Sei sulla pagina 1di 60

Anatomia e Fisiologia da Clula.

Universidade Federal de Alagoas


UFAL
Campus Arapiraca
Prof. Anderson Carnauba

O que uma clula?


A clula a menor parte dos seres vivos com forma
e funo definidas.
Alm disso, ela tem todo o "material" necessrio
para realizar as funes de um ser vivo, como
nutrio, produo de energia e reproduo.

Tipos de clulas
Quanto aos tipos celulares, podemos agrupar os
organismos em:
Clula animal
Eucariotos

Clula vegetal

Procariotos
Popularmente conhecidas como bactrias.

Diferenciao Celular
Todas as clulas surgem totipotentes porm
sofrem diferenciao celular transformaes
bioqumicas, morfolgicas e funcionais que as
tornam especialistas em determinadas ocasies.
EX: Clulas com alta sntese de protenas
contrcteis como actina e miosina so
precursoras das clulas musculares.

Principais constituintes celulares


Clula = citoplasma + ncleo

Em clulas eucariontes o citoplasma dividido em


compartimentos que aumentam o rendimento das
atividades celulares.

Composio qumica da clula


A estrutura da clula resulta da combinao de molculas
organizadas em uma ordem muito precisa.

inorgnicos (gua e minerais)


orgnicos (cidos nuclicos, carboidratos, lipdios e
protenas).
Deste total, 75 a 85% corresponde a gua, 2 a 3% sais
inorgnicos e o restante so compostos orgnicos, que
representam as molculas da vida.

Composio qumica da clula


Compostos inorgnicos:
gua: Solvente universal. Fora da clula os nutrientes
esto dissolvidos em gua, que facilita a passagem atravs
da membrana celular e , dentro da clula, o meio onde
ocorre a maioria das reaes qumicas.
Sais minerais: Alguns minerais tambm fazem parte dos
tecidos corporais; por exemplo, os ossos e os dentes contm
clcio e flor e o sangue contm ferro. Auxiliam no
metabolismo do organismo

Composio qumica da clula


Compostos orgnicos
Carboidratos (Acares): Molculas orgnicas
responsveis pela reserva de energias para a maioria dos
organismos vivos.

Lipdios: Compreendem os leos, as gorduras,


as ceras, os lipdios compostos (fosfolipdios, por
exemplo) e finalmente os esterides. Possuem
funo de reserva energtica, isolante
trmico e hormonal.

Composio qumica da clula


Protenas: Juntamente com os glicdios e
lipdios, as protenas constituem a alimentao
bsica dos animais
Um dos seus papis fundamental est relacionado
construo da matria vivia, ou seja, funo
estrutural. Assim como, a reposio de
material celular desgastado, o crescimento
e a defesa do organismo.

Composio qumica da clula


Enzimas: so catalisadores protenas que
processam as reaes com maior facilidade.
cidos nuclicos: Os cidos nuclicos so:
DNA - cido desoxirribonuclico e o RNA - cido
ribonuclico. Responsveis
pela herana
gentica
e
funcionamento
intracelular,
respectivamente.

Composio qumica da clula


Vitaminas: Essenciais nas vrias reaes do
metabolismo. Em sua deficincia surgem as
chamadas doenas da carncia (avitaminose).
Algumas vitaminas so hidrossolveis (que
se dissolvem em gua), enquanto outras s se
dissolvem em gorduras (lipossolveis).
Entre as lipossolveis esto as vitaminas A, D, E
e K. As hidrossolveis so as vitaminas do
Complexo B e C.

Citoplasma
Membrana plasmtica ou plasmalema;
Localizam-se as organelas, citoesqueleto e
depsitos ou incluses;
Matriz citoplasmtica ou citossol (sol ou gel);
Comunicam-se com o meio extracelular atravs
das integrinas protenas da membrana.

Organelas: Parede Celulsica


Revestimento externo a membrana plasmtica
constituda

principalmente

(polissacardio).

por

celulose

Membrana plasmtica ou Plasmalema


Formada por protenas (50% do peso)
Protenas integrais - estruturaiss
Protenas perifricas - ligadas fracamente MP
Protenas transmembrana
Prot. de passagem nica
Prot. de mltiplas passagens

Glicocalix cadeias de glicolipdios e


glicoporinas responsveis pelo reconhecimento e
unio intercelular. Superfcie externa.

Membrana plasmtica ou Plasmalema

Translocao de substncias entre


MIC e MEC

Difuso Passiva - sem gasto de energia


Difuso Ativa - h gasto energtico
Transporte Facilitado - protenas carreadoras
Endocitose - entrada de material na clula
Pinocitose de fase fluida
Endocitose mediada por receptores - ligante
Fagocitose

Exocitose - sada de material da clula

Endocitose e
Exocitose celular

Translocao de substncias entre


MIC e MEC

Captao de sinais
Sinalizao
Endcrina/ Hormonal molcula
sinalizadora um hormnio
Parcrina agem localmente
No mesmo tipo celular autcrina

Sinptica molculas neurotransmissoras


so secretadas

Captao de
sinais

Captao de sinais por receptores


intrecelulares
Hormnios esterides assim como hormnios da
tireide

se

combinam

com

receptores

intracelulares localizados no ncleo ou citoplasma


que atuam na transcrio de genes.

Organelas: Vacolo
Estrutura derivada do retculo endoplasmtico
que pode conter lquidos e pigmentos, alm de
diversas outras substncias.

Organelas: Cloroplastos
Organela responsvel pela fotossntese, pois
contm molculas de clorofila que capturam a
energia solar e produzem molculas como
glicose

que

poder

ser

utilizada

mitocndrias para a gerao de ATP.

pelas

Organelas: Mitocndrias
Sua distribuio
no MIC varia de
acordo com o
gasto energtico.

Organelas: Ribossomos
Exitem somente 02 tipos
Procariontes, cloroplastos e mitocndrias
Eucariontes

Traduo do RNAm para sntese protica

Organelas: Ribossomos

Organelas: Retculo Endoplasmtico


RE pode ser
Retculo Endoplasmtico Rugoso (RER)
Retculo Endoplasmtico Liso (REL)

Organelas: Retculo Endoplasmtico

Organelas: Retculo Endoplasmtico


Retculo Endoplasmtico Rugoso (RER)
Tem a funo de segregar do citossol, protenas
destinadas exportao ou para uso intracelular.
Sempre esto acompanhadas de ribossomos

Organelas: Retculo Endoplasmtico


Retculo Endoplasmtico Liso (REL)
Sintetiza fosfolipdios - parte integrante das
membranas
Por vesculas
Atravs do RER
Protenas transportadoras

Alm de conjugar, oxidar ou inativar certos


hormnios e substncias nocivas ou txicas.

Organelas: Aparelho/Complexo de Golgi


Responsvel pela finalizao nas modificaes
ps-traduo, empacotamento e endereamento
das

molculas

sintetizadas

Encaminhando-as, atravs

de

pela

clula.

vesculas

de

secreo, para os lisossomos /ou membrana


celular.

Organelas: Aparelho/Complexo de Golgi

Organelas: Lisossomos
Digesto intracitoplasmtica
Lisossomos primrios - jovens
Lisossomos secundrios
Fagossomo vesculas resultantes do processo
fagocitrio
Autosfagossomo

Corpo residual

Organelas: Peroxissomos
Oxidam substratos orgnicos especficos retirando
tomos de H e combinando com O2 molecular
produzindo Perxido de Hidrognio.
A catalase a principal enzima.

Vesculas ou Grnulos Secretrios


Armazenam a secreo sintetizada na clula at o
momento de ser liberada atravs de mensagens
metablicas, hormonais ou neurais.

CITOESQUELETO
Rede complexa de microtbulos, filamentos
de actina e filamentos intermedirios que
tem como objetivo a contrabilidade da clula e
movimentao
intracelular.

das

organelas

no

ambiente

Microtbulos
So rgidos e desempenham papel estrutural e
manuteno celular.
MTOCs Centros organizadores de microtbulos

Centrolos, corpsculos
MAPs Protenas associadas aos microtbulos

Microtbulos
So formados por:
Corpsculos basais sustentao para flagelos e
clios
Centrolos participam da diviso celular
Citocentro ou centrossoma

Clios presentes no Tecido Epitelial (TE)


Flagelos ocorre apenas nos espermatozides

Clios presentes no Tecido Epitelial (TE)

Filamentos de actina (Microfilamentos)


Responsvel pela contrabilidade celular (+ miosina)
Tecido Muscular Esqueltico (TME);
Crtex celular rede prxima superfcie interna da
MP;
Corrente citoplasmtica;

Participam da diviso celular mittica.

Filamentos intermedirios
Constitudos por:
Queratinas presentes no TE e em estruturas do

MEC.
Vimentina forma outros filamentos mistos
Desmina Tecido Muscular Liso, Card e Esquel
Protena fibrilar cida da Glia - astrcitos
Protenas dos neurofilamentos

Depsitos Citoplasmticos
Vesculas de lipdios
Hidratos de carbono glicognio
Melanina

Citossol ou Matriz Citoplasmtica


Malha microtrabecular
Microfilamentos de actina;
Microtbulos;

Subunidades proticas;
Miosina;
Enzimas;

Glicose;
Vitaminas;
Aminocidos.

Fim

BIODIVERSIDADE

Reino Monera - Compreende os organismos unicelulares e procariontes que


no possuem ncleo individualizado. Exemplos: bactrias, cianofceas
(cianobactrias) e PPLO.
Reino Protista - Compreende os organismos unicelulares eucariontes, isto ,
que possuem ncleo organizado (delimitado por membrana ou carioteca).
Exemplos: protozorios, algas unicelulares (euglenfitas, crisfitas e
pirrfitas).

Reino Fungi - Compreende os organismos eucariontes, uni ou pluricelulares e


hetertrofos por absoro (alimentam-se de substncias orgnicas prelaboradas).
Exemplos: todos os fungos (bolor, fermento e cogumelo).
Reino Animalia ou Metazoa - Compreende os animais pluricelulares,
eucariontes e hetertrofos por ingesto.
Exemplos: todos os animais desde os Porferos at Mamferos.
Reino Plantae ou Metfita - Compreende as plantas pluricelulares ,
eucariontes e auttrofos.
Exemplos: algas pluricelulares (clorofceas, rodofceas e feofceas), vegetais
intermedirios e vegetais superiores.

O REINO MONERA composto pelas bactrias e


cianobactrias (algas azuis). Elas podem viver em diversos
locais, como na gua, ar, solo, dentro de animais e plantas,
ou ainda, como parasitas.
A maioria se seus representantes so hetertrofos (no
conseguem produzir seu prprio alimento), mas existem
tambm algumas bactrias auttrofas (produzem sem
alimento, via fotossntese por exemplo).
Existem bactrias aerbias, ou seja, que precisam de
oxignio para viver, as anaerbias obrigatrias, que no
conseguem viver em presena do oxignio, e as anaerbias
facultativas, que podem viver tanto em ambientes
oxigenados ou no.

Reino Protista: constitudo por protozorios e algas unicelulares,


caracterizam-se por serem EUCARIONTES.
Os protozorios podem ser causadores de diversas doenas, como
a Doena de Chagas (causado pelo Trypanossomo e transmitida
pelo Barbeiro), a Malria (causada pelo Plasmdio e transmita pelo
mosquito Anopheles), a Toxoplasmose (causada pelo Toxoplasma e
transmitida pelas fezes do gato), ...
As algas unicelulares do Reino Protista so responsveis por grande
parte da fotossntese do nosso planeta, fazendo com que os
oceanos sejam os grandes responsveis pela fotossntese. Portanto,
a denominao das Florestas Tropicais como sendo o pulmo do
mundo inadequada.

Reino Fungi: organismos eucariontes, hetertrofos, ocorrem


em todos os ambientes do planeta e incluem importantes
decompositores e parasitas. Os fungos esto presentes na
produo de bebidas (cerveja), na medicina (antibiticos), na
indstria de laticnios (queijos), na produo de massas
(fermento biolgico), na alimentao humana (champignon,
shiitake,...) e como drogas (efeitos alucingenos).

Reino Vegetal: formado por organismos eucariontes,


pluricelulares e hetertrofos (fotossintetizantes). Apresentam
uma diversidade muito grande, desde algas, musgos at grandes
rvores.
Principais grupos:
Talfitas: algas. Corpo formado por uma estrutura nica, sem
divises em raiz, caule ou folha.
Brifitas: musgos. No possuem tecidos condutores de seiva,
dependem da gua para o transporte. No possuem raiz, caule
ou folha verdadeiros. Possuem pequeno porte.
Pteridfitas: samambaias. Plantas vasculares, possuem raiz, caule
e folhas, mas no possuem flor, fruto e sementes.
Gminospermas: pinheiros. Plantas com sementes nuas. No
possuem frutos e flores verdadeiras.
Angiospermas: plantas com flores e frutos. So os vegetais mais
bem sucedidos.

Reino Animal: organismos pluricelulares, eucariontes e


hetertrofos, com o aparecimento de um sistema nervoso e
sistema locomotor (esqueltico e muscular). Grupo de seres
vivos com o maior nmero de espcies com cerca de um
milho de espcies descritas pela cincia.
Principais grupos:
Porferos: corpo coberto por poros, grupo de animal mais
simples. Esponjas.
Celenterados: clulas urticantes (queimaduras). gua-viva e
corais.

Platelmintos: vermes achatados.


Planria, tnia e esquistossomo.
Nematelmintos: vermes
cilndricos. Lombriga, Ancilstomo
e Filria.
Aneldeos: Vermes segmentados,
divido em anis. Minhoca e
sanguessuga.
Moluscos: corpo mole
geralmente cobertos por concha
calcria. Muito apreciados na
alimentao humana, como lulas,
polvos, mariscos e ostras.

Artrpodes: animais com


patas e apndices
articulados. Possuem
exoesqueleto quitinoso,
sofrem mudas peridicas
e muitos sofrem
metamorfose. Grupo de
animais mais abundante.
Representado por
crustceos, insetos,
aracndeos e miripodes
(quilpodes e
diplpodes).

Equinodermos: corpo coberto por espinhos. Exclusivamente


marinhos. Ourio-do-mar e estrela-do-mar.
Cordados: caracterizam-se por apresentar notocorda, tubo nervoso
dorsal e fendas brnquiais na faringe pelo menos em um dos estgios
de vida. Os cordados so divididos cordados primitivos e vertebrados.
Os principais grupos de vertebrados so:
Peixes: cobertos por escamas, presena de nadadeiras, aquticos
e com respirao branquial.
Anfbios: pele lisa, dependncia da gua para reproduo. Maioria
com duas fases distintas ao longo da vida (aqutica e terrestre).
Rpteis: primeiros vertebrados com independncia da gua,
respirao pulmonar, ovos protegidos por casca e pele seca.
Aves: corpo coberto por penas, presena de asas, bico crneo,
respirao pulmonar, ovparos e endotrmicos.
Mamferos: presena de glndulas mamrias, plos recobrindo o
corpo, endotrmicos e diafragma.

Fim

Potrebbero piacerti anche