paeva
svakartkara?divaicitryeabahuprak?ro'nubh?yate,na
punaretadvyatiriktaka?citpr?an?dipad?rthaity?s?tryate
mukto'muktoveti|nakhalunaiy?yik?dimary?day?muktyavasth?y?
p??apr?yatv?d?tmanonir?nandatvam,yatomuktyabh?ve'pi
tasyaivasvabh?vatvamaparih?ryakimutatadanubhavaiti
dyotan?rthamevaman?dareopany?sa|kica,
svasy?nandasvar?patv?va?yambh?vebandhamok?divikalpavikobho'tra
naka?cidapyupapadyate,?nandasya
cittvasattv?nubh?tis?marasy?tmakatv?t|yad?hu
yatracitsattayorvy?ptistatr?nandovir?jate|
yatr?nandobhavedbh?vetatracitsattayosthiti||iti|
enamev?nandamunm?layitumasmad?mn?yeu
prathamadvit?y?didravyasv?k?ranirbandhonibadhyataityupaniat||
55||
athaivamupap?ditam?tmasvar?pasphuratt?par?mar?a
pratyatispa?n?av?d?nup?y?nupadekyanprathamatr?napyekayaiva
g?thayodgh?ayati
yadinijahdayoll?saniretunityanikalamicch?|
madhyatuistruitavy?'strayatosomas?ryayo||56||
nijayats?k?tk?rollekhayogyahdaya
vy?khy?tasvabh?vatasyoll?sa?cetyacetayittv?divaicitryea
sphuraam,saprakty?k?lavibh?gavyud?senanikalo
heyop?deyat?dya?eavikalpakalpan?kalaka??nyobhavati|
tamevavidhamatyantaspaatay?
pratyak?k?racamatk?r?k?rani?cay?spadakartuyad?cch?
yum?kamupasann?n?m
?raddh?mayo'yapuruoyoyacchraddhasaevasa|
iti?r?bhagavadg?t?sthity?k?cidv?ch?vijmbbhatecet,
tarhyayamatrop?yaitivakyam?asarv?rthas?dh?rao'yamanvaya
prak?ra|tatray?vetausomas?ryauvedyavarg?nupr?anatv?dakula
m?rt??vibhinnaveditsvabh?vatv?ccasak?rahak?r?tm?nau
varavi?eau,tayorastravisarjan?yam,?sth?
svahdayasampu?k?ralakaamanusv?racayatora?nuv?nayory?
madhyasth?tuivibhajy?vasth?nakaalakaak?lakhaa|sa
uttruitavya|m?ikyam?liny?divaduddhartavya|tad?n?hasa
iti
vimar?autpadyetetiy?vat|ayabh?vayadyapim?tk?p?h?dau
hamitisaitic?nyavaras?dh?rayen?nayorgrahaamasti,tath?pi
tad
dvayasvahdayavartyanuttar?vin?bh?tamahasaiti
sv?tmapratyabhij?nop?yatvenahasaiti
sa?leava??nmah?mantr?tman?vimraavyamitivaipar?tyenoddh?ro
mantrasya
bahirvyavaharanloky?nsthagayann?hagocar?n|
carankapaam?rgeav?manayamivonnayet||
iti?r?laghubha?mary?day?gopan?yat?dyotan?rthaso'hamiti
mantr?ntarapraty?yan?rthaca|ayaca
mantr?tmakavaravi?eapar?mar?ar?patv?d?avaka?cidup?ya|
yadukta?r?m?lin?vijaye
ucc?rakaraadhy?navarasth?naprakalpanai|
yobhavetsasam?ve?asamyag?avaucyate||iti|
evamucc?r?d?vapy?hyam|tatrapr?avy?p?rar?paucc?royath?
kumbhit?recit?v?pip?rit?v?yad?bhavet|
tadante??ntan?m?sau??nty???ntaprak??ate||iti|
k?yasasth?pan?tmakakaraayath?
amba!kecidamt?mbucinmay?lambik?kura?ikh?valambin?m|
t?lum?lavalay?kt?gray?jihvay?kavalayantitekal?m||iti
|
cittollekhasvabh?vadhy?nayath?
anukalamamt?rdr?d?lav?l?ntar?l?
llalitamudayam?n?pallav?p?ala?r?|
a?ithilamavalambyasth?umudbh?sabh?n?
phalatikamapibh?vakomal?k?pivall?||iti|
mul?dh?r?dyanusandh?n?k?rasth?nakalpanayath?
yonaukanakapuj?bhahdividyucchaojjvalam|
?j?y?candrasak??amahastavamahe?vari!||iti|
eucakicidanyonyas?karye'pitattatpr?dh?nyam?locan?yamityala
prapacena|kica,somaea?yajeyak?ryasvabh?vaprameyoll?sa
|
s?ryaicch?j?nakriy?tmakapram?asphuraam|anayorarthasv?
sv?marthakriy?yatopr?pnuvatosatoritibh?valakaesaptam?|
tath?
bhavato?c?nayormamasv?tmanapram?tbh?tasyatrui
sandehalakaodoauttruitavyasv?tm?napratyunmiansa?aya
sachedyaityartha|etaduktabhavatiea?yat?dyanupr?ana
sth?lo'yaprapacoll?saicch?di?aktitrayapravttivin?na
kvacidapi
sampadyataityeittv?dir?pasy?tmana
spa?parok?k?raviparyay?tm?nasa?aya?ak?takatiraskaroti
|tatauktar?pasvahdayapar?mar?al?bhaiti|??kta?c?yamup?ya,
ucc?r?divyatirekeasvasavidvikalpam?tr?k?ratv?t|yadukta
tatraiva
ucc?rarahitavastucetasaivavicintayan|
yasam?ve?am?pnoti??ktaso'tr?bhidh?yate||iti|
athacasomo'p?na,s?ryapr?aitiprasiddhatayordv?da??nt?d
hday?ntahday?ddv?da??nt?ntaca|astamitibh?venih?|
asanakepalaka?sphuratt?yatosvataevapr?pnuvatory?
madhyasth?b?hy?ntarbh?vopalakyam??tui,t?dk
par?mar?akriy?tm?camatk?ralakaasauttruitavyo
hdayagam?bh?vaparyantam?tman?niretavyaitiy?vat|ayam??aya
a?ea?ar?ras?dh?rayenanityoditasvabh?vayosv?tmaparispanda
param?rthayopr??p?nayoryugapadubhayavisarg?rair?pat?
par?mar?asvatasiddho'pisvahday?hl?dacamatk?rasthairyot
p?dan?rtham?tman?'nusandheya,yasy?'nanusandh?ne'pyeva
r?pat?y?nak?citkatiriti|ayapunarup?ya
sarvavikalpavikobha
vyud?senasvasvabh?vam?tropap?danapravttatay???mbhava
ityavagantavya|yaccoktam
akiciccintakasyaivaguru?pratibodhita|
utpadyateya?ve?a??mbhavo's?vud?hta||iti|
athapuna
evamevadurni??y?kapak?gameciram|
taimirabh?vayedr?pabhairavar?pameyati||
iti?r?vij?nabha?rakany?y?dastamadrivi?eavin??av?
yugapada?nuv?nayo?candr?rkayormadhyavart?k?lale?avi?eobuddhy?
nikraavyaitituvy?khy?namatyantaspaamity?grahea
nonm?litam|
atrac?stram?sth?marthamastamitimadhyamametituistruiritica
pr?ktabh??pr?baly?ttantreoktam|uktar?pasya
c?syop?yatrayasya
s?kmekikay?sakaraparasparamaparih?ryatay?vartate|kevala
pr?dh?nyam?treapthagvyapade?aityupadeum
savittiphalabhedo'tranaprakalpyoman?ibhi|
itin?ty?sarvop?y?n?phalapratinakicid
vaiamyamityupap?dayitucaikahelayokti|yadyupa?leeoktistu
vineyajan?varjanat?tparyea|tatraca
abhedop?yamatrokta??mbhava??ktamucyate|
bhed?bhed?tmakop?yabhedop?yatad?avam||
pr??dibh?mikair?dy?sidhyantyucc?ra?dibhi|
vikalpairmadhyam??uddhairany?pra?amitaistutai||
iti?r?tantr?lokop?yadvi?aty?din?ty?pr?aspandocc?ra?dya
?uddhavikalpa?ava|cittam?tranirvartya?uddhavikalp?tm???kta
|
vikalpasarvavilayasvabh?va??mbhavaititrividhe'pyup?yatattve
sth?las?km?dit?ratamyayogena?aktyullekhasyasarvatr?pyanusy?ti
|
??ktetutasy?aulbayam?tr?dutkaraityanusandheyam|yaduktam
s??aktir?avai??ktai??mbhavai?catridhoditai|
up?yai?ivam?bh?syasvasairmocayatyam?n||
iti||56||
evayaugapady?dup?yatrayapratip?dyatadevavineyajana
hday?dhiropaahetopthakprapacayiyann?d?v?avam?locayati
sth?latarevapiprekadhvabh?teukhasyanikal?vasth?m|
atri?ik?'tilagh?k?d?obhavatusoman?thasa||57||
vy?khy?tave??tattv?n?madhyeparama?ivabha?raka
sarvop?yapratip?dyaitiparatven?vatihate|anyeuca?iv?d?ni
k?nicit
s?km?i,praktipuruaprabht?nisth?l?n?tikalpan?y?
pthivy?d?n?sth?lataratvamapipratipannam|yatk?ryabh?t?
stambhakumbh?dayasth?latam?itivyapadi?yante|teu
c?tisth?levapi
pthivy?desak???tkhasy?k??asyanikal?pari
cchinnatvalakaakal?vil?sa??ny?svabh?vabh?t?mavasth?
m?locayadhvam,yay?tasyakhecary?dyadhikaraatvaprasiddhi|
prekadhvamitivipratipann?vipratipannabhedavaidhuryeasarve'pi
svap?ity?nuk?lapar?kadhvamitiy?vat|itthamatyantasth?la
sy?pyasyanikalatve'bhyupagamyam?neatri?adapi
tattv?nyatikr?man
parame?varak?d?obhavatunikalatvotkarastasyak?dkkiy?niti
c?vadh?ryat?m,yadida?p?pany?yovyutpannaiti|ayac?aveu
dhy?nar?paup?ya|tata?casth?lasth?lavyud?sena
s?kmas?kmaprek?y?matyantas?kmasv?tmavimar??mt?sv?da
siddhiriti??kto'pyatr?s?cyate|yaccoktamup?yavi?aty?m
sth?lasth?laparityajyas?kmas?kmasam??rayet|
pa?c?ts?kmamapityaktv?kevalacinmayobhavet||iti|
yaccokta?r?vij?nabha?rakea
bhuvan?dhv?dir?peacintayetkrama?o'khilam|
sth?las?kmaparasthity?y?vadantemanolaya||iti|
upalakaacaitat|tenatatratatratattvenikalatv?locan?y?
sarv?k?ranikalap?rame?varasvar?pamasa?ayam?virbhavat?tya
nusandheyam|yaduktamayaiva?r?par?stotre
pthv?p?rvamitovanataruratastatr?pi??kh?tata
patratatracapupamatracaphalam?dhuryamasm?diti|
ekasm?dapit?ratamyapadav?mutkara?pa?yato
vi?vasm?dapik?pisidhyatipare!tv?mevat?br?mahe||iti
|
evamabhipretyakhalv??varasiddhivimar?iny?muktamghapatiriva
kuumbavarge,narapatirivaghapativarge,cakravart?var?javarge,
lokap?laiva
cakravartivarge,brahm?dirivalokap?lavarge,
brahm?divarge'pyadhih?t?
iti|evaca
s?kmasyaivavik?sasthaulyasth?lasyamukulanasaukmyam
|
itisthity?veditsvabh?vatvenas?km?bhimatasyaparame?varasya
sphuraaprak?ro'yasarvo'pisth?lovedyoll?sa|tasyaca
samprat?k?rayukty?nikavapusaparame?vara
ityanusandh?nena
bh?vyamiti??mbhavo'pyudbh?vyate|yadukta?r?svacchande
tadevabhavatisth?lasth?lop?dhiva??tpriye|
sth?las?kmaprabhedenatadekasavyavasthitam||iti|
?gameca
jalahimacayovedaguruvaktr?gam?tpriye|
n?styevatasyakartavyatasy?pa?cimajanmana||iti|
etena
?tm?namataev?yajey?kury?tpthaksthiti|
jeyanatutadaunmukhy?tkhayet?syasvatantrat?||
ity?divy?khy?tam|bhavatvitisapra?nelo|
prekadhvamityatisarg?dau|
soman?thaiti|um?n?mecch??aktiicch??aktirup?kum?r?
ityuktatv?t
|tay?sahavartatebahusy?praj?yeyaity?mn?yasthity?bahi
prathanaucityamanubhavat?tisoma?abden?syasthaulyam,
?nantaryayathety?hustadasy?sm?dayacana|
iti?r?p?dukodayaprakriyay?sarvavikalpollaghanena
nikalatvotkarak?h?pr?ptir?pasaukmyacatasya
n?thapadenopap?dyate|sabh?yacatasyasth?las?kmataucityena
vi?vatadutt?ratvobhayar?pasapatsaubh?gyabh?janatvaprat?yate|
sa
itisth?las?kmatv?dyanyonyaviruddhas?marasyonme?spadatay?
tattadauttar?mn?yodghoitatvenapar?m?yam?naitiy?vat|
etaccop?yatrayap?rvatrag?th?y?mabhidhayaivavy?p?reopap?ditam
|
atratvabhidhay?avovyajan?tman?nyaddvitayamitivi?ea
vyajanacan?ma?abdasyaka?cidabhidh?t?tparyalaka?tmaka
prasiddhaprasth?n?tikr?ntovy?p?ro'sti|yadvad?tmana
?ayan?sanabhojan?divyatiriktasv?tantyan?m?
lokottaraka?citsvabh?va|yaduktatattv?lokakt?k?vy?loke
prat?yam?napunaranyadevavastvastiv??umah?kav?n?m|
yattatprasiddh?vayav?tiriktam?bh?til?vayamiv?gan?su||
iti|
etatpras?dhanavistarapray?sastvaprastutaityalam||57||
atha??ktamabhivyanakti
yekulakumbhasudh?savap?namahotsavasukhepravartante|
tekhaluvikalp?kur?nrasik?upadaupragalbhante||58
||
yede?ikaka?kap?tap?tacetasomah?puru?kulasya
aadhvasph?r?tmanovedyoll?sasyayakumbha
sv?nandasvabh?vatay?kumbhayatyavy?kulamavasth?payat?ti
vyutpatty?
pratih?hetur?dh?ravi?ea,tatratyoyolaukik?laukikam?dhurya
s?marasy?spadatv?damta?abdav?cya?savobhairav?yadravyam,
tasya
yatp?nam?tmai?varyapradh?nat?par?mar?ap?rvako
nirvi?akasv?k?ra,saevamah?nmakhar?po'dhavar?tm?cotsava
sv?hl?das?k?tk?rasampatsaubh?gyamtasminviayepravartante
vedyavedakabh?v?divikalpavigalanalakaaprakarap?rvaka
vy?priyante,
khalurhetau,tetataevahetop??ava?aiv?divicitrakalpan?may?n
ap?tv?'pibhavadbhaktisudh?manavalokyaca|
tv?m??a!tvatsam?c?ram?tr?tsidhyantijantava||
iti?r?matstotr?val?sthity?sask?ra?eat?m?tr?nupr?an?n
bhedaprath?vil?s?nupadaumatyantas?m?pyar?pasv?tmat?d?tmy?
p?danayukty?punarutpatti??nyataucityenacarvayitupragalbhante
prakasthairyamanubhavanti|yato'm?rasik?rasovaisa
ity?di?rutyupap?ditarasasvak?yatay?'nubhavanti|ayamevahi
mukhyay?vtty?rasaityucyate|yadupac?rea
m?dhuryapr?ti?g?r?dayo'pyevavyapadi?yante|yatt?tparyeaca
sa
v?eapuruo'nnarasamaya
ityupaniadunmiati|anyath?rasa?abdaprayogasya
nairarthakyaprasag?t|
sudhety?savaitica?abdadvayop?d?nenap??ava?aivamiti
svabh?vabheda,vidhiniedhaiticodan?vaicitryam,
laukikamalaukikamiti
vyavah?rat?ratamyam,gopyamagopyamitibh?vavibh?ga,?raddh?
jugupsetyavasth?viveka,?mumikamaihikamitiphalavi?ea,dev?
asur?
itidevat?vyavasth?cetilokay?tr?nubandh?sarvo'pivirodha
etad?sv?danadhany?n?nakicidapi?ak?takamakurayitu
malamityunm?lyate|yatobr?hmaac??l?divyavasth?parity?gena
gh??ak?bhayalajj?jugups?cetipacam?|
kulaj?ti?ca??lacetyaaup???prak?rtit?||
itisthity?var??ram?dinaiyaty?din?parisphuransarvo'pi
p??apraroha
svahdayasav?dasaundaryottarasvataev?pah?yate|atracaye
sautr?may?did?ntady?pr?m?yapras?dhayanti,n?nate
his?valokitakenavigalitamapitajjihmabr?hmayam?lokayanti|
asm?kapunarullaghit??easa?aya?aila?g??m
dhany?keciddhanamivavibhor?gamairgopyam?n?
vy?kurv??jagadaparath?v?ravikr?ntividy?m|
m?dhuryasyaprathamapadav?magal?n?pratih?
m?ntr??aktimanasimahat?devatety?driyante||
itisavidull?sany?y?deka?ara?n?nakad?cidatr?pr?m?ya
?ak?pr?m?yapras?dhan?pek?vetyalam?rurukujanahdaya
par?kaavy?kepea|uktar?pamalaukikamarthamabhipretyahi
?ivadharm?diu
?gamatve'pis?m?nyekapradvea?iv?game|
an?y?senayatrokt?muktirekenajanman?||
ity?dyupap?dyate|prast?va?c?yaagghavejjavil?so,
pu?hant?a
muheityatravist?ryapary?locita|ayacop?ya
sv?kriyam?asy?sya
dravyavi?easya
vi?vavedyavil?s?tmakatay?'vasth?pitasya?aktayo'syajagatsarvam
iti
sthity?sarva?aktis?marasyar?patay?nir?tatv?d
anyasamay?c?r?danuttar?c?rapratitad?sv?danasya
sphuratt?parapary?ya?aktisvabh?vatay?'nubh?yam?natv?cca??kta
ityukta|paryantady?
punarupap?ditadravyasv?k?ras?dhyasy?hl?dotkar?nubh?ticamatk?rasy
a
svasvabh?v?tmakatay?'nubh?yam?natv?cch?mbhavaevetyavagantavyam
|yato'yap?marapravttipram?amitir?jabhairavas?trasthity?
pus?svatapravttiviayatayopalabhyate|yata?ca
?r?vij?nodyote
jagdhip?narasoll?saras?nandavijmbha?t|
bh?vayedbharit?vasth?mah?nandamayobhavet||
ityatra?r?vij?nabha?rak??ee???mbhav?bh?tiriti
?r?matkemar?jenavy?khy?tam|upalakaacaitat|tena
viayapacak?sv?dasaukhyesarvatr?pyayamevany?ya|yath?
viayapacik?y?m
madhurasarasav??veug?t?div?dya
?ravaajanitahara?abdam?traika?ea|
tadanubhavavir?maprasphuradbodham?rti
rbhavavibhavavimuktomuktim?pnotisamyak||
ity?di|yath?camad?yesavidull?se
pupopah?raghanacandanava?at?la
nttaprayogamadhumugdhavadh?pradh?n?|
bh?v?sahasramapij?gratutattadanta
prahl?din?vijayateparacitkalaik?||iti|
teuca??kta??mbhavatv?dikatattatprakara?din?'vagantavyam|
yath?ca?r?vij?nodyoteekameva
priyajanopabhogalakaamarthamavalambya
?aktisagamasakubdha?akty?ve??vas?nikam|
yatsukhabrahmatattvasyatatsukhasv?kyamucyate||
ityatr?avatvam,
lehan?manthan?koaistr?sukhasyabhar?tsmte|
?aktyabh?ve'pideve?i!bhaved?nandasaplava||
ityatra??ktatvam
?nandemahatipr?ptedev?b?ndhavecir?t|
?nandamudgatadhy?tv?tallakyastanmayobhavet||
ityatra??mbhavatvacapary?locitamiti||58||
atha??mbhavamupadi?ati
hantamukhapratibimbatupratibimbayatutath?tadapi
darpaa|
darpaapunaryasminpratibimbatiso'pij?tavya||59||
lokehidarpa?dausvacche
vastuny?bhimukhyenollasann?nan?di
pad?rthapratiphalanayukty?parisphurat?tyatiprasiddho'yamartha
|tatra
darpaavadan?d?n?v?stavavapuratraiv?nantaramupap?dayiyate|
sth?lay?tudy?mukhatay?'bhimatobh?va
pratibimbanakriy?manubhavati|?dar??tmaka?catad?dh?ratay?
tatprayojakobhavat?tyastun?maitat|yapunarayam?dar?a
svacchat?va??d?nan?dipratibimbasthalatay?'nubh?yate,saeva
yasminnatyantasvacchesv?tmanit?dgr?patay?pratibimbatiso'pi
j?tavya,yanmayo'yama?eapratibimbanapr?galbhyonmea|
j?tavyaitij?n?rha?akyaj?nov?'va?yajeyaitiv?
prai?tisarg?dirv?vineyajan?bhimukh?k?r?yabahuprak?ra
ktyapratyay?rtho'nusandheya|pratibimbatvity?dau
k?mac?rakara?tmany?mantraelo|hantetyanena
bimbapratibimbasvabh?v?vabodhavandhy?nanyasaiddh?ntik?n
pratyanukamp?dyotyate|tenacasarvo'yam?dar??nan?dyupalakita
stambhakumbh?dirvedyavist?rom?linyakaky?nuprave?it?nyapad?rtha
vaimalyesvacchatvotkara??lini
svasvabh?v?vibhinnaparame?var?tmake
mahatimukuramaaletanmayatvapary?yay?pratibimbanayukty?
parisphurat?tit?tpary?rtha|upalakaacaitat|tena
?abdonabhasic?nandaspar?adh?manisundara|
spar?o'nyo'pidh?gh?ta??la??t?dikodbhava||
parasthapratibimbatv?tsvadehoddh?nan?kara|
evaghr??ntaregandhorasodantodakesphua||
iti?r?tantr?lokasthity?viyatiprati?rutk?tm??abda,
agan?nusmty?d?v?dh?racakrepraty?sannakarka?aspar??nu
sandh?n?tsaukum?rya??lin??ar?reuspar?a,
anyajan?sv?dyam?natintiy?dyanusandh?n?ddantodakerasa,
candan?di
dh?pan?vasth?y?ghr??ntar?legandha,smaraotprek?d?
v?tmamanasyanyajan?nubh?yam?nasvabh?vohara?ok?virbh?va?ceti
s?rvatrikametatpratibimbasampatsaubh?gyam|evacab?hyeu
darpa?diubimbasavyapekapratibimbopalambha|sv?tmar?pe
punaretadvaipar?tyam,a?easy?pivi?vavaicitryasya
pratibimbatay?'nubh?yam?natv?t|yath??r?tantr?loke
pratibimbacabimbenab?hyasthenasamarpyate|
tasyaivapratibimbatvekibimbamava?iyat?m||iti|
tath?ca?r?cidgaganacandrik?y?m
vahniv?rimukur?diusphuasvacchavastuukum?ribimbat?|
mantrit?sahaparicchadenayattenabimbamanavekitatava
||iti|
alaukik?ceyapratibimbayukti??mbhavaevop?yeparyavasyati|
yad?hu
mattaevoditamidamayyevapratibimbitam|
madabinnajagaccetitridhop?pastu??mbhava||iti|
yath??r?tantravaadh?nik?y?m
yath?dar?egha?d?n?sthitirmi?retar?tmik?|
mad?tmanitath?'m??bh?v?n?citrar?pi?||iti|
etadevavi?vapratibimbanakamatvaparame?varasyatadati?ayita
sv?tantryamucyateyadantarvidbhir?locan?yam|vi?vasyaca
prak??asvar?peparame?vareparisphurata
pratibimbaprakriy?men?mantarean?ny?r?tiraucityamanubhavati|
nanvasti
vivartapari?m?dirveticet?na|vivarton?ma
bhr?ntyaparapary?yamanyasy?nyatr?ropa?tmakaj?namucyate|
tath?cavi?vam?tmany?tm?v?vi?vasminn?ropyataityag?k?ryam|
tatraprathamepakeyath?sarpedasarpatva
rajjv?m?ropyate,
evamanyatrakutradamitiktv?vi?vam?tmany?ropyeta|kica
n?ya
sarpaitivannedavi?vamityauttarak?likob?dho'pyatran?nubh?yate
|
yukty?tatrab?dhapras?dhayiyataiticet?na|keya
yuktirn?ma?tarko
v?pram?av?sy?t|n?dya,tasy?h?ryam?latay?
pram??nugr?hakatvavyatirekeasv?tantrye?rthapras?dhakatay?'na
bhyupagatatv?t|nadvit?ya|pram?acaki
pratyakamut?gama,
?hosvidanum?nam|naprathama,pratyakeatadb?dhasyana
kenacidupalabhyam?natv?t|pratyuta
vi?vavyavah?rasy?rthakriy?din?
nirb?dhapravartyam?natv?cca|nadvit?ya|?gamohi
ekamev?dvit?yabrahma,nehan?n?stikicanaity?di|tasya
c?yamarthabrahmaast?vad?tmasvar?paparame?var?vibhinnasyana
kenacidapy?k?reabhedaprathaucityamasti|iyattucintyam
tatra
parisphurataprapacasyasthitik?d??ti?atraivam?cakmahe
iha
v?gvyavah?r?nuk?laprast?v?didantay?'dhyavas?yam?nebrahmai
gaganapavan?disarvo'yaprapacon?n?nabhavati|
bhedaprath?spadanasampadyate|kitarhi,upap?ditay?
tatsv?tantryamayy?pratibimbady?
brahmasvar?pamev?vibhinnamadhyakyataiti|anyath?neha
satyamasti
kicanaiti?r?yeta,??nyav?dov?prasajyeta|n?pitt?ya,
uktenaiv?gamenavig?tamithy?d?yatv?t
?uktirajatavadity?derligasya
k?l?tikr?ntatv?t|evamasiddhy?dyapy?hyam|granthagauravabhay?t
tu
tannavitanyate|apica,brahmayayaprapacakena
pram?tr?'dhy?ropyate|tenaivabrahmaeticet
tarhyanadhih?nabhramatvaprasaga,tasy?ropakatay?sv?ktatv?t
|
a?ato'syatadubhay?rthanirv?hakatvamiti
cet?na|tath?pitasyabhr?ntimattvaprasag?t|astutarhi
j?v?tmano'dhy?ropakatvabrahmaa?c?dhih?natvamiticet?na|
bhedav?dasy?nabhimatatv?t,a?ata?tm??rayatv?va?yambh?v?cca|
nanuk?lpanikobhedasvairasv?kriyataiticet?na|tasyaiva
vivarta?abden?bhidh?tumupakr?ntatv?t|kica,k?d?enas?d?yena
brahmaiprapaca?ropyate|tadupek?y?cakathan?tiprasaga
|
brahmaprapacayo?casaty?saty?divibh?gava??d
vais?d?yamatiprasiddham|vi?vasminbrahm?ropyataititupa(ka
?
ko')prasiddhomary?d?tikr?ntatv?dbrahmao
mithy?tvaprasag?cc?tyantatucchatay?ni?cetavya|ata?ca
vaicitryeoktaprak?rapratibimbanasvabh?venavartanavi?vasya
vivartaiti
vy?khy?y?nakicidanaucityam|yath??r?kramakelau
tadvivartasmtora?mipuja?cakre?ip?rvaka(?)|
ityatravy?khy?tamvivartovicitrear?peavartanana
tvavidy?va??t,
apitusv?tantryataiti|etena
prasiddhasattv?sattvat?asthya??liny?
savitsv?tantryamayy?mah?sattay?vi?vavyavah?rasya
nirvacan?yatvanaiyaty?detadviparyay?tm?
tasy?nirvacan?yatvapako'pyapahastitaevasy?t|evapari?me'pi
v?cyam|pari?mohik?r?dep?rv?k?ravin???d
dadhy?dir?patatsad??'ny?k?raparigraha|tatr?pikibrahma
vi?vatay?pariamati,utavi?vabrahmatayetipraavyam|
n?dya,
brahmaasvar?pan??aprasag?t|nadvit?ya,vi?vasya
saccid?nand?disvabh?vatv?patte|tadabhyupagamebrahmaa
sak???d
vi?vasyasarv?k?ravaiamy?t,pari?mav?rt?nupapatte?ca|eva
vkatva?i?ap?tv?divallaukikast?d?tmyapako'pi
pratikipto'vagantavya|nanvevapratibimbav?de'pi
mithy?tva?ak?y?aparih?ryatvam|tatrahisvacchena
darpa?didravyea
pratihat?locanamar?cayapar?vttyasvam?tm?naghant?ti
prasiddhy?darpaepuruaitiprat?tirbhr?ntirityavadh?ryate|
taddarpae
puruon?st?tyauttarak?likob?dhaevapragalbhataiticet?na|
p?rame?var?
hipratibimbabhagi
ralaukikatv?danavady?mevakaky?madhirohati|
yadamuy?mupanyastay?
n?ty?bimbavyapek?notpadyate|tatsabhavehi
bimb?nvayavyatirek?nuvidh?yin?pratibimbasphuratteti
mithy?tva?ak?y?avak??asy?t|kica,laukikedarpa?d?vapina
mithy?tv?nuk?lob?dho'stikimut?laukikaitibr?ma|nan?ktameva
darpaepuruon?st?tib?dho'nubh?yataiticet?na|darpae
yadipurua
?ropyate,tad?satatran?st?tib?dho'pisy?t|
naivamanubhava(ta?)|tatra
tacch?y?m?trasyaivopalambha,natutadvatapusa
ityanubh?yam?natv?tata?cadarpaepuruo'st?tiyuktimat?
prat?tyabh?v?detadb?dho'pin?st?tyarthani(ka?ka)rasy?t|na
c?rthakriy?sadbh?ve'pimithy?tvasyaucityam|d?yatehi
darpa?dyavalokin?dantadh?van?diraneko'rthakriy?prak?ra|
?uktik?d?n?turajat?dyarthakriy?nakvacidapisampadyate|nanu
prasiddhasatyamary?d?tikr?ntakhalvayapratibimbaprak?raiti
cet?na,
prasiddh?prasiddhamary?d?tikr?ntakhalvityapivaktu?akyatv?t|
nanu
tarhisaty?satyavyatirikt?tt?y?koirity?patat?ticet?satyam
|tt?y?
koiryadalaukikamatimahatp?rame?varasv?tantryamity?krandyate|
yad?nuguyenokta?r?matstotr?valy?m
sadasattvenabh?v?n?yukt?n?dvitay?sthiti|
t?mullaghyatt?yasmainama?citr?ya?ambhave||iti|
nanubimbavyatiriktapratibimbayogonakvacidapyupalabhyataiti
cet?satyam
|kikriyat?m|ataevahyetatp?rame?vara
sv?tantryamityasakd?cakmahe|nanubimbamevaitadastviticet?
na|
tallaka?yog?t|bimbahyanyasami?raa??nyam,svatantrameva
vastvityupalabhyam?natv?t|yath?darpa?nupa?liavadan?d?ti|
yadukta?r?tantr?loke
nanubimbasyavirahepratibimbakathabhavet|
kikurmod?yatetaddhinanutadbimbamucyat?m||
naivatallaka?bh?v?dbimbakilakimucyate|
any?mi?rasvatantrasadbh?sam?namukhayath?||iti|
nanvevapratibimbalakaasy?pyayogaiticet?na|tasyaiva
lakyam?atv?t|
yathoktatatraiva
anyavy?mi'sra?yog?ttadbhed??akyabh?sanam|
pratibimbamitipr?hurdarpaevadanayath?||
bodhami?ramidabodh?dbhedev??akyabh?sanam|
puratattv?dibodhekipratibimbanabh?syate||iti|
nanusaugatasiddhantas?dhit?dpratibimbav?d?d
yumadupakiptasya
kivailakayamiticet?ucyatete?hivittauvedyameva
pratibimbati,na
punarvittirvedye|asm?katusaugatasy?pisavidisavedya
pratibimbamarpayati,natusavedyesavititi
?r?pratyabhij?vivti
vimar?in?sthity?vittauvedyamivavedyecavitti
pratibimbamutp?dayati|
yadetadubhayamapivedituparame?varasyasphuraaprak?raiti
svacchatvotkarapratinakicidvaiamyamanubhavati|yad
vakyatiavi
?rohaap?seity?dau|tata?cayadubhayatrapratibimbati(ya?
ta)dvi?vavaicitryamity?khy?yate|yaduktamayaivasavidull?se
?dar?ayoriv?nyonyalambhitapratibimbayo|
?iva?aktyoranant?syurantarantaprasaktaya||iti|
tatr?pi
bodhyami?ramidabodhy?dbhedev??akyabh?sanam|
j?nasmty?dibodhyekipratibimbanabhayate||
itisam?na,evany?ya|tatracavettarivitty?tmanivedyasya
pratibimbanam,
vedy?tmanituvitteriti|sarvath?tasyaiva
sv?tantryasarambh?dh?no
vi?vavikobha|evas?khy?dipratibimbav?davailakayama
py?hyamitivivart?divyatireke?smadupakiptapratibimbapakaeva
prauhim?haukate|
yad?hu
ataprapacasyam?tvav?d?k?ryatvav?d?pratibhedav?d?|
asatyav?d?capare?a!?ambho!tavasthitineadapi
sp?anti||iti|
pratibimbatvityanenaitad?s?tryateyaddarpaaivavadan?diki
sv?tmani
vi?vapratiphalat?tid?ntady?vipratipannojana
pratisam?dh?yata
iti|sth?lopade??vadh?raena
svasyaivasphuraamukhyavi?vasminnadhiropyate|
nanunauk?dhir?hasyacalat?v?pag?taam||
itisthity?sv?tmaninihavi?vapratibimbanakriy?vaidagdhya
mukhyasphaikamukur?d?valpanairmalye'pivastuni
s?d?yenopacaryate
|anyath?hasa(ni?tihima)karaity?dis?dh?raasyopam?n?rthasya
kvipratyayasyavaiyarthyaprasagaiti|yadyapi
pratibimbat?ty?dyaupamyavyatireke?pyabhiyukt?prayujate,
tath?pi
tatsau?abdyanikar?vasth?y?mukt?rth?va?yambh?va|
itigurupadaparicary?t?tparyadhanomahe?var?nanda|
pratibimbav?dasampatsaubh?gyasvahday?rtham?cakhyau||
athacasarvo'yamup?yaprapacastattatpar?mar?akaky?vi?e?
rurukujan?pekay?pary?locita|p?ryantiky?
punar?r?hajan?dhir?h?y?
svasvabh?vaikap?ri?eyalaka?y?mavasth?y?mup?yatvameva
paryavasyati|tadvyatirekepunarup?yasphuratt?y?ev?sabhav?t|
yadukta?r?tantr?loke
y?v?nup?yob?hyasy?d?ntarov?pika?cana|
sasarvastanmukhaprek?tatrop?yatvabh?kkatham||iti|
?r?tantravaadh?nik?y?ca
up?yairna?ivobh?tibh?ntyam?tatpras?data|
saev?hasvaprak??obh?sevi?vasvar?paka||
iti||59||
athetthamupadiop?yaprapacapratilabdh?tmasvar?papar?mar?a
m?saloll?s?n?yogin?mati?ayam?khy?syann?d?ve?mantar
bahisvabh?vada?avicchedavyud?saniryantraanai?cintya
ni?cetum?ha
avik?robhayap?r?vec?apijasadke'rthe|
antarmukhoyog?bahirmukhaitikalpan?kuta||60||
arthyatesarvaipr?pyataityartha|sv?tmar?pa
kicidalaukika
tattvam|tatkhalumay?rapicchavailakayenac?abarhavad
dvayorapi
bh?gayorekar?patay?.?dh?ryate|c?amay?rapakaprakriy?tu
lokaprasiddh?|uktar?pasyac?rthasyaitadevap?r?vadvaya
yadahantedantayoraucity?dantarbahirbh?ven?sya
dvidh?'vabh?sam?natvam|tadvyatirikt?can?ny?
de?asphuratt?'sti,
paurastyap??c?ttyar?p?y?apyasy?etadantarbh?venopalabhyam?natv?t
|tayo?cap?r?vayosth?ladyavaambhopakalpitoyovik?ro
vedyavetttv?divyavasth?nibandhanovaiamy?nubhava,sa
vastuvtty?locan?y?manaucityasaraimanusarat?tyavik?ratvam|na
khalvahantedantayorubhayorapi
savitsv?tantryaparispandavyatireke?ny?
k?cidanupr?anaprakriy?sti,yadevavikriy?sabh?vyeta|artha
ityatra
kartarij?tar?ty?divatsaptam?siddhasvabh?vat?dyotayati|
tadarthamasminnarthe'vasthite
gr?hyagr?hakasavittis?m?ny?sarvadehin?m|
yogin?tuvi?eo'yasabandhes?vadh?nat?||
iti?r?vij?nabha?rakasthity?
vedyaveditsabandhapar?mar?asvabh?va
yogam?tm?nupr?anatven?g?kurvatastataevaparatattvaikya??lina
pram?tusv?tmanihat?r?pamantarmukhatvavedyavy?kepalaka?
bahipravtti?cetiy?kalpan?ktrim?prakriy?s?kutohetorastu,
na
kuta?cidapisagacchate|nim?lanonm?lan?tmanosam?dhyorapi
t?dkkalpan?m?tranipannatv?va?yambh?v?diti
bh?va|etaduktabhavati
tattatprauhapuruakalpanaikanirvy?ho
yo'yavedit?vedyam,?aktim?n?akti,patip??a,bhavan
bh?va,
dgd?yam,puruaprakti,?tm??ar?ram,antarbahi,pratyak
par?k,
satyamasatyamity?divikalpavy?kopa,sasarvo'pi
?ivod?t??ivobhokt??ivasarvamidajagat|
tasm?cchabd?rthacint?sus?'vasth?nay??iva||
vastuta?ivamayehdisphuasarvata?ivamayavir?jate|
calitv?y?syatekutrasarva?ivamayayata||
ity?dyanek?mn?yamary?day?p?rame?varaprak??aparam?rthametad
akhilamapiprapacam?locayatas?k?tparame?varat?pannasya
mah?puruasyasv?tmasvar?pavyatirekeakipram?aka
parisphuratviti|yadukta?r?matstotr?valy?m
yo'vikalpamidamarthamaalapa?yat??a!nikhila
bhavadvapu|
sv?tmapakaparip?ritejagatyasyanityasukhinakutobhayam
||iti|
yaccokta?r?pratyabhij?y?m
sarvomam?yavibhavaityevamabhij?nata|
vi?v?tmanovikalp?n?prasare'pimahe?at?||iti|
yath?coktamabhiyuktai
antarnirajanajyotirbahiraaucam?rtaya|
paritaparita?ayy?has?garuhat?lik?||
iti||60||
athade??dhvanevak?l?dhvan?'pyasyanaka?cit
sakocakalakopalepaityunm?layitum?ha
yog?j?garasvapnasauuptatur?yaparvaparip?im|
citr?mivamaim?l?vimar?as?traikagumphit?mudvahati||61
||
y?nyet?nij?garaprabht?nik?lakram?nupr?an?ni
parv?yavasth?vi?e?,tatralaukiky?yukty?
sarvas?dh?rayen?tha
viay?ktyab?hy?bhyantarobhayendriyajanyaj?gara,
antakaraam?traheturas?dh?ra?rthanirm??tm?vikalpasvapna,
sarv?k?re?rthasphuraa??nyat?sauuptam|yadukta
?r??ivas?treuj?naj?grat,svapnovikalpa,avivekom?y?
sauuptamiti|yaccokta?r?pratyabhij?y?m
sarv?kagocaratvenay?tub?hyatay?sthir?|
sis?dh?ra?sarvapram?t?saj?gara||iti,
manom?trapatho'pyakaviayatvenavibhram?t|
spa?vabh?s?bh?v?n?sisvapnapadamatam||iti,
t?vanm?trasthitauproktasauuptapralayopamam|itica|
yogidy?tudh?ra?dhy?nasam?dhir?p?yet?ni|y?ni
cittasyade?abandhodh?ra?,tattatpratyayaprav?hodhy?nam,
vedyavedakabh?v?divigalanasam?dhiity?gameulakyante|
tur?ya
punasarvayoginyayoginyapyekar?patay?'vatihate|kevala
t?dkpar?mar?akamatvamevayoginovi?ea|tur?yacan?matriu
caturthatailavad?secyamiti?r??ivas?trasthity?
j?grad?dyavasth?tray?nuvtt?mah?sphuratt?|upalakaacaitat|
yata
ekasmindvit?yam,dvayostt?yam,triucaturtham,caturu
pacamamityasy?rthasy?va?yambh?va|tatpunaraupade?ikatay?
s?tre
saghyoktam|e?caparva?y?parip?iranyonyar?patve
vyavasth?tmakatv?dekar?pat?,t?vy?khy?tasvabh?voyog?
mauktikam?iky?dyanekaratna??lin?h?rayaimivavimar??khyena
sarv?nuprave?apragalbhenaikenatantun?sakalit?kurvannudvahati
laukikaprasth?nollaghin?kenacidutkareapr?payati
tattatsvar?pat?par?mar?enasv?tmanyavasth?payati|tatraca
laukik?n?mapis?dh?raamavasth?trayamatikramya
paramapram?tr?patury?t?tasvabh?vatay?'vadh?ryam?a
turyamev?travimar?aity?khy?yate,yena
sraks?trany?y?dadhastanamavasth?trayakro?kriyate|tatr?pi
j?grad?dis?hacary?kr?ntasy?gasyapram?tsvar?p?nu
pravien??en?nusandh?yam?natay?kro?k?ryatva
kro?karaatvacetyubhayamapisagacchate|tath?hi
j?grad?diu
catasvavasth?suj?grajj?grat,j?gratsvapna,j?gratsuuptam,
j?grattur?yamity?din?r?peaparaspar?nuvedhaprat?yate|
tatr?buddhabuddhaprabuddhasuprabuddhamitij?grata?catv?ro
bhed?|
gat?gatasuvikiptasagatasusam?hitam|
itisvapnasya,uditavipula??ntasuprasannamitisuuptasya|
tur?yasya
tu
naitasy?map?r?turyada??sabh?vyatekila|
iti?r?tantr?lokasthity?manonmanamanantasarvatobhadramiti
trayo
bhed?|tury?t?teca
tury?t?tebhedaekasatatoditamityayam|
itin?ty?nityavimrat?dyotakasatatoditamityekobheda
upacaryate|(e?
ca?etasy?)sphuasphu?sphuo'sphuaityavabh?sabhed?t
sarvatr?nusy?ty?'vasth?naca|kram?llaka?ny?cakate|
yadukta
?r?tantr?loke
yasyayadyatsphuar?patajj?graditimanyat?m|
yadev?sthiram?bh?tisvar?pasvapna?d?a||
asphuatuyad?bh?tisuuptatatpuro'piyat|
trayasy?sy?nusandhistuyadva??dupaj?yate||
sraks?trakalpatatt?ryasarvabhedeughyat?m||iti|
tury?t?tatusarvatraikar?py?davy?kula
sv?tmar?paparamabhairavasvabh?vamanubh?yate|yaduktatatraiva
yattvadvaitabharoll?sadr?vit??eabhedakam|
tury?t?tatutatpr?huritthasarvatrayojayet||iti|
tenasuh?ktat?ryasyobhay?rthapras?dhanapr?galbhyamast?ti|
anenaiv??ayenopam?n??ecitr?mityuktam|tata?cayath?
m?ikyamauktikamah?n?lamarakat?dyanekamaigumphit?
h?rayairaruadhavala?y?mal?divaravaicitryavyatikarottaratay?
kvacit
kasyacidas?dh?raye'pivyatirikt??eavarasasarg?vin?bh?vamanu
bhavantyaparok?kriyate,evaj?gar?diparvaparampar?y?mapi
pratip?ditenaprak?reaparaspar?nuvedhavaicitryamanusandh?yata
ity?s?tryate|etaduktabhavaticicchaktisvar?po
mah?prak??an?m?
paramapram?tr?ponityodyantt?parispandas?ro
bhagav?stur?y?t?ta
bha?rakasv?nand?tmakapracayan?madhey?vacchinnapram?tt?
r?p?naud?s?nyasvabh?venat?riyeakaraabh?tenaprameya
pram?apram?traud?s?nyamiti,piapadar?pamiti,kriy?
j?namicchety?dya?eatrik?nupr?anametajj?gratsvapnasuupta
lakaamavasth?trayapratip?dit?laukikai?varyapar?mar?alaka?
yoga?aktim?kramya
svasv?tantryasphuratt?parispandam?traparam?rtha
manusandhattaiti|yadukta?r??ivas?treutritayabhokt?
v?re?a,
tripad?dyanupr?anamitica|yaccokta?r?spande
j?grad?divibhede'pitadabhinneprasarpati|
nivartatenij?nnaivasvabh?v?dupalabdhta||
iti||61||
nanuvy?varitametadde?ak?l?divikalpavaidhuryoddhura
?uddhasavitkal?kaivalyasvabh?vayoginasv?cchandya
svavyatirikt??eadehapr??divikalpopa?leavaimukhya??lina
ev?syopapadyate|taccanasabhavati,yasya
kasyacidvikalpopa?leasya
nityamavarjan?yatv?dity??aky?ha
ullok?nandasudh???dhurasodvejitenahdayena|
abhilaatilokay?tr?tintiicarvaaras?ntarayog?||62||
yo'yamullokasaekobrahmaa?nandaityupaniatprakriyay?
manuyagandharv?dyavacchinnapram?thday?nand?ti??y?
p?r?hambh?vabh?van?camatk?ras?ra
sv?ntarvi?r?ntisampatsaundaryam?trasvaparispandaka?cid?hl?dot
kara,sa
khalvamt?savasvabh?varasadvayavyatikarakalpan?y?rthakriy?
k?ritay?prak??avimar?asvabh?vasvar?pam?dhury?ti?ay?nubhava
pr?v?y?dyoginohdayamudvejayatiutky?nyatrasvapratiyogini
pad?rthepravartayati|t?d??c?yahdayenopakaraabh?tena
lokasya
deh?kabhuvan?dery?y?tr?prav?hanity?pravtti,s?
cic?phal?sv?davatpr?ganubh?tam?dhuryotkar?pekay?
ras?ntaramaml?dis?d?y?danyorasasampadyate|
yatrodvejitahdayasya
yoginaicch??aktirujjmbhate|yog?cch?y??ca
phalapr?ptiparyantatvama
vipratipannam|yadukta?r??ivas?treucittasthitivat
?ar?rakaraa
b?hyeuiti|k?ra?arkar?dyatyantamadhuropayogodvejitacetas?ca
pus?tintiy?dyamlapad?rth?ntar?bhil?olokaprasiddha|aya
bh?va?ar?rendriy?divedyavikobhavyud?sena
sv?tmam?tras?k?tk?ralakaasaukhyamavalambyoll?so
bahirviayabibh?ik?viklav?tmanaparimitasya
yogina?c?kityaprak?ra|
aparimitasyatup?r?hant?par?mar??tmak?navacchinn?nanda
parispand?sv?dasapr?t?tmanasv?tmapakanikipt??eab?hya
prapacatv?didant?nubh?tyava?yambh?va|tata?cavikalpasarvasva
vikobh?nubh?tivaicitryottaramidant?pad?varohaamapyanavacchinn?h
am
bh?vabh?suremahatipram?tparvayevaparyavasyati|yadukta
?r?kramas?treub?hy?dantaprave?o'bhyantar?dv?
b?hyasvar?p?nuprave?aiti|yath?cavy?khy?ta
?r?matkemar?jena
tatracab?hy?dghyam??dviayagr?m?dantaparasy?
citibh?maugrasanakrameaivaprave?asam?ve?obhavati,
abhyantar?cciti?aktisvar?p?ts?k?tkt?tsam?ve?as?marthy?deva
b?hyasvar?paidant?dinirde?ye|viayagr?mevamanayukty?
prave?a?cidras??y?nat?tm?sam?ve?oj?yateiti|yadabhipretya
?r?pratyabhij?y?muktam
vi?var?po'hamidamityakha?nandabhitaiti|
yaccoktamasmadgurubhir?nandat?avavil?sastotre
vayatvim?vi?vatay?'vabh?nabahirmukhasy?sya
tavonmukhasya|
svasahitavi?vavil?panodyatsvatantrat?nandamay?nam?ma
||
iti|
idamevahitadyoginoj?nasya?uddhatvam,
yadidantopa?lee'pyavaiy?kulyam|yadukta?r?candraj?ne
yenaprabuddhabh?venabhuj?noviay?nsvayam|
nay?tip??avabh?vaj?nacandrasak?rtita||iti|
kica,yadyadudriktam?dhuryopayogetintiy?dy?k?k?
tad?sv?d?devaprastutodvejana??nty?punarapi
madhuradravyasv?k?ra
s?marthyam,evap?r?hant?nusandh?n?didantopalambh?va?yam
bh?va|idant?nuagecat?dgahant?nuprave?asy?rthata
siddhirity?tmana?cakrakasthity?nityodyanttvapratinaka?cid
bhaga?ak?vak??a|yasm?didant?nupalabdh?vahambh?vasya
r?jyabhraasyevar?ja,tadvadahama??nuparakt?vidama?asya
bh?gasy?r?jakasyevar?jyasyanakiciccamatk?raucityam|yadukta
?ambhvaikyad?pik?y?mantargat?hiprak??avy?ptiridamiti
vi?r?myati
bahirgat?c?hamiti,etaddvayasarvajanaprasiddhamanapahnavan?yam
iti||62
||
nanvidant?y?m?y?yatv?va?yambh?v?dudbh?vito'yamahante
dantayoravi?eakathasagacchat?mity??aky?ha
y?bhirgh?tiyog?karaapra?l?bhirviayasaukhy?ni|
nijahdayodvamana??l?bhisphuraamayat?bhikaroti
trailokyam||63||
prakty?paramapram?tpad?dhir?ho'pi
svecch?m?treop?dhin?parimitapram?tbh?vamavataranataeva
prak???nandas?marasy?mtamah?hrad?yam?noyog?
y?bhirantarbahirindriya?aktilaka?bhiprav?hop?yaprakriy?bhi
?abdaspar??diviayavap?isaukhy?nigh?ti?tmas?tkaroti,
t?bhireva
p?n?yap?nopakramaprakaritavamathu??karastimyatstamberamahasta
pukarany?y?dvy?khy?tar?pam?tmahdayamanavaratamudvamant?bhi
pram?tpram?aprameyaparam?rthametattrailokya
svahdayalakaasphuratt?tmakavidhatte|ayabh?vayog?
hy?tmanaparapram?tbh?vaparimitapram?tt?y?manta
karaevet?nibahirindriyeut?nicacaityabh?m?budvamannanayaiva
n?y?pram?tr?ditrikamayamakhilamapilokavaicitrya
sv?tmasavid??y?nat?svabh?vam?dhatte|yadukta
?r?cidgaganacandrik?y?m
m?tmeyamitis?dhan?tmik?tvatktonmiatiy?vikalpadh?|
tvatsvar?pamakalakitatay?kasyadevi!viduonamuktat?
||iti|
evacavi?vagrasanayukty?sv?hl?dal?bh?nubh?timatsvasavidvamana
mudray?tasyam?y?yat?doa?ak?pyapamjyataitit?tpary?rtha|
tiu
imaakhusamatthaity?dik?y?g?th?y?pram?tr?di
tritay?tmanaprapacasyacinmayatvamunm?litam|atratutasya
cinmayatv?devahetorm?y?yat?r?p?pav?daparyud?saitivi?ea||63
||
nanvidayogin?nai?cintyam?av?dyup?yasavyapekatay?
vikalpakakyollaghanakamatv?danai?cintyapakamanupravi?at?ty?
?aky?ha
yath?tavasthitistath?ssvani?cintaitikhalu
pratihito'rtha|
tatr?pyastivivekaevamupadi?atitasyako'nya||
yadyapy?av?dyup?y?n?bhedaprath?nupr?anatay?
vikalpaparv?nuprave?a,tath?py?avevikalpaulbayam|??kte
tasya
sphuratt?m?tram|??mbhavetunirvikalpatvamityuttarottara
parv?nu??lan?duktar?pame?nai?cintyamavy?hatam|yatpuna
??mbhave'pyup?yas?m?ny?nuprave??ts?kmekikay?
kicidvikalpa?ak?y?avarjan?yatvam,tadapi
nirup?yaparvasannikar?
datyanta?uddhasavinmayasatparyantato
vikalpav?rt?nabhijat?y?
paryavasyati|tath?hi
yath?sthitastathaiv?ssvam?g?b?hyamath?ntaram|
kenaciccidvik?senavik?ranikar?njahi||
itisthity?tavopade?asyayenaprak?reasthitirvttirbhavati,
tenaiva
prak?reavikalpalaka?cint?matikr?mann?ssvaavy?kula
vartasvetiyo'yamup?yabh?milakao'rthasa
khalv?av?dikramollaghanenapratihita??mbhavat?tman?
p?ryantikaity?khy?yate|tatr?pika?cidviveko'sti|
pary?locanay?
kay?cidbh?vyam|yadutaevamityupap?ditay?bhagy?yo'yamupade?o
rahasy?rthaprakhy?panam,sakhalv?ssvety?dervidhyarthasya
sv?nyavibh?gar?pabhedaj?vitatv?tkikarmakakikartkov?
sy?dityubhayath?pibhavitun?rhati,taprati
karmakartbh?tayorupade:syopade?akayorvastuvtty?bhed?bh?v?t|
nanvevam?di(k?di?)bhedabhinno'nantaprak?rastattattantravart?
kalpan?prapacakathamiticet?upac?r?ditibr?ma|yad
vy?khy?tam?c?ry?bhinavaguptap?dai?r?tri?ik???str?rambhe
?r?devyuv?cety?dausv?tmadevataivaprabudhyam?n?vasth?y?
m?tm?napar?mar?en?navaratapcchatiity?di|yaccokta
?r?svacchande
guru?iyapadesthitv?svayadevasad??iva|
ity?di|tata?cayogin?metadakutobhayatvasvabh?vabh?tamiti
t?tpary?rtha|
sarv?k?rollasatp?rame?varaprak??apar?mar?aik?tmya
p?vaneprapacesv?tm?napratyavadh?n?'navadh?n?dervikalpa
kalpan?prak?rasyaparyantatoniprayojanatv?t|tadukta
?r?tantr?loke
tyaj?vadh?n?ninanukvan?madhatse'vadh?nacinuhisvaya
tat|
p?re'vadh?n?nnahin?mayuktan?puramabhyetica
satyabh?va||iti|
kica,evamupadi?atikasyako'nyaityanenasarvo'yamupade?a
prak?rastattvad?vat?ttvik?bhuvamavag?hataity?s?tryate|
yata
sv?tmaparame?varasyap?ratvopapatty?
prak?rakalpan?nupapatteryath?
tathetyanayorvaiyarthyam|b?hy?bhyantar?tmano
vibh?gasy?nupapatty?
tannibandhanasya
calitv?y?syatekutrasarva?ivamayayata|
itin?ty?gam?gamar?pasy?rthasy?v?stavatv?ttatpratiyogino
sth?n?sanayoraupac?rikatvamavipratipannam|purua?cottam?vadhi
iti
ny?y?dahamarthavyatirekeayumacchabd?rthasy?satkalpatva
c?parih?ryam|kvacitsatakvacinniedhaitisthity?cint?y?
ev?bh?v?t
tanniedhar?panai?cintyacanapr?m?yamanubhavati|
evam?ssvety?derapravttapravartan?tmanovidhir?pasy?rtha
sy?tr?sagatatvamity?disvayam?hyam||64||
itthamaty??caryanai?cintya??lin?yogin?
svabh?vamanusandadh?nastantraktsv?tmano'pitebhyo
vailakay?bh?v?ttatt?dksvabh?vat?par?mar?am?sala
m?hl?d?ti?ayamanubhavannetad?ve?avaiva?yodriktasvasavid?opa
gauravoccalaccittavtti?camatk?rottaram?ha
ahosas?rasukh?ti?ayaahosulabhamokam?rgasaubh?gyam|
truit?takakalak?aho?ivayogin?y?mal?siddhi||65||
??caryakhalvayasas?ralakaasukh?ti?aya,yo
jananamara?dir?patay?b?hyajanapratikle??tmaka|tath?
heyatay?
ni?c?yam?no'pimokapr?yatay?'sm?bhir?sv?dyate|yadukta
?r?matstotr?valy?m
dukh?nyapisukh?yanteviamapyamt?yate|
mok?yatecasas?royatram?rgasa??kara||iti|
??caryacedamokalakaasyasarvajanamgyam?asya
parame?var?nugrahaikalabhyasy?rthasyasaubh?gyahdayah?ritva
prati
saulabhyam
adamaalo'pyetattil?dy?hutivarjitam|
iti?r?tri?ik???str?diny?y?d?y?sa??nyamanubhavanam,
yadalipi?it?dyupabhog?dutpadyate|tadukta?r?mah?vanamunin?
alipi?itapurandhr?bhogapary?kulo'ha
bahuvidhakulayog?rambhasabh?vito'ham|
pa?ujanavimukho'habhairav?sa?rito'ha
gurucaraaparo'habhairavo'ha?ivo'ham||iti|
itthamekaikapr?dh?nye'pyanyony?viyogar?pamaucityamupal?lya
tayostul?dh?raavadatya(nta?nt?)vaiamyalakaamaik?tmya
hetuprayuktyopabhayann?hatruit?takety?di|?ivayoginon?ma
nadhy?yatonajapatasy?dyasy?vidhip?rvakam|
evameva?iv?bh?sastanumobhakti??lin?m||
iti?r?matstotr?valisthity?pr?adh?ra?dyuparodhavyatirekea
prak???tman??ivenasahabh?mn?pra?asay?nityayogenacayoga
vimar??tm?nasabandhama?nuv?n?mah?tm?na|te?y?
siddhisvasvabh?vacamatk?r?k?r?sphuratt?,s?y?mal?nakad?cid
vedyavedakadvitayasisvar?p?mubhayasvar?pat?matikr?mati|
yasyonmeanime?bhy?jagatapralayodayau|
tadantak?layogenasomas?ryauprak?rtitau|
j?nakriy?tmano?ambhumar?cyormelan?tmakam|
ityanek?mn?yaprakriyay?sakocavik?sar?pajatvakarttv?
parapary?yaprak??avimar?as?marasy?tmakay?maloll?sasvabh?va
tvam?gamev?mn?yate|taduktam?c?ry?bhinavaguptan?thap?dai
tatraj?t?n?monmeanimealakaenasakocavik?s?tman?
j?nakriy?lakaenasvabh?venasvaparispandanas?raevaiti|asya
ca
y?malasyaik?koiparabhairavasavitsv?tantryaparyantam,any?
c?tyantajaagha?diprak??aparyantaparisphurati,yat
sv?tmaparame?varasyodayavi?ramaasvabh?vam|aitibrahma
tatr?gatamahamityaitareyopaniatprakriyay?
nityoditodyogasvabh?va
?iva?aktimel?par?parudray?malamity?khy?yate|tadukta
?r?tri?ik???streityetadrudray?malamiti|atrahetustruit?
takalakatvam|?takohi?ak?nibandhanac?kityam|?ak?ca
sandehavipratipatty?dyanupr?anatay?sakdvibh?tasvabh?va
sv?tmasavidaikarasy?sv?dapratipraty?hatay?'nubh?yate|tasya
caitatkalakatvayatsvacche'pisv?tmani
m?linya?ak?'nuprave?yate|
t?d?a?c?yam?takastruyati|svav?san?paryantapraa?yati|
tad?
pratip?ditasiddhil?bhaitit?tpary?rtha|taduktam?c?ry?bhi
navaguptap?dainatvatravidy?vrat?dikicit
sahak?ribh?venopayogi|
kevalapar?kaa?ak?takatvamatropayogiiti|o
ity??caryadyotikay?
de?y?
dar?an?ntarak?nt?rakaakakadrumakoar?t|
kir?tako'pik?asthodattemantr?mtamadhu||
itisavidull?sasthity?
vratopav?s?dyupadravabahulop?yaprayojak?nanta
??str?ntarasakae'piprapace?r?madanuttarakramapraayana
prav?asyaparame?varasyaparamak?ruyam?tropap?diteyam?sm?k?n?
y?mal?siddhi,y??r?kulagahvar?diu
yattadakaramavyaktapriy?kahe'pyavasthitam|
dhvanir?pamanicchatudhy?nadh?raavarjitam||
tatracittavidh?yaivava?ayedyugapajjagat|
ity?din?bhogamokas?marasy?tmakatayopap?dyataity?sutryate|
tadukta?r?tantr?loke
asy?bh?mausukhadukhabandhomoka?citirjaa|
ghaakumbhavadek?rth??abd?iti||65||
nanvasminnakutobhayasavid?hl?dobhayasvabh?v?sv?davapui
puru?rthetadutkar?nuk?lay?k?lakramopakalpan?yay?
kay?cidatyantat?vrayop?sty?bhavitavyam|s?c?smad?desadyona
sampadyataiti?r?yam?at?m?trasaubh?gyametadarthonm?lanam,na
punasvahday?nubh?tiparyavas?y?ty??ak?kapayitum?ha
kaam?traspen?pyamtasvabh?ven?nenabhavena|
sarvottirasarvasarvaciralabhatesarvasaubh?gyam||66
||
yo'yamanv?di?yam?nobh?vasvahdayasphuratt?parapary?y?
mah?satt?sakhalu
yasmink?letuguru?nirvikalpaprabh?itam|
tadaivakilamukto'sauyantratihatikevalam||
iti?r?ratnam?l?mary?day?guruka?kap?talaka?t
k?lale?avi?e?tmanaka?devas?nupravio
bhavannapyamtasvabh?vacid?hl?dadvitayas?marasy?k?ras?rasvar?pa
tay?j?vanmukty?tm?mahopabhogobhavati|athav?ataeva
hetoramtasvabh?vonity?sv?dyat?naiyatyayog?t|asyocc?rekte
ity?rabhyaphalayadv?sam?hitamityanta
?r?tri?ik???strasthity?
muh?rtapraharav?sar?dik?lakramotkarakaky?nuvtteruparyupari
par?mar??nusy?tidar?itad?rhyayoga?casampadyataity?vtty?
yojan?
|t?d??cabh?venahetubh?tenasarvastiryaktvamanuyatvaj?vatv?
mtatvajaatv?jaatv?dit?ratamya??nyapram?tvargasarvasm?t
saman?ntap??aj?lamunmanyantepara?iva|
itisthity?vi?vavil?salaka?dbandhahetoruttira
?uddhacaitanyasvabh?vobhavansarvaciram
brahm?yuoda?aguavior?yuparasmtam|
sahasraguitatasm?drudrasy?yuparakila||
tasm?llakaguaproktam??varasy?yuruttamam|
tasm?tsad??ivasy?yuproktakoiguabudhai||
samudraguitatasm?cchivayordehadh?raam|
iti?r?laghubha?mary?dopap?ditabrahmaviv?dipuru?yua
pravttiparip??r?pak?lakramotkhaanenay?vatk?latattvasarva
p???dijaapad?rthasvabh?v?pattiparyantamidant?s?mr?jya
parama?iv?bh?var?pacaitanyotkarak?h?vadhikamahant?sampat
sabhogasarvasvacetisabh?yavi?vataduttiratvas?marasy?sv?da
s?m?n?dhikarayar?pasaubh?gyamantakaraaharaapr?v?ya
lakaa?l?ghyatv?ti?ayalabhatesvaparispand?tmakatay?
pr?pnoti|
ayabh?va?r?madde?ikan?thaka?kap?tasamasamayameva
pus?svahdayasav?dasaundarya??linoj?vanmokalakaasya
puru?rthasyopalambhaityatranak?cidvipratipatti|yadukta
?r?tri?ik???stresadyakaulikasiddhidam,sadyo
yogavimokadam,iti
ca|yathoktam?c?ry?bhinavaguptap?daietadyolabhatesa
l?bhak?laeva
napa?uiti|t?d?asyaivacabh?vasy?ntapar?mar?a
kriy?samabhih?retattadaim?dyai?varyasvabh?vo
bahirvibh?tiparispando'nubh?yate|taduktatatraiva
etadabhyasyatasiddhisarvajatvamav?pyateiti|
yadvy?khy?tamabhinavaguptap?daiabhy?senavin?pij?vanmuktat?
par?kaulik?siddhiiti|kaam?treti|kaikaevahi
par?mar?a
sakjj?tesuvarem?bh?van?karaavrajet|
iti?r??ivadidy?bahihevapi
pad?rthevasa?ayamarthakriy?
marthaprayojayati|kimutasvasvabh?v?tmaniparame?var?khye
bh?va
ityartha|yaduktatatraiva
ekav?rapram?ena??str?dv?guruv?kyata|
j?te?ivatvetatrasthapratipatty?dh?tman?||
karaenan?stiktyakv?pibh?vanay?piv?||iti|
atrapthaganek?rtha??lin?sarva?abd?n?marthaprapacaprast?vo
vist?r?yetyalagranthagauravea|yatsabh?ya
sarvas?myasvabh?v?
mah?rthasidh?ntopaniadunm?lyate|yaduktam?game
samat?sarvabh?v?n?vtt?n?caivasarva?a|
samat?sarvad?n?dravy??caivasarva?a||
bh?mik?n?casarv?s?movall?n?casarva?a|
samat?sarvadev?n?var?n?caivasarva?a||
iti||66||
nanvevaman?y?sas?dhyamarthapratipram?t?
saulabhy?vi?e?tkathamukt?muktavyavasthay?dvaividhyavyavah?ra
ity??aky?ha
g?h?dguhatarobhavatisphu?dapisphuataraea|
de?ikaka?kap?tepakaprathamonabhavatidhany?n?m||67
||
eapr?karaikatay?par?m?yam?no'rthoyasth?las?kma
praka?prak??avyakt?vyaktakar?karetiviupur?aprakriyay?
pr?kayamapr?kayacety?tmanyavasth?dvayamudbh?vayati|tatraca
yadag?hastambhakumbh?divyavah?raprati|g?haved?nt?di
nir?tamarthatattvam|tato'pyayag?hataro'tyantaguhyobhavati
|
yadukta?r?tri?ik???stre
etadguhyamah?guhyakathayasvamamaprabhoiti|
ya?c?sphuamantarikapras?n?dipratisphuastambhakumbh?di
prak??am?naprameyaprapaca,tato'pisphuatara
prakapr?kayo
bhavati|taccasokassaphuonahoikula?hoityatravitatya
vy?khy?tam|
evamubhayasvabh?vat?y?masyasv?tantryavyatirekean?nya
ka?cidup?dhirupapadyate|kathatarhimukt?muktavyavastheti
cet?
viayavibh?g?ditibr?ma|tath?hide?ikasyakul?c?ryasya
ka?kap?te?aktip?t?vin?bh?tesabhavati
dhany?n?mapa?cimajanman?ke?citpram?t?prathama
pakap?rv?rdhaprastutog?h?dg?hataraityevar?pakalpona
bhavati,kitarhi,sphu?tsphuataraityevam?k?ra|
d?yate?ivasadbh?vakapyatep??asacaya|
itin?ty?d?nakapaalakaad?k?vin?bh?todvit?yaevate?
pakasampadyate|tata?cade?ikaka?kap?tadhany?n?pus?
parama?iv?bh?valakaomoka,tadanye?p??av?ve?asvabh?vo
bandhaitivyavasthetit?tpary?rtha|atrade?ode?an?
sv?tmapratyabhij?pan?r?parahasy?rthopade?an?tm?
svabh?vo'sy?st?tivyutpatty?gurun?tha?ar?r?nupravia
parame?vara
evak?ruy?davacchinnapram?tr?pa?iyamutt?rayat?tyudbh?vyate|
yaduktam?game
kul?c?ryamadhih?yadevod?kayit??ivaiti|
yaccokta?r?tantr?loke
guruhdayanivia?akaro'nugrah?t?iti|
etena
d?kay?mucyatejantupr?tibhenatath?priye|
gurv?yatt?tus?d?k?baddhabandhanamokae||
pratibh?svasvabh?vastukeval?bh?vasiddhida|
iti?r?kiraaprakriyay?pus?svapratibh?m?tranipadyam?na
mok?nubh?v?n?mapiparyantatakicidde?ikan?th?nugrah?
va?yambh?vaevetyuktabhavati|yenaparame?varasv?tantry?dh?na
vijmbhitevi?vasminnetad?j?mantareate?t?dkpratibhaivana
sapadyate|parame?var?nupravia?ar?rasyaivacabhagavato
de?ikan?thasyad?k?dyalaukikakriyopakepakamatvamiti|tasyaca
ka?kap?tesat?tyanenakevalac?kuyevad?k?khy?yate|
y?vad?ava??kta??mbhav?khyaprak?ratray?nupravi?stattadde?a
k?lasvabh?v?nuguy?dyanyatamaucitya??linasarve'pitatprak?r?
par?m?yante|yataka?kon?maguroranugr?hya
pratyanuve?ayitumi?svahdayasavinmay?
??mbhavy?dya?ead?k?nusy?t?dk?aktirity?khy?yate|yad?hu
s?casarv?dhvasamp?ram?trasavidabhedin?|
guru?'nugrahadhiy??iyeyadavalokanam||iti|
tatragurormantrodbh?vanadv?r??iyasya?ravaam?trapr?dh?nyena
svar?pasam?ve?ad?yin?d?k?av?,kualin??aktyullekhan?tmik?
manovy?p?r?nusandhey???kt?,sarvavikalpavaimukhyena
svasvar?p?vibhinna?ambhusam?ve?asvabh?v???mbhav?tiviveka|
eva?aktip?tasyat?vrat?vrataratv?dayo'pibhed?svayam?han?y?
|
sarvath?de?ikan?thacaraa?u?r??m?tr?nupr?anametat
kaulikasiddh?nt?nusandh?namitirahasyam|yaduktamayaiva
?r?p?dukodaye
gurumattaivana??streparamaphalamucyateiti|
yaccokta?r?mah?bh?rate
tasyad?t?ramanuttarasyanidhinidh?n?caturanvay?n?m|
yen?driyantegurumarcan?yap?p?llok?ste
vrajantyapratih?n
||iti||67||
nanusrot?sihicatv?ri
parame?varapra?t?nyantarvidbhir?driyante
|atratvanuttar?mn?y?nu??lanapr?cury?tpuru?rthop?yatay?
pratyap?di|tadatr?prayojakatvamanyatr?n??v?sa?ak?v?
prasajyeta|
yenobhayatr?pyanaucityamity??aky?ha
?st?many?vidy?catusrotas?mapis?gar??miva|
enamev?mtamayamathn?timanth?nabhairavodeva||68||
parame?varohisarv?nugr?hakatay?
pupegandhastiletailadehej?vojale'mtam|
yath?tathaiva??str??kulamantapratihitam||
iti?r?tantr?lokasthity??rutismty?diub?hyavidy?su
kaulikyev?vag?hyeti,?r?matsrota?catuaye
cainamev?rthamupasanna
janamanubh?vayitumudbh?vayat?tyasmanni?caya|yad??ayena
s?khyayogap?car?traved??caivananindayet
ity?gamev?khy?yate|tatra
ny?y?gam?dimadupekitamapyas?ra
sv?ktyakecidadhikamadamudvahanti|
nirm?lyamujjhitamapiprabhu?pthivy?
ceyohim?rdhnivinive?yaparibhramanti||
itin?ty?b?hyatven?vabh?sam?natv?danyatay?bhimat?
s?khyayog?disvabh?v?vidy?t?vad?st?m,anutth?namev?sy?
bhavatu|vidyetij?t?vekavacanam|alamatra?rutismty?d?n?
b?hyavidy?n?mah?rthop?yatay?praty?yanapr?galbhyenetiy?vat|
taccasa?visesaiaa(?lo2)ityatravist?ryapary?locitam|
y?ni
punaralaukik?nivaitatyag?mbh?ry?kobhyatv?dis?dharmyea
samudrasth?n?y?nicatv?rip?rvadaki?dikramea
parame?varamukhacatuayapra?t?nisrot?si
svacchasv?du??tal?bhyantar?hl?darasottaratay?
sv?tmasavitprav?har?p??j?,te?
sabandhinamantast?tparyakaky?r?hatay?
g?hasvabh?vamenamev?mtamayasvasavid?tman?
kenacid?hl?denapraktamarth?ti?ayamanth?nabhairav?tm?devo
mathn?ti|tattatsrotapratip?dy?rth?ntar?n?darottara
sv?tma?akty?
pthakpi?ktyotth?payati|etaduktabhavatib?hyavidy?su
nttag?taprabhtayo'pikal?svasphuratt?nusandh?n?vasth?y?
sahdayahdayasavidaik?gryalakaasyacamatk?rotkarasya
prayojakatay?paryantatomah?ntamev?rthamunm?layanti,kimuta
veda??stretih?sapur??daya|kevalate?
p?rampary?dup?yabh?tatvamevabhedaityatravandhyo
v?kov?kyopany?saprabandha|alaukiketusrota?catuaye
j?nayogakriy?cary?pr?dh?nyenapthak
pthagupap?dit?rth?ntaraprapace'pyantatogatv?
pr?pyabh?mik?tven?yamev?rtho'vasth?pyate|yaduktam?game
catur?j?ko?abh?t?miti|yaccavy?khy?tamasmatparamagurubhi
?r?madjuvimar?iny?mcatup?h?dhih?tmah?savid?lambanena
pravttacatusrotor?p?mah?padav?catur?j?,tasy?ko?abh?t?
mah?dhih?tr??evadhist?miti|yaccokta?r?kramakelau
v?madakiatantr?divapyetanmayamevasarvanirvahat?timantavyam
iti|
evacasarvadar?ana
s?ratv?damuya?r?mah?rthakramasyasarvasrototi??y?ko'pi
?l?ghyatvotkaradhvanyate|yadukta?r?mah?nayaprak??e
evavidhayadadhigantumih?tmatattva
mithy?vikalpavibhavoddalanacasamyak|
yuktimah?nayamay?navih?ya?akya
sarvottamottamatamohitatomah?rtha||iti|
ataeva
hyanyatr??ara?n?metadeka?araatvamatyantadurghaaghaana
pr?galbhyodbhaamudgh?yate|yad?hu
sarvop?yaparik??stemah?rth?rthinakilaiti|
astin?ny?gatiste?vikalpagr?sas?has?titica|
ya?c?yamevavidh?rthamathanapragalbhobhagav?n,ataeva
sarvaparyantapratih?sth?nar?poyakule?vara,saevayata
sva?akti
nirmathyasy?dik?r?,ataevavidha?r?manth?nabhairava
nam?m?tisabandhaiti?r?kramakelikpty?
svecch?m?travijmbhita
vi?vakobhatay?'nubh?yate|tasyakaulikeutantreubhairavaiti
pr?yo
vyapade?obhavati|bh?ravasas?racakit?pr?ina,
te?mayamabhayaprad?yitay?sabandh?tiv?,bh?sas?arac?kitya
tannibandhanoravapr?in?m?krandastasyapravartakaitiv?,
pratip?ditac?kityanivttayemanasipar?m?yatay?vartataitiv?,
bhiya
pa?usabandhin?muddi?yaravaayaccha(bda?bdana)
tatsvabh?v?n?m?hai?vary?d?n?varg?dhih?tr??sv?m?ti
v?,lokasabandhin?bhiyarautid?tavyatay?par?m?at?ti
bh?rurmtyuk?l?diravacchinnobhayakaravargastasy?pibhayakara
itiv?,
bh?ninakatropalakit?nicandras?ry?d?nijyot?it?n?rayati
prerayat?ti
bherak?lastav?yayanti?oayant?tibherav?k?lagr?sarasik?
mah?yoginaste?madhih?tetiv?,vi?vaprati
bharaaramaavasan?n?prayojayitetiv?,bhairavaityucyate|
yadukta
?r?kemar?jena
bh?r??mabhayapradobhavabhay?krandasyahetustato
hddh?mniprathita?cabh?ravaruc?m??o'ntakasy?ntaka|
bherav?yatiyasuyoginivahastasyaprabhurbhairavo
vi?vasminbhara?dikdvijayatevij?nar?pa?iva||iti|
sacadeva,d?vyatekr??vijig??dyanek?rth?bhidh?nas?marthy?t
|
tatraheyop?deyat?divikalpavaimukhyena
svasavidekaghanatayoccalana
kr??|sarvotkareavartitumaunmukhyavijig??|
nirvikalpe'py?tmani
vikalpaprath?par?mar?ovyavah?ra|avabh?sy??eaprapac?va
bh?san?vin?bh?t?svayamprak??at?dyuti|svar?pal?bham?rabhya
sarv?mn?yapravttiparyavas?n?spadatvastuti|sy?diu
ktyevicch?j?nakriy?tmaka?aktitray?g?k?rogatiriti|tadukta
mayaiva
nai?cintyotkaamuccalannabhilaansarvottaravartitu
svasminbhedamabhedite'pivim?ansv?tm?vi?easphuran|
arth?n?mudayavyayapraktibh?rucchr?yav?nicchay?
devodkkriyayoprad?ptamahim?bh?veuvod?vyatu||68||
nanukathamatyantabhinnamantratantrapaddhatip?rampary?di
prak?rasy?pyasyasrota?catuayasyaphalotpattipratyetadaika
r?pyamity?k?k?madhikipanprakr?ntasyamah?tantrasya
nikamarthatattvasagraheodgh?ayitum?ha
hantarahasyabha?momuh?!m?bhramatagarbhagoleu|
aty?sannahdayapary?locayatatasyodyogam||69||
hem?h?!m?y?moham?linyakajjalakaluit?tm?na,tataeva
?ar?r?dyahant?nusandh?navantapram?t?ra!vayametekecana
de?ikaka?kap?tapratyakit?tmai?varyocchr?y?
par?nujighk?ve?avaiva?y?kr?ntacittavttaya?casanta
tadetatparamaghyayogin?n?mukhesthitam|
itisthity?gopyamarthatattvabha?movaikhar?v?kparyanta
par?m??ma|any?bhimukh?k?r?duktar?pasarambhopany?sohi
tanmanasit?dkpar?mar??rpaavin?nasagacchate|anyath?
vaikhary?vaiyarthyaprasag?dity?mantryam??n
puruavi?e?narthatattvakicitpar?mar?ay?maityuktabhavati|
tatra
bhaitavyamarthamavasth?pyamadhyetadaparij?nop?dhikamupa
drav?dhikyatatparij?naprarocan?t?tparyeopap?dyatem?
bhramata
garbhagoleviti|kimitijanan?jaharagahvar?ntarv?sakle?amanu
bhavat?'n?y?senakasmi?cittatprat?k?rop?yevidyam?ne'p?tiy?vat
|
m?bhramatetigarbhagahvarabhramaaniedh?bhidh?nena
vakyam?asy?rthasyatatpratibandhap?avapratyavyabhic?ro
vyajyate|
garbhav?sohyupadrav?nubh?t?n?par?bh?mi|bhramaenacatasya
m?t?pitsahasr?iitiny?y?danekak?l?nuvttatvam?kipyate|tacca
jananamj?tasyahidhruvomtyuitibhagavadg?t?n?ty?,
vin???ghr?ta
utp?daiti?r?matkemar?jokty?camara?nubh?tyavin?bh?ta
tadubhay?ntarbh?tac?khilamapidukh?nubh?tib?hulyamiti
janmamayy?p?ay?sarvamapisas?ravyasanamupasaghyate|
yad??ayenokta?r?laghubha?rake
j?tvetthanapunasp?antijanan?garbhe'rbhakatvanar?
iti|
athabhaitavyamev?rtha
bhaitumasy?tyantasulabhatvopap?dana
dv?r?p?hik?badhn?tiaty?sannahdayamiti|yadida
aadhvoll?sasamair?pasyasva?ar?rasy?nupr?anatay?'vatiha
m?namavikalp?vasth?y?taduttirollekhaca
satprak??avimar?advitayamel?palakaamantastattva
hdayamityucyate,
tasyaparvat?granad?t?r?divannakad?cidan?satti?ak?sambhavati,
svasvar?p?vibhinnatv?detad?sattipratyati?ayasy?nubh?yam?natv?t
|
t?d?asyac?syacaudyogoyatakuta?cidapy?k?r?daud?s?ny?
pahastanasvabh?vamudyanttvam,tatparita
icch?j?nakriy?parispanda
pravartit??eavi?vavyavah?raprath?par?mar?ap?rvakam?locayata
?tm?nuk?ly?davalokayadhvam|yasminnekatraivas?dhyecatusrota
pravartit?mantratantr?dayaprabhajan?bhivyajanaiva
vyajanav?t?yana
vastr?calabhastrik?ph?tk?raprabhtayobahuprak?ramup?y?
upap?dyante|yenacakaam?tr?nubaddhen?pijananamara?dya
?eopadravavyud?sa??l?j?vanmokalakm?mahopabhogasapadyate|
sacodyogakad?cidindriyaparispand?nubandh?kriy??aktisph?rar?po
r?paras?diviayagrahaakautuhal?dbahiprameya?ayy?madhi?ayya
vy?kepavibhramamanubhavati,kad?ciccaj?na?aktyavaabdho
viayebhyapraty?vtyasv?tmam?travi?r?ntisvabh?v?
pratyag?nandasampadamupabhukte|yadubhayadaamua
kram?tmakatay???strevanu?iyate|yaduktam?game
muanaj?nar?peadaanacakriy?tman?|
muadaakramautenamatauj?nakriy?tmakau||iti|
staimity?dir?p?vyavasth?hdayasyaka?cidudyamaprak?ravi?ea|
yaduktalakm?tantre
stimitayatparabrahmatasyastimitat?smyahamiti|
t?d?asyacahdayasyodyogen?kr?ntelokavyavah?re
tasm?ttattvamatattvav?nabh?nenavin?bhavet|
svas?mar?jyava??dbh?natattattv?tattvayosamam||
yath?yath?prath?pusa??mbhav?s?can?par?|
ity?din?ty?gr?hyaviayapratiniiddhatvamaniiddhatvaveti
t?ratamyacint?y?nakasy??cidapyavak??a,yato
vidhiniedhaviayayordham?dharmayor?locyam?nayo
s?m?nyavi?eabh?v?dadhik?rivibh?gavaicitry?danyony?viruddh?neka
??stramary?d?bhedavyavasth?pan?nupr?anatv?ccana
kicinnaiyatyam?lokyataitisarva?r?vyo'rtha|aaak?astu
dh?karm?kagat?dev?niiddhairevatarpayet|
itirahasy?mn?yany?y?danya??stravigarhit?nimahil?madyam?s?d?
nyevadravy?yasmadup?sy?n?devat?n?sapary?su
paribarhatay?'bhyarhit?n?ti|yadukta?r?mah?nayaprak??e
anyair?v?rakatvenayebh?v?parivarjit?|
tairevaj?nin?marthaj?jval?tipar?citi||iti|
prapacitapr?yacaitatpr?gevetyalaromanth?n?nubandhena|
bhramatety?dilopratyayena
t?tetikicittanayetikici
nmametikicinnamametikicit|
tavetikicinnatavetikicid
bhautasvayabahudh?m?lapestvam||iti|
iti?r?mad?lasoktiyukty?m?y?vy?m?hacetasapa?ujanaprati
?ocan?yat?dyotyate|hantetyanenatu
tantraktastadaparimjyamanyajana
pratyamandak?ruyotkaraiti||69||
ath?smatpras?dhitamauttaramarthatattvamev?nye?
vy?s?d?n?mapimah?mun?n?mantaranusandhey?devat?,yena
tatpra?teuprabandheut?tparyapary?locan?y?mahat?
kahenaitadev?rtharahasyamudgh?yate|yath?
bhagavadg?t?s?paniatsvityucc?vacasy?syaprapacavaicitryasya
?r?madanuttar?mn?yasamudra??karopasneha
ev?nupr?anatay?'vatihataity?s?trayitum?ha
enamevamah?rthayuddh?rambhep?uputrasya|
oa?asahasra?aktirdevaupadi?atim?dhavaiti?ivam||70||
yo'yamah?prabandhenopakr?nta
bh?v?rthasamprad?y?rthonigarbh?rtha?cakaulika|
tath?sarvarahasy?rthomah?tattv?rthaevaca||
ity?mn?yasthity?tattada?e?rthatattvavaicitryasamayadhih?na
r?patay?mah?nsarv?rthabhedaprabhedakro?k?ravicakao'rtha
pr?pyatattvam,ya?ca
nasann?sannasadasannacatannobhay?tmakam|
durvijey?his?vasth?kimapyetadanuttaram||
naiadhyeyodhy?trabh?v?nnadhy?t?dhy?navarjan?t|
nap?jyap?jak?bh?v?tp?j?bh?v?nnap?jaka||
iti?r?tantr?lokasthity?
vikalpav?rt?s?rthasarvasvott?rasvasv?tantryaika
ghanatopabhitasvabh?vo'nubh?yate,tamenameva
oa?asahasra?akti
oa??dhik?(?)vil?salakaamak?lakalita?r?k?lasakara?
bh?vamanubhavanataevadevakr??dyanekaparispandapragalbho
m?dhavo
mah?lakm?vallabhomadhukulottasa?cabhagav?anyuddh?rambhe
kauravap?avasen?sagharopakram?vasth?y?
p?uputrasy?rjunasyopadi?atiup?dikaditiy?vat|
pr?ktabh??y?
bh?tavartam?n?dilak?ranaiyaty?bh?v?t|yadv?bhagavat?
pratiyugamevamasyabh?rat?divy?p?rasyapravartyam?natv?t
prav?hanityatay?vartam?natvamitilaprayoga|tatra
yuddh?rambha
ityanena
t?nsam?kyasakauravyasarv?nbandh?navasthit?n|
kpay?paray?viovi?dannidamabrav?t||
ityupakramya
ahobatamahatp?pakartuvyavasit?vayam|
yadr?jyasukhalobhenahantusvajanamudyat?||
yadim?maprat?k?rama?astra?atrap?aya|
dh?rtar?r?raehanyustanmekematarabhavet||
ityantamarjunasyapr?c?n?nekav?san?nusy?t?tp??av?ve??t
?rautasm?rt?dib?hy?mn?yaniiddhapitpit?mah?disvajanahanana
lakaap?takaprativicikits?,tatpravttaca
r?jyal?bh?dya?ea
saukhyavair?gyam,tannibandhanovaiklavyodaya?cadhvanyate|
m?dhava
ityanen?rjunenasah?syakicidyaunasambandhamunm?(layitv??
lya)
kutastv?ka?malamidaviamesamupasthitam|
an?ryajuamasvargyamak?rtikaramarjuna!||
m?klaibyagacchakaunteya!naitattvayyupapadyate|
kudrahdayadaurbalyatyaktvottihaparatapa!||
ititapratibhagavato
rahasy?rthatattvapratyabhij?panaunmukhyam|
anantaramasyaiva
k?rpayadoopahatasvabh?vapcch?mitv?
dharmasamm?hacet?|
yacchreyasy?nni?citabr?hitanme?iyaste'ha??dhim?
tv?prapannam||
itik?rpayalaka?n?thyapravtt?t?iyabh?v?ddevasya
k?ruy?kr?ntahdayat?,
yaenavettihant?raya?cainamanyatehatam|
ubhautaunavij?n?ton?yahantinahanyate||
ity?din?bh?madro?dya?ea?ar?r?ntarbh?tasy?tmano
nityatvavy?pakatv?diyog?danyajanahanyam?natv?dyasabhavod
bh?vanadv?r?laukikavatkib?hya??strabibh?akay?
k?taryamanubhavas?titasyoparyanugrahodreka?conmudryate|
oa?asahasra?aktirityanena
bahioa?astr?sahasrasambhogamiv?ntarapi
oa??dhik?(?)par?mar?apr?balyop?r?ha
tattadav?ntara?aktisahasrasam?ve?am?vedayat?devasya
dar?ay?m?sap?rth?yaparamar?pamai?varam|
itivai?var?pyapradar?anaucityam,
k?lo'smilokakayaktpravddholok?nsam?hartumiha
pravtta|
ity?tmanom?h?tmyaprakhy?panapr?cayam,
namonamaste'stusahasraktvapuna?cabh?yo'pinamonamaste
|
ityarjunastutisahasrasandhukyam?atejaskatv?t
ityarjunav?sudevastathoktv?svakar?padar?ay?m?sa
bh?ya|
??v?say?m?sacabh?tamenabh?tv?puna
saumyavapurmah?tm?||
itibh?yap?rvasvabh?vapraty?nayanam,
athacettvamahak?r?nna?royasivinakyasi|
ity?tmokt?rth?nanuh?nemah?vipadr?papratyav?yopap?dana
cetyanyadukar?y??cary?ikarm?y?khy?yante|devaityetat
kr??dyanek?rth?bhidh?namukhena
raso'hamapsukaunteya!prabh?'smi?a?is?ryayo|
praavasarvavedeu?abdakhepauruanu||
ity?din?prapacenatasyabahirvibh?tiparispand?opam,
sarvasyac?hahdisanniviomattasmtirj?namapohana
ca|
vedai?casarvairahamevavedyoved?ntakdvedavidevac?ham||
ityuttarasphuraaprak?rac?ha|m?dhavap?uputra?abd?bhy?
bhagavadarjunayorubhayorb?hyav?san?vailakay?bh?ve'pi
bah?nimevyat?t?nijanm?nitavac?rjuna|
t?nyahavedasarv?inatvavetthaparantapa||
ity?dyasyas?rvajy?di?aktyaulbayamanyasya
tadviparyaya?cetyanayoranugr?hy?nugr?hakabh?vaucityam?s?cyate|
upadi?at?tyetatsarvatr??da??dhy?y?nusy?tamag?gi
bh?vabhagy?b?hy?bhyantarobhaya??stratattvat?tpary?spada
s?khyayogaved?nt?divaicitryavyatireke'pi
apicetsudur?c?robhajatem?mananyabh?k|
s?dhurevasamantavyasamyagvyavasitohisa||
iti,
manman?bhavamadbhaktomady?j?m?namaskuru|
m?mevaiyasisatyatepratij?nepriyo'sime||
iticasv?tmadevat?m?trop?stipr?dh?nyamabhivyanakti|
mah?rthamityanena
yom?pa?yatisarvatrasarvacamayipa?yati|
tasy?hanapraa?y?misacamenapraa?yati||
apicedasip?pebhyasarvebhyap?pakttama|
sarvaj?naplavenaivavjinasantariyasi||
sarvadharm?nparityajyam?meka?araavraja|
ahatv?sarvap?pebhyomokayiy?mim??uca||
neh?bhikraman??o'stipratyav?yonavidyate|
svalpamapyasyadarmasyatr?yatemahatobhay?t||
ititej?nam?khy?taguhy?dguhyataramay?|
vim?yaitada?eeayathecchasitath?kuru||
itibhagavataphalgunaprabodhan?vasth?y??r?madanuttarasrota
pras?dhit?rthaprakhy?panap?ityaprat?yate|m?dhava
p?uputr?yopadi?at?tiguru?iyabh?vodbh?vanena
imavivasvateyogaproktav?nahamavyayam|
vivasv?nmanavepr?hamanurikv?kave'brav?t||
evaparampar?pr?ptamimar?jarayovidu|
sak?lenehamahat?yogonaaparantapa!||
saev?yamay?te'dyayogaproktapur?tana|
bhakto'simesakh?cetirahasyahyetaduttamam||
itiguruparvakram?tmanasambandhasy?va?y?nusandheyat?dyotyate|
p?uputrasyetyarjunasyakul?natv?dyavin?bh?tasaujany?digua
yogamulligayat?
idaten?tapask?yan?bhakt?yakad?cana|
nac??u?r?avev?cyanacam?yo'bhyas?yati||
ityayogya?iyapratyetadarthaprak??anasy?vihitatvam,yogya
pratitu
kalpyam?nasyapuru?rthaparyavas?yitvacopap?dyataiti|
p?r??aryomah?yog?dhairyag?mbh?ras?gara|
bh?ratebhagavadg?t?madhiktyedamabrav?t||
yatkuruketram?kramyadh?rtar?reudhanviu|
p?aveucasajjeusaghy?kauhi?ka?t||
pitnpit?mah?nbhr?tnputr?npautr?ngur?napi|
hantavy?n?tmahastenaprekyavaiklavyavihvalam||
trasyantakarmaakr?r?davadh?t?havodyamam|
b?bhatsam?nab?bhatsunisphar?jyasampadi||
anusandh?yabhagav?nmukundorukmi?pati|
k?ruy?kr?ntahdayasyandanasthatamabhyadh?t|
hantakitavasavttamak?eka?malottaram|
vaiklabyatyajyat?metallokadvayavigarhitam||
kapit?tavakobhr?t?kogurukecab?ndhav?|
tvamevat?vatkon?mak?ruyan?makitava||
p?trametasyaka?casy?tkenakov?'bhihanyate|
bahvyas?m?nyatobh??kalpyanteloka??strayo||
vi?eamaparij?yat?bhyom?bh?dbibh?ik?|
itilokottar?marthamudr?munmudrayankram?t||
prasag?nuprasagenavi?vavikobhakalpan?m|
ak?lakalitasvacchasvacchand?nandacinmay?m||
ni?cinvanni?calasv?tmasarambhaikavijmbhit?m|
uparyudriktak?ruyov?rendrasavyas?cini||
k?lagr?saikarasik?k?lasakar?kal?m|
anupravi?yayogenakhecar?khacitaujas?||
svabal?krama?opavy?ptakaulakramobhavan|
dattv?lokottar?tasmaidimaskhalit?rciam||
pr??upradar?ay?cakrevai?var?pyamanugrah?t|
b?havoyatrako??koayasphuradagad?||
sahasr??sahasr?imurdhn?camukuasp??m|
yadantas?gar?sarvesarvecakulaparvat?||
k?nan?nicasarv?isarv?sarvasah?'pyabh?t|
bh?madroakpadrauikaraduryodhan?daya||
?alabh?ivayadvaktrajv?l?m?lambya?erate|
tad?lokyasasantr?sas??caryacadhanajayam||
abhragambh?ranirghoobhagav?nabhyabh?ata|
pa?yavi?vamay?grastam?k??d?pit?maham||
vil?yam?najihv?grejyotirjv?l?kal?pini|
yatraka?dakha?n?brahm??n?parampar?||
samudrabudbudany?y?dunmiantitruantica|
atrabh?mamitodroamiha?alyamitakpam||
pa?yabhasm?kt?nbandh?nmayyakayyamah?rcii|
majjv?l?l?has?rasaccar?caramidajagat||
pr?c?nav?san??eadagdhavastramiv??nute|
tadut?hajahisvairam?ttas?r?nmah?pat?n||
yenatet?kab?asyadoo?auryaprathiyate|
itiphalgunam?karann?tmai?varyavijmbhay?||
kram?dakramacicchaktisv?tantryanm?lanakamai|
avadh?ritaved?dib?hyavidy?viambanai||
?cak?airavaiamyakarm?karmavikarma?m|
vikalpakalpanoll?sagr?sat?tparyayogibhi||
niiddhasy?pyanuh?nevihitasy?pyatikrame|
pratyav?yavyudasyadbhisvacchasatsavid?n?m||
laukike'pyupayukt?n?dharm??manumantbhi|
svasaviddevat?m?trasapary?p?rad?vabhi||
cittasy?ntarniicadbhiradvait?mtacandrik?m|
unm?layadbhir?m?lam?y?m?linyav?san?m||
sacchidyasa?ay?takamarpayadbhirahaprath?m|
sth?payadbhiran?h?ryapr?tibhasthairyam??aye||
citsvabh?vatay?sth?tusm?rayadbhisvamudyamam|
pram?airyuktibhistarkairanuv?dairnidar?anai||
??akottaracarc?bhiranyai?cagamakaikramai|
prak??ayadbhirvi?vasyapratih?mauttarakramam||
spaairavy?kulairv?kyairanyony?nvayabandhurai|
bahudh?puar?k?kap?avapratyabodhayat||
so'pitatkaam?rabhyasvavimar?avicakaa|
lakm?manubhavans?k?jj?vanmokaprath?may?m||
kapayitv?vipakatacicchakty?t?vravikrama|
agrajacapratih?pyasvasyar?jyeyudhihiram||
svasarambh?nuguyenasvairavyavaharanbahi|
k?lamah?ntani?cintovijah?ravi?khala||
etadvitatyavikhy?taikramakelaukul?game|
n?th?bhinavagupt?ryaipary?locitam?dar?t||
evar?m?yaek?vyev?lm?k?ye'pidh?mat?|
praharanta?ar?reunatepa?yantir?ghavam||
indriy?rtheutihantabh?t?tm?namivapraj?|
ity?disv?tmavisph?rtipradh?nasvayamuhyat?m||iti|
?ivamiti|yadidag?th?saptatyanukr?ntam
upasarganip?t?dyav?ntara
vy?p?ropaskt?bhidh?vyajan?dyaneka?abda?aktivaicitry?rpita
sakepavistaratv?nyataro
papatty?y?vadadhigat?mn?yaprapacat?tpary?rthapi?bh?vagarbha
mataevavi?vavtt?ntavyatikarakro?karakovidamauttaramatimahat
prameyamiti?abdenodbh?vyate|tadakhilamapi?iva
?ivapar?mar?op?yabh?tatv?t?ivasvar?p?dutpannatv?t
?ivasvabh?v?vibhinnatv?cca?ivamayameva|atracaami?a
iccasuddheguluocalae(?lo01)ity?rabhyadevouvadisa?
m?havotti
sivamityupasahtetantrenatv??ivamitipad?tmakaka?cit
praty?h?ro
navamityakar?k?ra?caparisphurat?tisarvath?
vi?vavyavah?ravartipram?tr?pametadadh?nasarambhamanyadv?vastu
kartbh?ta?ivamupap?ditasvabh?vasv?tmadevat?tm?nanatv?
prakarak?h?pr?ptatay?par?m?yanavapr?c?naj?yav?san?
paryud?s?dunm?ladamandasavitsvaspandasaundaryas?ra
sadalaukikasvabh?vasampadyataityarthatattvat?tparyopaniaditi
||70||
evam?rabdhamakhilamapitantramavy?kulaparisam?pya
tadavataraakramam?s?trayam?asiddhasakalpat?lagh?bh?tabh?va
vttistantrakttatprayojik?svapnasamayopalabdh?
siddhayogin?manusmarann?ha
itthapr?ktas?trasaptatisamull?saikasandh?yin?
j?grattatkaanirvi?easvapn?vat?r?pratijottar?m|
lokollaghanayogyasiddhipadav?prasth?nabaddhodyam?
kanth???lakap?lam?travibhav?vandet?yogin?m||71||
itthamupap?ditenaprak?reay?nipr?kt?ni
sasktavyatirekea
mah?r?r?dyanyabh??may?nis?tr?is?canapradh?n?ni
g?th?tmak?niv?ky?nite?saptatipratiyaull?sasamutpatti
prasti?ca,tatraik?sandh?yin?mananyas?pekatayotp?dayitr?t?
svapar?mar?acamatk?ras?raikagocar?bh?t?yogin?m
alaukikai?vary?tmakayoga?aktisapann?parame?var?vandestaumi
abhiv?dayeca|sarvath?t?d?tmyenat?manupravi??m?tiy?vat|
tadukta
?r?kramakelauvandanahitadanuprave?aiti|tasy??ca
t?dktantraprayojakatay?vandan?yat?y?
hetavastattadvi?eaadv?rea
par?m?yante|tath?hij?gradity?di|j?grad?tm?ya
kao'vasth?vi?ea|j?graditikarttvopac?rea
j?garaiv?vasthocyate|
tay?sahanirvi?eovailakaya??nyoyasvapnastatr?vat?r?ma
?akitamantary?gamanupravi?m|svapnohisphu?sphuar?pa|
j?gar?hisphuar?p?|tatrasvapnasy?sphuatv??avyatirekea
kevala
sphuatayopalabhyam?n?y?mavasth?y?maparokit?mitiy?vat|
pratijottar?p?jopakaraadaki?dyadhikipyasvahastopakalpit?
mudraivakevalamanvarth?kriyat?mitiyeyem?g?,tay?
mah?ntamutkarama?nuv?n?m|athacalokasyavedyavargalakaasya
yadullaghanaveditsvabh?vam?trap?ri?eye?vasth?nam,tatra
yogy?y?aucityavaty?kaulikai?vary?nubh?tir?p?y?siddhery?
padav?durgamatvad?rghatv?diparih?y?sadgur?padar?it??uddh?
laghv?casarai,tatratyeprasth?nevi?v?ti??yitvasvabh?ve
baddhodyam?mutsagitodyoga?aktim|vi?vollaghanapragalbh?mapi
sv?cchandy?didant?bh?mimavaruhyavyavaharant?mityartha|kica,
kanth???lakap?lamityetanm?trai?vary?m|atraiva
vi?vavtt?ntasy?ntarbh?tatv?danyasy?satkalpatvamanupayuktatva
ceti
bh?va|tatrakanth?n?mabhedaprabhedavaicitryavatt?y?mapi
paryantata
ek?nusandh?nas?dhyovi?vavyavah?ra|??lapuna
itthamicch?kriy?j?na?akti?ul?mbuj??raya|
itiny?y?dicch?j?nakriy?tmaka?aktitrayam|kap?laca
?ar?r?hant?dhiv?sit?tm?parimitapram?t?|ya?cittamayo
m?y?pram?tetyucyate|t?d??men??r?k?lasakara?r?p?
yogin?vandaityakar?rtha|pr?kteti|sasktahi
praktira?easya
bh??ntarasya|tatpraktesaskt?dutpanna
pr?ktamityanenabh??ntar?tmakavikti?ilpavaidagdhyasv?k?ra,
praktisauhavaparicay?pari
ty?ga?cetyubhayath?camatk?raucityam?s?cyate|nanuna
mlecchitavai
n?pabh?itavai,namleccitavyayaj?dauiti?rutismtibhy?
sasktavyatiriktabh??prayojyat?y?pratiidhyate,
apabhra??tmakatv?ttasy?|sasktavyatireke?ny?sarv?pi
bh??pyapabhra?a
??streusaskt?danyadapabhra?atayocyate|
ityuktatv?diticet?na|
sv?tmaparame?varapar?mar?amapah?y?nyatra
camasaca?l?dipary?locanebhra?yatpakilasthalaskhalitakusuma
kisalay?disth?n?ya?abdo'pabhra?a|any?d?astu
yatkicidbh?opar?ito'pimantr?karavadatyantasauhav?spadam|
yatprayog?teka?abdasamyagj?tasuhuprayuktasvarge
loke
k?madhugbhavatiiti?r?tyupap?dit?svargaguajihvik?mullaghya
svapar?mar??hl?dalakaomahopayogaupalabhyata
ityantarvidbhirvyavasth?pyam?natv?t|svapnasamayas?k?tkt?y?
yoginy?stadbh?aikapakap?titv?cca|kica,
asmadup?syavidy?nusandh?nepr?yapr?ktasyaivaucityamujjmbhate
|
yaduktamasmatparamagurubhi?r?madjuvimar?iny?mihahi
vidy?y?
trivapib?jevantasth?tt?yamasti,samprad?yasya
k??m?rodbh?tatv?t,
pr?ktabh??vi?eatv?ccayath?samprad?yavyavah?raityupade?a
iti|s?treti|s?canam?tramevahyartharahasy?n?g?th?sv?lokyate
|yena
parimal?hvayasyavy?khy?granthasy?va?yambh?va|anyath?santohi
aa
pa?soity?dausannity?de
praktipratyayobhay??apr?baly?nusandh?n?dvimar?aparyavas?yin?
t?tparyak?h?kathak?ramavadh?ryeta|pr?ktas?tretis?tr??
vai?iyopany?senasaskt?dapi
tattadanek?rthatattvas?canas?mar?rya
me?mast?ty?s?tryate|tath?hicittaalihaicittaityatra
citra
cittamity?lekhy?ntakaraacaitanyar?pamarthatraya
citta?abdenocyate|
evamatthaett?asomasujj?aityatra
astram?sth?marthamastamiti
pr?gvy?khy?nuguy?datthaityanen?nek?rtho'bhidh?yate|
evamanyadapy?hyam|p?aetyanen?nuraana?akty?
prakaa?abdapary?yeas?tr??s?canapr?dh?nye'pi
n?tyantamavyakt?rthatetyabhivyajyate|
saptat?ti|yoginyohisarvamapiviayamavag?hyavyavaharanti|
tat
?r?matsaptako??var?vidy?nusandh?nav?san?nusy?te
saptakoirmah?mantr?mah?k?l?mukhodgat?|
ity?mn?yany?y?dekaikakoikro?k?ras?can?rthamekaikada?aka
sv?k?raititasy?siddhayoginy?saptasakhy?tmakamudr?ni
bandhat?tpary?tsaptatisakhy?nirbandhaitit?tpary?rtha|
kica,
?r?manmah?rthakramaprapacasarvo'pivndacakrevi?r?myati|
tacca
catuai?aktisamay?tmakamitivy?khy?tam|tatra
dh?mamudr?varakal?savidbh?vasvabh?vata|
p?t?niketady?ca ||
ityupavaritay?bhagy???mbhavasiddh?diuvyome?y?d?n?p?ta
itip?takrameavyome?y?dipacakasv?k?rasy?parih?ryatvam|tadvat
sarv?nusy?tis?mr?jya??liny??r?rudraraudre?vary?
sarvath?'va?yambh?vaitisaptatisampadyataityatrana
vipratipatti|
samull?saiti|l?sohis?tr??sphuratt?|tatroll?sa
?abd?rthayorutpattim?cae|samull?sastu
samant?dudbh?t?tmik?manayoprasaradr?pat?m|sandh?yin?miti|
s?tr??mutpattipratitantrak?racittepup?d?n?mivavnt?dau
sandh?nam,prastipratitu?il?mukhapukh?d?n?miva
k?rmuk?d?viti
vi?ea|eketi|ekaiva?aktis?dhakahdayam?kramya
prak??avimar?a
svabh?v?bhavant?v?cyav?cak?tmaka??kh?dvayaprasaraparip??
pallavitoll?s?prapacavaicitryasapadamujjmbhayati|
j?gradity?di|
t?d?y?hyavasth?y?met?d?y?parame?vary?
s?k?tk?raucityam|yadukta?r?vij?nabhairave
an?gat?y?nidr?y?vinaeb?hyagocare|
y?vasth?manas?gamy?par?dev?prak??ate||iti|
pratijottar?miti|etadevahitatpratij?y?d?rhyayat
svavivakitasya
tantravi?easyasvak?ruyaviayabh?t?tkuta?cidudbh?vana
taduparitadvivaraodgh?anaceti|lokollaghanety?di|t?d??
hi
yogin?n?sthitis?dhak?npratyabhimatamupasth?payati|anyath?
s?k?tk?r?sabhavovaraprad?nas?marthy?bh?vovetyekatarakoau
vaiy?kulyasy?t|kanthety?di|
svayamaparimitapram?tbh?v?valambin?
yogin?y?vadicch?j?n?di?aktitritayavattay?vi?vavil?salakaa
vedyavaicitryaparimitapram?tvyavadh?nar?p?dup?yabal?d?
ky?nta?carva?yatay?'nusandhatte|evamany?nujighk?y?mapi
tenaiva?aktitrayeatataevaparimitapram?tvyavadh?n?dup?y?t
t?meva
vi?vavist?rasapadatattadabhil??nuguy?dupasann?n?mudvamat?ti
vy?khy?tar?p????lakap?lakanth??abd?n?t?tparyamatra
pary?locan?yam|evabh?t?cat?m?tmop?syadevat?svabh?v?
vibhinn?mudvelak?ruyakallolakol?hal?kr?ntasv?ntatay?
svasvar?pas?k?tk?rayittvar?p?laukikasiddhisampatprad?napradar?i
t?
?eanik?raaud?ryotkar?kul?c?ryacaraaparicary?phalapr?pti
pary?yabh?t?m?ry?siddhayogin?vande|t?d??n?hi
svop?syadevataikar?p??vandanamakhilabhuvanamagalya
tay?mn?yate|yaduktamasmatparamagurubhi
?r?tripurasundar?mandire
stotre
lakm?mahodayamahotsavapuyalagna
v??vi?eaparimelanap?rvaparva|
tvadvandanatripurasundari!vi?vavandya
tadvatparavijayatemah?n?yas?ram||iti||71||
?y?tirathatantrasyakathyatekaulikodit?|
y?m?karyapum?natravimar?aucityama?nute||
pur?kad?cidbhagav?nbhairavovi?vabh?vana|
savid?k??am?sth?yamah?ntamaimaapam||
svacittacaak?p?ram?pibanviay?savam|
sv?nandabhogalahar?svasavedy?par?m?an||
sad??iv?dibhi?iyaisevyam?nomadojjhitai|
?s?cakrecirak?lanirvikalpenijepade||
tatrakriy?y?supt?y?vi?r?nt?y?casavidi|
icch??aktirabh?dek?prabuddh?paramehina||
pra??ntab?hyasarambhacakram?lakyas?tad?|
tattvamarthasyani?cetujagr?h?ntakut?halam||
athapup?jalikiptv?saurabhodbhr?ntaapadam|
p?ibhy?padmat?mr?bhy?paspar?apadayoprabhum||
devo'pikicidunm?lyacamatk?rottarajvalan|
k?ruyavaribhirnetraipreyas?t?mudaikata||
praipatyacas?bh?yakalpit?jalikumal?|
?ucismit?smar?r?tibabh?e?a?ibh?aam||
deva!tvadvadan?devagopit?nyanyadar?ane||
pr?kpratyaguttar?v?cisrot?si?rutavatyaham||
kintupraavyametanmek?ruyayaditehdi|
kitattvamatrasarvatrayajj?n?tp?rat?bhavet||
iti?rutv?giradevy??r?m?nsvacchandabhairava|
m?nayanm?nan?y?t?pasumukhi!suhviti||
pavitrasvahavi??eagr?hayitv?smitottaram|
antarlakepadetihanbabh?etattvamauttaram||
yath?sy?tsv?tmanasph?rtiryath?tasyabahiprath?|
yath?camohaprabhra?yedde?ikendrepras?dati||
prak?litamala?c?sauvi?uddhisv?par?m?an|
yath?canityabhuj?taj?vanmukticamatkriy?m||
tath?tath??ivastasy??caitanyamupabhayan|
arthatattvamup?dikadauttar?mn?yasavid?m||
krama?a?vat?s?carahasyatattvani?cayam|
vim?ant?cavi?adasvaspand?nandacinmay?m||
vi?vasyasv?tm?na?caikyapratyabhij?yav?stavam|
tenabhairavan?thenat?d?tmy?modabh?gabh?t||
athas?k?layogena?iv?nandasyadh?mata|
?iyasyop?di?addev?cidadvaitasyani?cayam||
krameataccan?th?n?parip?y?bhuvasthalam|
divyasiddhamanuyaughapravibh?g?dav?tarat||
avat?r?'pyasauvidy?mah?rthakramagarbhi?|
yogin?vadanevevatihatyatyantadurlabh?||
athak?lakramava??ccolade?a?iromai|
mah?prak??on?m?s?dde?ikodkkriyottara||
tasya?iyo'bhavaddh?m?ngorakon?mava?yav?k|
mahe?var?nandaitipr?ptap?jy?hvayomah?n||
arcayandevat?nityajapandhy?ya?cani?calam|
paryaa?cadi??mant?nk?lakacidav?hayat||
athaikad?ni??thiny?m?s?noy?gamaape|
tarpayitv?par?dev?gandhapup?kat?savai||
?sv?dy?nandap?tr?itr?it?vr?itanman?|
svasarambhapar?mar?abhavy?manubhavanprath?m||
j?gar?svapnayormadhyamadhy?syamahat?da??m|
d?ty?stanataotsagamapar?genap?ayan||
prad?paiku?alairevaprad?ptairaparokita|
?stesmavismay?kr?ntakahl?rotphullalocana||
atr?ntarestriyak?citkanth???lakap?lin?m|
sadadar?akilollok?sind?r?lakt?lik?m||
?lokyacasat?siddh?kurvann?sannam?sanam|
up?haradud?ra?r?p?jopakaraakram?t||
daki?cayath??aktid?tud?t?sam?di?at|
kruddhevayogin?s?cakimebhiritinisph?||
mah?r?rabhuvabh??prayuj?n?smitottaram|
saptasakhyocit?mudr?badhnat?hastapallave||
alamarthairiyakanth?vasordh?r?hivarati|
prad?yat?miyamudr?phalacapratip?dyat?m||
ittham?bh?am?aivasakap?lenap?in?|
sp?ant?mastakatasyani??akas?tirodadhe||
athatanmahad??caryama?nuv?nomah?man?|
?racayy?rcan??eama?e?manayanni??m||
pr?targurukulagatv?praamyacaraauguro|
r?trivtt?ntam?cakhyaupr?jalipra?ritaipadai||
de?ikendro'pisacintyani?city?rthacatatkaam|
puyotsavaitipr?ta?iya?r?m?nabh?ata||
alamarthaprapacenapiito'rthaprak??yate|
alamarthairitipr?hayadiyasiddhayogin?||
yaccasaptocit?sakhy?kurv??karakumale|
saphal?kriyat?me?bh?vajenetyabh?ata|
tad?rth?simullaghya??bd?s?k?cidicchati|
yenamantr?tmakai?abdaiparame?varyup?syate||
saptako??var?dev?tay?n?namup?syate|
anyath?t?d??mevamudr?napratip?dayet||
tattvay?travidh?tavy?sph?tas?rasvata?riy?|
s?tr??saptatistantremah?rthemantragarbhi?||
sadyastvadvadan?ttasm?tp?dukodaya?odhit?t|
pur?tan?gamaprakhyogranthaprakhy?yat?mah?n||
kicabh??tad?yaivam?dhury?mtavari?|
aucityapoayatyatramah?mantr?nus?ri?||
ity?j?de?ikendrasyaday?lorm?rdhnidharayan|
mah?rthamajar?n?masaviddarpaamaalam||
tantradinaikatipayaiprababandhasvatantradh?|
k?ry?rambhohimahat?mavilambenasidhyati||
taccatattvavidalokeveda??strakal?svapi|
mah?rthasindhumanth?na?r?vay?m?sade?ikam||
svayamevacat?vidy?svavimar?akut?hal?t|
?iy??mapinirbandh?dvy?cacakevicakaa||
yath?hipupama~jary?gr?hyaparimalobhavet|
tadvadasy?mapigr?hy?vy?khy?parimal?hvay?||
asy?marthasthitisaivay?sarvatrakul?game|
kintu?abdasya?ayy?'ny?n?tyantas?vibhidyate||
?uddhojanmasvanekeuyaka?cijj?yatekt?|
en?mupadi?antyasmaiyoginyobh?gya??line||
anayaiva?ivoviurbrahm?nye'pimahaujasa|
antarvimay??uddh?sv?dhik?reuj?grati||
im?mevavim?y?ntarv?madeva?uk?daya|
adhyatihanpar?k?h?pratih?sarvasampad?m||
im?mevacasagr?mebandhuhaty?par?mukham|
mukundobodhay?m?sasyandanasthadhanajayam||
kaam?locit?'pye?j?vanmuktiprayacchati|
uparyuparyanusy?t?stattadai?varyasampada||
nacain?marhatipr?ptukr?rakauilyav?nkhala|
pramattomatsar?bh?rur?may?v?madoddhata||
n?stikasvalpadh?rdukh?dar?an?ntaratatpara|
gurubhaktivinirmuktaktaghnodurman??aha||
a?raddh?lurahak?r?r?gadveopar?ita|
capalapraktip?ponikpakpao'lasa||
pr?pnuy?dyadimaurkhyeaguroret?d?apum?n|
ubhautaukulayoginya?apantikubhit?krudh?||
aktv?kaulik?tptiviar?duddharannim?m|
udgh?ayanpahan?vanvy?cak?a?caneyate||
amantrabindusaspar?ako?amasy?par?m?an|
yogin?n?pracad?n?m?p?nev?mi?yate||
m?lasavitkal?m?tramadhigamy?rcayannim?m|
a?nutesaiddhimakhil?mavina?varasampadam||
siddh?nt?n?yath?nye?s?rasy?dauttarakrama|
tath?tasy?pya?easyas?rame?'vadh?ryat?m||
b?hy?n?m?ntar??camantr??mujjval?rci?m|
v?ryameaivaboddhavy?par?hant?may?kal?||
j?tavy?n?par?k?h?kartavy?n?par?kriy?|
bh?vy?n?capar?bh?miriyam??enakathyate||
sahasra?o'pisantv?j??ivabha?rakaprabho|
iyatutasyacaitanyasarvasvamitiniraya||
iyameva?ivenokt??rutismty?divistare|
anyath?karaeheturvy?khy?t?matibhrama||
anyatrap?ramparyeas?k?datr?rthani?caya|
itivaiamyamapy?cebhagav?nindu?ekhara||
?sth?yadhairyamavadh?yavikalpacint?
m?l?yasa?ayamup?syacade?ikendram|
gr?hyeyamauttaramah?kramatantragarbh?
d?ryairudanvadudar?nmaimajar?va||
?div?kyamupakepapratip?dyasyavastuna|
prayojan?deprathamapram??tikramaprabho||
adhik?riyaniyamasthitirvidhiniedhayo|
par?k?sastesvasyasphu?sphuatay?prath?||
svavimar?asyas?dhyatvatatsvar?pavimar?anam|
atri?attattvanir?tistaduttir?vic?ra?||
antarbh?vaprapacasyasvaprak??avimar?ayo|
?iva?aktyorabhinnatva?aktyutkara?cid?tmana||
saht?vapivi?vasyasvasminnavy?kul?sthiti|
pram?tr?ditrayasyaikyasadasadbhedabhajanam||
ullokat?sapary?y?mah?rthakramav?san?|
p?j?svar?panikarodevat?y?nir?paam||
cintanamantratattvasyav?gvttisphurtini?caya|
mudr?r?papar?mar?ovimar?asy?tmavartina||
pr?galbhyabhogamoka?r?s?marasyaphal?rpae|
j?vanmukterupany?sakaabhagatiraskriy?||
svasy?nandasvabh?vatvam?av?ditrayakram?t|
vivecanamup?y?n?nai?cintyayoga??lin?m||
vimar?asy?vilambatvaphalasyapratip?dane|
guruk?ruyanighnatvasvapar?mar?asampada||
sarvadar?anas?ratvamupakr?ntasyavastuna|
uktasarv?rthasakepobh?rat?dyaviruddhat?||
upapattiprayoga?catantr?vataraakrame|
itisvaspandasasiddhyaighyat?tantrasagraha||
itigurumukh?mn?yany?y?nmah?kramamajar?
parimalamima?iyaprem?babandhamahe?vara|
kanakasadasomadhyentyannivaprabhuradbhuta
yadihasulabhas?k?tkartuvimar?amaya?iva||
g?th?n?manubh?aatadanutacch?y?tatovy?kti
rgranth?rthagrathanakriy?sugahanohdya?caka?citkrama|
sav?doktisahasrasakalanay?tattv?rthacarcotsava
saubh?gyacavimar?asampadaitiprasth?namadhyakyat?m||
col?stesatatotsav?janapad??l?ghyoguairm?dhavo
retodh?sphaik?vad?tahdayon?thapraka?omah?n|
srotasvacchamanuttarapariatap?ityam?sth?dhik?
va?y?v?gitihantatantrakdasausarvottarovartate||
satsavitsamayamah?bdhikalpavk?n?c?ry?nabhinavagupta
n?thap?d?n|
?mul?damalamat?nupaghnayanty?v?gvally?pracuraphalonanu
praroha||
s?hity?bdhaukaradh?ro'ham?sak?vy?lokalocana
c?nu??lya|
tadvatsvacchalabdhav?nasmibodhap?nthobh?tv?
pratyabhij?padavy?m||
yomev?macamatkriyodyamamayastabdho'pisanna?nute
vi?vavy?pnuvata?cidadvayamaha?candroday?dvikriy?m|
tasy?hl?damah?ravasyanakathavardhetak?lakao
v?gvikobhavijmbhay?bahumukhakallolahallohala||
k?very?ivam?dhuryakahl?rasyevasaurabham|
nae?asyevatannttamasyagranthasyagauravam||
vi?votpattivipattibh?sabhagav?natrapravakt??iva
stasy?haprati?abdaparvataguh?yanmenagarvagraha|
taddoo'stuguo'piv?nakhalutatsv?yattamitthasthite
m?tsaryamahat?mudetuyadiv?v?tsalyamujjmbhat?m||
adhiv?sayatusad?mukhamanyakath?lepalabdhadaurgandhyam|
karp?ra?akalaivame?iva?ivaiti??tala?abda||
iti?ivam||
iti?r?mah?prak??a?iyasyagorak?parapary?yasya
?r?manmahe?var?nandasyaktirmah?rthamajar?parimalasamp?ra
||
_______
k?lacakragha?yantrakalpan?m?la?ilpine|
namasvacchandacinm?traparibarh?ya?ambhave||
p?dukodayamah?rthamajar?komal?stavapar?stutikramai|
sph?rayanbhuvim?h?rthasavidade?ikovijayatemahe?vara
||
jayatyam?laml?namauttaratattvamadvayam|
spand?spandaparispandamakarandamahotpalam||
||?ubhamastu||
MUKTABODHAINDOLOGICALRESEARCHINSTITUTE
2011MuktabodhaIndologicalResearchInstituteAllRights
Reserved.
Etextsmaybeviewedonlyonlineordownloadedforprivate
study.
Etextsmaynot,underanycircumstances,becopied,republished,
reproduced,distributedorsold,eitherinoriginaloraltered
form,without
theexpresspermissionofMuktabodhaIndologicalResearch
Instituteinwriting.
DataenteredbythestaffofMuktabodhaunderthedirectionof
MarkS.G.Dyczkowski.