Sei sulla pagina 1di 10

1/4/2016

GuaclnicadeVitligo

Vitligo
Fechadelaltimarevisin:04/04/2012

ndicedecontenidos
1. Queselvitligo?
2. Culessucausa?
3. Qudiagnsticodiferencialdebemos
hacer?
4. Cmosediagnostica?
5. Culeseltratamiento?
6. Algoritmoparaelmanejodelvitligoen
adultosyniosenatencinprimaria
7. Bibliografa
8. Msenlared
9. Autores

Queselvitligo?
Esuntrastornodelapigmentacincutneacaracterizadoporreasdedespigmentacin,de
formaquelospacientespresentanmculasblancasenlapiel.Esdebidoamltiplesfactores
causantesnobienconocidosqueproducenlaprdidadefuncindelosmelanocitos
epidrmicos.Generalmenteempiezadespusdelnacimientoy,aunquepuededebutarenla
infancia,laedadmediadeinicioesalrededordelos20aos(GawkrodgerD,2010).
Afectadel1al4%delapoblacinmundial.Enel50%deloscasosapareceantesdelos20
aosyentreun16yun35%delosafectadospresentamorbilidadpsiquitrica(SzczurkoO,
2008).Afectaporigualaambossexosyatodaslasrazas(SnchezVieiraM,2002Fitzpatrick
TB,2005).

Culessucausa?
Laetiologaypatogeniasedesconoce.Enel30%40%deloscasoshayhistoriafamiliarde
estapatologaqueseheredaradeformapolignicamultifactorialconexpresinvariable
(FitzpatrickTB,2005WhittonME,2008).
Sehanpresentadotresteorasprincipales,noexcluyentes,paraexplicarladestruccindelos
melanocitosenelvitligo(SnchezVieiraM,2002FitzpatrickTB,2005):
1. Lateoraautoinmunitariasostienequedeterminadosmelanocitossondestruidospor
ciertoslinfocitosquehansidoactivadosdealgunaforma.Sebasaenlaasociacincon
enfermedadesautoinmunes(hipertiroidismo,tiroiditisdeHashimoto),lapresenciade
cambiosinflamatoriosenlapiel,ladeteccindeautoanticuerposylarespuestade
algunoscasosatratamientosinmunosupresores.
2. Lahiptesisneurgenasebasaenunainteraccinentrelosmelanocitosyclulas
nerviosasqueliberaranunmediadorneuroqumicotxicoqueprovocaraladestruccin
dedichosmelanocitosoinhibiralareaccintirosinatirosinasa.
3. Lahiptesisdelaautodestruccinsugierequelosmelanocitossondestruidospor
sustanciastxicasqueseformancomopartedelabiosntesisnormaldemelanina.
http://www.fisterra.com/guiasclinicas/vitiligo/

1/10

1/4/2016

GuaclnicadeVitligo

Aunqueelmecanismoinmediatodelaaparicindelasmculasblancasimplicaladestruccin
progresivadedeterminadosmelanocitosporpartedelasclulasTcitotxicas,tambindeben
estarimplicadosotrosmecanismoscitobiolgicosycitocinas.Debidoalasdiferenciasenla
intensidadylaevolucinentreelvitligosegmentarioyelvitligogeneralizado,lapatogeniade
ambasformaspuedeserenalgunamedidadiferente.

Qudiagnsticodiferencialdebemoshacer?
Debeplantearseconunaseriedeprocesosdermatolgicosqueenalgnmomentodesu
evolucincursanconlesioneshipopigmentadas.Lastresenfermedadesqueplanteanun
diagnsticodiferencialmscomplicadosonlapitiriasisversicolor,elpiebaldismoyla
hipomelanosisidiopticaguttata(GawkrodgerD,2010)aunqueotrosprocesosdebenser
tenidosencuenta.
Pitiriasisalba:ligeradescamacin,bordesborrosos,colorblancohueso.
Pitiriasisversicolor:finasescamasconfluorescenciaamarilloverdosaconlmparade
Wood,KOHpositivo.
Leucodermiaqumica:antecedentedeexposicinaciertosgermicidas.
Lepra:mculasanestsicas,enregionesendmicas.
Nevodespigmentado:congnitas,unilateral.
HipomelanosisdeIto:bilateral,lineasdeBlaschko,patrnenpasteldemrmol,un%
conafectacinsistmica:SNC,ojos,musculoesqueltica.
Nevoanmico:sineritematrasfrotar,nocontrastaconlalmparadeWood.
Esclerosistuberosa:mculasestables,congnitas,poligonales.
Piebaldismo:mechnblancoenparteanteriordecuerocabelludoybandadorsal
pigmentadaenlaespalda,grandesmculashiperpigmentadasenelcentrodelasreas
hipomelanticas.
Leucodermiaasociadaamelanoma.
Leucodermiapostinflamatoria:sueleexistirunahistoriadepsoriasisoeccemaenla
mismazonamacular.
Micosisfungoide:esnecesarialabiopsia.
SndromedeVogtKoyanagiHarada:problemasdevisin,fotofobia,disacusiabilateral.
SndromedeWaardenburg:sorderacongnita,mculasblancasymechnblancoenla
parteanteriordelcuerocabelludo,heterocromadeliris.

Cmosediagnostica?
Eldiagnsticodelaenfermedadsebasafundamentalmenteenunabuenaanamnesisyuna
adecuadaexploracinfsica.Habitualmentelaconfirmacindiagnsticaessencillaaunqueno
siempreesas.Laafectacinmsfrecuenteessimtrica.Untipomenoshabitualeslaforma
segmentariaenlaquesedesarrollaunadespigmentacinunilateral.Enocasionessepueden
afectarmelanocitosdelpelo,dandocomoresultadomechonesdepeloblanco.La
despigmentacintambinpuedeafectaramucosascomolasdelosgenitalesolaboca
(GawkrodgerD,2010).
Lesionescutneas:
Aparecenmculasprogresivas,adquiridas,biendelimitadas,decolorblancotiza.Unavariante
eselvitligotricrmico(trescolores:blanco,marrnclaro,marrnoscuro),peroesto
representadistintasetapasdelaevolucindelvitligo.Elvitligoinflamatoriopresentaunborde
eritematosoelevadoypuedeserpruriginoso.Losmrgenessonconvexos.
Enocasionesexistenalteracionescutneasasociadascomoson:peloblancoypelo
prematuramentecano,alopeciaareataynevosconhalo,lesionesdefotoenvejecimientoy
queratosissolares.
Distribucin:
Ladespigmentacinseproducesegntrespatronesgenerales:
http://www.fisterra.com/guiasclinicas/vitiligo/

2/10

1/4/2016

GuaclnicadeVitligo

Focal:unaovariasmculasenunanicalocalizacin.Puedecorresponderaunafase
inicialenlaevolucindelosotrostipos.
Segmentario:unaovariasmculasenunabandasituadaenunladodelcuerpo.Esmuy
estable.
Generalizado:elmsfrecuente.Existeunadistribucindifusadelasmculas
apareciendotpicamentealrededordelosojosylaboca,ascomoendedos,codos,
rodillas,parteinferiordelaespaldayenlasregionesgenitales.
Acrofacial:afectaalapielperibucalascomoalosextremosdelosdedosdemanosy
piespuedenestarafectadosloslabios,pezones,genitalesyelano.
Universal:vitligogeneralizadoextensodejandoslounaspocaszonasdepigmentacin
normal.
Exploracingeneral:
Noesinfrecuentequeelvitligoseasocieapatologatiroidea:tiroiditisdeHashimoto,
enfermedaddeGravestambinadiabetesmellitus,anemiaperniciosa,enfermedadde
Addisonysndromedeendocrinopatamltiple,estasltimasraras.Elexamenoftalmolgico
puederevelardatosdecoriorretinitiscuradaoiritis.Nohayafectacindelavisin.Eloidoes
normal.
Pruebasdelaboratorio:
ExamenconlalmparadeWood:esnecesarioparaevaluarlasmculas,sobretodoen
lostiposdepielmsclara,yparaidentificarlasmculasenzonasprotegidasdelsol,
exceptoenloscasosdepielmsoscura.
Dermatopatologa:endeterminadoscasosdifcilespuedesernecesariaunabiopsiade
piel.Lapielsernormalsalvoporquehayausenciademelanocitos.
Microscopaelectrnica:ausenciademelanocitosydemelanosomasenlos
queratinocitos.Sehanvistolinfocitosenlaepidermis.
Pruebasdelaboratorio:T4,TSH,glucemiabasal,hemogramacompletoconndices
corpusculares(anemiaperniciosa)oestimulacinconACTHparalaenfermedadde
Addison,siexistesospecha.

Vitligo
Mculasprogresivas,adquiridas,biendelimitadas,decolorblancotizaenmanos.

http://www.fisterra.com/guiasclinicas/vitiligo/

3/10

1/4/2016

GuaclnicadeVitligo

Vitligo
Elvitligogeneralizadoeselmsfrecuente.Existeunadistribucindifusadelasmculas
apareciendotpicamentealrededordelosojosylaboca,ascomoendedos,codos,rodillas,
parteinferiordelaespaldayenlasregionesgenitales.

Vitligo
Mculasbiendelimitadas,decolorblancoenrodilla.

Culeseltratamiento?
Laevolucindelaslesionesdevitligoesimprevisible,puedenpermanecertiempoestables,
progresarlentamenteoprogresarrpidamente.Sutratamientosuponesiempreundesafo,ya
quenoexisteuntratamientouniversalefectivo.Estoprobablementeesdebidoaqueelvitligo
englobaalteracionesdelapigmentacindemuydistintanaturaleza.Sinembargo,hay
numerosasmodalidadesteraputicasquepuedenbeneficiaramuchospacientes.
Tratamientosmdicos:
Aunquedurantelosltimosaoshahabidoavancesnovedososeneltratamientodelvitligoel
http://www.fisterra.com/guiasclinicas/vitiligo/

4/10

1/4/2016

GuaclnicadeVitligo

tratamientocontinasiendobastanteinsatisfactorio.Alasopcionesteraputicasusadashasta
ahoraqueincluanfotoquimioterapiaconpsolarenostpicosysistmicos,esteroidestpicos
ytratamientosdespigmentantes,sehanaadidolafototerapiadebandaestrechaconUVB,
fototerapiafocaloinmunomoduladorestpicosycalcipotriolencombinacinconluzUV,para
tratardedevolverlapigmentacinmelnicanormalydeformapermanentealaszonas
afectadas(WhittonME,2008).Elmdicodeatencinprimariadebeproporcionarapoyo
psicolgicoalospacientesafectados,yaqueestaenfermedadalteralaimagencorporaly
puededisminuirlacalidaddevida(OngenaeK,2005).Debemosrecomendarlautilizacinde
cosmticosparadisimularlaslesioneseindicarelusodefotoproteccin.Podemosadems
intentarlarepigmentacinencasosdemculasamelnicasaisladasydepequeotamao
bienconcorticoidesobienconinmunomoduladorestpicos(GrimesPE,2005).
Filtrossolares(FitzpatrickTB,2005):seutilizanparaprotegerlapielafectadade
quemadurassolaresydisminuirelbronceadoenlapielsana.Enlamayoradelos
pacientesdebeelegirseunfactordeproteccinsuperiora30.
Cosmticos(FitzpatrickTB,2005):maquillajesyautobronceadores:Permitenocultarlas
mculasblancasparaqueelvitligonoseaevidente.Hayquerecordarsiemprequelos
autobronceadoresnosuponenunaproteccinfrentealaradiacinultravioleta,yhayque
realizarlafotoproteccindelmismomodo.
Despigmentacin(FitzpatrickTB,2005):consisteenelblanqueamientodeforma
permanentedelapielnormal,medianteunacremademonobencilterdehidroxiquinona
al20%paraobtenerunapieltodadelmismocolor.Podraemplearseenpacientescon
vitligoextensoenlosquehanfracasadootrostratamientosobienquenopuedenono
deseanutilizarlos.
Repigmentacin:clsicamentelafotoquimioterapiatantotpicacomosistmicaseha
consideradoeltratamientorepigmentantemsefectivoenelvitligo,aunquelos
porcentajesdexitoeneltratamientosonmuyvariables.Ensucontra,estnlosefectos
secundariosquepuedenproduciryqueincluyenefectosagudoscomofototoxicidade
irritacingastrointestinal(lospsoralenos)ycrnicoscomolafotocarcinognesis.
Ademshayquetenerencuentalanecesidaddeproteccinocular(GrimesPE,2005).
Lostratamientosrepigmentantesquesepuedenutilizarson:
Glucocorticoidestpicos(FitzpatrickTB,2005):puedenusarseencasosenque
existanpocasmculasdedespigmentacin.Seutilizarancorticoidesdeclase1de
formaintermitente(4semanasdetratamientoy2dedescanso)vigilandola
aparicindeatrofiacutnea.
Kellinatpica:esunestabilizadordemembranasimilaralcromoglicatodisdico,y
deformatpicaasociadoaUVAoexposicinsolarhademostradoserefectivoen
muchoscasos.Debeformularseal2%encremao/w.
Fotoquimioterapiatpica(FitzpatrickTB,2005):estetratamientodebeserutilizado
pordermatlogos.SeempleaunpsolarenotpicoyUVA.Esdeutilidaden
mculaspequeas.
Fotoquimioterapiasistmica(FitzpatrickTB,2005):aligualqueelanterior,debe
serutilizadopordermatlogos.Encasosdevitligodiseminado.Seutilizaun
http://www.fisterra.com/guiasclinicas/vitiligo/

5/10

1/4/2016

GuaclnicadeVitligo

psolarenoporvaoralyUVAobienluzsolar.
UVBdebandaestrecha:estemergiendocomotratamientodeeleccinen
pacientesconenfermedadmoderadasevera,debidoaquesueficaciaessimilara
lafotoquimioterapiaconUVAytienemenosefectossecundarios,ademsdeno
requerirpsoralenos.(NohayestudiosquecomparenlaterapiaconUVBconla
fotoquimioterapiaoralconUVA.Losestudiosquehaycomparando
fotoquimioterapiatpicayUVAconterapiaconUVB,nohansidoconcluyentes,
variandodesdeunaeficaciasimilar,aunamayorrepigmentacinyconmenos
efectossecundariosporpartedelUVB)(GrimesPE,2005MoftyME,2001
CarrascosaJM,2002).
Estaformadetratamiento,induceunainmunosupresinlocalqueestimulaala
hormonaestimuladorademelanocitos,conloqueaumentalaproliferacinde
dichasclulasylaproduccindemelanina(GrimesPE,2005).
SusprincipalesventajasrespectoalaterapiaconUVAsonsumayorseguridad,la
menorpresenciadeefectosadversossistmicosyquenorequiereproteccin
ocular(GrimesPE,2005).Constituyeeltratamientodeeleccinenniosmayores
de6aos(FitzpatrickTB,2005).
Fotoquimioterapiafocal(GrimesPE,2005):hademostradosueficaciaenelvitligo
localizado.ConsisteenlaradiacinbienconUVB,bienconlserexcimero
(emisinmonocromticaderadiacinultravioleta),utilizadosnicamentesobrelas
reasafectadas,evitandoaslaexposicindelaszonassanasylaacumulacin
dedosisenelcasodelUVB.
Adems,estostratamientospuedenusarseconjuntamenteconotrostratamientos
tpicos.
Losestudiosdequesedisponehastaelmomentosugierenqueeltratamientocon
lserexcimeroesmseficazparalarepigmentacinsiseusaencombinacin,
tantocontacrolimustpicocomocon8metoxipsoraleno.Aunquedebetenerseen
cuentaquelosestudiossehanhechoconunnmeropequeodepacientesporlo
http://www.fisterra.com/guiasclinicas/vitiligo/

6/10

1/4/2016

GuaclnicadeVitligo

queserannecesariosmsestudios(KawalekAZ,2004PasseronT,2004).
Inmunomoduladorestpicos:losagentesinmunomoduladorestpicoscomoel
tacrolimusyelpimecrolimusofrecenventajaseneltratamientodelvitligo.Son
agentesbientoleradostantoennioscomoenadultosalasdosisadecuadas
puedenusarseduranteperiodoslargosdetiemposinproducirlascomplicaciones
tpicasdeltratamientotpicoconesteroides(estras,atrofia,hipertricosis,
telangiectasias,trastornosdelapigmentacin)(GrimesPE,2005).
Actaninhibiendolasntesisdecitocinasproinflamatoriasymediadores
vasoactivosporpartedeloslinfocitosT,queparecenestarimplicadosenla
fisiopatogeniadelvitligo(GrimesPE,2005).
Enmodelosexperimentalessehavistoqueeltratamientotpicocontacrolimus
aceleralacarcinognesis,porloqueseraconvenienteusarfotoproteccinenlas
zonastratadas(FonsecaCapdevilaE,2004).
Calcipotriol:esunanlogosintticodelavitaminaD3quealunirseasus
receptoresenlapielestimulaelcrecimientoydiferenciacindemelanocitosy
queratinocitos.Adems,inhibelaactivacindeclulasT(GrimesPE,2005).
Nohayestudiosconcluyentesacercadesueficacia(GrimesPE,2005,
CarrascosaJM,2002ErmisO,2001).Sehandescritocasosderepigmentacin
asociadosaUVAoexposicinsolar.
Tratamientosquirrgicos:
Durante25aoshanvenidousndosedistintastcnicasquirrgicasparaeltratamientodel
vitligo.Existenavancesrecientesenestecampoparaelcultivoytrasplantedemelanocitos.
Eltrasplanteconsisteentransferirunreservoriodemelanocitossanosaunazonadepiel
afectadaparasuproliferacinymigracinenlasreasdespigmentadas(GrimesPE,2005).
Lacirugaseraunaopcinteraputicaenpacientesconreasdevitligolocalizadasqueno
hanrespondidoaltratamientomdico.Hayquetenerencuentaqueenelvitligogeneralizado
existefenmenodeKoebnerenlasregionesdonantes,porloqueeltrasplanteestrestringido
areaslocalizadas.Estcontraindicadoenpacientesconhistoriadecicatriceshipertrficasy
queloideas(FitzpatrickTB,2005GrimesPE,2005).
Terapiasnaturales:
Seharealizadounarevisinsistemticasobrelaspublicacionescientficasexistentesacerca
delaeficaciadeproductosnaturalescomovitaminas,hierbasyotrossuplementosenel
http://www.fisterra.com/guiasclinicas/vitiligo/

7/10

1/4/2016

GuaclnicadeVitligo

tratamientodelvitligoysehaconcluidoquelaLfenilalaninaconfototerapiayelGinkgobiloba
oralenmonoterapiamuestranresultadosprometedoresquehabrqueseguirinvestigando
(SzczurkoO,2008).

Algoritmoparaelmanejodelvitligoenadultosyniosenatencin
primaria

AlgoritmoparaelmanejodelvitligoenAP
http://www.fisterra.com/guiasclinicas/vitiligo/

8/10

1/4/2016

GuaclnicadeVitligo

Bibliografa
SnchezVieraM,GaticaOrtegaME.Lesioneshipopigmentadas.Vitligo.Medicine
20028(90):48559.
FitzpatrickTB,JohnsonRA,WolffK.Trastornosdelapigmentacin.Atlasencolory
sinopsisdeDermatologaClnica.Seccin13.5.ed.Madrid:McGrawHill
Interamericana2005.p.33643.
WhittonME,AshcroftDM,BarrettCW,GonzalezU.Intervencionesparaelvitiligo
(RevisinCochranetraducida).En:LaBibliotecaCochranePlus,2008Nmero4.
Oxford:UpdateSoftwareLtd.Disponibleen:http://www.updatesoftware.com.
(TraducidadeTheCochraneLibrary,2008Issue3.Chichester,UK:JohnWiley&Sons,
Ltd.).CD003263.Textocompleto
OngenaeK,VanGeelN,DeSchepperS,NaeyaertJM.Effectofvitiligoonselfreported
healthrelatedqualityoflife.BrJDermatol.2005152(6):116572.PubMedPMID:
15948977
GrimesPE.Newinsightsandnewtherapiesinvitiligo.JAMA.2005293(6):7305.
PubMedPMID:15701915
MoftyME,ZaherH,EsmatS,YoussefR,ShahinZ,BassioniD,etal.PUVAandPUVB
invitiligoaretheyequallyeffective?PhotodermatolPhotoimmunolPhotomed.
200117(4):15963.PubMedPMID11499536
CarrascosaJM,SabatM.Nuevastendenciasenlafototerapiadelvitligo.Piel2002
17(3):97100.
KawalekAZ,SpencerJM,PhelpsRG.Combinedexcimerlaserandtopicaltacrolimusfor
thetreatmentofvitiligo:apilotstudy.DermatolSurg.200430(2Pt1):1305.PubMed
PMID:14756638
PasseronT,OstovariN,ZakariaW,FontasE,LarrouyJC,LacourJP,etal.Topical
tacrolimusandthe308nmexcimerlaser:asynergisticcombinationforthetreatmentof
vitiligo.ArchDermatol.2004140(9):10659.PubMedPMID:15381545.Textocompleto
FonsecaCapdevilaE.TacrolimusTpico.TeraputicaenAPS.FMC200411(8):4925
ErmisO,AlpsoyE,CetinL,YilmazE.IstheefficacyofpsoralenplusultravioletAtherapy
forvitiligoenhancedbyconcurrenttopicalcalcipotriol?Aplacebocontrolleddoubleblind
study.BrJDermatol.2001145(3):4725.PubMedPMID:11531839
SzczurkoO,BoonHS.Asystematicreviewofnaturalhealthproducttreatmentforvitiligo.
BMCDermatol.20088:2.PubMedPMID:18498646.Textocompleto
GawkrodgerDJ,OrmerodAD,ShawL,MauriSoleI,WhittonME,WattsMJ,etal.Vitiligo:
conciseevidencebasedguidelinesondiagnosisandmanagement.PostgradMedJ.
201086(1018):46671.PubMedPMID:20709768

Msenlared
AlikhanAetal.Vitiligo:acomprehensiveoverviewPartI.Introduction,epidemiology,quality
oflife,diagnosis,differentialdiagnosis,associations,histopathology,etiology,andworkup.J
AmAcadDermatol.2011Sep65(3):47391.[PMID:21839315]
BoissyREetal.Vitiligo:currentmedicalandscientificunderstanding.GItalDermatol
Venereol.2011Feb146(1):6975.[PMID:21317859]
FelstenLMetal.Vitiligo:acomprehensiveoverviewPartII:treatmentoptionsandapproach
totreatment.JAmAcadDermatol.201165(3):493514.[PMID:21839316]
HossaniMadaniARetal.Topicaltreatmentandcombinationapproachesforvitiligo:new
insights,newdevelopments.GItalDermatolVenereol.2010Feb145(1):5778.[PMID:
20197746]
YaghoobiRetal.Vitiligo:areviewofthepublishedwork.JDermatol.2011May38(5):419
31.[PMID:21667529]

Autores
http://www.fisterra.com/guiasclinicas/vitiligo/

9/10

1/4/2016

GuaclnicadeVitligo

SoniaGmezPardias

MdicoResidentedeMedicinaFamiliaryComunitaria(1)

EstefanaZardoyaCabo

MdicoResidentedeMedicinaFamiliaryComunitaria(2)

(1)ServiciodeAtencinPrimariadeCambre.ACorua.
(2)ServiciodeAtencinPrimariadeElvia.ServicioGalegodeSade(SERGAS).A
Corua.
AgradecimientoaJessdelPozoLosada,especialistaenDermatologadelHospital
UniversitariodeACoruaporsusaportaciones,revisineimgenes.
Elsevier2016

http://www.fisterra.com/guiasclinicas/vitiligo/

10/10

Potrebbero piacerti anche