Sei sulla pagina 1di 152

C O M P E N D IO

DOUTRINA CHRiST
LNGUA PORTUGUEZA ,
B R A S I L I C A.
C O M P O S T O PELO
t. J O O F I L I P P E B E T E N D O R
Antigo Missionrio do Brasil
E R E I M P R E S S O DE O R D E M

S. ALTEYA REAL
RNCIPE^REGENTE
1$ O S S SENHOR
F*. JOS MARIANO DA CONCEIO*
VELLOZO.

LISBOA, M. D C C C,

h * Offic. PB IUO T H A D M O FSKRSIRA


SENHOR

F Ao subir d presena de V. A.
R., tomo huma prova do ardente zeio%
que V. A. R. tem do augmento da Re*
ligio na Converso dos ndios do Bra-
sil , reimpresso o Compndio da Dou*
trina Cbrista que em 1681 eompos o
Padre JoaoFilippe Betendorf, seu anti-
go Missionrio em ambas as Lnguas,
Portugueza , e Brasilica para beneficio
dos mesmos ndios* Complete Deos a
vontade deV. A*R.% fazendo entrar n
grmio da Igreja tantos milhares de
almas, que ainda hoje vftem fone deU
Ia, envolvidas nas treva$ da ignorncia
do verdadeiro culto, que lhe devem dar >
e com que to bem o Estado recebera a
sua usura , vendo livres aquellas Colo*
vias destes obstculos do seu acresce n*
lamento. Esta foi Senhor a constant
practica dos Soberanos , Avs de V. A.
j., assaz esquecida nestes ltimos tem*
pos , e renovqda agora por V. . R,
Deos, a quem este s,ervifo se encami-
nha , faa, descer sobre VI A. R. toda
a grandeza, e pluralidade dos seus ce-
iestiaes dons , como em outro tempo so-
bre s justos Reis de Israel, firmando
em V. A. R. , e na sua Augusta des-
cendncia , o Real Imprio , qs/e, confor-
yie a pia crena Portugueza , surro-
gdra ao antigo Israelitico , scolhendo-o
para si Inre & in semine tuo, &c. As**
sim com tjoda a energia, de que he ca-
paz , dtzeja
De K A. R,
o xnai humilde YassaUo,

. Jos Marwno da Concejcp, Y C J1*


APVERTENCIAS
PO A P T H O U ,

R Epartlo-se este Compen*


dio em duas Partes. Na primeira dek
Iss se pem as Oraes , e os oiai?
princpios , e elementos de nossa
Santa F , com a Confisso geral,
e o Acto d Contrio no cabo dei-
les. Na segunda se ensino por dois
Dilogos todos os Mysterios perten-
centes F j Esperana , e Carida-
de , &c. qe todo q homem Chrit
sto est obrigado, de saber para sa-
tisfazer 90 preceito | alcanar a sua
salvao para a qual Dcos o creou ;
e os Procos, e Senhores, e Amos
sto obrigados a ensinar quelles
que so de sua obrigao,
JPL Podem sv ensinar ambos es*
vi Advertncias.
ses Dilogos da segunda Parte, em
huma , ou duas, ou mais vezes , co-
mo parecer melhor ao Doutrineiro,
e as circunstancias das pessoas, lu-
gar , e tempo o requererem : com
tanto , que quando fosse necessrio
abrevialos, nunca se deixem de fa-
zer as perguntas notadas de huma
estrella, em sinal de serem as prin-
cipaes, e mais necessrias de todas.
III. O modo , que se deve se-
guir em ensinar esta Doutrina , he
o seguinte. O Doutrineiro posto dian-
te de todos, em lugar mais chega-
do a Altar, faz com elles o sinal
da Santa Cruz em voz alta, lara >
e distincta, e diz > o Padre Nosso,
a Ave MARIA, o Credo, os Man-
damentos da Lei de Deos, e da San-
ta Madre Igreja Catholica : os Sa-
cramentos, e as trs Virtudes Theo-
togaes, com mais que conforme as
circunstancias lhe parecer melhor.
Ppois disso fass # perguntas,
s
<
Jdvertenas,

vit
4$ quaes respondem commummentc
todos, tirado nos dias de Dominga,
e Festas em que se faz a Doutrina
geral depois do jantar. Acabadas as
perguntas sepfem todos de joelhos,
e dizem a Confisso geral com o
Acto de Contrio.
Logo entoo por trs vezes duas
meninas das mais devotas , e bem
ensinadas , o Bemdito , e Louvado
seja o Santssimo Sacramento do Al-
tar, e a immaculada Conceio da
sempre Virgem MARIA Senhora
nossa concebida sem peccado Origi-
nal ; e respondem dois meninos dos
mais modestos, e idneos: Para sem-
pre Amen; e aps delles todos jnatos
o mesmo no mesmo tom , concluin-
do tudo com o sitiai da Santa Cruz.
IV. As Ladainhas , e a Salve
Rainha s se dizem , ou canto nos
Sabbados noite, na Doutrina de
tarde, e em todas as Festas da Se*
nhoras, e Vesporas dellas.
V-
viu Advertncias
V* Finalmente para que no h-*
ja quem ache difficuldade na leitu-
ra , e pronunciao da lingua dos
ndios, advirta o Leitor, que a le-
tra y s deve pronunciar sefflpi- gut*
turalmnte cm ig$ a letra kco-
mo a pronunciamos na palavra Gr**
j^a Kyrie, ou na Portugueza , que.
Estas so as advertncias que me
pareceo devia fazer ao Leitor deste
Compndio, e juntamente pedir-lhe
mfc perdoe as minhas faltas , e me
alcance de Des nosso Senhor, que
iainda que he limitado o servio que
lhe tenho feito nesta obrasinha, s
sirva ordenalo para maior gloria d
sua Divina Magestade, e para a sal-
vao das almas, que misericrdia^
samente creo para hum to alto fim;
Pag. i

C O M P N D I O
DA D O U T R I N A
CHRISTA
Na lngua Portugueza , e Brasilica.

PR I ME IRA PARTE
Dos primeiros elementos da F Christa.
Orao do final da Santa Cruz.

Elofinalda San- Anta Cruz raan-


P ta Cruz, livra- Ogbarecorepy-
nos Deos nosso Se- cyroiep ,Tup ore
nhor, de nossos ini- iar, oreamotarym-
migos. bra .
Em nome do Pa- Tuba ,Tyra,Es-
dre , e do Filho , pirito Santo rra \nx-
e do Espirito Santo. p. Amen JESUS.
Amen JESU.
PA,
% Compndio da Doutrina Chrijla

PADRE NOSSO.

P Adre nossp que


ests nos eos,
santificadq seja teu
O Rrb , yb-
kype tocor,
imoetpyramo nde
nome , venha a ns rra tic. Tir nde
o teu Reino , seja Reino : Tonhe mo-
feita a UIL vontade, nhang nderemimo-
assim na terra, co- tra, ybype, yb-
mo no Geo ; o p3o kype inhemonhn-
nosso de cada dia ga iab : Ore rem-
nos d hoj~ e per- bi ra iabi nd-
doa-nos nossas divi- *
ra eimeeng con o-
das y assim como ns rbe: ndenhir ore
perdoamos aos nos- angaipba rec or-
sos devedores; e no be , Urrerecome-
nos deites cahir em mora up ore-
tentao, mas livra- nhir iab : Qremo-
hosiontal. men rucrum iep ten-
tao pup , orepy-
cyr te epe mb
ba iV Amen JE-
SUS.

AVE
Na liguaPortug* e Brasilica* 3

AVE MAR IA.

A VE MARIA
cheia de gra-
A VE MARIA
JT\ grqa fc ty*
a,o Senhor he com- nycemba , nde iru-
tigo ; benta s tu em namo lande ira re-
as mulheres j bento cu : imombecatu*
he o fruto de teu pyramo cric cu-
ventre JESU. San- nh; imombu-
ta MARIA Mi de atupyrab nde me*
Deos, roga por ns ntbyra JESUS^San-
pecca dores, agora, ta MARIA Tup
e na hora de nos- cy-7 etjr monghe*
$a morte. Amen JE- t or iangflipba
SU. rec , coyr, ir or
iekyi or rrn^bjip.
Amen JESUS.
SALVE RAINHA.

S Alve Rainha
Madre de mise-?
ricordia , via^do*
O Alve RaiJia
O moraubr cy-
tecob cembe, o-
ura, esperana nos- reierobiaba , sal-
sa , salve. A ti bra- ve. ndbe oapuc-
damos os degrada- pucai ipeap^ramo
A Eva
4 Compndio da Doutrina Cbrifltfa
dos filhos de E/a : Eva membyramou
a ti suspiramos ge- ndbe oronhean-
mendo, e choran- gherr orepacma-
do em este vlle de mo , oroiacegobo
lagrimas: Eya pois ic ybytygoia ia-
Advogada nossa,es- ce goba pup. E-
ses teus olhos mi- ne ore recierure-
sericordiosos a ns r eboui nde re
volve, e depois des- porauubra crobac
te desterro nos a- ore coty. A JE-
mostra a J E S U , S U imombcatu-
bento fruto de teu pyra nde memb^ra
ventre. O' clemen- ic iepaagora cy-
te , 6 piadosi, do- kir ecepiac ucar o-
ce sempre Virgem rbe. nheranym,
M A R I A . Roga moraub erecor
por ns Santa Ma- cembe Virgem
dre de Deos, ^para M A R I A . Etup
que sejamos dignos monghet or rec*
das promessas de Santa M A R I A
Christo. Amen JE- Tup cy, toranga-
SU. turane Christo re-
miengora rec,
ore iecobagoma
ri. Amen JESUS.

Crei
Na lngua Portug. e Baslica. %

Creio em Deos Padre.

C Reio em Deos
Padre todo po-
A Robir Tup
JL\ Tuba opacat
dcroso, Creador do mbae tetir mo-
Ceo, e da terra, e nhnga eicatbe %
"8m JESU Christo ybca, ybyabe mo-
hum s seu Filho nhngra Arobir
nosso Senhor, o qual JESUS Christo ab
foi concebido do Es- Ta^ra oiepbc ac
pirito Santo: nasceo ira : Espirito San-
de MARIA a Vir- to imonhangpe pi-
gem , radeceo? sob tngamo onhemo-
ppdr de Poncio Pi- nhnghepora. Ae-
lato .: foi crucifica- be or M A R I A
do , morto, e sepul- ababycagor)Tma
tado. Deceo aos in- , Poncio Pilato
ferjios , ao tercei- morobixbamo ce
ro dia resurgio dos creme cerecome-
mortos i supio aos mobyramo cecou,
Ceos, est assentar ybyr oaba rec
do i mo direita de imoiripyramo ce-
Deos Padre todo po- cou , iiucapyramo ,
deroso : donde ha itymimb^ramo. O-
de vir a julgar'os vi- guegybyo^ apytri-
vos | e os mortos. pe,ara mojapyrapu-
p
6 Compndio da Doutrina Ckriffla
Creio no Espirito p omanabe pora
Santo , na Santa i' cecob ebyri,
Igreja Catholica, a oieupir ybkipe ,
oitimuiiC^o do Tp Tuba opaca*
Santos 5 a remisso t mbaeterir mo-
dos peccdos, a re- nhnga icatbae e*
sufrei da carne, catuba cpty cflii
e vida eterna. Amen Ae ii tri oicob-
JESU. be omanbe po-
ra pab recomo-
nhngane. Arobiar,
Espirito Santo. A-
robiar Santa Igreja
Catholica; Arobi&r
Santos recocat ie*
moia ica : Aro-
biar tecoangaipba
rec morup Tup
nhir: xobiar ac
recob iebyrama t
Arobiar tecobe opa-
berm^m. Amen
JESUS.

Ar*
Na lngua Portug. e Bras ilica. y

Artigos da F.

O S Artigos da / ^ Atorze ac re-


F *jtequator . v^# mierobiarmt.
ze. Sete pertencem Sete Tup re ndo-
Divindade , e os .ara , Amo sete ian*
outros sete Huma- de ira JESU Chri-
.nidade de nosso Se- sto nc r rrago-
nhorJESU Christo. ra rec ndorab.
Os sete que perten- Sete Tup rec
, cem Divindade. ndor n ei*

O primeiro crer em i. A robiar oiep Tu-


hurti sdDetf to- p opaeat mbe
do poderoso. teeira roonhn-
ga eicatbe

2. Crer que he Pa 2. Arobiar Tbamo


arei cec.
3. Crer que he Fi- 3. Arobiar Tyra-
Jho* mo cec.
4. Crer que heEs- 4. Arobiar Espirito
pirito Santo. Santoramo cec.

f. Aro-
8 Compndio da Doutrina Chrijlaa
y. Crer que heCrea- 5. Arobiar opacat
dor. mbae tetiru mo-
nhangramo ce-
c.
6. Crer que heSal- 6. Arobiar moropy*
vador. cyrnam cec.
7. Crer que he Glo- 7. Arobiar tecb
rificador. opabaerJm^ma
mngramo ce-
i c.
Os sete que perten- Sete JESUS Chri-
cem Humani- sto ac ro rra-
dade so estes. gora rec ndo-
ra , n et.
O primeiro. Crer 1. Arobiar Tup
que o Filho de Ta^ra Espirito
Deos foi conce- Santo injanhan-
bido do Espirito gappe, pitnga-
Santo. mo inhemonhan-
- gagoera.
a. Crer que naseeo i. Arobiar Virgem
da Virgem MA- MARIA i-
RIA ficando ella ragora, ababyca
sempre Virgem. gore^mamo ce-
c pup mem.
3. Crer que foi por 3. ArobPar ac rec
ns crucificado , ybyr ioaaba re*
cc
Na lngua Portug. e Brasilica. 9
morto sepul- ce imoiarip^ro-
tado. ramo, iiucpyr-
ramOjitymimb^-
roramo cec.
4. Crer que deceo 4. Arobiar ybf apy-
aos infernos , e tripe igoegyba-
tirou as almas dos gora, ac rby-
Santos Padres que py caraib et an
l estavo espe* gora pe tur^
rando sua santa ma oorbe re-
vinda. nocemagorab.
y. Crer que resur* 5. Arobiar ra mo-
gio ao terceiro a p^rapu p ceco-
dia. b ie byragora.
6. Crer que sobio 6. Arobiar ybky-
ao Ceo , est as pe iieupiragora,
sentado i mo di- Tup Tuba eca-
reita de Deos Pa- tuba coty cena
dre. be.
Crer que ha de 7. Arobiar ra pa
vir a julgar os vi- pape trgoma,
vos ? e os mor- oicobebe, orna-
tos dos bens, e nobe pora pab
males que fizero. reccatagora ,
cecangaipago-
ra b repymen
ga.
Man*
io Compndio da Doutrina Chrijiaa

Mandamentos da Lei de Deos.

O S Mandamen- 1""\ Es Tup ac


tos da Lei de l ^ / recomonhan-
Deos sodez.Os trs gaba* moapyr iypy
primeiros pertence fp moet rec
honra de Deos, e ndora* amo sete ac
os outros sete ao rapixra rerec ca-
proveito do proxi- t rec .rdora b.
mo*
O primeiro: Honra Iypy: Eimet oie-
rs hum s Deos. p Tup.
O segundo: No ju- Imocia : Anhct
raras o seu Santo eretenhum Tu-
nome em vo, p rra rena.
O terceiro : Guar-Imoapyra : Eiine-
dars os Domin- t Domingo ra
gos , e as festas. mar tecobey-
mab.
O quarto : Honra- Imonherondycba :
rs a teu pai, e Eimoet nde r-
a tua mi.^ ba , nde cy ab.
O quiato : No ma- Imo cinco ba :
taras. Eporapitium.

Imo
Na lingua PortUg. e Brasilica. 11
O sesto : No for* Imo seis ba: Epo-
mearas. ropotrum.
O stimo: No fur- Imo sete ba: Nde-
rtrs. mondarum.
O oitavo: No le- Imo oito ba Nde-
vantar s falso tes- rememum abi
temunho rec.
O nono : No dese- Imo nove ba: E-
jars a mulher de nhemomotrum
teu prximo. nde rapixra -re-
mirec rec.
O dcimo: No co- Imo dez ba : E-
biar s as cousas nheraomotrum
alheas. abi mba rec.
Estes dez Manda- Aipo dez Tup ac
mentos se encer- recomonhangba
ro em dois ^con- pab, moco n
vm a saber: A- ib pup ri. I.
mar a Deos sobre Opacat mba
todas as cousas, e tetir oe ac
a seu prximo co- Tup rauba 3.
mo a si mesmo. Oieauba iab
ace 'apixra rau-
bamQ.

Man>
12 Compndio da Doutrina Chrijla

Mandamentos da Santa Madre Igreja.

O S Mandamen- O Inco Santa Ma*


tos da Santa O dre igreja ac
Madre Igreja so recomonhangba.
cinco.
O primeiro: Ouvir Iiyp Domingo re-
Missa aos Do- c > ra marte*
mingos 5 c festas coabeyma recebe
de guardar. Missa rendb.*'
O segundo : Con- ImomocoIdba:Cei-
fessar ao menos xu iabi nhe-
huma vez no an- mombe.
no.
O terceiro : Com- Imomboapycba :
mungar pela Pas- Pscoa iabi Tu-
coa da Resurrci- p rara.
- o.
O quarto : Jejuar Imonherundyba :
quando manda a Santa Madre
Santa Madre Igreja iecaupo
Igreja. ia iabiS iecuac-
ba.

O
Na lingua Portug. e Brasilk. I J
O quinto : Pagar Imocincoba: Op
dzimos , e Fri- combo iabi6,Tu-
micias. p up oiep a
mba moiaca :
emitymburyp^
pujp Tup pta
mecngano.
Sacramentos.

O S Sacramentos Ete Santa Madre


da Santa Ma- O Igreja Sacramen-
dre Igreja so sete. tos.
i. O Baptismo. I. Y caraba pup
nhemboiauca.
2. Confirmao 2.Ac cybpeAbar
goau nhandy
caraba nnga.
3. Communho. 3. Tup rara.
4. Penitencia. 4. Nhemombe.
f Extrema-Uno. y. Ac r ianond
nhandy cariba
rara.
6. Ordem. 6. Nhemabar.
7. Matrimnio. 7. Mendra.
Pcc-
Compndio da Doutrina hrista

Receados mortaes.

O S peccados ca-
pites donde SEte opacat an
gaipba nhemo<
nascem todos os ou- nhangbypy.
tros so sete,

1. Soberba* 1.Morerobiareyma.
2. Avareza. 2. Tecoatyma.
3. Luxura. 3. Moropotra.
4. Ira. 4. Nhemyr.
y. Gula f. Mba t,- mem
ca et et.
6. Inveja. 6. Ab mba ca tu
macy.
7. Preguia. 7. Tup reco rec
nhemboryryy-
ma.

Vir
Na lngua Portug. eBrasilica. iy

Virtudes contrarias aos sete peccados


mortaes.
i. T T Umildade i. A li Orerobia*
1 1 contra so- 1VJL r) ma ro-
berba. baixora nheme-
teyma.
2. Liberalidadecon- 2. Tecoate^ma ro-
tra Avareza. baixora Tecoa-
tymyma. v
3. Castidade contra 3. Moropotra ro-
Lxuria. baixora : Moro-
/ A
potareyma.
4 Pacincia contra 4, Nhemyr ro-
a Ira. baixora Toan-
ga-
5. Temperana con- 5*. Mbe et , caii
tra a Gula. etbe robaixora ,
oianhot mba
mem c.
6. Caridade contra 6. Ab mba catu
Inveja. macy robaixo-
ra : loauuba.

7. Diligencia ale- 7. Tup reco-rec


iihe-
16 Compndio da Doutrina Chrijla
re nas cousas de nhemoryryyma
? )eos contra a
Preguia, ou Ace-
robaixora Tupi
reco rec nhemo-
dia. Poraue Ace- ryryia.
dia no ne outra
cousa seno huma
desordenada tris-
teza , e fastio das
cousas de Deos.

Os peccados contra o Espirito Santo.

O S peccados O Eis tecoangai-


contra o Es- v3 pba Tup Es*
pirito Santo so seis, pirito Santo robai
xoara.
I. Desesjserao da i. Ybkype or*
salvao. ma Tup rec ie-
robiareyma.
I. Presumpo de 2. Tenhe gat pa-
se salvar sem me- b ybkype cora*
t^cimentos. goma ierobira*
3* Contradizer a 3. upi cat icua-
verdade conheci- bip^ra up ni
da. nhoibo tenh.
NalinguaPortug.eBrasilica. 17
4. Inveja das mer- 4. Oapixra mbe.
cs que Deos faz rama ixupe Tu-
. a outrem. p remimengo-
ra moac^.
5 Obstinao no 5. Tecpangaipba
peccado. pup poryma.
6. Impenitencia. 6. Tecoangaipago-
ra moacy pota-
rma.

Os peccados que brado ao Ceo.

O S peccados que y^V Uatro tecoan-


brado ao Ceo \M gaipba ybca
so quatro. ^ ^ recopocpo-
cembe.
1. Homicdio vo- I. Guemimotribo
luntario. ac poroiuc.
2. Peccado sensual 2. Teco poxy ac
contra a nature- recrobaixora.
za.
3. Opresso de po- 3. Imb eimb
bres , principal- memetipo Tube-
mente rfos, e ma imene bae
viuvas be ac cerecomc-
momor
B 4*
Y8 mpe%^o da outrinaXJbtifia
4. S pat-jrttal 4; Mrbykyra s-
ao que trfrlha. omarteco re-
pymenge^irt.

Os inimigo^ da alma.
S inimigos da \1 Oapyr at
O lflf s trs. 1VJL nga umar.

1. O Mundo. 1. Ic ra angaipa
Ba.
2. O Diabo. 2. Anhnga.
3. A nossa carne, 3. Ac r.
As Virtudes Theologes.

A S vir tildes
so trs.
M Oapfrtec
cat Tua
mombegoba.

1. A F. iTnprerbbira.
2. A Esperana. 2. Tup rec iero
bir.
3. A Caridade. 3. Tip rafiba.

Vtr<
Na lngua Portug e Braslica. 19

Virtudes Cardeaes.
S virtudeaCar- y^V Uatro teo ca-
A
tro.
deaes so qua- \ J tu it.

%.- Prudncia. I. Tecprm ri iea-


pyac.
2. Justia. % AW up^imbae
mnga.
3. Fortaleza 3. Myat.
4. Temperana 4 . Mbe-lba pote*
ra rnhonhna.
Os Dons d* Efpirito Santo.

O S Dons do Ete Tup Espi-


spiritp. San- O rito Santo remi-
to so sete. mnga.
1. Sapincia. i* Tup* remimot|-
ra rupi mble cyi-
pa.
ap:
a. Entendimento* *. Teocul?a.
T

Bii
2o Compndio da Doutrine Crista
2. Conselht 3. .Tup. omoteco-
cuaba rupi mbae
mombe.
4. Frtaza. 4. JVtvat.
5. Sciencia. j ; Mo cuba.
6.. Piedade. 6. Morauubra.
7. Temor d Des. 7. TuprnaM et*
Os frutos do Espirito Santo.

O S frutos do T^VOzeTpE-
Espirito "San- JL/piritoSanto re
to" so doze. mimonhnga.
I. Caridade. 1.
2^. Gozo -espiritual. 2. Ac nga roryba
3. Paz. 3. Tecocati
4.' Pacincia. 4. Tonga.
$. Liberalida; 5:. Tecot^rha.
<f. Bondade. 6. TccAngaturma.
7^ Benigniddt 7. Moteiibra.-
Sr Mansido. 8. Nheranyma.
9. F 9. Tup rerobira#
10. Modstia. i&*emuik

11.
NalinguaPartufr.f Jirasilica. 11
xr. Continncia. II. Tecaba
nhenonhna.
11. Castidade. ia Moropotlry-
ma.

Obras de Misericrdia,
S obras de mi- S~^ Atorze ac abi
A sericofdiai so \^j raubaba.^
quatorze. As 6ete Sete Hypy'Corpo-
primeiras se chamo raes iba aba ret
Corporaes , ou per- rec ndoara, ^wo
tencentes ao corpo, sete Espirituaes i*
e as outras sete se ba, aba nga rec
chamo Espirituaes, ndora be.
ou as que pertencem
alma.
As Corporaes so Seteab ret rec
estas. ndora na ei'.

1. Dar de comer i. Ambycyba


aos que tem fo- ppia.
me.

2. Dardeb&eraos 2. Vceibra mo$tu


que tem sede.
3
22 Compndio da Doutrina Chrifta
3.-Vestir os nus. 3. Icatpe ndoara
moaba.
4;" Visitar* os 'enfet*- 4. Mb*e c^br ,
mos , e ericfce- imondebipyrabe
rados. repica. t

y# Dar pqusad^ aos y. Atara mombyt.


peregrinos.
6. Remir os cati- 6. Imomiaubipy-
vos. ra rcnocma.
7. Enterrar os mor- 7. Tebora tyma.
tos.

As sete Espirituaes Sete ab nga rec


so estasV ridora , n ei'.

1. Dar bom conse 1. Ab up cecoca*


lho. tagoma mom-
bei
2. Ensinar'signo- 2. Otec&cbyrn-
rants. bae motec^cu-
ba;
3. Consolar os tris- 3^ OiCotebbae mo-
tes, apycyca.
4. Castigar, os que 4. iomemobae
erro. * renoihna.
N& liwgHa RoKtug. e-Brasilica. 23
y. Perdoar as inji- 5. ^uerecojnemo-
cias. bueara , up
nhir.
<5# Soffrer com ;pa* 6. Abarcara ceca-
cincia as.fraque- gora rec nhe^-:
zas de aospqs rantna.
!
prximos.

7. Rogar a Deos 7. Oicobebe rec,


pelos vivos , om^nbe po-*
defuntos. ra recebe Tup
mpnghet.

As Bemaventuranas.

A
to.
S Bemaventu- /^V Ito tea catii
ranas so pi- \^J et rerecoi a
oporominj ' 1 '

1. Bernaventurados 1. Teco at et re-


os pobres de espi- recobra oemimo-
rito; porque 4el tribo imbe
les he o Reino gfonfcae, imba-
do Ceo. ramo ybca qgu-
rccne.
2. Bmaveijturados 2.. Xcp caju ejf re-
,f v I

sao 05 mansos j fftfipra qqjiera-


neym-
24 Compndio da Doutrina Cbrifla
porque elles pos- irymb :
suir a terra. ybf ognerecu-
ne.
3. Bemaventurados 3 Teco cat et re*
so os que ho- recora , oiace-
ro ; porque elles bae : be imo-
sero consolados. apycykypyramo
cecune.
4. Bemaventurados 4. Teco cat et re*
ps que ho fome y recora, teco cat
e sede da justia j uceitra : be
porq ue elles sero imoytarfimbyra-
fartos. mo cecune.
5. Bemaventurados 5. Teco cat et re-
os que uso de recora iporauu-
misericrdia; por- baribae : bc
que elles alcana- auubarip^ramo
r misericrdia. cecune.
6. Bemaventurados 6. Teco cat et re-
so os limpos de recora ipyme-
corao; porque moammbae:e-
elles vero a Deos bae Tup ocepia-
nosso Senhor. ' kine. '
7. Bemaventurados 7. Teco cat et re-
os pacficos; por- recora oporo-
que elles sero monhyrbae: -
chamados filhos bae Tup rayri
ba-
Na lngua Portug. e Brasilica. if
de Deos. ibamo cecune.
$ Bemaventurados 8. Teco cat et re-
1
os que padecem recora, teco ca-
perseguiao , por t rec mba po-
r
amor da justia > rarra : abe
porque deites he ombrmo yb-
o Reino do Ceo. ca rerecune.

Potncias da alma.

A S potncias da A i Oap^r ,mbe


alma so trs. I V x rec ace nga
ecatuba.
1. Memria. i. Mbae rec im-
enduaba.
2. Entendimento 2. Itecocuba.
3. Vontade. 3. Imb potaba.

Sentidos Corporaes.

O S sen tidos cor- T** Inco ac ret


poraes so cin- V ^ mbe capba
co.
iw Ver. i. M.
T Compndio da Douttim Qiriftla
%> Ouvir. 2. Me readba*
3. Cheirar. 3. Mae retunfej
4., Gostar. 4. Mbaeiupyra r
nga.
Palpar. 5^ Mbae rec mo*
caca andba.
NoviJ/imos.

O S Novssimos /~\ Uarto aba re-


do homem so V^Jr co mondyc*
quatro. ^^ ba.

O primeiro he a 1. Te.
Morte.
O segundo o JUZO. 2. Tup ac rec-
cuapba.
O terceiro : Inferno. 3. Anhanga rat.
O quarto: o Paraso. 4. Ybkype toryba.

Confifsao geral.

r ? U peccadpr me A, , Nhmombe
L i confesso a Deos / v Tup opacatt
todo poders0 -\ a mbe tetirr; mo?
bemaventurada sem- nhnga eicarube
sem-
Na lngua Porttig, e BbrasHUa. 27
frt Virgem MA- up : Santa MA-
RIA : ao bemaven- RIA abaycagoe-
turado S. Miguel refma upb S.
Archanjo: ao bem- Miguel Carabefy$
aventurado S. Joo upb , S. Joo
Baptista ; aos San- Bautista upb :
tos Apstolos So Santos Apstolos
Pedro , e S. Paulo, So Pedro, So Pau-
e a todos os San- Io upb , opaca-
tos, e a vs Padre t Santos upb ,
que pequei ^muitas ndbob Pai Abar^
vezes por pensa- cetnh xe aftgaiy
mentos , palavras , e pagora rec, te-
obras ; por minha coangaipba. ri xe
culpa, minha cul- menduramo , xe
pa , minha grande nheengabamo, gui-
culpa. Por tato ro- tecomemomo , xe
; a bemaventura- angaipbamo , xe
\ a sempre Virgem angaipbamo , xe
MARIA , ao bem- angaipbetramo <>
aventurado S. Mi- monanamo .raieruce
guel Archanjo, ao Santa MARIA aba-
bemvehturad& S -bjrgoryma up
Joo Baptista, aos Sao Mgucl Cara-
Santos Apstolos bebfcupb, So
S. Pedro, e S. Pau- Joo knitista up.
I o , e a todos os brSantosjApotto.
los
28 Compndio da PutrinaCbrJfa
Santos , e a vs los So rPedr, Sa
Padre que rogueis Paulo upb, op?
por mim a Deos at Santos upb. j
nosso Senhor. ndbobe , Pai Abar
r , ipab xe r
petup monghcta-
rama ri.

Acto de Contrio.

S Enhor meuJE-
S U Christo ,
Deos ,- e homem
X E ir JES
Christo, Ti)pjh
et , apaybetb *
verdadeiro , Crea- xe monhangra, x
dor, e Redemptor pycyrma, ndra.
ineu 5 por seres vs mo , nde recol re-
"quem sois, e por- c , opacat mba
que vos temo , e tetir ac rauba
amo, sobre todas as o , ix nd r?u-
cousas ; me peza ba recb , aim-
de todo meu cora- boacy-, aroir , xe
o de vos ter of* py i' cat opa-
tendido , e propo- binhe xe reco an-
nho firmemente de gaipagora , nde
vos no ofFender nhnga abyagorar
mais. E dos pecca- mo cecreme, anhe-
dos que contra.vs nhon., anhemom-
be
Na lngua Portug.eBrasilica. 29
tenho feito vospe be ip corne nde
o.perdo , e o es- nhnga aby iby-
pero alcanar pelos potaryma auicra
merecimentos de manh , nde cot
vosso preciosssimo xerecoangaipagora
sangue, e sacratis- nhirama rec ai-
sima Paixo. erur ndbo, aiero-
biribe nde ruguy
imet p$r et re-
c , nde reagora,
nde /poraraagora
pagrapyret recebe,
cec xe iecoba-
gomari.
Por tanto meu Emonnamo xe.
bomPaiJESU,per- rubangturamighu^
doai-me,ajudai-me, JESUS, ndenhirtf
avei compaixo de ixbo , xe pytyb6
mim. Amen. iep , xe raucubar
iep.

SE-
3*

S E G U N D A PARTE.
COMPNDIO
DA DOUTRINA
CHRISTA
Na lingua Portuguesa , e Braailia.
Em que se contm os principaes myst-
dios de nossa Santa F , para se ensi-
^nar a maneira de Dilogos aos n-
dios do Estado do Maranho.
'fc mm*mm+mmmt^jpjp

DIALOGO I.
-Qtf *< pertence d F.
Mstre.jrX Uem Mestre. A Bpe
I J c r e o u ,.. ^ ,/"\enm-
este \$k jcora oimo -
mundo i nhngc?
. -

Difdpulo. ?peos Discipulo.Xpian-


nosso Senhor. de ira.
M^
3 2 Compndio da Doutrina tbriftSa
* M. Par quem o M. Ab upb
creou ? imonhnghi ?
D. Para ns. D. Iandbo.
* M. E para que nos M. Ape ian<}e mb-
creou ans?^ erma ri iande
monhnghi ?
D. Para s i , e para D. Omberma ri.
nos salvarmos de- ic ra pupb
pois lhe termos onhenga rupi
servido neste mu* iande reco roir
do. ybkype iande o
pota.
* M. Pois porque se M. Marnamo tep
conde no tantos ? abcanh etu?
D* Porque se no D. Tup graa ,au
quer ajudar dos xilios iba, yb-
auxilids que Deos Icype oama ri
lhe d para se sal- oioupe Tup re
var. mimerigagora
rec oiepytyb
potarytne.
M . Quaes so os M. Umbpeab
que se ho de ybkype oobe-
salvar ? rama ?
D. Os bons, e fiis ' D. Christos anga-
Christos. turma nh.-'
*M.Que quer dizer M. -Mar oibope
Chri-
Na lngua Portug. e Baslica. 33
Christo ? Christo ?
D. Homem buti- D. Imongarbipf ra
zado que cr, e JESUS Christo
rofessa a Lei de rerobiara, inh-
ESU Christo. nga mombego-
rabe.
* M. No bastaria M. Niap^cykixo-
crela somente in- pemo cerobia-
teriormente no ra opype nhote
corao ? cerobibo ? \
D. No: mas ha de D. Niapyykixo-
estar aparelhado mo, oiur pup
a confessala tam- be imombu ca-
bem com a boca p cec oman-
quando for neces- pot tir imom-
sario , at morrer bne.
por cila.
* M . QuemheJE- M. Abpe JESUS
SU Christo ? Christo ?
D. He verdadeiro D. Tup et,apy-
Deos , e verda- betb ac 'iab.
deiro homem co-
mo ns.
* M. Como he ver- M. Marnmpe ac
d^deiro Deos ? Tup etjfu ixu-
p?
* D. Porque he ve* D. Tup Tuba opa-
C ca-
34 Compndio da Doutrina Chrijlia
dadeiro filho, e cat mbe mo-
nico de Deos nhnga icatbae
Padre todo pode- ryret oiepb*
roso. ramo cecreme.
* M. E como hc M. Ape mar apy-
verdadeiro ho- betramo cecu
mem ? iande iab ?
-D. Porque he ver- D. Cunha angatur-
dadeiro Filho , e ma ababycago-
nico da gloriosa rymaSantaviA-
Virgem MARIA R IA cerbe
nossa Senhora. memb^r etramo,
oiepramobe ce-
creme.
M. Tem mi em M. Nixyi tepe yb-
quanto Deos nos kype Tup etra-
Ceos? mo oicb ?
D. No tem mi, D. Nixyi, naceti\
nem corpo, nem niypyi,Tup et-
principio ,' -em } ramo oicbo.
quanto Deos.
M. E m quanto ho- M. Natb tepey-
mem tem pai na b^pe apybetra-
terra ? mo oicbo ?
D. No tem pai, foi D. Natbi onhe-
concebido sem monhangh ocf
pai no yentre.de iotab^re^ma r-
gh-
Na lngua Portug. Brasilica. tf
sua Santa Mi. ghpe.
*M. Qual he o sinal M. Mbpe Chrii
do Christo? sto iecapba?
D. A Santa Cruz. D. Santa Cruz.
* M. Porque ? M. Marnamtpe ?
D. Porque nella D. lrybo oman-
morreo nosso Se- mo iande iraJE-
nhor JESU Chri- SU Christo ? ian-
sto para nos re- de repymng*
remir. ra rec anhnga
rata iande py-
cyr recb.
* M. Que dizemos M. Mar epe ac
fazendo sobre ns oiobapa ?
o sinal da Santa
Cruz ?
D. Dizemos: Pelo D. Santa Cruz r-
sinal da Santa ngba rec ore
Cruz , livre-nos pycyr iepTup
Deos nosso Se- oreir, ore amo*
nhor de nossos tar^mbra i':
inimigos em no- Tuba , Ta^ra,
me do Padre, e Espirito Santo r-
do Filho, e do ra pup, Amh
Espirito Santo. JESUS ei'.
Amea JESU
M. Para que nos M.Marnamope aca
n 10-
36 Compndio da Doutrina Chr tf ca
benzemos ? iobabi ?
D. Pata confessara D.? Santssima Trii-
^Santssima Trin- dade3Tba, Tif*
dade , Padre, Fi- ra, Espirito Santo
lho , e Espirito moapyr> aba i-
Santo , trs pes- c, oiep Tupa
soas , e hum s mem mombego
Deos verdadeiro. bo nhe.
* M. Para que mais ? M. Marina mo bpe?
D. Para confessar D. Santa Cruz pu-
que pela Santa p iande ira ian-
CJruz fomos re- de pycyroagora
midos. mombegobono.
M. Para que nos M Marnanopeac
avemos de benzer iobabet eto*
muitas vezes ? ne?
D* Para que em to- D. Taxe pycyr
do tempo , e lu- Tup, xe unu-
gar , Deos nos li- r, ico ra an-
vre de nossos ini gatpba , anhn*
migos, o mundo, ga,acrbi',
diabo, e carne. cope mar xe
recope, oibo.
* M. Que avemos M. Mar oicbope
de fazer para nos ae anhnga i'
salvar ? inhepycyr, yb-
Jcype oiera uc?
D.
NatnguaPortug. e Brasilica. 37
D. Lano-os de si D. Anhngamo nhe
feitcs diabos>pre- i mondou anhn
cipitando-os no ga ratpeceityca.
Inferno.
M. Ficaro alguns M. Ocoabpe am
delles neste mun- c ra pup?
do?
D. Ficaro, tentan- D. Ocoab , ac ra.
do-nos t e que- ng rang oicbo
rendo-nos indu- ace mcangaip-
zir ao peccado. buci pot.
Jf. Onde esto os M. Um mep Ca-
bons Anjos ? ra beb angatur-
ma recu. '-'
D. Esto no Ceo. D, Ybkype cecu.
M.No esto alguns M. Ndoicipe, am
reste mundo ? ic yby- pup.
D. Esto os Anjos D. Oic Carabeb
de nossa guarda ac rartfnamo :
por ordem de Tup nhnga
Deos, para guar- rupi, anhnga ac
dar-nos do diubo umar i', te-
umara i
nosso inimigo > e coangaipba i-
do peccado. b ac rarama
rec.
* M. Quem creou M.' Abpe erimb
Deos no princi- Tup oimonhan-
gy-
58 Compndio da Doutrina Chrijffta
pio para povoar
a terra ? mo ?
D. Nosso primeiro D. Ac rbyp Ad
pai Ado , e Eva ac my yp Eva
nossa primeira b, cecmpnhn^
mi , dando-lhe ga^oicb oira*
seus preceitos pa- mo , omonhan-
ra que conheces- gramo xe reco
sem que era seu oiabo.
Creador, c Se-
nhor.
* M. Que lhes dis- M. Mar ipe ixup
se dando-lhe seus cecmonhnga ?
preceitos ?
D. Disse*lhe no co- D. Eumicoyb
mais desta fr-uta amo yb cuabn-
( mostrando-lhe ga iyupe (terema-
huma fruta) para nume , tereic
que no morrais , puc icyb^pu-
para que vivais p) roir tere
longos annos nes* ybkype,nde,nae
te mundo 9 e de- tyra, nde remi-
pois disso vades mi n et pab ei'#
ao Ceo, vs , e Ane^ire opabi*
vossos filhos , e nh pemanne
netos 5 e todos os opabinh peo a-
vosses descendeu- ninga ratapene
cib. M
Na lngua Portug. e Brs i lie a. 39
tes , e seno fize-
reis assim todos
morrereis, e to-
dos ireis ao In-
ferno.
* M. Guardaro os M. Oicpe erimba
nossos primeiros iande rbypyTu-
pais o preceito p ecomonhan-
que Deos lhe poz? gba rupi?
D. No. D. Nic6i.A
* M. Por isso To- M. Emonnamope
mos concebidos anhnga remiau-
todos escravos do bsmo pab ac
diabo ? nhemonhanghi ?
D. Por isso. . Emonnamo.
* M. Esse peccado M. A iande rby-
de nosso primeiro p angipago&a
pai, he a razo rec ab anpora
porque antigua- eymi ybkype
mente as almas erimbe ?
dos que morrio
no hio ao Ceo ?
D. Essa he a razo D* A rec.
* M. Onde est M. MampeTup
Deos ? recu.
D. No Ceo, e na D. YbfcjFpe ijbff
terra , e em todo pe ndtficol mba
am
4o Compndio da Doutrina ChriJISa
lugar. am cecbe^ma.
* M. Podemo-lo M.Eicatpeacik-
tambem ver aqui? b cepica ?
D. No podemos ; D. Deicatui, cet^
porque he espiri- , menh.
to.
* M. Pois onde o * M.Mamtepe ac
veremos ? cepiakine ?
D. No Ceo, depois D. Ybkype , iande
de nossa morte. re rirne.
* M. Teve Deos M. Iypfpe Tup
principio ? erimbe ?
D. No teve prin- D. Niypyi.
ei pio.
* M. No ha de ter M. Auieramnhepe
fim ? cecune ?
D. No ha de ter D. Auieramanh ce-
fim. cune.
* M . Quantos Deo- M.MobypeTup?
ses ha ?
D. Hum s Deos D. Oiepenh Tupi
verdadeiro. et,
* M. Este Deos M. Ape abramo
quantas pessoas oicbo mboby^
so?
D. Trs pessoas. D. Moap^r aba.
* M. Como se M. Ape abramo
oi-
Na lngua Portug. e Brasilica. 41
chmo essas trs oicbomar ma-
pessoas ? rape e moapyr
aba rra ?
D. Deos Padre, D.Tup Tuba, Tu-
Deos Filho, Deos p Tayra , Tupa
Espirito Santo. Espirito Santo.
* M. A essas trs M. Ixpebbe San-
pessaos tambm tssima Trindade
chamamos Sants- ac u ?
sima Trindade ?
D. A essas. D. Ixpeb.
* M. Porque? M. Marnamooe ?
D. Porque so trs D. Oiep Tupna-
pessoas em huma mo goec pup ,
natureza, e essn- moapyr abara-
cia divina. mo cecreme.
* M. Quantos Deo- M. Mbob Tuppe
ses so Deos Pa aip Tup Tuba,
dre , Deos Fi- Tup Tayra, Tu-
lho, Deos Espiri- p Espirito San-
to Santo? to?
D. Hum s Deos. D. Oiep nh Tu-
p.
* M. Quantas pes- M. Mbob ab pe-
soas so ? no ?
D. So trs pessoas. D. Moapyr ab-
* M. Essas trs pes M. Oiep Tup me-
m-
4* Compndio da Doutrina Cbrifli
soas : Deos Pa- mpe Tup
dre , Deos Filho, Tba,TupTa-
Deos Espirito ra, Tup Espiri-
Santo 3 so hum to Santo?
s , e o mesmo
Deos?
D. Hum s , e o D. Oiep Tup me-
mesmo Deos. m.
* M. Eem quanto M. Oiep abme-
pessoas, so tam- mpe abramo oi-
bm huma s, e cbono ?
a mesma pessoa?
D. No : em quanto D. Nni: abramo
pessoas , o Padre oicbo Tup Tu-
he pessoa distin ba,ic, Tupa
ta, o Filho pessoa Tyra ic, Tu-
distinta, o Espiri- p Espirito San-
to Santo pessoa to ic*
distinta.
M. Qual das trs M. Umabae ranh-
foi primeiro ? e pe crimbe; uma-
qual delia s he Debpe am oc
maior, o Pddre , ceu; Tup Tu-
ov o Filho, ou o ba , coip Tup
Espirito Santo ? Ta^racoip Tu-
p Espirito San-
to?
D,
Na lngua Portug. e Brasilica. 4 5
D.Nenhumas: todas D. Nani: ioiabe-
so iguaes. nh cecu.
* M. Tem corpo M. Cctpe Tup
Deos Padre, Deos Tba/Tup Tay-
Filho,Deos Espi- ra, Tup Espiri-
rito Santo, assim to Santo ? ac ia-
como ns ? b ?
D. No tem cordo: D. Natece: Tup
s Deos Filho de- Tyra , iande
pois de se ter fei- iab , apybamo
to homem como onhemonhanghi-
ns , tem corpo r , cetramo
como ns. cyt, ac iab.
* M. Tem princi- M. Iypypeerimbe,
io Deos Padre , Tup Tuba * coi-
)eos Filho, Deos po Tup Ta^ra ,
Espirito Santo ? coipo Tup Espi-
rito Santo?
D. No tem princi- D. Miypyi.
pio.
* M.No tero fim? M. Auiermanhpe
cecune.
D. No tero fim. D. Auieramanh ce-
cune.
* A. Destas trs M. Aemoapyrab
pessoas fez-se ai- '^onhemonhang
guqi homem co- pe ara apyba-
mo
44 Compndio da Doutrina CbriJISa
mo ns ? mo ac iabe ?
D. Fez. D. Onhemonhng.
* M. Qual destas M. Umbpe aS
trs pessoas se moapyr aba i'
tem feito homem apybamo onhe-
como ns: Deos monhng ac ia-
Padre, ou Deos b , Tup Tuba,
Filho , ou Deos coipo Tup T-
Espirito Santo? ra, coipo Tup
Espirito Santo i
D. S Deos Filho. D.Tup Tyra nh.
* M. De que modo M. Maroicbope
se fez homem co- apybamo inhe-
mo ns ? monhnghi ?
D. Fazendo-se mi* D. Santa MARIA
nino nas entra- cunha mbuci
nhas da sempre ababycagor^roa
Virg MARIA. memenh righpe
pitngamo onhe-
monhnga.
* M. Quem formou M. Abpe erimba)
o corpo deste mi- pitanga reter-
nino? ma oimonhng?
D. N o formou D. Namabru,
nenhum homem : Tup a ogoemi-
mas formou-o o motra pupnh*
mesmo Deos sen te imonhanghi >
Tu-
Na lngua Portug. e Brasilica. 4?
do concebido por Tup Espirito
virtudej do Espi- Santo imonhan-
rito Santo. gape.
M. Para que se M. Mbarma re-
fez o Filho de cpeTup T^ra
Deos homem co- iand iab abra-
mo ns ? mo inhemonhan-
ghi ?
D. Para satisfazer D. lande rbypy
pelo peccado de ' Adam angaipa-
nosso primeiro gora, iande an-
pai Ado , e jpe- gaipagora a abe
ls nossos pro- repymnga,yb-
pnos, e para li- kype iande pot
vrar-nos do infer- anhnga, rata i'
no. iande pycyr pot.
* M. Como se cha- ]VL Mar i'pe ac
ma depois de se conia cunumi'-
ter feito minino ? namo , inhemo*
nhngh ire ?
D. Chama-se JE- D. JESUS ei'.
SUS. .
* M. Que quer di- M. Mar oibope
-zer JESUS ? acJESUS iu ?
D. Quer dizer Re- D. Moropycyrna
demptor. oibo.
* M. De que nos M. Mba i' tepe
ace
46 Compndio da Doutrina Chrifla
remio ? ace pycyr ?
D. Do peccado, e D. Teco angaip-
do inferno. bai' , anhnga
rata i' b.
* M. Que deo para M* Mbape oim-
nos remir? ng ac repyra-
mo ?
D.Todo seu sangue, D Ogugu^ tecatu-
permittindo que nh, io i' imo
lho tirassem por uc ac rec*
amor de ns.
* M. De que ma- M. Mar oicbope
neira permitio que * oguguy m
lhe tirassem seu ucri ?
sangue ?
D. Morrendo pre- D. Ybyr ioaba
gado em huma rec imoiripyr*
Cruz. mo omanmo.
* M. Elle morreo ? M. Apeomanu?
D. Mc;reo. D. Omanu.
* M. Quiz elle mes- M. Oipotarpe Ju-
mo permittir que deos oica ixi'
osjudeos os ma- piepycyryma ?j
tassem sem se que
rer livrar de suas
mos ?
D. Elle mesmo o D. Oipotar iand
rau-
Na lngua Portug. e Brasilica. 47
quiz permitir po- rauubetbonh.
Io muito que lios
amava.
M. No era elle M. N Tup rute
Deos ? pe ?
D. Sim era. D.-Tup.
* M. Poi$ sendo M.ApeTupa oma-
Deos morreo? nu ?
D. No morreo . Na impa , rua
quanto Divin oman, cet ocjr
V
dade: mas s mor- i' cemiiarra
reo quanto ^Hu- nh omanu.
manidade que ti-
nha tomado de
sua Mai.
* M. Por amor de M. Ab recpe ,
quem , e para que mbarma recebe
morreo ? ^ ceo?
D. Por amor de ns , D. lande rec , yb-
e para nos sal- kype 2nde or-
var. ma recb.
* M. No nos avia- M. Ndiaoixtpe-
mos de salvar se mo ybkype ian-
elle no^morrra de rec ceeyma-
por ns ? mo ?
D. No. D. Dinixomo.
* M. Para onde foi M. Mampe ing
f u
48 Compndio da Doutrina CbriJISa
sua alma depois u |cet i'ixc-
de sahir de seu mire ?
corpo ?
D. Desceo aos in D. Oguegyb yty
fernos. apytripe.
* M. Para que des- M. Mbe recpe
ceo aos infernos ? ixu yby' pyter-
pe.
D. Para livrar do D. Iande rbypy'
Limbo as almas angaturamet jan-
dos Santos Pa- gora renocma
dres. Limbo i'.
M. Quantos lu- M. Mbobype yby-
gares ha nocen- coru yby^apy-
tro da terra que teripe cecu ab
servem de mora- angora recoba-
da as almas ? mo?
D. So quatro. O D. Monherundfc
Inferno, o Pur* Anhnga . Jrat
gatorio, o Lim- Purgatrio. Pi-
bo dos mininos , tanga Limbo.
^e o Limbo dos Limbo dos San-
Santos Padres. tos Padres ab.
* M. Que cousa he M. Mbp anhn-
o Inferno ? ga rata ?
D. He hum incen- D. Tat goa et
dio.de fogo inex- opacat mbe aba
ra-
Na lngua Portug. PBr ulica. 47
tinguiyel ; e lu- racy ab et pora-
gar horribissi- raat^b vauiera-
mo das pefnas, e manh oguebe-
tormenros eternos rmeyma, rihn-
dos diabos * e dos ga , tecoangaip-
que morrero em bu pupb oma-
peccado mortal. nobapora reco*
bamo.
* M. Que cousa he M. Mbape Purga*
o Purgatrio ? torio ?
). He hum fogo D. Tat aihnga
grande alg tan- rata rybo min
tor por cima do oicbe, ab an-
inferno, em que gauima, Ttp
esto as almas graa pup an-
Santas dos que gaipagora repy-
morrero em gra- menghyfnebe
a , satisfazendo omanobapra
por seus pecca- angora angaip-
dos , pelos quaes ba repymondyca*
no satisfizero ba.
inteiramente nes-
te mundo.
* M. Que he M. MbSe uppe
Limbo dos mini- pitanga Limbo
t nos ? ac iu?
D. He huma caver- D. Putunui tat
) itio-
j& Compndio da Doutrina ChriJIS
na obscura por ei- mondycba ry
ma do Purgatrio bo oicb,pitn#
em que esto os ga imongaraibi-
mininos que fal- pyreyma reco-
lecro sem bau- bmo up.
tismo.
* M. Que cousa he M. Mbae upb
o Limbo dos San- ac Limbo dos
tos Padres y ou Santos Padres ,
Seio de Abraho? coipo Seyo de
Abraha u ?
D.He huma caverna D. Yby coruu pi-
por riba do Lim- tanga Limbo r^-
bo do mininos , bo icbae, ian-
em que estavo de rubyp^ anga-
$ntiguamente as turmeta angoera
almas dos Santos rendagora erim*
Padres antes que ba , iande ra
Christo Senhor JESU Christo,
nosso as livrasse xpyyrago-
delle. ra ^mebe.
* M. Que fizero M.Mariabpegr
ao corpo de nosso iande ira reo-
Senhor ? bora rerecu?
D. Sepultpf!o-oem D. It earamema
hum sepulchro de pup inonghi O
pedra fe c liando- o. kendpa.
M-
*Na linguaPortug* e Brasilica. yi
M. Por ventura dei - M. Oic pirpe itu-
xou de estar sua p cebora i',
divindade no seu coipo iangora
corpo morto , ou i' cera?-
na sua alma, apar-
tada* delle ?'
* D. No deixou D. Ndoicp&ri.
de estar.
M. Esteve muitos M. Okretpec-
dias na sepultura ? bora omondba
goripe?
D. No, ao tercei- D. Nni: ra moo-
ro dia resurgio p^ra poupe orna-
immortal, e mais nbaeram^ma
luzido que o Scl. cecob ieb^ri co
arac^ oe obe
rapa.
* M. Que fez de- M. Marpe Cecdu
pois disso ? rir ?
D. A cabados qua D. Quarenta ra p-
renta dias subio bire, cf obo
ao Ceo, vista de etb robak yby*
sua' Mi , e de t^ra monte de
seus Discpulos , Olivete iba i'
do meio do mon ixu ybkype.
te de Olivete.
* M. Mandou ai- M.Omburpe,erim-
D ba
ft CorHpendioda Doutrina ChristSa
guma cousa do ba mba catt
Cco a seus Dis- am ybca i'
cpulos ? obi et up ?
D. Mandou-lhes o D. Ombur Topa
Espirito Santo , Espirito Santo ,
em forma de ln- tat endy et ac
guas de fogo, en- apec abyt^m'
chendo-os de a- tra iecuapbaba
mor Divino , e pup Tup rau-
dando lhes co- ubapupbe in-
nhecimento das ga porac, opaca-
lnguas de todas tub coipc ab
as Naes. nhenga cabuc
ixup.
* M. Que faz no M. Marpte cecu
Ceos agora ? coyr ybkype?
D. Est assentado D. Tup Tuba eca-
mo direita de tuba Qoty cta,
Deos Padre, esti- Yabeb imetp^-
mado , e venera- ramo cecu.
do como elle.
* M. Deixou nosso M.Oceifpcerimbe
Senhor J E S U iande ira JESUS
Christo algta pes Christo am ab
eoa nesre aiundo ic ra pup oguc"
em seu lugar antes cobiramo ybky-
de subir ao Ceo ? pe ix eymeb?
D.
Na lngua P$rtug. e Brasilica. J J
D# Deixou S. Pedro, D. Occir S. Pedro,
e todos os seus opbinhe aba r
Successores que goa Papa de
se chamao Papa Romaiba, San*
de Roma, e go ta Madre Igreja
vernao a Santa Catholica rere-
Madre Igreja Ca- cora be.
tholica.
* M. Que cousa M. Mbapa Santa
he a Santa Madre Madre Igreja Ca-
Igreja Catholica thoca de Roma?
de Roma?
D. He a Congrega- D. Opbinhe imon-
o de todos os gaiabipyra JE-
Fiis Christos SU Christo rero-
que esto derra- biara, ico ra
mados por este rupi oicb nh-
inundo, cuja ca- inhnga , Abar
beca he o Papa , goa Papa iba,
a quem todos obe- JESUS Christo
decem como ao iande rubixabet
Vigrio de nosso recobira, nhn-
Senhor J E S ga rupi oicbae.
Christo sua cabe-
a principal.
M.
54 Compndio da Doutrina ChriftU
* M. Quaes so os M. MBpe Santa
sinaes verdadeiros Madre igreja Ca
da Santa Madre tholic iecapb*
Igreja Catholica ? et?
D. Ser huma s San- D. Oiep nh cec ,
ta Madre Igreja angaturma cec,
Catholica, e Apo- opbinhe rec
stlica, resuscita- ndorarno , Ca-
rem se mortos , e tholica iba, cec.
fazerem sesnel* Santos Apstolo*
Ia muitos mila- remimmbeiua-
gres por Deos nos goramo, Aposto*
so Senhor, para lica iba, cec.
que creamos nella, ipup nh Tupa
e para que obede- tebora.ming&-
amos a todas b iebyra, rnbae
suas ordens. et iabaibetbe
mabibeymab}
iande cerobira
pot,inhen^apa-
b rupib iande
reco pota.
M. Avemos de M: Opacatiipe ac
crer tudo o que Santa Madrelgre-
cr a Santa Ma- ja remierbira
dre Igreja Catho- rerpbirine ?
lica ?
D.
Na lngua Portg. e Brasilica. jrjr
D. Tudo at mor- D. Opaca tu , cero-
rermos na sua F birab ac goe-
sem nunca a lar- romnne, cero-
garmos. biapir^ma.
* M. Porque ave- M.Maranamop ac
mos de crer tudo opacat Santa
oquecr a Santa Madre Igreja re-
Madre Igreja Ca- mierobira rcro-
tholica ? birine ?
D. Porque Deos o D. Tup remimom-
revelou, e a Santa buaporamo ce-
Igreja no-Io en- creme , Santa
una. Madre Igreja nc
mbagoramo
cecremeb.
*M. No pde Deos M. Dcicatipe; Tu-
enganar-se , ou p abybo coipo
enganar a ns ? iande moabyuc ?
D* No' pde ; por- D. Deicati; opa-
que tudo sabe, e cat mbpe tetir
he summamente cu^pramo cec*
bom, e Santo. reme , iangatr-
meteb cecreme-
no.
M. E no pde M. Deicatibpe
errar a Santa Ma- Santa Madre Igre-
dre Igreja, ou fa ja aby abo, coipo
\ian-
y6 Compndio da Doutrina Cbrija
zer-nos errar a iand moab^uc.
ns?
D. No pde ; por- D. Deicati, Tup
que he governada Espirito Santo.
pelo EsprtoSan- cerecoretramo
to, o qual lhe in- cecreme inghe*
spira no interior me cecorma ri
o que ha de fazer. imotecocupa.
* M. Por isso tam- M* Emonanabp
bm chamamos CQra ac Santa i
por ventura Igreja up?
igreja Santa?
D. Tambm por is- D. Enconnmob.
so.
* M. Como he a M.Mgrpe ip San*
Igreja a Congre- t Madre Igreja
gao de todos os opabinh imon*
fiis Christos , s? garaibip^ra nhei-
esto espalhados nhng coei co-
por todo o mun- ibo oioi icoa^
do 9 e divididos me ?
huns dos outros i
D. Porque esto D. JESU Christo
todos unidos na rprobi pahng-
mesma F deJE- mo oge pup
SU Christo, e no iioauumenjiac
jpesmo imor .eu- aip ii.
Na lngua Portg. Brasilica. 5^7
tre si pela com-
municaodesuas
obras.
* M. Communico M. Oimoia iak-
entre si as suas pe Tup rec m-
boas obras ? r ogoe oioup?
D. Communico : D. Oimoiaiaoc :
mas nao aos ex- te coangaipbetc
commungados , pupoicobe ir-
nem aos que no p , Excommun*.
so bautizados. gados up ,imon-
garaibipyreyna *
upebe bi ndo-
moia iaki.
* M. Pde^oSum- M.Iecatpe: Abar
mo Pontfice dar- goau Papa an-
nos perdo de nos- gaipba recnhl-
sos peccados co- r mnga acbo,
mo quem est em Tup recobira-
lugar de Deos? mo oec pup ?
P. Pde , e podem D. Iecat : iecatu-
tambm todos os b opbinhe am
mais Sacerdotes Pai' Abar Missa
de Missa absol- monhangra, ipo-
vendo-nos com tape ac roba-
sua licena. pa.
$/L Ha nosso Se- M, Ouribpe ira
ian-
j8 CompeHdio da Doutrina Cbrifl*
hor JESUChri- iande ira JE-
sto de tornar a vir SUS Christo yb-
do Ceo em algum ca ne;?
tempo ?
D. Ha de tornar a D* Ourib, yby ti-
vir depois d se pb irne,
queimar todo este
mundo. .
* M. E todo ns M. Opacatpe ac
a vemos de acabar ab ac pbine ?
tambm ?
D* Todos ns tam- D. Opacat acn-
bem;s a nossa ai- ga nh ndopbi-
ma no acabar xone auieratna-
nunca por ser im- nh omaobfer-
mortal myma cecremei
* M. Todos ave- M. Oicob jebyri-
mos de resuscitar pe ac pab
depois disso em roire , c ac ret
estes nossos pro- mem puptie ?
prios corpos ?
D. Td vefnos D. C ac ret a
d resuscitar nes- mem pude
tes nossos pr-
prios corpos.
LM- Para que ha M. Mbstemonhn*
nosso Senhor JE- gpe iande ira
JE-
Na lngua Por mg. e Brsilica. *
S Christo de J E S U Christo
tornar ento a vir ruiebyri yhaca
do Ceo ? i' remene ?
D. Para julgar os D. Oicobbae^ oma-
vivos , e os mor- nobepora pab
tos. recomondyca.
* M. Qpaes so es- M. Ab upb oi-
scs vivos ? cobebe ac ie ?
D Os justos que D. M>k angmra-
morrero nagra ma, Tup graa
ca de Deos , que ac nga recob-
he a verdadeira bet pup orna-
vida de nossa al- nobepora.
ma.
* M. E quaes so M.Abpe aip orna-
esses mortos ? nobepora.
D. Os mpios que D. Aba angaibra
fallecro em pec teco angaipabet
cado mortal', que ac nga reet
he a morte de iba pup om a no-
nossa alma. bepora.
M. Que far nos- M.^ Mrpe iande
so Senhor aos jus- ira ir iangatu-
tos ? rma rerecune ?
D. Leva-los-ha ao D. Ybkype cera-
Ceo , a estar com une Tupna f
Deos gozando as- pyri opbinhe te-.
c
6o Compndio da Doutrina Cbrifta
sim na alma co- c cat recoie*
mo no corpo, de coupa oanga
todas as felicida- ogoet pubt
des para sempre auieramanhe.
M. E que far M. Ape ir angai-
aos mpios ? pbe upe mar
cerecoune ?
D. Os mandar ao D. Anhnga ratpc
inferno a estar imondune opa*
com os diabos no binhe teco aba
fogo padecendo porarbo onga
todos os males as- ogoet pupeb
sim na alma co- anhnga irnamo
mo no corpo por auieramanhe.
toda a eternidade*
* M. Credes todos M. Ererobiar cata-
esses artigos da pe aipo nderemio-
F encerrados no robiarma Santos
Credo dos Santos Ajpostolos Credo
Apstolos ? pup oicbae.
D. Creio-os firma- D. Arobiar opacat
mente sobre todas cerobiaripyra o-
as cousas criveis ?
* M. Porque os cre- M. Marnamope o^
des sobre todas as pacat cerobiaripy-
cousas criveis? ra oc. ererobiar ?
D*
Na lngua Portug.e Braslica* 6t
D. Porque os revc- D. Tup et renii-
~
louDeos "
nossoSe- mombu agpra-
nhor que he a ver- mo cecremeSan-
dade infallivel , e ta Madre Igreja
no-lo ensina aSanta de Roma ac
Madre Igreja Ca- mboeagoramo
tholica de Roma. cecremeno.
M. Na Santa Madre M. Santa Madre
Igreja de Roma Igreja pup nh*
somente faz Deos tepe, Tup te-
milagres , como bora moingoie-
he resuscitar mor- bf , mbe et
tos, para mostrar- iabaibetbae mo-
nos qu elle he abaibeymebe, ai-
que revelou estes pbae emmom-
artigos da F, beuagoramo ce-
querendo que os c camnga, ian-
creamos ? de ce obirapot?
D. Nella somente. D. Ipup nhte.
M. Daneis c mui- M. Ereimengpe-
to gosto a vossa mo nde nga nde-
vida pela confis- romimotra rupi
so delles sendo Cat cerobiape-
necessrio ? mo ? \
Dr Daria de todo D. Xe py i cat,
meu corao , e xe rorba cat
com grandssimo mob aimengh-
gosto. mo. DIA-
fa. Compndio, da Doutrina Chrijla

DIALOGO II.
Do que pertence d Esperana?, * Gr-
ridade , &c.
* M. T> Asta por M. A Uipe cera
J j ventura x \ ac Tup
crermos em Deos rerobira ybky-
para pos, salvar- pe ac oagoma
mos ? ri ?
D. No , mas ave- D. Nani, cec ac
mos tambm de ierobiar abne*
ter esperana nel-
le.
* M. Qyaessoos M. MbapeTup,
prircipaes moti- rec ac ierobia-
vos de nossa espe- b et ?
rana ?
D. O summo poder D. Tup myat et
de Deos,sua sum- et,* cecatymy*
ma liberalidade f mete et, ianga-
summa bondade, turma , iporau-
e misericrdia : cubret- etbe.
as promessas que accboiimombeua-
Na lngua P&rtug. o Br as ili ca. $5
nos tem feito, e gora, lande ira
a morte , e pai- JESUS Christo
xo de nosso Se- regora bno.
nhor JESU Chri-
sto.
* M. Quaesso as M. Mbae ranhpc
principaes cousas ?c ierobirT u-
que avemos de p rec, mba re-
esperar de Deos, cebe ac irure-
e pedir-lhe em ranh ixup otu-
nossas oraes ? p mongetape*
ne ?
D. A estimao t e D. Tup rra moe-
honra de seu san tbamo , acS
to nome , o per- rccangaipagora
do de nossos pec- nliir , Tupna
cados , a divina graa , ybkype
graa , e nossa ac orma be.
salvao.
* M. Que mais de- M. Mba abpe ai-
pois disso ? pobSc rir?
D. Todos os bens D- Opbinhe ac
que hemos mister ret ac nga re-
assim para nosso coteb ba b.
corpo como para
nossa alma.
M.
64 Compndio da DautrinaCbriftta
* M. A quem ave- '* AL Ab uppe
mos de pedir a ac ierur et
sade d$ nosso niaraneymata
corpo , e os bens rec > onga reco*
de nossa alma? caturma recebe?
D. A Deos nosso D. Tup up,
Senhor; porque nh: mba cat
s elle he dador pa& mngra-
de todos os bens. eframo eecr-
me.
* M E a Virgem M. Mbae recpe ac
MARIA Senho- ieruro, Virgem
ra nossa , e aos MARIA Senh*
Santos Anjos , e ra nossa up,
Santos do Ceo Carabeb Santos
que pedimos com ybakvpra am
esperana nelles? upeo cec oie-
robiacatubo ?.
D.Pedismos-lheque D. Toic ac rec
sejo nossos axi- . Tup mongheta*
\j
vogados 4 e inter- ramo iobo:tac
cessores diante de moieocub ucar
Deos , e nos fa- ac ieruragp*
co alcanar o ramo oibo fa&.
despacho de nos-
sas peties.
* M. Como saber- M. Mar iabpe ia-
ro*
Na lngua Prtug. e Brasilica. 6f
mos ho esperar robia ccattTu-
em Deos, e pe- parece, ixupb
dir-lhe tudo o oue iande recoteb-
hemos mister ? ba pab rec i*
ierur ca cat-
ne?
D* Sabendo , en- D. Orerba caca-
tendendo bem o tubo.
Padre nosso.
* M. E como sabe- M. Ape Virgeirt
remos pedir bem MARIA Senho-
i Virgem Senho* ra nossa, mar ia-
ra nossa ? be iaierurecca-
tne ?
D. Sabendo bem a D. Ave MARIA,
Ave MARIA > e Salve Rainha abe
a Sal ve Rainha, e ccatreme: iep
rezandorlha sem membe. aang
prc, com grande bcp cecoiero
confiana nella. bi tbo.
* M. Avemos de M. Iaimoetbp
venerar tambm iande iraJESU
as imagens de nos- Christo rang;
so Senhor, daVir- bamo,Virgem Se-
gem Senhora nos- nhora nossa rajfc
sa , e dos Santos gbamo Saftto*
do Ceo, fazendo ybkypra ranrf
1
ML
66 Coffipenxlio da DwtfiWfCbfifllifc
orao diante dei* gbamo Be Tupi
ias ? monghefbo o-
bak?
Avemos .de ve- D* Iahnpet catne >-
seralas por sefem cec iande maen-'
imagens , e repre- duramo , aa*
aentas suas. gabo cecfcemeu

* M. Esperais* em M.- Ereicrobirpt ,


Des nosso Se- Tupana porauctf*
nhor que por sua bara rec, iand
Divina misericr- ira JESU Chri-
dia , e pelos me- sto reagora re-
recimetos.de nos* c Virgem Se-
so Senhor JESU nhora nossa, opa
Christo, epela cattib ybkyp-
ihtereesso daVir* ra nde recTop
gem Senhora nos* mon^
sa5 e de seus San- rec, nde"angan
tos vos ha de per* pagoera nhirft
doar vossos pet* agoma , TupS'
cads, e dar-vos graa , ytkyp^;
a grai, e glo* nde oagonabt
nar
D. Espero com to- D. Aierobiar etfc
da; confiana
Do
$ * lingt Porfug. xBrasilica. 6f

Do que'pertence Caridade*
*MT)OdemossaI- M. TJIcttipac
JL Var-nos sem Jj/Ojbjoyb-
amarmos aDeOs ? kvpe Tupi rau*
be^mamo ?
). No poiemos. D. Dicati.
* M. Forque mo* M. Marnamope
tivo amamos a ac Tup rau*
Deos ? bi ?
D. Porqu heflosso IX Ogubetramo ,
Pai verdadeiro, omonhangramo,
nosso Creador, opycyrtnamo
nosso Salvador , cecrme: mbe
dador de todd ct pab* mri-
bem, e finalmen- gfam , cecre-
te porque h sum- me , iangatram
mamente bom, e et,opacat mba
por isso amvel $o , oiec
sobre -tudo s'o pot iaufubipyram
ser o que he* cecremebe. *
* M. De que ma- M. Mar iabpe ac
nelfa avemos de Tup raubine ?
amar a Deos ?
' -

& Avemos dIama- D. Opatat mbe


* 1 * "*v 1

6$ npenwdaDoutrinaCbrifi&
Io sobre todas as tetirii aucubt
cousas andeis. pyravo*. ac
aubihe.
* M. Gomo ama o M* Mar gat ti&
homem a Dcs so- pe ac Tup rau-
bre todas as cou- hi b tetirii
sas ? o ?
D;* Amando*) , e D#- Omba o^,
cstimandbrO mais Qgba,x)C^,eco-?
que suas fzjndas, b, oayra, goemi-
que seu pai v<q ue reco o au*
troa miYsua vi- pa,imombet6fv
da., seus filhos , e oo r
sua mulher.
* M . Tambm ave- M* Oiauba*be-
mos de amar o > bpe/ac oapix-
nosso prx*i#>>co ra raub^ Tupi
mo a ns < mes- pecto*
mos; por amor de
Deos ?
. Si Padre* D, Vi Ifaft ;
* M. Como-ama- M'. Ape mar 3t
mos ao nosso pnr- recu oieauba
ximo como a ns iab cat oapix^
mesmos ? % ra rauupa ?
t>. Alegahdo-hos D. Oeco cat re-
de seus befisy satt- ogorjrpa iab y
im~*
Jfo lngua Poriug. e Brsilica. 6$
de, e bons succes- imba cat *rec
soG^omonosal* cc cat recb
sEramos dos nossos ogor^bamo f ce*
&
-* 11
prprios, nao lhe ' c memo pota
desejando mahie- re^ma.
nhuni. "^
* M. Amais a Deos M.Ereaupe Tu-
sobre -todas as p opacatu mbae
pousas s por sua tetiru o ian-
summa bondade ? gatur et rec..
D. Amo-o de todo D.Xe pyi' aau-
meu corao. b.
* M. De que ma- M. Mar iabpe ac5
neira damos a co- o Tup rauuba
nhecer a nossa aecuabucan r
caridade ?
D# Recebendo o D. Onhemongara?
Santo Bautismo , pa Tup ac re-
;uardando a Lei comonhangba
ie Deos , e da rupi], Santa Ma-
SantaMadre Igre- dre Igreja ac
ja sem quebrala. recomonhngba
rupib oicbo,
oangaipba, pup
iiabyeyma.
* M. Quantos' so M. Mbob^pe Tu-
s* Mandamentos p ac recooo-
nhn-
f Compndio da Doutrina ChrifiU
da Lei de Deos ? nhngba.
D. So dez. Vede D. Opacombo dcx
pagina io f iba. Pag. 10.
* M. Quantos sQ M. Mbebype San-
os Mandamentos ta Madre Igreja
da Santa Madre ac recomo^han-
J
Igreja? ^ gaba?
D. So cijio* Pag. D.Cinoceu^Pag.

Do pescada.

*-M, f* Om< que M, \ / Ba pup


X^j se quebra i . V1 ber acTu-
a Lei de DOs , p nhenga abyu?
c da Igreja ?
D. Com o peccado, D. Tecoangaipb
que hehaoffen- Tup nhhg*
a de Deos contra abyagora pup
a sua Santa Lei.
* M. Quantos ge- M Mbobype teco*
heros de pecca- coangaipbapioa*
dos ha ? name^ma ?
D* Ha trs princi- D. Moapyr oatu.
pes. Peccado Iande rbypy- A-
t>riginal que her* dam recomgipa*
ftemqs 4? nosso gor yp, iaod
re-
\Na lngua Portug*eBrasilica. ?x
primeiro pai Ad. rec cit^ca go-
Peccado mortal. ra, peccado origi-
|ue he huofta <rf- nal iba. Tecoan-
ena grare .da gaiipbu Tupi
Lei de Deos. E nhnga abyago-
peccado Venial; rct , peccado
que hehaoFen- mortal iba : Te-
a leve de Deos coangapba mira
nosso Senhor* Venial ibabe

* M. De quantas M. Mar marpe


maneiras quebro ac Tup ac
os homs os Man- recomonhangba
damentos da Lei bu ?
de Deos?
D. Pormos pensa- D. Omaendar i-
mentos, mas pala- bamo,onhengai*
vras, e ms obras. bamo , ecomc-
momo.
M. Como se que- M. Marpe ac
bfo os Manda- omendur i'ba-
mentos pormos mo Tup acre-
pensamentos ? cmonhangba *
aby?
D* Querendo os D. maendur ai'-
mos, pensamen- ba raupa, imo-
tos / deieitando- r^pa, joiocei-
ji Compndio da Doutrina CbriJlXa
se nelles, e no tykyma
os lanando de si.
M. E por ms pala- M. Ape onhn*
vras como se que- gabamo mar?
bro?
D. Fallando pala- D. Onhng pox^
vras deshonestas , poxyramo , onh-
fallando palavras ng tenh tenh-
ociosas, e dizendo mo: Tupa ccty
algua cousa que coip toapixra
jeja contra Dec > ^rec onheng me-
ou contra pro- ^monmo*
.. ximo.
M. Por ms obras M. A ogoeco me-
como se qubro monamo mar-
03Mandamentos? pe ac iiabyu?.
D* Fazendo alguma D Tup nhenga
.obra m, ou man- rupi oicoyma,te-
dando-a fazer, ou cangaipba rec
aconselhando, ou oporoimbbo *
aprovando*, > oporopoia, opo*
romorypa:.
* M. Quantos so M. .Mbobype opa-
os peccados capi- cat angaipaba
f as ? , v.., mohhangbyp^ 11
D. So sete. Vede D* Sete, Paginai4-
* M.
Na Ungua Partug. e Baslica. 75
* M. Porque se cha- M.Marnamopeac
ma o peccado te,coipo peecado
grave peccado mcrtal, tecoangU
mortal ? pabet up iu ?
P. Porque nos pri- D. Tupa rauba
va da graa de graa iba ac n-
Deos, que he a vi- ga recobebet,
7
da verdadeira de ac i imoca
nossa alma , e nos nhemucreme ,
priva da viso de ybkype acbo
Deos para sem- Tup repiacuc-
pre. re^me.
* M. He o peccado * M. Mbe i'betpe
cousa muito m? " peccado ?
D* He cousa pssi- D#; Mbe ai'bet ca-
ma: porque por ta : cec Tup
elle s nos priva ac raupco ,
Deos de seu amor, anhnga pope at
c nos deixa em minga^
poder do diabo.

Das boas Obras.

tM.ni Eraos ain- M.TArecpe am


X da outros JLybakypeac
meips 4e nossi sal* reraobp, aipo
pdp-
7*4 Compndio da Doutrina BrJflk
vao fora estes nderemimombu
<jue j dissestes. agra i' ?
D. Temos as boas D. larepob ,vtcc-
obras , as virtu- cat, virtudes cer*
des, a graa, e os bae. TupS graa/J
Sacramentos. Sacramenta ab.
* M.. Que cousa he M. Mar^oibope
obra boa ? Boa obra?
D, He ha obra feita D* Ac recagom
na graa cte Deos, am,* Tup gra-
por amordeDeos, a pup , Tupi
ou do Ceo,ou por rec, coipo amq
temor do inferno, tecocat virtude
ou por motivo de iba rec, ae re
alguma virtude. mimonhangora.
* M. Quantos g- M. Mbob^petecoi
neros ha de bpas cat boas obras
obras ? iba ?
D. Ha trs princi* D. Moapyr cata.
pes. A orao, Tup monghet,
jejum , e a esmo- ieuacba^# ac
la. Tup rec mbe
tttnga.
* M. Quantas so M. Mbob^pe a
as obras de Mise- abrauubaba?
ricrdia ?
D. So quatorze: se- D. Quatorze. ,jsere
^ Cor-
Na lingua Portug. 6 Brasilica. 7$
te Corporaes que Corporaes iba
pertencem ao cor- abjuret rec ndo-
po, esete Espi- ra, amo sete Es-
rituaes , que per- irituaes iba,ab
tencem alma.
V*de pag. >I.
?
nga rec ndora
be. ecepiac. pag.
21.

Da Virtude,

*M, Ue cousa M, A yTBHpete^


Qi he virtu*
de?
JLVX cocat
Virtude iba ?
P. He huma boa D. Mbe cat amo
qualidade que ex- ace nga pup
iste em nossa al- gura , ac moan-
ma ,a qual nos faz " gatur bamo.
bons, e virtuosos.
* M. Quantas so M. Mbob^pe: Te-
as virtudes Theo- ca t Tup ijiomr
logaes ? begoba ?
D. So trs 5 F , D. Moapyr Tup
Esperana, Ca- rerobira Tup
rec ierobir ^
Tpp raufba.

Da
76 Compndio da Doutrina Chrifi*

Da Grafa,

* M. /^VUecou- M. \ >f Bae up-


y / sa he a J V l pe Tilpl
graa ? graa ac 'ia}
D. He huma cousa D. Tup ac rau-
preciosssima ^c cuba, ogoec po-
a qual Deos nos taba rupi ac
ama , e com a nga recobebe-
cpial fazemos sua t , imomoraug-
Vontade; com a fcet, ybkype *c
qual nossa alma reraoba be gra-
tdve vida sobre- a santificante w
natural i e esta jje ip.
muito ermosa, e
>or meio da q uai
} mos ao Ceo , e
$alvamo-nos, cha-
mada graa santk-
ficante.
* M. Ha outra gra- M. Oicobpe aiptf
;a chamada auxil- graa santificante
io Divino, fora i' / amoae graa
desta grag jque Auxilio Divino
chamamos santi- coipo Tup ac
ficante ? pytybbamoii-
ba? D.
Pa lngua Portgi e Eras ilica. fj
D. Ha. D. Oicob?
M.D Deos sempre M. Teoangaipab-
este auxilio aos raupebpececo-
peccadores , em bpUcu^Tupaai-
quanto vivem nes- po graa auxilio
te mundo? divino iba mcn-
ghi iepi ?'
D. Sempre lho d D. Oimng iepi;
para que se apar- toiepea tecoan-
tem do mal, e si- gaipba i', ti-
guo o bem* o teco cate rec
oibo.
M. Porventura so- M.Graasantifican^
mos santos nesta te rangba rupi-
vida , e na- outra pe cerrac anga-
irtiedkfcTcfa gra- turam ico ar pu
a santificante ? p, am ra pu<
peb ibkvpe.
D. Si Padre, D. P ?a.

Dos
7 8 Compndio d tktriha Cbrff

Dos Sacramenios

* M. f~\ ot- M. V/fBap^aiw


yjh S- l Y i t a Madre
^*<:rameii- Igreja Cfhlica
to da Santa Ma- Sacramento ?
dr Igreja Catho-
lica ?
D. He hum sinal vi- D Tupana gfa
sivel da graaJn- icepiakipyryma
visivel, institudo cuapba icepiaj
de nosso Senhor kipjrram * iatv
JESU Christo , de mogafafbaa-
para nossa satfti- mari* iande ira
ficatf. J E S U Christo
oreitfihGfthartgo-
ra.
* M. Como rfs M . Mar Oicbopfc
santfica Deos pr Tup Sacramen-
meio dps Sacra- tos pup ac
mritos i mongarabi i
D. Perdoando s D. Taara up
peccados aqum onhirOnamo f o
os recebe, e com- graa , goecd*
municando-lhe sua catuagoera ab
men-
Na lnguafioffgSeBrasilic. 79
graa ,'e mereci- mnga ixup.
mentos.
* M. Que fazemos M. Marpe ac re-
antes de receber- cu tari ianonde ?
mos os Sacramen-
te ?
D. Arrependemo- D. Oimoac^ cata
nos de nossos pec- angaipba Tup
cados por mr rec opype r .ce-
de Deos , com royrmo, ceroie-
proposito de uo bypotte^ma au-
tornar a peccar ieramnh.
TCt.
* M. Quantos so M. Mbobfpe San-
os Sacramentos ta Madre Igreja
da Santa Madre Cathfalica Sacra-
Igreja Catholica ? mentos ?
D* Sa sete; Bau- D. Sete &c. Ece-
tismo , &c. Vede piac pag. 1 3.
pag- 13,
* M. Qae cosa he M. Mbaepe y cara-
o Bautismo ? ba pup ac nhe-
moiaca ?
D. He o Sacramento V. Ahhitga remi-
peto-qual de Mera- - auba i' Tu-
VO do di^bo ^o c p rr^amo * San*
ia
8o Compndio da Doutrina Cbrifl^a
mos feitos filhos ta Madre Igreja
de Deos , e her- membyramoyb-'
deiros do Ceo, e eapomabe ac
se destroc o pec- moingoba;pec-
cado Original, cadoOriginal,opa-
com todos os catub ac reco*
mai que temos angaipagora nhe*
commettido antes mongari'byme-
do bautismo. b ac remimo*
nhangoria moca-
nhembbab.
r

M. Como nos ave- M. Marpe ac re-


mos de afr p- cu pitanga, cor-
ra bautizar , em po ab marare
falta de Sacerdo- treme, iikyit
te , alguma crian- me: Abarimoti-
., o outra pes- grbipra tybe^V
soa gentia , que mamo, ac imo-
est arrancando, mongariqa po-
para que no fal- t , tomanoum
U2 sem d bau- nhemorgarj?-
tismo? b?ymamo oibo ?

D. LavarmoJ coti D. Tupna rr*>


a gua do bautis- mo Santa Madre
ifio y com teno Igreja recopora
ru-
Na lngua Portug..e Brasilica. Si
de fazeilofilhode rupi imoingo po
Deos,conforme o t, f pup ia pira-
uso da Santa Ma- mu. N.
dre Igreja, dizen-
do: N.
Eu te bautizo, * em Ix oromiacyc Tu-
nome do Padre, ba, Tyra , Espi-
e do Filho , c rito Santo rra
do Espirito San- pup: oibo.
to.
* M. Que cousa he M. Mbape ace cy-
o Sacramento da bpe Abar goa-
Confirmao i nhandy cari'-
a:nnga ?
D. HeoSacramen- D. Sacramento Tu-
to que nos con- p rerobira pu-
firma na F ,. e p , imombd pu-
na confisso dei- peb, ac mopya-
la. tcbamo.
M, Como se cha- M. Marpe JESUS
mao os que sao Christo rec iiu-
mortos pela con- capyroera rra ?
fisso de JESU
Christo ?
D. Majtyres. D. Martyrcs*
ti Compndio da Doutrina Cbrijf&a

Da Ccmmunhao.

* M. Ue cou- M. T>apSacra-
sa he o ^ JD mento Tu-
Sacra- p rara , coipo
mento da Eucha- Eucharistia iba ?
ristia ?

D. He o Sacramen- D Sacramento ian-


to do Corpo, e de ira JESUS
Sangue de nosso Christo ret, Cf*
Senhor J E S U gu ab, miape
Christo, debaixo pora, coipora-
das espcies Sa b guyrpe cere-
cramentaes de coara
pao vinho.

* M. Tambm te- M. O Tup rih-


mos obrigao de pe ac ybkype
commungar para opot, anhn-
nos salvarmos ? ga ratpe opo-
taryma?
D. Tambm temos D. O Tup rib,
obrigao depois onhemotec c-
de termos uso de catrire, etup
r
Na lngua Po*t*g. e BrasiKoa. frj
razo bastante , &r Abar ac mo-
a juzo de nosso nhemombegora J
Confessor. reme .
M. Que he o qe re- M. Mbape ac$
cebemos na Com- ogor Tup* rraf
munho? Communho i-
ba , pup ? ,<
D. Nosso Senhor D. lande ira? JE-
JESU Christo , SUSChristo,Ce-
seu Corpo , seu t , uguy-, in-
Sangue, sua Al- ga , i Tup ab.
ma , e sua Divin-
dade.

M. Aonde est nos- M. Ummepe iande


so Senhor JESU ira JESUS Chri-
Christo, seu Cor- to recu , Cet
po , seu Sangue , uguy-, inga i
sua Alma, e sua Tup abe?
Divindade ?
D. No Ceo, e no D. Ybkype, San-
Santissimo Sacra- tissimuSacramen-
mento somente. to pupb nhte*
* M. Aquillo que M. Tup ipo aqq
nos d o Sacer- Hstia pup4 Aba-
i ii r
$4 Compndio da Doutrina CbrijfSa
dote na Hstia he r oimeng ac-
Deos? bo?
D. He Deos. t). Tup.
,* M- -Que Deos ? M. Mba Tuppe ?
D. Nosso Senhor D. lande ira JE-
JESU Christo, SUS Christo Tu-
verdadeiro Deos , p et apybet-
e verdadeiro ho- be.
mem.
* M. No he aquil- M. N miap rui
Io po? \ tepe aip?
D. No he po de D. N miap iru.
nenhuma manei-
ra.
* M. Pois que cousa M. Mbatepe co
branca: he aquella tinga ac remipi-
que ns vemos ca, Abar Hstia
uando o Sacer- ..rupireme , ;ac
Sote levanta a iurupeb imohde-
JHostia na Missa , bme : p miape
e quando no4a ,ru ?
mette na boca ?
D. So somente os D.Miapepora nh,
ccidemes de po, iguyrpeb iande
e debaixo delies irajESUSChri-
sto
Na lngua Portug.e Brasilica. 8jT
est o Corpo de sto ret recu \
nosso Sefthor JE- ybkype cecu ia-
SU Christo to cat.
verdadeiramente
como est no
Ceo.
* : M. Que he o que M. Mbape ac oi-
adoramos quando rnet, Abar ir
o Sacerdote le- iucmuc' rupi're-
vanta o Caliz ? me ac itiuca-
aquelle Caliz por muc, coip c
ventura , ou o vi- pup inongioibjr-
nho que se tem ra cera ?
deitado aelle ?
D. Adofamos o ver- D. lande ira JE-
dadeiroSangue de SUS Christo ru-
nosso Senhor JE- guy anhe itaiba
SU Christo, que camucipe co
est no Caliz de- pora r guyrpe oi-
baixo das espcies cobe cet, in-
Sacbmentacs de ga , i Tup iruna-
vinho , e junta- mo oicobe abe
mente seu Corpo, ac oimet.:
Alma, e Divin-
dade que esto
com elle.
M.
86 Cokpenih da Doutrina CbrisiM
41
M. De que ma- M. Marpe mip
nira se muda o iande ira JESUS
po em Corpo, e Christo retramo,
o vinho em San- ca Jafc ugt^-
gue de nosso Se- ramo iiecuabki?
nhor JESU Chri-
sto? D. eo Pai' Abar
D. Dizendo o Sa- Tup nhenga
cerdote as pala- (palavras dacon-
vras da consagra- secro iba)
o sobre hum, e rangheme.
outro.

M E quando o Sa- M. Ape Abar


cerdote reparte a Hstia pyce et
Hstia em mui- -etreme, iande^i-
tos pedaos , e o ra rugu^b tyfc-
Sangue goteja, reme, ipycebo
^st Deos em ca- ra, ityk^yk^a-
;
da parte daquelIas b iab ,-iande Ia-
assim como est ra, JESUS Chri-
^a Hstia , e no sto recoti acge-
Caliz inteiro ? tpe ndora pp
iec iacatnhe?
P.~Nem mais nem D. H -cat nh&
menos.
M,
NalinguaPortug.fr Brasilica. tj
* M. Em que tem- M. Mbe mbre-
-> 4
po somos obriga- mepe latupa, ari-
dos a commun- ne ?
gar?
D. Na Pscoa . e D. A ret gua
nos perigos de ( Pscoa cenbae f
morte. reme ) te iande
ioec iamoanghe-
meb.
* M. Que avemos M. Marpe ac re-
de fazer antes de u Tupra ia-
commungar ? nonde ?
D. Avemo-nos de, D. Onhemombe-
confessar b pri- gat rarih n-
meiro, para alim- ga nongatubo,
par nossa alma eoi ipupc Tup re<
que Deos ha de roik pot.
entrar.

* M. Podemos com- M. Eicatpe ac


mungar depois de Tup rara mbe
termos comido, , rir ?
ou bebido algu-
ma cousa ?
D. No podemos : D. Dieati : *c
no avemos de co- nombae angai j
mer, nem beber be pyaj Tup
ra
$T Compndio da Doutrina Cbrifla
cousa nenhuma ra renond, igo
desde a meia itoi- ra i'cat, ta-
te precedente ao ra ianond.
dia da Commu-
nho, at termos
tomado o Senhor.
* M. Que avemos M. Marpe ac re-
de fazer no tem- cu Tup ra pu-
po da Commu- p ?
nho ?
D. Postos de joe- D. Abar robak
lhos diante do Sa- endy pi$ b
cerdote , avemos ceni , iiab cat
de abrir suficien- oiurpir: Hstia
temente' a boca, sagrada JESUS
recebendo a Hs- Christo rerccora
tia consagrada so- r apec rybo,
bre a 1 ingua sem cec opocok^-
tocar nella com majixuyma be,
as mos nem imocna, f miri
mastigala, e de- goba cyt.
pois engolila , be-
bendo huma pe-
quena gota de
gua no cabo.

M.
Na lngua Portug. e Brasitica. 89;
* M. Que avemos M. Marpe ac re-
de fazer depois da cu Tup r ir ?
Communho ?
D. Avemos de ter D. Ndonhonumuni
cuidado de no corit, opyt pu-
cuspir logo de- c mirib Tup
pois d Commu- kype , Tup
nho, cavemos monghetagoma
de ficar por al- rec.
gum tempo na
Igreja, para nos
encommendarmos
a Deos.

M. Queavemos.de M. Marpe ac re-


fazer para nos en- ru, Tup mon-
commendar bem ghetgatuagoma
a Deos em aquel- rec aremene ?
le tempo ? < V

D. Lanando-nos D.IandeiraJESUS
aos ps de nosso Christo pyp oiei-
Senhor J E S U t^ca, imoet et-
Christo, e ado- bo be , oguero-
rando-ocom mui- bir , oierobir
to respeito , ave- cec , aupa ,
mos de fazer ac tos aicuacat opabi-
de F, Esperana, nhe nde xcrere-
co-
?o Compndio da Dautrina Cbrtjla
f Caridade , ar- exxratuagora oi-
lhe graas pelos bon
benefcios que nos kup, dangaipa*
tem feito , offere- gora, nhir re-
cer-nos a dle , e c , "o
pedir-lhe v perdo recoteb
de nossas culpas, bi irec
com tudo o mais rbone.
que avemos mis-
ter para o bem
de nosso corpo,
e de nossa alma
M. Que nos faz nos M. Marpe iande
so Senhor quan- ira ace rerecu,
do o agaza lha mos, emon gat ac
e honramos desta opoype imoby-
maneira em nos- tbo imetcbo
so corao ? ab*
D. Fortalece a nos D. Oimopyat ac
sa alma, falia ng, oauba pu-
crescer no sc p, ograa pup-
amor, e na sua di- o imongacupa.
vina graa.

Da
Ha Jixgaa Vortug.t Brasilre*. f

T)a Penitencia , e Omfiss&o,


M . ^ \ U e c o u - M. T)apeSacra-
V. $a hc o
Sacra-
1 3 mento nhe-
mombei
mento da Peni-
tencia ?
D. Be o Sararamn- D.Teootraipago-
to pelo qual se ra, ac&hcmon-
nos perdoa os gariba ri r ac
peccados que c- remimonbangora
meticmos depois pongamo.
tio Baurmo.
* M. Aqnem nos M. Ab tap^e ac
avemos de con- nhemombe ?
fessar?
D. A* Sacerdote D. Abar c*boTu4
tjue tem poderes p mniiirmo e-
para nos absolver. catba* up.
M. Que avemos Je M. Marpe ac re-
faaer antes cia c*u onhemombe
Confisco ? ianond ?
D.
9* Compndio da Doutrina bristaa
* D. Avemos de D. Onheanghere^
fazer exame de cu cat opabi-
nossa conscincia, nhe oangarpago-
cuidar muito ra rec , Tpl
bem : em nossos nhnga aby ago-
peccados, nas dif- ret peccado
ferenas , esp- mortal crbe i
cies , e nmero cecoeba rc
dos que so mor? ippaba recebe
taes, percorrendo Srma' ri Tup
para este effeito ac recomonhan*
os Mandamentos gaba rec, S. Ma-
da Lei de Deos , dre Igreja ac
e da Santa Madre recmonhangba
Igreja Catholica, recebe , men-
e lembrando-nos duramo, opyta*
dos lugares em agora , rec ,
que estivemos , onhemoainda-
dos negcios que gorarec, ir*
tratamos , e dos rigora recb,
companheiros que omaenduramo-
tivemos.

* M. Que ha d e ' M . Marpe nhemo-


fazer o penitente mbegora reou
depois disso para eriroiopTu''
alcanar de Deos p nhir mota?
D.
*Na lngua Portug. Brasilica. 93
o perdo de seus
peccados ?
D* Ha de ter verda- D. Oimoacf cat
deira dor de to- opabinh oangi-
dos seus peccados pagora, ceroieby
propondo firme- potaryma auie-
mente de nunca ramanhe.
mais tornar a pec-
car.

* M. Como ter hu- M. Mar. oicbope


ma pessoa verda- ab ecoangaipa-
deira dor de seus gora moacy ca-
peccados para se t onhemomb
confessar o del- catagoma rec?
Ies?

D. Doendo sedelles D# Imocybo Tup


por serem offeri- opbinhe mba
sas de Deos , que o oemiauuca-
ama sobre todas t , nhngabya-
as cousas ; ou por goramo cec re-
medo dos divinos c ; coipo Tup
castigos; ou por ec memoi':
desejo de se sal- anhnga rata i-
var; ou tambm b cekyi rec:
porque os mesmos coipo ybkype
o-
94 Compndio da Doutrina Ckrista
peccados affeo opotra rec 9
muito nossas ai- coipn c tecoan-
mas. gipba ac ng
momoxylbatH)
cec recebe ?
M. Que avemosde M. Marpe ac re*
fazer depois dis- cu a roir ?
to?
D. Postos de joe- D. Oendy pia ebo
l^ps diante do Sa- Pai'Abar roba-
cerdote, avemos k ac na o*
de benaer-nos , e babi : Anhe-
dizer a confisso mombeu Tup
geral. ab nght.
* M. E que faze M. Marpe ac ae*
mos na Confis- cu onhemombe*
so ? > gupe ?
D. Confessamos c D. Qipi oimombeu,
toda verdade, to- opacat oangi-
dos nossos pecca- pagoret, ceco-
dos graves , e as ba , ipapaba
differenas , e nu- ab, ab rra nh,
meros delles, sem mombeueyma.
porm nomear-
mos nenh com-
plice, ou pessoa
alguma.
M.
Na lngua Portug.e BrasiJica. 9f
[. E dado caso M. Ape Abar cu-
que em alguma perimte onhe-
confisso tivermos mombegepe oiu-
mentido, ou en- raragoia roir ,
cuberto algti pec- coip am an*
cado grave ao gaipagoret ca-
Confessor, como cbire marne?
nos averemos en-
to ?
D. Avemos de con- D. Opaoata 6emi-
fessar outra vez mombuagora
os peccados que oiuraragoiagora
dissemos naquella irnamob imom-
Confisso , com biebyrine; -
aquellas mentiras ne^me Anhnga
e peccados gra- ratpe ixune.
ves encubertos , e
seno damnar-nos-
hcmos.

* M. Que avemos M. Marpe ac rc.


de fazer depois da cu onhemombe
Confisso? rir?
D. Avemos de eom- D. Ocepymig
prir a penitencia ecoangaipa^o-
que o Confessor ra, (penitencia i-
nos tem dado , ba ) moubng ,
opa*
$6 Compndio da Doutftna Cbtiftaa
guardar todas opabinh Abar
as mais ordens , nhenga rupi i^
e conselhos que cbob.
nos deixou.
* M. Que he o que M. Mba uppe
chamamcs peni- ac Penitencia
tencia ? iu?
D. A orao, a mor- D. Tup monghet
tificao, as obrai up, ogoet r-
de misericrdia cmemoa up,
confon oapixra grau-
dem do baba upb,
acerca dellas cec nhemombe*
gope Abar ac
poitagora rupi.

* M. Que avemos M. Marpe ac re-


de fazer para nos cu angipago-
lifrrar dos pecca- ra i' oiepyc^ro
dos em falta de mota Abare ty-
Confessr ? beyme?
D. Avemos de fazer D.Oimonhng Acto
hum acto de Con- de 'Contrio *
trio* , que he ? iba , Tup rec
,doermo*nos de ; nh gat oan-
nossos peccados gaipagora moa-
cjra-
Na lngua Portug. e Brasilica. 97
por amor de Deos cy bo^, auierama
somente , com nh Tup nhen-
propsito de no gab^ ietypotarey-
tornarmos a pec- ma ; anhemom*
car, e nos con- be corine oi-
fessarmos em seu bob.
tempo.
* M. Que dizemos M. Mar ei'pe ac
fazendo hum acto acto de Contri-
de Contrio? o , iba , mo
rjhnga ?
D. Dizemos'assim: D. N ei': Xe ir
Senhor Deos por Tup, nde re
serdes vs quem nhgat, nde an-
cois, e porque vos gaturam etremc;
amo, e estimo so- opbinhe mbae
bre todas as cou- o ix nde rau-
sas , peza-me de '.- ba recb , ai-
todo meu cora- moac^ xe pype
o, de vos ter cat ix nde rihe-
offendido , e pro- ngabyagpra ,
ponho com vossa avieramanhe nde
graa de nunca nhngab^ eby-
mais vos offender potaref ma, fade
Amen JESU. graa pp, nde
xe pytyboneme
Amen JESUS.
G M
98 Compndio da Doutrina CbriflSa
* M. Que cousa he M. Mbpe ac retf
a Extrema-Un- ianond flhandjr
o ? caraba rara ?
D. HeoSacramen- D. Sacramento mb-
to que serve para a^ etbe nga
a convalescena mpoerabamo.
espiritual da alma
dos mortalmente
enfermos.
* M. Que cousa he M. Bpe Sacra-
o Sacramento da mento Nhemoa-
Ordem. bar iba?
D. He o Sacramen- D. Sacramento, Aba-
to pelo qual so r Missa morihan*
ordenados os Sa* gra , iande ira
cerdores, \ iga- JESUS Christo
rios de nosso Se- recobira moin-
nhor JESU Chri- gobamo.
sto.
* M. Qpe cousa he M. Mbape acra-
"finalmente o Sa- to Mehara coy-
cramento do Ma- t?
* trimonio ?
D . He receberem se D. Ab ; cunha b,
duas pessoas des- omendra moa-
empedidasprma- baipbamo tyby-
mbe
Na lngua Portug*e Brasilica. 99
rido , e mulher mbe Pai' A ba-
em presena de r oguerecora -
seu Proco , e mo imoingopyra
de duas testemu- robk am ab
nhas : para vive- moco robakeb
rem juntos por onhonhenga5gue-
toda a vida, con- cob iacat oio-
forme o ordena guerecogoma ,
a Santa Madre SantaMadre Igre-
Igreja Catholica. ja Catholica te-
cmonhangba
rupu

Da Agoa Benta , e das Indulgn-


cias.

M. HP Emos alm M. T Arecpe i-


X destes sete X po sete San-
Sacramentos da ta Madre Igreja
Santa Madrelgre- Sacramento i',
ja, alguns outros am ac n-
adjutorios de nos- ga pytybba-
sas almas ? mo ?

D. Temos a gua D.Iarecf Carai'ba,


G ii ac
loo Compndio da Doutrina Cbrifla
Benta , e as In- ac recangaipa-
dulgencias , que ora repyram
so hum perdo ora nhirba-
das pernas que mo Indulgncias
ero devidas a ibabe.
nossas culpas.
M Para que temos M. Baerma recpe
a gua Benta nas f Caraba Tup
Igrejas , e em* kype, iande co*
nossas casas ? tybe iarec.
D. Para nos borri- D. Christos et ia-
farmos com ella b ipupe iande re-
como bons Chri- pyiagoma , ti-
stos ; para que nhir Tup xe-
Deos nos perdoe recoangaipagora
nossos peccados mir rec ixbo
veniaes , e se afas- oibo tonhcgoac
te de ns o dia-' anhnga xe u-
bo , e toda cousa mara, mbae ar-
ma. bapab xei,xe
coty ibe oi-
bono.
M. De que manei- M. Mar oicbope
ra ganhamos as ac oiecoub In-
Indulgncias para dulgncia rec
com ellas satisfa- ipup oangaipa-
go-
Na lngua Portug. e Brasilica. 101
zer por nossos gora Tup ian-
ptccados a Deos de ira up ice-
nosso Senhor ? pymngoama i

D. Comprindo em D. Pai Abar goa-


estado de ^graa u Papa poita-
o que manda o gora rupi' Tup
Summo Pontfi- graa pi'p oic-
ce , e tendo a bo. Bulla da S.
Bulla da S. Cu- Cruzada oguere*
zada. cbob.
Da necessidade da Doutrina.

* M. 1 7 Sta he a M. A IpTup
, JQ# Doutrina / V mboeba
Christa que to- opbinhe t hri-
dos osfiisC.hri- sto et remica-
staos , ho de sa- rma , cemiero-
ber , crer, e com- biarma , imopo-
prir? rmab ceco.

D. Esta he. D. Aip cecu.

* M. Pde silvar-se M. Eeicatpc yb-


o que no sabe , kype ixbo oiepe
Tu-
102 Compndio da doutrina Chrijl
e cr distinta- Tup opacatu
mente que ha mbe tetiru mo-
hum s Des to- nhnga icat-
do poderoso , bae cec, opaca-
Creador de to- tu mbae tetiru
das as cousas, e monhangramo
remunerador dos cec, tecob opa*
justos ? bermeyma me*
ngramobe ce-
c,oicuabeymbae,
oguerobiarymbe
b?
D. No pde, ain- D. Deicatui, ndi-
da que o no sou- cuabi iep om-
besse por falta de bora tybeyma
mestre que lho rec.
ensinasse.

* M. Pde confes- M. Eicatpe ac


sar-se o que no onhemombego-
sabe , e cr o bo, Mysterio da
Mysterio da San- Santissima Trin-
tssima Trindade? dade cuabeyma?
D. No pode. D. Deicatui.
* M Pecca mortal- M.Oiaby etpeTu-
mente o que no p nhnga Aro-
biar
Na lngua Portug. e Brasilica. 103
sabe o Credo, o biar Tup Tuba,
Padre nosso , os Orerba , lupa
Mandamentos da ac recomonhan-
Lei de Deos , e da gba Santa Ma-
Igreia, os Sacra- dre Igreja ac re-
mentos , e as vir- comonhargba ,
tudesTheologaes, Sacramentos, mo-
e obras de mise- apyr tecocar
ricrdia ? Tup mombego-
ba ac ab rau-
ubbabe ca-
>yma.
D. Pecca mortal- D. Oiaby et cet
mente o que no tira oicuabeym-
sabe, n se quer a bae.
substancia delles.
* M. Pecco tam- M. Oiab)r etebpe
bm gravemente ac rba, ac cf,
os nossos pais , e ac ira, ac re-
mais , e senhores, recora oyra ,
e padrinhos , e oniyra ,guemiau-
madrinhas no ba oioec ndo-
ensinando,ou no rapabab,Tu-
fazendo ensinar os p mbeba re-
seusfilhos,os seus c imbo^ma ,
escravos, os seus coipo imbo uca-
afilhados ? ryma?
;
D.
104 Compndio da Doutrina Cbrifla
D Pecco grave- D. Oiabf et yb'
mete por no tra- kype ac rerao-
tarem dos meios ba rec onhe-
de su salvao moainyma.
para a qual os
criou Deos nosso
Senhor.

*M.Por isso tem to- M. Emonmmo


dos obrigao de onhemoain et
fazer toda dili- pabpeTup nh*
gencia , epr to- enga cubaama,
do cuidado poss- Tup nhnga re-
vel , para saber a robiarma re-
Doutrina Chri- c, imoporago-
sta, epara crer, ma recebe,
e comprilla.
D. Tem, e seno D. Emonamo ,
no se salvaro. n^me anhan-
garatpe ixune.

BRE
Na lingua Portug. e Brasilica. i o j
xxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxxx

BREVE
I N S T R U C O
Para o Bautismo de hum ndio pago
em caso de suprema necessidade.
Succedendo estar em perigo de morte
algum ndio, ou ndia pagos , no
havendo commodidade de se chamar
Sacerdote, que o instrua na F , e
bautize, se pde fazer huma , e ou-
tra cousa na frma seguinte ; adver-
tindo , que basta dizer ao ndio as
cousas que aqui esto postas, para que
faa entendimento dei Ias , conforme
sua capacidade , tendo sempre respei-
to ao maior, ou menor perigo em que
estiver.

M. \ /[ Eu filho M. V E rayt c
X V I no he j \ . nde ra-
bem que sigais mia recpora
os vossos avs -7 rupi nde reco ni-
porque se os se- cati j -upi nde
re-
l o 6 Compndio daDoutrina Cbrijl
guirdes haveis- recreme eremo-
vos de condem- canhne , anhn-
nar, ficando pri- ga rarpe ere-
vado da viso de une, auierama-
Deos para sem- nheb Tup nde-
pre. Por tanto se- repaki xone :
gui, o que eu vos Emonnamo xe
disser , e crede a nde mboba ru-
minha Doutrina pi' eic, erobiar
pra que sejais fi- catu xe nhen-
lho de Deos, e ga : tereico Tu-
vos salveis, e go- p rayramo , te-
zeis da bemaven- re ybkype Tu-
turana do Cto. p roryba repi-
Quereis estar por ca. Ereic potr-
isto que eu vos pe aip xe nhn-
disser ? ga rupi'?

D. Quero. D. Aipotr.
\

M. Tudo isto se M. Moapyr mbe


? encerra em trs
cousas: em crer,e
esperar em Deos,
i
>up nhote aipo-
! rui , Tupa
rerobipup,Tu*
e em anulo. Em p rec ierobi
querer guardar os pup Tup rau-
f-
Na lngua Portug. e Brasilica. 167
seus - Mahdamen- ba pup , Tu-
tos , e em rece- p nhenga rupi
ber o Santo Bau- tecopotra pup,
tismo. f cari'ba pup,
nheraoiaca pu-
peb.
M. Queres , e de- M. Eireipotripe
sejais estas cou- ai p moapyr
sas? mba ?
D. Quero , e dese- D. Aipotr cat.
jo muito.

M. Agora vos direi M. Nderemierobia-


o que haveis de rma coyr taa-
crer. Deos nosso nsrndbone.Tu-
Senhor he Crea- p iande ira opa-
dor de todas as cat mbae tetiru
cousas. Deos he monhangra. Tu-
hum s f e so p oiep nh,ab-
trs pessoas;Dbs ramo ocbo mo
Padre, Deos Fi- apyr ab, Tu-
lho , Deos Espi- p Tuba, Tup
rito Santo , trs Tra , Tup
pessoas distinctas, Espirito Santo f
num s Deos ver- moapyr ab oi-
dadeiro. co,oyep Tup
Credes isto por- mem.
Ere-
108 Compndio daDoutrina Cbrija
que o revelou Ererobirpa ai-
Deos , e o pro- poba Tup re-
poz a crer a San- mimombeuago-
ta Madre Igreja ramo cecreme,
Catholica , que opbinhe imom-
he a Congregao garaibip^ra anga-
de todos os fiis turmet nhin-
Christos , que hnga, Santa Ma-
crem , e profes- dr* Igreja Catho-
soaLei de Chri- lica , iba ac
sto? mboe agoramo
cecreme ?
D. Creio bem , e D. Arobiar et.
verdadeiramente.
M. Deos Filho por M. Tup Tyra
amor de ns se iande rec apy-
tem feito homem bamo ac iab
como ns , e tam- onhemonhng ,
bm por amor de iand recb yby-
ns foi cruci fica- r ioaba rec
do ,e morto , pa- imoiaripyramo ,
ra satisfazer por iiucapyramo ce-
nossos peccados, cu , iande angai-
livrar-nos do in- pba repymen-
ferno , e levar nos ga pot, ybky-
ao Ceo. pe .iande rerao
potabno. >
Ere-
Na lngua Partug. e Brasilica. 109
Credes isto, por- Ererobie aipo;
que Deos o reve- b Tup remi-
lou? mombeuagora-
mo ceereme ?
D. Firmissimamen- D. Arobiar et.
te o creio.

M. A nossa alma he M. Ac nga no-


immortal. Quan- manober. Ic
do acabar este ra pbime op-
mudo todos have- binhe ac recob
mos de resuscitar, iebyrne: reme
e ento ha Deos iande ira Tup
nosso Senhor de opbinhe ac ia-
pagar a cada hum bi recagora
de ns conforme rupi cepymn-
as suas obras. Os ghne : iangatu-
bons hiro aoCeo rmbie ou yb-
estar com Deos, kype Tupna py-
gozando da bem- ri, auieramanhe
aventurana cm tecocat rec oie-
corpo , e alma copa , onga,
por toda a eter- ogoet pupb-
nidade. Os mos ne. Iangaipabae
hiro ao inferno a anhngaratpe
estar com os dia- ixu,auieramanh
bos no fogo, pa- opabinh teco ai'-
11 o Compndio da Doutrina brifta
decendo eterna- ba porarbo on
mente todos os ga oget pup-
males assim na al- ben. Ererobiape
ma como no cor- aipo ba Tup
po, Credes isto, remimombfcuago-
porque o revelou ramo cecreme?
Deos nosso Se-
Anhor, &c..*
D. Creio-o com toda D. Arobiar et ca
firmeza. t.

M. Esperais em M. Ereierobirpe
Deos, que por sua Tup porauubr
summa misericr- et rec, iande i-
dia, e pelos mere- ra JESUS Chri-
cimentos da mor- sto rgagora re-
te, e paixo de cebe , opbinhe
nosso Senhor JE- nde recangaipa-
SU Christo, vos gora nhir ago-
ha de perdoat ma, nde ybkype
vossos peccados,
e salvar-vos? oagomabe ?
D. Espero com to-
% D. Aierobiar et.
da confiana.

M. Amais a Deos M. Ereaupe Tu-


nosso Senhor , p nde ir~ et-
ra-
Na lingua Portug. eBrastlica. i n
vosso Creador, ramo, nd pycy-
vosso Red em ptor, rnetramo nde
e pai verdadeiro rbetramob,
sobre toda9 as cou- opacat mbae te-
sas amveis s por tiru c ianga-
amor de sua bon- turamete rec ?
dade infinita ?
D. Amo-o de todo D. Aaub xe py-
meu corao. pe cat.

M. Filho , os cjue M. Xe rat Tupi


amo verdadeira- rauprt oi-
mente a Ds, fa- trioiecb cr o
zem que e^mds- Tup rauba.
tr seu nir , na Tup ac reco-
perfeita gurd de monhangba ru-
seus Mandamen- pi oicbo. Tupa
tos. Os Ma rida- nhenga nderemi-
mntos da Li de porma n ei'.
Deos que ha^s
de guardar so
estes.
. Honrars hum s i. Tereimot oie-
Deos. "p Tud.
x. No jurars o i. Arihet erete-
seu Santo :nme nhunTupr-
em vo. ra renia.
3-
112 Compndio daDoutrina Chrifla
3. Guardars os dias 3. Teremet ret.
Santos.
4. Hnrars a teu 4. Teremet nde
pai y e a tua mi. rba nde cy\ab.

c. No matars. 5:. Tereporapitium.

6. No fornicars* 6. Treporopotaru-
m.
7. No furtars. 7. Teremondarou-
m.
8. No levantars 8. Nderemmum
falso testemunho. ab rec.
5>. No desejars a 9. Terenhemomota-
mulher de teu rum nde rapix-
prximo , ( e sen- ra remrec rec,
do mulher dir) o (se for molher
marido de teu diga ) nde rapixa-
prximo. ra "mna rec.'
10. No cobiars o. Terenhemomo-
as cousas alheas. trum ab mba
rec.
Qiiereis> guardar fceicpotrpe ai-
estes Mandamen- p&Tup a>re-
tos por toda vos- compnnangba
sa vida? rupi' nde recob
iacat.
D.
Na lngua Portug. & Brasilha. 11 j
D. Quero guardalos D. Aicpotar cat
com muito gosto. up

M. Agora vos ensi- M. Nhefflonganii'-


narei oquepert- ba rec torom-
ce 'ao Bautismo. bone coyt. C
O Bautismo nos nhemongari'ba
fazfilhosde Deos, Tu pana ra^ramo*
e nos abre'as por- ac mingu ,
tas do Co. Os ybca rokenda-
peccados sujo a ' bc acbo. Iande
nossa alma, epor angipba iande
isso no podemos ngakyaba.E-
serfilhosde Deos, monnamo ndi-
nem entrar no cati ac Tqp
Ceo antes de la- ra^ramo oicbo,
varmos a nossa al- Tup kypu oi-
ma com o Bautis- kbo nga re-
mo, que he o que fmeb. Nhe-
a lava t e alim- monganii'ba '' f
pa , e lhe tira toda caraiba pup
a immundicia do nhemoa^ca/ac
peccado. Quereis nga oiocei', oi-
que vos lave com moiacj^cikyica.
a gua do Santo Erepotrpe" ie
Bautismo , para nde mongarai'ba,
que sejaisfilhode cari'ba pup ride
H moia-
114 Compndio da Doutrina Cbristaa
Deos, ( e se for moiacca, tereic
mulher diga filha Tup ryr^mo(se
de Deos) e en- for mulher dir
treis no Ceo? raiyramo) tereik
Tup kype?
D. Quero muito. D. Aipotr et.

M. Antes de,rece- M. Nde nhemon-


berdes o Santo garba ymeb
Bautismo , he ne- teremonhir ga-
cessrio pediraes t Tup nde-
primeiro perdo iup, iangatur-
a Deos , arrepen- ; mete rec nde
dendo-vos de vos- recoangaipagora
sos peccados , e macyabo , nde
detestando-os de py i' cat ce-
todo vosso cora- royrmo ceroie-
o por serem of- bytoraymab.
fensas de Deos , Ereimacy^ pab-
com propsito de pe nde ram^ia
no peccar;mais. reco rupi nde re
Peza-vos de todos copora eremo-
vossos peccados ac^pe > reroy-
por amor da bon- rpe opbinhe
dade infinita de c nde rcangaipa*
tteos nosso Se- gora Tup rec,
:nhor com prop- ceroibyrpotare^
m-
Na lngua Portg. e Brasilicd. 11
sito firme de no ma auieramanhe ?
tornar nunca mais
a peccar?
D. Peza-me muito D. Aimbacy et xe
de todo meu co- p i' cat,, ce
rao , com pro- roieb^ potr^ma
posito firme de auieramanhe.
nunca mais pec-
car.

M. Ereipotar cat-
M. Quereis que vos pc ix nde moia*
bautize, e faa fi- cca,Tupna r-
lho de Deos ? , ramo nde moin-
goagoma ri ?

D. Quero com mui- D. Aipotr *cat.


ta vontade.

Aqui bautizar o ndio , ou ndia


que tiver catequizado , pelo modo se*
guinte:
Primeiramente ter teno de bauti-
zar, e de fazer o que jz a Santa Ma
dre Igreja, e logo lhe lanar gua por
cima da cabea, de maneira que chegu
H ii
li6ACompndio da Doutrina ChriJlMa
carne , eVno escorra s pelos cabel-
los y e juntamente quando lanar a gua,
dir as palavras que se seguem muito
bem pronunciadas depois de lhe pr no-
me*
N. Eu teibatizo em nome do Pa-
dre,, e do r Filho, e do Espirito Santo.
E se quizer bautizar pela lingua da ter-
ra , dir:

N. Tx <<*om'iacf c , Tuba , T-
ra, Espirito Santo rra pp.

Nesta frma se bautizar tambm


as crianas que estiverem em perigo de
morte , Janando-lhe gua , e dizendo as
palavras sobreditas , com teno de fa-
zells filhos.de Deos, e da Santa Ma-
dre Igreja Catholica. E se o parto for
trabalhoso, e que antes de nascer total-
mente a criana haja perigo de morrer,
bastar que a bautizem em hum brao,
mo , ou p , ou em qualquer outra par-
te que puder ser. E nisto haja muito
cuidado , porque no acontea morrer
alguma criana sem bautismo quando o
podra receber , e ir ao Co. Que e
sue-
Na lngua Portug.e Brasilica. 117
succeder que a criana, ou outra pessoa
bautizada assim em necessidade, melho-
re , se dar conta ao Proco de tudo ,
para que elle remede a falta que por
ventura ouvej e no achando falta supra
as ceremonias costumadas em seu tempo,
como tem de obrigao*

BRE-
n 8 Compndio da Doutrina Cbrifla

BREVE
I NS f R C O
Para ajudar a bem morrer bum ino*
ribundo com todos os actos neces-
srios em aquella hora.

M. Eufilho,x M. V E r f t ai-
1 V X eu me ^/Vmangnde
persuado quedes reama c nde
tahaveis de mor- eiupa coyte: cn-
rer : no tenhais heangum, oma-
medo; porque ha noberma pab
vemos de morrer iande; te pope
todos : todos nos pab iacacab ,
criamos debaixo op te iande
do poder da mor- mondyki. Tup
te , e ella acaba iande rba yby-
a todos. Quando porma iande
Deos nosso Se- monhnga , ata-
nhor nos ps nes- ra ma nh , n
te mundo, quiz auieramanhe ta-
que fossemos s- piiarma iande
ma-
Na lngua Portug. e Brasilica, 119
mente passagei- manhnghi c
ros , e no mora- yb pup , yb-
dores perptuos kype iande rera-
delle % e criou- o pta bi ,yb-
nos para irmos ao kypra iande mo-
Ceo , para estar- nhang cyby pu-
mos gozando eter- p. Enheangupir
namente de sua iande ira Tup
gloria. Levantai up, ipope eie-
vosso corao pa- nnga , iyrib
ra Deos, e pon- epot. Eeapy-
de-vos em suas accat nde n-
Santssimas mos ga reco catjj?o-
com grande dese- m rec : Tup
jo de ir ter com nde rubet ryra
elle; tratai de ve- iab cat terema-
ras do bem de n, ybkype e-
vossa alma como bo : eccndub ca-
bom, e verdadei- t xe nhnga ,
ro Christo, para ndepy i' cat
2ue vos salveis. cerobi , imopo-
)uvi com muita potabno.
attenooque eu
vos disser, e se-
ja muito de co-
rao
De-
120 Compndio da Doutrina Cbrijia

Depois desta breve preparao fallo-


ha fazer Actos de F, de -Esperana e
de Caridade na frma seguinte:.

Actos de F.

M.T7Ilho:^Deos M. VEnit:Tu-
, Aj he o Crea- j \ . popacat
dor , e Senhor de mbe tetiru mo-
todas as cousas: nhangra iirab,
Deos he hum s , Tup oiep nho:
e so trs pes- abramo oicbo,
soas , Deos Pa- moapyr ab:Tu-
dre , Deos Fi- Tuba, Tup
lho , Deos Espi-
rito Santo , trs
?^yra, Tup Es-
pirito Sanfo, mo-
pessoas distinctas, apyr ab oice,
num s Deos oiep Tup me-
verdadeiro. Cre- m : Ererobir-
des isto, porque pe ai p Tup re
Deos o revelou , mimombuago-
e a Santa Madre ramo cecreme ,
Igreja ( que he a SantaMadre Igre-
Congregao de ja opabinh imon-
todos os fiis gara ibip^r et
Christos)opro- nheinhnga mbo-
e*
Na lngua Portug. e Brasilica. 121
poz, e no-lo en- eba rupi7 ?
sina assim ?
D. Creio-o com to- D. Arobiar cat.
da firmeza.
Aqui repetir os actos da F , que es
to na Instruco para o Pautisn o foi.
io. comeando de Tup Tjra : Deos
Filho , at Ereierobirpe Esperais : e
dando a doena lugar , rezar com o
enfermo todo o Credo, e np cabo con
tinuar assim:
M. Credes todos es- M. Ererobicatpe
tes artigos de F opbinhe ndere-
com vontade de mierobiarma
morrer na confis-^ Christa iab ca-
so delles, como t ceroman po-
bom, everdadei- t.
ro Christo ?
D.Todos creio bem, D. Opabinh aro-
e verdadeiramen- bir et ceroma-
te com vontade de n pot cat.
morrer na confis-
so delles*
Aqui far advertncia ao doente, que
se
121 Compndio da Doutrina Cbrist
se o inimigo o tentar na hora da morte
sobre os artigos de nossa Santa F, lhe
no responda seno : que os entende, e
cr como os entende , e cr a Santa Ma-
dre Igreja Catholica.

Actos de Esperana.

M. f \ Onfiais na M. TT Reierobr-
\^jt misericor- M2J pe Tup
dia de Deos nos- iande ira , ian-
so Senhor, e pai de rbetramo po->
verdadeiro , e nos rauubra rec ,
merecimentos do iande ira JESUS
preo' do Sangue Christo ruguy' re-
de nosso Senhor p^ recbopabi-
J E S U Christo, nhe nde angaipa-
que vos perdoar gora rec ndbe
todos os vossos inhirama ?
peccados ?
D. Confio com to- D. Aierobir et.
da confiana.
M. Esperais na sum- M. Ereierobirpe
ma bondade de Tup iand ru*
Deos nosso pai bete angaturama
verdadeiro, e na et rec \ iande i-
morte , paixo ra "JESUS Chri-
sto ,
Na lngua Portug. e Brasilica. i 13
de nosso Senhor sto , ragora ,
J E S U Chrifto iporaraagora re-
que vos haveis de cb , ybkype
salvar? nde agoma?
D.Espero com mui- D. Aierobir et.
ta confiana*

Aqui se far aviso ao moribundo,


ue se o inimigo o quizer fazer descon-
?ar, ou desesperar , na vista da gravi-
dade, e multido de seus peccados por
huma parte , e na considerao da rigo-
rosa justia de Deos por outra, no se
ha de deixar enganar; mas ha de espe-
rar ento com muito mais fervor, ten-
do por certo que a misericrdia de Deos,
e os merecimentos de Christo so infi-
nitos, e nada desagrada tanto a Deos
que entrarmos em desconfiana de sua
misericrdia, aue nunca enjeitar o pec-
cado por grande que seja , se com ver-
dadeira dor de suas culpas pe nella a
soa confiana.

Actos
Ti24 Compndio da DautrinaChriJla

Actos de Amor de Deos, e do pr-


ximo.
M. A Mais a M. T ? Reaupe
x \ Deos vos- Xl Tup nde
so Senhor, vos- iretramo , nde
so Creador, vos- monhangretra-
so Redemptor,e mo, nde pycyr
vosso bom pai netramo , nde
verdadeiro, sobre rbetramob ,
todas as cousas, npacat mbe te-
puramente por tir o ^ ian-
amor de sua infi- gaturama et wre-
nita bondade? c .

#D.Amo-o de todo D. Aaub xepy-


meu corao. pe" cat.

M* Dizeis em vos- M. Aaub temo


so corao quem erimbe xe rb
me dera ter ama- angaturm Tupi
do toda minha vi- ma erpe pde
da a Deos meu pype.
bom pai?
D*
Na lngua Partug. e Brasilica. u?
D. Assim digo. D. Emon .

M. Propoides de M. Ereaubpot-
amar a Deos vos- retpe Tapa nde
so bom pai toda rb angaturma
vossa vida, se elle nde recob iaca-
for servido de vos tu, nde mope-
dar sade.- rme.

D. Sim por certo. D. Anh raco.


M. Dais graas a M. Ereicacatpe
Deos por todos os opbinhe Tup
benefcios aue vos nde rerecocata-
tem feito ? gora ?
D. Infinitas graas D. Accat et#
lhe dou.

M. Amais a todos M. Nde iabe catpe


os vossos proxi- reauub opbi-
mos puramente nh nde rapixra
por amor de Tupna rec nh
Deos , como a te?
vs mesmo?
D. Amo. D. Aaub*

M.
I i 6 Compndio daDoutrina Cbrist
M. Perdoais de to- M. Opabinhpe nde
do vosso corao rerecmemo-
por amor de Deos, rora up nde
a todos os que py ui cat nde-
vos tem oendi- . nhir Tup rec ?
do?
D. Perdo-o-lhe de D* Xepype cat
todo meu cora- xenhir rxup.
ao.

Actos de Contrio*
M. T)Eza-vos mui- M. T7Remboac
JTtodos pecca- JLLcatpe Tu-
dos que tendes pi iande ira co-
commettido con- t^ nde angipa*
tra Deos nosso gora, ;nde Tu-
Senhor, por ser p etramo nde
elle vosso verda- monhangretra-
deiro Deos , e mo cecreme ?
verdadeiro Crea-
dor?
D. Muito me peza. D. Aimboacy cat.
M. Propondes de M. Taifcbfblenhu-
nunca maisofen- men Tup nh-
der a Deos, e de nga c 9 ayiera*
gastar toda a vos- ramanh ? taicne
ce
Na lngua Portug.e Brasilica. rzj
sa vida em seu ceccatuba rupi'*
santo servio ? xe recob iacat
c,erpe nde py-
pe cat?
D. Assim o digo em D. Emon xe
meu corao. pype cat.
M. Aborreceis to- M*. Ereroir catpe
dos vossos pecca- opbinhe nde r-
dos , 6 por se- copoxyagora t
rem ofFensas de Tup angaturm
Deos infinitamen- et metabe-
te bom ? mamo cecreme
nh?
D. Aborreo , e D. Aroir cat.
abomino.
M. Ora dizei agora M, Eng coyt xe
comigo: Sephpr iriaiaiao. Xe iar
meu JESU Chri- J E S U Christo.
sto. Vede pag. 28. Vede pag. a8.
, Tudo o que fica dito se^a <ie repe-
tir ao enfermo as mais vezes que puder
ser * conforme der lugar o tempo, e a
enfermidade ; e de quando em quando
se lhe lembrar^ os Santssimos t nomes
de
128 Compndio da Doutrina Christa
de JESUS, e MARIA , e se lhe faro
dizer algumas! destas breves oraes, que
se seguem : ora huma, ora outra.

Senhor perdoai-te Ndenhir xe angw


meus peccados , pba rec jxbe
por vossas san- Pai'JESUS, nd
tssimas Chagas , perba imetp^
e-por vossa mor- ret rec nde re6-
te , e paixo sa- agora, nde por-
grada : meu bom raagora recb,
JESU ajudai-me xe pytyb iep
na minha morte. xe rneme.
Peza-me Senhor Aimbacy cat
r
de todo ^meu co-' xo pype nde
rao, de vos ter nheengabyago-
otfeodido , e de ramo, nde reco
vos no ter servi- cat rupi xe re-
do em toda minha cocatu^magora
vida. x iri guy.
Santa MARIA Santa MARIA
Mi de Deos , Tup c^ xe Mi
minha Mi ver- tramo , xe iero*
dadeira j vida, e biabetramo,
esperana minha, ndemendur xe
lembrai-vos de rec; xe pytyb
mim, ajudai-me, iep | xe mopya*
' J
t
$a lngua Portug. Brasilic. 129
fortalecei-me > li- t iep, xe pycjf*
vrai-me nesta h r iep.
ra.
Anjo de minha Caraibeb x n-
guarda, Santo de rn , Santos x
meu rioitte , e rri ir opaesp
Vs todos os San- Santos ybakyp*
tos d Ceo v ro- rab,ptupi mon-
gai a Deos por ghet xe rec.
mim.
Amo-Vo detoi O raub cat
do meu corao xe pype xe ir t
jneil Senhor , xe pycyrfan J*
meu Redemptor SUS, ndeporau-
JESUS-Meu Se. br xe rec, xe
hhr tende mise- py tyb, xe pycy-
ricrdia de mim , rb iep xe iri
jdefendewne, li-
vrai-me*
Senhor meu JE- X \r JESUS
SUS Christo em hris. Q nde pp*
vossas santssimas aimng xe nga,
mos entrego a nde iaendr ce-
minha alma, lem- c, co xe ret %W>
brai-vos delia , hmfcat.
quando safcir dei-
te corpo.
I J&
f^o Compndio da Dotttrin aCbriJla

JESUS, MARIA, JOS.

JESUS, MARIA.

JESUS, JESUS, JESUS.


Pelo modo sobredito se ajudar a
bem morrer os ndios tendo recebido os
Srcramentos, e se os no tiverem rece-
bidos/ ou houver perigo de os no re-
ceberem , principalmente o da Confisso,
ento se lhe devem fazer todas estas
advertncias , com muito mais cuidado ,
procurando que faco os' actos de F ,
e Esperana4 muito de corao , e os de
Caridade , e de Contrio ainda muito
mais particularmente; porque delles de-
pendera salvao. E no seja este; Ca-
flecismo occsio de algum \ se descui-
r V de procurar Confessor para a hora
d morte', sua, oudos^seus , trazendo-o
donde quer que o hduver qualquer
custo , e trabalho; porque se no deve
deixar a salvao dehma,alma na con-
tingncia de hum acto d': Contrio : e
semelhante descuido , ou avareza seria
hum
Na lngua Portug. e Brasilica. 131
hum peccado gravssimo, que Deos nun-
ca deixaria de castigar muito rigorosa-
mente : nem se deve ter por Christo
quem tal maldade commcttesse.
Por este modo se podem tambm
ajudar a bem morrer os rortuguezes, fa-
zendo-os fazer muito de corao este9
actos que ha neste Cathecismo traduzi-
dos em Portuguez.
IN DI Ci

O Rao do sinal da Santa


Cruz, Pag. i.
Padre Nosso, 2
Ave Maria , S*
Salve Rainha, ibid.
Creio em Deos Padre # $.
Artigos da Fe> 7-
Mandamentos da Lei de Deos, 10.
Mandamentos da Santa Madre
Igreja, I**
Sacramentos, i J*
J?eccados mortaes^ 14*
Virtudes contrarias aos sete pec*
cados mortaes, *?
Os peccados contra o Espirito Ar- 16.
OJ /meadas que brada* ao Ct, 17.
0<r inimigos da alma , ] 8.
.4r virtudes taalogaes , ibid.
<r virtudes ardeaes, 19*
&r Dnur 4b Emrito Santa, wd.
10
0 / i H r ^ * Eapint* &*<**> -
Obras da Jiwriw&a , *i-
As oha Mman**t*rau*s, *3
Patem^ da 4**+ ^
N D I C E
Sentidos Corporaes, ibid
Novssimos, % 6.
Confisso geral, ibi.
Acto de Contrio, %9.
Do que pertence d F acerca de to-
dos os Mysterios do Credo, des-
de a pag. 31. at d pag. 62.
Do que pertence d Esperana, des-
de a pag. 62. at d pag. 67.
Do que pertence d Caridade , des*
de a pag. 67. at d pag. 7 0 . '
Do peccado, 7Q*
Das boas Obras , 73*
Da Virtude, 7*
Da Graa , 76.
Dos Sacramentos, 78*
Da Communbo , 8i.
Da Penitencia, e Confisso , 91*
Da gua Benta , e das Indulgen*.
cias, 99.
Da necessidade da Doutrina , ior.
Breve Instruco para Baptizar
em casa de suprema necessidade, iojfc
i?ra;* Instruco para ajudar a bem
morrer algum moribundo, f** /*-
^2j <w ^/^x necessrios em aqueU
k bqrtt n o . at d pag. 13^
/
^'/

* > .

, \

BRASILIANA DIGITAL

ORIENTAES PARA O USO

Esta uma cpia digital de um documento (ou parte dele) que


pertence a um dos acervos que participam do projeto BRASILIANA
USP. Tratase de uma referncia, a mais fiel possvel, a um
documento original. Neste sentido, procuramos manter a
integridade e a autenticidade da fonte, no realizando alteraes no
ambiente digital com exceo de ajustes de cor, contraste e
definio.

1. Voc apenas deve utilizar esta obra para fins no comerciais.


Os livros, textos e imagens que publicamos na Brasiliana Digital so
todos de domnio pblico, no entanto, proibido o uso comercial
das nossas imagens.

2. Atribuio. Quando utilizar este documento em outro contexto,


voc deve dar crdito ao autor (ou autores), Brasiliana Digital e ao
acervo original, da forma como aparece na ficha catalogrfica
(metadados) do repositrio digital. Pedimos que voc no
republique este contedo na rede mundial de computadores
(internet) sem a nossa expressa autorizao.

3. Direitos do autor. No Brasil, os direitos do autor so regulados


pela Lei n. 9.610, de 19 de Fevereiro de 1998. Os direitos do autor
esto tambm respaldados na Conveno de Berna, de 1971.
Sabemos das dificuldades existentes para a verificao se um obra
realmente encontrase em domnio pblico. Neste sentido, se voc
acreditar que algum documento publicado na Brasiliana Digital
esteja violando direitos autorais de traduo, verso, exibio,
reproduo ou quaisquer outros, solicitamos que nos informe
imediatamente (brasiliana@usp.br).

Potrebbero piacerti anche