Documenti di Didattica
Documenti di Professioni
Documenti di Cultura
Los pronombres (Pro-nomen) son elementos que sirven en la oracin para sustituir al nombre
evitando su repeticin. Se dividen en 6 tipos:
1. Personales
2. Posesivos
3. Demostrativos
4. Relativos
5. Interrogativos
6. Indefinidos
Todos los pronombres, excepto los personales, tambin pueden funcionar como adjetivos.
1. Pronombres personales
Como ya hemos dicho, stos son los nicos pronombres que no pueden usarse como
adjetivos.
Observa que son asexuados: no presentan distincin de gnero.
En funcin de sujeto slo se usa cuando son necesarios para el sentido de la oracin o
se quiere poner nfasis en sta: Non vos elegistis me, ego elegi vos. Vosotros no me
escogisteis, yo os escog a vosotros.
Las formas del genitivo plural son, en realidad, formas del genitivo del posesivo:
o nostri / vestri: significan de nosotros o de vosotros
o nostrum / vestrum: tiene un sentido partitivo; de entre nosotros o de entre
vosotros.
Para formar el complemento circunstancial de compaa se aade al ablativo la
preposicin cum postpuesta: mecum, tecum, nobiscum, vobiscum, secum. Las formas
castellanas conmigo, contigo y consigo proceden de aqu. mecum>*migo;
tecum>*tigo; secum>*sigo. Sin embargo, por un problema de redundancia, se
antepuso a estas formas la preposicin con. Resultando as las formas castellanas
conmigo, contigo y consigo (siempre junto).
No hay, realmente, una 3 persona propiamente dicha. Se utiliza el pronombre
reflexivo se, que, al igual que en espaol, presenta una nica forma para singular y
plural.
Como no hay un autntico pronombre de tercera persona, para el nominativo se
utiliza los pronombres demostrativos is o ille.
Algunas formas, para dar ms nfasis, se refuerzan con la partcula met o se
reduplican:
o egomet (yo mismo), meimet (de m mismo), tibimet (a t mismo); meme, tete,
sese.
2. Pronombres-adjetivos posesivos
SINGULAR PLURAL
MASCULINO FEMENINO NEUTRO MASCULINO FEMENINO NEUTRO
NOM. meus mea meum mei meae mea
VOC. mi mea meum mei meae mea
ACU. meum meam meum meos meas mea
GEN. mei meae mei meorum mearum meorum
DAT. meo meae meo meis meis meis
ABL. meo mea meo meis meis meis
PLURAL PLURAL
MASCULINO FEMENINO NEUTRO MASCULINO FEMENINO NEUTRO
NOM. noster nostra nostrum nostri nostrae nostra
VOC. noster nostra nostrum nostri nostrae nostra
ACU. nostrum nostram nostrum nostros nostras nostra
GEN. nostri nostrae nostri nostrorum nostrarum nostrorum
DAT. nostro nostrae nostro nostris nostris nostris
ABL. nostro nostra nostro nostris nostris nostris
SINGULAR PLURAL
MASCULINO FEMENINO NEUTRO MASCULINO FEMENINO NEUTRO
NOM. tuus tua tuum tui tuae tua
VOC. tue tua tuum tui tuae tua
ACU. tuum tuam tuum tuos tuas tua
GEN. tui tuae tui tuorum tuarum tuorum
DAT. tuo tuae tuo tuis tuis tuis
ABL. tuo tua tuo tuis tuis tuis
PLURAL PLURAL
MASCULINO FEMENINO NEUTRO MASCULINO FEMENINO NEUTRO
NOM. vester vestra vestrum vestri vestrae vestra
VOC. vester vestra vestrum vestri vestrae vestra
ACU. vestrum vestram vestrum vestros vestras vestra
GEN. vestri vestrae vestri vestrorum vestrarum vestrorum
DAT. vestro vestrae vestro vestris vestris vestris
ABL. vestro vestra vestro vestris vestris vestris
SINGULAR PLURAL
MASCULINO FEMENINO NEUTRO MASCULINO FEMENINO NEUTRO
NOM. suus sua suum sui suae sua
VOC. sue sua suum sui suae sua
ACU. suum suam suum suos suas sua
GEN. sui suae sui suorum suarum suorum
DAT. suo suae suo suis suis suis
ABL. suo sua suo suis suis suis
3. Pronombres-adjetivos demostrativos
1. Demostrativos propiamente dichos: hic, haec, hoc; iste, ista istud; ille illa llud.
2. El demostrativo anafrico: is, ea, id.
3. Los demostrativos enfticos: isdem, eadem, idem; ipsem, ipsa, ipsum.
Ille, illa, illud hace referencia a un objeto que est lo ms alejado del hablante o que
pertenece a l.
En ocasiones adquiere un valor enftico:
o ille homo. Aquel famoso hombre.
Podemos encontrar illuc en sustitucin de illud. Todas las formas de los demostrativos
acabadas en c son arcaicas y proceden de una antigua terminacin en ce; como ya
explicamos en hic, haec, hoc.
Se utiliza tambin como pronombre personal de tercera persona (l), sobre todo, en
nominativo. Recuerda que el latn no tiene una 3 persona del singular del pronombre
personal, de la misma manera que el espaol.
Al igual que los dems, se usa como pronombre o adjetivo:
o Illa puella pulchra est. Aquella nia es bella. Adjetivo
o Illa pulchra est. Aquella es bella. Pronombre
El demostrativo anafrico:
is, ea, id: este, ese, aquel; esta esa aquella; esto, eso, aquello
SINGULAR PLURAL
MASCULINO FEMENINO NEUTRO MASCULINO FEMENINO NEUTRO
NOM. is ea id ei/ii/i eae ea
ACU. eum eam id eos eas ea
GEN. eius eius eius eorum earum eorum
DAT. ei ei ei
eis/iis/is
ABL. eo ea eo
Is, ea, id hace referencia a personas o cosas mencionadas con anterioridad. De ah que
se denomine anafrico:
o Caesar duas legiones conscribit; cum iis Rhodanum transit. Csar recluta dos
legiones; con ellas cruza el Rdano.
Al igual que ille, se puede utilizar como pronombre personal de 3 persona, ya que,
como sabes, el latn no tiene.
El genitivo sirve las veces de pronombre posesivo:
o Eius domus. Su casa (la casa de ese).
Al igual que el resto, puede tener dos funciones:
o Ea puella pulchra est. Esta nia es bella. Adjetivo
o Ea pulchra est. sta es bella. Pronombre
Idem, eadem, idem se forma a partir del demostrativo anafrico is, ea, id ms la
partcula med.
En el nominativo singular masculino, la s de is ha desaparecido debido a una
asimilacin progresiva y a una simplificacin de consonantes geminadas, es decir:
o isdem>*iddem>idem (la simplificacin de -dd- se da, tambin, en el nominativo
y acusativo singular neutro).
o Ante d, la m de eum y eam pasa a n; eundem, eandem.
Este demostrativo tambin es anafrico, es decir, se refiere a algo dicho
anteriormente.
o Postero die castra ex loco movent; idem facit Caesar. Al da siguiente trasladan
el campamento de lugar; lo mismo hace Csar.
Una vez ms, puede ser usado como adjetivo o como pronombre:
o Easdem rosas colligo. Recojo las mismas rosas. Adjetivo
o Easdem colligo. Recojo las mismas. Pronombre
Ipse, ipsa, ipsum es un demostrativo enftico que tambin funciona como anafrico.
La diferencia entre idem e ipse radica en que el primero hace referencia a objetos,
mientras que el segundo se refiere a una identidad personal.
4. El pronombre-adjetivo relativo:
5. Pronombres-adjetivos interrogativos:
6. Pronombres-adjetivos indefinidos:
El latn tiene una gran cantidad de pronombres indefinidos. Aqu os vamos a ensear los que
ms se encuentran en los textos. Se aprenden con la prctica.