Sei sulla pagina 1di 11

1/4/2016

GuaclnicadeHemorroides

Hemorroides
Fechadelaltimarevisin:02/05/2011

ndicedecontenidos
1. Dequhablamos?
2. Culessonsuscausas?
3. Cmoseclasifican?
4. Culeslaclnica?
5. Cmosediagnostican?
6. Cmosetratan?
7. Bibliografa
8. Msenlared
9. Autores

Dequhablamos?
(GoligherJ,1998)
Lashemorroidessedefinencomodilatacionesamododendulosvaricososdelasvenasdel
plexohemorroidal.
Elplexohemorroidalseencuentrasituadoaniveldelcanalanal,yesuncomponente
fisiolgicodelaanatomahumana.Lashemorroidesestndiseadasformandoun
almohadilladoamododevlvula.Asociadasaloscomponentesmuscularesyeltejidoepitelial
situadoenelcanalanal,sirvenparamantenerlacontinenciaanaldurantelosperiodosno
defecatorios.
Normalmentesehabladehemorroidescuandoestasvenassedilatanconvirtindoseen
varicosidades,queposteriormenteserecubrendeepitelioescamosomodificado.Estas
dilatacionespuedenprotruirotrombosarse,causandodolor,opuedenulcerase,produciendo
sangrado.Latrombosispuederesolverseespontneamente,dejandosecuelascomopicor,
"pesadez"o"quemazn".
Seestimaquelaprevalenciasesitaalrededordel5%enlapoblacingeneral(JohansonJF,
1990KaidarPersonO,2007).Sinembargo,laverdaderaprevalenciaesincierta,yaqueel
diagnsticodelapatologahemorroidaltiendeaserimprecisa.Eslacausamscomnde
hematoqueciayrectorragia.

Culessonsuscausas?
(CSK,2008GoligherJ,1998KaidarPersonO,2007)
Lacausapuedeserdiferenteencadapacienteypuedencoexistirmltiplesfactores:
Sinobstruccinorgnicadelretornovenoso:
Dieta(menosfibra).
http://www.fisterra.com/guiasclinicas/hemorroides/

1/11

1/4/2016

GuaclnicadeHemorroides

Herencia.
Estreimiento,esfuerzosaldefecar.
Diarrea.
Factoresanatmicosfisiolgico(Mecnicapostural).
Alteracionesdeltonoesfinteriano.
Conobstruccinorgnicadelretornovenoso:
Embarazo.
Cirrosisheptica.
TrombosisdelavenaPorta.
Clsicamentelashemorroidessehanasociadoalossiguientesfactores:edadavanzada,
diarrea,embarazo,tumoresplvicos,sedestacinprolongadayelestreimientocrnico.Sin
embargoenungranestudioepidemiolgico,laasociacinconelestreimientocrniconoha
sidoprobada.
Lasocupacionessedentarias,losesfuerzosduranteeltrabajooeldeporte,elmantenersede
pieportiempoprolongado,yciertoshbitosalimentarios(lamayorpartedeloscasosde
estreimientosondebidosadietapobreenfibra),sonotrascausasimplicadasenlaformacin
dehemorroides.
Confrecuenciahayantecedentesfamiliaresquesugierenunapredisposicinhereditaria.El
embarazoeslacausamscomndehemorroidesenlasmujeresjvenes.
Latrombosisdelavenaportaylacirrosisheptica,porsuefectoderesistenciaalretorno
venoso,tambinfavorecenlaaparicindelashemorroides.

Cmoseclasifican?
HemorroidesInternas:derivandelplexohemorroidalinterno,situadoporencimadela
lneadentada,estnrecubiertasdemucosarectal(conunbajonmerodefibras
nerviosassensitivas).DrenanalsistemaPorta.Sesubclasificanen4grados,
dependiendodelgradodeprolapso:
GradoI:nodesciendennuncapordebajodelalneadentada.
GradoII:seprolapsanporelcanalanalduranteelesfuerzodefecatorioyse
reducenespontneamente.
GradoIII:seprolapsanduranteelesfuerzoysereducenmanualmente.
GradoIV:elprolapsosemantienedeformacontinua,osereproduce
rpidamentetraslareduccin.
HemorroidesExternas:derivandelplexohemorroidalexterno,recubiertasdepiel
perianal,muyricaenfibrassensitivas.Drenanalsistemacava.
TablaI.ClasificacindelasHemorroides.
CaractersticasAnatmicas HemorroidesInternas HemorroidesExternas
Localizacin
Encimalneadentada
Debajolneadentada
Plexovenoso
PlexohemorroidalinternoPlexohemorroidalexterno
Drenajevenoso
Sistemaporta
Sistemacava
Reginexterna
Mucosarectal
Pielperianal
Fibrassensitivas
Bajonmero:nodolor
Altonmero:dolor

Culeslaclnica?
http://www.fisterra.com/guiasclinicas/hemorroides/

2/11

1/4/2016

GuaclnicadeHemorroides

(AlonsoCoelloP,2003AGA,2004aAGA,2004bPfenningerJ,2003)
Rectorragiaindoloratipogoteo,osalpicaduraenlataza,obienestrasanguinolenta
enlashecestrasladefecacin.Enocasionesesunsangradotraselroceconelpapel
higinico.Conelpasodeltiempolashemorroidestiendenaprolapsarseytienen
sangradoespontneosinrelacinconladefecacin.Puedetambinpresentarseen
formadehematoqueciaohecesmezcladasconsangre.
CausasmsfrecuentesdeRectorragia(GrupodetrabajoCochrane,2002):
Hemorroides.
Divertculos.
Fisura.
ColitisUlcerosa.
Colitisinfecciosaenterohemorrgica.
Carcinomaanorectal.
Plipos.
Malformacionesarteriovenosas.
Fstulaanorectal.
lceracrnicasolitaria.
Anemiasecundaria.Sielsangradoeslosuficientementeprolongadopuedeproducir
anemiacrnicaysusintomatologaacompaante(palidez,mareo,...).
Prolapso.Esunamanifestacintarda.Conelpasodeltiempolashemorroidestienden
atenermayorgradodeprolapso,ysersteconmenoresesfuerzos.Estopuededar
lugarasecrecinmucosaqueprovocairritacinanalsecundaria,definidacomoprurito,
"pesadez","quemazn"porlospacientes.
Pruritoanal.Esfrecuenteenlashemorroidesinternas,yesdebidoalprolapsodela
mucosarectal,queaumentalaproduccindemoco,causandolairritacindelapiel
perianal.
Trombosishemorroidal.EsunacomplicacindelashemorroidesgradoIIIV.Se
originanalserestranguladasporlosmsculosesfinterianoscuandoestnprolapsadas,
producindosecongestinsanguneaytrombosis.Lahemorroidesevuelvedura,de
coloroscuro(negro)ynosepuedereducir,formndoseunedemaentodoelterritorio
perianal,loqueproducedolor.
Doloranalsintrombosis.Nosueleserunsntomafrecuente.Sepresentaconms
frecuenciaenhemorroidesgradoIV,complicadasconestrangulamientodelamisma.
Incontinenciafecal.PodraaparecerenlashemorroidesgradoIV.

HemorroidesgradoIV
Hemorroidesprolapsadasdelostresplexosenlasqueseapreciaelbordesuperiorizquierdo
delalneapectnea

http://www.fisterra.com/guiasclinicas/hemorroides/

3/11

1/4/2016

GuaclnicadeHemorroides

HemorroidesgradoIII
Hemorroidesde3gradocontrombosishemorroidaldeunplexo

HemorroidesgradoIV
Hemorroidesprolapsadasdelostresplexos

Cmosediagnostican?
(AlonsoCoelloP,2003AGA,2004aAGA,2004bCataldoP,2005KuenhHG,2009)
Inspeccin.Secolocaalenfermoendecbitolateralizquierdo(posicindeSims),o
bienderodillasenposicingenupectoral(apoyorodillascodos,orodillashombros).Se
valorarlapresenciadehemorroidestrombosadas(sacohemorroidalentensin,de
colorviolceooennegrecido),oprolapsadas(sacohemorroidaledematizadoperocon
colornormal).
Eltactorectalnosirveparadiagnosticarhemorroides,sobretodolasdegradoI,ya
quesondilatacionesvenosasquesecolapsanfcilmenteconlapresin.Nospuede
servirpararealizardiagnsticodiferencialconotrascausasderectorragia
(tumoraciones)ycomprobareltonodelesfnteranal.
Laanuscopiayrectosigmoidoscopiasonesencialesparadiagnosticarlaexistencia
dehemorroidesydescartarlapresenciadeotraspatologaspotencialmentemsgraves
(enfermedadesinflamatoriasintestinales,tumores,...)
Diagnsticodiferencial.Lospacientescondiferentestrastornosanorrectalespueden
presentarunposiblediagnsticodehemorroides.Losejemplosincluyen:fisuraanal,
condilomaanal,prolapsorectal,cnceranal,yenfermedaddeCrohn.Estos
diagnsticosdeberaserexcluidos,enparticularsieltratamientoconservadorparalas
hemorroidesnohatenidoxito(CSK,2008NICE,2005).

http://www.fisterra.com/guiasclinicas/hemorroides/

4/11

1/4/2016

GuaclnicadeHemorroides

Cmosetratan?
(AchesonAG,2008AGA,2004aAGA,2004bBledayR,2010CSK,2008DaviesRJ,2006
NisarPJ,2003)
Indicacionesdetratamiento:
Tratamientohiginicodiettico.Eseltratamientoinicialdelospacientescon
hemorroidessintomticas.
Tratamientoquirrgico:indicadoenaquellaspersonasconhemorroidesqueno
respondenalasmedidashiginicodietticasnialtratamientofarmacolgico.Tambin
enpersonasconhemorragiasevera(agudaocrnicapersistente).
Hayquetenerencuentaquelospacientesquepresentensntomassugestivosdecncer
colorectalseanderivadosaconsultasespecializadasparasuvaloracin(NICE,2005):
Sangradorectalconcambiosenelhbitointestinal(>6semanas).Enpersonas
mayoresde60aospuedesersuficienteconcambiosenelhbitointestinalsolamente.
Presenciademasas:abdominalorectal.
Presenciadeanemianoexplicada.

Medidashiginicodietticas
Prevencindelestreimientoydelapresinrectoanal:Prevenirelestreimientoreducela
aparicinylasrecurrenciasdelaclnicahemorroidal.
Aumentodelaingestadefibra(frutas,verduras,panintegral,ingestaabundantede
lquidos)enmonoterapiayasociadaaotrostratamientosayudaadisminuireldolor,el
prolapsoyelsangrado(CSK,2008).
Elusodefibrasmuestraunefectobeneficiosoconsistenteparaaliviarlossntomas
generalesylahemorragiaeneltratamientodelashemorroidessintomticas(Plantago
ovata,Isphaghula)(AlonsoCoelloP,2003a).
Otrasmedidashiginicodietticas:
Aumentodelejercicio,prdidadepeso,yevitarsedestacinprolongada.
Baosdeasiento:lasrevisionesdelaliteratura,noencuentranpruebasconcluyentes
dequeseanbeneficiosas,ysulugarenlateraputicanoesttodavadeterminado
(TejirianT,2005).
Nohayevidenciadequelascomidaspicantesempeorenlairritacinyelprurito
hemorroidal(AltomareDF,2006).
Tratamientosintomticotpico
Mltiplespreparadostpicosestncomercializadosparaeltratamientosintomticodelas
hemorroides.Presentananestsicosycorticoidesdeformaaisladaocombinada.Pocoshan
sidoevaluadosenECARCT(BledayR,2010CSK,2008):
Engeneralhayunacarenciageneraldeensayosclnicoscontroladosdelaeficaciapara
losproductostpicossintomticosautorizadosparaeltratamientodelashemorroides.
Sontratamientossintomticosynoteraputicos.
Recomendaciones:

http://www.fisterra.com/guiasclinicas/hemorroides/

5/11

1/4/2016

GuaclnicadeHemorroides

Sloserecomiendantratamientosduranteperiodosdetiempocorto(57das),puesto
quepuedenserperjudiciales(atrofiaepitelialqueaumentaelriesgodesangrado,
alergias,...).
Lostratamientosquepresentancorticoidesnodebenprescribirseencasodesospecha
deinfeccinlocal.
Lotratamientosnicosdecorticoides,sonpreferiblesalascombinacionesentre
diferentescompuestos.

Tratamientodeldolor
Valorarpautadeanalgsicosparareducireldolor(CSK,2008).Consideraciones:
Mejoranalgsicos(paracetamol).
Norecomendables:
Opiceos(inducenestreimiento).
Sihayhemorragiarectal,descartarlosAINES.

Tratamientoconfrmacosvenotnicos
Engeneral,haypobreevidenciasobrelaefectividaddeltratamientoenlapatologa
hemorroidalconvenotnicos(flebotnicos).Laslimitacionesencalidadmetodolgica,la
heterogeneidaddelostrabajosyelpotencialsesgodepublicacindelosestudiosplantean
dudassobrelosefectosbeneficiososdelosflavonoideseneltratamientodelashemorroides
(AlonsoCoello,2006CSK,2008MisraMC,2000).
Conclusiones:engeneral,noserecomiendatratarlashemorroidesylascrisishemorroidales
confrmacosvenotnicos.
Hemorroidestrombosadas
EstacomplicacinsueleocurrirmsfrecuentementeenhemorroidesgradoIIIIV(BledayR,
2010).
Laactuacindependerdelmomentodelcomienzodelossntomas(CSK,2008):
Comienzodelasintomatologa<72horas:trombectoma.Laescisin(conanestesia
local)dentrodelasprimeras72horasdelcomienzodelossntomaspuedeserla
opcinmsrpidaparamejorarlossntomas.Considerarderivacinurgente.
Comienzodelasintomatologa>72horas:tratamientoconservador:analgesia(vaoral)
+Reposo(+Hielo).
Otrosautoresconsideranqueelmejortratamientoeselconservador,
independientementedelmomentodelossntomas(BledayR,2010)
Tratamientoquirrgico(BledayR,2010CSK,2008DaviesRJ,2006JohansonJF,1992
ShanmugamV,2004)
CirugaMenor.Hayvariastcnicasdecirugamenor(quenoprecisandeanestesia
general):escleroterapia,fotocoagulacinconinfrarrojosoconlser,electrocoagulacin,
criocirugayligaduraconbandaelstica(LBE).
LaLigaduraconBandaElstica(LBE)semuestrasuperioralrestodelas
tcnicasdecirugamenoryqueeseltratamientodeeleccinenhemorroides
gradosIaIII.
http://www.fisterra.com/guiasclinicas/hemorroides/

6/11

1/4/2016

GuaclnicadeHemorroides

LafotocoagulacinconinfrarrojospuedesertanefectivacomolaLBE+
EscleroterapiaenlashemorroidesgradoIaII.
Nohaysuficienteevidenciaparavalorarlaefectividaddelaescleroterapia(porsi
sola),lafotocoagulacinconinfrarrojosoconlser,laelectrocoagulacinola
criociruga.
Conclusiones:lastcnicasdecirugamenorestnindicadasenhemorroidesgradoIa
III.Laligaduraenbandaelsticaparecesuperioralrestodelastcnicasdeciruga
menor.
Tcnicasquirrgicasmayores(BledayR,2010CSK,2008DaviesRJ,2006
GiordanoP,2009aGiordanoP,2009bJayaramanS,2006NienhuijsS,2009
MacRaeHM,1995SSAT,1999):
Tcnicasquirrgicas:Hemorreidectomacerrada,hemorroidectomaexcisional
abiertaylahemorroidectomacongrapas,ligaduradelaarteriahemorroidal.
HemorroidesGradoIII:
Lahemorroidectomahademostradomejorestasasderespuestaalargo
plazoenhemorroidesgradoIII,peroquetambinsehaasociadoams
complicaciones(infecciones,sangrado),msdolorymayorausenciaal
trabajoquelaligaduraconbandaelstica(LBE).Detodasformas,la
satisfaccinylaaceptacindelpacienteparecensersimilaresenambas
tcnicas.
Laeleccinportantodeberaimplicarlapreferenciadelpaciente:la
curacincompletadelossntomasalargoplazo(hemorroidectoma)frente
alasmenorescomplicacionesdelatcnicamenor(LBE).
Otrosautoresapuntanaquelahemorroidectomadebereservarsepara
pacientesquenorespondenalaligaduraenbanda.
HemorroidesGradoIV:
Lahemorroidectomaexcisionalabiertapuedesertanefectivacomola
hemorroidectomacerrada,produciendosimilaresefectosadversosy
complicaciones.
Lahemorroidectomacongrapasesunanuevaalternativaparaaquellas
personasconunprolapsohemorroidalimportante,aunquelosefectos
secundariospuedensermayoresquelahemorroidectomacerradao
excisionalabierta.
Otratcnicaavalorareslaligadurahemorroidalarterialodearterializacin
hemorroidaltransanal,aunquehacenfaltadatosdeestudiosamslargo
plazoparaestablecersulugarenlateraputica.
Conclusiones:lahemorroidectomaestindicadaenlashemorroidesdegradoIV
yenaquellospacientesquenorespondenatcnicasdecirugamenor.As
mismo,enlashemorroidesgradoIIIpuedevalorarselahemorroidectoma.La
hemorroidectomacongrapasesunanuevaalternativaparaaquellaspersonas
conunprolapsohemorroidalimportante,aunquelosefectossecundariosparecen
sermayores.

http://www.fisterra.com/guiasclinicas/hemorroides/

7/11

1/4/2016

GuaclnicadeHemorroides

Algoritmo1

http://www.fisterra.com/guiasclinicas/hemorroides/

8/11

1/4/2016

GuaclnicadeHemorroides

Bibliografa
AchesonAG,ScholefieldJH.Managementofhaemorrhoids.BMJ.2008336(7640):380
3.PubMedPMID:18276714.Textocompleto
AlonsoCoelloP,CastillejoMM.Officeevaluationandtreatmentofhemorrhoids.JFam
Pract.200352(5):36674.PubMedPMID:12737769.Textocompleto
AlonsoCoelloP,GuyattG,HeelsAnsdellD,JohansonJF,LopezYartoM,MillsE,etal.
Laxantesparaeltratamientodelashemorroides(RevisinCochranetraducida).En:La
BibliotecaCochranePlus,2008Nmero4.Oxford:UpdateSoftwareLtd.Disponibleen:
http://www.updatesoftware.com.(TraducidadeTheCochraneLibrary,2008Issue3.
Chichester,UK:JohnWiley&Sons,Ltd.).CD004649.Textocompleto
AlonsoCoelloP,ZhouQ,MartinezZapataMJ,MillsE,HeelsAnsdellD,JohansonJF,
etal.Metaanalysisofflavonoidsforthetreatmentofhaemorrhoids.BrJSurg.
200693(8):90920.PubMedPMID:16736537
AltomareDF,RinaldiM,LaTorreF,ScardignoD,RoveranA,CanutiS,etal.Redhot
chilipepperandhemorrhoids:theexplosionofamyth:resultsofaprospective,
randomized,placebocontrolled,crossovertrial.DisColonRectum.200649(7):101823.
PubMedPMID:16708161
AmericanGastroenterologicalAssociation,ClinicalPracticeCommittee.American
GastroenterologicalAssociationmedicalpositionstatement:Diagnosisandtreatmentof
hemorrhoids.Gastroenterology.2004126(5):14612.PubMedPMID:15131806
BledayR,BreenE.TreatmentofHemorroids.UpToDate(version18.3,septiembre
2010).[Enlnea].[acceso25/02/2011].Disponibleen:http://www.uptodate.com
CataldoP,EllisCN,GregorcykS,HymanN,BuieWD,ChurchJ,etal.Standards
PracticeTaskForce,TheAmericanSocietyofColonandRectalSurgeons,USA.
Practiceparametersforthemanagementofhemorrhoids(revised).DisColonRectum.
200548(2):18994.PubMedPMID:15711856
CKS(NHSUK).Haemorrhoids[Internet].NHSMay2008.[acceso4/02/2009acceso
25/02/2011].Disponibleen:http://cks.library.nhs.uk/haemorrhoids
DaviesRJ.Haemorrhoids.ClinEvid.2006(15):71124.PubMedPMID:16973032
GiordanoP,GravanteG,SorgeR,OvensL,NastroP.Longtermoutcomesofstapled
hemorrhoidopexyvsconventionalhemorrhoidectomy:ametaanalysisofrandomized
controlledtrials.ArchSurg.2009144(3):26672.PubMedPMID:19289667.Texto
completo
GiordanoP,OvertonJ,MadedduF,ZamanS,GravanteG.Transanalhemorrhoidal
dearterialization:asystematicreview.DisColonRectum.200952(9):166571.PubMed
PMID:19690499
GoligherJ,DuthieH,NixonH.Hemorroides.En:GoligherJ,DuthieH,NixonH,editores.
Cirugiadelano,rectoycolon.3.ed.Barcelona:Salvat1998.p.92142.
Grupodetrabajoparaguadeprcticaclnicaderectorragias.Enfermedadesms
frecuentesasociadasarectorragiaenAP.Hemorroides.GuaPrcticaclnicade
Rectorragias.[Internet].Barcelona:AsociacinEspaoladeGastroenterologa,
SociedadEspaoladeMedicinadeFamiliayComunitaria,CentroCochrane
Iberoamericano2002[acceso25/02/2011].Disponibleen:
http://www.guiasgastro.net/cgiin/wdbcgi.exe/gastro/guia_completa.portada?
pident=1
JayaramanS,ColquhounPHD,MalthanerRA.Cirugacongrapasversusciruga
convencionalparalashemorroides(RevisinCochranetraducida).En:LaBiblioteca
CochranePlus,2008Nmero4.Oxford:UpdateSoftwareLtd.Disponibleen:
http://www.updatesoftware.com.(TraducidadeTheCochraneLibrary,2008Issue3.
Chichester,UK:JohnWiley&Sons,Ltd.).CD005393.Textocompleto
JohansonJF,RimmA.Optimalnonsurgicaltreatmentofhemorrhoids:acomparative
analysisofinfraredcoagulation,rubberbandligation,andinjectionsclerotherapy.AmJ
Gastroenterol.199287(11):16006.PubMedPMID:1442682
JohansonJF,SonnenbergA.Theprevalenceofhemorrhoidsandchronicconstipation.
Anepidemiologicstudy.Gastroenterology.199098(2):3806.PubMedPMID:2295392
KaidarPersonO,PersonB,WexnerSD.Hemorrhoidaldisease:Acomprehensive
http://www.fisterra.com/guiasclinicas/hemorroides/

9/11

1/4/2016

GuaclnicadeHemorroides

review.JAmCollSurg.2007204(1):10217.PubMedPMID:17189119
KuehnHG,GebbenslebenO,HilgerY,RohdeH.Relationshipbetweenanalsymptoms
andanalfindings.IntJMedSci.20096(2):7784.PubMedPMID:19277253.Texto
completo
MacRaeHM,McLeodRS.Comparisonofhemorrhoidaltreatmentmodalities.Ameta
analysis.DisColonRectum.199538(7):68794.PubMedPMID:7607026
MadoffRD,FleshmanJWClinicalPracticeCommittee,AmericanGastroenterological
Association.AmericanGastroenterologicalAssociationtechnicalreviewonthediagnosis
andtreatmentofhemorrhoids.Gastroenterology.2004126(5):146373.PubMedPMID:
15131807.Textocompleto
MnguezPrezM,MoraMiguelF,SanchizSolerV,BenagesMartnezA.
Enfermedadesrectoanalesbenignas.Medicine.200008(7):34454.
MisraMC,ParshadR.Randomizedclinicaltrialofmicronizedflavonoidsintheearly
controlofbleedingfromacuteinternalhaemorrhoids.BrJSurg.200087(7):86872.
PubMedPMID:10931020
NationalInstituteforHealthandClinicalExcellence.Haemorrhoidstapled
haemorrhoidectomy[Internet].NICEGuidelinesMay2007[acceso7/02/2009].
Disponibleen:http://guidance.nice.org.uk/page.aspx?o=260179&c=91507
NationalInstituteforHealthandClinicalExcellence.Referralguidelinesforsuspected
cancer:quickreferenceguide.Clinicalguideline27.[Internet].NICEGuidelinesJune
2005[acceso25/02/2011].URLdisponibleen:
http://www.nice.org.uk/guidance/index.jsp?action=download&o=29814
NienhuijsS,deHinghI.HemorroidectomaconvencionalversusLigaSurepara
pacientesconhemorroidessintomticas(RevisionCochranetraducida).En:Biblioteca
CochranePlus2009Nmero2.Oxford:UpdateSoftwareLtd.Disponibleen:
http://www.updatesoftware.com.(TraducidadeTheCochraneLibrary,2009Issue1Art
no.CD006761.Chichester,UK:JohnWiley&Sons,Ltd.).CD006761.Textocompleto
NisarPJ,ScholefieldJH.Managinghaemorrhoids.BMJ.2003327(7419):84751.
PubMedPMID:14551102.Textocompleto
PfenningerJL,ZaineaGG.Commonanorectalconditions:PartI.Symptomsand
complaints.AmFamPhysician.200163(12):23918.PubMedPMID:11430454.Texto
completo
QuijanoCE,AbalosE.Tratamientoconservadorparalashemorroidessintomticasy/o
complicadasduranteelembarazoyelpuerperio(RevisinCochranetraducida).En:La
BibliotecaCochranePlus,2008Nmero4.Oxford:UpdateSoftwareLtd.Disponibleen:
http://www.updatesoftware.com.(TraducidadeTheCochraneLibrary,2008Issue3.
Chichester,UK:JohnWiley&Sons,Ltd.).CD004077.Textocompleto
ShanmugamV,ThahaMA,RabindranathKS,CampbellKL,SteeleRJC,LoudonMA.
Ligaduraconbandaelsticaversushemorroidectomadeescisinparalashemorroides
(RevisinCochranetraducida).En:LaBibliotecaCochranePlus,2008Nmero4.
Oxford:UpdateSoftwareLtd.Disponibleen:http://www.updatesoftware.com.
(TraducidadeTheCochraneLibrary,2008Issue3.Chichester,UK:JohnWiley&Sons,
Ltd.).CD005034.Textocompleto
Surgicalmanagementofhemorrhoids.PatientCareCommitteeoftheSocietyfor
SurgeryoftheAlimentaryTract(SSAT).JGastrointestSurg.19993(2):2145.PubMed
PMID:10885949
TejirianT,AbbasMA.Sitzbath:whereistheevidence?Scientificbasisofacommon
practice.DisColonRectum.200548(12):233640.PubMedPMID:15981059

Msenlared
GuasymetanlisissobrehemorroidesenMedline.Buscar
ClinicalPracticeCommittee,AmericanGastroenterologicalAssociation.American
GastroenterologicalAssociationmedicalpositionstatement:Diagnosisandtreatmentof
hemorrhoids.Gastroenterology.2004May126(5):14612.PubMedPMID:15131806
LorenzoRiveroS.Hemorrhoids:diagnosisandcurrentmanagement.AmSurg.2009
http://www.fisterra.com/guiasclinicas/hemorroides/

10/11

1/4/2016

GuaclnicadeHemorroides

Aug75(8):63542.PubMedPMID:19725283
SneiderEBetal.Diagnosisandmanagementofsymptomatichemorrhoids.SurgClinNorth
Am.2010Feb90(1):1732.PubMedPMID:20109630

Autores
AdolfoHervsAngulo(1)

MdicoEspecialistaenMedicinaFamiliaryComunitaria.
ProfesorAsociadoUniversidadPblicadeNavarra(UPNA).

TarsicioForcnAlonso(2)

MdicoEspecialistaenMedicinaFamiliaryComunitaria.
ProfesorAsociadoUniversidadPblicadeNavarra(UPNA).

(1)CentrodeSaludBuztintxuriPamplona(Navarra).
(2)CentrodeSaludTafalla(Navarra).

Elsevier2016

http://www.fisterra.com/guiasclinicas/hemorroides/

11/11

Potrebbero piacerti anche