Documenti di Didattica
Documenti di Professioni
Documenti di Cultura
KIRURGIA
2007Nmero:5
CasoClnico
HERNIADIAGRAMTICADELADULTOYOBSTRUCCION
INTESTINAL
AlechaGil,Jess*,AmondarainArratbel,JosAntonio*,Echenique
Elizondo,Miguel**,Arteaga,Xavier*,Galvany,Alberto*,Agudo,Angel*.
*HospitalDonostia.DepartamentodeCiruga
**UniversidaddelPasVasco/EuskalHerrikoUnibersitateaFacultadde
Medicina.UnidadDocentedeMedicinadeDonostiaSS
Correspondencia
MiguelEcheniqueElizondo
CatedrticodeCiruga
FacultaddeMedicina.UDSanSebastrin
UniversidaddelPasVasco
P.Dr.Begiristain,105.
20014.SanSebastin.
Telef..+34943017319
Fax+349430017330
Emailgepecelm@sc.ehu.es
RESUMEN.
SepresentauncasodeherniadiafragmticaBockdalekdiagnosticadoenlaedadadulta.Es
untipodepatologaexcepcionalfueradelainfanciaconmuypocoscasosregistrados.Adems
suformadsepresentacinesinusualyenformadeileointestinalobstructivo.Serealizauna
revisindesusbasesepidemiolgicas,diagnsticasyteraputicas
http://www.sc.ehu.es/scrwwwsr/kirurgia/20075/diafragmatica.htm
1/5
27/4/2016
KIRURGIA
PALABRASCLAVE
Hernia.Bochdaleck.Adulto.Ileo
SUMMARY.
AcaseofanadultpatientcomplainingofadiaphragmaticBockdalekclassherniais
presented.Thisisanexceptionalformofpresentationafterchildhoodwithfewreportedcases.
Moreovertheexistenteonanobstructiveileusassociatedtoithasnotbeenreporteddofar.A
reviewofepidemiology,diagnosisandtreatmentoiptionsisdone.
KEYWORDS.
Hernia.Bochdaleck.Adult.Ileus.
LaexistenciadeunaherniadeBochdalekesexcepcionaleneladultoconescasos
casosregistradosenlaliteraturamundial.Setratadeundefectocongnitoqueseoriginaentre
la8yla10semanadelavidafetalyseproduceporfaltadelcierredelespacio
pleuroperitonealduranteeldesarrollodeldiafragma.Generalmentesemanifiestaenlasprimeras
horasdelnacimientoyporsuasociacinconhipoplasiapulmonaryotrasmalformaciones,con
frecuencia,presentaunamorbilidadymortalidadelevadas.Serealizaunarevisindel
problemayaportamosunnuevocasodepresentacinenlaedadadulta.
CASOCLINICO.
Pacientevarnde74aosdeedadconantecedentesdecardiopataisqumica,entratamiento
mdicoeintervenidodeherniainguinal25aosantes.Ingresaporpresentaruncuadro
obstructivointestinalFigura1.ElestudioradiolgicotorcicoescompletadoconunaTAC
Fig2,3.Seestableceeldiagnsticodeobstruccinintestinalporestrangulacinanivelde
herniadeBockdalekdeladulto.Esintervenido,realizndoseunareduccindelcontenido
herniarioycierredeldefectomedianteunamalladeGoretex.Elpostoperatoriotranscurrisin
incidencias.
Comentarios
En1848,Bochdalekdescribeporprimeravezlaherniadiafragmticaqueocurrea
travsdeundefectoposterolateral,yen1902sedescribeelprimertratamientoquirrgicoenun
nio(1).Setratadeundefectocongnitodeldiafragma,localizadoenlainsercinposterior.
Resultadelainterferenciaeneldesarrollodeldiafragmaporfaltadecierredelespacio
pleuroperitoneal,ysepuededarpordoscircunstancias:1)Porqueeldiafragmanosedesarrolla
completamenteantesdequeelintestinoregresealabdomenentrelassemanas810.,obien,
2)Porqueelintestinoregresaalcompartimientoabdominalmuyprecozmenteenlavidafetal.Si
elcomienzodelaherniaesanterioraldesarrollodelpulmn,stesueleserhipoplsicoysu
compromisoessevero.Siesposteriorasudesarrollo,lahipoplasiaesmenornoexiste(2).
EnEE.UUseregistransobre1000nuevoscasosanualesconherniadiafragmtica
congnitaconsupervivenciainferioral60%yconotrasanomalasasociadashabitualmente.La
herniadiafragmticacongnitasepresentaaproximadamenteen1de3.000nacidosvivosyla
mscomneslaherniadeBochdalekquesepresentaen1decada5.000nacimientos(3).En
adultoslasherniasdeBochdalecksonexcepcionalmenteraras,solosepublicancasos
aisladosysecreequenosobrepasanel10%deltotaldelosexistentes.Escincovecesms
http://www.sc.ehu.es/scrwwwsr/kirurgia/20075/diafragmatica.htm
2/5
27/4/2016
KIRURGIA
frecuenteenelladoizquierdoqueenelderecho.Esmuyprobablequeelespaciopleuro
peritonealderechosecierreantesqueelizquierdoqueelhgadotengaalgngradodebarrera
deproteccinsloen3%deloscasosexistenherniasbilaterales(4).
Losantecedentesgenticossonvariables,sonmsfrecuentescuandoexiste
compromisodelosgenescorrespondienteseneldesarrollopulmonar.Seasociaadesarrollo
pulmonaranormal,hipoplasiabilateralperoconmayorcompromisoipsilateral(5).Losdefectos
asociadosdelapareddeltraxmsfrecuentesconasimetradeltrax,pectusexcavatumy
escoliosis.Estosdefectostambinsonobservadosenlosadultoscuyaherniafuetratadaen
etapastempranasdelavida.Sepuedenencontrarotrasanormalidadesentre29y53%delos
casos.Lasmsfrecuentesincluyenelsistemanerviosocomodefectosdelacrestaneurale
hidrocefalialesionescardiovascularescomodefectosdelseptumventricularytetralogade
Falloteneltractogastrointestinal,lamalrotacinintestinalesunaanomalacomnyes
secundariaalainterrupcindelarotacinnormalqueocurrecuandodemaneratempranaenla
etapafetal,elintestinoretornaalabdomentambinelanoimperforadoconfstulaperineal.
Otrasanomalascomprometenotrosrganosintraabdominales,yalgunasasociadasalos
rionesstospuedenmigraraunanuevasituacinintratorcicacomoanomalacongnita,
perosuincidenciaconlasherniasdeBochdalekesinferioral0.25%(6,7)
Eldiagnsticodeherniadiafragmticacongnitapuedetenerlugarinteroodespus
delnacimiento.LaherniadeBochdalekgeneralmentepresentasntomasenelprimerda
despusdelnacimiento.Lossntomasmsfrecuentesincluyencianosis,dificultadrespiratoria,
abdomenexcavadoencasosdegrandesplazamientodeestructuras,ruidosintestinalesala
auscultacintorcicayausenciademurmullovesicularsobreelladoafectoEnlas
presentacionestardaspuedenpredominarlossntomasgastrointestinalessecundariosavlvulo
gstricocomonuseas,vmitosyepigastralgiainespecfica.Enlospacientesadultos
predominanlossntomasdigestivosyrespiratoriosdependiendodelasestructurasherniadas
dentrodelsacodelascualeslasmsfrecuentessonelestmago,elepiplnyelcolon(8).
LosRxdetraxsimplePAylateral,engeneralsonsuficientesparahacerel
diagnstico.Lalocalizacinanatmica,elcontenido,lascomplicacionescomolaincarceracin,
obstruccinintestinal,vlvuloylaestrangulacin,puedenserdemostradasradiolgicamente.
Esposibleobservarimgeneshidroareasenelhemitraxizquierdoporqueelintestinose
desplazahaciaeltraxcruzandoelhemidiafragmacondesplazamientosecundariodel
mediastinoaladerecha(5).Lasmasasolesionesqusticasenloscamposinferioresdel
pulmndeberansugerirlaposibilidaddelaherniaacualquieredad.Lasimgenesradiogrficas
puedentambinsimularneoplasiasoprocesosinflamatorios(9).Eneladultosepuedeobservar
enlosRxdeltraxlapresenciadeunaimagenenarcoenlabasesobreelladoizquierdo(8).
Losestudiosconcontrastesondefinitivosparadeterminarlanaturalezadelcontenido(8).La
tomografaaxialcomputarizada(TAC)esdeayudaenlaactualidadypermiteidentificary
clasificarlosdefectosenpequeos,medianosygrandes.Latoracoscopiaparaeldiagnstico
esunabuenaalternativaenlaactualidadaunquenosueleserprecisoactualmentesuempleo
(10).
Lascomplicacionesprecocesmsfrecuentesyprecocessuelenserlaspulmonares,
lasmstardassonlosvlvulosdigestivos,siendoelmsfrecuenteeneladultoelestmago,
generalentedetipoLosvlvulosdelintestinodelgadopresentanunmayorriesgodeperforacin
ysusobstruccionesrequierencirugaurgenteporelriesgodeisquemia,mientraslas
obstruccionesclicas,comoelpresentecasosonmenosfrecuentementesubsidiariasde
cirugadeurgencia(11,12).Eldiagnsticodiferencialincluyen:agenesiadelhemidiafragma,
eventracindiafragmtica,,enfisemalobularcongnito,neumonasdellbuloinferior,pleuritiso
tuberculosispulmonar.
Laherniadiafragmticacongnitaesdefcilsolucinquirrgicatcnicahabitualmente.
Elabordajepuedehacerseporlaparotoma,toracotomacombinado,dependiendodela
presencianodeincarceracinestrangulacinydeculesseanlasvscerasabdominales
torcicascomprometidas(0).Lasmallasparareconstruccindeldiafragma,enocasionesson
necesariasysonbientoleradas.Latendenciaactualesutilizarlastcnicasdeciruga
mnimamenteinvasivacomolalaparoscopiayespecialmentelatoracoscopia,lascuales
ofrecenresultadosmuysatisfactorioseneladulto(10).
http://www.sc.ehu.es/scrwwwsr/kirurgia/20075/diafragmatica.htm
3/5
27/4/2016
KIRURGIA
Latasadesupervivenciaessignificativamentemsaltaenlosniosdiagnosticadosen
elperodoneonatalqueenelprenatallamortalidadtempranaasciendeal50%porlaasociacin
conhipoplasiaehipertensinpulmonar(13).Eneladultoalserpublicacionesocasionalesno
existeposibilidaddeestablecertasasdemortalidadadecuadas.
REFERENCIAS.
1.PuriP,WesterT:Historicalaspectsofcongenitaldiaphragmatichernia.
PediatrSurgInt1997Feb,12:23,95100
2.MillerS:Diaphragmatichernia:Resuscitation.AnesthesiaandUncommonFeatures.
PediatricDiseases,1993.p.78.AnesthesiologyReview,1994.p.366
3.CannonC,DildyGA,WardR,VarnerMW,DudleyDJ:Apopulationbasedstudyof
congenitaldiaphragmaticherniainUtah:19881994.
ObstetGynecol199687(6):95963
4.SongMS,YooSJ,SmallhornJF,MullenJB,RyanG,HornbergerLK.Bilateralcongenital
diaphragmatichernia:diagnosticcluesatfetalsonography.
UltrasoundObstetGynecol.200117(3):2558.
5.KirksDR:PracticalPediatricImaging.2nded.Boston:Little,BrownandCompany1991.p.
1099
6.TibboelD,GaagAV:Etiologicandgeneticfactorsincongenitaldiaphragmatichernia.
ClinPerinatol199623(4):68999
7.DanzerE,PaekBW,FarmerDL,PoulainFR,FarrellJA,HarrisonMR,AlbaneseCT.
Congenitaldiaphragmaticherniaassociatedwithagastroesophagealduplicationcyst:Acase
report.
JPediatrSurg.200136(4):6268.
8.CarvajalJJ,MallagrayS,PeaGamarraL,GmezP,MonterdeG,TelloI:Bochdaleks
herniainanadultwithstomachvolvulusandextrapulmonarysequestration.
ArchBronconeumol,199531(6):2879
9.OzturkH,KarnakI,SakaryaMT,CetinkurunS.LatepresentationofBochdalekhernia:Clinical
andradiologicalaspects.
PediatrPulmonol.200131(4):306310.
10.YamashitaJ,IwasakiA,KawaharaK,ShirakusaT:Thoracoscopicapproachtothediagnosis
andtreatmentofdiaphragmaticdisorders.
SurgLaparoscEndosc19966(6):4858
11.PacilliP,ConfalonieriMA,GandiniA,CaldanaG,SartiranaA:Ararecauseofintestinal
obstruction.
GChir199617(10):5017
12.KiefferJ,SapinE,BergA,BeaudoinS,BargyF,HelardotPG:Gastroesophagealrefluxafter
repairofcongenitaldiaphragmatichernia.J
PediatrSurg199530(9):13303
13.ChhanabhaiM,AvisSP,HuttonCJ:Congenitaldiaphragmatichernia.Acaseofsudden
unexpecteddeathinchildhood.
AmJForensicMedPathol199516(1):279
http://www.sc.ehu.es/scrwwwsr/kirurgia/20075/diafragmatica.htm
4/5
27/4/2016
KIRURGIA
DepsitoLegalBI8989909
ISSN1138252X
Referencia:MiguelEchenique
http://www.sc.ehu.es/scrwwwsr/kirurgia/20075/diafragmatica.htm
5/5