Sei sulla pagina 1di 17

20/8/2016

ResumendelManualdeCienciasPolticasUBACBCCienciasPoliticasCat:AbalMedina2011

Resumendel
Cs.
Manualde
Polticas CienciasPolticas
(1Parte)

Ctedra:Abal
Medina

Sede:MontesdeOca

2
Cuat.
Prof:RaulNejamski
Altillo.com
de
2011

CAPITULOI
QUEESLACIENCIAPOLITICA?
1.ElobjetivodeestudiodelaCienciaPolticaeslaPoltica,ladireccindeunaasociacinpoltica
caracterizadaporelcontroldelaviolenciafsicacomomedioespecificodedominacin,elESTADO.
Estoimplicatenerelpodernecesarioparatomardecisionesqueseanobligatoriasyvinculantespara
losmiembrosdeungrupo.SoloelpoderpolticotomalasdecisionesSOBERANASenunasociedad.
ColomerdirqueelmbitodelaPolticaestadadoporlaprovisindebienespblicos,provistospor
elmercadoomecanismosprivados.
HaroldLasswelldirquelaPolticaesquinobtienequ,cundoycmo.
AristtelesdirqueelhombreesunAnimalPolticoporqueenlapolisgrieganoerasolounaspecto
delavida,sinoaquelloesencialsinlocualelhombrenoeratal.
MaquiavelosibiensugierealPrncipeelusodeengaosyfraudes,suposicinnoimplicaquela
polticaesteseparadadelatica,loquesugiereesquelamoralpolticaesdistintadelamoral
convencional.Elreyposeeobligacionespropiasdesurolyporendeloscriteriosqueguanala
accinpolticadebenserespecficosaella.Elprncipeavecesdebeelegircaminosque,enlavida
delcomndeloshombres,serianconsideradosperversos.
Weberelpolticodebetenerencuentaconstantementelasconsecuenciasdesusactos,porlotanto
puedeverseobligadoaabandonarsusconviccionesyguiarseporlaresponsabilidadeligiendo
mediosmoralmentedudososopeligrosos.
PopperlaCienciaPolticapuededefinirsecomounconocimientodeterministicobasadoenleyes
generalesaplicablesalosfenmenospolticos(ladodelosrelojesdelametafsicaPopperiana).Por
otrolado,laCienciaPolticaseasemejaaunartedelhacer,basadoenenfoquesgeneralese
intuicionestomadasdelpensamientopoltico.
2.LACIENCIAPOLITICA:EVOLUCIONHISTORICA,PRINCIPALESENFOQUESTEORICOSY
METODOLOGICOS.
2.1.Loscriteriosdecientificidad:progresividadyeleatismo.
Almondsostienequeelrasgoprincipaldeladisciplinaesunprogresismoeclctico,esdecir,la
posibilidaddeacumularymejorarnuestrossaberesacercadecmoseproducenlosfenmenos
polticosenuncontextotericoplural.
Hoylacienciaformapartedelasconstruccionessocialesysuscriteriosdeverdaddependentantode
losconsensosdelacomunidadcientficacomodeloscriteriosdeverdadderivadosdesusteoras.
KANTintentocombinarelInductivismodelempirismoInglesyelreductivismodelafilosofa
cartesianafrancesa,ofrecelabasedelaepistemologadelascienciasfsicomatemticashastael
SXIX.
Schumpeter:esposibledistinguir3enfoquespredominantes:
a)NeopositivismooPositivismoLgico.
b)RacionalismoCrticooFalsacionismoPopperiano.
c)Posempirismo.
MientrasqueelPositivismoLgicobuscabaloscriteriosdelaverdaddelacienciaenlaconstatacin
empricaypropugnabamedianteelInductivismocomoformadeadquisicindelconocimiento,el
Falsacionismocriticorecuperoelvalordelasteorasydelasdeduccionesparaofrecernola
comprobacinsinoelintentoderefutacindelashiptesiscientficascomocriteriodeverdad.Enel
escenarioPosempirista,vigenteactualmente,loquepredominaesunamiradaquevealaciencia
http://www.altillo.com/examenes/uba/cbc/cspoliticas/cspol2011resmanual1.asp

1/17

20/8/2016

ResumendelManualdeCienciasPolticasUBACBCCienciasPoliticasCat:AbalMedina2011

comoelresultadodelasinteraccionesyacuerdosdequieneslopractican.Aceptaquenoexisteuna
solateoraocorrientequepermitadefinirdequsetrataaciencia.
2.2LosOrgenesdelosEstudiossobrelaPoltica.
ElpensamientopolticosistemticooccidentalseremitealaAntiguaGrecia.Esconlacrisisdela
democraciaateniensequeaparecenlasdosmanifestacionesquemsinfluyeronenlahistoriadela
teorapoltica.
PLATON:sepreocupoporlaconstitucindeunapolisjusta,unasociedaddondecadaunodelos
integrantesdesempearalaactividadparalaqueestuvieracapacitado.As,frenteaunaDemocracia
queidentificacomoeldesordenyelcaos,proponeunaAristocraciabasadaenelconocimiento.Pero
Platnteniapocaconfianzaenloshombresycreaqueelgobiernodelosfilsofospodafcilmente
degenerarenotrasespeciesderegimenesdeloscualeselmasperversoeralaTirana,elgobierno
deunosoloquegobernaraparasupropioprovecho.
Platneraconscientedelodifcildelaaplicacindesuspropuestas,dehechoelfracasoen
transformaralgobernantedelaisladeSiracusadeunDspotaenunreysabio.Porello,cuando
escribeLasLeyestuvopretensionesmsmodestas.AceptoqueelGobiernomsestableerael
mixto,quecombinabalalibertaddelaDemocraciaconlaSabiduraylavirtuddelaMonarquayla
Aristocracia.
ARISTOTELES:losdividisegnlacantidaddepersonasqueejercenelpoderyporsuorientacin
favorableocontrariaalBienComn,tenaunaclarapreocupacinporanalizarelfuncionamiento
polticodelascomunidadesrealmenteexistentes.
ParaAristteleslamejorconstitucindelaPOLISeralaMixta,mezcladeAristocracia,Democraciay
Oligarqua,perosobretodoaquelladondelasfuerzassocialesseencontrabanenunaposicinde
paridaddondepobresyricoscompartanelgobiernoynoseoponanpolticamenteentresi.Elmejor
gobiernoeralaPoliteya.
EnlasciudadesRomanasexistaunfuertevnculoentreelderechoyelestado.Pueslarepublicaera
consideradacomounconglomeradosocialqueseencontrabasujetoalasleyes.Todoslos
ciudadanosseencontrabansujetosalaLey,lacualotorgabaunconjuntodederechoscvicos,que
constituanuncuerpodederechopositivo,enunprincipioplasmadoencostumbresnoescritas.
CICERON:decaqueestosderechosgarantizabanlalibertaddelosciudadanosdelaRepublica
Romanayloshabilitabaparaparticipardelavidapblica.Sibiennotodosseencontraban
habilitadosparagobernar,laautoridaddelosmagistradosderivadelpuebloyseencontrabaatada
porelDerecho.LaAutoridadyelDerechoseencontrabansujetossiempreporunDerechoNatural
Universal.SiguilaclasificacindelasformasdegobiernodePolibioparadescribirsuformaidealde
gobiernocomounacombinacindeMonarqua,aristocraciaydemocracia.Sostenaquelahistoria
presentaunainevitableleydecrecimientoyposteriordecadencia.PoresolasMonarquastendana
convertirseenTiranas,lasAristocraciasenOligarquasylasDemocraciasenOclocracias,donde
rigelaDemagogia.

HOBBES:PretendaunacienciaPolticainspiradaenlamatemtica,consusaxiomasysuprincipio
deRacionalidad.
LOCKE:asociadoalatradicinEmpirista,buscarelacionarlaTeoraPolticaconelmundodela
experienciasensible.
AmbosformanpartedelCONTRACTUALISMO.
Lapreocupacineralaviolenciayeldesordenexistentesenlasrelacionesentreloshombressin
gobierno,suESTADODENATURALEZA.
CONTRACTUALISMO:esunacorrientedelasCienciasSocialesqueemergienEuropaenelSXVII
ydefinielsurgimientodelasociedadydelpoderpolticoapartirdeuncontratoentrelosindividuos.
EsteContratoeralaherramientaquepermitaponerfinalestadodenaturalezaenelquevivanlos
http://www.altillo.com/examenes/uba/cbc/cspoliticas/cspol2011resmanual1.asp

2/17

20/8/2016

ResumendelManualdeCienciasPolticasUBACBCCienciasPoliticasCat:AbalMedina2011

individuoscaracterizadoporlaausenciadeunpoderlegalmenteconstituidoquetuvieralacapacidad
decontrolaratodoslosmiembrosdelasociedad.Enconsecuencia,enelestadodenaturalezacasa
individuoteniacompletaindependenciayautonoma.
Elcontratoqueponafinalestadodenaturalezapodadefinirdistintasformaspolticas.
Absolutismo:queotorgabaalaautoridadsoberanaalLeviatnelpoderabsolutoparaestablecery
garantizarlapaz(Hobbes),elLiberalismo:queestablecalimitacionesalpoderdelsoberanoafinde
protegerlosderechosnaturalesdelosindividuos(LockeyKant),ylaDemocraciaRadical:que
afirmabalapreeminenciadelavoluntadgeneral(Rousseau,Bobbio).
2.4polticacomparada:delconductismoalNeoinstitucionalismo.
ElNeoinstitucionalismo,entiendequelasinstitucionestienenunainfluenciaautnomaenlos
fenmenosaexplicar,auncuandolasinstitucionesanalizadasyanoseansimplementelasnormas
formalesdelviejoinstitucionalismo,sinotambinredesorganizativasinformalesquecondicionanla
conductaindividual.
2.4.1ElcambiodeParadigma,elConductismo.
FueunacorrientederenovacinsurgidaamediadosdelSXXenEEUU,quebasndoseenla
filosofaymetodologadelascienciasnaturales,pusonfasisenlasconductaspolticasdelos
individuosquefueranempricamenteobservables.Implicodoscambiossustantivos,unovinculadoal
objetodeestudioyelotroalaMetodologa.
CONDUCTISMO:presentalageneralizacindeloscomportamientospolticosindividualesque
implicalasuperacindeestudiosmeramentedescriptos,laobservacincomoorigendedichas
generalizaciones,laverificacindelasgeneralizacionesenbasealaobservacindelarealidadyla
cuantificacincomoconsecuenciaobligadaquepermitelaacumulacindeconocimiento.Tuvola
influenciadelpositivismoenlabsquedadeobjetividadyenlaacumulacindeconocimiento.En
consecuenciaimplicounquiebreconlascorrientesjurdicas,filosficasehistricasquehabanno
solorechazadoelestudiodelasinstitucionesjurdicassinotambinseopusoalasprescripciones
normativasyalospresupuestosfilosficos.
ConlasegundaGMcomenzelmomentodeaugedelaRevolucinConductista,queseafianzoen
elperiododelaposguerrahastalacrisisafinesdelos60.
Dosformasdecomprenderlosfenmenossociales.
HOLISMO:sonlasestructurasmacrosocialeslasqueinfluyenydeterminanelaccionardelos
individuosydeotrasestructurasmacrosociales.
INDUCTIVISMOMETODOLOGICO:lasestructurasmacrosocialessonelresultadodelaagregacin
delasaccionesdelosindividuos(nivelmicro).Puedenserencuadradasdentrodeestelasteorasde
laeleccinracional,quepresentanexplicacionesdetipointencionalsegnlascualeslosindividuos
sonagentesquellevanadelanteaccionesguiadasporunametayendondeelresultadonose
encuentrapredeterminado.
Dentrodelholismoseencuentranlasteorasestructuralfuncionalistasquepresentanexplicaciones
deltipofuncional,segnloscuales,undeterminadosistemacumpleconlasfuncionesnecesarias
paraquelepermitanalcanzardeterminadofin.
2.4.2LasteorasconinfluenciadelEstructuralfuncionalismo.
Elestructuralfuncionalismoesuncorrientedelascienciassocialesquesebasaenlaideadequelos
sistemascumplencondeterminadasfuncionesquelespermitenmantenerseenequilibrio.Parsons
desarrollounateorasobreelsistemasocial,unsistemadeinteraccinentreactoresenelcualla
accinestaorientadaporreglasquesonexpectativascomplementariasreferidasalosrolesyalas
sanciones.
Lasexpectativasderolsonloqueseesperaquehagaunactorenunadeterminadasituacinysonlo
quegarantizalasinteraccionesdentrodelsistema.ParaParsonsesjustamenteelpoconivelde
http://www.altillo.com/examenes/uba/cbc/cspoliticas/cspol2011resmanual1.asp

3/17

20/8/2016

ResumendelManualdeCienciasPolticasUBACBCCienciasPoliticasCat:AbalMedina2011

integracindelsistemasocialloquegeneraconflictodentrodelmismo.Laformaenqueelsistema
garantizasuintegracinesatravsdelprocesodeINSTITUCIONALIZACIONdeVALORESquees
garantizadoatravsdedosfunciones:a)FuncindeSocializacin,b)FuncindeControlSocial.
Deestamanera,elmismosistemasocialeselquegarantizaelmantenimientodesuslmitesyse
constituyeenunaunidadtotalizadorayautosuficiente.PorEj.:TEORIASISTEMICA:laprincipal
preocupacindeEastoneraproducirunateorageneralquepudieraligarelconocimientoemprico
conlateora,entantoelconductismohabamostradograncapacidadpararecolectarobservaciones,
peronoasparaligarlasaunmarcoterico.Atalfin,avanzoeldesarrollodeunaunidadterica
estable:elsistemapolticodefinidocomo:losroleseinteraccionesparalasasignacionesimperativas
deunasociedadensuconjunto.As,lavidapolticaesconsideradacomounsistemadeconductay
loquedistinguealasinteraccionesoconductaspolticasdeotrasdeotrotipoesqueestn
orientadasalaasignacindevaloressocialesatravsdepersonas.ElSistemaPolticoseencuentra
compuestopor3elementos:
a)ComunidadPoltica:actoresquepujanpordeterminadasIdeologas.
b)Rgimen:constituyeunaestructuradeautoridad.
c)Titularesdeloscargosdeesaestructuradeautoridad.
Todosistemapolticoseencuentrainsertoenunambienteconelqueestableceunciertopatrnde
interaccin.
1ConceptodeEastondesistemapoltico.
LasdemandasyapoyossonlosInputsquevandelaSociedadalSistemaPoltico,mientrasquelas
decisionesquesalendelsistemapolticosonlosOutput.Elsistemapolticoimplicaunprocesode
Retroalimentacinbasadaenlaconversindedemandas,entantorecibelasdemandasdela
sociedadyrespondeaellasatravsdedecisiones.Ladebilidaddeesteenfoqueesquenoes
posiblesaberatravsdequemecanismoslasdemandassonseleccionadasysetransformanen
productos,porloquesedicequeelsistemapolticoesunacajanegra,puespocosesabeacerca
delprocesodetomadedecisionesensuinteriornidelrgimenimplicadoenelmismo.Cuandolas
demandassuperanlacapacidadderespuestadelacajanegraseproducenlasCrisisPolticas.
Losestudiosdedesarrollopoltico:TeoradelaModernizacin.
LateoradelaModernizacinpartadelapremisadequeeldesarrolloeconmicogenerarauna
seriedecambiosenelordensocialdebidoaprocesostalescomolaurbanizacin,laIndustrializacin
yelDesarrollodemediosmasivosdecomunicacinquetransformaranlossistemaspolticos
volvindolosmaspluralistas.Esteenfoquesostenaquelassociedadestradicionales,enlamedida
quealcanzabanciertodesarrolloeconmicoseencaminarandemanerairreversibleylinealhacia
formassocialesypolticasmsmodernas.
Lipset:desarrollounateoraquebuscabaexplicarlascausassocialesdelgradodeestabilidaddelos
sistemaspolticoscomplejizandolarelacinentreeldesarrolloeconmicoydemocracia.La
estabilidaddeunademocraciaNOdependesolodesuEFICACIA,sinotambindesuLEGITIMIDAD.
Mientrasquelaprimeratieneuncarcterinstitucionalentantoserefierealgradoenqueelsistema
satisfacelasfuncionesbsicasdegobierno,lassegundaspresentanuncarctervalorativoentanto
serefierealacapacidadsesistemaparaquelasinstitucionespolticasexistentesseanconsideradas
comolasmasapropiadasparalasociedad.
AlmondyVerba:lasteorasculturalistas.
ElconceptodelaCulturapolticasedesarrollobajolainfluenciadelapsicologasocial,la
psicoantropologiaylosanlisissociolgicosdeWeberyParsons.Ladefinieroncomolas
orientacionesquetienenlosindividuoshaciadistintosobjetivosyprocesospolticosquepuedenser
de3tipos:a)ModoCognitivo,b)ModoAfectivo,c)ModoEvaluativo.
Elsurgimientodelosestudiossobrelaculturapolticaestuvoasociadoconlapreocupacinporlas
causasquehabanprovocadoqueenpasescomoAlemaniaeItalianosehubieranmantenidolos
regimenesdemocrticos.LaCulturaCvicaesunaculturadeparticipacinsustentadaenlos
presupuestosdelLiberalismoPolticoysedefineporserunaculturalealdeparticipacin.
LipsetyRokkan:teorasobrelosorgenesdelospartidospolticos.
http://www.altillo.com/examenes/uba/cbc/cspoliticas/cspol2011resmanual1.asp

4/17

20/8/2016

ResumendelManualdeCienciasPolticasUBACBCCienciasPoliticasCat:AbalMedina2011

LipsetyRokkan:teorasobrelosorgenesdelospartidospolticos.
Identificaron4grandesdivisionessocialessobreloscualesseestructuraronlossistemasdepartidos
europeos,ordenadosenfuncindedosdimensionesquesurgendelesquemadelosintercambiosde
laDimensinterritorialylaDimensinFuncional.Aesteesquemaleincorporaronunelemento
Histricoensuanlisis.
Las4fracturashistricaseneldesarrollopolticoeuropeofueron:
2FracturaentreCentroyPeriferia:surgidelaoposicinentrelaculturadominantedelaselites
polticasdelosnuevosestadosnacionalesylosgruposperifricosconcaractersticastnicas,
lingsticasyreligiosaspropias.
3EstadoeIglesia:aludealaoposicinentrelosesfuerzosdeestandarizacindelosestados
nacionalesylosprivilegiostradicionalesdelaIglesia.
Los2anterioressurgierondurantelosprocesosdeformacindelosEstadosNacionales.
4Interesesurbanosyrurales:hacereferenciaalaoposicinentrelosinteresesurbanoscomerciales
eindustrialesylosinteresesagrariosterratenientes.
5Trabajadoresycapitalistas:laoposicinentretrabajadoresindustrialesycapitalistaspropietariosde
losmediosdeproduccin.
estosdossurgieronduranteelprocesodelaRevolucinIndustrialenelSXIX.
Estas4fracturaspolticosocialesfueronlasquedeterminaronelsurgimientodelospartidos
europeos.
TEORIADELAELECCIONRACIONAL.
Esunenfoquedelaeconomapolticacomparadaquehabuscadodesarrollarmodelosformalespara
elconocimientodelopolticoinspiradosenlateoramicroeconmica.Sebasaenideadequelos
individuossonactoresracionales,queeligenlosmediosquesonconsistentesconlosfinesque
persiguen,estetiposeracionalidadtienesuorigeneelutilitarismoysostienequelosindividuos
eligenloscursosdeaccinquemaximizansusreferencias.ElsupuestoderacionalidadInstrumental
implicaporlomenoslaexistenciadedoscondiciones:a)quelaspreferenciasenbasealasquese
tomanlasdecisionessonestables,b)queexisteunniveloptimodeinformacinenbasealaquees
posibletomarladecisinquerealmentemaximicelautilidaddelindividuo.
DOWNS:LateoraeconmicadelaDemocracia.
Intentaresponderporquelosciudadanosestadounidensesestncadavezmenosinteresadosen
votarydemostrarquedesdeelpuntodevistadelaracionalidadindividualeslgicoquelagenteno
vote,puestoqueespocoloqueelsufragioindividualincideenelresultadofinaldelprocesocomicial,
afirmoqueenlademocracialospartidossonmaquinaselectoralescuyanicafinalidadesobtener
votosyqueparaellodebenpersuadiracercadelvalordesuspropuestas,simplificandola
complejidaddelprocesopoltico.Tomandocomosupuestoquelaeconomaylapolticasonpartede
unamismateoradelequilibriogeneral,interpretoquelasdemocraciasestablessonaquellascuyos
partidossealientanenuncontinuumizquierdaderecha.Estossignificaquelamayorpartedelos
electoresseubicanenelcentropolticoyporende,alospartidoslesconvieneorientarseall,motivo
porelcuallossistemasbipartidistassonlosmasestables.
OLSON:teoradelaAccinColectiva.
OlsonseocupodelaDinmicadelosCuerpos.Enlalgicadelaaccincolectivaaplicoel
razonamientoutilitaristaparaexplicarporqulosindividuosdecidenparticipardeaccionescolectivas
talescomohuelgas,sabiendoquecorrenelriesgodeperdersusempleosorecibirsanciones.Selos
incentivanaparticiparpormediodelosincentivosselectivosqueseaplicanselectivamentealos
individuossegncontribuyanonoaprocurarelbiencolectivo.
TEORIADELOSPARTIDOSPOLITICOSYLOSSISTEMASDEPARTIDOS
Duverger:laclasificacindelospartidospolticosmodernos.
Desarrollounanlisisdelospartidospolticosmodernosparalocualelaborounaclasificacindelos
mismosenbaseadiversoscriterios:
a)eltipodeorigendelospartidosdistingue:
a)partidodeorigeninterno(surgendegruposparlamentarios)
b)partidosdeorigenexterno(surgendelasociedad)
http://www.altillo.com/examenes/uba/cbc/cspoliticas/cspol2011resmanual1.asp

5/17

20/8/2016

ResumendelManualdeCienciasPolticasUBACBCCienciasPoliticasCat:AbalMedina2011

b)partidosdeorigenexterno(surgendelasociedad)
b)eltipodeparticipacinpolticadistingueentre:
c)partidosdecuadro
d)partidosdemasas
c)eltipodeestructuraorganizativadistingueentre:
e)partidosdeestructuradirecta(basadosenlaadhesinindividualydirectaqueimplicaelpagode
inscripcin)
f)partidosdeestructuraindirecta(atravsdeasociacionescomolossindicatos,cooperativas,etc.)
d)eltipodeestructuradebasedistingueentre:
g)partidosbasadosen:comitlasseccionesenlasclulasyenlasmilicias.
Esteanlisispermitielavanceenelestudiodelossistemasmultipartidistasydistinguientrelos
partidosde:
a)vocacinmayoritaria
b)lospartidosgrandes.
c)Partidosmedios
d)Partidosmenores.
SARTORIlaclasificacindelossistemasdepartidos.
Estableci6tiposdesistemasdepartidos:
1)partidonico:monopoliototaldeunsolopartido.
2)Partidohegemnico:existenciadeunajerarquadepartidosenelquehayunosoloquetieneel
monopolioylosotrossonsubordinados.
3)Partidopredominante:unpartidogobiernasinalternancia.
4)Bipartidista:dospartidoscompitenporlamayoraabsolutayhayalternancia.
5)Pluralismomoderado:hayunafragmentacinbajay/ounasegmentacindespolarizada.
6)Pluralismopolarizado:unapolarizacinconaltafragmentacin.
TEORIADELADEMOCRACIA:(DAHL).
EnlaPoliarqua,participacinyoposicinDahlbuscodesarrollarunateoradelaDemocraciaquese
focalizaranoenlascaractersticasdelidealdemocrtico,sinoenlascaractersticasdelosregimenes
democrticosrealmenteexistentesquecomenzaronafuncionarconelsurgimientodelosEstado
Nacin.
Dahldenominoalademocraciacomopoliarqua,lacuales:unrgimenpolticoquesedistingue
porquelaciudadanaesextendidaaunaproporcinaltadeadultosyporqueentrelosderechosdela
ciudadanaseincluyeeldeoponersealosaltosfuncionariosdelgobiernoyhacerlosabandonarsu
cargopormediodelvoto.
Definitambinunconjuntodeinstitucionesquecaracterizanalademocraciaengranescala:
1Funcionarioselectosquetienenelcontroldelasdecisionesenmateriadepolticaspblicas.
2Eleccioneslibreseimparcialesquesellevanacaboconregularidad.
3Sufragioinclusivodondetodostienenderechoavotar.
4Todoslosadultostienenderechoaocuparcargospblicos.
5Libertaddeexpresin.
6Existenciadediferentesfuentesdeinformacinprotegidosporlaley.
7Existenciadepluralismosocialyorganizativo.
8Ampliacindelosderechosindividuales.
LIJPHART:TIPOLOGIADELASDEMOCRACIASREALMENTEEXISTENTES
Postuloquenoexisteunmodelounivocodedemocraciayalhacerlo,develoeletnocentrismode
algunosestudiosrealizados.SegnLijpharteserrneaasociareltrminodemocraciaconelde
gobiernodelamayora,afirmoqueexistenalmenosdosmodelosdedemocracia:a)Mayora,b)
Consenso,dondelaregladelamayoraserealizademaneradiferente.
http://www.altillo.com/examenes/uba/cbc/cspoliticas/cspol2011resmanual1.asp

6/17

20/8/2016

ResumendelManualdeCienciasPolticasUBACBCCienciasPoliticasCat:AbalMedina2011

TEORIADELADEMOCRATIZACION.
ODonellyotrosautoresrealizaronuntrabajosobrelastransicionesdesdeungobiernoautoritarioy
sostuvieronquelastransicioneshacialademocraciatenansuorigenenlasdivisionesinternas
existentesenlosgobiernosautoritarios.As,lasnegociacionesentrealgunossectoresdelos
gobiernosautoritariosconlaoposicindemocrticaascomolosprocesosderesurreccindela
sociedadresultabanfundamentalesparaentenderlosprocesosquedieronfinalosgobiernos
autoritarios.
REDESCUBRIMIENTODELASINSTITUCIONES:NEOINSTITUCIONALISMO
Lasinstitucionessonlasnormasycostumbresimperantesenunasociedad,sonlasredesquesirven
paraenlazaryencauzarinstitucionalmentelasrelacionesdeintercambioeconmico,socialypoltico
entrelaspartesdelsistema.
Sepuedenclasificaren:
1Formales:lasquehanpasadoporunprocesodecodificacinyengeneralestnporescritas,Ej.La
ConstitucinylasLeyes.
2Informales:nohanpasadoporeseprocesoaunquetenganlamismaimportanciaquelasformalese
incluyenlosvaloresylaspautasdecomportamientogeneralizadas.
Sonlasreglasdeljuego,entidadesabstractascuyopropsitoconsisteenpermitirlainteraccin
social.Operanincentivandoydesincentivandodeterminadasconductas,nuncasonnaturalese
importaneneficacia.
Hay2enfoquespararespondercmolasinstitucionesafectanlasconductasdelosindividuos:
a)EnfoqueRacional:sostienequelaspreferenciasdelosindividuosseencuentrandefinidasen
formaexgenaalasinstituciones.
b)EnfoqueCultura:sostienequelaspreferenciassonafectadasporlasinstituciones.
MientrasqueparaelNEOCONSTITUCIONALISMORACIONALlasinstitucionessonunmecanismo
decoordinacinquepermitenalcanzarundeterminadoequilibrio,parael
NEOCONSTITUCIONALISMOHISTORICOlasinstitucionessonherenciasdeunprocesohistrico.
FILOSOFIAPOLITICANORMATIVALATRADICIONMARXISTA
UnodelosaportesfundamentalesdelateoraMarxistafueelanlisisdeclases.LanocindeLucha
deClaseseraelengranajefundamentaldelahistoriadetodasociedad.Unodeloscriteriosutilizados
ensuobraeselreferidoalapropiedadono,delosmediosdeproduccin.Deestamanera,es
posibledistinguirlasclasesquedisponendelosMediosdeProduccinylosquesoloposeenla
FuerzadeTrabajoparavenderenelmercado.Loquecaracterizalarelacindeestosdosesla
ExplotacinqueseproduceatravsdelaapropiacinporpartedelaclaseCapitalistadelaPlusvala
quegeneranlosasalariados.EstaIdeadeclaseseslaIdeadeConcienciadeClases.Estallevoala
distincindelaclase:a)ENSI:aquellaquenotieneconcienciadesusinteresesencomnaunque
seencuentrenenigualescondicionesyb)PARASI:aquellaquetieneconcienciadesusintereses
comunesyporendeseorganizaafindedefenderlos.
ParaMarxlapolticaasumeunrolsubsidiario,derivadodelasrelacionessocialesdeProduccinyla
Competenciapolticaesunmeroreflejodelacompetenciaentrelasclasessociales.
GRAMSI:seapartodeestaconcepcinsuperestructuraldelapoltica,convirtiendoalaHegemona
Culturalenuncomponentecentraldeladominacinenelcapitalismo,porlotanto,paraconstruiruna
sociedadsinclasesresultanecesarioponerencuestinlaHegemonaCulturaldelasclases
dominantes.
ELPOSTMARXISMOERNESTOLACLAU.
Laclausecentroenelestudiodelahegemonaydelpopulismodesdeunenfoquequediscutela
teoraMarxista.Conrespectoalconceptodehegemonasealejodelaperspectivagramsciana
basadaenlasclasesparadefinirlacomountipodearticulacinbasadaen2condiciones:a)la
http://www.altillo.com/examenes/uba/cbc/cspoliticas/cspol2011resmanual1.asp

7/17

20/8/2016

ResumendelManualdeCienciasPolticasUBACBCCienciasPoliticasCat:AbalMedina2011

presenciadefuerzasantagnicas(incompatibles)yb)lainestabilidaddelasfronterasquelas
separan.Eltrazadodeunafronteraantagnicaesloquecaracterizaaunaformadeconstruccin
social,basadaenlaLgicadelaEquivalenciaqueesunadelascondicionesnecesariasparael
surgimientodelPopulismoentantoserequierelaarticulacindeunapluralidaddedemandas
popularesenunacadenaequivalencialdandolugaraunasegundacondicinelestablecimientode
unafronterainternaquedividealasociedadentreelpuebloyelresto.Loquedistinguealpopulismo
esqueunapartedelatotalidaddelosmiembrosdelacomunidad(pueblo)aspiraaserconcebido
comolatotalidadlegitima.Laclautambindiscutilateoramarxistayafirmoqueeranecesario
abandonarelsupuestoreduccionistasegnelcuallasclasesdeterminanalassuperestructuras
polticaseideolgicas.Encambio,hayquepensarlarelacinentrelasclasesylassuperestructuras
polticaseideolgicascomounaarticulacinynounareduccinenlaqueseentrecruzanunconjunto
deinterpelacionesycontradiccionesnotodasdeclase.ParaLaclaulavaguedadeimprecisinque
caracterizanalpopulismosonuncomponenteesencialdelmismoentantooperaapartirdeuna
realidadsocialqueesmuyheterogneaycambiante.Elpopulismoesparaesteautorunalgica
polticaquetieneunaracionalidadpropia,lavaguedad,lacuallepermiteconstituiralpuebloenun
actorhistricoapartirdeunapluralidaddesituacionesdiferentes.
2.5.2LASILOSOFIASOCIALCRITICAYELDEBATESOBREELPODER:HABERMASY
FOUCAULT.
HabermasyFoucaultexponendosconcepcionescontrariasrespectoalroldelpoderenla
reproduccinsocial.
Habermasdesarrollounateorasocialdelconocimientoenlacualellenguajeocupounlugarcentral
distinguiendoentrestiposdeinterscognoscitivo:tcnicopracticoemancipatorio.Criticola
pretensinideolgicadequeelconocimientoguiadoporelinterstcnicofueraelnicotipode
conocimientolegtimoascomolaconsiguientetendenciaalareduccindetodoslosproblemasde
accinalosproblemasdecontroldemanipulacintcnicos.Estereduccionismotcnicodaba
impulsoalacreenciadequelapolticasesolucionabaatravsdelatcnicayllevabaala
consiguientedeclinacindelcampopoltico.ResaltoensutrabajoTeoradelaAccinComunicativa
laexistenciadelintersprctico,delcualseocupanlascienciashistricashermenuticas,quealude
alestudiodelaaccincomunicativadefinidacomounainteraccinsimblicamentemediada,
orientadapornormasobligatoriasquedefinenexpectativasreciprocasdecomportamientoyque
tienenqueserentendidasyreconocidasalmenospordossujetosagentes,mientrasquelaeficacia
dereglastcnicasydeestrategiasdependedelavalidezdeenunciadosempricamenteverdaderoso
analticamentecorrectos,lavalidezdelasnormassocialesvieneaseguradaporunreconocimiento
intersubjetivofundadoenelentendimientooenunconsensovalorativo.
FOUCAULT:lediounlugarcentralalpoderparaexplicarlosfenmenospolticosysociales.En
VigilaryCastigarestudioelcambioqueimplicolamodernidadyanalizolossistemaspenalesdelas
sociedadesoccidentalesyelmecanismodecontrolenlascrcelesdelamodernidad:elPanptico.
Estemecanismodebasabaenlaideadequelosreclusossiempreeranobservadosperonopodan
verquienlohaciaporloque,aunquequiznohubieranadievigilando,bebancomportarsecomosi
fueranconstantementeobservados.Rescatoquelavigilanciaconstantepuedetransformarla
obedienciaenunaconformidadhabitualconnormasyensuconsecuenteinternalizacin,lacual
aludeaotraideacentral,lacapacidaddecontroldelasubjetividaddelosindividuos(SUALMA)a
travsdelaimposicindevalores,creenciasydeunaidentidad.As,eljuiciosobrelasubjetividadde
losindividuos(siesnormalocriminal)yNOsobresusactosesunelementoesencialenal
construccindeestassubjetividades.
ParaFoucaultelPODERrepresentalassiguientescaractersticas:
1Noesnecesariamentenegativo:afirmaqueelpodernoesnecesariamenteprohibitivo,represivoo
coercitivopuesposibilita(oinhibe)determinadasaccionesqueseencuentranenmarcadasdentrode
lasubjetividadporlconstruidas.
2Tieneuncarcterrelacional:elpodernoactadeformadirectasobrelaspersonassinoque
constituyeunconjuntodeaccionesqueincidensobrelasacciones.
3Esimpersonal:entantonoesunmododeaccinquenoactadeformadirectaeinmediatasobre
losotrossinoqueactasobresusacciones.
http://www.altillo.com/examenes/uba/cbc/cspoliticas/cspol2011resmanual1.asp
8/17

20/8/2016

ResumendelManualdeCienciasPolticasUBACBCCienciasPoliticasCat:AbalMedina2011

losotrossinoqueactasobresusacciones.
LasrelacionesdepoderparaFoucaultimpregnanatodoelcuerposocialentantotodaslasacciones
delosindividuoseninteraccinconotrosindividuoslimitanlasaccionesdelossegundos,en
consecuencia,adiferenciadeHabermasqueintentaeliminarelpoderpuessubviertelaespera
polticapublica,paraFoucaultresultacentralanalizarlosmicrofundamentosdelpoderparapoder
entenderlosfenmenospolticos.
2.5.3LATRADICIONLIBERAL.
ENFOQUESCUALITATIVOSYCUANTITATIVOS.
Existendiferentestipodeinvestigacinysegnlanaturalezadelainformacinqueserecogepara
resolverelproblemainvestigativo,estospuedenejecutarsebajodosparadigmas,laInvestigacin
CuantitativaylaCualitativa.
CUANTITATIVO:secaracterizanporunamuestragrandedondeloqueimportasonloscambiosde
lasvariablesatravsdeloscasos,esdecir,elfocoseencuentraenlasrelacionesexistentesentre
lasvariablessinimportarelcontextoenelcualseencuentreninsertosloscasosestudiados.Mostrara
unaseriededatosclasificados,sinningntipodeinformacinmasalldeloqueensimismo
conllevan.Tratadedeterminarlafuerzadeasociacinorelacinentrevariables,ascomola
generalizacinyobjetivacindelosresultadosatravsdeunamuestra.Intentahacerinferenciaen
porquelascosassucedenasyporqueno,utilizandotcnicasestadsticaspararealizarelanlisis.
CUALITATIVO:secaracterizanporelanlisisdeuncasoolacomparacindeunospocoscasosen
profundidad.Aquelcontextocultural,histrico,geogrfico,etc.resultafundamentalparapoder
comprenderlasrelacionesentrelasvariablesestudiadas.Harusodeherramientascomolas
entrevistas,laobservacinparticipante,elanlisisdelosdocumentosylosFocusGroup(entrevistas
grupalesenlascualeselobjetivoesexponeralaspersonasalasrelacionesdeotrasante
determinadaspreguntas).Exigeelreconocimientodemltiplesrealidadesytratadecaptarla
perspectivadelinvestigador.Permitehacervariadasinterpretacionesdelarealidadydelosdatos,
debidoaquesevaalcampodelaaccinconlamenteabierta,loquehaceposiblequesepueda
redireccionarlainvestigacinenalgnmomentoquesenecesiteycaptarotrosdatosquenose
habanpasado.EnlosmtodosCualitativos,losinvestigadoresnosolotratandedescribirloshechos
sinodecomprenderlosmedianteunanlisisexhaustivoydiversodelosdatos.
MESASSEPARADAS:
AlmonddiagnosticabaunmalqueafectabaalaCienciaPolticaenlosEEUUquesereproducaen
otroscontextosgeogrficos,lasMesasSeparadas,dondeloscomensalesseencuentranjuntospero
solointeractanconsuscompaerosdemesa.Estasituacinproduceunpluralismofragmentado
que,aunquetienecomoventajaelfindeunamiradaHegemnicaypresentacomodificultadla
imposibilidaddeconsolidarInstitucionalyprofesionalmenteunmodelodepracticacientficay
desarrolloprofesional,enotraspalabras,describaelestadoactualdelacienciapoltica
caracterizndolafundamentalmenteporlafragmentacinepistemolgica,eltrabajoendistintas
corrientesyescuelasquerealizabansulabordesdeparadigmasdiferenciadossinapenasrelacin
entreellos.

CAPITULOII
CONCEPTODEESTADO:ESTADOYNEOCONSTITUCIONALISMO
Elneoconstitucionalismodestacalaimportanciadelasinstitucionesentendindolascomoreglasde
juegoqueincentivanciertoscomportamientosydesalientanotros.Lainstitucinclaveenlasociedad
modernaeselEstado,unaestructurageneradoradereglasysereservaelderechoexclusivodefijar
ycambiarlasreglasquerigenlaorganizacindelsistemaensuconjunto.Eslanicaorganizacin
concapacidadparasecularizaryuniversalizarlasreglasquegeneraylosgruposoindividuosquede
elformanparteestnobligadosaacatarlas.Estasreglassurgendeunpactoentreelestadoyla
sociedadyquedanconsagradasenelcontratosocialoconstitucin.Esunaformaparticularde
ordenamientopolticoenbasealacualseestructuranlasrelacionessociales.
http://www.altillo.com/examenes/uba/cbc/cspoliticas/cspol2011resmanual1.asp
9/17

20/8/2016

ResumendelManualdeCienciasPolticasUBACBCCienciasPoliticasCat:AbalMedina2011

ordenamientopolticoenbasealacualseestructuranlasrelacionessociales.
ElGOBIERNOeselconjuntodepersonasqueconducenelestadoyejercenelpoderpolticoenuna
sociedad.LascaractersticasquehacenalestadounaInstitucinsingularson:
1Quetienemonopoliopropiolegtimodelospoderescoercitivosdelquecarecenlasdems
instituciones.
2Losciudadanos,enloindividualolosocial,nopuedenevitarperteneceral,poseeunacapacidad
deSecularizacin.
Weberdirque:
1laviolencianoesnielmedionormalnielnicomediodelqueelestadosevale,perosiessu
medioespecifico.
ElMonopoliodelaCoercinnosremitealoqueManndenominoPoderDespticodelEstado,es
decir,lacapacidaddellevaracaboaccionessinningunanegociacinoconsentimientoprevio.
2Laexistenciadeunaestructuraorganizacionalqueconcentralosmediosmaterialesdeexplotacin
bajolaadministracindeuncuerpodefuncionarios,esloqueManndenominoPoderInfraestructural
delEstado,queelqueleotorgaautonoma.DeestamaneraelEstadoejercesupoderdespticoa
travsdeunsistemaadministrativo,jurdico,tributario,burocrticoycoercitivoquelepermite
garantizarladominacinsobreunterritoriodefinido.
Enelestadomoderno,estadominacinsesustentaenelDerechoRacional,compuestoporun
conjuntodenormasprovenientesdelderechoromanoorientadasporprincipiosjurdicosformalesque
guanelaccionardelcuerpoburocrticoadministrativo,elcualesparaWeber,eltipomaspurode
dominacinracionallegal.Silosfuncionariossondueosdelosmediosdeadministracinsetratade
unEstadodeClasesdeltipoPatrimonial.Enelestadomoderno,seproduce,alcontrario,una
separacintotaldelcuerpoadministrativodedichosmedios,esdecir,unaseparacinentreel
patrimoniopublicoyelpatrimonioprivado.Deestamanera,elestadomodernosecaracterizaporla
existenciadeuncuadroadministrativoburocrticoqueguasusaccionesenbasealasnormas
promulgadasporelestado.Estecuerpoburocrticoestaconformadoporunaestructurajerrquica
quedefinecompetenciasparacadacargo.EltrabajodeunburcrataesparaWeberunaactividadde
tiempocompletoqueesvaloradoyreconocidaporlasociedadyqueesremuneradaendineroacorde
alrangodentrodelaestructurajerrquica.

CICLODELASPOLITICASPBLICAS.
Elanlisisdelaspolticaspblicassehacentradoenelestudiodelciclodeformacindelasmismas,
sibienestecicloesunaherramientaanaltica,resultaprovechosaparadistinguirmomentosporlos
quepasaunapoltica:
a)Definicindelproblemab)diseoc)Implementacind)Evaluacin.
Laspolticaspblicassonentoncesproductodeunprocesocomplejoydinmicodeajusteentrelas
preferenciaspolticasyexperienciaprocedimentaldelaburocracia.Lasburocraciassepresentan
comoapolticasyesolasalejadelapolticapartidariaasuvez,tienenunamayorpermanenciay
estabilidad,porloquedisponendemstiempoparalaimplementacindelasdecisiones.Porultimo,
desdelosnivelesmsbajosdelaburocracia(losllamadosburcratasdeVentanillas)quesonlosque
implementanlosprogramasyestnencontactodirectoconlosciudadanos.
ODonellafirmaesunerrorasimilarelestadoalaparatoestatal,oalsectorpublico,estasforman
partedelestadoperonosonelestadoensutotalidad.Elestadotambines,unconjuntode
relacionessocialesqueestableceunciertoordenyenultimainstancialorespaldaconunagaranta
coactivacentralizada,sobreunterritoriodado,formalizadasenunsistemalegalsurgidodelestadoy
respaldadoporel.
ODonelldistingue3dimensionesensudefinicindeEstado.
a.ElEstadoesunconjuntodeburocraciasalascualesselesasignanfuncionesguiadasporel
intersgeneral.
b.ElestadocomoSistemaLegal,conjuntodenormasyreglasjurdicasqueordenanygarantizanlas
relacionessociales.
c.Pretendeserunfocodeidentidadcolectivaparaloshabitantesdelterritorio.
http://www.altillo.com/examenes/uba/cbc/cspoliticas/cspol2011resmanual1.asp

10/17

20/8/2016

ResumendelManualdeCienciasPolticasUBACBCCienciasPoliticasCat:AbalMedina2011

c.Pretendeserunfocodeidentidadcolectivaparaloshabitantesdelterritorio.
EstasdimensionesrepresentanlaEficacia,EfectividadyCredibilidaddelEstado.
DEFINICIONDEESTADOPARAWEBER.
Elestadoesunconjuntodiferenciadodeinstitucionesypersonalqueimplicaunacentralidad,enel
sentidodequelasrelacionespolticasirradiandesdeelcentroyhaciaelcentroparaabocarun
territoriodelimitado.Elestadoreclamasobreesteterritorioelejerciciodelmonopoliodelacoercin
fsicalegitima,afindegarantizarunordenquesostieneunamultiplicidadderelacionesinsertasen
unamatrizpolticosocialprotagonistasdelasmismas
LAAUTONOMIADELESTADO.
PorAutonomaseentiendelacapacidaddelosestadosdeformularyperseguirobjetivosquenoson
unsimplereflejodelasdemandaseinteresesdegruposoclasessociales.Noesunacaracterstica
constante,sinoquevariasegnlascircunstanciashistricasylascoyunturasexistentes.
LaAutonomaEnraizadaessegnEvans,laclavedelaeficienciadelosestadosdesarrollistase
implicalacombinacindeunaislamientoburocrticoWeberianoconunaintensainmersinenla
estructurasocialquevinculaalestadoconlasociedadatravsdecanalesinstitucionalesparala
negociacinyrenegociacindelosobjetivosypolticas.Esdecir,laideadequelaaccineficazdel
estadosebasaenelaislamientodesusfuncionariosconrespectoalaspresionesdelosgruposy
clasesdelasociedadnoessustentadaporEvansquienenfatizaenbuscarestablecerunvnculo
entreelEstadoylaSociedad.

ORIGENESDELESTADOMODERNO
Mannsostienequelasprimerascivilizacionestuvieroncomocaractersticacomnlaaparicinen
vallesfluvialesyquepracticaronlaagriculturaaluvialyderegado.Estetipodeagriculturafueelque
dioelsurgimientoalallamadaCivilizacin,estratificacinyelEstado.Elsurgimientodeuna
autoridadcentralizadaestaasociadoalaadministracindelosesfuerzosdeltrabajocomoala
distribucindelexcedenteproducido.Mannutilizaralametforadejaulasocialdondeloshombreso
gruposdeestosquepreviamenteseencontrabandispersosygozabandeunalibertadqueatentaba
conlaposibilidaddeinstitucionalizaralgntipodeautoridad,sevieronenjauladosenunterritorioy
enunaredderelacionessocialesyeconmicas.Tambinaesteprocesoselesumarondos
elementos:
a.Lapropiedadcuasiprivadaincentivadoporlafijacinterritorialysocial,dondelatenenciadelas
tierrasvinculadasalafamiliaseconvirtienuninstrumentodeestatificacinsocial.
b.Elestado,mayorfluidezencontactoseintercambios,comolanecesidaddeunaregulacindelos
mismos,generandolanecesidadypresenciadeunaautoridadcentralizada,loquellevoa2tiposde
Estado:
GRANDESIMPERIOS:ImperioRomano,caracterizadosporlafortalezamilitarperoconbajonivel
deintegracinylealtaddesushabitantes.
PEQUEAS(POLISGRIEGAS)CIUDADESESTADO:caracterizadosporunmayornivelde
cohesin.
NingunodeestosdostiposdeestadodieronelorigenalEstadoModerno,sinoenelperiodoquese
extendidelSXIIySXIVenEuropaoccidental,dondeseconformounsistemadegobiernobasado
enlarepresentacindedistintoscuerposcolectivos(ESTAMENTOS)quecombinabaelperiodo
militardelosimperiosyelaltoniveldelealtadeidentidaddelasciudadesestados.Estesistema
coexistidemaneradesigualconlformadegobiernoqueprimoenEuropa,elFeudalismo,elcual
sentlasbasesparaelposteriordesarrollodelEstadoModerno.
TIPOSDEESTADODELAMODERNIDAD.
TiposIdeales(Weber):sonunameraconstruccinmental,unautopia,quenopuedeserencontrada
empricamenteenlarealidadyporellomismonoesposibleesperarqueencajenperfectamenteenel
mundoreal.Lostiposidealessonmodeloscontraloscualessecontrastalarealidadencadacaso
especfico,analizandoenquemedidaestosmodelosseaproximanodivergendelamisma.
http://www.altillo.com/examenes/uba/cbc/cspoliticas/cspol2011resmanual1.asp
11/17

20/8/2016

ResumendelManualdeCienciasPolticasUBACBCCienciasPoliticasCat:AbalMedina2011

especfico,analizandoenquemedidaestosmodelosseaproximanodivergendelamisma.
ESTADOABSOLUTISTA.
ElestadomodernologroconstituirsecuandoseiniciounProcesodeExpropiacindelosmediosde
coercinydeadministracinqueestabanbajoelcontroldedistintasasociacionespolticas(seores
feudales,ciudadesautnomas,rdenesreligiosas,etc.).
Aesteprocesodeexpropiacinselesumaneldeexpropiacindelosmedioslegalesysentencia
judicial.Deestamanera,losmediosmaterialesdecoercinyadministracinquedaronbajoelcontrol
deunpodercentral,asentrelosSXVIyXVII,lamonarquaabsolutasetransformaeneltipode
gobiernopredominanteenEuropayconllevoaladestruccindelasformasmedievalesde
organizacinpolticacomolasciudadesestadoslibres.Lamonarquaabsolutabrindoalanaciente
burguesaciertoordenquelanoblezafeudalnopodaofrecerle.Elreyporsuparte,encontrenla
burguesaunafuentedefinanciamientoalternativo,evitandoloscontrolesquelanoblezaleimponaa
cambioEj.FelipeIIdeEspaa,LuisXIV(elestadosoyyo).Concebanalpodercomodeorigen
divino.Lascaractersticaseslafuerteconcentracindelpoderenelmonarca,quesolorespondapor
susactosanteDios.
HOBBESdefendielpoderabsolutoperoendefensadelosinteresesdelosindividuosypara
justificarlodesarrollounahiptesisquellamoEstadodeNaturaleza,lacualplanteacomoseriala
vidaentreloshombressinoexistiesenleyesycontratosqueregularansusrelacionesyunpoder
externoquelashicieracumplir.unestadobasadoenlaspasionesquederivaenunaguerrade
todoscontratodos,puescadaunoporobteneralgodeseguridadpersonalterminaatacandoalos
dems.
ElEstadosurgesegnHobbes,apartirdeuncontratorealizadoentrelosindividuos,constituyela
sumadelosinteresesparticularesyeselfundamentodelapropiedad.Noexistediferenciaentrolo
publicoyloprivado.Losindividuosaceptanrenunciarasusderechosenlamedidaenquetodoslo
hacen.
HobbeseraLiberalyAliberal,liberalporqueestabainteresadoendescribirlascircunstanciasmejores
paraquelanaturalezahumanaencontrarasuexpresinyAliberalyaquesusconclusionespolticas
enfatizabanlanecesidaddeunEstadovirtualmentetodopoderosoparacrearlasleyesyasegurarlas
condicionesdelavidasocialypoltica.
ESTADOLIBERAL
Liberalismo:esaquelmovimientocuestionadordelpoderabsolutoydesuspretensionesdivinas,que
defendirestringirlospoderesdelEstadoydefenderlosvaloresdelatoleranciayelrespetoporla
vidaprivadayquefuedefensordelosestadosconstitucionalesdelapropiedadprivadaydela
economademercadocompetitivo.
Losnacientessectoresburguesesqueestabandeacuerdoconelpoderabsolutocomenzarona
variarsuposicincuandoalgunasmedidasdelEstadoAbsoluto,comoelMercantilismo,oelimpulso
alasguerrasreligiosas,pusierontrabasaldesarrollodelmercado.Suaccionarempezaentraren
contradiccinconlosinteresesdeestesector,loquellevoalanecesidaddeunnuevotipode
relacinentreelEstadoylaSociedadcivil.Esanuevarelacinestuvoenmarcadaenel
Constitucionalismo.UnodelosprincipiosdelEstadoLiberaleslaTeoradedivisindepoderespues
laseguridaddelosderechosrequierequelaLeyseaindependienteysuperiorysolosepuede
garantizarsiunpoderjudicialesindependientedelEjecutivo.MientrasHobbessepresentacomoun
defensordelEstadoAbsolutista,Lockemarcoelcomienzodelatradicinconstitucionalliberal.
LockehacereferenciaalestadodeNaturalezaperoadiferenciadeHobbes,setratadeunestado
pacifico,dondeexistandiversosderechosentreellos,eldelapropiedadprivada.ElpoderdelEstado
seexpresabaenelpoderlegislativoyestabalimitadoporlosderechosnaturales,loscualeseranun
sistemadenormasinherentesalosindividuosydistintodelconstituidoporlasnormasestablecidas
porelestado(derechopositivo).DeacuerdoalIusnaturalismo,elderechonaturalesanteriory
superioralderechopositivo.ParaLocke,elobjetivodelapolticaeraprotegerlosderechosde
propiedadalavida,lalibertadylosbienes.ElEstadoLiberalesuntipodeorganizacinpoltica
compatibleconelCapitalismo,seplanteaunasociedaddeindividuoslibresquecompitenenel
http://www.altillo.com/examenes/uba/cbc/cspoliticas/cspol2011resmanual1.asp

12/17

20/8/2016

ResumendelManualdeCienciasPolticasUBACBCCienciasPoliticasCat:AbalMedina2011

mercadoporsubienestar,enelmarcodeunademocraciarestringida.Enlavisinliberal,elestado
cumpleunafinalidad,removerlosobstculosparalaautonomadelosmercados.Estemodeloesta
basadoenlateoradeAdamSmith,quiencentrasuanlisisenlaIdeadelaManoInvisibleyenun
modelodesociedadenquesicadahombreluchaenformaegostaporconseguirsubienestar
particular,selograraporunefectocascadaelbienestardetodalacomunidad.
ESTADODEBIENESTAR.
ElorigendelEstadodeBienestarseencuentraenelSXIS,cuandosevioqueellibrejuegode
Mercadoproducaunapolarizacincrecientedelasociedadsobrelabasedeunagrandesigualdad.
ElfindelfeudalismoylaemergenciadelCapitalismomodificaronlasrelacionessociales.Enel
feudalismoexistaunaresponsabilidaddelosseoressobresusvasallosporlacualdeban
protegerlosacambiodetrabajoylealtad.Enelcapitalismo,seplanteounaresponsabilidadpersonal,
enconsecuencia,duranteelSXIXseprodujouncrecimientodelosconflictossocialesquellegarona
convertirseenolasrevolucionarias.SepuedesituarelorigendelEBenAlemania,dondeelcanciller
Bismarck,comoformadecanalizarlosreclamosobrerosqueeranlabasesocialdelPartido
Socialdemcrata,implantoelsegurosocial,loqueimplicounarupturaenlasanteriorespolticasde
beneficencia,yaqueestabadirigidoalasalariado,porqueteniacaractersticasautomticas,evitando
asladiscriminacin.Propusounapolticasocialinclusiva,mientrasintentabareprimireldesarrollo
electoraldeesepartidoobrero.Aestoselesumalaprogresivaampliacindelderechodesufragio.
ESTADOKEYNESIANO
Surgiapartirdelacrisisde1930ysedesarrollodespusdela2posguerra.Suobjetivoprincipal
eraregularizarelcicloeconmicoatravsdelautilizacinenformadiscrecionaldelapolticafiscal,
monetariaocrediticia.LospartidossocialistasseencontraronconqueniMarxniningunodesus
tericoshabanprevistoestasituacin.Alnotenerunapolticaeconmicaparadesarrollar,adoptaron
elKeynesianismo,quediobuenosresultadosenlasurnasyquebeneficiolaincorporacinal
consumoydeestamanera,almundocapitalista,delossectoresasalariados.ElEKsignificoelfinde
laspolticasdelLaissezFaireylacreacindeunaeconomamixtaenlaquelalgicadelmercadoy
lagananciaindividualfueramoderadaporotraquetuvieraencuentaelintersdelacolectividad,esto
sellamoelpasajedelintersdelcapitalismoindividualistaalcapitalismoorganizado.
TIPOSDEESTADOSDEBIENESTARKEYNESIANOS
EBKLiberales:propiosdelospasesanglosajones,secaracterizaronporimpulsarelmercado,se
limitaronalaproteccindelapobrezaydesarrollaronserviciossocialeslimitados.
EBKComparativos:propiosdepasesdeEuropacontinental,desplazaronalmercadocomo
proveedordebienestar,generaronunfuerteimpactodistributivoyotorgaronextensivosbeneficios
distribuidosselectivamente.
EBKSocialdemcratas:propiosdepasesescandinavos,caracterizadosporelprincipiode
universalismoydesmercantilizaciondelosderechossocialesatravsdeserviciosybeneficiosde
altonivel.
ElEBKsetransformoenelmentordelaeconomaatravsdelgastopblicoypasoaocuparun
lugarcentralellogrodelplenoempleo.Modificolasrelacioneslaborales,elsindicatopasaseruna
organizacinilegalyperseguidaaconvertirseenelinterlocutorlegalconelcuallosempresarios
debannegociarlascondicionesdetrabajo,contribuyendoasporuntiempoaunasolucinala
tensinentrecapitalismoydemocracia.Apartirdel70comenzlacrisisdelEBK,semostruna
declinacinenlaproduccinyelempleoyseiniciolasimultaneidadderecesioneinflacin.El
elementodetonantefuelacrisiseconmicageneradaporelaumentodelospreciosenelpetrleoy
lacrisisfiscal.Oconnorsealabaqueconsistienunacrisisdeacumulacin,unabajaenelproceso
deinversin.
ELESTADOENLAERAGLOBAL.
BeckdefineelfenmenoanteriorcomoRadicalizacindelaModernidadenlaqueunadesus
caractersticasprincipaleseslaGlobalizacin,elcualnoessolounfenmenoeconmico,sinoque
significaquenosepuedeentenderalasociedadcomouncontenedororganizadoestatalmente.Dice
http://www.altillo.com/examenes/uba/cbc/cspoliticas/cspol2011resmanual1.asp

13/17

20/8/2016

ResumendelManualdeCienciasPolticasUBACBCCienciasPoliticasCat:AbalMedina2011

queloscambiosfueronenvariosrdenesyniveles,encontrndonosenunmundoenelquelas
distanciasseacortarongraciasalosavancestecnolgicos,loscualesposibilitaronunamayorfluidez
enlosmovimientosdebienesymercancasanivelmundialyalacirculacindelcapitalfinanciero
generandomodificacionesenlosmodosdeacumulacin.Todosestoscambiosimplicaronlacrisisdel
EBKyelcuestionamientoalaspolticasasociadasaeste.Lascaractersticasdelanuevamatriz
socialposibilitolaradicacindelaspolticasneoliberales,quienesveanlasintervencionesdelEstado
unobstculoparaeldesarrolloeconmicoysocialeimpulsaronunafuertereduccindelestadotanto
ensutamaocomoensufuncionalidadporEj.Atravsdepolticasdeprivatizacin.Elabandonode
laspolticasKeynesianasllevaunretraimientodelEstadodeBienestarenelmundo,queseplasmo
enelaumentodelosnivelesdedesempleoyprecarizacindeltrabajo.
ELESTADOARGENTINO
ElobjetivodelprocesodeconsolidacindelestadonacionaldesdelaRevolucinmeMayode1810
hastafinesdelSXIXfueimponerunordenelcualexigarecursosyrecurriacombinaciones
variablesdecoercinyconsensoexpresadasen4mecanismosdePenetracinSocial:
a)PenetracinRepresiva:implicabalaimplementacindelaviolenciaalavoluntaddequienla
ejercayasofocartodaeventualresistenciaasuautoridad,enArgentinafuelacreacindelEjrcito
NacionalUnificadoydistribuidoterritorialmente.
b)PenetracinCooptativa:lacaptacindeapoyosentresectoresdominanteslocalesygobiernos
provincialesatravsdelaconformacindealianzasycoalicionesencompromisosyprestaciones
reciprocas.
c)PenetracinMaterial:remitaalasformasdeavancedelEstadoNacionalsobreelinteriordelpas
mediantelalocalizacinenterritorioprovincialobras,serviciosyregulaciones.
d)PenetracinIdeolgica:consistaencrearydifundirvalores,conocimientosysmbolosafinde
reforzarlossentimientosdepertenenciaalacomunidadnacionalconelobjetodelegitimarelsistema
dedominacinestablecido.
AcompaadoaestosprocesosdepenetracinselesumaelprocesodeExpropiacinSocialdondeel
gobiernonacionaldecidiapropiarsedeciertosmbitosdeactuacineinstrumentosderegulacin
socialquehastaesemomentoestabanimpuestosporlatradicin.

EVOLUCIONDELESTADOARGENTINO.
Cavarozzilasintetizaen3periodos.
a)CapitalismoOligrquico:entre18801930,caracterizadaporlaconstitucindeunmodode
organizacineconmicacapitalistayeunmododedominacinoligrquico.Apartirdelltimotercio
delSXIX,seprodujolaintegracindelaeconomaArgentinaalMercadoMundialdelamanodel
ModeloAgroexportadorcomoejedelapolticaeconmica,loqueimplicolaorganizacindeun
aparatoestatalmodernoparaacompaareldesarrollocapitalista.Lossectoresmasdestacados
fueronlaselitespolticasyeconmicasvinculadasconlaproduccinagropecuariayasociadaconel
capitalextranjero.Estaburguesaseconstituyocomolaclasepolticadominantequeimpulsola
construccindelestadonacionalparagarantizarlareproduccindelasrelacionessociales
dominantes.Elliberalismorepresentabaunsistemadeconvivenciadeseableparatransformarelpas
perodesdearriba.Elestadooligrquicofueunestadoexcluyentedondelapolticaestabareservada
aclasespropietariasylosprincipalesmecanismosdeexclusinempleadosparagarantizaresta
continuidadfueronelfraudeelectoralylarestriccinalalibertaddeexpresinyasociacin(1977).
http://www.altillo.com/examenes/uba/cbc/cspoliticas/cspol2011resmanual1.asp

14/17

20/8/2016

ResumendelManualdeCienciasPolticasUBACBCCienciasPoliticasCat:AbalMedina2011

b)LaMatrizEstadoCntrica(MEC):periododesdelos30alos70,etapamarcadaporsimultaneas
crisisdelmodeloeconmicoagroexportadorydelasinstitucionesliberaldemocrticas.LaGran
Depresinde1929generoimportantescambiosenelcomerciointernacionalqueprovocaron
dificultadesparalaeconomaargentina.Sedecidireemplazarelagotadomodeloagroexportadorpor
unModelodeIndustrializacinmedianteSustitucindeImportacionesaslaeconomapasoaseruna
economacerradaosemicerrada,dondelosmercadosdebienesydetrabajoestabanreguladospor
elestadoyelniveldeinflacineramoderado.Sellevounprocesodeestatizacindelaeconoma
lograndoafectaralapoblacin.
c)ProcesodeDesestatizacin:Enelplanopolticoinstitucionaldesde1976,laArgentinaexperimento
unrgimenautoritario.ElgobiernoMilitarlideradoporlasFuerzasArmadas,interrumpiellibre
funcionamientodelasinstitucionesypoderescaractersticosdeunaRepublicaDemocrtica,atravs
deunapolticadelterrordesdeelEstado.
ElcambiodeRgimenllegoen1983cuandoasumialgobiernoelPartidoRadicalconunamplio
apoyosocialparaconstruirunestadodederechoalcuallasFuerzasMilitaresdebieransometerse.El
objetivoerageneraryconsolidarunconjuntodereglascapacesderesolverlosconflictosdemanera
pacifica,ordenadaymstransparente.Noobstante,losintentosdeRalAlfonsnparareconstruirel
sistemademocrticofueronrealizadosdesdeunabasetodavainestableasociadaacontinuasy
profundascrisiseconmicas.Recinelrgimendemocrticosemostrmasconsolidadoconla
llegadadeCarlosMenemalgobierno.LaDcadadel80secaracterizoporlacontinuacindel
ModeloEconmicoNeoliberal,iniciadoconlaDictaduraMilitaren1976yseconsolidoenlos90,que
proponalaNOIntervencindelEstadoenlasactividadeseconmicasysurgicomocontraposicin
almodeloanteriordelestadobenefactorqueimpulsabalaregulacintemporariadelestadoenla
economapararesolverproblemassocialescomoeldesempleo.

CAPITULOIII
Losregimenespolticossefuerondesarrollandotraslarupturamodernadelantiguoorden,esdecir,
lasllamadasdemocraciasindirectassehancaracterizadoporgarantizardeterminadosderechosy
libertadesatodossusmiembros,quienesasuvezperidicamenteeligenasusgobernantesdentro
deunmarcodeeleccionesincluyentes,libresycompetitivas.LapolticaesunaConstruccin
HistricaoriginadaenlaGreciaclsica.Paralosclsicoselhombreerapornaturalezaunanimal
poltico,unZoomPolitikon,entantolapolticanoerasolounaspectodelavidasinoeltodoyla
esencia.Elanimalpolticovivaencomunidadendondeelindividuotalcomohoyloentendemosno
exista.Soloenlapolticaelhombreserealizabaplenamentehacindosepblico.LaPolisJustaera
lareproduccindelaarmonadelcosmosenquecadaparteeraloquedebaser.Allnoexistan
mediacionesentrolopublicoyloprivado,loquecrealasociedadesundeseodevivirbienconelfin
deunavidaperfectayautarqua.Lademocraciaparalosgriegoseraunsistemadegobiernobasado
enlaigualdaddetodoslosciudadanosfrentealatomadedecisionescolectivas.Demos(pueblo)
Cratos(gobiernos)Autogobiernodelpueblo.
EnlaIdeadeDemocraciasoloseeralibrecuandocadaunosegobernabaasimismo,dndosesus
propiasnormas,debangobernarsesindistincindecapacidadespersonalesoeconmicas.El
funcionamientodelademocraciaateniensesebasaenunaciudadanareunidaenasambleaque
garantizabalaparticipacindirectadelosciudadanosenlasdecisionesylaigualdaddeesa
participacin.Elprincipiodeigualdadestabagarantizadoporelsorteoquepermitaquetodoslos
ciudadanosquedeseabanejercerelpodertuvieranlamismaposibilidad.Elsorteoseconvirtienuna
institucincentraldelademocraciaclsica.Losprincipalespensadoresdelapocacriticabanla
democraciaydecanqueeralapeorformadegobierno.TantoScratescomoPlatnfueron
partidariosdelGobiernodelosMejoresoAristocracia.Alasociarvirtudconsabiduralamejorforma
degobiernoseriaaquellaenlaquetodosaceptaransergobernadosporsabios.
ARISTOTELESpropusounaformamixtadegobierno,laPoliteya,unamezcladegobiernoOligarqua
http://www.altillo.com/examenes/uba/cbc/cspoliticas/cspol2011resmanual1.asp

15/17

20/8/2016

ResumendelManualdeCienciasPolticasUBACBCCienciasPoliticasCat:AbalMedina2011

yDemocracia,defendidaporautorescomoPolibioyCicernquienesveanenelcomplejosistema
polticolaconcrecindeljustomedioaristotlico.
LAIDEADEREPRESENTACIONPOLITICA.
Haydistintitostiposderepresentacin:
a)Representacincomosemejanza:llamadaporSartoricomorepresentacinsociolgicayexpresa
unarelacindesimilitudentreelrepresentanteyelrepresentado.
b)RepresentacincomoDelegacin:sederivadelDerechoPrivadoRomanoyserefierealaIdeade
unembajadoroabogadoqueasumelarepresentacindeunindividuoparadefenderlofrenteala
corte.
c)RepresentacincomoResponsabilidad:serefierealostrminosdelaresponsabilidaddelos
representantesderesponderasusrepresentados.
AyBaludenadosformasdistintasderelacinentrelosrepresentadosyelrepresentante:
FormadeMandatoImperativo:asociadoconlarepresentacinjurdicaeimplicalaideaqueel
representanteesunmerodelegadocuyafuncinconsisteentransmitirlasinstruccionesquesus
principaleslehanencomendadoasociadoconlaformadeinteresesCorporativadondelas
principalesinstitucionesfueronlosParlamentosmedievales.
FormadeIndependencia:vinculadaconlaRepresentacinPolticaModerna,laConstitucinde
1791,implicounpuntodiferenteencuantoaformaderepresentacinentantodeclaroelrechazodel
MandatoImperativoylaPreeminenciadelaNacinporsobrelosinteresesparticulares.
LADEMOCRACIAREPRESENTATIVA
LarepresentacinpolticaeselncleocentraldelaDemocraciaRepresentativa.Esunfenmenode
lamodernidadquesecaracterizaporlaeleccinderepresentantesencargadosdetomarlas
decisionesqueafectaneltotaldelaciudadana,fundadaenunIdealrepresentativodelaDemocracia
Norteamericana.MadisonseinclinoporuntipodeDemocraciadistintaaladelmodeloateniense.La
Republicaquesecaracterizabaporlaexistenciadeunsistemaderepresentacinysedistinguade
lademocraciapuraenquedelegabalafacultaddegobiernosdeunpequeonumerodeciudadanos
elegidosporelresto.Deestamanera,larepublicaeraunaformadegobiernosuperadoradela
democraciaportenderalatotalexclusindelagenteensucapacidadcolectiva.Ladiferenciaentre
formadirectoylaformarepresentativaresideenelmtododeseleccindelosmismos.
MODELOPARLAMENTARIO(18301890)
EnelparlamentarismooelModeloParlamentarioseeligencomorepresentantespersonasde
confianzaquesonnotablesdentrodelacomunidad.Estaeleccinesasuvezexpresindevnculos
locales.Estaformadeeleccinpersonalistasedebeenpartealtamaodelacomunidadyel
pequeoyhomogneocuerpoelectoralenquesedioestemodelo.Adems,guardarelacinconel
modoenquelosrepresentantesvotanenelParlamento(segnsuconciencia).Respectoalalibertad
deOpininPublicaManinafirmaqueestanocoincideconlaexpresinelectoral,finalmentelas
decisionespublicassesometenaunprocesodedebateenelparlamento.Elnexoentre
representanteyrepresentadoeslaconfianza.
MODELODEPARTIDOSOMASAS:
LaspersonasvotanporlealtadalosIdealesdeunpartido.Elpartidoeslanicaexpresinde
pertenenciaaunaclase.ParaAbalMedinaestaesunanuevaformadehacerpolticaquesedaen
losestadosamplios(queregulanlaeconomaeintervencinporEj.elEstadodeBienestar).Asel
liderazgodelpartidotieneplenalibertaddedecirloqueesprioritario.Hayunaconcienciaentrela
opininpblicaylaexpresinelectoral.Finalmentelasdecisionessontomadasenlosdebatesdentro
delpartidoypormediodenegociacionesentrelospartidos.
DEMOCRACIDEAUDIENCIAOMODELOELECTORAL.
Esendondesepuedeverpropiamentelacrisisrepresentativaactual.Estosedebeenparteauna
mezclaparticular,porunladosehavueltoauntipodeeleccinpersonalistadelosrepresentantes
(nosevotaporunpartidosinoporunapersonaqueinspiraconfianza)peronosetratacomoenel
http://www.altillo.com/examenes/uba/cbc/cspoliticas/cspol2011resmanual1.asp

16/17

20/8/2016

ResumendelManualdeCienciasPolticasUBACBCCienciasPoliticasCat:AbalMedina2011

parlamentarismodecomunidadeshomogneasypequeas.Tampocosetratadeclasesdevotasa
partidosconideologasfuertesydisciplina,sinoqueseenfrentaunaatomizacindelosindividuosen
dondeinclusolasclasesempiezananopodergarantizarpolticaspublicasespecificas(comolo
hicieronconelestadodebienestaroenelModelodemasas)pierdenreferentessocialesytieneque
buscarapoyosamplioseindefinidos.EsasquesurgenlospartidosAtrapatodo(sincontenido
Ideolgico)querespondenaunnuevotipodeelectorado,voltilesydeslealesalpartido,que
asemejaaunpublicoaaudiencia.

http://www.altillo.com/examenes/uba/cbc/cspoliticas/cspol2011resmanual1.asp

17/17

Potrebbero piacerti anche