Sei sulla pagina 1di 15

TableofContents

SobrelapublicidadinmobiliariaenlaGreciaclsicasegnTeofrasto
Introduccin.
Elliceoylaobradeteofrasto.lapublicidadinmobiliaria,manifestacindelakoinejurdica
Teoradelaperfeccindelcontratoydelatransmisindominicalenteofrasto.
Lakatagrafeylaanagrafe.sistemasdepublicidadinmobiliaria

Sobrelapublicidadinmobiliariaenla
GreciaclsicasegnTeofrasto
IDvLex:326040
http://librosrevistasderecho.vlex.es/vid/inmobiliariagreciaclasicateofrasto326040

Pages:11431160
Author:LuisFernndezdelPozo
Position::RegistradordelaPropiedadyMercantil
Page1143

Introduccin
HaytanpocostrabajossobrelosorgenesdelapublicidadinmobiliariaennuestraPatria1quecualquier
nuevoestudioesdeagradecer.Alapublicacindeestepequeoensayohacontribuido,enprimerlugar,
micuriosidadhistrica,perotambineldeseodehacerasequiblealpbliconoespecializadounaseriede
estudiosrecientessobrelamateria.Lametodologaseguidahasidolasiguiente:comienzalapresentacin
deltextodeTeofrastoydesutraduccinyluegodestasehaceseguirunpequeoaparatocrticosobre
lospuntos,creo,sondemayorinters.
Laeleccindeltextohasidotareafcil.Deexcepcionalclaridad,laexcertadeladesaparecidaobrade
Teofrasto,conservadaenotramuyposterioryhelenstica,nosofreceuntestimoniocontemporneoy
singularsimosobreunamateriaenlaquelasotrasfuentesliterariasyepigrficassontanescasascomo
controvertidas.Porotraparte,aunquetanimportantetextoeralugarhabitualdecitadeautores,nohe
llegadoaencontrar,enespaol,traduccinocomentariodetallado.Parasutraduccinheseguidola
clsicadeDaresteensuconocidaobradelsiglopasadoLeTraitdesLoisdeThophraste,quehe
procuradoverificarporhelenistasamigos.
Encuantoalbrevecomentariocrtico,hepreferidoponernfasisenlaclaridad,evitandolaconfusinde
lacitadetextosepigrficosoliterarioscontradictoriososobrecuyalecturaointerpretacinexiste

controversia.Sobretodo,heevitado,enlamedidadeloposible,dejarmetentarporelsistemao
sistemasregistralhelensticodelEgiptoPtolemaicoyellopordosmotivosporquesutratamientopuede
encontrarseenotroslugares
Page1144
yenestamismarevista2,yporquesusomeraexposicin(siesqueesposibleunaexposicinmso
menossencilla,hurtandolasenconadsimasdiscusionescientficassobrelainterpretacindelos
documentosconservados)slocontribuiraaconfundirallectorsobreloqueeselmodestopropsitode
esteartculo:proporcionarlainformacinsuficienteparacomprendereltexto,objetodebreveanlisis.
Labibliografaexaminadanoes,obviamente,todalaexistente,porqueempiezaaserriqusimayde
difcilobtencinparanoespecialista.Ennuestroidioma,prcticamenteinexistente.Pidodisculpasporlas
posiblesmalasinterpretacionesquesonculpaexclusivademiimpericia.Heprocuradotenerpresentela
msmodernadoctrina,puestoquelosestudiosclsicoshansidoenparterevolucionadosporlasbrillantes
contribucionesdePringsheim(ysusdetractores),Prauxyotros.
Ciertaslegislacionesquierenquelasventasseanproclamadasporunheraldopblicoy
queseananunciadasconvariosdasdeantelacinotrasexigenquestastenganlugar
delantedeunmagistrado.As,laLeydePittacosordenaquelaventasearealizada
delantedeunmagistrado.Haylasqueprescribenquelaventaseapublicadaenelsitio
dondetienesusedeelmagistradodurantealmenossesentadas,comoenAtenas,yque
elcompradorpaguelacentsimapartedelprecio,paraliberarsedetodoaqulquevenga
areclamaryadiscutirsuderecho,yquesesepaporelpagodelprecioculeseljusto
adquirente.Enotrasanlasventasdebenseranunciadasdurantecincodasconsecutivos
antesdeserconfirmadas,alobjetodepermitiralosinteresadoseltiempodeinterveniry
dereclamarlapropiedadolacasa...
TalessonlasLeyesdeCyzique.LosThurianoshansuprimidotodasestasformalidades
ynopublicanlasventasenlaplazapblicanitampocootrosactos,peroobliganal
vendedoryaladquirenteareunirseydaratresdelosmsprximosvecinosuna
pequeapiezademonedaenmemoriaytestimoniodelohecho.Enelbienentendido
quelosmagistradosenuncasoylosvecinosenotros,debensertenidospor
responsablessisenieganarecibir,osirecibendosvecesdelamismapersona,osi,
habiendorecibido,senieganaindicarelnombredelcomprador.Adems,noconviene
olvidar
Page1145
quelosanunciosyproclamasytodoloqueconciernealasoposiciones,noson,enla
mayorpartedeloscasos,sinoexpedientesempleadospararemediarlaausenciadeotra
norma.Enefecto,entodaspartesdondeestestablecidalainscripcindelas
propiedadesydeloscontratos,esfcilsaberporellasilosbienessonlibresysincargas,
ysielvendedoresrealmentepropietarioporqueelmagistradoinscribeinmediatamente
alcompradorenlugardelvendedor.
Comoquieraqueavecesexistentestaferrosenlascomprasylasventas,cuandoalguien
quiereenajenarsusbienes,convienequeexistannormassobreesteparticular.Hayen
algunospueblosdondeexistenprevisionesparaevitaresteabuso,yalmismotiempo
paraasegurarlapublicidaddelderechodepropiedad.Segnestasnormas,aqulque
compraunacasadebesacrificarsobreelaltardeApoloquepresideensudistrito,aqul
quecomprauncampodebesacrificarenlavilladondehabitayjurar,delantedel
magistradoencargadodelainscripcinydelantedetreshabitacionesdelavilla,quel

haadquiridoenjusticia,sinfraude,nisimulacinniviciodealgunaclase.Elvendedor
debejurardelamismamaneraquelvendesindolo.Quiennohabitareenlavilla,debe
sacrificaryprestarjuramentosobreelaltardeJpiterAgoraios.Losmenesterosos
puedenquedarlibresdeljuramentoconunaofrendadeperfumes.Afaltadeestas
formalidades,elmagistradodenigalainscripcin
.

Elliceoylaobradeteofrasto
lapublicidadinmobiliaria,manifestacindelakoinejurdica
EltextocuyoestudionosocupaesunfragmentodeunaobradesaparecidadeTeofrasto(ca.372288a.de
J.C.),elllamadoTratadosobrelasLeyes.Suconservacinsedebealantologistadelsiglov(d.deJ.C.)
JuanEstobeo,quereunienunafamosaobra,LaAntologaoFlorilegio,extractosdecarctereducativo
procedentesdetodalaliteraturagriega,enespecial,sentenciasticas.Laautora,aloqueseve
indiscutida,deldiscpulodeAristtelesnopuedeserpasadaporalto.EsprecisamenteTeofrasto,como
escolarcadelLiceo,quiensucedealEstagiritayquiencontinalagranobracompiladoradelmaestro.
TodavaestporaclararlaexactacontribucindeldiscpuloalCorpusaristotelicum3,peroessabido
que,entreotrasmaterias,seproyecthaciaelcampoinvestigadordelaTeoraaristotlicadelEstadoyde
lasconstitucionesdeGrecia.
AdiferenciadelaAcademia,preocupadaprincipalmenteporcuestiones
Page1146
filosficasalasquesubordintodaslasdemstareasdeinvestigacin,elLiceosecaracterizporserun
centrocientficodelasmsdiversasdisciplinas.Otroimportantsimorasgodistintofuelaprocedenciade
muchosdelosmiembrosdelaescueladelosmsdiversoslugaresdelaHlade.Deaqusupreocupacin
porelcomparatismo.AunqueengeneraleralaescueladelLiceo,exquisitamenteneutralenpoltica,ello
noimpidielprogresodelestudiocientficodelapolticaorientadoespecialmentealainvestigacin
histrica(muestradeelloeslagranempresaconsistenteenlarecopilacindelascientocincuentayocho
constitucionesgriegas).
Enesteambienteymarcodeescuela,alavezcosmopolitayenciclopdico,sesitalaobradeTeofrastoa
laqueperteneceelfragmento.
ElmaestroAristtelesmostrsupreocupacinpolticaendosobrasfundamentales:laConstitucinde
AtenasylaPoltica,estaltimaenocholibros.EnellaPol.VI1321b34,1322b34alenumerarlas
funcionesquedebedesempearelEstadosegnlaexperienciapoltica,sealacomomagistratura
especialaqullaencargadadelregistrodeloscontratosprivadosylasresolucionesdelostribunalesyen
elresumenconquefinalizaelcaptuloyellibronoseolvidademencionarelcargodelfuncionarioenel
quintolugarentrelasseisprimerasmagistraturaspolticasindispensablesparaelbuenfuncionamientode
unEstado4.Estainformacinnosepuedeminimizaryestantomsimportantecuantoque,aloque
parece,porlomenoscontemporneamente,lapolisateniensecarecadeunatalmagistratura.
Evidentemente,Aristtelesnolahabainventadoysisealaalregistradorcomomagistradonecesariodel
EstadoesporqueestafuncinestabamuyextendidaentrelasciudadesestadodeGrecia,sinodeun
modouniversal,sdeunmodobastantegeneralizado.

EnotrotiempoatribuidoaAristteles,elsegundolibrodeEconmicanosmuestraunantecedente
lejanodelregistroenlaChiosdelsigloIVantesdeCristo
5.Enellibrosenosnarracmo,enunmomentodepenuria,laciudadseaprovechdelaleyqueexigala

inscripcindelasdeudasparasustituirseenellugardelosacreedoresmediantelainscripcinasu
nombredeloscrditos,paradeestemodohacersepagarelcapitaldelosmismosacambiodelintersque
laciudadpagaraalosprimitivosacree
Page1147
dores.Existentodavaprecedentesmsantiguos:amediadosdelsiglova.C.unaLeydeHalicarnasonos
habladeloficiopblicoconsistenteenlaconservacindeactosinmobiliarios6.
Elsistema,algnsistemadepublicidad/registrodeciertosnegociosinmobiliariosescuestin
pertenecientealaKoinjurdicadelmundohelnico.Porellonodebemosdejarnosllevarporlaaparente
diversidadyheterogeneidaddelossistemasdepublicidadexistentesenlaGreciaclsica.Yaen1882
Dareste,famosohistoriadorfrancsdelDerechogriego,elaborunalistadeinstitucionesdepublicidado
registrales7.Hastatalpuntoeracostumbrelapublicidadeneltrficojurdicoquesepactabaenlas
convencionesytratadosinternacionalescomonosmuestraPOLIBIOapropsitodelprimertratadoentre
cartaginesesyromanos8.PoresoDionCrisstomo,retricoyfilsofocnico,yporende,noespecialista
enDerecho,llamabalaatencinsobrelasoperacionesquetienenlugarenpblicoyrespectodelas
cualeselinteresadoponealaciudadportestigo.Elfilsofoexpresalaopininpblicadesutiempo
comnenlaparteorientaldelImperio,segnlacuallosregistrosdelaciudadaseguraranuna
validezdetalsuerte,aadeelautor,quenoesdesdeluegoposibleinvalidarsusefectos,yasetratede
unaventa,delaliberacindeunacarga,deunprstamoodeunadonacin9.Otroejemplomsdeotro
retricoelpseudoDEMSTENES10ilustrarloquedigo:eloradortrataenunmomentodesu
discursodeprobarqueProtosespropietariodeunbarcodecalidad.Desdeelprimermomentoresultaser
suposeedor,sinembargoparaeloradorlacosacarecedeespecialtrascendencia.Ladefensadela
propiedaddesuclientesefundaentrescircunstancias,asaber:queesProtosquienhacompradoel
barcoquelacosaestregistradaenunaoficinapblicaasunombre(laaduana,enestecaso)y,enfin,
queelpreciohasidopagado.Estaconviccinsocialseexpresaentrminosdemayorrigor
Page1148
jurdicoenunfamosopleitoconservadoenelEgiptodelosLgidas.AllencontramosauntalHermias
reivindicandolapropiedaddeunacasa.Suabogado,enunmomentodelinteresantsimoproceso
minuciosamenteestudiadoporWilchen11alegalaexistenciadeunaleysegnlacualloscontratos
egipciosnoinscritosenelRegistrosonsinvalor.Laexpresinxupaevapareceindicarquelos
contratosnoregistradosnoconstituyenttulohbilparahacervalerenjuicio,unefecto,porcierto
tambintpicodenuestroDerechohipotecariohistrico.
M.WilckensugierequelaleyinvocadaenelprocesodeHermiasesprecisamenteladePtolomeo
FilomtorobjetodeunapreciosacircularministerialremitidaporunRegistradorauncolega:
PaniskosaPtolomeo,saludos.Hemosrecibidolacartaenlaquenospedasexplicacionessobreel
nuevosistemaderegistrodeloscontratosegipciosen(laregin)dePeritebas.Mepreguntabas,
tambin,sicomoordenaAriston,sonlosfuncionarioslocalesquienesautorizanconsuvistobueno
loscontratosyapartirdecundohasidoestablecidoelservicio.Porloqueserefierealas
formalidades,stasserncumplidassegnlasinstruccionesdeAriston,quienordenaquesecopie
elcontratootorgadoporelnotario,quenosdebeserpresentadoqueseregistrelosnombresdelas
partes,lanaturalezadelconvenio,y,ademsdelnombredelaspartes,elnombredesuspadres
luegoqueextendamosunanotaalpiedelcontratoprobandohaberloregistrado,enlaquese
indiquelafechadetalnota,ladelapresentacinyladelcontratomismo.Lacircularesdefecha
primero(delmes)dehathyr.Elregistrohafuncionadodesdeel9dechoiak.Tedamosestos
detallesparatuinstruccin.Queestsbien.Ao36.Decimotercerodetybi.

Teoradelaperfeccindelcontratoydelatransmisindominical
enteofrasto
Elcontratodeventaesperfectoenloqueconciernealapropiedadcuandoelprecioespagadoyson
cumplidastasformalidadeslegales,comosonlainscripcin,eljuramentoolaconvocatoriadelos
vecinos.
Page1149
Eltexto,cuyocomentarionecesariamentebrevenosocupa,hasidolugarcomndecitadehistoriadores,
filsofosyjuristasdetodoslostiempos.ElmismoGrottusensuDejurebelliacpacis,lib.II,c.12,15
acudaenapoyodesuteoriaiusnaturalistadelosriesgosenlacompraventa(resperitdomino)ala
indiscutibleautoridaddenuestroautor.Talatencinestperfectamentejustificadaporlaausenciadeotra
complementariainformacintancompleta,fiableyextensaentrelosautoresgriegoscontemporneose
inclusoposteriores(helensticos),yporlaescasezyheterogeneidaddelasfuentesepigrficasy
papirolgicas.Porlodems,elfragmentoparecenoextrapoladoysucontenidofiablesinquepuedan
menospreciarselosinconvenientesderivadosdelmtodofilosficoenciclopdicodelautorenla
composicindelaobra.
Elartculo1.583delCodeCivilfrancsestableceunsistemarigurosamenteconsensualenlotocanteal
rgimendetransmisindominical.Separndosedelatradicinromanayromanistaquetan
trabajosamentehabaelaboradoconmaterialesdispersoslateora,nuestrateora,delttuloyelmodose
prescribequelaventaseraperfectadesdelaexistenciadeacuerdosobrelacosayelprecio,aunquela
cosanohubiesesidoentregadanielpreciosatisfecho.ElCodehaqueridosealarporlaexpresin
perfectaqueelcontratoproduceporsmismolatransmisindelapropiedaddelacosavendida.En
efecto,enelmismotextosedisponequelapropiedadseadquieredederechoporelcompradordel
vendedor:lamutacinjurdcorealdevienecomoefectodirectoeinmediatodelcontrato,fuentedelas
obligaciones.Ladoctrinacientficanopudodejardeadvertirlasustancialdiferenciaqueexistaentreeste
sistemayelromano,endonde,segnelCdigodepactis,lib.II,tit.3,20traditionibuset
usucapionibusdominarerum,nonpudispactistransferentur.Lainsistenciadelostextosromanossobre
lanecesidaddetradicinsinperjuiciodeadmisindeformasmsomenosficticiasysimblicashizo
pensaralaescuelafrancesadeDerechogriegodelsigloXIXenlaposibilidaddequelosjuristasromanos
pretendierandeestemodoreafirmarlasingularidaddelsistemapropiofrenteaunpretendidosistema
consensualistaanteriorgriego,queseraelantecedenteprimerodelfrancs.Ycomonopodasermenos
volvieronlaatencinaltextodeTeofrasto.
FueDaresteelprimeroqueensuTratadodelasLeyesdeTeofrasto12expusosuinterpretacin
consensualdelsistemadetransmisindominical.Segndichoautor,enAtenas,comoentrenosotros
hoy,lapropiedadsetransmitaporefectodelasobligaciones,esdecir,porelsoloconsentimientodelas
partes.Silapropiedadnopasabaalcompradorsino
Page1150
despusdelpagodelprecio,elloeraenvirtuddeunaconvencintcitaporlacualelvendedorse
reservabalapropiedadhastaelpago.EnunacartadirigidaaCaillemer13completaestaopinin:creo
comoustedqueelcontratodeventaenAtenasespuramenteconsensualyperfectoporelsolo
consentimientoslohequeridodecirquelapropiedadnosetransfiere,inclusoentrelaspartes,sinopor
elcumplimientodelasformalidadesdepublicidad.ParaDaresteelanagraphegriegocorresponderaa
latranscripcinenlosregistrosdehipotecasfrancesas.Sinembargo,existiralasiguientediferencia:
enelDerechofrancslatranscripcinnoesnecesariasinoenrelacinaterceros,mientrasqueen

Derechogriegolasformalidadesdepublicidaderanconsideradascomoesencialesalcontratoyla
propiedadtransmitidaslotrassucumplimiento.Lainscripcincumpliraunafuncinconstitutiva,
curiosamente,enunsistemaconsensual.
CaillemerensuestudioLeContractdeVenteAthnes14,seseparadelatesisconsensualistadeDareste
precisamenteenloquehacealapublicidad.Segnesteautorlasdiversasformasestablecidasparala
publicidadenlaventadeinmueblesnosonesencialesalaperfeccindelcontrato.CuandoTeofrastodice
queelcontratodeventaesperfectoenloqueconciernealapropiedadcuandoelprecioespagadoylas
formalidadeslegalessoncumplidas,comosonlainscripcin,eljuramentoolaconvocatoriadelos
vecinos,distingueentrelatranmisindelapropiedadylaperfeccindelcontrato.Elautorcolocaala
publicidadenunmismolugarqueelpagodelprecioy,segnelautor,nadiehapretendidoqueelpago
delprecioseaunacondicinesencialparalaperfeccindelcontrato.Enconsecuencia,habraque
distinguirentredosaspectso:elaspectodelasrelacionesinterpartesyeldelatransferenciaergaomnesa
visvisdestiers.Entrelasparteselcontratoesperfectoporelsoloconsentimiento.AsAristteles
presentalaenajenacincomoresultadodelsolohechodelaventay,msexplcitoan,Polluxsealaque
elcompradordeinmueblesdelEstadotieneaccincontraelterceroposeedordelinmueble15,conloque
esevidentequenocontemplalatraditioparalatransferenciadominical.
Encuantoalprecio,laleypresumaqueelvendedortenavoluntaddetransmitirlapropiedadcuandole
hubierasidopagadoelprecio.Perounderechoinmobiliarioas,soloconsensu,sloseraoponiblea
tercerobajoreservadecumplimientodelasformalidadeslegalesprescritasporTeofras
Page1151
toparasupublicidad.Yencuantoalosmueblestodoapuntaraalaausenciadepublicidadparasu
transmisin.
DeigualopininqueCaillemereraBeauchet16paraquienlatransmisindelapropiedadnosera
necesariorecurriralcumplimientodeformasosolemnidadesdepublicidad.Citabaelcasonotabledeuna
inscripcindeMylasaenlaqueserelataelactoporlacualunvendedorhaba,delantedetestigos,
entregadoelinmueblealosrepresentantesdeladivinidadadquirente.Laintervencindetestigosyesa
tomasolemneysacramentaldeposesinnoseransinorequisitosparalaoponibilidadergaomnesdela
nuevatitularidaddominical.
Noprocedeaqutratardelasdiscusionesquesiguieronapropsitodetemastancontrovertidoscomola
funcindelprecioydelasarrasenlatransmisindelapropiedadyenlaformacindelcontrato.Desde
lafamosaobradeF.Pringsheim,TheGreekLawofSale17,esgeneralmenteadmitidoqueenDerecho
griegoclsicolatransmisindelapropiedadexigiracomoconditiosirtequaenonelpagodelprecio.
Cuestinmsdiscutidaeslareferentealaperfeccindelcontratohastaelpuntodequeelvendedor
estaradesprovistodeaccinparareclamarelpagocontraelcompradoracrdito18parasusdetractores
entreellos,sealadamente,J.Demeyere19habraquedistinguirentreperfeccindelcontrato(desde
queexistaacuerdodevoluntadessobrecosayprecio)ylatransferenciadelapropiedadquerequerirael
pagodelprecio.Peroenloquehacealafuncindelapublicidadinmobiliariapareceexistiruncierto
acuerdoenladoctrina(Lipsius,LouisGernet,Weiss,Pringsheim,Demeyere,Hoetink...):el
cumplimientoderigurosas,aunquediversas,segnlaspolis,formasdepublicidadserarequisitodela
oponibilidadergaomnesdelaadquisicindefincas(y,notanclaro,deesclavos)20.Estafuncinse
discierneclaramenteenelepisodiodelcuentodeChariton,talcomoelegantementecuentaPringsheim21:
enelcasodequeelpreciodelesclavohayasidopagadoylapropiedaddelmismo,enprincipio

adquirida,elregistrodelcontratodeventapermitebarrertodareivindicacindeotrosposibles
adquirentes.
EnunmagnficoartculosobreeltestimonioenlaGreciayRoma
Page1152
arcaicas22,Pringsheimsealaloquedebeentenderseporpublicidad.Asujuicio,lapublicidadtieneuna
significacinjurdicaquesepuedeaprehenderdesdetresngulosdiferentes.Enprimerlugar,la
publicidadseoponeaclandestinidad,lapublicidadpuedelimpiarelnegociodetodasospechadefraude,
detodoreprochededeshonestidad:latransmisinseproducealaluzdetodos,aresguardodetoda
sospechaderoboodelito.Ensegundolugar,publicidadquieredecirpublicacin,comunicacino
notificacin,lapublicidadpuedesuscitarlasprotestasdetercerosinteresadosenelactorealizado,contra
elcualpuedendeduciroposicinyencasocontrario,enciertascondiciones,perdersusderechos.Enfin,
lapublicidadpuedesignificarparalosqueintervienenunaciertagarantaocompromisoconlabondad
delactofrentealacomunidad:losdioses,laasambleadelpueblo,losconsejoslocales,lostestigos,la
autoridadpblicaquerecibe,controlaointervieneenelacto,todos,dealgunamanerasonfiadoreso
garantesdelxitodelatransmisinqueseproduceensupresenciaybajosuconocimiento.
SiemprehaexistidounprincipiodepublicidadenlaGreciaclsica.Tantodaquelasformasde
publicidadhayansidomsomenosarcaicas,quelapropiaAtenassehayarezagadoenlacreacindeun
registropblicoestatalcuandotalregistroinmobiliarioexistaenmuchasciudadesdelaHlade23,
recibiendolainstitucincoronacinconlaobralegislativadelosLgidasenEgiptolapublicidaddelas
transmisionesinmobiliariasestancomnenDerechogriegocomoausenteenDerechoromano.
TantoelDerechoromanocomoelgriegohansuperadolafaseprimitiva
Page1153
delformalismoritual24,sinembargoseorientanporsolucionesdistintas.EnDerechoromanolasformas
ysolemnidadesquerodeanciertosmodosdetransmisin(lamancipatio,lainiurecessio)nopurganal
negociotransmisivodelosposiblesviciosqueleaquejen.Nemodatquodnohaber.Sieltransmtemeno
fueretitulardelosbienesadquiridos,eladquirentenodevienepropietarioporqueenprincipioes
contrarioaDerechoromanotodosistemadeadquisicionesanondomino.Paraqueeladquirentetenga
unaposicinabsolutamenteinatacableesnecesarioqueselepongaenposesindelacosatransmitiday
queesaposesinseprolongueeltiemposuficienteparasuadquisicinporusucapin.Paraprobaresa
posesinprolongada,segnlaregladelususauctoritasdelasDoceTablas,sonpreciososlostestigos
concurrentesalamancipatio:ellospuedendartestimoniodeesaposesin,basematerialdela
adquisicin,ycuandoconlaevolucinseexigebonafides,lapresenciadestaeneladquirente.Los
testigosolasformalidadesqueintervienenenlosmodosdetransmisinjamsgarantizanenDerecho
romanolapropiedadaladquirente.PareceserpacficalaopinindequeelDerechoromano,modelopara
tantascosasyejemplodetodoslosDerechos,ignorunprincipiodepublicidadinmueble.
SidelromanopasamosalDerechogriegoclsico,observamosenprimerlugarlaignoranciadela
institucindelausucapin.Encontraexistenpruebasdocumentalesyepigrficasqueapuntanal
reconocimientodeljuegodelaadquisicinanondomino.Enciertascondicionescumplidastodaslas
rigurosasexigenciasdepublicidadeladquirentedebuenafedevieneipsoiurepropietariodefinca
transmitidaporquiennoeraverdaderotitular.Estoexplicalanecesidadderodearalnegociotransmisivo
deunaexhaustivapublicidadqueimplicaunaautnticaproclamacinalacomunidad,yenalgunosuna
investidurasolemneporautoridadomagistratura.

DesdeotraperspectivasenospresentacontodaclaridadladiferenciaentreelDerechoromanoyel
griego.EnDerechoromanolaposesinjuegaunpapelfundamentalenlatransmisinyconstitucinde
derechosreales.Latraditioesunodeloselementosnecesariosparalatransmisindominical,laposesin,
conlaproteccinpretoriadelaactiopubliciana,esimagodominiilamanifestacinexterna,yporende
pblica,deldominio,laaparienciasensibledelapropiedad.SinembargoelDerechogriegonoatribuy
especialsignificacinalaposesin.Elpagodelprecioenlascompraventaseraelrequisito
imprescindibleparaqueeldesplazamientodepropiedad
Page1154
operara.Yfaltosdelapublicidadquelaposesinencierrayalobjetodeprotegerlosderechosde
terceros,sepreocuparonpororganizarsistemasmsomenosperfectosdepublicidaddelas
transmisiones,sistemasqueabocaronalamsmodernaorganizacinregistraldelaAntigedad,la
egipciadelosPtolomeos.
ElxitodelapublicidadinmuebleenGreciaesunamanifestacinmsdelespritugriego:comocon
aciertosealaraVinogradoff25,enelDerechogriegoseproduceunasorprendentecombinacindelms
completodesenvolvimientodelainiciativaprivadaylalibertaddedecisinconlaconstanteintervencin
delEstado.Latransferenciainmobiliariaimplicaunavocacinalacolectividaddelosciudadanos
integradosenlaspolisylaexigenciadelacooperacindelaciudadodelEstado.ElEstadoactajunto
conlacolectividadcomogarantedelabondadyfirmezadelaadquisicin.EnciudadescomoenRodaso
enAlejandraexistensuficientespruebasdelaimportanciadecisivadelaspectofiscalentodaesta
cuestin.LapublicidadesunagarantadequelastransferenciassernconocidasdelaAdministracin
quepuedeporellopercibirelimpuestoindirectosobrelastransmisionesyademsobtenerunabase
catastraldelapropiedadinmuebleparaunamseficazactuacindelEstadoentodoslosrdenes(el
recaudador,porsupuesto).Asuvez,elimpuestosejustificacomocontraprestacindelafuncin
pblicagarantizadoradelaadquisicindebidamenteformalizada.Yjuntoaestafinalidadpblica,los
particularesobtienenlacertezadelasrelacionesjurdicoinmobiliarias.

Lakatagrafeylaanagrafe
sistemasdepublicidadinmobiliaria
EltextodeTeofrastoesclaroenloquehacealosdospuntossustancialesdelateoradelapublicidad
inmuebleenDerechogriego:
1.Que,noobstante,ladiversidaddelasformalidades,existeunamismafuncindepublicidad.El
elementoquerevistedeautoridadpblicalasconvencionesprivadasdemaneraqueseanoponibles
ergaomneseslaKatagraf.
2.Que,enaquellaslegislacionesesdondeesconocidalainscripcinenRegistrospblicos,la
Anagraf,sobranlosdemssistemasdepublicidad,alsersteelmsperfecto.
Laventadelosinmueblespuedeseroponiblealosterceros,mercedalaKatagraf.Losefectosyla
naturalezadelaKatagrafsonobjetode
Page1155
numerososestudiosquehanllegadoaconclusionesdiversas.Estoenparteseexplicaporlapenuriayla
heterogeneidaddenuestrasfuentes.EnelIVCongresoInternacionaldePapirologa,M.E.Schnbauer26

calificalasteorasmodernassobrelanaturalezadelaKatagrafentresgrupos:lathoriediplomatique,
segnlacuallaKatagrafeselinstrumentomismodeventa,queporsolavoluntaddelaspartespuede
hacersevaleraterceros,conloquelaKatagrafescuestindeDerechoprivadolathoriede
l'enregistrementqueasimilalaKatagrafalaconservacindelttulodelcompradorenunregistro
pblicoy,enfin,lathorieduprotocole,segnlacualporlaKatagraflaventaseinsertaenelDerecho
pblico,revistindoladeunaautoridadquelahaceoponibleatodos,ysilaKatagrafesesaoperacin
que,frenteaterceros,consagraenelnombredelreylaconvencinprivada,elimpuestoquegravalas
transmisionesesdesdeentonceslaconsecuenciadeeseservicioreal.
Novamosadiscutirlabondaddeestasteoras27.Bstenossaberquelosgriegosllegaronaunnotable
gradodeabstraccintericoaldescubrirenladiversidaddeprocedimientosdepublicidad,unaunicidad
depropsitoydefuncin.PoresoTeofrastosealaclaramentequeelcontratodeventaesperfectoenlo
queconciernealapropiedaddesdequesepagaelprecioysecumplenlasformalidadeslegales,tales
comolainscripcin,eljuramentoolaapelacinalosvecinos.Poresolostextoslegalesyepigrficos
sonelocuentesalponerenelmismoplanodiversossistemasmsomenosprimitivos.Yahemosvisto
cmoelTratadoentreromanosycartaginesesquenosconservaPolibioponeenlamismasituacinla
publicidaddeheraldosylaintervencindelfuncionarioregistrador.EnDelos,porejemplo,lasituacin
esmuysimilar:lasadjudicacionesdedominiossacrosdebenserpublicadasporheraldos,mientrasquelas
deudasylasgarantaseranobjetodeunadobleduplicidad:inscripcinypublicacinenpiedra.Dehecho,
comoveremos,escaractersticodelDerechogriegoladobleoperacin,designadaporelmismoverbo:
angrafo(inscribir)estantoregistrarundocumentoenunarchivopblicocomosutranscripcinen
unaesteladepiedrauotrosoportedurableparasuexposicinalpblico.
Yesqueelmundogriegoconociunadiversidaddemediosoformalidadesparapublicarlas
transmisionesdeinmuebles.Tenemosenprimerlugarelsistemadelaprokerisisopublicacinproclama.
Medianteedictos,proclamasoheraldospblicossehacesaberalacomunidadopolislacelebracinde
unactoonegocioinmobiliario.Yahemossealadoalo
Page1156
largodeestetextoalgunosejemplos.Teofrasto,comobuendoxgrafo,traeaquacolacinunaautoridad:
unodelosSietesabiosdeGrecia,PitacodeMitilene,quienhabradecretadolaintervencinde
autoridadomagistradopblicoenlasventas.Lafuncindelamagistratura,funcionariopblicoesharto
diversasegnlasciudades:testigoscualificados,recaudadoresdecontribucionesoimpuestossobrelas
ventas,registradoresynotariosdepositariosdedocumentospblicos...
DelostestigosysufuncinenDerechogriegosehaocupadoPringsheimenunbrillanteartculo28.En
losorgenesnodebieronexistirtestigosprivados.Enlaliadalosdiosessonlosmejoresgarantesdelas
convenciones.Losdiosesdelolimpohomricointervienencomovigilantes,guardianesdelos
juramentos,arbitrosygarantes...Suinvocacinoconjuropermitemediantesuintervencinsellar
solemnementeunatransaccindelaque,dealgunamanera,ladivinidadseconvierteenfiadorayel
incumplimiento,unsacrilegio.Luegosernlostestigosprivados,ciudadanosdelapolis,quienes,
invitadosaparticiparactivamenteenlastransaccionesyemplendoseellosmismosenelnegocio,
garantizarnsuejecucin.Suintervencinnosereduceasuministrarpruebadelacelebracindeunacto
ydelaausenciadeviciooviolenciaenloscontrayentes.Teofrastonodejalugaradudassobrela
responsabilidaddelosvecinostestigosquecooperanalacompradefincasenThuriiyrecibenuna
pequeapiezadeplatayanlogafuncinpareceexistirenelDerechomunicipaldeAlejandra.Los
vecinosdebenserconsideradosresponsablescuandosenieganaaceptarlamoneda(yprestartestimonio)
ocometenfraude,testimoniandoendobleventaofalsotestimoniocontraelcompradorverdadero.Existe
eldeberdeestardispuestoatestificarenintersdelcomprador.Aparentementelamonedanoescomoen

otrossistemasunsmbolodeobligacinconelvendedor.EsrelativamentefrecuenteenelDerechogriego
lapresenciadejuecesomagistradoscomoasistentesoparticipantes,testigoscualificados,enactos
jurdicosprestandoconsutestimoniogarantadesuejecucinycorrectacelebracinconarregloalas
leyesyformalidadesprescritas.
Atenascarecadeunsistemaderegistrodecontratos,almenosenlapocaclsica,perolapublicidad
inmueblesearticulabamercedalsistemadelaprografe:lacomunicacinmedianteanuncios
expuestosenlugarespblicos,unplazonecesariodeantelacin(seisdasynosesentacomocorrigenlos
historiadores)29.Yelloademsdelanecesidaddeformalizacin
Page1157
antemagistradoyelpagoporelcompradordelacentsimadelprecio.Partschhadeducidoquela
finalidaddelosplazosnoesotraquepermitiralpropietariorealdeducirlasreclamacionescontrala
validezdelactoacelebrar30.Delocontrariocaducarasuderechoypurificaralaadquisicinrealizada
porelcompradordequiennoeraverdaderopropietario.
Elsistemamsperfectodepublicidadinmuebleeselconsistenteenlainscripcinoanagraf.En
realidad,estaoperacindelverboanagrafoexpresadosrealidadesdistintas.Endoscaptulos
sustancialesdesuobraGriechischesPrivalrecht31,E.Weisshaestudiadoestosdosrdenesdeprcticas
quelrefierealosquedenominaprincipiodepublicidad(Publizittsprinzip)ydearchivo
(Archivwesen).Lainscripcinpublicidadesaquellaoperacinqueconsisteenlaproclamacinmediante
laexposicindeloescrito,enhacerpblicoyconocidodetodosunderechorealinmobiliario:la
inscripcingarantizalaadquisicindelapropiedadypuedeenprincipiogarantizarlaergaomnes:ella(la
inscripcinpublicidad)esunaprolongacin,laconsagracinoelsustitutodeesosprocedimientosde
publicidadquenosdaaconocerTeofrastoensusformaselementalesypersistentesquelmenciona
juntoaaqulla.Lainscripcinarchivoconsisteenlaconservacinporunaoficinaomagistraturamso
menosespecializadadelosdocumentosquecontienentransferenciasinmobiliarias.Ambasformasde
anagrafutilizanmaterialesdistintos:lainscripcinpublicidadsesirvedelapiedraoestela
generalmenteexpuestaenunlugarsealadoalefecto(entemploorecintosacro,porsucondicinde
lugarsagradoparaobtenerlaproteccindelosdiosesquedeestamaneraseinvocanenelgoraoplaza
pblicaparaquesucontenidoseaconocidodetodoslosciudadanosdelapolisenelcampoofundo
afectadoparaaspublicarlacargaoservidumbrerealdeunamaneraaparenteysensible,comoeselcaso
notoriodelosmojoneshipotecariosoroideAtica)32.Lainscripcinarchivoutilizalastablasotablillas
oelpergamino(desuertequeloquesearchiveseaelpropioinstrumentooriginaldetransmisin,una
Page1158
copiadel,oqueelinstrumentopropiamentedichoseconfeccioneconlaintervencindelfuncionario
encargadodesucustodia).Parecehistricamentedemostradoquelainscripcinpublicidadesanterioren
eltiempoalainscripcinarchivo,aunque,luegoamparadasporunamismadenominacin,felizmente
convergenconelpasodelostiempos.
SegnMarcelDetienne33,yaparaelao600a.C,lapublicidadnoesunaideanueva.Ensudoble
acepcinderealidadquepertenecealacolectividad,yensucualidaddeloquesetieneporpblico,esun
datoconstitutivodelEstadociudad.Entrelosaos650600,laescrituraesungestopolticodelcualson
conscienteslospropioslegisladoresqueenseguidaseaprestanapublicarlasleyesydecretos.Deaqu
quelaredaccinporescritoylaexposicinpblicadelasleyesdeAtenassea,enelprogramapolticode
Soln,unaaccinhomlogaaladeliberacindelatierradelascargasyaloshombresdelaesclavitud.
Yeslgicoquepronto,alladodeesapublicidadmayor,surjanformasmenoresdepublicidad:lade
losmatrimonios,delapresentacindeciudadanosalasphratias...delasventasynegociossobre

inmuebles.Enlamayorpartedelasciudades,lafuncindepublicidaddedecretosyactosjurdicosque
sequierenpblicosselogramediantesuexposicinenunoodossantuarios,bajolaproteccindela
deidadtitular.EnMileto,Apoloocupaelprimerrangoysusantuario,elDelfinion,renelostratadoscon
otrasciudades,losdecretoshonorficos,losdecretosatribuyendoderechodeciudadana,lasleyes
sagradas...EnArgos,elsantuariodeApoloLykeiosrecibelosdecretosqueatribuyenciudadanaa
benefactoresextranjeros.EnEfeso34,bajolaadvocacindeArtemisa,ensutemplo,sepublicabanlas
transaccionesyparticipacionesinmobiliarias,debiendocuidarlospontficesdequeelarchiverotuviera
unacopiadelanuncioparacomunicarloacualquierpersonaquetuviereinters.
Posiblemente,elorigendeloficiouoficinapblicadearchivodeloscontratos(khreofulakion),que
prontoseextiendeenGrecia,sealacostumbrededepositarunacopiadelcontrato,debidamentefirmado
porlaspartesytestigosysellado,enpoderdeunterceroimparcialenquienlaspartesponensuconfianza
(pistis),prcticaquenosrelataDemstenes35.Deestamaneraelcontratonopuedeseralterado,
haciendofedeloconvenido.Apartirdeentonceseldocumentonopuedeserreiteradounilateralmente
sinelconsentimientodelaotraparte.Parahacervalerelcontrato
Page1159
antelosTribunalesesnecesariosolicitarlaautorizacindelacontraparte(prklesis)paraqueel
depositariohagaentregadelmismoaquiendebadarlecturaenjuicio.Puesbien,sieldepsitodel
contratoenposesindeterceroinspiraalaspartesconfianza,estapistisdevienemsslidaypermanente
cuandoelencargadodeguardarloscontratosesunserviciodelaciudad,yeldocumentoseencuentra
bajolasalvaguardapblica(demosapistis).Pordoquiersurgenentodoeldominioculturalgriego
magistraturasencargadasdelacustodiayarchivo(phulak)delosdocumentosoescritosoriginales
(grmmata)ydelaproduccindecopias.InclusoenAtenas,yciudadesbajosuinfluencia,siempretan
reticentealainscripcinyarchivo,surgelacostumbrededepositarlosdocumentosenpoderdeun
terceroqueresultaserunmagistrado,peroqueactaattulograciosoynodesempeandouna
magistraturaregular.
Unejemplodelaprcticaderegistrodedocumentosbastarystedeunainscripcinhelenstica
deParosrecentsimamentepublicadaporWorrle
36.LascopiasdelosdocumentosenoriginalsevenarealizandoenlosarchivosdelsantuariodePythion.

Parecequeciertosdeestosdocumentossehabanencontradofalsificadosodaados.Paranocorrerel
riesgodelaguardadeunejemplarnico,laciudaddeParosdecidihacercopiasdelosgrmmataen
rollosdepapiro.Responsablesdeestaoperacin,losmnmonestendranlaobligacindeentregarcada
vezlascopiasalosarkontes,queasuvezlasentregaranalosapodektes,unasuertedeRegistrador,que
depositabalascopias,enpresenciadelosarkontesenlosarchivosdelsantuariodeHestia,dondelas
guardabaenuncofre.Elaccesoalarchivoerapblicoyseestablecaunprocedimientodetalladoparael
examendelasdiferenciasentreeloriginalylascopias.
Enalgunasocasiones,losdocumentosseranredactadosdirectamenteporelfuncionarioencargadodel
archivouotrofuncionariopblicoy,sihemosdecreereltestimoniodeCicern37,parecequelos
funcionariosdelarchivoejerceranunaespeciedederechodeexamenparasucustodia.
ComosealaLouisGernet38,sipuededistinguirseentreunprincipiodepublicidad
(Publizittsprinzip)yelArchivwesen,esdecir:entre
Page1160
lagarantapblicadelosderechosrealesenmateriainmobiliariaylaconservacindelosdocumentos
queinteresanaloscontratantes,esevidentequeambasnocionesconvergen:elnombreanagrafseaplica
tantoalaunacomoalaotra.Esms:numerosasinscripcionesterminanenefectoporunadobleorden:

seprescribe,porunaparte,latranscripcinenunaesteladepiedrauotromaterialduraderoparasu
exposicinpblica,y,deotra,elarchivoenunregistropblico.
Teofrastoconcibeelsistemadeanagrafcomoelmsperfectoycompletodelossistemasdepublicidad
inmueble.Mediantelainscripcin,elcompradorpuedesaberentodomomentosilacosapertenecea
quiendicesersupropietarioysiestlibredecargas.Esinteresanteremarcarqueelautorhabladedos
tiposderegistros:elregistrodepropiedadesyelregistrodecontratos.Sobreelregistrode
propiedadesexistendoslneasdeopinin:ladeaquellosautoresquesostienenestaraorganizadoporel
sistemadelfolioreal(registroporfincasoregistrefoncier)39ylasdelosotrosquedefiendensu
organizacinporpersonasofoliopersonal40.Esimposibledecidirseporunauotrasolucin,dado
nuestroestadoactualdeconocimientos.Yesmsqueprobablequelassolucionesfuerandiversassegn
lasciudades.Encuantoalregistrodecontratosposiblementesetratedeesaslistaspblicasdeactosy
transaccionesinmobiliariasordenadascronolgicamentecomolaquenosconservalafamosainscripcin
deTenos[setratadecuarentayseisextractosdeinscripcionesdelaisla,fechadasentreelao267yel
334a.C.yquepuedenversepublicadasenIGXII(5),872].

NOTAS
[1]MuymeritorioeldenuestrocompaeroAntonioMoroSerrano,Losorgenesdelapublicidad
inmobiliaria,enRCDI,marzoabril1991,nm.603,pgs.535ysigs.
[2]Puedeverse,portodos,eltrabajopionerodeRamosFolqus,ElRegistrodelaPropiedadegipcio
segnlaliteraturapapirolgicaregistralegipcia,enRCDI,1961.nmerodelCentenariodelaLey
Hipotecariade1861,pgs.317ysigs.,yeldeWolff,Controlpblicodelalegitimacindedisposicin
enEgiptoenlapocaptolemaicaromana,enRCDI,1962,pgs.290ysigs.Lasconclusionesdeestos
trabajos,empero,nodebenseraceptadassinocrticamente,puesexisteyaunabibliografariqusima,
siendolasinterpretacioneshistricasylingsticasmuydivergentes.Aquientengainters,remitoaC
Praux,Elmundohelenstico.GreciayOriente(323146a.C),traduccinporLabor,delaNuevaClio,
Barcelona,1984.Allencontrarinformacinbibliogrficaactualizada.
[3]TomolosdatosdelDiccionariodeFilosofa,deJosFerraterMora,AlianzaEditorial,5.
reimpresin,Barcelona,1986,vozTeofrasto.
[4]Puedeversesobreesamagistratura(arkh)encargadadehacerinscribir(anagrafesthai)loscontratosy
lasresolucionesjudiciales,StellaGeorgoudi,Manteresd'archivageelarchivesdecits,enlaobrabajola
direccindeMarcelDetienne,Lessavoirsdel'critureenGrceAncienne,enCahiersdePhilologie,
PressesUniversitairesdeLille,pgs.244ysigs.TambinenLouisGernet,Surl'obligationcontrac
tuelledanslaventehellnique,enRevInt.Dr.Ant,1953,tomoII,pgs.234ysigs.
[5]LouisGernet,opcit,pg234.
[6]LouisGernet,op.cit,pg.236,nota19
[7]BCHVI(1882),pgs241ysigs.TambinenNouv.Et.d'HisduDr.,pgs.105ysigs.
[8]EltextoestenPolibio,III,22.Setrataradelprimero(?)delostratadosromanocartagineses.Enl
seprohibaalosromanossalvocasosdefuerzamayornavegarmsalldelcaboCalnytoda
operacinmercantilpermanente.Encuantoaloscomerciantesdepaso,sereconocealasoperaciones

realizadasporvadeheraldooporanteregistrador,lagarantapblicadesusdeudas.VidLouis
Gernet.op.cit,pgs.229ysigsTambinenTheCambridgeAncientHistory,vol.VII,Part.2,Theriseof
Rometo220BC,IIedition,pgs.520ysigs.
[9]DionChrys,31,50ysigs.Cf.LouisGernet,DroitetsocitdanslaGrceAncienne,Pars,1964,
pgs.223ysigs.
[10]C.Zenoth.,XXXII,18.Vid.JosseDemeyere,Lecontratdeventeendroitgrecclassiqueles
obligationsdesparties,enRev.Int.Dr.Ant.,tomoII,1953,pg.216.
[11]U.Wilcken,UrkundenderPtolemerzeit,nm.162,col.IV,11.1415.Unareferenciacrticaen
ClairePreaux,L'EconomieroyaledesLagides,Bruxelles.1939,pgs.322ysigs.Tambinenellibrode
estaltima,Elmundohelenstico.GreciayOriente(323146a.C).tomoII,NuevaClio,trad.espaola
deed.Labor,Barcelona,1984,pgs.364ysigs.
[12]EnRevuedeLgislationAncienneelModerneFrancaiseetEtrangre,18701871.pgs.262294.
[13]Cartade9denoviembrede1871citadaennotaporCaillemer,enRevuedeLgislationAncienneet
ModerneFrancaiseelEtrangre18701871,pg.635.
[14]Opcit,pgs.631671delao18701871,ypgs.541enlarevistadelao1873.
[15]Onomasticon,VIII,59.
[16]Histoiredudroitprivdelarpubliqueathnienne.IV,pg.105.
[17]TheGreekLawofSale,Weimar1950
[18]UnarecensindellibroenLouisGernet,LedroitdelaventaetlanotionducontratenGrce
d'aprsMPringsheim,enRev.Histor.deDr.FrancetEtr..1951,pgs.573ysigs.
[19]Laformationdelaventeetletransferdelapropitendroitgrecclassique,enRevInt.DrAnt,I.
1952,pgs215266.
[20]TansloDaresteutsupradefendaelcarcterconstitutivodelainscripcinparalatransmisinde
lapropiedadinterpartesyergaomnes
[21]Opcit,pg.241.
[22]LetmoignagedanslaGrceelRomearchaque,enRev.Int.Dr.Ant.,1951,pgs.11175
[23]V.Kahrstedtsealaelao403402a.C.comohitofundamentalenlahistoriaregistraldeAtenas:en
eseaosecreanlosarchivosdelEstadoateniense(dasathenischeStaatsarchiv)enelMtrondel
Agora.Esmsquedudoso,noobstante,queexistieraunnicoarchivopblicoenlaAtenasclsica.Sin
embargo,esciertoqueelMtrondesempearaunpapelevidenteenlaconservacindelosescritos
pblicos(demsiaokoinagrmmata)aunquenotodoslosdocumentospblicos,comonosconfirman
fuentesmstardas.Parecequelafuncindelarchivocentralestarareservadaaldepsitoyguardadelas
leyesydelosdecretos,esdecir,desempearalasvecesdearchivodelConsejoydelaAsamblea.Asu
ladoexistiralacostumbrededepositarlosmsdiversosdocumentosenpoderdemagistradose
institucionesreligiosas.Sobretodoesto,inextenso,enE.Posner,ArchivesintheAndenWorld,
Cambridge,Mass..1972,passimKahrstedt,UntersuchungenzuathenischenBehrden,enKlro.31,

1938,pgs.2532,yStellaGeorgoudi.opcit,pgs.221ysigs.Sehaafirmadoreiteradasvecesla
originalidadnegativadeAtenasquedesconoceraenpocaclsicalaexistenciadelapublicidadregistral
enlastransaccionesinmobiliarias,tancomnenotrasciudadesdelaHlade(vid.sobreelparticular
LouisGernet,Surl'obligationcontractuelle...op.cit,pg.241,yAlbertoMaffi,Ecritureetpratique
juridiquedanslaGrceClassique,enLessavoirsdel'ecriture....op.cu.,pg.205).
[24]Estasconclusionessobrelasdiferenciasentreelsistemaromanodetransmisindominicalyel
griegosonunresumendelasavanzadasporJ.Demeyere,Laformatwndelaventeetletransfert.,op.
cit.,pgs.253ysigs.,yPringsheim,LetmoignagedanslaGrce.,op.cit,pgs.173ysigs.
[25]QuilinesofHistoricalJurisprudence,II,pg.264.
[26]ZurFragedesLiegenschaftserwerbesimAltertume:dasRechtderKatagrafe,enAttidelIV
CongressoInternationalediPapirologa,1936,pgs.435468.
[27]UnabibliografasobreeltemaenC.Praux,L'conomieroyaledesLagides,op.cit.,pg.325.
[28]Utsupra
[29]Estacorreccin,propuestaporSchwahnenDesHauskaufinAthen,enHermes,LXIX(1934),
pg.120,tieneapoyoenuntextodePlauto(ensuobraTrinimus):Lesbonikoshahechopublicarlaventa
delacasapaternadurantelaausenciadeKalliklesduranteseisynosesentadas,ytalespaciodetiempo
habastadoparacumplirlasformalidades.EnelEgiptoptolemaicoparecequetambinsecontemplun
plazodeseisdasparalapublicacinporvadeproclamasdelasventasdetierrasdeldominioreal(Pap.
Trasb.Inv.297).
[30]FestschriftfiirOLenel,pg101.
[31]GriechischesPrivalrecht,Leipzig,1928,pgs.394ysigs.
[32]Comoessabido,enAtenasyciudadesdesuentornoeracostumbrelacolocacindemojonesoroi
sobrelafincahipotecadaparaadvertirdesucondicindegravada.Sinembargo,noconstituyeronun
sistemadepublicidadpropiamentedichonigarantizaron,aloqueparece,laeficaciaconstitutivaola
publicidadergaomnes.Vid,portodos,RamosFolqus,LosmojonesdelAticaolapublicidad
hipotecariaenelsigloIVantesdeJesucristo,enRCDI,julioagostode1949,nms.254255,pgs.417
ysigs.Porlodems,seengaaraquiencreyerequeeslaprimerasuertedepublicidaddelahistoriala
publicidadmediantecolocacindehitoseraconocidaypracticadsimaporbabilonios(loskudurrus
Kasitas)yegipcios(lasestelasconestepropsito).
[33]L'espacedelapublicit:sesoprateursintellectuelsdanslacit,enLessavoirsdel'critureen
Grceancienne,op.cit.,pgs.37ysigs.
[34]MorellyTerryensuclsicoLegislacinhipotecaria,tomoI,2.aed.,pg.51,notas2y3.tomsta
conotrasreferenciasdelasobrasdeDarestevasesupra,ydesdeentoncessonlugarcomndecita.
[35]DemstenesXXXIII,ContraApatourios,36TambinenIscratesXVII,pgs.1923.
[36]W.LambrinoudakisM.Worle,EinhellenistischesberdasffentlicheUrkundenwesenvon
Paros,enCheiron13,1983,pgs.283368.

[37]ProFlacco,30citadoporUrsicinoAlvarez,Losorgenesdelacontratacinescrita,enAnalesde
laAcademiaMatritensedelNotariado,tomoIV,Madrid,1948,pgs.60ysigs
[38]L'obligationcontractuelle...,op.cit.,pg.235.
[39]Hofmann,BeitrageturGeschichtedergnechischenundrmischenRechts,pg.95Beauchet,op.
cit.,III,pg320:Schonbauer,BeitragezurGeschichtedesLiegenschaftsrecht,pg.128.
[40]Kunkel,segncitadeJ.Demeyere,Laformationdelavente...,op.cit.,pg.265.

Potrebbero piacerti anche