NTE

Eski Yunan ve Helen Uygarlklar

Amalar

Anadolu'da doan Yunanistan ve daha sonra douya ve batya yaylm olan, kkleri tarih
ncesi Ege uygarlna kadar uzanan ilk bat uygarlnn balang, gelime ve sona erme
srecini olabildiince ksa, zl ve kronolojik bir yapda renmektir.

indekiler

Ege Uygarl

Arkaik Dnem ve Eski Yunan Uygarlnn Balangc

Atina

Makedonya stnl ve Helen mparatorluu

zet

Deerlendirme Sorular

Yararlanlacak Kaynaklar

neriler
Bu niteyi daha iyi renebilmek iin;

Ad geen yerlerin Anadolu'daki bugnk isimlerini, konumlarn aratrnz.

Homer destanlarndan rendiiniz bilgileri, Anadolu'muz konusundaki kendi bilgi, rf,

adet ve deerlerinizle karlatrnz.

Eski Yunan Devletinin siyasal yapsnda, Bat Ugarln oluturan dncelerden hangisi
grdgnz
karlatrnz.

dnp

bunu

nmzdeki

nitedeki

dnce

ve

uygulamalarla

1. EGE UYGARLII (.. 3000-1100)

Homer destanlarndan varln bildiimiz Ege blgesi uygarl, tarihin Bronz a diliminde
kalan ve 19 ncu yzyla kadar varl hakknda kesin kantlar bulunamayan bir uygarlktr.
1870'lerde Schliemann'n Miken, Tiryns ve Truva'da, Evans'n Knossus ve Girit'te yaptklar
arkeolojik kazlar sonunda bu uygarlkla ilgili kesin kantlar elde edilmitir.
Eski Yunan uygarlndan ok daha nceleri var olan Ege uygarl belli bal iki dnemden
oluur: Girit Dnemi ve Miken Dnemi. imdi bu dnemlere bakalm.

1.1. Girit Dnemi (.. 1800-1400)

Girit, dnya tarihinin ilk bilinen deniz kuvvetine sahip lkesidir. Bunun nedeni adann stratejik
corafi konumudur. Asya, Afrika ve Avrupa ktalarna hakim bir konumda gelimesini srdrerek ilk Avrupa uygarlnn grntlerini sergilemi ve be asr boyunca Ege blgesinin hakimi
olmutur. Girit, .. 1400'lerde Kuzey'den gelen kavimler tarafndan igal edilmitir.

1.2. Miken Dnemi (.. 1400-1000)

Ege blgesi kuzeyden gelen kavimler (Latin, Grek, Kelt, Germen, Slav) tarafndan igal edildikten sonra Girit krall yerine Akha Konfederasyonu olumutur. Federasyonun en gl yesi
Miken Kralldr. Bu dnemin sonlarnn uygarlk asndan nemi "heroik a" ya da "kahramanlk a" olarak bilinen devri iine almasdr. Anadolu kylarnda ve Dou Yunanistanda
konfederasyonun eitli yeleri krallklar kurmulardr. Homer'in liada'snda konu edilen
Truva kuatmas .. 12 nci yzylda Anadolu kylarnda gemitir.
Ege uygarlnn bu blm demir-ana girmi bulunan Dorlarn stn demir silah gc sayesinde .. 10 uncu yzylda sona ermitir.

2. ARKAK DNEM VE HELEN UYGARLIININ BALANGICI

(.. 1000-500)
Dor istilasn izleyen yzyllarda Ege uygarl kltrel, ekonomik ve sosyal adan gerileme
dnemi yaad. Ancak bu dnemde nemli bir gelime oldu. Ege uygarl dneminde bir eit
ilkel yaznn kullanld bilinmektedir. .. 1000-700 yllar arasnda bu ilkel yaz tr Kuzeyden
- 17 -

gelen Fenikelilerin dili benimsenerek gelitirilmi ve Homer'in destanlarnda kullanlan zengin

alfabetik yaz dili oluturulmutur. te bu dneme ait bilgilerimiz nemli bir ksm ..800'lerde,
Truva savandan 400 yl sonra kaleme alnd sanlan Homer destanlarndan gelir.

2.1. Arkaik Dnemin Siyasal Yaps (..800'lere kadar)

Bu dnemde siyasal rgtlenme nce kabile ve daha sonralar kk krallklar biiminde olup
u zellikleri tar:

Basileus (Kral)

En gl kabilenin reisi, tanr slalesinden geldiine inanlan siyasi g, baka deyile kral
olarak kabul edilir.

Agora (Meclis)

Krala yardm etme grevini zgr savalarn ve dier kabile reislerinin oluturduu Agora
stlenir.

Halk

Dier zgr insanlardan oluur. nemli bir askeri ya da siyasi konuda Meclis halkn nnde
sorunu tartmakla ykmldr. Halk alklaryla ya da sessizliiyle meclis yelerinin
konumalarn etkilemek durumundadr.
Bu dnem siyasal yapsnn nemi kraln doudaki despot krallardan farkl olarak snrl bir
siyasi gce sahip olmasdr. Basileus, mutlak anlamda bir monark olmayp "eitler arasnda
birinci" statsne sahiptir. Bu noktada Bat uygarlnn gelecekteki monarik yapsnn ilkel de
olsa bir nvesini grmek mmkndr.

2.2. Arkaik Dnemin Sosyo-Ekonomik Yaps

Homer destanlarndan rendiimiz zere bu dnemin sosyo-ekonomik birimini, snf, kanba ve aile kavramlarnn iinde zdeletii Aikos (aile) oluturur. Birey, bedensel ve ruhsal
olarak yaamn Aikos araclyla, ona bal olarak srdrr. Bugnki "ekonomi" szcnn
kendisinden tretildii Aikos ayn zamanda da toplumun ekonomik birimidir. Aikos'un ekono-

- 18 -

misi ziraate, hayvancla, baka Aikoslarn mal varln zorla ele geirmeye ve korsanla dayanr. Esirler snf, savata ve korsanlkta ele geen kadn ve erkeklerden oluur. Yine Homer
destanlarndan rendiimize gre, rnein Odysseus'un 50 kadn esiri vard.
Bu dnemin nemli bir sosyal gelimesi de sosyo-ekonomik adan kendine yeten kabilelerin
biraraya gelip, gelecein siyasal birimi olan ehir-devleti (Polis) oluturmaya balamasdr.

2.3. Arkaik Dnemde Edebiyat: Homer

Bat edebiyat Homer'le balar. Homer'den nceki edebiyatn varl, zellikle tanrlara vgler
ve kahramanlk iirleri biiminde ok eskilere, Ege dnemine uzanr. Ancak destan baka deyile epos, Anadolu'nun Ionia kylarnda olgunlua erimitir. Homer'in Ionia'da zmir veya Sakz adasnda .. 900-800 aras yaad sanlmaktadr.
Homer bize bat edebiyatnn en nemli iki destann hediye etmitir: liada ve Odysseia.
Antik dnyada genellikle bu iki destann da Homer tarafndan yazlm olduu kabul ediliyordu.
Ancak 18. yzyl Avrupasnda bu iki destann farkl kimseler tarafndan yazld ileri srld.
Gnmze kadar tartlagelinen bu konu literatrde "Homer Sorunu" olarak bilinir.
Biz burada Homer sorununu tartmak yerine Homer dnce sisteminin btnln var sayarak nce, bu iki destan ksaca zetleyelim ve daha sonra, Homer destanlarnn biimi (slup
ve teknik zellikleri) ve ierii (humanizmi ve etik mesaj) konusunu inceleyelim.
liada destannn konusu Truva savadr. Ancak destan, 10 yl sren savan 50 gnlk
dnemini, yani Akhilleus'un fkesi sonucu gelien olaylar konu alr. Destan 15.000 msradan
oluur.
Odysseia destan Iliada'n devam niteliindedir. Konu Kral Odysseus'un Truva'nn
alnndan sonra yurduna dnerken bandan geen maceralardr. Yurdundan uzak kald
20 yln, 10 yln anlatan yurda dn hikayesidir ve 12.000 msradan oluur.

2.3.1. Homer Destanlarnn Biimsel zellikleri

Destan Mzlerden (aire yardm eden esin perisi) birine dua ile balar. Homer bir kriz olayla
girerek, yava yava arka plan olaylarn rer ve bir ileri bir geri, konuyu iler. Okuyucunun
gemi olaylar bildii varsaylr. Destan iinde bol bol doa st, tanr mdahalesi teknii
kullanlr. (Bu teknik daha sonraki Yunan dramnda da kullanlacaktr). Yazm teknii asndan

- 19 -

yazarn nesnel tarafszl kuraldr. Homer yorum yapmaz.

2.3.2. Homer Destanlarnn erik zellikleri

Bu zellikleri yle sralayabiliriz:

Homer'in hmanizmas: Homer destanlarnda, insan doasn ve davranlarn byk

bir ustalkla sergiler. Yaklak 40 adet kiilik portresi izer. Bu kiilikleri insanlarn eylem ve
szlerinden karm yaparak oluturur. Bunun tesinde Homer, insanlar olduklar gibi, gleriyle, zayflklaryla, elikileriyle gsterebilme yetisine sahiptir. Son olarak da Homer insann
eref, haysiyet, sevinleri yannda, insancl bir sempati duygusuyla aclarn, trajik ynlerini de
ustalkla sergiler.

Homer destanlarnda ahlak deerleri: Heroik an ahlak kurallarn Homer'den

reniyoruz. Bunlar arasnda, kabilenin (Aikos) yazl olmayan kurallarn ineyenlerin

duyduu utan (Aidos) bata gelir. Bu anlamda utan, erefsizlikle e anlamldr. Dier bir
deer de kabile yelerinin, kurallar ineyen kiiye kar herkesin nnde tekdir ve takbih
davrannda bulunmasdr (Nemesis). Bir baka deer ise kiilerin kendi haklarn kendilerinin korumasdr. Kiisel intikam ve kan davas yaygndr. Bunun yannda, yabanclara kar misafirperverlik gsterme zorunluluu vardr. Karlkl hediye verme ok nemli bir iyi-niyet
gsterisidir. Kiisel an, hret ve kahramanlk temel davran biimleri arasndadr.

Homer'de din: Homer ann dini mitolojik tanrlardan oluur.

Olimpus tanrlar,

Yunanistan'n en yksek da olan Olimpus'un tepesinde yaar ve balarnda Zeus ve Hera

bulunur. Zeus, tanrlarn kral, gklerin (yamur, imek) tanrsdr. Misafirperverlik deeri
onun tarafn-dan korunur. Hera, Zeus'un kzkardei ve eidir. Tanrlarn kraliesi, tanrsalln
ve evliliin koruyucusudur. Bunlarn dnda dier 10 nemli tanr unlardr: Hestia, Zeus'un
kzkardei kalp ateinin ve evcil hayatn tanrs; Demeter, Zeus'un kzkardei, tarm ve tahl
tanrs; Poseidon, deniz ve atlarn tanrs; Hephaestus, ate tanrs, tanrlarn nalbant ve
zrh yapmcs; Ares, sava tanrs; Aphrodite, ak, gzellik ve dourganlk tanrs; Athena, erdem tanrs, sanat ve bar koruyucusu; Hermes, tanrlarn postacs, mesaj tanrs;
Apollo, gne, mzik, salk, genlik tanrs, Artemis, avclarn, vahi hayvanlarn, ayn
tanrs, ve bekaretin sembol. Bu saydmz tanrlar dnda pekok ikincil tanr ve yar tanrsal
varlklar mevcuttur. Bunlar insanlarn psikolojik zelliklerini tayan yar insan veya insan eklindeki varlklardr. Homer destanlarndan rendiimiz gibi, tanrlar etik d, srf fizik gcn
ynlendirdii yaratklardr. nsanlar bu tanrlardan, dua veya kurban karlnda baz karlar

- 20 -

elde ederler. Tanrlar ise tpk insanlar gibi vakitlerini ak, zevk, sefa, sava ve hilekarlkla geirir.

2.4. Homer a Sonras Sosyo-Ekonomik ve Siyasal Gelimeler

(.. 750-500)
2.4.1. ehir-Devletlerin Gelimesi
"Polis" ya da ehir-devlet eski Yunan toplumunun en zgn yn olarak ..8 nci yzyln sonlarna doru ortaya km ve ksa srede gelierek Yunan uygarlnn sosyal, ekonomik ve siyasal birimi haline gelmitir. .. 600 'lerde yzlerce polis olumutu. Bunlardan nemli olanlar
Atina, Isparta, Teb, Milet, Efes, Korint, Argos, Olimpia ve Delfi'dir. Biz bunlardan en nemli olan
polisi, Atina'y aada ayrntl olarak ele alacaz. Tipik bir polis'in siyasal yapsn da Atina'y incelerken greceiz.

2.4.2. Homer a Sonras Ekonomik Gelime ve Yeni Koloniler (..750-550)

.. 6. yzyln ortalarnda talya kylarndan Karadeniz kylarna kadar pek ok yerde Yunan
ehir-devletlerine ait koloniler olutu. Bunlardan nemlileri unlardr: Massilia (Marsilya), Neapolis (Napoli), Syracuse, Byzantium (stanbul), Sybaris, Cyrene. Bu gelimeler sonucunda Yunan kltr darda gelimi ve yaylm; ticaret ve endstri bymesi sonucu aristokrat snf
dndaki snflarn refah dzeyi artm ve en nemlisi de aada deineceimiz felsefi
dncenin douu "Ionya Rnesans" da Bat Anadolu kylarnda gereklemitir.

2.4.3.Siyasal Gelimeler
Homer a sonras siyasal gelimeleri ksaca yle sralayabiliriz: Glenen asiller kraln
otoritesini sarsmaya ve zaman iinde onun siyasal gcn kendileri kullanmaya baladlar. Bu
durum daha sonralar baz ehir-devletlerde Oligari ad verilen hkmet biimini ortaya
kard. Oligarik idarede siyasal iktidar birka gl aristokratn elinde younlam durumdayd. Bu sistemde oy hakk genellikle toprak sahiplerine veriliyordu. Devlet grevleri ise
sadece zengin olan asillere datlyordu.
Bu durum ..6.yzyl balarnda deimeye balad ve pek ok ehir-devlet'te Tiranlk
(Diktatrlk) sistemi ortaya kt. Tiranlar, aristokratlar kk toprak sahibi ve aristokrat olma-

- 21 -

yanlarn desteiyle iktidardan zorla indirdiler. Ancak, Tiranlar destek grdkleri halk iin yeni
haklar tanmak durumunda kaldklar iin, bu diktatrlkler zamanla paradokslu bir biimde
Demokrasiye baka deyile vatanda-halkn kendi kendini idaresi biimine dnt. zetlersek, bu dnemin siyasal, sosyal gelimeleri karklk, hzl deiim, bireyciliin ve siyasal haklarn gelimesidir.

3.ATNA
3.1.Siyasal Gelimeler
Yukarda anlattmz gelimeler esnasnda Atina'nn toplumsal ve siyasal rgtleri dier
ehir-devletlere gre daha hzl, daha barl ve daha etkili bir biimde olgunlayordu. .. 7
nci yzylda monarinin bir yllk seimle siyasi iktidar olmas kabul edildi. Bu siyasal gelimeyi
izleyen ve Atina'nn bir demokrasi oluuna yol aan reformlar aadakilerdir.

3.1.1. Solon reformlar

.. 594-3 yllarnda Solon kanunlarda reform yaparak nfusu sahip olunan toprak miktarna
gre snflara ayrd. Her snfn siyasal haklar ve devleri belirlendi. Ayrca oy verme hakk
fakir vatandalara da verildi. Bor nedeniyle esaret yasakland.

3.1.2. Cleisthenes reformlar

.. 6 nc yzyl sonlarna doru Cleisthenes oy verme sistemini deitirdi. Oy hakk, nfus ve
blge esasna dayandrlarak, btn halka eit bir biimde geniletildi. On yeni blge kuruldu ve
bunlarn herbiri Be Yzler Konseyinde eit temsil hakk elde ettiler.

3.2. Atina Demokrasisinin Siyasal rgt

3.2.1. Demokrasinin zellikleri

Atina demokrasisinin ilk zellii vatandalarla snrl olmasdr. Bu da Atina nfusunun

onda birine eittir. Kadnlar, esirler ve yabanclar oy hakkna sahip deildir.

- 22 -

kinci olarak, Atina demokrasisi dnyada ilk dorudan demokrasi rneini oluturur.

nemli kararlar Agora'da toplanan vatanda kitlesi tarafndan ounlukla alnr. Aada
yaplar incelenecek olan yrtme, yasama ve yarg organlar da vatandalar tarafndan
dorudan denetlenir.

3.2.2. Siyasal rgtlenme

Atina'da devlet ynetimi, yasama, yrtme ve yarg organlarn oluturmas asndan Bat
devlet yapsnn ilk rneini ve ncln oluturur.

Beyzler Konseyi: Konsey, 30 yan bitirmi olan vatandalar arasndan kur'a ile

seilenlerden oluur. Grevi kanun taslaklar hazrlamak, Meclisin kararlarn uygulamak, devlet memurlarna kararlar uygulamada yardmc olmak, yabanc lke temsilcileri ile grmektir. 50'er kiilik 10 alt-komite eklinde i grr.

Halk Meclisi: 18 yan bitirmi Atina vatandalarndan oluur. Meclisin grevi Kon-

sey'in nerilerini grmek, oylamak, kabul veya reddetmektir. Devlet grevlilerini semek,
bteyi onaylamak, vatana ihanet sularn grmek de Meclisin yetkileri arasndadr.

Heliaea: Bu organ yarg ilevini grmektedir. Byk bir halk jrisi niteliindedir. ye-

ler (5000-6000 aras) vatandalar arasndan kur'a ile seilir. Jri nnde her vatanda kendi
avukatln yapar. Sulama ve ceza konusunda jri yeleri konuur ve oylama yaplarak karar
kesinleir.

Strategoi: Yrtme organnn ba niteliindeki strategoi, bir yllna seilen on general-

den oluur.

3.3. Atina'nn Altn a (..500-300)

Strategoi bakanlna pek ok kez seilen, Halk Meclisinin lideri ve Atina'nn gayr-resmi
hkmdar Perikles dneminden balayan (.. 461) ve Atina'nn Byk skender tarafndan
fethine kadar (.. 300) olan dnem genellikle Atina'nn "Altn a" olarak adlandrlr. Bu
dnemde Atina'nn donanmas dnyann en gl donanmas haline gelmitir. Bu g sayesinde dier ehir-devletler zerinde bir imparatorluk dzeni kurulmutur. Zenginlerden alnan
ar vergiler sayesinde Atina zenginlemi, ehir gzelletirilmi ve demokrasi gelitirilmitir.

- 23 -

3.3.1. Askeri ve siyasal gelimeler

Lidya Kral Croesus Anadolu yakasndaki Yunan ehir-devletlerini fethetmeye balamt.
Cyrus, Croesus'u bir darbe ile uzaklatrp Pers mparatorluunu kurduktan sonra fetih daha da
hzland ve .. 6 nc yzyl sonunda btn Ionya ehirleri Pers mparatorluunun boyunduruu altna girdi. Pers kral Darius'un zalim idaresine bakaldran Ionya halkna Atina askeri
yardm gnderdi (.. 494). Ancak Persler, bu ayaklanmalar kanl bir biimde bastrp
(..490) Atina'ya saldrdlar. Atina, Pers'lere kar ilk zaferini Maraton'da kazand. Atina bu
arada donanmasn glendirdi. On yl sonra Persler Atina'y yeniden istila ettiler (..480). Atina'ya kadar ilerlediler. Ancak bu arada Atina Salamis'te byk bir deniz sava kazand. Daha
sonra kesin zaferi ..479'da kara savalarnda kazanarak Persleri tm Ionya topraklarndan
ekilmeye zorladlar.

Delia Konfederasyonu ve Atina mparatorluu: Bu gelimeler Atina'ya g ve zen-

ginlik kazandrd. .. 477'de Yunan ehir-devletlerinin ou Perslere kar Atina liderliinde bir
ittifak oluturdular.
Atina, Konfederasyonun katklaryla oluan ve Delos adasnda korunan hazineyi Atina'ya
getirtti. Birlikten kmak isteyenlere kar zor kullanlarak onlarn birlie balanmas saland.
Bylece fiilen bir imparatorluk olumutu.

Pelopenez Savalar Sonrasnda Atina (.. 431-325): Atina'nn kazand g ve

stat onu dier gl bir ehir-devlet olan Sparta ile atma iine itti. Bu atmalar .. 431404 arasnda 30 yl sren Pelopenez Savalarna dnt. Sava sonunda Atina, imparatorluunu ve askeri gcn yitirdi. .. 386'da bir yeniden birlik oluturma teebbs oldu ise de,
bu birleme baarl olamad. Bylece Atina ve teki ehir devletleri, Makedonya hakimiyetine
hazr bir ortam oluturmu oldu.
Pelopenez savalar sonrasnda Yunan ehir-devletleri Sparta'nn (..404-317) ve daha
sonra da bir sre Teb (..371-362) hakimiyetine girdi. Atina bu dnemde veba, anari,
ekonomik ve sosyal kriz dnemleri geirdi ve bir daha kendini toparlayamad.

4. MAKEDONYA STNL VE HELEN MPARATORLUU

(.. 359-30)
.. 4 nc yzylda Yunan ehir-devletlerinin zayflamasn frsat bilen Makedonya Kral II. Philip Yunanistan' fethetti. Philip'in olu Byk Alexander (skender), babasnn bir suikasta kurban gitmesi zerine 20 yanda tahta kt. Alexander nce Anadoluyu ve oradan da btn Pers

- 24 -

mparatorluunu istila etti (.. 334-331). Daha sonra Asya ktasna geerek Hindistan'a girdi.
Ancak ordular daha ileri gitmek istemedi.
Alexander'n baarlar sonucu byk bir Helen mparatorluu olutu. Bu imparatorluk Yunan
ve dou kltrlerini birletiren ama ikisinden farkl bir yapya ve kltre sahipti.
Alexander'n Babil'de lmnden sonra (.. 323) imparatorluk dald. Generaller imparatorluun eitli yrelerinde despot monariler kurdular. Bunlardan en nemlileri: Msr, Suriye,
Makedonya ve Pergamum'dur. Yunan ehir-devletleri yeni federasyonlar kurarak varlklarn
srdrmeye altlar. Ancak aralarndaki srtme ve atmalar hi sona ermedi. Yaam
standard dt, siyasal zgrlkler yok oldu. Onun yerini bencillik ve bireycilik zerine kurulan
hrs ve ihtiras atmalar ald. Snf atmalar, ayaklanmalar sklat. Yunan kltr eski
ihtiamn ve yaratcln yitirdi ve .. 200-30 arasnda kanlmaz son gerekleti. Roma bu
sre iinde yava yava Yunan devletlerini ele geirerek Helen dnyasn istila etti.

zet
Bu nitede Yunan uygarlnn siyasal ve sosyal geliimleri aamada incelenmitir. lk
olarak Antik Yunan ncesi Ege Uygarl ele alnm, bu uygarl izleyen Homer a deiik
ynleriyle incelenmitir.
Bu blmn nemli bir ksmnda Homer destanlar, zellikleri ve bu destanlarn Bat edebiyat
iindeki nemi anlatlmtr.
Bu nitede ikinci olarak Antik Yunan uygarlnn zellikle Atina'n ortaya k, gelimesi ve
yok olma sreci incelenmitir.
Son olarak Yunan Uygarl ile dou uygarlklarnn karm sonucu ortaya kan Helen
mparatorluunun siyasal gelimeleri ele alnmtr.
Eski Yunan Uygarlnda, siyasal yapda, Bat uygarlnn zn oluturan temel dnce ve
uygulamalarn ortaya k zellikle vurgulanmtr.

- 25 -

Deerlendirme Sorular
1. Literatrde "Homer Sorunu" olarak bilinen sorun aadakilerden hangisidir?
A) Homer'in gerekten yaayp yaamad
B) Homer'in iki destannn farkl kiiler tarafndan yazld
C) ki farkl Homer'in olduu
D) Homer'in Anadolu da m yoksa Yunanistan da m yaad

2. Solon reformlar iinde aadaki reformlardan hangisi mevcut deildir?

A) Toprak reformu
B) Bor nedeniyle esaretin kaldrlmas
C) Siyasal hak ve devlerin belirlenmesi
D) Fakir vatandalara oy hakk verilmesi

3. Aadaki klardan doru olan iaretleyin.

Atina demokrasisi;
A) Herkese vatandalk hakk tanr.
B) Sadece Atina'da oturan erkek nfusa vatandalk hakk tanr.
C) Sadece Atina'da oturan, kadn esir ve yabanclar dndaki vatandalara oy
hakk tanr.
D) Yukardaki klarn hibiri.

4. Aadaki tmcelerin yanna "doru" (D) veya yanl (Y) yaznz.

- Beyzler Meclisi Roma'da 30 yan bitirmi vatandalardan oluur. ___
- Pers Savalar Atina ile Pers Kral Croesus arasnda oldu. ___
- Salamis Savan Atina kazand. ___

- 26 -

Yararlanlacak Kaynaklar
Bu nite ile ilgili konulardaki bilginizi aadaki kaynaklarla geniletebilirsiniz.
ALCOCK, R., Ksa Dnya Edebiyat Tarihi, ev.. Tamer, Varlk Yaynlar,
Say: 829, Faydal Kitaplar; 15, stanbul, 1961.
AND, M. Dionisos ve Anadolu Kyls, Elif Yaynlar, I, stanbul, 1962.
BARIMAN, A.N. Yunan Mitolojisi Lugatesi, stanbul, 1961.
BAGELEN, N. Homeros, lyada (ehir simleri) Arkeoloji ve Sanat Yaynlar,
Tarihi Corafya Taramalar ve Aratrmalar Dizisi: 1-2, stanbul, 1987.
BERKES, N. Grek ehir Devletleri'nin Ykl ve Bunun Sosyal Dn
zerindeki Tepkilerine Dair. "Ankara niversitesi, Dil ve Tarih-Corafya
Fakltesi Dergisi", IV. XX, 1946, s.629-641.
BLUNT, A.W.F. Bat Uygarlnn Temelleri, stanbul, 1979.
BOSCH, E., Helenizm Tarihinin Anahtarlar (2 cilt), ev. M.Erim, A.Erzen,
stanbul niversitesi Yaynlar: 161, 206, stanbul, 1942, 1943.
ERHAT, A., Homeros, Cem Yaynevi, Eitim Dizisi, stanbul, 1976.
ERHAT, A., Mitoloji Szl, Remzi Kitabevi, 18, stanbul, 4.Basm, 1989.
HALKARNAS BALIKISI, Anadolu Tanrlar, Yeditepe Yayn: 43, stanbul, 1975.
THOMSON, G., Eski Yunan Toplumu stne ncelemeler-Tarih ncesi
Ege I-II, ev. C.ster, Payel Yaynlar 63/83 stanbul, 1983 - 1988.

- 27 -