Documenti di Didattica
Documenti di Professioni
Documenti di Cultura
Pilares
Curso: Engenharia Civil
1. Semestre de 2008
Bibliografia:
ALVA, G. M. S.; EL DEBS, A. L. H. C.; GIONGO, J. S. Concreto armado:
Sumrio (2 Parte)
3.11- Exemplos
3.11- Exemplos
Projetar os pilares:
P5 - pilar interno;
P4 - pilar de
extremidade;
P1 - pilar de canto.
3.11- Exemplos
Dados para os projetos dos pilares do exemplo de edifcio:
1- Caractersticas Geomtricas
Comprimentos equivalentes:
l0 x = 560 62 = 498cm
l + h
le 0
l
l x = 560cm
l0 x + hx = 533cm
lex
lex = 533cm
l x = 560cm
l0 y = 560 52 = 508cm
l0 y + hy = 508 + 60 = 568cm
l y = 560cm
l0 y + hy = 568cm
ley
ley = 560cm
l y = 560cm
x=
Na direo y:
y=
ley
iy
ley 12
hy
560 12
= 32,3
60
M topo
Nd
ei ,meio =
M meio
Nd
ei ,base =
M base
Nd
ei ,topo =
0
=0
3.808
ei ,meio =
0
=0
3.808
ei ,base =
0
=0
3.808
eax = 1x
eay = 1 y
Sendo:
lex
2
ley
2
1x =
1
1
=
= 0,00433rad
100 lex 100 5,33
1y =
1
1
=
= 0,00423rad
100 ley 100 5,60
Onde:
Logo:
1 1,min =
1
= 0,00333rad
300
(OK)
(OK)
lex
533
= 0,00433
= 1,15cm
2
2
ley
560
eay = 1 y = 0,00423
= 1,18cm
2
2
eax = 1x
Excentricidades mnimas:
Logo:
e1x = 2,55cm
e1 y = 3,30cm
Seo intermediria:
e1x = eix , meio + eax = 0 + 1,15 = 1,15cm < (e1, min ) x = 2,55cm
e1 y = eiy , meio + eay = 0 + 1,18 = 1,18cm < (e1,min ) y = 3,30cm
e1x = 2,55cm
e1 y = 3,30cm
25 + 12,5
Na direo x:
1, x =
b, x
ei , x
hx
onde : ei , x = 0
25 + 12,5
1, x =
b, x
ei , x
hx
25 + 12,5
1,0
hx = 35cm
b, x = 1,0
0
35 = 25 sendo que 35 90
1
1, x = 35
Esbeltez Limite:
Na direo y:
25 + 12,5
1, y =
ei , y
hy
b, y
onde : ei , y = 0
b , y = 1,0
25 + 12,5
1, y =
b, y
ei , y
hy
25 + 12,5
1,0
h y = 60cm
0
60 = 25 sendo que 35 90
1
1, y = 35
x = 52,8 > 1, x = 35
y = 32,3 < 1, y = 35
M d ,tot
le2, x 1
= b M 1d , A + N d
M 1d , A
10 r
Onde:
b = 1,0
M 1d , A = 0 M 1d , mn = N d (e1, mn ) x = 3.808 2,55 = 9.710,4kN .cm
le, x = 533cm
1
0,005
0,005
=
r hx ( + 0,5)
h
=
N sd
3.808
=
= 0,85
Ac f cd (35 60) 3,0
1,4
1
0,005
0,005
=
= 10,58 10 5 <
= 14,3 10 5
r 35(0,85 + 0,5)
35
(OK)
10
M d ,tot
M d ,tot
M d ,tot
le2, x 1
= b M 1d , A + N d
M 1d , A
10 r
5332
= 1,0 9.710,4 + 3.808
10,58 10 5 > 9.710,4kN cm
10
= 21.134,4kN cm
etot , x =
M d ,tot
Nd
21.134,4
= 5,55cm
3.808
11
N d = 3.808kN
M d ,tot = 21.134,4kN cm
ex =
M d ,tot
Nd
21.134,4
= 5,55cm
3.808
N d = 3.808kN
e y = e1 y = 3,30cm
3.808
Nd
=
= 0,85
Ac f cd 35 60 3,0
1,4
e
5,55
dx = d x = 0,85
= 0,13
35
hx
d =
12
3.808
Nd
=
= 0,85
Ac f cd 35 60 3,0
1,4
e
3,30
dy = d y = 0,85
= 0,05
hy
60
d =
d x 4,0
=
= 0,11 0,10
hx 35
d = 0,85
dx = 0,13
Escolha do baco:
- Flexo composta normal;
- Armadura distribuda paralela ao eixo y;
- Escolhe-se inicialmente o baco A-2 [Venturini, 1987]
- Taxa de armadura:
= 0,36
13
= 0,36
14
d = 0,85
dy = 0,05
Escolha do baco:
- Flexo composta normal;
- Armadura distribuda conforme adotado na direo x;
- Escolhe-se inicialmente o baco A-17 [d/h=0,05] e A-18
[d/h=0,10]
- Taxa de armadura:
= 0,13
15
10mm l
b
8
350
= 43,75mm (OK)
8
=
mn
37,68
As
=
= 0,01794 = 1,79%
Ac 35 60
A
0,15 N d f cd
f
= 0,15 cd 0,4%
= s ,mn =
Ac
Ac f yd f cd
f yd
3,0
mn = 0,15
mx =
1,4
50
1,15
8,0%
= 4,0%
2
16
20mm
a l = 20mm
1,2 d
mx , agre. = 1,2 1,9 = 2,28cm 23mm
a 23mm
2 b = 2 35 = 70cm
amx
40cm
amx 40cm
5mm
t l 20
4 = 4 = 5mm
t = 5mm
20cm
st = 20cm
Adotar 5 c/20
17
20 t = 20 0,5 = 10,0cm
Verificao do espaamentos da armadura longitudinal
h 2 cnom 2 t n l
n 1
60 2 2,5 2 0,5 6 2,0
a=
= 8,4cm
6 1
amn = 2,3cm < a = 8,4cm < amx = 40cm
a=
(OK)
lt = 2 (h 2 cnom ) + 2 (b 2 cnom ) + 2 l gt
Onde: lgt = comprimento do gancho para estribo, podendo ser
semicirculares ou em ngulo de 45o (interno), com ponta reta de
comprimento igual a 5, porm no inferior a 5cm;
em ngulo reto, com ponta reta de comprimento maior ou igual a
10, porm no inferior a 7cm (este tipo de gancho no deve ser
utilizado para barras e fios lisos).
18
lt = 2 (h 2 cnom ) + 2 (b 2 cnom ) + 2 l gt
ls = (b 2 cnom ) + 2 l gt
N=
lo + hviga
st
+1 =
560
+ 1 = 29
20
29 5 c / 20 (180)
180
2 [29 5 c / 20 (40)]
19
f) Desenho da seo
transversal
0,6 lb
15
200mm
lb ,nec = 1 lb
lb ,nec
As ,calc
As ,ef
lb ,min
0,3 lb
10
100mm
0,3 lb
= 1,0 lb 1,0 = lb 10
100mm
20
lb =
f yd
4 f bd
f bd = 1 2 3 f ctd
0,21 f ck3
2
f bd = 0,3375 f ck3
15
loc = lb
200mm
lb =
f yd
4 0,3375 f ck3
2
f yd
1,35 f ck3
2
21
500
lb = 2,0
1,15
= 66,71cm 70cm
2
1,35 30 3
Logo:
15 = 15 2,0 = 30cm
loc = lb = 70cm
200mm
560
+ 70 = 630cm
22
5- Detalhamento
Desenho do Pilar P5:
630
23
Dados iniciais:
460
l0 x + hx = 398 + 25 = 423cm
l x = 460cm
l0 x + hx = 423cm
lex = 423cm
lex
l x = 460cm
24
l0 y = 460 52 = 408cm
l0 y + hy = 408 + 70 = 478cm
l y = 460cm
l0 y + hy = 478cm
ley
ley = 460cm
l y = 460cm
25 35
= 570cm
2
2
25
= 12,5cm
2
2
a1 = 12,5cm
a1 = 0,3 h2,V 2 = 0,3 62 = 18,6cm
a1 =
hx , P 4
25
35
= 17,5cm
2
2
a2 = 17,5cm
a2 = 0,3 h2,V 2 = 0,3 62 = 18,6cm
a2 =
hx , P 5
26
rsup =
3 I pilar
1 l
2 sup
70 253
3
12 = 1.293cm3
=
1 423
2
rviga =
4 I viga
lviga
20 623
12 = 2.648cm3
600
M eng =
2
( g + q ) lviga
12
19 6,0 2
= 57 kNm = 5.700kN cm
12
rsup
M sup = M eng
r +r +r
viga sup inf
1.293
= 5.700
= 1.408kN cm
27
x=
Na direo y:
y=
ley
iy
ley 12
hy
460 12
= 22,8
70
28
M d ,A
Nd
1,4 1.408
= 0,84cm
2.338
eix ,meio = 0,6 eix ,max + 0,4 eix ,min 0,4 eix ,max
eix ,meio = 0,6 0,84 + 0,4 (0,84) = 0,17cm 0,4 0,84 = 0,34cm
eix ,meio = 0,34cm
M dy , A
Nd
0,0
= 0,0cm
2.338
eax = 1x
eay = 1 y
Sendo:
lex
2
ley
2
1x =
1
1
=
= 0,00486rad
100 lex 100 4,23
1y =
1
1
=
= 0,00466rad
100 ley 100 4,60
29
Onde:
Logo:
1 1,min =
1
= 0,00333rad
300
(OK)
(OK)
lex
423
= 0,00486
= 1,03cm
2
2
ley
460
eay = 1 y = 0,00466
= 1,07cm
2
2
eax = 1x
Excentricidades mnimas:
Logo:
30
Momentos mnimos:
e1x = 2,25cm
e1 y = 3,60cm
Seo intermediria:
e1x = eix ,meio + eax = 0,34 + 1,03 = 1,37cm < (e1,min ) x = 2,25cm
e1 y = eiy ,meio + eay = 0 + 1,07 = 1,07cm < (e1,min ) y = 3,60cm
e1x = 2,25cm
e1 y = 3,60cm
31
Esbeltez Limite:
1 =
25 + 12,5
25 + 12,5
Na direo x:
1, x =
b, x
ei , x
hx
ei
h
35
onde : ei , x = 0,84
1 90
hx = 25cm
b, x = 1,0
25 + 12,5
1, x =
b, x
ei , x
hx
25 + 12,5
1,0
0,84
25 = 25,4 sendo que 35 90
1
1, x = 35
Esbeltez Limite:
25 + 12,5
Na direo y:
1, y =
ei , y
hy
onde : ei , y = 0
b, y
25 + 12,5
1, y =
b, y
ei , y
hy
25 + 12,5
1,0
hy = 70cm
b , y = 1,0
0
70 = 25 sendo que 35 90
1
1, y = 35
32
x = 58,6 > 1, x = 35
y = 22,8 < 1, y = 35
M d ,tot
le2, x 1
= b M 1d , A + N d
M 1d , A
10 r
Onde:
b = 1,0
M 1d , A = 1.971,2kN cm M 1d ,mn = N d (e1,mn ) x = 2.338 2,25 = 5.260,5kN .cm
le , x = 423cm
33
1
0,005
0,005
=
r hx ( + 0,5)
h
=
N sd
2.338
=
= 0,62
Ac f cd (25 70) 3,0
1,4
1
0,005
0,005
=
= 1,79 10 4 <
= 2,0 10 4
r 25(0,62 + 0,5)
25
(OK)
M d ,tot
le2, x 1
= b M 1d , A + N d
M 1d , A
10 r
4232
1,79 10 4 > 5.260,5kN cm
10
M d ,tot = 12.748,7 kN cm
etot , x =
M d ,tot
Nd
12.748,7
= 5,45cm
2.338
34
N d = 2.338kN
M d ,tot = 12.748,7 kN cm
ex =
M d ,tot
Nd
12.748,7
= 5,45cm
2.338
N d = 2.338kN
e x = eix ,topo = 0,84cm
e y = e1 y = 3,60cm
35
Nd
2.338
=
= 0,62
Ac f cd 25 70 3,0
1,4
e
5,45
= d x = 0,62
= 0,14
hx
25
d =
dx
Nd
2.338
=
= 0,62
Ac f cd 25 70 3,0
1,4
0,84
e
dx = d x = 0,62
= 0,021 0,02
25
hx
d =
dy = d
ey
hy
= 0,62
3,60
= 0,032 0,03
70
36
d x 4,0
=
= 0,16 0,15
hx
25
d = 0,62
dx = 0,14
Escolha do baco:
- Flexo composta normal;
- Armadura distribuda paralela ao eixo y;
- Escolhe-se inicialmente o baco A-3 [Venturini, 1987]
- Taxa de armadura:
= 0,25
= 0,25
37
d x 4,0
=
= 0,16 0,15
hx 25
d = 0,62
dx = d
dy = d
ex
0,84
= 0,62
= 0,021 0,02
hx
25
ey
hy
= 0,62
3,60
= 0,032 0,03
70
38
- Taxa de armadura:
= 0,0
= 0,0
39
10mm l
b
8
250
= 31,25mm (OK)
8
40
=
mn =
As
24,12
=
= 0,0138 = 1,38%
Ac 25 70
As ,mn
Ac
0,15 N d
Ac f yd
f
cd
f cd
f
= 0,15 cd 0,4%
f yd
3,0
mn = 0,15
mx =
1,4
50
1,15
8,0%
= 4,0%
2
20mm
a l = 16mm
1,2 d
mx , agre. = 1,2 1,9 = 2,28cm 23mm
a 23mm
2 b = 2 25 = 50cm
a mx
40cm
a mx 40cm
41
5mm
t l 16
4 = 4 = 4mm
t = 5mm
20cm
st = 19cm
Adotar 5 c/19
20 t = 20 0,5 = 10,0cm
Verificao do espaamentos da armadura longitudinal
h 2 cnom 2 t n l
n 1
70 2 2,5 2 0,5 6 1,6
a=
= 10,9cm
6 1
amn = 2,3cm < a = 10,9cm < a mx = 40cm
a=
(OK)
42
lt = 2 (h 2 cnom ) + 2 (b 2 cnom ) + 2 l gt
lt = 2 (h 2 cnom ) + 2 (b 2 cnom ) + 2 l gt
l s = (b 2 cnom ) + 2 l gt
43
N=
lo + hviga
st
+1 =
460
+ 1 = 25
19
25 5 c / 19 (180)
C/19
180
4 [25 5 c / 19 (30 )]
C/19
44
1,15
1,35 30
= 53,37cm 55cm
Logo:
15 = 15 1,6 = 24cm
loc = lb = 55cm
200mm
460
+ 55 = 515cm
45
5- Detalhamento
Desenho do Pilar P4:
C/19
515
C/19
180
C/19
46
l0 x + hx = 398 + 25 = 423cm
l x = 460cm
l0 x + hx = 423cm
lex
lex = 423cm
l x = 460cm
47
l0 y = 460 52 = 408cm
l0 y + hy = 408 + 60 = 468cm
l y = 460cm
l0 y + hy = 468cm
ley
ley = 460cm
l y = 460cm
a) Viga V1:
lef ,V 1 = lo ,V 1 + a1 + a2
l0,V 1 = 600
25 60
= 557,5cm
2
2
25
= 12,5cm
2
2
a1 = 12,5cm
a1 = 0,3 hV 1 = 0,3 62 = 18,6cm
a1 =
hx , P1
48
60
= 30,0cm
2
2
a2 = 18,6cm
a2 = 0,3 hV 1 = 0,3 62 = 18,6cm
a2 =
hx , P 2
lef ,V 1 = lo ,V 1 + a1 + a2
lef ,V 4 = lo ,V 4 + a1 + a2
l0,V 4 = 400 +
20
70
60
= 315,0cm
2
2
60
= 30,0cm
2
2
a1 = 15,6cm
a1 = 0,3 hV 4 = 0,3 52 = 15,6cm
a1 =
hy , P1
49
70
= 35,0cm
2
2
a2 = 15,6cm
a2 = 0,3 hV 4 = 0,3 52 = 15,6cm
a2 =
hy , P 4
lef ,V 4 = lo ,V 4 + a1 + a2
50
rsup =
3 I pilar
1 l
2 sup
60 253
3
12 = 1.108cm3
=
1 423
2
rviga =
4 I viga
lviga
20 623
12 = 2.699cm3
588,6
M eng =
2
( g + q ) lviga
12
20 5,886 2
= 57,74kNm = 5.774kN cm
12
rsup
M sup = M inf = M eng
r +r +r
viga sup inf
1.108
= 5.774
= 1.302kN cm
2
.
699
1
.
108
1
.
108
+
+
51
rsup =
3 I pilar
1 l
2 sup
25 603
12 = 5.870cm3
=
1 460
2
3
rviga =
4 I viga
lviga
12 523
12 = 1.625cm3
346,2
52
M eng =
2
( g + q ) lviga
12
16 3,462 2
=
= 15,98kNm = 1.598kN cm
12
rsup
M sup = M inf = M eng
r +r +r
viga sup inf
5.870
= 1.598
= 702kN cm
53
x=
Na direo y:
y=
ley
iy
ley 12
hy
460 12
= 26,6
60
M d,A
Nd
1,4 1.302
= 1,06cm
1.722
eix ,meio = 0,6 eix ,max + 0,4 eix ,min 0,4 eix ,max
eix ,meio = 0,6 1,06 + 0,4 (1,06) = 0,21cm 0,4 1,06 = 0,42cm
eix ,meio = 0,42cm
54
M d,A
Nd
1,4 702
= 0,57cm
1.722
eiy ,meio = 0,6 eiy ,max + 0,4 eiy ,min 0,4 eiy ,max
eiy ,meio = 0,6 0,57 + 0,4 (0,57) = 0,11cm 0,4 0,57 = 0,23cm
eax = 1x
eay = 1 y
Sendo:
lex
2
ley
2
1x =
1
1
=
= 0,00486rad
100 lex 100 4,23
1y =
1
1
=
= 0,00466rad
100 ley 100 4,60
55
Onde:
Logo:
1 1,min =
1
= 0,00333rad
300
(OK)
(OK)
lex
423
= 0,00486
= 1,03cm
2
2
ley
460
eay = 1 y = 0,00466
= 1,07cm
2
2
eax = 1x
Excentricidades mnimas:
Logo:
56
Momentos mnimos:
e1x = 2,25cm
e1 y = 3,30cm
Seo intermediria:
e1x = eix ,meio + eax = 0,42 + 1,03 = 1,45cm < (e1,min ) x = 2,25cm
e1 y = eiy ,meio + eay = 0,23 + 1,07 = 1,30cm < (e1, min ) y = 3,30cm
e1x = 2,25cm
e1 y = 3,30cm
57
25 + 12,5
Na direo x:
1, x =
ei , x
hx
b, x
onde : ei , x = 1,06
hx = 25cm
b, x = 1,0
25 + 12,5
1, x =
ei , x
b, x
hx
1,06
25 = 25,5 sendo que 35 90
1
25 + 12,5
1,0
1, x = 35
Esbeltez Limite:
25 + 12,5
Na direo y:
1, y =
ei , y
hy
b, y
onde : ei , y = 0,57
25 + 12,5
1, y =
b, y
ei , y
hy
25 + 12,5
1,0
h y = 60cm
b , y = 1,0
057
60 = 25,1 sendo que 35 90
1
1, y = 35
58
x = 58,6 > 1, x = 35
y = 26,6 < 1, y = 35
b M 1d , A
1
120
Soluo nica:
a =1
b = 0,2 h N d
M 1d , A
M 1d , min
M d ,tot
= 32 1 + 5
M d ,tot
h N d
b + b2 4 a c
=
2a
2 h N d
19200
c = 0,2 b h N d M 1d , A
b M 1d , A
59
bx = 1,0
x = 58,6
hx = 25cm = 0,25m
N d = 1.722kN
M 1dx , A = 1.823,0kN cm = 18,23kN m
a =1
b = 0,2 hx N d
2x hx N d
19200
bx M 1dx, A
60
M dx,tot =
M dx,tot =
b + b2 4 a c
2a
( 9,126 ) +
M 1dx , A = 1.823kN m
M dx,tot = 44,443kN m = 4.444,3kN cm >
M 1dx , min = 3.875kN m
etot , x =
M dx ,tot
Nd
4.444,3
= 2,58cm
1.722
bx = 1,0
y = 26,6
h y = 60cm = 0,60m
N d = 1.722kN
M d 1 y , A = 983kN cm = 9,83kN m
M d 1 y , mn = 5.683kN .cm = 56,83Kn m
61
a =1
2y h y N d
by M 1dy , A
19200
26,6 2 0,60 1.722
b = 0,2 0,60 1.722
1,0 9,83 = 158,73
19200
c = 0,2 bx hx N d M 1dx, A
b = 0,2 h y N d
M dy ,tot =
b + b2 4 a c
2a
M dy ,tot =
M 1dx , A = 983kN cm
M dy ,tot = 11,904kN m = 1.190,4kN cm
M 1dx , min = 5.683kN cm
M dy ,tot = 5.683kN cm
etot , y =
M dy ,tot
Nd
5.683
= 3,30cm
1.722
62
N d = 1.722kN
e x = 2,58cm
e y = 3,30cm
N d = 1.722kN
N d = 1.722kN
e x = 2,25cm
e x = 1,06cm
e y = 0,57cm
e y = 3,30cm
Nd
1.722
=
= 0,54
Ac f cd 25 60 3,0
1,4
e
2,58
= d x = 0,54
= 0,06
hx
25
d =
dx
dy = d
ey
hy
= 0,54
3,30
= 0,03
60
63
60
Escolha do baco:
- Flexo oblqua;
- Armadura distribuda paralela ao eixo y;
- Escolhe-se inicialmente o baco A-17 [Pimheiro, 1994]
- Taxa de armadura:
= 0,0
= 0,0
64
As =
Ac f cd
= 0,0cm 2
f yd
Nd
1.722
= 0,15
= 5,94cm 2 0,4% Ac = 0,004 25 60 = 6,00cm 2
50
f yd
1,15
As = 6,0cm 2
Escolha das barras:
As
7,36
8,0%
=
= 0,5% < mx =
= 4,0%
Ac 25 60
2
65
10mm l
b
8
250
= 31,25mm (OK)
8
20mm
a l = 12,5mm
1,2 d
mx , agre. = 1,2 1,9 = 2,28cm 23mm
a 23mm
2 b = 2 25 = 50cm
a mx
40cm
a mx 40cm
66
5mm
t l 12,5
4 = 4 = 3,1mm
t = 5mm
20cm
st = 15cm
Adotar 5 c/15
20 t = 20 0,5 = 10,0cm
Verificao do espaamentos da armadura longitudinal
h 2 cnom 2 t n l
n 1
60 2 2,5 2 0,5 3 1,25
a=
= 25,13cm
3 1
a mn = 2,3cm < a = 25,13cm < amx = 40cm
a=
(OK)
67
lt = 2 (h 2 cnom ) + 2 (b 2 cnom ) + 2 l gt
lt = 2 (h 2 cnom ) + 2 (b 2 cnom ) + 2 l gt
l s = (b 2 cnom ) + 2 l gt
68
N=
lo + hviga
st
+1 =
32 5 c / 15 (160)
55
f) Nmero de estribos
460
+ 1 = 32
15
32 5 c / 15 (30 )
N3 - 325,0 c/15 C = 30
6 12,5 mm
f) Desenho da seo
transversal
26,4 cm
69
1,15
1,35 30
= 41,70cm 45cm
Logo:
15 = 15 1,25 = 18,75cm
loc = lb = 45cm
200mm
460
+ 45 = 505cm
70
55
N1 - 612,5,0 C = 505
5- Detalhamento
Desenho do Pilar P1:
32 N2 c/15
71