Documenti di Didattica
Documenti di Professioni
Documenti di Cultura
IDENTITA VETTORIALI
Se u = u x x + u y y + u z z allora (prodotto scalare) u v = u x vx + u y v y + u z vz
x y z
v = vx x + v y y + vz z
(prodotto vettoriale) uv = u x u y u z = (u y vz u z v y ) x + (u z vx u x vz ) y + (u x v y u y vx ) z
w = wx x + w y y + wz z v
x v y vz
uv
q
modulo di u = |u| = uu = u 2x + u 2y + u 2z angolo compreso fra u e v = cos1
|u||v|
identit`a dei prodotti tripli: u (vw) = v (wu) = w (uv) u(vw) = (u w)v (u v)w
f f f
a f = ax + ay + az (a )F = a Fx x + a Fy y + a Fz z
x y z
(F) = () F + ( F) (FG) = F( G) G ( F) (F )G + (G )F
2 2 2
2 (x, y, z) = (x, y, z) = div grad = + + (F) = ( F) 2 F (rot rot = grad div laplaciano )
x2 y 2 z 2
1 2 f
1 f Fr 2 F
laplaciano: 2 f = r + lapl. vett.: 2 F = 2 Fr 2 r ()
r r r r 2 2 r2 r
F 2 Fr
+ 2 F + 2 ()
r2 r
f a f Fr a Fr
advezione: a f = ar + advez.: (a )F = ar + F r ()
r r r r
F a F
+ ar + + Fr ()
r r
COORDINATE CILINDRICHE r r r
vettore posizione: r = R cos x + R sin y + z z fattori di scala: h R = = 1, h = = R, hz = =1
R z
p
trasformazione: R = x2 + y2 x = R cos
base locale: R() = cos x + sin y
x = cos R() sin ()
= tan21 (y, x) y = R sin () = sin x + cos y
y = sin R() + cos ()
z=z z=z
elemento di volume: d V = R dR d dz
campo scalare: f (R, , z)
campo vett.: F(R, , z) = FR (R, , z) R() + F (R, , z) () + Fz (R, , z) z
f 1 f f 1 1 F Fz
gradiente: f = R() + () + z divergenza: F = R FR + +
R R z R R R z
1 Fz F FR Fz
rotore: F = R() + ()
R z z R
1 1 FR
+ R F z
R R R
1 2 f 2 f
1 f FR 2 F
laplaciano: 2 f = R + + 2 lapl. vett.: 2 F = 2 FR 2
R()
R R R R 2 2 z R2 R
F 2 FR
+ 2 F + 2 ()
R2 R
+ 2 Fz z
f a f f a F a F R
advezione: a f = a R + + az advez.: (a )F = a FR R() + a F + ()
R R z R R
+ a Fz z
FR a FR FR
= aR + F + az R()
R R z
F a F F
+ aR + + FR + az ()
R R z
Fz a Fz Fz
+ aR + + az z
R R z
F. Auteri e L. Quartapelle endpaper 3 colour black
COORDINATE SFERICHE
r r r
vettore posizione: r = r sin cos x + r sin sin y + r cos z fattori di scala: h r = = 1, h = = r, h = = r sin
r
p
trasformazione: r = x 2 + y 2 + z2 base locale: r (, ) = sin cos x + sin sin y + cos z
(, ) = cos cos x + cos sin y sin z
p
= cos1 z/ x 2 + y 2 + z 2
f 1 f 1 f 1 2 1 1 F
gradiente: f = r (, ) + (, ) + () divergenza: F = r Fr + sin F +
r r r sin r 2 r r sin r sin
1 1 F
rotore: F = sin F r (, )
r sin r sin
1 Fr 1
r F (, )
+
r sin r r
1 1 Fr
+ r F ()
r r r
2 f
1 2 f 1 f 1 2Fr 2 (sin F ) 2 F
2 f = r + 2 sin + 2 2 2 F = 2 Fr 2 2 r (, )
r 2 r r r sin r sin 2 r2 r sin r sin
F 2 cos F 2 Fr
+ 2 F 2 2 + 2 (, )
r 2 sin2 r sin r
F 2 cos F 2 Fr
+ 2 F + 2 2 + 2 ()
r 2 sin2 r sin r sin
f a f a f a F + a F
advezione: a f = ar + + (a )F = a Fr r (, )
r r r sin r
a Fr cot a F
+ a F + (, )
r
a (Fr + cot F )
+ a F + ()
r
Fr a Fr a 1 Fr
= ar + F + F r (, )
r r r sin
F a F a F
+ ar + + Fr + cos F (, )
r r r sin
F a F a 1 F ()
+ ar + + + cos F + Fr
r r r sin
F. Auteri e L. Quartapelle endpaper 4 colour black
2 f
1 f FR 2 F
laplaciano: 2 f = R + lapl. vett.: 2 F = 2 FR R + Fz z + 2 F 2
R R R z 2 R2 R
f f a F + a Fz z + a F + a FR
advezione: a f = a R + az advez.: (a )F = a FR R
R z R R
FR FR a F + a R Fz + az Fz
= aR + az R z
R z R R z
F F a F R
+ aR + az +
R z R
versori: r (, ) r (), (, ) () ()
e
f 1 f 1 2 1
gradiente: f = r () + () divergenza: F = r Fr + sin F
r r r 2 r r sin
1 1
r F ()
rotore: F = sin F r ()
r sin r r
1 1 Fr
+ r F
r r r
1 f 1 f 2Fr 2 (sin F )
laplaciano: 2 f = r2 + sin lapl. vett.: 2 F = 2 Fr 2 r ()
r 2 r r r 2 sin r2 r sin
F 2 Fr
+ 2 F + ()
r 2 sin2 r 2
F
+ 2 F
r 2 sin2
f a f a F + a F
advezione: a f = ar + advez.: (a )F = a Fr r ()
r r r
a Fr cot a F
+ a F + ()
r
a (Fr + cot F )
+ a F +
r
Fr a Fr a F
= ar + F r ()
r r r
F a F a F
+ ar + + Fr cot ()
r r r
F a F a
+ ar + + (Fr + cot F )
r r r
F. Auteri e L. Quartapelle endpaper 5 colour black
EQUAZIONI DI LAPLACE E DI BERNOULLI PER CORRENTI INCOMPRIMIBILI IRROTAZIONALI DEI FLUIDI NON VISCOSI
2 = 0 Condizione di compatibilit`a:
ZZ
= bn (r S , t)
bn (r S , t) d S = 0
n |S S
t + q x = 0 q
+ =0 + q = 0
t x t
q2
q2
qt + +P =0 q q qq
+ +P =0 + +PI =0
x t x t
Et Et
q q q
E tt + Et + P =0 + Et + P =0 + Et + P =0
x
t x t
Et |q|2 Et |q|2
Et |q|2
5 , q, E t 5 , q, E t
5 , q, E t
P=P 2, P=P 2, P=P 2,
2 2 2
t + q x = 0 q
+ =0 + q = 0
t x t
q2
q2
qt + + P() =0 q q qq
+ + P() =0 + + P() I =0
x t x t
[P = P() = P(s, )] [P = P() = P(s, )] [P = P() = P(s, )]
t + q x = 0 q
+ =0 + q = 0
t x t
q2
q2
qt + + a 2 =0 q q qq
+ + a 2 =0 + + a 2 I =0
x t x t
2
a = P() a 2 = P() a 2 = P()