Documenti di Didattica
Documenti di Professioni
Documenti di Cultura
LASALACIVILPERMANENTEDELACORTESUPREMADEJUSTICIADELAREPBLICA;vistala
causanmeromilnovecientosnoventaycincodosmilnueve,conelacompaado,odoel
informeoralenaudienciapblicaeneldadelafecha;yproducidalavotacinconarregloa
Ley;emitelasiguientesentencia:
1.MATERIADELRECURSO.
SetratadelrecursodecasacininterpuestoporCorporacinPeruanadeAeropuertosy
AviacinComercialSociedadAnnimaCORPACcontralasentenciadefojascuatrocientos
cuarentaydos,sufechadiecinuevedefebrerodelpresenteao,expedidaporlaSala
EspecializadaenloCivildelaCorteSuperiordeJusticiadeTumbesqueresuelverevocarla
sentenciadefojastrescientossetenta,defechaveintidsdejuniodeldosmilochoquedeclara
infundadalademandayreformndolaladeclarafundadaenparte,enconsecuencia
ordenaronquelaentidademplazadadevuelvaalaentidaddemandantelasumadesetentay
seismilseiscientossetentaynuevedlaresamericanosconcincuentayunocentavos,conlo
demsquecontiene.
2.FUNDAMENTOSPORLOSCUALESSEHADECLARADOPROCEDENTEELRECURSO:
EstaSupremaSalamedianteresolucindefechaveintidsdejuliodelpresenteao,declar
procedenteelrecurso,porlacausalcontenidaenelinciso1delartculo386delCdigo
ProcesalCivil,porlainterpretacinerrneadelartculo1954delCdigoCivil,refiriendoque
peseaquelaSalahasealadoensusegundoconsiderandoqueconcurrenlospresupuestosde
lainstitucindelenriquecimientoindebido,sinembargo,concluyedeclarandoinfundadael
extremoencuantosereclamaelpagodelasumacienmildlaresamericanos,porconcepto
delucrocesante,msansisedenominaindemnizacinpordaosyperjuiciosalas
compensacionesaquetienederechoelacreedorporeldesmedrosufridoensupatrimonio
(daoemergente)oporutilidaddejadadepercibir(lucrocesante),comoconsecuenciadirecta
delincumplimientoporpartedeldeudor,porlaobligacinasucargo.Eldeberdeindemnizar
eslaconsecuencialgicayjustadetodoincumplimientoimputableattulodeculpaodolodel
obligado.AgregaqueresultaevidentequelaSalahainterpretadoerrneamenteelartculo
1954delCdigoCivil,siendoqueunainterpretacincorrectahabrallevadoalaSalaadeclarar
fundadoelextremoquereclamaelpagodelasumadecienmildlaresamericanospor
conceptodelucrocesante.
3.CONSIDERANDO:
Primero.Que,laempresarecurrentehadenunciadolainterpretacinerrneadelartculo
1954delCdigoCivil,elmismoquedefinealenriquecimientosincausacomoaquelquese
enriqueceaexpensasdeotro,estandoporconsiguienteobligadoaindemnizarlo.
Segundo.Que,esmenesterprecisarqueexisteinterpretacinerrneadeunanormade
derechomaterialcuandoeljuezeligelanormapertinente,peroseequivocaencuantoasu
significado,dndoleunsentidooalcancequenotiene.Severificaentodosaquelloscasosen
queeljuez,anreconociendolaexistenciaylavalidezdelanormapertinentealcaso,yerra
interpretndolayledaunsentidoquenolecorresponde.
Tercero.Que,conmirasalaabsolucindeladenunciacasatoriainterpuestaesmenester
haceralgunasprecisiones.As,conformesedesprendedeautos,CorporacinPeruanade
AeropuertosyAviacinComercialSociedadAnnimaCORPAC,interponedemandade
enriquecimientosincausacontralaEjecutoriaCoactivadelMunicipioProvincialdeTumbesy
otroconelobjetoquecumplanconpagarlasumadedoscientossesentayochomil
trescientossetentayochonuevossolesconveintiochocntimosdenuevosolalhaberse
embargadodichasuma,mslasumadetrescientoscincuentamilnuevossolesporconcepto
delucrocesanteloquehaceunmontototaldeseiscientosdieciochomiltrescientosochentay
sietenuevossolesconveintiochocntimosdenuevosol.
Cuarto.Que,tramitadoelprocesoconformeasunaturaleza,elSegundoJuzgadoCivilde
TumbesmedianteResolucindefechaveintidsdejuniodeldosmilocho,hadeclarado
infundadalademandaporconsiderarquelaparteactoranoacreditlosextremosdesu
pretensincomoloexigeelartculo200delCdigoProcesalCivilyaquedelosmedios
probatoriosacompaadosnoseadvierteelenriquecimientodelosdemandadosen
detrimentodelademandanteniqueeldineroembargadoyconsignadoendepositohayasido
utilizadoenprovechodelosdemandados.
Quinto.Que,laSalaCivildeTumbesalabsolverelgrado,revocalaapeladayreformndola
declarafundadaenpartelademanda,ordenandoquelaentidademplazadadevuelvaala
entidaddemandantelasumadesetentayseismilseiscientossetentaynuevedlares
americanosconcincuentayunocentavos,masintereseslegales,einfundadaencuantoal
pagoporconceptodelucrocesante,arribandoalaconclusindelaexistenciadeunaventaja
patrimonialdeldemandadofrentealempobrecimientodeldemandante,deunaconexin
entredichoenriquecimientoyeseempobrecimientoascomolafaltadejustificacindel
enriquecimiento,concluyendoademsquealserlademandadeenriquecimientosincausa
unadenaturalezarestitutorianoresultabafactibleelpagoporconceptodelucrocesante.
Sexto.Que,elenriquecimientosincausa,cuandooperaindependientementedeunacausa
jurdica,quiebraelequilibrioentredospatrimoniosdeunamanerainjusta,ycuandotal
situacinseproducelaleyotorgauncrditoalempobrecidocontraelenriquecido,
otorgndoleunaaccininreverso,derivadadeunprincipiodeequidad.Lascondicionespara
lainterposicindeestaaccinson:a)queeldemandadodebehaberseenriquecidoporla
percepcindeunbeneficio,material,intelectualyaunmoral;b)estebeneficiodebehaberse
obtenidoaexpensasdeldemandante,quiensehaempobrecido;c)quetalenriquecimiento
seainjusto;y,d)queeldemandantenotengaotroremedioparaobtenersatisfaccin,porlo
quetalaccintienecarcterresidualosubsidiaria.
Stimo.Que,estandoaqueenelpresentecaso,slosehadeclaradoprocedenteelrecurso
decasacindelaentidaddemandanteCorporacinPeruanadeAeropuertosyAviacin
Comercialencuantoalextremodelpagoporconceptodelucrocesante,estaSupremaSalase
avocaralconocimientodelapresentecausaafindedeterminarsidichoconceptose
encuentrainmersoonoenlademandaporenriquecimientosincausa;Octavo.Que,enlnea
deprincipio,esteSupremoTribunal,acordeconloslineamientosqueinformaladoctrina
moderna,debedejarclaramenteestablecidoquelaaccindeenriquecimientosincausase
distinguedelaaccinindemnizatoriapordaosyperjuiciossufridosporelacreedordeuna
obligacin.Enefecto,enelcasodelaindemnizacinpordaosyperjuicios,losdaossonpor
elvalordelaprdidaquehubiesesufridoylautilidadquehubiesedejadodepercibirel
acreedor,encambioenlaaccindeenriquecimientosincausa,sloprocedeelreembolsoo
restitucinenlamismamedidaqueeldemandadoseenriqueci,sinconsiderarseparanada
losperjuiciosquepudohabersufridoeldemandante.
Noveno.Porotraparte,enlaobligacinconsistenteenelresarcimientodedaosyperjuicios,
debedarseelelementodelaimputabilidad,queresultaesencial,pueslaaccindedaosy
perjuiciosesloquecaracterizaaladenominadaresponsabilidadcivil;encambio,enla
obligacinfundadaenelenriquecimientosincausa,nointeresaenabsolutoelproblemadela
imputabilidaddelobligadoqueresultaserindiferenteenestecasoltimocaso.Untercer
aspectoatomarenconsideracineselhechoqueeldeudordelaobligacinderesarcirdaos
yperjuiciospuedenohaberobtenidoningunaventajapatrimonialconelhechoquesirvede
causaalaobligacin,sinembargo,enlaaccinemanadadelenriquecimientosincausase
notardeinmediatoelcontraste,puesenestecasoeldemandadosernecesariamenteel
enriquecidoalhaberobtenidounprovecho.
Dcimo.Quedeloexpuestoseadviertediferenciaentrelospresupuestosdeunayotra
accin,puesenlaaccindestinadaaresarcirlosdaosyperjuiciosseconsiderarporsobre
todaslascosas,lasituacinpatrimonialdelacreedorquesehavistodisminuidaenelmonto
deldaosufridoenconcordanciaconloselementosdeldaoresarciblequeinformaelarticulo
1985delCdigoCivil,estoes,daoemergente,lucrocesante,daoalapersonaydaomoral.
Sinembargo,enlaobligacinderivadadelenriquecimientosincausa,loquesetomaen
cuentaesalainversa,lasituacindeldeudordelaobligacin,estoes,delenriquecido
(demandado),quienesprecisamenteaquienseledemandalarestitucindelprovechoqueha
obtenidoaefectosdedeterminarenquecantidadsehaenriquecido.
Undcimo.Que,deloexpuestosetienequelainterpretacinhechaporelAdQuemrespecto
delanormadenunciadahasidocorrecta,noconfigurndoseelviciodenunciado.
4.DECISIN:
Porestasconsideracionesyenaplicacindelodispuestoporelartculo397prrafoprimero
delCdigoProcesalCivil,declararon:
INFUNDADOelrecursodecasacinafojascuatrocientoscincuenta,interpuestopor
CorporacinPeruanadeAeropuertosyAviacinComercialSociedadAnnimaCORPAC;en
consecuenciaNOCASARlaSentenciadeVistadefojascuatrocientoscuarentaydos,sufecha
diecinuevedefebrerodeldosmilnueve,emitidaporlaSalaCivildelaCorteSuperiorde
JusticiadeTumbes.
CONDENARONalaparterecurrentealpagodelamultadeunaUnidaddeReferenciaProcesal,
ascomoalpagodelascostasycostosoriginadosenlatramitacindelrecurso.
DISPUSIERONlapublicacindelapresenteresolucinenelDiarioOficialElPeruano,bajo
responsabilidad;enlosseguidosconlaMunicipalidadProvincialdeTumbesyotrosobre
enriquecimientosincausa;actuandocomoJuezSupremoPonente,elseorlvarezLpez;y
losdevolvieron.
SS.
ALMENARABRYSON
TVARACRDOVA
PALOMINOGARCA
CASTAEDASERRANO
LVAREZLPEZ
.ag
SALACIVILPERMANENTEDELACORTESUPREMADEJUSTICIA
SENTENCIA
CAS.N19952009
TUMBES
PAGE
PAGE5