Sei sulla pagina 1di 19

Portugus

Busca

Home

QuemSomos

Projetos

CursosEEventos

Notcias

Participe

ASBCInformaestcnicas

FaleConosco

Linksteis

Projetos

Apresentaodoprojeto|Conceitosbsicos|Estruturaeaplicao
Impactoambientaleeconmico|Vdeoaula|Conceitostcnicos
Informaestcnicas|ASBCeaquecedorsolartradicional
ComparaesaquecedorSolareEltrico|FAQ

Minutadenotaparaarquitetoseengenheiros

MANUALDEINSTRUODEMANUFATURAEINSTALAOEXPERIMENTALDO
AQUECEDORSOLARDEBAIXOCUSTOASBC
ElaboradoporSociedadedoSol
ANEXO1
MINUTADENORMATCNICA
Junho2005versoVII

Aquecedoressolaresemhabitaespopulares
Adequaodeinstalaeshidrulicaseconsideraesarquitetnicasparaoaumentoda
eficinciadeaquecedoressolaresresidenciais.
Nota
estaminutavlidaparatodootipodesistemadeaquecimentosolar.
PalavrasChave
Aquecedorsolar,energiasolar,aquecimentodegua,habitaopopular,alapes.
Objetivo
Apresenteminutadenormatemcomoescopo(alvo)facilitaraoarquitetoeprojetistade
instalaesoprojetodecasaspopularesparaqueestejampreparadasparaserem
complementadascomaquecedoressolares.
ConsideraesGerais
Historicamenteoaquecedorsolarparaumaresidnciamonooumultifamiliarsemprefoi
consideradoumcomplementodeluxo,cujocustoinviabilizavasuaaplicaoemhabitaes
populares.
Comrecentesdesenvolvimentosbrasileiros,visandooferecerspopulaesdebaixarenda
equipamentossolaresdebaixocusto,tornouseimperativoaprviaprogramaodestas
habitaesparasuportaremequipamentossolares,evitandodesnecessriasadaptaesou
reformasporpartedousuriofinal.
Generalidades
OAquecedorSolarmonofamiliar,quandodotipodeBaixoCusto(outradicional),
compesede:
doisatrscoletoressolares,emplsticopreto(oumetlicoscomcoberturadevidro),
expostosaosol,pelosquaiscirculaaguaaseraquecida
umreservatriotrmicodeguadeat300litros
umsistemadecirculaoedistribuiodeguaquentedePVCmarrom(outubosdecobre

ASBC
ASBCguasdebanho
DownloadsManuais

isoladose/oudeCPVCe/oudePolietilenoouPolipropileno)
umchuveiroeltricoqueforneceguafriaeguaquentesolar,cujapotnciacontrolada
porumcontroladordeenergia(dimmer),acionadoemdiasemqueoaquecimentonofoi
suficiente(ousemochuveiroeltrico,jqueoreservatriotrmicotradicionalutiliza
resistnciaeltricainterna)
umsistemademisturadasguasquenteefriaparaochuveiro.
Areadoscoletoresdecercade1,5a2,5m2,compesototaldecercade15a40kg/m
dependendodotipodecoletor.Elessousualmenteapoiadossobreumadasguas(quedas)
dotelhado.
1AspectosArquitetnicos
1.1Direoeinclinaodotelhado
Umadasguasdotelhadodeve,semprequepossvel,estardirecionadaaoNorteVerdadeiro,
comdesviomximo,sejadireitaouesquerda(lesteouoeste),de45graus,conforme
figura01.
Ainclinaodotelhadodeveriaserprximadalatitudelocal.Podesesuperaresta
inclinaoemat10graus,melhorandoaeficinciadoequipamentonoperododeinverno.
Videfigura02.
Porexemplo,emSoPauloCapital,alatitudede23.Assimongulodeinclinaocom
ahorizontalpodevariarde23a33graus.
Nocasodecasascomlajeaoinvsdetelhado,podesemontarumaestruturalevederipas,
paraobtenodacorretainclinaoedireo.

Figura01:Direodeumadasguasdotelhado

Figura02:Inclinaodotelhado
1.2Posiorelativaentrecoletoressolaresereservatrios
Paraaobtenodeumaboacirculaonaturaldaguanocircuitocoletoresreservatrio
trmico(evitandoseousodecustosamotobomba),estedeveestaracimadonveldas
placas.Quantomaiorestedesnvel,maioravelocidadedecirculao,melhorandoa
eficinciadosistema.
Aexignciamnimaqueadiferenadascotasquecaracterizamofundodestereservatrio
eadalinhahorizontalquedivideocoletoraomeiosejaigualousuperiora25cm(figura03a).
Sehouverescolhadacaixadeguamistaquente/fria,adiferenadecotasentreopisodo
volumequentedentrodacaixadeguafriaealinhahorizontaldedivisodoscoletores
deverserigualousuperiora30cm(figura03b).

Figura03a:DesnvelColetorReservatriodeguaQuente.

Figura03b:DesnvelColetorReservatrioMisto.
Quantomaisprximodabordadotelhadoestiveremoscoletores,maisfcilsero
cumprimentodestasexigncias.
Casooarquitetoestejaplanejandoumacasamaisluxuosa,odesnvelentrefundodo
reservatriotrmicoealinhamdiadoscoletorestermoplsticos,nodeversuperar3
metros,faceslimitaesmecnicasdoscoletoresdebaixocusto(odesnvelcoma
aplicaodecoletoresmetlicostradicionais,praticamentenotemlimites).
1.2.1Localizaodoreservatriotrmico
Oreservatriodeguaquentedeveestaromaisprximopossveldopontodeuso,o
chuveiroeltrico(ducha).Casohajamaisdeumponto,oreservatriodeverestarauma
distnciamedianadosmesmos,equilibrandootempodechegadadaguaquenteaospontos
deuso.
Casoahabitaopopular,pormotivosdeespao,ououtros,nopermitirainstalaodeuma
caixadeguaadicional,oprojetistapoderpreverousodatcnicadacaixadeguamista
quente/fria,quecombina,nummesmoreservatrio(odeguafria),tantoaguaquente
quantoadaprpriaguafria.Omeiosimples,comaaplicaodoprincpioda
estratificaotrmica(guaquenteflutuandoporcimadaguafriadacaixa,semusode
separadoresmecnicos).Detalhespodemserencontradosnopresentemanualdemanufatura
dosAquecedoresSolaresdeBaixoCusto.
1.3Caixadeguaexterna
Oprojetistadevemanterasrelaesdealturaacimaapresentadas.Seforpossvel,ampliaro
espaoparaainstalaodeumreservatriotrmicoaoladodacaixadeguafria.
Nocasodainviabilidadedaextensodalajedacaixadegua,aplicaroprocessodacaixade
guaquentevirtual,explicitadoacima.
2AspectosHidrulicos
Tendoemvistaaprovvelinstalaodoaquecedorsolar,sejapeloconstrutor,pela
cooperativa,pelomutiro,ouentopeloprpriousurio,oprojetistadahabitaodever
preverummisturadortradicionaldeguaquenteefriaparaochuveiroeltrico.Equivale
adiodetubosdeguaquenteaosistema:
umtubodedescidaprovenientedoforro
umnovoregistro
umTparaauniodasguasfriaequente
umtubodesubidadoTaochuveiroeltricoouducha.
Paraquegua,aqualquertemperatura,possaserenviadaducha,osdoistubos
mencionadosdevemserespeciaisparaguaquente(cobre,CPVC,PPouPE).
Pelobaixofluxodeguaquepassapelostubosdeguaquente,estespodemser,semperda
devazo,dedimetrode20mmoudedepolegada.
Abitolamenortrazavantagemdereduzirperdastrmicas,almdeacelerarachegadada
guaquente,reduzindocustosdeguaedeenergia.Vejafigura04.

Figura04:Tubulaodeesperaparaguaquente.

3AspectosEltricos
Todasasnormasquevisamaseguranaeboaoperaodochuveiroeltricoemhabitaes
popularesdevemsermantidas,mesmoestandoahabitaopreparadaparareceber
aquecedoressolares.
4Observaessobreamanutenonoforro:OAlapo
Historicamenteoalapodeacessoaoforrodeumacasaprojetadocomdimenses
mnimas,osuficienteparaapassagemdeumapessoamagra.Comoenvelhecimentoda
casa,trabalhosdemanutenonoforroetelhadossetornamnecessrios.
Sefornecessriaumatrocadereservatrio,oproprietrioouampliaoalapo,ouintroduzo
mesmopelomadeiramedotelhado,serrandosuasripasecaibros,enfraquecendoaestrutura
demadeira.
Sugesto:Projetarasdimensesdoalapocomdimensessuficientesparaapassagemde
grandesobjetos,porexemplo,caixasdeguade500litros,facilitandofuturasmanutenes.

IrradiaosolarnoBrasil

AsirradiaesinformadasnatabelaabaixosoapresentadascomoKwhpordiapormde
reaplana,mdiamensal.
Introduoaousodaplanilha
SeguemosprincipaisdadosdaIrradiaoSolarencontradosnoBrasilemlocalidades
selecionadas,gentilmentecedidosaoCoordenadordoProjetoASBC,pelaequipedoProcell,
daEletrobrsem1997.
MaisdetalhespodemserencontradosnolivropublicadopelaequipelideradapeloProf.
ChigueruTiba,daUniversidadeFederaldePernambuco,AtlasSolarimtricodoBrasilBanco
deDadosTerrestres.
DownloaddaPlanilhadeirradiacaonoBrasil
DetalhesdaPlanilha
Lat.=Latitude
Informao:LatitudesiguaisformamlinhasparalelasaoEquador
AlatitudedoEquadordezerograus
Alatitudedopolosulde(90,00)graus
Exemplo,alatitudedeS.Paulode(23,55)graus
Parnteses()indicanmeronegativo
LatitudesacimadoEquadorsoconsideradascomopositivas.
LatitudesabaixodoEquadorsoconsideradascomonegativas.
Exemploprtico
Quantosgraus(naplanilha)acidadeescolhida,guaBranca,estabaixodoEquador?
guaBranca,emAlagoas,esta(9,27)grausabaixodoEquador.
VejaAltamira,com3,20grausdeLatitude,semparnteses,indicaqueestlogoacimado
Equador.
Quantomaiorograu,ouentoquantomaisaosul(ouaonorte)doEquadorvocseencontra,
menorserairradiaosolarmdiaanual.Istoserealanosmesesdeinverno.O

conhecimentodalatitudeimportante,poisindicaainclinaocomqueoscoletores
deveriamserinstalados.Ainclinaocorretasinnimodemelhoraproveitamentoda
irradiaosolarexistentenolocal:
maislatitude,maisinclinao,
menoslatitude,menosinclinao.
NoEquador,latitudezero,ocoletorficariaparaleloaosoloparamelhoraproveitamentoda
energiasolarincidente.Naprticanodeveriaseraplicadaestainclinaojqueisto
impediriaqueaguadachuvavenhaaescorrersobreasuperfcieexternadocoletor,
deixandoocoletorsujoempoucotempo.
Long.=Longitude.
Informao:Longitudesiguaisformamlinhasquecircundamoplaneta,passandosempre
pelosdoisplos,norteesul.Solinhasortogonaisslinhasrepresentadaspelaslatitudes
quesosempreparalelasaoEquador.
Cadalinhadelongitudedivideoplanetaemduasmetadesiguais.
LongitudezerograusumalinhaquecruzaacidadedeGreenwichnaInglaterra.
OsgrausdasLongitudescrescempartindodeGreenwichesquerda.Estesgrausdoavolta
terraequandochegamdenovoaGreenwichtotalizam360graus.
ALongitudedeumlocal,mantendoseaLatitudeconstante,noteminfluncianaposiodo
sol.Isto,paraefeitodaanlisedeposiomaisprodutivadoscoletores,alongitudeno
precisaserlevadaemconsiderao.
Exemploprtico
QualaLongitudedacidadedeguaBranca?PelaplanilhaaLongitudede37,94graus.Isto
,deumtotalde360graus,queumavoltaaoplaneta,guaBrancaestafastadasomente
37,94grausdeGreenwich.
Poderamosentochegarseguinteconcluso:
numamesmaLatitude(LinhaparalelaaoEquador),independentedaLongitude,airradiao
localdeveriasesempreigual.Realmente,nestalinhadeLatitude,independentementedas
Longitudes,oSolsempreterposiesiguaisaolongododia.
Istopoderiafacilitarmuitoavidadosquetrabalhamnesteramodeanlisedasirradiaes
solares.Masnooqueaconteceemcampo.queairradiaosolarlocaldependeem
especialdanebulosidadelocal,dosndicespluviomtricos,daumidadedoar,dapoluio
atmosfrica,dasinterfernciasfsicascomomontanhas,rvoresetc.
ResumindoousodeLatitudeeLongitude
Latitudepodedarumaideiaaproximadadairradiao,oferecendodiretrizesdainclinao
doscoletores.
Longitudenoinfluenciaaenergiasolarincidente,nosendoimportanteparaaposiodos
coletores.
Condiesfsicaseatmosfricaslocaissooverdadeirobalizadordaenergiasolarque
poderseraproveitada.
Localidade
Cidadeescolhidaparaaanlisedairradiaolocal.
UF
Estadoemqueseencontraacidadeescolhida.
ColunasdemesesdeJaneiroaDezembro
Cadamscomsuairradiaodiria,comomdiamensal,emKWhpormetroquadradode
reaplana.
Mdia
airradiaomdiaanual(dosmesesdejaneiroadezembro),pordiaepormetroquadrado
plano.
Observaes
Estasinformaesdeirradiaosooresultadodemuitosanos,svezesdcadas,de
cuidadosasmedidasemestaesmeteorolgicas.
Podeacontecerquenumdeterminadoanoairradiaosolarseapresentedemaneira
completamentediversadaesperada,oupior,daquefoiprometidaparaumusuriodeum
aquecedorsolar,usurioquedificilmentevaicompreenderquelogonoanodasuainstalao
airradiaosolarnoacompanhouamdiahistrica.Porviadasdvidasporm,seriabom
reverosprocedimentosdainstalaodoaquecedor,muitoprovavelmente(quase100%)com
falhasdefcilcorreo.
DownloaddaPlanilhadeirradiacaonoBrasil

Principaisfrmulastcnicas
Frmulasmaisusadasnoclculodasenergiastrmicasqueenvolvemoaquecedor
solar

IntroduoaoKwh
IntroduoKcal
RelaoentreKwheKcal
Limitesdestaapresentao
Sealgumdesejarseaprofundarnoestudodeenergiasqueenvolvemsistemasde
aquecimentosolar,emanexopginaestudoacadmicoASBCexistemsugestesde
livrosquepodemservirderefernciaparaumaprofundamento.
Oquesegueumasimplificao,quepodelevarapequenoserrosnosresultados
calculados.
IntroduoaoQuilowatthora(Kwh)
UmQuilowatthora(Kwh)igualquantidadedeenergiaqueconsumidaquandouma
resistnciade1000Watt(igualadezlmpadasde100Watt,porexemplo)acionadapor
umahora.
Exemplo:
Umchuveironaposioinvernotemumapotnciade5.400Watt,oude5,4Quilowatt(Kw).
Estechuveiroficouligadopor2horasduranteobanhodascrianas.
Pergunta:Qualfoiaenergiaconsumidanestaoperao?Resposta:5,4Kwx2horas=10,8
Kwh.
Vejam:KwvezesnmerodehorasresultaemKwh,aquelasiglaqueindicanacontadeluz
quantonsvamospagar.
Nestecaso,comoocustoemS.PaulodeR$0,30porKwh(janeiro2003),podemosfazer
facilmenteoclculodadespesaquevirembrevenacontadeluz.5,4Kwx2horasxR$
0,30porKwh=R$3,24snestebanho.
Ficaclaroqueousoprolongadodochuveiroeltricosempreserefletedemaneirasensvelna
contadeluz.
IntroduoQuilocaloria(Kcal)
Comestanovasiglapodemoscalcularfacilmenteaenergiaquefoiassimiladaouperdidapela
gua.
Kcal=litrosdeguax(temperaturafinaltemperaturainicial)
Exemplo
Desejasepreencherumbaldecomguaquentequevemdeumchuveiroeltrico.
Simultaneamente,nosinteressasaberquantasQuilocaloriasforamadicionadasguafria,
queveiodacaixadegua,aopassarpelochuveiro.
Amaneiraderealizaresteclculosimplesdemais.Comumtermmetromo,leioa
temperaturadaguafrianatorneiraounoprpriochuveiroeltrico,naposioneutra.
Descobrimosquede24Graus.Achamosatemperaturainicial.
Ligamosochuveiroecomaduchinhaenchemosobalde.Comobaldecheio,medimosmais
umavezatemperatura:colocandoamo,descobrimosqueelaestdemornaaquente.Pela
experincia,deveriaserumatemperaturaaoredorde40Graus.Medindocomotermmetro,
descobrimosqueelechegounobaldea39Graus.Achamosatemperaturafinal.
Agora,revendoafrmulaacima,faltasaberquantoslitrosdeguacontmobaldede
gua.Lembrando:umlitrodeguapesaumQuilograma(Kg).
Voltandoexperincia,spesarobaldecomsuagua.Vamosdizerqueopeso
encontradofoide12,5Kg.Depoisdeusadaagua,podemospesarobaldevazio.Elepesou
1,3Kg.Destasduasmedidaspodemoschegarquantidadedeguaqueestavano
balde:12,5Kg1,3Kg=11,2Kg.
Como1litrodeguaiguala1Kg,descobrimososlitrosdegua.
Aplicandoosvaloresencontradosnafrmula,acharemosasQuilocalorias.
Energiaadicionadagua(Kcal)=11,2litrosx(39Graus(temp.final)23Graus(temp.
inicial)=11,2litrosx(16(oresultadode39menos23))Kcal.
Energiaquefoiadicionadaguafoide=179,2Kcal.

Agoravemapergunta:paraquemeservetudoisto?Servesesoubermosquala:
RelaoentreKwheKcal
Dolivrodefsicaficasesabendoque:1Kwhiguala860Kcal.Estanovainformaopode
seraplicadaoperaodoenchimentodobalde:
Seoaquecimentodaguadobaldeconsumiu179,2Kcal,se860Kcaliguala1Kwh,ento
porregradetrs,poderemoscalcularquantosKwhforamconsumidosnesteaquecimentode
gua:(179,2Kcalx1Kwh/860Kcal)=0,208Kwh.
Encerrando
Podesecalcularagoraocustodaenergiaaserpagapeloenchimentodobalde:
Custo=0,208KwhxR$0,30porKwh=R$0,0624,ou6,2centavosporestapequena
operao.
Podeseperguntar,afinal,paraquemedirtantatemperaturaeseesforarparamediralguns
litrosdeguaseerasuficienterealizaromesmoexercciotalcomooprimeiroacima(Kwx
Tempo)?
Resposta
Exemplo:umacaixaisoladatermicamentede100litrosdeguafriaa22graus(temperatura
inicial)ligadaaumcoletorsolar.Duranteodiaaguafoiesquentando.tardinha,quandoo
soljnoesquentamais,abrimosatampadacaixa,damosumamisturadanaguapara
eliminarqualquerestratificao,igualandoassimatemperaturaemtodaacaixa.Medimosa
novatemperatura:43Graus(temperaturafinal).
Resultado:houveaquecimento,masnenhumchuveirofoiligado.Quandosomosforadosa
entrarnamedidadeQuilocalorias.
AplicandoafrmuladaQuilocaloria,encontramos:
Aenergiatrmicadaguadacaixafoiacrescidade:
100litrosx(4322Graus)=2100Kcal.
Destepontoemdianteabremseinteressantesopesdeclculoparaoramosolar:
os2100KcalequivalemaquantosKwh?
sdividir2100Kcalpor860Kcal/Kwh=2,44Kwh
ocoletorqueproduziuestaguaquente,tem1,7metrosquadrados(m2)
Logo,cadam2decoletorproduziu2,44Kwh/1,7m2=1,435Kwhemumdia.
Pensamentos
AdmitimosqueaeficinciadocoletorASBCpoderiaserde35%,nestasbaixastemperaturas,
de20a40GrausCelsius.FolheandoatabeladaIrradiaoSolarnoBrasil,(sim,bom
imprimirestapginatambm)notamosqueasirradiaesmdiasvariamde4a5KWhpor
diaporm2.Comonotemosemnossasexperinciasdomsticasequipamentosdeleiturada
verdadeirairradiaosolarnolocaldoteste,podemosadmitircertosvalores,queno
deveriamestarmuitoerrados.
Vero
Umdiadesol,tempononublado,5Kwhpordiaporm2.
Umdiadesol,temponubladotipomormao,4,5Kwhpordiaporm2.
Inverno
Diadesol,tempononublado,4Kwhpordiaporm2.
Diadesol,tempotiponubladotipomormao,3,5Kwhpordiaporm2.
Retornandoaexerccio,verificamosqueocoletorproduziu1,435Kwhporm2deenergia
trmica.Seestivermosnoveroeodiafoiclaroestimamosqueairradiaototaldodia
deveriaserde5Kwhporm2.
Agorapodemoscalcularaestimadaeficinciadestesistematrmicosolarcoletor+
reservatrio:1,435/5,00=0,28.Semultiplicarmosestevalorpor100,acharemos28%de
eficincia.
Seforinvernoeodiafornubladoaestimativadeirradiaofoide3,5Kwhpordiaporm2,a
eficinciaprovveldestecoletorser:1,435/3,5=0,41ouento41%deeficincia.
Resumindo
Comasfrmulaseexercciospropostoseresolvidos,comumarazovelmargemde
seguranapodemosfazeranlisesdaeficinciatrmicadesistemastrmicossolares.
AequipeASBCestdisponvelparaauxiliarnasoluodeproblemasdenossosvoluntrios
quedesejaremseaprofundarnestesclculos.

Dicasparareduziroconsumoeltriconolar

Abaixo,umresumodasinformaeslevantadaspelaequipeasSociedadedoSol.

Chuveiroeltrico
1Consumomnimo:mantenhaaposiovero(baixoconsumo)mesmonapocadefrio.
Resultarumbanhodebaixovolumedegua.Masseelavierquente,ocorpoaceitaro
pequenovolume.Oquevale,soboprismadeconfortotrmico,atemperaturadagua.
Dependendodamarca,ocontatoeltricodaresistncianoacionadodevidoaobaixo
volumedegua.Umeletricistapode,deformamuitosimples,aumentarasensibilidadedo
equipamento.
2Controladordeenergia:instalarumcontroladordeenergiadechuveiro,(dimmer),
permitindoamaximizaodaeconomiadeenergia.Estaeconomiaserealaespecialmente
nooutono,primaveraevero.
3TrocadaResistncia:Trocarresistnciadochuveiroporoutrademenorpotncia,
acessriodisponvelnomercadodaconstruocivil.
4Banhocurto:tentarreduziraduraodobanhode20a40%.
5Praquecimentodaguadochuveiro:instalarumAquecedorSolardeBaixoCusto,
parapraqueceraguadochuveiro,reduzindoemat80%oseuconsumoeltrico.Esta
tecnologiaprovavelmentejestardisponibilizadanosegundosemestrede2001,aindano
modofaavocmesmo.Seforcasodeurgncia,oaquecedorsolartradicionalhojea
melhoropo.VeremPginasClassificadas:EnergiaSolar/AquecimentoSolar.
6Aproveitamentodatemperaturadagua:testaraopodechegarmaispertodo
chuveiroduranteobanho,subindoemumacaixaoualgoassim.Estaoperaovaipermitir
umbanhocommaiorvolumedegua,poisatemperaturadaguajuntoaochuveirobem
maisquentedoquearecebidaquandomantidaatradicionaldistnciachuveirousurio.
Muitocuidadocomeventualdescargaeltricaoutombocomousodeumabanqueta
insegura.Outraformadechegaraochuveirochamarumencanadorerebaixloaltura
desejada.
7Famliasgrandes:seafamliaforgrandeejeconomizaenergiaaomximo,na
impossibilidadedechegaraos20%deeconomia,sugerimosvoltarausarporalgumtempoo
mtodoaindamuitousualpelasfamliasdointeriorqueaindahojenotemacessoenergia
eltrica:aquecerguaemgrandepanelaoubalde.
8Associao:Procurarassociartodasasopesacima.

Boiler(Reservatriotrmicodeacionamentoeltrico)
1Umdesperdiadordeenergia:oboilerumgrandedesperdiadordeenergia.Amelhor
formadereduziroseuconsumodesliglo,passandoausarochuveiroeltrico,muitomais
econmico.
2Controlartemperatura:nainviabilidadedestamudana,acessarotermostatodo
equipamento,reduzindosuatemperaturaparacercade45graus.(Terumtermmetromo.
Elesepagarempoucosdias).
3Reduodotempodebanho:esquecerdaslongasduchasdealtapresso.Soelasas
maioresgeradorasdeperdasdeenergiatrmica(logoeltrica),semfalardoenormevolume
deguaperdida.
4Praquecimentodaguafornecidaaoboiler:senenhumadassugestesacimafor
possvel,praqueceraguaqueserfornecidaaoboilerpormeiodainstalaodoASBC.O
boilerpraticamentedeixardeseracionadoeletricamente,trazendosignificativareduode
consumo.
5Usodogs:seoaquecedorsolarforumaopoinvivelealongaduchafor
indispensvel,substituiroboilerporumaquecedoragsdepassagemoudeacumulao.
Dandoprefernciaaoprimeiro,porconsumirmenoscombustvel.
Acompanhiafornecedoradegsdesuacidade,GLPounatural,poderfornecertodosos
detalhestcnicosecomerciais.

Geladeiraoufreezer

1Ventilao:mantenhaageladeiraemlocalventiladoparapermitirmelhortrocadecalor
pelosradiadores.
2Degelo:manterocongeladorsemprelivredasusuaiscamadasdegelo.
3Isolamento:seageladeiraaindafordotipoderadiadorexterno(serpentinaspretasna
partedetrs)aproveitarestavantagemeforrartodasassuperfciesdageladeiracomchapas
deisopordeespessurade30mm,aumentandooisolamento,reduzindooconsumoeltrico
dageladeira.(Frente,trs,lateraisecobertura.feio,masfunciona.)
4Limpeza:manterotrocadordecalorsemprelimpo.Gordurassomadasaopambiental
soumimpedimentoparaamelhortrocatrmica.
5Temperaturainterna:elevlaumpouco.
6Estanqueidade:manterasborrachasdasportasemboascondies.
7Convecodoardentrodageladeira:noforreprateleirascomfilmesplsticos.Parte
dageladeiravaipermanecermenosfriaporfaltadecirculaodearemseuinterior.
8Armriosestticosdecozinhasmodernas:eviteinstalarasgeladeirasnestes
cubculosfechados,jquenormalmentesuaventilaodemqualidade,aumentando
consideravelmenteoconsumoeltrico.

Arcondicionadoe/ouventilador
1Desperdciodofrio:fecharportasejanelasduranteousodoequipamento.
2Aquecimentoefeitoestufa:sehouverentradadeluzdiretadosraiossolarespelas
janelas,(sinnimodegeraotrmicanoambienteinterno),tambmfecharascortinas.
3Confortotrmico:ocorpohumanomuitosensvel.Oambienterefrigeradonoprecisa
estargelado.Seestiverde3a5grausabaixodatemperaturaexterna,haverumaforte
sensaodebemestar.
4Ajustedetemperaturadoequipamento:consequentemente,nodeixeocondicionador
trabalharnaposiofriomximo.
5Termmetro:omelhorinvestimentoqueumusuriopoderfazerodeadquirirum
termmetroparatransformarsensaesfsicasdeconfortoemnmerosfacilmente
compreensveisereplicveis.
6Isolamentotrmico:casoousurioutilizeoseuequipamentoconstantemente,amelhor
sugestoparaaeconomia,adeforrarparedesetetocomcamadadeisolante(podeser
isoporde20a30mm).Talvezsejafeio,masduranteosprximosdoisatrsanos,com
previsodefaltadeenergia,estaumaformaeficientedecooperarcomoaflitivo(e
instrutivotambm)momentonacional.
7Ousodoventilador
7.1Substitua,semprequepossvel,ocondicionadorporumventilador.
7.2Apesardenoreduziratemperaturaambiental,abrisadaocorpoumafortesensao
debemestardevidoaceleraodaevaporaodosuorqueocorpogerapermanentemente
nasuperfciedapele.
7.3Ousodoventiladorpermitemanterportasejanelasabertas,propiciandoumambiente
maissaudvel.
7.4Oventilador,almdesermuitomaisbaratodoqueocondicionador,consomealgocomo
5%oumenosdaenergiaconsumidapelocondicionador.
7.5Seasituaoestivernolimite,trabalharcomumacombinaodecondicionadore
ventilador,deixando,pormatemperaturadocondicionadormaiselevada(entre28oe30oC),
consumindobemmenosenergia.
8Operaosempresenadousurio:aosairsempredesligarocondicionadore/ou
ventilador.
9Manuteno:verificarseoradiadorexternodocondicionadorestlimpo,facilitandoas
obrigatriastrocastrmicas.Aproveitaromomentoelimparosfiltrosdearseguindoas
sugestesdofabricante.

10Difusodocalorgeradonoradiadorexterno:nuncadeixeoradiadorexternodo
condicionadoremambientefechado.Eleaquecerseeoconsumodeenergiasubirmuito.

Iluminao
1LmpadasIncandescentes/fluorescentes:trocar,semprequepossvel,aslmpadas
defilamentodemuitousoporlmpadasfluorescentes,sejamasdotipousual,(compridasde
20ou40W)ouaspequenas,chamadasdefluorescentescompactas,(de5a45W).A
economiapodechegara80%.Cuidado,pormcomoconfortoambiental.Asensaodas
lmpadasdefilamentomuitoaconchegante.Fluorescentes,dotipocompridasbrancas,nos
salasouquartosdedormirsofrequentementecriticadaspeloseualtodesconforto.Na
cozinhaoulocaisdeserviotmsidobemaceitas.Existemhojenomercado,novas
fluorescentescompridas,comexcelentereproduodecoresemenorndicedeirradiao
branca,melhorandoasensaodedesconforto,almdeserem10%maiseconmicas.Para
reduzirocansaoresultantedesuacaractersticatremeluzncia,jexistemreatores
eletrnicosqueeliminamestefenmeno.Asfluorescentescompactasrosqueveisjtrazem
ocircuitodoeletrnicoincludo.
2Aclaramento:aproveiteerepinteseusambientespreferidoscomcoresmuito,masmuito
clarasmesmo.Oaumentodeiluminaodoambientesersignificativo.
3Luzdireta:ondeforpossvel,ilumineoambientedetrabalho(mesa,pranchetaetc)com
luzprximaedireta.Aeconomiachegaa80%quandocomparadocomaenergiaconsumida
paraailuminaodetodaasaladetrabalho.
4Luzdosol:duranteodia,manterjanelasecortinasabertas,permitindoaentradadeluz
solar,sejadiretaouindireta.
5Espaospermanentementeiluminados:trocaraslmpadasdeusopermanente
(corredores,jardinsetc)porlmpadasdebaixssimoconsumocomoasde25Wattsouento
pelasfluorescentescompactasdemenorpotncia.
6Sensordepresena:mesmoqueparearedundncia,aosairsempreapagueasluzes.
Senoconseguirseacostumar,instaleumsensordepresenaquefaristo
automaticamenteparavoc.
7Noesconderaslmpadas:liberesuairradiaoluminosa,retirandoosglobosdevidro
foscoouplafontsembelezadores.Haverumaumentodeat50%deiluminao,permitindo
asubstituiodalmpadaoriginalporumademenorpotncia.
8Bemestardomstico:usarobomsensoparamanterobemestaremseular.Ele
sagradoevocdevesentirsemuitobemdentrodele,mesmoqueistoresultenumpequeno
aumentodesuacontadeenergia,admitindoquetudojfoifeitoparareduziroconsumode
energiadolar.

Televiso
1NodormircomaTVligada:almdapssimaqualidadedesonoresultante,o
desperdcioenergticosubstancial.AgrandemaioriadasTVstemumtemporizadorque
podedesliglasnahoraquevocassimodesejar.
2Circuitossempreacionados:desligarereligartelevisoresnoafetaseu
funcionamento.Quandodesejardesligla,noofaapelocontroleremoto.Desligueano
botoPowerparaquetodososcircuitoseletrnicosfiquem100%inoperantes.

Mquinadelavar
Economiadeenergia,guaesabo:Sempreutilizaramquinaemsuacapacidademxima
delavagem(Algocomo5,6ou7Kgporciclodelavagem).Aeconomiadegua,saboede
energiaflagrante.

Mquinadesecar
1Seelafordeaquecimentoeltrico,substitulaimediatamenteporumaaquecidaags.
2Noesquecerquelfora,sehouverumquintal,existefartaenergialuminosasolar,que
aliadabrisa,secafacilmentenoBrasilaroupasemconsumodeenergiasartificiais.Aliase

aistooefeitobactericidaebranqueadorprovenientedosraiosUltraVioletasqueintegrama
energiasolar.

Ferrodepassar
Nadaaserrecomendado.Osmodernosferrosaquecemrapidamente,nohavendoprejuzos
seeleforusadodiariamenteouvriasvezesaodia.Mas,seforseafastardeleparaouras
atividades,sempredesliglo.Suapotnciamuitograndeeosminutossemuso
representamumgrandedesperdcio.Analisarsenovalepenadeixardepassarpeas
comocamisetas,roupasdecama,cuecaseoutroscujafaltadelisuranoafetaaimagem
dosintegrantesdafamlia.

Microondas
Saquecimento:esteequipamentoconsometantoquantooumaisdoqueoferrodepassar.
Nuncausloparacozinhar.Ofogoaindatimoparaestefim.Paraproduziromesmo
efeitotrmico,aenergiaconsumidapelomicroondascustatrsvezesmaisdoqueaenergia
consumidapelofogoags.

Geral
1Aquecimentodafiaoeltrica:nousarsimultaneamenteequipamentosdealto
consumocomochuveiroseltricos,ferrosdepassar,fornosdemicroondas,tostadoresde
poetc.Asobrecargadarededomsticaenormeeosfiospodemseaquecer,reduzindoa
eficinciadosequipamentos.
2Nafaltadetomadas:cuidadocomasobrecargadosbenjamins(Ts).Elesnoso
componentesdepotnciaepodemaquecer,assimcomoarespectivatomada,prejudicandoa
operaodosequipamentos,semfalardoperigodefogo.
3Custosdeenergia,sepossvelanualizados:oseloPROCELLpodeindicaroconsumo
dosequipamentosaseremadquiridos.Analiseoscomcuidado,comprando,sempreque
possvel,osdemenorconsumo.Calculeocustodaenergiadeumanoecompareestecusto
comodeoutroequipamento.Vocvaificarespantadocomosresultados.
4Emendas:verifiqueduranteosconsertosquesorealizadosperiodicamenteemsuarede
eltrica,seasemendastenhamsidomuitobemfeitas.Aemendabemfeitasinnimade
longavidadesuaredeeltrica.
5Turismodomstico:circuleporsuacasa,jardim,garagem,banheiros,quartosde
despejo,deempregada,(quandohouver)etc.everifiquesenoexistemequipamentos
eternamenteligadosporpuroesquecimento.Soestas,muitasvezes,asfontesde
desperdcio,quetantonosirritamaoverascontasmensaisdeenergia.

Tabelasdeequivalnciasparaconexesebacoparaperdadecargaemtubulaes
paraguafriafornecidospelaTigreS/A.

DIMETROMNIMODOSSUBRAMAIS

DIMETROSDETUBOSDEPVCRGIDOEVAZES
EMFUNODASOMADOSPESOS.

PERDASDECARGASLOCALIZADAS,SUAEQUIVALNCIA
EMMETROSDECANALIZAODEPVCRGIDO

BACOPARAOCLCULODEPERDASDECARGA
EMCANALIZAESDEPVCRGIDO.

PlanilhadeequivalnciaTigreoriginal(download)

Comparaodeeficinciaentremodelosdiferentes
decoletoressolaresdebaixocusto

Primeiroexperimento:ColetorASBCdePVCeColetorGarrafaPET.
Iniciamosrecentementeacomparaodaseficinciasecaractersticasdeumcoletorsolar
feitocomtubosdePVC,garrafasPETecaixasTetraPakcomasdocoletorASBCfeitocom
forroalveolardePVC.
QuemaenviouocoletordegarrafasPETfoioSr.JosAlano,deTubaro,SantaCatarina,
quemontouummanualparaaconstruodeumAquecedorSolarcomestetipodecoletor.
Estetestesserindicativo,jquenotemosmoosdispositivosdetestestaiscomo
usadospelaequipedaGreenSolardaPUCdeMG.estelaboratrioquetestatodosos
coletorescomerciais(industrializados)brasileiros,visandoofereceraofabricanteoselode
conformidadedoInmetro.
Abaixofotodecomoestavasendofeitaaprimeirabateriadetestesnolaboratrioda
SociedadedoSol.

Aseguirosresultados:
TesteComparativoentrecoletoresASBCePET
Data:16/08/2006
Motivodoteste:
AEquipedaSociedadedoSolpermanentementeinquiridasobreaapossibilidadedousode
coletoressolaresmontadoscomareutilizaodegarrafasPETecomascaixasTetraPak,
aquelasdoleite.
Oamigo,JosAlcinoAlanodeSantaCatarinaumprojetodeumaquecedorsolarcom
coletoresmontadoscomgarrafasPETeCaixasTetraPak.ElenosenviouumcoletorPET
completocomreamuitoprximadocoletordoASBC.Estecoletor,empermanente
exposio,sempreapresentadoaosalunosdoscursosASBC.
Etalcomoacertado,montamosumapesquisacomparativaentreasduastecnologias.Os
resultadossointeressanteseseguemabaixo.
Equipamentosemtodos
Doisaquecedoressolarescomasseguintescaractersticas.
1readecadaumdoscoletores:0.8m.
2Direodoscoletores:norteGeogrficoInclinaodoscoletores:30graus
3DutosPVCmarromdosdoissistemas:25mm
4Volumeinternodoscoletores:
ColetordeGarrafaPET3litros
ColetordoASBC8litros
5Volumedeguadecadaumadascaixas:70litros
6CaixasUsadas:Polietileno200litros,tipobombonas,azuis
7Isolamentotrmico:Nenhum
8Duraodaexperincia:1dia
8.1Outrasexperincias:Nosdiasanterioresumasriedetentativasforamrealizadas
massempreapresentandotpicasfalhaslaboratoriais.
9TemperaturaAmbientemximanodia:31C
10Termmetro:10a+110C,delcooldaIncoterm
10.1FormadeMedio:Manual,logoapsavigorosamisturadaguadecadaumadas
duasbombonas.
10.2Temperaturafinalesperada:Temperaturamximadodiamais20C.
11Ventos:Mdios
12IrradiaoSolar:Boa,mascomnuvensocasionais.
Resultadosobtidos:
Asmedidaserespectivascurvasdemonstramnodecorrerdodiaumdiferencialde
temperaturacrescenteentresistemas,chegandoa4C.entre13h30a14h30.Porm,nofinal
dodiatil,estediferencialsereduza2,5C,muitoprovavelmentedevidoaoefeitoestufa
oferecidopelasgarrafasPET.
Comparandoosganhostrmicosentresistemasnofinaldodia,odoASBC17,2%maior.
umvalorconsidervel,masquenorefletearealidadediantedafaltadoobrigatrio
isolamentonosdutosderetornoenasprpriascaixasbombonasusadasnestasmedidas.
Admitindoaexistnciadoisolamentoea(muitoprovvel)temperaturafinalde50C,oganho
afavordocoletorASBCcaipara10,2%permitindoafirmarqueosdoissistemasso

praticamenteequivalentes.
LeituraseCurvas:

Observao:
Durabilidade
AdvidaqueficaadadurabilidadedagarrafaPETquandoexpostairradiaosolar
permanente.Segundoosfabricantesdamatriaprimadasgarrafas,elapodersedegradar
numprazode4a6anos,valorqueconsideramosmuitobomquandocomparadosamateriais
comooPolipropilenoePolietileno,que,semaditivos,nodurammaisdoquepoucosmeses
aosol.
NocasodocoletorASBC,adurabilidadeprevistaultrapassaos10anos,desdequehajauma
(muitosugerida)repinturadoscoletoresdePVCacada4anos.
NocasodocoletorPET,apsoprazodevidadomaterial,suasgarrafasdeveroser
substitudas.Emambososcasos,operaesdefcilconcretizao.
Exposioagranizo
AcreditamosqueocoletorPETquandomaisjovem(flexvel)temumaresistnciaaogranizo
superioraodocoletorASBC.Esteltimo,submetidoagranizoforte,devepassarporuma
manutenodeselamentodetrincas,operaofcilederealizaonotelhadooulaje.
Custo
AdmitindoausnciadecustonasgarrafasPETecaixasdeleite,ocustodocoletorquenos
foienviadocercade13%menorqueodocoletordeprojetoASBC.Adiferenavemdouso
dostubosdePVCmarromde32mmnocoletorASBC.
Projetosdidticos
Ambososprojetostemumfortechamarizparausoemlaboratriosetrabalhosescolares.O
ColetordegarrafasPETerespectivascaixasdeTetraPackoferecemumainteresseadicional
soboprismaambientalaocombinargeraodeenergiatrmicaaprocessosdereciclagem
demateriaisdescartadospelasociedade(Fatores,queemconjunto,sosimplesmente
imbatveisnaaplicaoescolar).

Tempodemontagemdoscoletores
Dadosestosendolevantados.Ficaemabertootemporequeridoparaacoletaelavagem
dasgarrafasPETedascaixasTetraPack.Idem,compradeplacasmodularesdePVC.De
qualquermaneiraestestemposnotemvalorcomercialface`aautoconstruodestes
componentes.
RepetiodotestecomparativoentrecoletoresASBCePET
Tologootrabalhodeisolamentodascaixastrmicasetubosderetornotiversidorealizado.
Esperamosistoparaoinciode2007.

SegundoExperimento:ColetorASBCdePVCeColetorALPINAdePolietileno.
Apresentamosnessetrabalhoumacomparaodaseficinciasecaractersticasdocoletor
solardamarcaALPINA,comasdocoletorASBCfeitocomforroalveolardePVC.
OcoletorALPINAnosfoioferecidopelaequipeAloSolar,empresaqueatuanomercado
comvendaedistribuiodetecnologiassolares.Seussistemas,emespecialoscoletores
empolietileno,soproduzidosemescala.
Omotivodarealizaodotestecomparativo,quecontoucomoapoiodaequipeAloSolar,
foramasdvidasrepetitivasdeinteressadosquenoentendiamosaspectostcnicosde
ganhodoscoletoresdaALPINA,dadosinformadospelolaboratrioGreenSolardaPUCde
BeloHorizonte,entidadequeforneceoslaudosoficiaisdeoperaodoscoletores
industrializadosnoBrasil.
AbaixofotodamontagemnalajelaboratriodaSociedadedoSol.

Parafacilitaracompreenso,comparamosacapacidadedeaquecimentodecadacoletor
semprefazendopartedeumaquecedorsolarcompleto.Cadacoletorfoiligadoaumacaixa
de100litros,devidamenteisoladacompolietilenoexpandido,portandocadaumadelasum
volumedeguarelacionadoreadecaptaodaenergialuminosadosoldecadacoletor.
Sabemosqueestaformademedidanousualparaverificaodeeficinciadecoletores.
Masextremamenteprticaparaacompreensodoprocesso,mostrandoaquiloqueo
interessadodesejasaber:ocoletoraquecegua?sesim,quanto?
Foiistoquefizemos,medindosimultaneamente,sempreapsvigorosamisturadasguas,a
temperaturadaguapresenteemcadaumaduascaixastrmicas,operaorealizada
usualmentededuasemduashoras.
TesteComparativoentrecoletoresASBCeALPINA
Data:01/2009
Equipamentosemtodos
Doisaquecedoressolarescomasseguintescaractersticas:
1readocoletorASBC:0,800m
2readocoletorALPINA(1,4%acimadoASBC)0,8112mDireodoscoletores:norte
Geogrfico
3Inclinaodoscoletores:30graus
4DutosPVCmarromdosdoissistemas:32mm
5Volumeinternodoscoletores:
ColetorALPINA8,26litros
ColetordoASBC8litros

6VolumedeguadacaixaASBC:75litros(ASBC)
7VolumedeguadacaixaALPINA75,98litros(ALPINA)
8Isolamentotrmico:Caixascobertascompolietilenoexpandidode10mm
9Duraodaexperincia:3dias
10TemperaturaAmbientemxima:26,5C
11Termmetro:10a+110C,delcooldaIncotermcomprecisode1C.
11.1FormadeMedio:logoapsavigorosamisturadaguadecadaumadasduas
caixas
12Ventos:Mdiosefortes
Resultadosobtidos:
Apsasmedidas,chegamosconclusodequeosdoisaquecedoressolaresapresentaram
umaeficinciatrmicamuitoprxima,comdiferenasmuitopequenasdetemperaturaentre
osdoisvolumesdegua,variandoelasdezeroa1C,conformetabelaabaixo.
Tendoemvistaqueosdoiscoletoressoabertos,semfavorecimentopeloefeitoestufa(fruto
deumacoberturadevidro),suaseficinciasdeveriamser100%iguais.
Novimosmotivoparaestapequenadiferenaanoser,eventualmente,amaiorespessura
dasparedesdocoletorALPINA,espessuraquepoderetardarlevementeapassagemdocalor
dasuperfcieexpostaaosolguanelepresente.Estetempoderetardoaumentalevemente
atemperaturadesuafaceexterna,acelerandoasperdasdeconvecopelasbrisas
presentes.
Umainesperadacaractersticaobservadanestecoletor,oformatodas176junesdas
duaschapasdeplstico(superioreinferior),queapschuvaformammicropiscinasque
comanaturalevaporao,geramplosdereduzidatemperatura,podendoistoresultarem
reduodatransfernciadocalordasuperfcieexpostaaosolguainterna.
Precisamosenfatizarqueestesresultadostmfortedosedeempirismopornoexistiremno
ambientedaSociedadedoSolcondiestcnicasparaarealizaodeumasriedas
precisasmedidasparacomprovar(ouno)asafirmaesacimaexpressas.
Amostrasdemedidas

Concluses
Efetivamenteestesdoiscoletoresproduzemcalordeformamuitosemelhante,diferenciando
semuitomaispelascaractersticasintrnsecasdecadaumdeles.(Maisoumenos
resistnciaaogranizo,facilidadedajunodoscoletoresALPINAcomsuasuniesdePE,o
bonitoaspectodocoletorindustrializado,avantagemdopreomenordocoletorASBCcoma
possibilidadedaautoconstruoeoutros).
Observaes
Diferenadetemperaturaentreosdoissistemas
Validadasas18medidasdatabelaacima,osdoissistemasdeaquecimentoapresentaram
umadiferenamdiadetemperaturade0,41CafavordoASBC,valornosignificativoe
muitoprximoaolimitedeconfiabilidadedemedidadotermmetroutilizado.
readosColetoresediferenadevolumenascaixas
DevidoofatodocoletorsolardaALPINAterumarea1,4%maiorqueareadocoletor
ASBC,aquantidadedeguainseridanacaixatrmicatambmseguiuessadiferena,
compensandoamaiorincidnciasolarrecebidaporestecoletor.Aadiofoide0,98litros
sobreovolumedefinidoparaoASBC,quefoide75litros.

CaixaFria
Umacaixade250litrosdeamiantoserviucomorefernciaparamelhorcompreendermosas
diferenastrmicasentresistemascomcoletoresesistemassemcoletores.Oqueficou
patentenaexperinciafoicomoumacaixadeguafriacomercialsegue,commuitapreciso,
atemperaturamomentneadoambiente.
Crditos
OpresentetrabalhofoielaboradopordoisestagiriosdaPUCSPdocursodegesto
ambiental.Soeles:BrunoBorgesPereiradeLimaeRobertoDamianiJniorpresentesna
fotoacima.

Comparaodecustosentreaenergiasolartrmicaeaenergiasolarfotovoltaica

Procuraremosresponderbaseandonoseminformaesmetodolgicasprovenientesda
Europa,mesmoqueumpoucoantigas.Osdadosobtidospodemterfalhasmasindicam
dimensesqueclareiamosprocessosestudados:
Hipteses:
Perododeusodoequipamento:10anos
Custodocapital:Nenhum.
Consideramosabstenodecobranadejuros,(opotpicaparaofinanciamentode
sistemasambientais)

InstalaoFotoVoltaicademdioporte:
UmsistemaFotovoltaicocompostode:
110placasde70Wpicocada:
Preo:R$13.000,00
210bateriasde1,2KWh(100Ah):
Preo:R$8.000,00
Admitindoapossibilidadededescargadasbateriasemdiasmuitonublados,equivalentea
doisdiasdeusodosistema,comprofundidadededescargade50%(descargasegurapra
bateriasestacionriasdestinadasasistemasfotovoltaicos).
3Outroscomponentes:
Preoestimado:R$2.000,00
Custototal,semprevisodemodeobra:R$23.000,00
ProduodeenergiadosistemaFotoVoltaico:
Produodiria:
4horasx70Wx10Placas=2.8KWhpordia
Produoem10anos:
2.8KWhx365diasx10anos=10.220KWh
CustodoKWhgerado:
R$23.000,00dosistema/10.220KWhgeradosem10anos=R$2,25porKWh
Observao:
Estevalorpoderbaixarumpoucoseassumirmosapossibilidadedeumavidadosistemade
20anos.Nestecasoastrocasdebateriasdeveroentrarnoclculo.
Poroutro,noforamincludasasconhecidasineficinciasdoarmazenamentodeenergiaem
baterias,quepodemsubirumpoucoovalordoKWhproduzido.

InstalaodeumASBCdemdioPorteparaoAquecimentoSolarde
gua:
Umsistematrmicocompostode:
110coletoresASBC:
Preo:R$400,00
21caixade1000litros:
PreoR$280,00
3Outroscomponentes:
Preoestimado:R$500,00
Custototal,semprevisodemodeobra:R$1.180,00

Produodeenergiadosistematrmico:
Produodiria:(admitindoradiaosolarentrantede5KWhpordiapormetroquadrado)
10coletoresx0,8metrosquadradosporcoletorxeficinciade33,33%xenergiaradiante
mdiade5KWhpordia=13,33KWh
Produoem10anos:
13,33KWhx365diasx10anos=48.660KWh
CustodoKWhgerado:
CustodoequipamentodeR$1.180/48.660KWhtrmicosproduzidos=R$0,0242porKWh

Comparaodosdoiscustosobtidos:
AEnergiaFotoVoltaicacercade93vezesmaiscaraqueaEnergiaSolarTrmica.
Observaes:
Estacomparao,apesardeimpressionante,nosignificanecessariamentemuito.
AEnergiaFotovoltaicaumaenergiaditaNobre,quepodeseraplicadaaqualquerfimondea
energiaeltricasefaznecessria.
Poroutrolado,aEnergiaSolarTrmica,provenientedeumaquecedorsolardegua,
produzindoumaenergiaemestadobruto,nuncapodetransformarseemenergiaeltrica.Ela
spodesubstitula,semdvidaemescala,emcondiesespeciais,comonopr
aquecimentodaguaqueserenviadaaumchuveiroeltricoououtroequipamentonosolar
deaquecimentodegua/ar/processosindustriaisdebaixatemperatura.
Oestudoacimaconfirmaqueosolartrmicoumexcelenteeeconmicomtodoparaa
mitigaodeemissesdoGsCarbnico(CO2).
CadaKWhgerado/economizado,evita0,6Kgdeemisses.
AvantagemdoSistemaSolarTrmicooseucusto,93vezesmenorqueocustoda
mitigaooriginadaemSistemasFotoVoltaicos.

SociedadedoSol2013Opresentesiteestprotegidopelaleidedireitoautoral9.610/98.Vermaisdetalhesem:Patentes.

Potrebbero piacerti anche