Sei sulla pagina 1di 21

Qu?

kuna ?

Quin?

khisti?

Quines?

khistinaka?

Por qu?

kunata?

Dnde?

kawkina?

Cmo?

kunama?

Cuntos?

qawqa? qayqa?

Cundo?

kunapacha?

Cul?

kawki?

Para qu?

kunataki?

Para quin?

khistitaki?

De quin?

khistinkisa?

Hasta dnde?

kawkikama?

Con qu?

kunamti - kunamdi - kunampi?

A qu?

kunaru?

Formas de saludo - Kunjama arunt'anaka


Saludar

arunt'aa

Agradecer

jalla jalla mama

Saludarse

arunt'aanisa

Presentar algo o alguien

ukaja o jupaja

Saludos - Kunamast'aa
buenos das

suma uru

buenas tardes

suma jayp'u

buenas noches

suma aruma o arama

Cmo ests?

kunamastasa, kamisaraki

Yo estoy bien!

naya walikistwa

Estoy ms o menos, y t?

naya jani sumamajsti, jumasti?

Mal, estoy enfermo (a)!

jani walijti usutatwa

Como est tu familia?

kunamasa familiamaja

Ellos (as) estn bien

jupanaka walikiskipxiwa

Cmo estn tus padres?

kunamasa awkimaja, taykamaja


-mamamaja

Como esta tu padre?

kunamasa awkimaja

Como esta tu madre?

kunamasa taykamaja - mamamaja

Bien, contentos de ser abuelos!

waliki, muspa kusisita jach'a


mamasipana, jach'a tatasipana

Pronombres personales - Jaqi sutilanti


yo

naya

juma

l o ella

jupa

nosotros

jiwasa

vosotros (as), ustedes

jumanaka

ellos (as)

jupanaka

Pronombres posesivos
Mi, mio, mia

nayanha, nayankiwa

Tu, tuyo, tuya

jumana, jumankiwa

Suyo, suya

jupana, jupankiwa

Nuestro

jiwasana

Su

jupana

Dilogo simple
Cmo te llamas?

kunasa sutima?

Yo me llamo Rosa

nayana sutinha Rosawa

Dnde vives?

Kawkina utjta?

Yo vivo en Iquique

naya Iquiqui markana utjta

A qu familia perteneces?

khistina jumana familiamaja?

De dnde vienes?

Kawkita purjta?

Vengo de Iquique

Iquiquita purjta

Cuntos aos tienes?

qawqa maranitasa?

Tengo 25 aos

naya p tunka phisqani maranitwa

Cmo se llama tu mam?

kuna sutini mamaja?

Mi mam se llama Rosa

nayana mamanhaja Cristina sutiniwa

Cuntos aos tiene t mam?

qawqa maranisa mamamaja?

Ella tiene 70 aos

jupaxa paqalqu tunka maraniwa

Cmo se llama tu padre?

kuna sutini tatamaja?

Mi padre se llama Felix

nayana awkinaja Felix satawa

Tienes hermanos?

jilatama utjiti?

S, tengo hermanos

jisa, jilatanhanaka utjiwa

Cuntos hermanos y hermanas de


nacimiento tienes?

qawqa jilatanitasa kullakanitasa

Cinco hermanas y un hermano de


nacimiento

phisqa kullakanita, m jilatanti

Por dnde te vas a tu casa?

kawki chiqata utamaru saririta?

Por el camino ms corto

jak'a thakhikamata

Cundo llega tu padre?

kunapacha awkima purini?

En cuanto terminen sus vacaciones

vacacionapa tukuyani ukata purini

A qu hora almuerzas?

kuna timpuna maq'irita?

A la una

m urasa

A las doce del dia

taypi urukipana

Presentaciones
Mi nombre es Rosa Quispe Huanca

Nayana sutinha Rosa Qhispi Wankawa

Mi apellido paterno es Quispe

Tatanhana apellidupa Qhispiwa

Mi apellido materno es Quispe

Mamanhana apellidupa Wankawa

Tengo 47 aos

Nayaxa pusi tunka paqalqu maranitwa

Mi grupo familiar es aymara

Nayana wila masina aymarawa

Vivo en Iquique

Nayaxa Iquique markana utjirita

Vengo de la comunidad de Pozo Almonte

Nayaxa Comuna Pozo Almontita purjta

Vivo en Iquique

Nayaxa Iquique markana utjirita

Mi comunidad est en la Regin Andina

Rigion Andinana nayanha markana utjaski

Presentacin de los parientes


Mis padres (biolgicos) son: Cristina y

Nayana mamanaja Cristinawa, awkinasti

Felix

Felixsuwa

Mi padre se llama Felix y mi madre se


llama Cristina.

Nayna tatanaja Felix nayana mamanaja


Cristinawa

Mi abuelo paterno se llama Eugenio, mi


abuela materna se llama Manuela..

Nayana jach'a tatanaja Eugeniowa.


Nayana jach'a mamaja Manuela sutiniwa.

Mi abuelo materno se llama Pedro, mi


abuela materna se llama Eulogia.

Nayana jach'a tatanaja Pedrowa.


Nayana jach'a mamaja Eulogia sutiniwa.

Adverbios de lugar
Aqu, aca, por ac, por aqu

akana, aka, akakana

Ah, alli, all, por ah, por all

ukana, uka, ukakana

Cerca, muy cerca

jak'a, muspa jak'a

Lejos, muy lejos

jaya , muspa jaya

Afuera, por afuera, hacia fuera, desde afuera

anqana, anqata, anqaru, anqaruta

Adentro, por adentro, hacia adentro, desde


adentro

manqha, manqhata, manqharu,


manqharuta

Adelante, por adelante, para adelante, hacia


delante, desde adelante

layrata, layraqata. layrjaru,layraruta,


layraqata

Atrs, por atrs, para atrs, hacia atrs, desde


atrs

qipa, qiparuta, qipata, qaparkama,


qipapata

Arriba, por arriba, para arriba, hacia arriba, desde


arriba

araja, arajkamaki, arajaru,arajaruxa,


arajata

Abajo, por abajo, para abajo, hacia abajo, desde


abajo

aynacha, aynachkamaki, aynacharu,


aynachkama, aynachata

All arriba, hacia all arriba

arajana, arajkamaki

All abajo (a la mar), hacia all abajo

aynachana, aynachkamaki

Verbos- Arunaka
Los verbos se usan para sealar accin o movimientos de los seres vivos y objetos. Pone en accin al
sustantivo con indicacin de la persona y del tiempo.
Como en todo idioma el verbo expresa acciones, estado o existencia que afectan a las personas o cosas,
tienen las variaciones de tiempo, modo, nmero y persona.
En la lengua Aymara se puede apreciar que los verbos en modo infinitivo, terminan en aa, ia, ua. Por
ejemplo: saraa, kirkia y sawua. En cambio en la lengua espaola o castellano, los verbos en infinitivo,
terminan en: -ar, -er, -ir. Ej: cantar, leer y vivir.
En Aymara la conjugacin del verbo es de una sola clase o forma, como en la declinacin del sustantivo,
adjetivo o de las formas variables.
El verbo consta de RAIZ y DESINENCIA:
La RAIZ verbal es el elemento o morfema dependiente, para ser completo el significado, require de un sufijo.
DESINENCIA: La particula que se le aade al radical para sealar: el modo, la persona, nmero y el
tiempo.
En este caso veremos, por ejemplo, el verbo, TANIA que significa correr su radical o raz es: TAN y
acompaa el sufijo, como infinitivo, o desinencia: IA.

Cada modo, tiempo, nmero y persona tiene su respectiva desinencia que lo veremos durante la conjugacin
del verbo dado como ejemplo.

CONJUGACIN
La Conjugacin es la expresin del verbo en todos sus accidentes de Modo, Tiempo, Nmero y Persona.
El Modo puede ser: Inifinitivo, Indicativo, Subjuntivo, Potencial e Imperativo
Las terminaciones o desinencias del Modo Infinitivo en espaol como ya lo dijimos son tres -ar, -er, -ir; y en el
Aymara son: -aa, -ia, -ua.
Los invito a que puedan aprender algunos verbos en su modo INFINITIVO
Amar

munaa

Abrir

sit'araa

Arrancar

t'ijua

Atrapar

katua

Despertar

amayusia

Baar

jarisia

Beber

umaa

Calentar

junt'uchaa

Cerrar

jist'yataa

Golpear

t'axllia, ch'akua, liq'ia

Orar

mayia

Saludar

arunt'aa

Sentar

chukua

Comer

maq'aa

Cantar

kirkia

Sanar

qullaa

Gritar

q'asaa

Correr

tania

Pintar

samichaa

Lavar

t'axsua

Leer

liyia

Caer

jaquttaa

Bailar

thuqhua

Cortar

kharia, kuchua

Enterrar

allt'aa

Mentir

k'arisia

Robar

lunthataa

Recordar

amtasia

Trabajar

irnaqaa

Tirar

chhikhaa

Herir

wallaqaa

Llorar

jachaa

Empujar

lukhua

Escribir

qilqaa

Cuidar

ujaa

Verbos - Arunaka
Utilizaremos como ejemplo para conjugar el verbo Cantar, que en aymara se dice:kirkia.

Verbo KIRKIA = CANTAR


MODO INFINITIVO
Formas Simples: Infinitivo kirkia (cantar)
Gerundio kirkjtanwa (cantando)
Participio kirktawa (cantado)

MODO INDICATIVO: Formas Simples

Presente

Naya-xa (Yo)

Kirk - JTWA (Canto)

Juma-xa (T)

Kirk - JTAWA (Cantas)

Jupa-xa (El, ella)

Kirk - JIWA (Canta)

Jiwasa-xa (nosotros) (as)

Kirk - JTANWA (Cantamos)

Jumanaka-xa (Vosotros (as),Uds.)

Kirk - JTAPXATAWA (Cantais)

Jupanaka-xa (Ellos, ellas)

Kirk - JTAPXIWA (Cantan)

Pretrito Imperfecto

Naya-xa (Yo)

Kirk - IYATA (cantaba)

Juma-xa (T)

Kirk IYATAWA (cantabas)

Jupa-xa (El, ella)

Kirk- IYIWA (cantaba)

Jiwasa-xa (nosotros (as))

Kirk - IYATANWA (cantabamos)

Jumanaka-xa (Vosotros (as),Uds.)

Kirk - IYAPXTANWA(cantabais, cantaron)

Jupanaka-xa (Ellos, ellas)

Kirk - IYAPXIWA (cantaban)

Pretrito Indefinido

Naya-xa (Yo)

Kirk - TWA (Cant)

Juma-xa (T)

Kirk - TAWA (Cantaste)

Jupa-xa (El, ella)

Kirk - IWA (Cant)

Jiwasa-xa (nosotros) (as)

Kirk - TANWA (Cantamos)

Jumanaka-xa (Vosotros (as),Uds.)

Kirk - TAPXATAWA (Cantasteis, cantaron)

Jupanaka-xa (Ellos, ellas)

Kirk - TAPXIWA (Cantaron)

Futuro Imperfecto

Naya-xa (Yo)

Kirk - INWA (cantar)

Juma-xa (T)

Kirk - INTAWA (Cantaras)

Jupa-xa (El, ella)

Kirk - INIWA (cantar)

Jiwasa-xa (nosotros) (as)

Kirk IANIWA (cantaremos)

Jumanaka-xa (Vosotros (as),Uds.)

Kirk TAPXANTAWA (cantareis, cantaran)

Jupanaka-xa (Ellos, ellas)

Kirk - TAPXANIWA(cantaran)

Pretrito Pluscuamperfecto

Naya-xa (Yo)

Kirk ITAYATA (Haba cantado)

Juma-xa (T)

Kirk ITAYATAWA (Habas catando)

Jupa-xa (El, ella)

Kirk - IYIWA (Haba cantado)

Jiwasa-xa (nosotros) (as)

Kirk - ITAYATANWA (Habamos cantado)

Jumanaka-xa (Vosotros (as) Uds.)

Kirk - ITAPXAYATANWA (Habais cantado,


haban cantado)

Jupanaka-xa (Ellos, ellas)

Kirk - TAPXAYIWA (Haban cantado)

MODOSUBJUNTIVO

Formas Simples

Presente

Naya-xa (Yo)

Kirk - INJTWA(cante)

Juma-xa (T)

Kirk - INJTAWA (cantas)

Jupa-xa (El, ella)

Kirk - INJIWA(cante)

Jiwasa-xa (nosotros) (as)

Kirk - INJTANWA (cantemos)

Jumanaka-xa (Vosotros (as), Uds.)

Kirk - INJTAPXTAWA (canteis, canten)

Jupanaka-xa (Ellos, ellas)

Kirk - INJTAPXIWA (canten)

Formas Simples

Pretrito Imperfecto

Naya-xa (Yo)

Kirk - IRIJTA (cantara o cantase)

Juma-xa (T)

Kirk - IRIJTAWA (cantaras o cantases)

Jupa-xa (El, ella)

Kirk - IRIJI(cantara o cantase)

Jiwasa-xa (nosotros) (as)

Kirk - IRIJTANWA (cantramos o cantsemos)

Jumanaka-xa (Vosotros (as), Uds.)

Kirk - IRIPXIRIJTAWA (cantarais o cantaseis,

cantaran o cantasen)

Jupanaka-xa (Ellos, ellas)

Kirk -IRIPXIRIJIWA (cantaran o cantasen)

Pretrito Pluscuanperfecto

Formas Simples

Naya-xa (Yo)

Kirk IATANA(Hubiera cantado)

Juma-xa (T)

Kirk - IATAMANA (Hubieras cantado)

Jupa-xa (El, ella)

Kirk - IATINA(Hubiera cantado)

Jiwasa-xa (nosotros) (as)

Kirk - IATANWA (Hubiramos cantado)

Jumanaka-xa (Vosotros (as),Uds.)

Kirk- IAPXATAMANA(Hubierais cantado,


Hubieran cantado)

Jupanaka-xa (Ellos, ellas)

Kirk - IAPXATINA (Hubiesen cantado)

MODO IMPERATIVO

Naya-xa (Yo)

Juma-xa (T)

Kirk - TAMA (canta T)

Jupa-xa (El, ella)

Kirk - TANI (cante l)

Jiwasa-xa (nosotros) (as)

Kirk - TAANI (cantemos nosotros (as))

Jumanaka-xa (Vosotros (as),Uds.)

Kirk - TAPXAMA (cantad vosotros, canten

ustedes)

Jupanaka-xa (Ellos, ellas)

Kirk - TAPXANI(canten ellos)

Frases de uso cotidiano - Sapuru arusinaka


a la casa, en la casa, de la casa

utaru, utana, utata

abrgate, puedes tener tos

jantatasima ch'ujuninta

acustese

ikintama

ahora

jichha

ahora s, bien hecho

jichha. suma lurt'atawa

el hombre y la mujer

chachanati warminti

aprate con tu trabajo

jink'a irnaqama

peine su cabello

lak'utama sanusima

as es, eso es

ukhamawa

bese

jarirpasima

buenos das jvenes

suma uru waynanaka

buenos das nios

suma uru yuqallanaka

camine

sarnaqama

camine, venga aqu

sarnaqama akaru purima

caminen

sarnaqapxama

corran

tanipxama

corre

tanima

crtese el pelo

lak'uta kuchurt'asima

crtese las uas

sillunaka kuchurt'asima

cuide su vestuario (no lo ensucie)

suma isima ujanta, janiwa khichhichantasa

dame, dme

churita, churt'ita

debemos lavar la ropa

isi t'axsupxaajtanwa

debes comer pronto

jink'a maq'antama

debes cortarte el pelo

lak'uta kuchurt'asima

debes dormir

juma ikiajtawa

debes lavarte el pelo

lak'uta t'axsusiajtawa

debes obedecer a tus padres

awkima taykama iywa saawa ist'anta

debes usar las uas cortas

jumaxa walja kuchurata sillunaka sarnaqanta

dentro de la casa

uta manqhana

diferentes casas

mayjama utanaka

el nio

yuqalla

la nia

imilla

en aquel tiempo

jaya timpuna, layra timpuna.

este hombre y esta mujer

aka chachanti, aka warminti

estoy enfermo

usutatwa

hagan sus trabajos

irnaqanaka lurt'apxama

hoy da; este da

jichhuru, aka uru

Preguntas tipo - Chikh'inaka


Adnde va este camino?

kawkiruja aka thakhi sarji?

Comiste ya?

maq'tati?

Cmo est tu mam?

kunamasa mamamasti?

Conoces la ciudad?

marka ut'ati?

Cundo volvers?

kunapacha purinta?

Cunto vale?

qawqasa wali?

Cuntos hermanos tienes?

qawqa jilatanitasa?

Dnde est?

kawkinkisa?

Dnde fuiste?

kawkiru sarta?

Dnde te duele?

kawki ustama?

Hacia dnde vas?

kawkiru sarjta?

Por qu lloras?

kunata jachjta?

Por qu te res?

kunata larjta?

Qu animales tienes en tu casa?

kuna uywanaka utamana utjayta?

Qu aves tienes en tu casa?

kuna jamach'inaka utamana utjayta?

Qu comida te gusta ms?

kuna maq'a muspa munirita?

Qu dijo?

kamsisa?

Qu es esto?

kunasa akaja?

Qu novedades hay?

jichha kunanaka utjisa?

Qu te duele?

kunasa ustama?

Sabes cantar?

juma kirkiritati?

Sabes leer?

juma liyt'ritati?

Sabes escribir?

juma qilqiritati?

Te gusta la leche?

juma lichi muniritati?

Te gusta venir aqu a la escuela?

juma aka jach'a yatia utaru puria muniritati?

Vienes atrasado?

qipa qipata purjta?

Qu vas a hacer?

kuna lurantasa?

De quin es este bote?

khistinkisa aka butija?

Qu vas a hacer hoy?

jichha kuna lurantasa?

Por qu no me llamas?

kunata jani jawsista?

Cundo terminas?

kunapacha tukuyanta?

Es tan terrible?

muspa jani walipuniti?

Cul es tu asiento?

kawkisa chukuamaja?

Cundo llegaste?

kunapacha purta?

Tomas agua o jugo?

umacha, jugucha umanta?

Para quin es este caballo?

khistitakisa aka kawalluja?

Qu te pasa?

kuna jumaruxa pastama?

Tienes hambre?

maq'a aythamti?

Imperativos - Lurt'aaja
lvese el pelo, la cabeza

lak'uta t'axsusima, p'iqi t'axsusima

lvese la cara

uynaja jarisima

lvese las manos

amparanaka jarisima

lvese las orejas

jinchhunaka jarisima

lvese los dientes

laka ch'aka jarisima

lvese los pies

kayunaka jarisima

limpie sus zapatos, tiene barro

zapatuma jarisima, iq'iniwa

lmpiese la nariz

nasama pichharasima

no bebas vino, puede hacerte dao

jani vino umantati, jani wali luririjtama

no debes mentir

janiwa k'arisiati

no debes robar

janiwa lunthathaati

no debes ser flojo

janiwa jayraati

no ensucies tus cosas

janiwa kusasanaka khuchhichaati

no fumes, puede hacerte dao

janiwa fumaati, jani waliwa, usuyiriwa

no rompa su vestuario

janiwa isima wikhakhantati

no saldr

janiwa mistuti

no vendr

janiwa puriati

no vendr ms

jani puniwa puriati

que venga tu madre

mamama purpana

que venga tu padre

tatama purpana

saldr

mistuawa

salgan todos

tajpacha mistupjama

la saludar

aruntaawa

salude, usted

juma arunt'ama

sintense, tome asiento

chuqt'am, juma chuqt'asima

tenga cuidado con su herida

usutchata suma ujanta

tome su remedio

qullama umt'asima

trae agua

uma apanima

vaya afuera, salga

anqaru sarama, sarama

vayan ustedes dos

paypacha sarapjama

ven con tu madre

mamamanti purima

ven con tu padre

tatamanti purima

venga para ac, adelante

akaru purima, layrjaru

vengan todos para ac

akaru tajpachhanaka puripxama

vigila, cuida los animales

junch'ukima, suma ujanta uywanaja

vuelvan temprano

qalti qalt'ita puripxjanta

vuelvan todos

tajpachha puripxanta

me voy a descansar

naya samart'asiri saraa

vmonos

jina, sarjatana

Indicaciones - Chiqachaa
no fue as

jani ukhamanti

nos vemos luego

puniwa jikhisiani

nuestra casa (dual)

jiwasana uta

nuestra casa (plural)

jiwasanakana utasa

por aqu, a este lado

akakaru, aksaru

qu bueno que hayas venido

walipuniwa purtt'ataxa

ya casi termino mi tarea

puni tukuyta tariyaa

yo tambin

nayaxa ukhamaraki

estoy cansada

muspa qaritata

se ha oscurecido

ch'amaqxiwa

Los nmeros - Wakhua


Unidades -

Sapanaja

maya

paya

kimsa

pusi

phisqa

suxta

paqalqu

kimsaqalqu

lltunka

Decenas -

P tunka

10

tunka

20

p tunka

30

kimsa tunka

40

pusi tunka

50

phisqa tunka

60

suxta tunka

70

paqalqu tunka

80

kimsaqalqu tunka

90

lltunka tunka

Centenas -

Patakanaja

100

m pataka

200

p pataka

300

kimsa pataka

400

pusi pataka

500

phisqa pataka

600

suxta pataka

700

paqalqu pataka

800

kimsaqalqu pataka

900

lltunka pataka

Mil

Waranqa

Figuras y cuerpos geomtricos


Cuadrado

pusi k'uchu

Tringulo

kimsa k'uchu

Crculo

muyu

Rombo

pusi puntani

Romboide

puyt'u

Esfera

muruk'u

Cilindro

chhuqulla

Cono

suyt'u

Los colores - Saminaja


Blanco

janq'u

Negro

ch'ara

Rojo

wila

Amarillo

k'illu

Verde

chu'xa

Caf

ch'umphi

Azul

larama

Anaranjado

wila q'illu

Morado

k'ulli

Gris

uqi

Rosado

janq'u wila

Celeste

janq'u larama

Los meses del ao - Marana phaxsinaja


Enero

chinuqa

Febrero

anata

Marzo

achuqa

Abril

qasiwi

Mayo

llamayu

Junio

marat'aqa

Julio

willkakuti

Agosto

llumpaqa

Septiembre

sata

Octubre

taypisata

Noviembre

lapaqa

Diciembre

jalluqallta

Estaciones del ao
Otoo

awtipacha

Invierno

thayapacha

Primavera

lakakpacha

Verano

jallupacha

Los das de la semana - Simana Urunaja

Lunes

chinuka uru

Martes

sajra uru

Mircoles

wara uru

Jueves

illapa uru

Viernes

ch'aska uru

Sbado

kurmi uru

Domingo

inti uru

Divisin del tiempo segn el da el da - Timpu t'aqaptata


Hoy

jichha

Anoche

arama

Anteanoche

qharuru jayp'u

Ayer

masuru

Anteayer

masuru waruru

Maana

qhara uru

Pasado maana

jurpuru

En la maana

qalt'i qalt'ita

La noche

arama

El da

uru

La madrugada

qhanattata

El amanecer

qhanthati

En la noche

aramana

Sali el sol

inti jalsuwa

Es de da

urujiwa

Es de noche

aramawa

Es en la tarde

jayp'uta

De noche, demasiado tarde

aramata, aramt'ata

Al atardecer

jayp'una

Astros - Wara waranaja


El Sol y la Luna

inti phaxsinti

Marte

martisa

Via Lctea

alajpacha

Las estrellas

wara wara

El lucero de la maana

antawara

El lucero de la tarde

achachi wara wara

Luna llena

urt'ata

Luna nueva

machaqa phaxsi

Familiares - Wila masi


ancianos

awichunaja

abuela

jach'a mama

abuelo

jach'a tata

bisabuela

mama jach'amma

bisabuelo

tata jach'atta

cuada

ipata

cuado

masano

marido-esposa (matrimonio)

chachawarmi

beb

wawa

hermana

kullaka

hermano

jilata

hombre adulto

chacha

mujer adulta

warmi

madre

tayka, mama

nia chica

imilla

nio

yuqalla

novio

wayna

novia

tawaqu

padrastro

parastru

madrastra

marasta

padre

awki

suegra

taych'i

suegro

awkch'i

nuera

yujch'a

yerno

tullqa

ta

tya

to

tyo

Alimentos - Maq'anaja
Pescado

chhallwa

Carne de vacuno

wakunu aycha

Carne de cerdo

khhuchhi aycha

Carne de pollo

chhiwchhi aycha

Cebolla

siyuylla

Papa

ch'uqi

Camote

apichu

Ajo

ajusa

Meln

ch'umaa uma

Sanda

santilla

Durazno

rurasnu

Frutilla

wallqa

Pltano

platano

Chirimoya

chirimuya

Pia

apia

Organos de los sentidos


Vista

nayra

Odo

jinchhu

Gusto

laka laxra

Olfato

nasa

Tacto

llamkhaa

Potrebbero piacerti anche