Documenti di Didattica
Documenti di Professioni
Documenti di Cultura
GeograficamenteestacivilizaoocupouosterritriosdaGrciacontinental,acostaocidentaldasiaMenor,asilhasdomarEgeueregiesdoMediterrneo.Oseuterritrio
caracterizavaseporsermontanhoso,poucofrtilecompoucosrecursos.
Otipoderelevomontanhosodificultouascomunicaesoquefavoreceuodesenvolvimentoisoladodecadaumadascidades,constituindoestasumaunidadepoliticaindependente
designadadePlisoucidadeestado.
Osgregosnuncaforamunidospoliticamente,noentantoapresentavamentresivriosaspetoscomunsoquelhespermitiramconsiderarsepartedamesmacivilizaoqueerama
lngua,areligio,aculturaeadescendnciaracial.
APlisoucidadeestadoconstituaassimaunidadepolticacaractersticadacivilizaogrega.Estacaracterizavaseporocuparumterritrioprprioquedeveriaserautosuficiente.Para
isso,necessitavadeterumcorpocvicoqueabrangesseasmaisvariadasprofisses,deterumexrcitocapazdedefender,deterriquezas,deterleis,detercultoedeumterritriorural
eurbano.
Oespaourbanodeumapliseraorganizadosegundoomesmoesquema:
aacrpolecentrodavidareligiosa,ondeseencontravamosprincipaistemplosdacidade.Estavalocalizadanopontomaisaltodacidade.
agoraLocalizadanapartebaixadacidade,eraocentroeconmico,polticoesocialdacidade.
DeentretodasascidadesestadogregasdestacaseAtenas,peloseudesenvolvimentopolitico,cultural,econmicoemilitar.
Foinestacidadenosc.Va.C.quenasceuosistemapolticoqueinspiraatualmenteogovernodegrandepartedasnaesdoMundo:aDEMOCRACIA.
ParaoaperfeioamentodestesistemapolticomuitocontriburamasreformasdeClstenesedePricles.
ComClstenesconcedeuseatodososcidados:
aigualdadeperantealei(isonomia)
aigualdadedeparticipaonavidapblicaepoltica(isocracia)
eaigualdadedeusonapalavra(isegoria)
ComPriclescriouseopagamentodeumsalrioaoscidadosqueexercessemcargospblicos(mistofarias),oquepermitiuacidadosmaispobresparticiparemnavidapblicada
cidade.
Noentantoestademocraciatemcaractersticasmuitodiferentesdasdemocraciasatuais,daserdesignadadedemocraciaantiga.Quediferenassoessas?
Ademocraciaantigaeradireta,ouseja,ogovernoeraexercidopelosprprioscidados.Nasdemocraciasatuaisoscidadosatravsdovotodelegamopodernospolticosqueos
representam,daseremdenominadasdemocraciarepresentativas.
Ositemadeescolhadecidadosparaoscargospblicosfaziasesobretudoporsorteioeeramdecurtadurao(geralmenteanuais)
Paraalmdestasdiferenas,tambmpodemosdizerqueademocraciaatenienseeralimitada(segundoavisodasociedadeatual)porqueodireitodesesercidadoapenasestava
destinadoaoshomensmaioresde18anos,comserviomilitarcumpridoefilhodepaiemeateniense.Oquerepresentavaapenasdecercade10%dapopulaodacidadede
Atenas.
Defora,ficavamasmulheres,osmetecos(estrangeirosresidentesnacidade)eosescravos.
Paraoexercciodogovernodacidadeeranecessrioumconjuntodergosdepoder:
Eclsiargobasedasoberania,assembleiaondetodososcidadosdeviamparticipar.Tinhafuneslegislativas(discutiaeaprovavaleis)decidiadapazedaguerra
designavaosmagistradosefiscalizavaasuaatuaoecontrolavaasfinanas.
BulrgoquepreparavaasleisparaseremapresentadasnaEclsia.EramsorteadosnaEclsia.DuranteoexercciodassuasfunesaBulestavasubdivididaem10
sessesespecializadas(Pritanias),cujopresidentedasessodiria(epstata)erasorteado.
ParaalmdestesrgoshaviaaindaumconjuntodemagistradosdesignadosnaEclsiaequeeramrigorosamentefiscalizadosporelaepeloBul.Osmaisimportanteseram:
osarcontestinhamfunesreligiosasejudiciais.Organizavamasgrandescerimniasfnebresereligiosasepresidiamaostribunais.
osestrategoserameleitos,comandavamoexrcitoeamarinha.Controlavamapolticaexternaefinanceira.
Paraassegurarajustiaexistiamdoistribunais:
Arepagojulgavaoscrimesreligiosos,oshomicdioseosdeincndio
Helieujulgavaosrestantescrimes.
Foinaplisqueessaculturanasceuesedesenvolveu,emvirtudedodesafogoeconmico,mastambmdaaberturademocrtica.Ocidadoduranteoexercciodassuasfunesouno
convviosocialpromovidopelasinmerasfestividadesqueatinhamlugardesenvolveuassuascompetnciasfsicas,intelectuaiseartsticascontribuindodessaformaparao
desenvolvimentoculturaldasuacidade.
Tambmnaculturapodemosdestacarcomocentroculturalaplisateniense.
Asatividadesculturaistinhamumfortependorreligioso,poiseramemvoltadosdeusesnacionaisoulocaisquesedesenvolviamgrandiosasmanifestaescvicas,organizadaspelos
cidados(esteeraconsideradoumimportantedevercvico).
Deentreasmaisvariadasfestividadespodemosdestacarasseguintes:
AsPanateneiasrealizadasemAtenasemhonradadeusaprotetoradacidade,Atena.
AsGrandesDionisacasrealizadasemhonradodeusDionsio,cujosrituaisderamorigemaoteatro,comdeclamaeseconcursosteatrais.
OsJogosOlmpicosfestivalpanhelnico,ouseja,alargadoatodoomungogregoqueserealizavanoSanturiodeOlmpiaemhonradodeusZeus.Osfestivaispanhelnicos
foramdesumaimportncianatomadadeconscinciadaexistnciadeumaculturacomumquesesobrepunhasrivalidadespolticas.
Aeducaoparaosgregoseravistacomofatornecessrioaoexercciodacidadania.
NacidadedeAtenas,apartirdossculosIVa.C.,emvirtudedeumaestabilidadesociopoltica,prosperidadeeconmicaedesenvolvimentocultural,aeducaofoiencaradanumsentido
maisabrangenteehumanista:
emboravisassesobretudooscidados,aeducaoeraalargadaatodososhabitantes
procuravaaperfeioarascapacidadesfsicaseintelectuais
visavaprepararosjovensparaosdeverescvicos(serviomilitar,cultoaosdeuses,respeitopelastradies)eparaoexercciodacidadaniapoltica.
EmAtenas,osalunosiamparaaescolaapartirdosseteanos(apenasosrapazes)ondeaprendiamaler,escrevereacontar,praticavamexercciofsicoeeraminiciadosnaleiturade
grandesautorespicosatravsdosquaisaprendiamasfaanhasdosheris,ahistriadosantepassados,areligioelheseramtransmitidosvalores.Aformaoinicialera
completadacomoensinodamsica.
Apartirdos14/15anosataos18osjovensfrequentavamosginsiosondeparaalmdapreparaofsicaquevisavaoserviomilitar,tambmseiniciavamemmatriascomoa
Filosofia,aHistria,aReligio,aDialtica,aRetrica,etc.preparandoassimojovemparaoexerccioativodacidadania.
Aartefoiumdosmaiorestestemunhoseduradouroslegadosqueestacivilizaonosdeixou.Marcouahistriadaartepelocarterracionaldosseusprincpiosestticoformaispelo
rigoredomniostcnicospelaclareza,harmoniaeproporcionalidadedassuasformascujomodeloemedidaeraoHomem.
Aarquiteturagregaquechegouatnssobretudoreligiosaenelapodemosverosconceitosracionalidade,proporo,harmoniaesimplicidade.Pordetrsdestaimagemde
simplicidade,estumrigorosoprocessodeclculosgeomtricosematemticos.
Combaseemregrasquedefiniamasmedidaserelaesdeproporoentreosdiversoselementosconstrutivos,osgregoscriaramoconceitodeordensarquitetnicas(drica,jnicae
corntia).
Asdiferenasentreasvriasordenssovisveisaonveldadecorao,medidas,volume.
Aordemdricaamaisantiga,robustaesbria.Acolunanotembaseecapitelliso.Aarquitravelisaeofrisodecoradoalternadamentecomtrglifosemtopas.
Aordemjnicamaisrecente.Maisleveecomproporesmaisesbeltas.Acolunaapresentabaseecapitelcomvolutas.Ofrisodecoradodeformacontnua.
Aordemcorntiaumavariaodaordemjnica,diferindodestaapenasnocapitelquedecoradocomfolhasdeacanto.
Aconstruodostemplosgregostinhaporbaseosistemadeconstruotriltico.Aplantaeramuitosimples,normalmenteretangular,rodeadadecolunas.
Ostemplosgregosforamconcebidosparaseremvistosdoexterior,jqueeravedado,aoscidadoscomuns,oacessoaointeriordotemplo.
Outramanifestaoartsticaondeosgregosmostraramasuaperfeiotcnicafoiaescultura.Foiobjetodegradualaperfeioamentoiniciadonapocaarcaicaequeatingiuaperfeio
duranteapocaclssica,quernodomniodosmateriaisquernaforma.
Praticaramessencialmenteduasmodalidadesescultricas:
orelevoarquitetnico,comtemticareligiosaemticaefunesdecorativas,alegricasedocumentais
eaestaturiaquerepresentavamdeusesepersonagensmticas(funesreligiosas)representavamheris,polticos,sbios,etc(funeshonorficas)efunesfunerrias
Emambasasmodalidadesestopresentesasconceeshumanistaseracionaisdosgregos.Ohumanismorevelasenafigurahumanaretratadanua(excetoasmulheres)equase
escalahumana.Oracionalismoverificasenorealismodasformas,alcanadopeloprogressivorigortcnico,pelautilizaodecorretasnoesdeanatomia,deregrasgeomtricas
(proporoesimetria).
Noentantoesterealismofezsecombasenumaseleodasformasmaisperfeitas,quedepoisdeconjugadasatingiaseomodeloperfeito,atingiaseabelezaideal.
Policleto,nasuaobraDorforo,estabeleceuocnonedafigurahumana,ouseja,atravsdeumconjuntodeproporesmtricasentreasdiversaspartesdocorpoatingiuummodelode
belezaquepassouaserusadapormuitosoutrosescultores.
Mron,comasuaobraoDiscboloestabeleceuumnovocnone,maisesbelto,aliavaonaturalismoeomovimentodocorpoaoidealismodorosto.
Nosc.IVa.C.,desenvolveuseatendnciapararepresentarformasmaisnaturalistas,commaiorexpressividadeemovimentorealismoexpressivo.Nesteperodoeadaptadoaestes
novosideais,Lisipocriouumnovocnone.
2015TODOSOSDIREITOSRESERVADOSHTTP://WWW.JAPASSEI.PT/PT