Sei sulla pagina 1di 4

1/4/2016

GuaclnicadeCarcinomabasocelular

Carcinomabasocelular
Fechadelaltimarevisin:04/03/2013

ndicedecontenidos
1. Ques?
2. Culessonlosfactoresderiesgo?
3. Formasclnicasdelcarcinoma
basocelular
4. Cmosediagnostica?
5. Cmosetrata?
6. Bibliografa
7. Msenlared
8. Autores

Ques?
Elcarcinomabasocelulareseltumorcutneomalignomsfrecuenteysuponeel60%delos
tumoresdepiel.Setratadeuntumorcuyaincidenciaaumentaconlaedad,siendoel80%de
lospacientesmayoresde50aos.Presentaunaincidenciaalgomayorenelvarnconuna
distribucinhombremujerde2:1.
Procededelasclulasdelacapabasaldelaepidermisydelosfolculospilosebceos,sin
afectaramucosasdemaneraprimaria.
Peseatratarsedeuntumormaligno,metastatizaexcepcionalmente.Estohacequetambin
seledenomineepiteliomabasocelularobasalioma,haciendoreferenciaasucarcterms
benignoenrelacinconotroscncerescutneosdondelasmetstasisssonfrecuentes,
comoocurreconelcarcinomaepidermoideyconelmelanoma.
Sinembargostienepoderdestructorlocal,loqueunidoaquesulocalizacinmsfrecuente
eslacara,hacequeeldiagnsticoytratamientoprecocesseanmuyimportantes.

Culessonlosfactoresderiesgo?
Exposicinsolarcrnica.
FototipopielI/II.
Tratamientoprevioconradioterapia.
Ingestindearsnicodemaneracrnica.
Inmunodepresin.
Predisposicingentica:
SndromedeGorlinodelnevobasocelularmltiple.
SndromedeBazex.
Xerodermapigmentoso.

Formasclnicasdelcarcinomabasocelular
http://www.fisterra.com/guiasclinicas/carcinomabasocelular/

1/4

1/4/2016

GuaclnicadeCarcinomabasocelular

Elcarcinomabasocelularsecaracterizaporsermuyheterogneodesdeelpuntodevista
clnico,locualenocasionespuedehacerdifcilsudiagnstico.Sulocalizacinmsfrecuente
esenlacara.Poseeuncrecimientolentoeindoloro,aunquecomosealamosanteriormente,
alevolucionarpuedellegaraproducirinvasinydestruccindeestructurasvecinas.
Lapresentacinmsfrecuenteesenformadeppulaperladaconteleangiectasiasensu
superficie,quetiendealocalizarseenalcantointernodelojo,nariz,ofrente.Correspondeal
95%deloscarcinomasbasocelulares.Alevolucionarpuedeulcerarseenelcentrodela
lesin,aunquelosbordesconservanlasppulasperladascaractersticas.Enalgunoscasos
estaulceracinseproducedemaneraprecozymasiva,denominndoseentoncesulcus
rodens,queesunaformapocofrecuenteperomsagresiva.
Otrasformasclnicasson:
Carcinomabasocelularesclerodermiforme:placalisadeaspectobrillante,planaya
vecesligeramentedeprimidadebordesmaldefinidosquerecuerdaalamorfea.En
ocasionespodemosobservarensusmrgeneselaspectoperladoylas
teleangiectasosatpicasdeestetumor.Escaractersticoqueelcrecimientoen
profundidaddeestaslesionesexcedaloslmitesquepodemosobservarclnicamente.
Carcinomabasocelularsuperficial:placarojizasobreelevadaconsuperficie
descamativa,queselocalizapreferentementeeneltronco.Avecespuedepresentarse
comomltipleslesiones,estandoenestecasorelacionadogeneralmentecon
exposicinpreviaaarsnico.
Todaslasformasclnicasdelcarcinomabasocelularpuedenaparecercomolesiones
pigmentadas,locualdificultaeldiagnsticodiferencialconelmelanoma.
Lalocalizacindelcarcinomabasocelularenlasextremidadesinferioresgeneralmentese
asociaapresentacionesatpicas,perosobretodohayquepensarenellosenlesiones
ulcerosasdelargaevolucinquenorespondenalostratamientosconvencionalesdelas
ulcerasyqueademspresentancrecimientoprogresivo.

Cmosediagnostica?
Eldiagnsticodelcarcinomabasocelularesclnico.Esfundamentalconocerlaexistenciade
otrostiposdepresentacinademsdelcaractersticodeppulaperlada.Eldiagnstico
definitivoserealizamedianteconfirmacinhistolgicaporbiopsia.
Eldiagnsticodiferencialdelcarcinomabasocelularesampliodebidoalavariedaddesus
formasclnicas.Seplanteaprincipalmenteconlassiguientesentidades:
1. Queratosisactnica:sobretodoenlacara.
2. Queratosisseborreica:quesueleplanteardiagnsticodiferencialconlasformas
pigmentadasdecarcinomabasocelular.
3. Tumoresdelosanejoscutneos:sobretodolostricoepiteliomasyloshidrocistomas
apocrinos.
4. Nevusmelanocticosobretodoenlacaraconlosnevusmelanocticosintradrmicos.
5. Melanoma:enloscasosdebasocelularpigmentado.
6. EnfermedaddeBowen:sobretodoenlasformaseneltroncoconlaformasuperficial
decarcinomabasocelular.
7. Carcinomaepidermoide:sobretodoenlesionesqueasientansobrequeratosis
actnicas.Dehechosobreestaspuedenaparecerambaslesiones,carcinomas
basocelularesyepidermoides.

Cmosetrata?
http://www.fisterra.com/guiasclinicas/carcinomabasocelular/

2/4

1/4/2016

GuaclnicadeCarcinomabasocelular

Existendistintasposibilidadesteraputicas.Laeleccindeunouotromtododependede
mltiplesfactores:localizacin,tamaodeltumor,tipohistolgico,experienciadelmdico,etc.
Entrelosdistintostratamientosseencuentran(BathHextallFJ,2007):
1. Escisinquirrgica:eslatcnicadeeleccinsiemprequeseaposible,dadoque
permiteextirpareltumorensutotalidadyrealizarunestudioanatomopatolgico
posteriorparadeterminarsilosbordesdelapiezaquirrgicaestnlibres.Unavariante
deestatcnicaeslamicrocirugadeMohs,enlaqueserealizaestudiohistolgicodela
piezaenelpropiooperatoriodeformaquesedeterminasiesnecesarioonocontinuar
ampliandolosmrgenesdeescisinesunatcnicaempleadafundamentalmente
cuandoseafectanzonascomprometidascomoporejemplolosprpados.Es
probablementeeltratamientodeeleccinenlasformasesclerodermiformes.
2. Curetajeyelectrocoagulacin:estatcnicaconsisteenlaextirpacinmedianteuna
cureta,enbasealamayorfriabilidaddeltumorenrelacinapielsana.Posteriormente
lazonatratadaseelectrocoagulaparaeliminarrestos.Elinconvenientedeestatcnica
eslaimposibilidaddeconfirmarlaextirpacintotal.
3. Criociruga:tratamientoconnitrgenolquido.Puedeemplearseenlesiones
pequeas,aunquenopermiteconfirmacinhistolgicanideterminarsilaextirpacinha
sidototal.
4. Radioterapia:susindicacionesfundamentalessonlaslesionesgrandes,sifracasael
tratamientoquirrgicoosisteresultadificultoso,enpersonasdeedadavanzada.
5. Agentescitotxicostpicos:el5fluoracilopuedeemplearsenicamenteenel
tratamientodecarcinomabasocelularsuperficial.
6. Lser:esuntratamientodedifcildisponibilidadyquenopermitecontrolhistolgico.
Porelloaunquenodebeseruntratamientodeeleccin,puedeserutilizadoencasos
seleccionados,comoelsndromedegorlin,enpacientesconpluripatologaenqueel
tratamientoquirrgicoconvencionalpuedesuponerunriesgooenlocalizaciones
difcilesqueprecisaranparasutratamientolarealizacindeplastias.Puedeemplearse
CO2oterapiafotodinmica.
7. Imiquimod:estefrmacotieneunefectoinmunomodulador,induceunaestimulacin
delarespuestainmunedelindividuo,queseralaencargadadeeliminarlalesin.
Aprobadoinicialmenteparaeltratamientodeverrugasgenitales,existendiversos
estudiosqueconstatanasimismounaaccinantitumoral,deestamaneraseha
aprobadorecientementeenEuropasuutilizacinparaeltratamientodecarcinomas
basocelularessuperficialesynodularesdepequeotamao.Losinconvenientesde
estetratamientosecentranenquenotenemoscontrolhistolgicodelaeliminacinde
lalesintumoral,ysualtopoderirritante.
Elprnosticodelcarcinomabasocelularesexcelente.Lasmetstasisaunqueestndescritas
sonexcepcionales.Sinembargonodebemosolvidarquelaevolucinprolongadaysin
tratamientopuedetenerimportantesconsecuenciassecundariasasupoderdedestruccin
local,especialmentesiseafectanzonascomoelcantointernodelojo,pabellnauricular,
rbita,etc.
Hayquetenerencuentaelhechodequeaproximadamenteal40%delospacientesconun
carcinomabasocelularpresentarnunanuevalesinenlos510aosposteriores.

Bibliografa
BathHextallFJ,PerkinsW,BongJ,WilliamsHC.Intervencionesparaelcarcinoma
basocelulardelapiel(RevisinCochranetraducida).En:LaBibliotecaCochranePlus,
2008Nmero4.Oxford:UpdateSoftwareLtd.Disponibleen:http://www.update
software.com.(TraducidadeTheCochraneLibrary,2008Issue3.Chichester,UK:John
Wiley&Sons,Ltd.).CD003412.Textocompleto
DuVivierA.Nonmelanomaskincancer.En:DuVivierA.AtlasofClinicalDermatology.
3rded.London:ElsevierScienceLimited2002.
http://www.fisterra.com/guiasclinicas/carcinomabasocelular/

3/4

1/4/2016

GuaclnicadeCarcinomabasocelular

FonsecaE.Tumoresepiteliales.En:FerrndizC.DermatologaClnica.2ed.Madrid:
Elsevier2002.p.32438.ISBN13:9788481745375
PazosJM.Carcinomabasocelular.Piel.199914:4546.
RevengaArranzF,ParicioRubioJF.Espectroclnicodelcarcinomabasocelular.
MedicinaIntegral.199832(5):196200.
RodrguezCaravacaG,GarcaCrucesMndezJ,HobsonS,RodrguezCaravacaF,
VillarDelCampoM,GonzlezMosqueraM.Validezdeldiagnsticoclnicodel
carcinomabasocelularenatencinprimaria.AtenPrimaria.200128(6):3915.PubMed
PMID:11602119.Textocompleto
SnowSN,SahlW,LoJS,MohsFE,WarnerT,DekkingaJA,etal.Metastaticbasalcell
carcinoma.Reportoffivecases.Cancer.199473(2):32835.PubMedPMID:8293396
StulbergDL,CrandellB,FawcettRS.Diagnosisandtreatmentofbasalcelland
squamouscellcarcinomas.AmFamPhysician.200470(8):14818.PubMedPMID:
15526735.Textocompleto
TelferNR,ColverGB,BowersPW.Guidelinesforthemanagementofbasalcell
carcinoma.BritishAssociationofDermatologists.BrJDermatol.1999141(3):41523.
PubMedPMID:10583044

Msenlared
CarcinomabasocelularenMedline
KimRHet,ArmstrongAW.Nonmelanomaskincancer.DermatolClin.2012
Jan30(1):12539,ix.PubMedPMID:22117874
KwasniakLAetal.Basalcellcarcinoma:evidencebasedmedicineandreviewof
treatmentmodalities.IntJDermatol.2011Jun50(6):64558.doi:10.1111/j.1365
4632.2010.04826.x.PubMedPMID:21595656
NetscherDTetal.Cutaneousmalignancies:melanomaandnonmelanomatypes.Plast
ReconstrSurg.2011Mar127(3):37e56e.PubMedPMID:21364382
PradoRetal.Nonmelanomaskincancerchemoprevention.DermatolSurg.2011
Nov37(11):156678.doi:10.1111/j.15244725.2011.02108.x.Epub2011Sep
2.PubMedPMID:21895847
RogersCRetal.Anevidencebasedapproachtothetreatmentofnonmelanomafacial
skinmalignancies.PlastReconstrSurg.2011Feb127(2):9408.PubMedPMID:
21285800

Autores
GracielaCharlnPato

EspecialistaenMedicinaFamiliaryComunitaria(1)

JoaqunSerranoPea

EspecialistaenMedicinaFamiliaryComunitaria(2)

JessDelPozoLosada

EspecialistaenDermatologa(3)

(1)ServiciodeUrgencias.HospitaldeVern.Ourense,Espaa.
(2)ServiciodeAtencinPrimariadeCambre.ACorua,Espaa.
(3)ServiciodeDermatologa.HospitalUniversitariodeACorua,Espaa.

Elsevier2016

http://www.fisterra.com/guiasclinicas/carcinomabasocelular/

4/4

Potrebbero piacerti anche