Sei sulla pagina 1di 12

East Afrcan Orogen

01:51:27 PM

20132016/06/30

ndice
1

Introduo................................................................................................... 2
1.1
1.1.1

Objectivo Geral................................................................................ 2

1.1.2

Especficos..................................................................................... 2

1.2
2

Objectivos............................................................................................. 2

Metodologia.......................................................................................... 2

Evoluo tectonica e crustal............................................................................. 3


2.1

Dominio norte.................................................................................... 4

2.1.1
3

Escudo Arabe Nubio-ANS.............................................................4

Dominio Sul................................................................................................ 8
3.1

Mozambique Belt.................................................................................... 8

3.1.1

Mozambique Belt oeste...............................................................9

3.1.2

Granulito Este.............................................................................. 9

3.1.3

Mozambique Belt em Moambique............................................10

3.1.4

Complexo nappe de Cabo Delgado......................................................10

3.1.5

Mozambique belt na Tanzania...................................................10

Notas Conclusivas.................................................................................. 11

Referncias Bibliograficas......................................................................11

Anexos................................................................................................... 12

Abilio,Geronimo
Cambul,Jos Jubelito

East Afrcan Orogen


01:51:27 PM

20132016/06/30

1 Introduo
O continente representa um mozaico de crates e este tem sofrido varios enventos
deformacionais nomeadamente desde o Arcaico at o presente,como a pan-Africano,na Africa
Autral descam-se os seguintes eventos deformacionais Orogenicos, tais como a Orogenia
Kuunga, Kibariano e Grenvillianos, mas neste trabalho tomar-se-a com mais enfase Orogenia
Leste Africana.

1.1 Objectivos
O presente a elaboraao deste trabalho foram preconicados os seguintes objectivos:

1.1.1

1.1.2

Objectivo Geral
Estudar e analisar os processos evolutivos da EAO

Especficos

Descrever a Geologia das areas abrangidas;

Descrever a arquitetura da orogenia;

Correlacionar a tectonica com os depositos minerais;

Tentar de uma forma unvoca discriminar as diferentes fases de deformaao associadas


a Orogenia;

1.2 Metodologia
Para a elaborao do presente trabalho, foi aplicada uma vertente a citar:
1.2.1.1 Consulta Bibliografica
Esta fase consistiu na consulta de livros de geologia, geologia estrutural e cartografia na
biblioteca do Departamento de Geologia da Universidade Eduardo Mondlane, consulta de
geologia de Africa, Moambique e busca na internet sobre trabalhos antigos feitos na area de
estudo e temas associados ao trabalho.
1.2.1.2 Material usado
Foram usados os seguintes materiais para a compilaao do presente trabalho: Mapas,Cadernetas
e computador.

Abilio,Geronimo
Cambul,Jos Jubelito

East Afrcan Orogen


01:51:27 PM

20132016/06/30

2 Evoluo tectonica e crustal


A orogenia leste Africana localiza-se a Este do continente Africano, se estendendo desde o norte
da Arabia, passando pelo Kenya, Sudo, Tanzania at a parte norte de Moambique um
cinturo movel neoproterozoico que se estende ao longo do este de Africa com sentido NorteSul, abrange uma regiao de rochas supracrustais ao Norte, o Escudo Arabe Nubio(ANS) e o
Mozambique Belt ao sul.
Esta orogenia resulta da framentao parcial do Rodinia em varios blocos na primeira metade
do neoproterozoico a ca. 900-850Ma, as sucessivas colises desses blocos culminou com a
formao do supercontinente Gondwana no final do neoproterozoico e inicio do Paleozoico.

Figure 1: : Mapa do Gondwana no final do

Neoproterozoico 540 Ma (Kusky et el 2003)

Figure 2Mapa tectonico actual da EAO (Fritz

al 2013)

Para a formao desta orogenia segui-se os seguintes eventos tectonicos:


Rifteamento do Rodinia a ca. 900-850 Ma;
Formao da bacia arc e back arc, seguindo a acreco dos blocos dispersos e
consequente formao do Oceano Moambique a ca.850-630 Ma;
Coliso continental do tipo Himalayano e a consequente formaao da Orogenia Leste
Africana a ca.630-600 Ma;
Abilio,Geronimo
Cambul,Jos Jubelito

East Afrcan Orogen


01:51:27 PM

20132016/06/30

Continuao do encurtamento crustal e colapso orogenico.

Figura 3:Mapa Tectonico do Rodinia a 1Ga


mostrando os principais blocos crustais(fonte: autor
desconhecido)

Figura 4:Imagen ilustrativa das principais fases de


evoluao desde a framentaao do Rodinia at o Grande
Gondwana.(fonte:Stern 2006)

Analisando pelo tipo de crusta, a Orogenia Leste Africa dividida em dois dominios
principais e este tambem sub-dividos em sub-dominios, a citar:

2.1 Dominio norte


2.1.1 Escudo Arabe Nubio-ANS
O Escudo Arabe Nubio respresenta uma associao de rochas Neoproterozoicas com

3 106 Km2

de extenso na parte nordeste de Africa, oeste da Arabia e Sinai. O ANS

engloba partes do Egipto, Sudo, Etiopia, Eritrea e Somalia. O metacrato do Sahara na parte
oeste do ANS.

Abilio,Geronimo
Cambul,Jos Jubelito

East Afrcan Orogen


01:51:27 PM

20132016/06/30

Figura 5: Figura ilustrativa do domnio Norte a verde para crusta juvenil(Stern et al


2006)

2.1.1.1 Limites do Escudo


Oeste: definida pela justa posiao de ofiolitos, sequencias vulcanp-sedimentares e terrenos de
arco magmatico neoproterozoico juvenies com o complexo Granulitico do Mozambique Belt,
Cratao do Condo e o metacratao do Sahara.
Norte: esta definido pela cobertura mesozoicaa cenozoica de rochas sedimentares, se
estendendo ao longo do vale do Nilo, sutura arco-continente de Keraf no norte do Sudao, sutura
e cinturoes de Seker a nordeste do Egipto;
Sul: representado por um cinturao velho de 9522-845 Ma relacionado com a zona de subduao
e tambem com Anfibolitos e gneisses na zona de cizalhamento de Galcua-Athi.
Este: o limite este no bem definido
2.1.1.2 Eventos deformacionais
So reconhecidos tres enventos deformacionais neoproterozoica incluindo o emplassamento ae
vergencia de nappes a ca. 700-650 Ma de sul para sudeste, consitindo de ofiolitos e sedimentos
de margens passivas. O ecurtamento de este-oeste provocada pela colisao do metacratao do
Sahara com o Escudo Arabe Nubio a 650-590 Ma, formaram-se dobras com direcao nortenordeste na parte este do metacratao.
Abilio,Geronimo
Cambul,Jos Jubelito

East Afrcan Orogen


01:51:27 PM

20132016/06/30

2.1.1.3 Fases de crescimento crustal do Escudo Arabe Nubio


Fase 1: Inicio do rifteamento do Rodinia entre 900-860 Ma, a transiao de rifting para o
desenvolvimento do assoalho oceanico ocorreu entre 860 e 830 Ma, a subduao e a formaao
das bacias de arco e anti-arco ocorreram entre 830-750 Ma, o fechamento da bacia por acreao
de arcos de ilhas comeou entre 750-650 Ma.
Para o norte, a amalgamao dos arcos por fechamento das suturas internas arco-arco,
ocorreram entre 800-700 Ma(Stern et al 1996);
O centro do ANS situado entre as suturas de Yanbu-Onib-Sol e Hamed-Gerf-Allaqi-Heiani no
norte, foram formadas pela acrecao entre dos arcos formados entre 830-710 Ma(Johnsin et al
2003 in Fritz etb al 2013).
Fase 2:A formaao do escudo a norte durante a segunga fase do crescimento entre 760-730 Ma
quando o deserto de Midian foi formado. Este terrno colidiu e amalgou-se com os terrnos de
Yanbu-Onib-Sol, a imtidade geologica formada denominada de Terrnos oceanicos ou terrnos
do arcos oeste do Escudo Arabe Nubio.(Johnson et al 2011 in Fritz et al 2013).
Fase 3:Os terrnos oceanicos do ANS subconseuqnetimente colidiram e amalgaram-se entre 680
e 640 ma com os terrnos de Afif e Tathlith, creando uma nova crusta referrido como protoANS(johnson et al 2011 in Fritz et al 2013)

De Norte-noroeste desenvolveu-se uma zona de cizalhamento entre 590-550 Ma e cinturoes


cinematicamente dobrados.(Imagem)
2.1.1.4 Descrio litolgica
O Escudo Arabe Nubio prodominantemente constituido por rochas de idade neoproterozoicas
nomeadamente,rochas meta-sedimentares, migmatitos, suites meta-vulcanicos, Serpentinitos,
complexos Ofioliticos aloctones, complexo Gabro-Diorito-Tonalito e sequencias
no
metamorfizadas de rochas vulcanicas e piroclastos que estao extensivamente intrudidas,
especialmente a norte do Complexo Batolitico Monzonito-Granodiorito-Granito.(Stern 1994)

Abilio,Geronimo
Cambul,Jos Jubelito

East Afrcan Orogen


01:51:27 PM

20132016/06/30

Figura 6:Monte ofiolitico do Egipto, as partes


brancas
representa
rochas
carbonaticas(Fonte:Stern et al 2006)

Figura
7:complexo
Fonte:Stern et al 2006

ofiolitco

da

2.1.1.5 Interpretao
O reconhecimento da existencia de ofiolitos, levam a afirmaao de que esta prte da crusta
continental desenvolveu-se horizontalmente a acrecao crustal durante o fechamento do oceano
Moambique. As Suites Ofioliticas desmenbradas definem a zona de sutura que pode ser
traada a sul do ANS em direao ao Mozambique Belt, indica que a colisao foi o mecanismo
dominante para a formaao da EAO.. os ofiolitos indicam tambem que a translaao foi um
aspecto importante do encurtamento crustal
2.1.1.6 Metamorfismo e deformaao
Evidencias deformacionais e metamorficas baseadas no nucleo do complexo metamorfico do
Wadi Kid no Sinai, demostram um uplift que ocorreu houve uma mudana de faceis
metamorficas, de faceis dos Xistos verdes para faceis Anfibolitica superior.
Este evento metamorfico ocorreu ao longo da intrusao pos-magmatica de rochas graniticas a ca.
800 ma. Eventos similares so descritos em domos metamorficos do sudeste do Egipto, ELShafi.
Nestas zonas predominam rochas de alto grau metamorfico, predominantemente gneisses e
migmatitos de origem sedimentar que foram dobradas isoclinalmente com direcao NWintrafoliadas, posteriormente estas dobras foram cortadas por zonas miloniticas e depois redobradas recumbentemente.
As rochas metamorficas formam o nucleo do domo com migmatitos no centro, rodeados por
rochas de faceis anfibolitica. As geraoes mais novas de dobras estao relacionadas coma
acrecao de meta-sedimentos entre os cercos colisionais.

Abilio,Geronimo
Cambul,Jos Jubelito

Arabia

East Afrcan Orogen


01:51:27 PM

20132016/06/30

2.1.1.7 Geocronologia
A revisao geocronologica no Escudo indica que de crusta juvenil Neoproterozoica (Stern
1994). Datacoes feitas em zircoes em rochas igneas demostra que 5% das rochas do escudo tem
idade de 880 Ma. A continuaao dosn fragmentos crustais do pre-neoproterozoico est
representada pela definiao isotopica de 1800-1650 Ma.(Stern et al 2006)
A Crusta Juvenil a oeste da orogenia contem assimilaes de material continental definido
como Escudo contaminado (Hargove et al 2006).
2.1.1.8 Jazigos minerais associados ao ANS
Assonciam-se ao Escudo Arabe Nubio depositos tipo porfiro de Cu,Mo,Au e depositos de
vulcanogenicos massivos sulfetados(VMS) em rochas felsicas(Turuk et al 2010)

3 Dominio Sul
3.1 Mozambique Belt
O Mozambique Belt representa a continuaao do Escudo Arabe Nubio a sul da orogenia, uma
associaao de rochas de alto grau metamorfico e intensa deformaao. O Mozambique Belt esta
representado desde o Kenya at Tanzania para Moambique.
O cinturao carateriza-se por estar ocupado tetconicamnet por rochas granuliticas desde a
Tanzania a este e o Complexo Nappe de Cabo Delgado. (Viola et al 2001). As rochas
granuliticas forma uma banda continua desde o este de Uganda, oeste do Kenya para o sul da
Tanzania.

Abilio,Geronimo
Cambul,Jos Jubelito

East Afrcan Orogen


01:51:27 PM

20132016/06/30

Os framentos crustais heterogeneos no centro e sul do Mozambique Belt, foram retrabalhados


durante as orogenias Kuunga a ca.500 Ma e Pan-Africano a ca.600 Ma.

Figura 8: Mapa tectonico ilustrando o Mozambique(Fritz et al 2013)

A orogenia a oeste do Mozambique Belt definida pela aparncia do Neoproterozoico e as


defomaes e metamorfismos Cambriano, pode ser delinieado pelas margens este do cratao do
Congo e Kalahari. Esta sub sub-dividio em dois sub-dominios, a nomedamente:

3.1.1 Mozambique Belt oeste


Compoe rochas das faceis anfibolitica superior com idades compreendidas entre 2970-2648 Ma.
As rocahs deste sub-dominio foram intensamente retarabalhadas durante o pan-africano.

3.1.2 Granulito Este.


Apresenta rochas de alto grau metanmorfico com idades compreendidas entre 841-632 Ma,
tanto o Mozambique belt oeste(WMB) e o Complexo Granulito Este (EG) apresenta rocahs
meta-sedimentares Neoproterozoicas.

Abilio,Geronimo
Cambul,Jos Jubelito

East Afrcan Orogen


01:51:27 PM

20132016/06/30

3.1.2.1 Metamorfismo no EG e WMB


O pico de metamorfismo no EG sob condioes de P-T foram de ~10-12kbar e 750-850C, com
trajectoria P-T-t anti-horario( ver o grafico P-T-t path em anexo). Este pico de metamorfismo foi
atingido a ca. 640 Ma.
Estas rochas experimentaram um periodo de Isobaric Cooling ate ca.585 Ma, antes da
descomprensao e arrefecimento para 6 Kbar e 550C aproximadamente a ca.550 Ma.
No WMB, em contraste com o EG, apresenta trajectoria P-T-t path no sentido horario e om pico
de metamorfismo foi atingido a aproximadamente 11kbar e 750C a ca.550 Ma, apos ter sofrido
uma descomprensao para 3kbar e 550C aproximadamente.
A que salientar que o Mozambique belt estruralmente caracteriza-se por uma zona de
cizalhamento destral

3.1.3 Mozambique Belt em Moambique


As unidades tectonicas do Mozambique belt em Moambiqu estao subdivididas em Complexo
Nappe de Cabo Delgado a Norte do pas e os Klippens de Monapo e Mugeba no centro do
bloco de Nampula.

3.1.4

Complexo nappe de Cabo Delgado

composto por rochas meta-igneas e meta-sedimentares, os nappes de MSawiza, Muaquia e


Nairoto expoem ortogneisses felsicos intrudidos a ca. 976 e 946 Ma. Partes de MSawizi,
Muaquia e Nairoto contem basemente gneissico. Os granulitos a este de Cabo delgado so
considerados como "Crusta Juvenil" pois a sua formaao comeou a aproximadamente 900 Ma,
idade similar a crusta do Escudo Arabe Nubio.
O distintivo do Granulito este de Cabo Delgado a presena de marmores e meta-sedimentos,
provavelmente os sedimentos foram depositados em margens continebtais passivas.(Imagem)

3.1.5 Mozambique belt na Tanzania


As unidades tectonicas estao subdivididas em:
Unidade basal: largamente constituida por Suites de rochas meta-igneas;
Unidade Superior: composto por rochas meta-sedimentares incluindo marmores
Mozambique e a Orogenia Kuunga
Do neoproterozoico para o Cambriano, estruturas convergentes e evoluoes polimeta-tectonicos
afectaram largas areas do sudeste de Africa e Madagascar durante a Orogenia Kuunga entre 596
e 500 Ma. As idades reportadas da colisao Kuunga, o metamorfismoe a deformaao associadas
sao idendtificadas entre 596-550 Ma(Kroner et al 2001 in Frizt et al 2013)
Depositos minerais associados

Associan-se ao MB depositos pegmatitico de Ruby,Gemas, ETR Leves.

Abilio,Geronimo
Cambul,Jos Jubelito

East Afrcan Orogen


01:51:27 PM

20132016/06/30

Depositos de minerais industriais

4 Notas Conclusivas

A EAO representa um ciclo de Wilson;

A parte norte da orogenia dominada por material crustal intra-oceanico, juvenil(Stern


1994);

Antagonicamente a seco sul dominada por rochas de alto grau metamorfico da


faceis Granulitica e anfibolitica;

Rochas do dominio norte foram retrabalhadas durante pam-africano o Kuungan Orogen.

5 Referncias Bibliograficas

Stern,R.j et al,Neoproterozoic ophiolites Arabian Nubian-Shield,Precambrian


Geology vol 13 chapter 3, 2006

Cutten,H,N.C,Johnson, Tectonic Evolution of the Mozambique Belt, Eastern Africa,


2006;

Stern, R.J;1994. Arc assembly and continental collision in the Neoprterozoic East
African Oregen:Implications for Consolidations of Gondwanaland. Annu. Rev.
Earth Planet. Sci22, 319-351;

Fritz et al, Orogen Styles in the East African Orogen: A review of the
Neoproterozoic to Cambrian evolution, Journal od African Eath Sciences, vol
83,2013,pp65-106;

Boyd et al, The Geology and Geochemistry of the east African orogen in
Northeastern Mozambique, South African Journal of Geology,2010,vol 113,pp 87129;

Chauque, Fatima, Contribuiao para o conhecimento da evoluao tectonica do


Cinturao de Moambique, em Moambique,Dpt de Mineralogia e Geotectonica,
Intituto de Geociencias-USP,2012,pp 35-38

Abilio,Geronimo
Cambul,Jos Jubelito

East Afrcan Orogen


01:51:27 PM

20132016/06/30

6 Anexos

Figura 9:Diagramas P-T paths dos diferentes dominios da EAO(Fritz et al 2013)

Abilio,Geronimo
Cambul,Jos Jubelito

Potrebbero piacerti anche