BAI TAP TINH HUONG TLH LUA TUOI VA TLH SU’ PHAM. _ Phan I. MOT SO VAN DE CO BAN CUA TLH LUA TUOI VA TLH SU PHAM Tinh hudng sé 1 Cée quan niém khde nhau vé sy phat trién ‘tim Ii nguii néi chung va tam Ii tré em néi ring N6i dung tinh hudn; Trong khoa hge tam li va trong cudc séng hing ngay cé mét sé quan niém vé v cde yéu t6 d6i v6i sy phat trién tam Ii nguéi (tré em) nhw sau: 1. Quan nigm thir nhét cho ring: sw phat trién tam li giéng nhu m6t ngudi choi mgt ban cd tuéng. Néu nhwr trén ban cd va trong tay ngwdi choi cé c6 nhiing quan x anh van e& mhanh hon, thing dé hon va e6 higu qua hon ma it mit sre, Cdn néu nh trong tay chi toan 1a quan tét, di 1a tét qua sng thi van c trd eda vay, néu khi ra déi véi nhing gen tri thi su phat trién tam li sé rat thudn Igi va cude doi sé gat duge nhanh chéng nhimg thinh céng trong hoat dng hon 1a Khi ra di véi nbiing gen ln, sir phat trién tam li sé chat vat va vat va hon nhiéu, higu qua hoat dong kém. 2. Quan niém thit hai cho rang: su phat trién tam i giéng nhw su né cita mot qua trimg. Chat ciia qua trimg dé ra con ga hay con vit hoan toan phy thudc vao di truyén sinh hoc, con méi truéng, day hoc va gido dye chi Ta yéu t6 nhigt d thie dy cho vige nésém hay mun, chit cn bin khong quyét dinh den dé ra con vat gi, dén chat cita sy phat trién tam Ii, (trich trong Tinh huéng tam li hoc, tr. 52-53) 3. Quan nigm thit ba: Tuc ngtt Vigt Nam 6 cau: Trimg réng lai nd ra réng, Liu diu lai né'ra déng liu div. Cau hai 1. Ba kién trén dé cp dén tri thie (lugin diém) tém Ii hoc néo trong Khoa hoc tém li? 2. Hay cho biét § kién nao diing, ¥ kién nao sai? Tai sao? 3. Tir ngi dung tinh huong trén, hay suy nghi cde cdu sau dé nit ra ede KLSP: - "Vat chat khong phai la san vét cia tinh than, ma chinh ban than tinh than lai chi la san vdt cao ding cita vat chat" (Ph.Angghen); - "vat chdt, gigi te nhién, ton tai, edi vat li cam gic, cdi tém Ti déu 1a tinh shit hai” (V.LLénin). la tinh thie nhdt, con tinh thn, § thite, inh huéng sé 2 Mikhain Vaxilévich Lom6n6x6p (1711-1765) N@i dung tinh hudn; . ikhain Loménéxép sinh ‘mé ling nhé ven phia bac mre Nga, gan thi trin Ackhanghen, Cha Mikhain 1 m6t néng dan lim thém nghé dinh 4 O mien qué cia Lomén6xép lac d6 c6 nhiéu ngudi biét doc, biét viet, thim chi mot s6 ngudi cdn ham doc sich nita. Téi nim 12 tudi, cau bé Mikhain d& doc thao, khOng nhiing doc sich dao cia gio hoi mi cn thich doc ea cdc sich “ngodi d&i” nita, Cé hai cudn sich “ngoai dei” ma Mikhain say sua doc mai nhiéu lin, cuén “Ngi phap” ciia Xmitritxki va cubn “Sé hoc” etia Manhixki, Dé [a nhiing cuén sich ndi tiéng thai bay gid... Mikhain thay ring ty minh doc sach 1 1Quanh ving Mikhain & chi c6 mét trudmg hoc duy nbit ciia gido h6i, nhung trudng 46 khong nhin con cai cic nha “dan hén” vao hoc. Mikhain Kh6ng bd cue. Nim 1730, me dit cha hét site can ngdn, chang thanh nién ‘Mikhain 19 tudi quyét tm tir gid gia dinh di Maxcova tim noi hgc tp... O day, ting nh & noi trong nude Nga, con nha “thir din” khong duge nbén vio hoc trudng dai hoe. Mikhain 43 tim cach khai man, tu nhén minh 1a con trai mét nha qui Hoc vién Maxcova ctia gido héi. Nam nim hoe 6 hoe vién [a nim nim séng rét gian khd va ting thigu, Lmon6x6p vita di vita déc site hoc hanb... Nhung cdng hoc, Lém6n6x6p cang thay chan vi nba truéng chi day gido li, kinh vign, kh6ng gitip cho anh tien thém duge buéc nao trong khoa hoc ty nhién. Duge biét Hoc vién Kiep c6 day khoa hoc ty nhién, nam 1734 Loménéxép cé xin duge biét phdi xubng Kiep mot thoi gian. Nhung anh da that vong quay tro vé Maxcova. Nim 1735, mot sy tinh e& may man da tgo ra mot bude ngodt quan trong trong cude di Léménéxép. Theo chi thj cita Nghi vién Nga, Hoc vign Maxcova chon 12 sinh vién xuat sac nhat cho di hoe tai Vign han lim khoa hgc Pétecbua, Loménéxép duge chon trong s6 12 ngudi dé, va sau 8 thing hoc tai Pétecbua, duge Vign hin lam cit di hoc tigp 6 Dire. Loméndxdp durge hoc nhiing gido su xuat sic, dugc dao tao chuyén sau vé luyén kim va mé. Nam 1741 dng tré vé Vién han lam Pétecbua cdng tac va nm 1745 & tudi 34, éng duoc céng nhan la gido su hod hoc, vign si vign han Kim. Loméndxép da cé nhiing hoat dng khoa hoc hét strc da dang, ban thin Ong li gido su ho: ‘hoc, nhung dng ciing cé nhiéu nghién ciru vé vat li thién van, dia chat, dia li. Ong cing nghién ctu ca vé lich str va ngén ngit hoc, éng sang tac tho, va dé lai nhiéu bite hoa ... ndi tiéng. Hign nay trudng Dai hoc Téng hop Maxcova mang tén Loménéxép. Puskin ... goi éng 1 “truéng dai hoc déu tién cia neéc Nga”. c, va cudi cling da duge nhan vao hoe tai (trich trong Truyén ké vé céc nha bac hoc vat li). Cau hoi: 1/ Hay cho biét vai tré cia nhiing yéu t6 anh huecng ti swe hinh thanh va phat trién tam li ctia cia cau bé Mikhain (con mét néng dan nghéo khéng direc hoc hanh) thanh mét nha bac hoc Léménéxép vi dai? Yéu 16 nao gitt vai tro quyét dinh trac tiép? Tai sao? 2/ Tit n6i dung tinh huéng trén, ban cé suy nghi gi vé cdu ndi sau dé nit ra cde két ludn sue pham can thiét: ” Véi mt tréi tim kién cudng, khéng cb gi la khéng lam dug” (Jacques Coeur = Phdp, 1395 - 1456). Tinh hudng sé Cau bé than ding va wéc mo Kam Tong thong Mi N@i dung tinh hudng: 14 thing tudi cdu ta da biét gidi todn; 2 tuéi da biét doc séch ngit php cita ngudi Ién va biét dich chinh nhing sai s6t trong phat 4m cia ngudi khéc. 5 tuéi, cu ta da biét giai thich cho ban bé trong tring mau giéo thé ndo la hign tung quang hop. Chi véi 3 nam cfu 43 hoc xong chuong trinh mi nhimg dita tré khdc phai hoc trong 10 nam, vi nghigp phé théng. Ciing nam cau sang lap ra Té chite Bao vé thiéu nhi quéc té va dée sire vao su nghiép ao vé quyé bi 2 1a é ctr tranh giai Nobel Hoa binh. Cu bé thin ding dy 1a Gregory Robert Smiths, 13 tudi hién dang lA sinh vién nim cudi Hoe vign Rudolf Mergamn (Mi). Dén ngiy 31/5/2003 ... Gregory sé tt nghiép dai hoc va c6 tm ‘bing ctr nhan todn hoc.Mie dit hign nay 1u chua dinh sé tiép tuc theo hoc & trréng dai hoc nio, nhung chic nginh Toan hoc, Céng trinh hing khong vi try, Khoa hoe chinh ‘rong nhimg myc tiéu tuong lai cia Gregory c6 mot muc tiéu quan trong 1a tré thinh Téng théng Mi... “Boi vi lam Téng théng tdi sé c6 co hdi gitip dé duge nhiéu nguéi (trich trong bdo TPCN, s6 38, 19/9/1999 va 18/5/2003) dnh huéng toi sue phat trién tam li (nhiing thanh céng trong hoe tdp) etia edu bé Gregory Robert Smiths deg dé cdp trong tinh hudng trén la gi vay? 2/ Ban cé suy nghi gi vé cau ndi: Vinh quang chi dicoc ban tang cho nhimg ai luén mor woc dén nd” (Charles De Gaule - Phép, 1890-1970). 3/ Cha me vi gitio vien eb vai tr gi trong vige giip tré nubi dicing, dp i wie mo dé bién né thanh hién thee trong twang Iai tao dai phéit trién nhén céich ctia méi dita tré? 4/ Cho thém m6t vi du khéc tong tw roi rift ra cdc két ludn sue pham. Tinh huéng sé 4 An D6 - Dat nwéc ciia nhimg thién tai tin hoc N@i dung tinh hudn; An minh gitta cae cdnh rimg rim nhiét d6i mién Nam An D6 1d m6t trong nhting trung tim cOng nghé cao néi tiéng nhat nude nay cing nhu trén khip thé gidi — Vién cong nghé quéc gia Madras mi phan ban quan trong nhat la phan ban tin hoc do gio su Pandu Rangan kim chii nhigm, Tai day, dng ciing ékip hang ndm dao tgo ching ba muoi chuyén gia wu ti nbat cia nginh tin hoc thé gidi. Thinh céng ciia ho trude hét 1 nhs 6 sy tuyén chon tuyét hio. Hing nim cé ti khong 120.000 hoc sinh tir logi kha tré én tham dy ki thi tuyén vi chi non 3000 duge nhan vio hoc, trong s6 dé, gan 10% vao hoc nganh tin hoc. Thanh céng dé con nhé d9i ngii gidng vién cé trinh 49 cao va e6 phuong phép sir pham tai gidi. Khong phai vo e6 ma gido su Muthu Krishnan, pho gi én co ladras “dim” tuyén b6: Hay dira cho 161 mot nguoi cé nding khiéu dic bit vé van hoc vé t6i s? do tao ngueéi dé thémh mét nhés todn hoc xudt sac. (trich Béo TP v, 6 42, 10/2000) Cau hoi: . _ _ / Cétu ndi cia Muthu Krishnan trong tink huéng néi trén da dé cép t6i vai tré cia nhiing yéu 16 ndo trong vige phat trién tm li cia con nguei néi chung vé tai nding néi riéng? 2/ Hay phén tich va danh gid cdu ndi cia GS. Muthu Krishnan dé thd gido duc doi vai se hinh thanh va phat trién tam li cia tré. 3/ Cho mét vi du twong ty va rit ra cdc két ludn sue pham can thiét. y duege vai tra cia Tinh huéng sé 5 Nghj lyre phi thurong Noi dung tinh hudng: Thing 5-1910, khi Do-ni Logri ra dvi, bi me c6 ngit divi thdy 06 chi 1A mot cdi thai tron trinh, VGi hai chi tay, hai vé dii ngin ein, Sau 18 thdng nim ngtra, Doeni hoe ngbi, ri ge di va ty minh &n vudng. Lén lén, c6 tp khju may, may quan do bin liy tién gitp a gia dink. Dé hoc viet, hoc vé, Do-ni bude biit vio ci tay, nhé mot cé gido day hoc. Cé tham gia cugc thi van nghé cia nha trudng, chiém lién 7 giai thuéng. Nam 1931, Do-ni nhan buy chuong bac ciia phing tranh tha cOng tinh._ __ Nam 49 tudi, ba giti tranh dy thi trién kim tranh toan quéc. Ltie dén tén Do-ni Logri. Ba viét cudn sich “Déi t6i nhue thé day!” tw thudt doi minh, dat gidi van chuong (Kim Chi). Cau hdi: 1/ Hay cho biét yéu té nao quyét dinh dén sw thanh cing ciia Do-ni Logri? (Phan tich yéu 16 dé theo tinh hudng). Véi nhimg thanh cing cia Do-ni Logri, ban cé nhdt tri véi quan niém sau khéng: "Trén mét ¥ nghia nao dé ching ta cé thé khang dinh rang lao déng da sang tao ra con nguai” (Ph.Angghen). 2/ Tie noi dung tinh hudng trén, hay suy nghi vé cdu ndi sau dé rit ra cée KLSP: "Tat ca moi chién thang déu bat dau bang vigc chién thing ban than" (L.M.Lénép). Tinh hudng 86 6 Nghién ciru cae yéu t6 anh hwéng téi su hinh thanh va phat trién tim li ngwdi qua tuc ngit ca dao ‘NOi dung tinh hudny Duct day la mot sé céu tuc ngit, ca dao. A. Tén cae yeu to, B. Cac cfu tuc ngir ca dao T- Kh6n tic trong triimg khan ra al. Gigo dye trong nha trong 2- Ver dai thi dé con khén... a2. Gido duc gia dinh 3- Gan myc thi den, gdn dén thi séng. a3. Ty gido duc 4- Ngay néo em bé cin Bay gid em da lén khén thé nay. b. Hoat dong Com cha, do me, chit thay... 5- Me day thi con khéo, bo day thi con khén. c. Giao tiép 6 - Gain bin ma chéing hai tanh miti bien 7- Ci hoe mai hay, cé cay méi biét. d. Tap thé 8- Ba ndim & voi nguéi dan, e. Di truyén (tw chat) Chang bang mét hic dimg gan nguoi khon. g. Hodn cinh ~ mdi truvng 9- Nhiéu do thi dm, nhiéu ngudi thi vui. Cau hoi: 1/ Hay néi céc cétu tue ngit, ca dao 6 c6t B véi cdc yéu 16 énh hueéng t6i sue hinh thank va phéit trién tém li ctia con ngudi 6 c6t A sao cho thich hop nhét. Néu vai tré ciia timg yéu 6 doi di ste hinh thanh va phat trién tam li cia méi nguéi. 2/ Vain dung quan diém Tam li hoc Macxit dé phén tich réi danh gid nhimg quan niém dhing, sai hod chua day dii da duac thé hién trong cée edu ca dao, tue ngit tren 3/ Anh (chi) hay suu tam thém nhimg céu ca dao, tuc ngit phan anh quan diém ctia nhén dain ta xoay quanh cdc yéu t6 noi trén Tinh huéng sé 7 Quan nigm vé sy phat trién tam sinh Ii cia tré lira tudi thiéu nién Noi dung tinh hudng: . . Nha Tam Ii hoe Hunggari Géiéso Eléna vi tudi thigu nign hur * mde xi so ki la”. O xtt so nay khi hau rat that throng va ki quac, khi thi néng nyc nhu 6 ving nhiét déi, khi thi béng nhién ted lanh nhw bang. Xi sé niy 06 cd mia xuin hoa ni ngat hyong, c6 ca mia thu ld vang, rung toi ta. Nhung hai mia nay khéng phai bao gid ciing tun ty ndi theo nhau, va lai mia déng kim khi 4Jai d6t nb§p vao gitta mia ha, con mia thu thi d6i khi Iai d6t nhép vao mba xuan, Dan eu 6 ving nay khi thi rat vui vé, én do, khi thi bOng nhién Iai trim ngém, ling 18; khi thi ho e6 nhimng hanh dng anh hing qua cim; khi thi bing tré nén sq sét_va yéu dudi; khi thi ho qué ty tin va kigu 9 lai rat budng tudng va tring tréo. Trong xit sé ki (irich trong Bai tap thc hanh TLH) 1 O doan trich trén da mé té dae trung tam li nao ctia tira tudi thiéu nién? 2/ Phan tich nhimg nguyén nhén gdy ra mau thudn trong su phat trién tam li cia tré tudi thiéu nién. 3Néu mt sé chi dan cdn thiét trong cach déi xt vii tré & lita tudi khé khéin nay. Tinh hudng sé 8 Sy phat trién sinh Ii cia tré tra tuéi thiéu nién ‘NOi dung tinh hudny Hai ba me tam sy véi nhau, M@t ba me néi: “Dita con gai nha t6i méi 13 tudi ma di cao gin bing me. Chau n duge, ngii thi sét dénh ngang tai ching day. Nhung sao trong né cm com thé ndo ay”. Ba me thir hai huéng img ngay: “ Con bé nha t6i cling thé. N6 cling tudi véi con Ha nha chj day. Né cao véng lén, chan tay thi dai ngoang ra, lam gi thi cting “hau dau” oi 1a “hau ”. Rita bat thi v6 bat, cit bia Gu thi nit ea dau” (rich trong Bai tp thee hanh TL) Cau h I/ Hay gidi thich hign tong trén dy diedi gbc 2/ Van dung kién thite tam sinh li hoc lita tudi thiéu nién dé néi chuyén voi céc ba me nhém giip ho yén tam va cb cach img xit phit hop véi tré 6 ita tudi nay. 6 ctia Tam li hoe lita tudi? Tinh huéng s6 9 Sy phat trién tam li cuia tré ia tudi thiéu nién N@i dung tinh hudng: Trong budi sinh hoat Isp, mot nit sinh t6 ra rét dimg din khi nhjin xét vé nhiing uu diém va khuyét diem ota 16 minh mgt eich rat nghiém tie, chin chin. Thé mi d nha 6 lie ehinh o6 bé “ bidt suy nghi” “ ay lai“ rf” véi cfu em trai ve vige phai rita mim bat “nhieu hon” den mite ci nhau om som, gian déi, nuée mit chdy vong quanh. Cdn cau hoc sinh cing lép c6 lic hoe ri nghiém tic, e6 ban nao ri di bit ve thi kién quyét KhOng di, ‘Thé mA c6 Khi anh, chang “séu win” niy chi mic mdi chiée quan dii leo len chige xe dap 3 binh cia cfu bé 5 tudi dap Ky dap dé. (trich trong Bai tap thy hanh TLH) diung tri thite tam li hoc lita tudi dé phn tich hién negng tém li trén dé. 2/ Néu ban la cha me ctta nhimng dita tré trén, thi_ ban nén xit sie nhue thé néo? 3/ Hay ldy thém mét vai vi du va mit ra nhitng két ludn sr pham can thi Tinh hudng sé 10 Quan nigém vé van dé giao duc thanh nién Zz dung tinh huéng:Cé4c nha Tam li - gido duc hoc cho ring: “Khi nha gido duc xt sy sai lam thi thanh nién dé mot cach gian don, may méc, eimg nhic hode do v6 nguyén tic, thye dung... nhung di Ii do nao, dit chi chiit xiu théi, d6i véi lira tuéi ma léng tin von manh liét dén cudng nl mét sai lim nhé cing di gay ra nhing dé vo ghé gém. ‘Nhung chinh vi ¢6 su hing say, s6i sue, v6 tw ma thanh nién cing dé nbn I6i, dé tha thir vi khoi phuc long tin, néu nha giéo duc chin thanh ty phé va sta chia, néu biét gidp ho hiéu thém vé sw phitc tap thy té cia cde nguy€n tic dao Ii.” mat niém tin, sy sai kim c6 thé do bio vé nguyé (trich trong Bai tap thie hanh TLE) Cfau hoi 1/ Hay niit ra nhimg két ludn sue pham can thiét dé nha gido duc tranh dugc nhimg xung 61 gitta nha swe pham véithanh nién, 2/ Hay cho m6t vai vi du cu thé vé van dé ndi trén. Tinh huéng sé 11 Thay day Van lép 10 cao tay khi bj trd dénh N@i dung tinh hudng: . Hoc sinh D.T lép 10A8 chin dung danh thay gido migng im bam nhitng diéu v6 nghia, ay nam chat khtic cén. M. day Van gat do ci danh cua D.T, va khod tay D.T, dén gap thay Higu traéng, mit do déng théi mai ba ma dén. Hoc sinh bj dudi h Sau dé thay phat hign em uéng thudc kich thich, Tir dé em khdng dén lop, b6 nha di. Thiy M. cing véi cd lép tim D.T. Khi gap thay, DT néi: - Em xau hé vé hanh dong cla em, __ (Thay M.) - Khi dy, em hanh déng vi bj kich déng cia thuéc. Vi sao em ding dén loai kich thich 46? (D.T) — Em bj mét sé thanh nign hur 16i kéo vio cude séng hut chat kich thich. Thua thay! That tinh hom dé em khéng biét nguéi bj dnb la thay. Thay tha Idi cho em. (Thay M.) — Em hay vi twong lai ctia em, vi ba ma em. Em tré lai truéng. 1 em. Em dimg phy long tin cia thay, ba mé va ban bé cita em, Tir dé D.T hoe tip chim chi va thi du vio trudmg DH swe pham, i cho ay tha (trich trong Ung xt su pham..) Cau héi: 1/ Hay dia vao nhimg yéu t6 anh huéng aén swe phat trién tam li cia tré liza tudi hoc sinh THPT vai dic biét 1d quan diém ciia céc nha gido due & tinh hudng trén dé phan tich va dénh gid cach tg xit trén ctia thay gido M. 2/Ta cé thé dig cau ndi sau day cia Hé Chi Minh dé khuyén céu hoc tro cé phit hop Khéng? "Ching ta khéng so sai lam va Khuyét diém, chi sor khéng chiu c6 ging sira chita sai lém a Khuyét diém Tinh huéng sé 12 Déi song tinh cm ciia hira tudi thanh nién méi lon Ni dung tinh hudng: Trong nhat ki cia mét hoc sinh nam lp 12 6 doan: “Khéng thé nao quén duge c6 mot lan sau budi hoc khi san truong da ving ling, toi dimg sau cita lép hoc va dgi T.H. Khi got gudc ca c6 dy nén trén hanh lang, t6i dinh bo tron, Nhung thai gian ett tr6i di, T.H. véi chiée mii dan bing li budng xuat hign. Ti hoan todn khOng thé tuéng tuong néi khi durge hn mot thiéu nd 6. TS: thay so so thé gi d6 néng bong cham vio d6i mdi ‘Diu bc t6i quay cudng, toan thin t6i run Ién, Toi khong thé néi lén mot loi nio dy. Gidy phit roi di nw vay, Bong nbién t6i cim thiy ti Trade khi t6i dinh than lai va 6 thé hinh dung. {61 sé ghi nhé mai phat gidy nay. Khi vé nha migng t6i lic nio eting mé rng véi doi mdi ebita chan niém hanh phic ki la. Toi khong buon &n com vi sg rang cam gide hanh phiic s8 mat di va t6i edn gitt cam giac dé thoi gian dai trén d6i méi khé nit cia minh “. Cau hii: 1 Tai sao méi tinh ctia nam nit thank nién méi én lai duegc béc I6 nhue trong doan nhét ki trén day. 2/ Ching ta khéng khuyén khich hoc sinh ~ thanh nién méi lém yéu nhau qué sém va ching ta cing khing thé cdm cdc em yéu nhau, vi: "Cém ta lam diéu gi la tao cho ta ys muén lam diéu dé" (Montaigne). . Nhung khi tinh yéu ciia cic em dai chém né (tinh yéu ban dléu) thi ching ta (phu huynh va gido vién) cdn phdi gido duc hoc sinh - thanh nién nhue thé nao cho thich hap? (i gi da xdy ra thi T.H. da bién mat. Suét dei PHAN 2. MOT SO VAN DE CO BAN CUA TLH SU PHAM A. MOT SO BAI TAP TINH HUONG VE TLH SU PHAM NOI CHUNG. Tinh huéng sé 1 Hoat déng lao déng ciia ngwoi thay gio ‘N@i dung tinh hudny chiu cOng on cia ngudi thiy. Ngudi thay tiép nhan nhing tinh hoa trong disin truyén théng vé kién thirc, dao dire, cdch img xir va truyén dat, giéo duc cho hoc tr huéng téi chan, thign, mi. Ngwai thdy 1a c6i nguén cla van minh nhn loai. (trich trong “Hinh twgng va nhén cach ngudi thay trong phim truyén Vigt Nam”. Bio Tién phong thit su, 14/11/2003) Cau hii I Hay chi ram trong doan trich trén day. 2/ Hay tim cae cdiu tuc ngtt, ca dao (Viét Nam va matic ngodi) ca ngoi vé ngusi thay gido. 3/ Ban da vai sé ldim gi dé cé thé tro thanh ngudi thay gido teong lai? liém va vai tr cia hoat déng lao déng ctia nguai thay gido Tinh hung sé 2 Cé giao tré & bién khu N6i dung tinh hudn; . Nam 2000, t6t nghiép loai gidi khoa Todn truéng Cao ding su pham Lang Son, khéng ché su sap xép, gidng day trong thinh pho, c6 Ly (Vi Thi Luu Ly — nguéi Hoa) da lam don tinh nguyyén xin vé x4 ving sdu Yén Khoi (L6c Binh, Lang Son). Noi day, dat va nguéi vn “khdi” thay c6, mong duge d6n ning tri thie tré tinh nguygn mang kién thive vé giing day cho hge sinh con em eéc dan tc, Biét Id vé xa ving su sé kho, sé c6 nhimg ngdy himg mua 7xa cich ngudi than, gia dinh... nbung ¢6 giéo tré van mot long quyét trong cn nha dot nat, sé tam dén véi xa nghéo. Cé Ly tam sy: “Tuy cdc em cé nhfn thire chim so véi trinh dé chung nhung tinh cam that thi, mc mac ciia cdc em dnh cho gido vién that ding qui”... Dé dap lai nhiing tinh cam trong sang dy, ¢8 Ly dén hét tam ste vio bai ging méi khi len lop. Biét hoe sinh cia minh edn vit va, io vn tranh thi di kiém ci, cdy lia gitip cha me, it thoi gian hoc, c6 thudng dnb 15 phiit dau gid nhac lai kién thite cil, dat nhiéu cau hoi dé céc em nhé lai bai. Day hoc kém theo bang biéu, céng thitc treo twéng dé giip hoc sinh tip thu nhanh hon. Kién tri theo phuong php d6, ic em cé duge hé théng kién thitc todn hoc trong dau, Bé tao phong trdo hoc tap, e6 Ly con hie thi dua gianh hoa gitta céc 16. Té nao dat nhiéu diém 9, 10 s€ duge mhiéu hoa. T6 nao bi diém yéu kém sé bi trir bét. Tuan nao ciing ting két hoa. Cuéi nim sé dua vao sé hoa cc em dat ma té chite khen thuéng. Nhé phuong phap day bé ich dé, lsp 7A do cé lam chi nhiém da tro thinh I6p hoc dién hinh cia truéng véi 2 em hoc sinh gidi toan dién, 8 hoc sinh kha. Nhiéu em hoc yéu hay hoan cénh vat va ... hét mt hoc ki ciing hoc kha Ién kip cdc ban trong l6p.. (trich trong bdo Tién phong thit hai — 23/2/2004) Cau hoi: 1/ Hay chi ra mot cde doan trich trén. 2/ “Day hoe kem theo bing biét Kién tri theo phucong phap dé, din cdc em cb duage he thang kién thic todn hoc trong du”. Cée edu noi négy da cho ta thay kién thite (Khai niém) todn hoc da chuyén ché nhwe thé nao? Ban chat tam li ctia sie chuyén ché cia khéi nigm 1a gi? 3/ Céc doan trich trén day da dé cép 161 nhiing mat néo trong edu tric nhan céch ngudi thy gido? Hay chi ra nhiog biéu hién cu thé vé cdc mat dé, 4/ Riit ra céie két ludin sue pham. dac diém vé hoat déng day cia ngudi thdy gido dug thé hién trong ., cng thite treo tuwemg dé gitip hoe sinh tiép thu nhanh hon, Tinh hudng sé 3 Anh khéng chi la thay gido cia em... N@i dung tinh hudng: ‘Anh da timg 1 mét thay gido day em hoc. Anh stta cau, chm diém cho cdc bai lam cia em, Anh edn cho em keo méi khi em duge diém cao... Neay dé lap em Khong hiéu vi sao mn ‘Anh van em lai hay durge diém cao dén thé! ban em khong bit aido gidi nhw vay kém cdp rit sit sao. Anh dem dén cho em céc tap sich diy com va bio “ chju khé doc” nhung, anh dau biét duge ring Anh van 18 mén em hoc khé tiép thu nhdt. Suét ngiy em viet tir méi e6 Iie tuong minh da nhé duge rit nhigu ai ng’ quay trude quay sau lai quén mat, Cac thi tiéng Anh thi nhiéu, hoc khong sao hiéu hét duge. Méi lan truéng em cho thi mén Anh vin chong trinh B bat budc, em dén mit am, mat ngi. Anh da ludn 6 bén canh em, ‘dGng vién em hoe t§p. Anh khong chi day em hoc ma con day em biét séng tét dep vi quan tam hon t6i moi ngudi xung quanh, giép 4@ ngudi khée khi bo can em nhit, Anh khong nbimg la thiy gido cla em mi cén Li ngudi ludn dem dén cho em niém vui, hanh phic. Anh d3 giup em ty tin hon, chién thing cdi tinh nbiit nhat e da, sg sét cla em truée dim dong (trich trong Tri thite tré, sé 77, théng 11/2001, tr. 33-34) Cau héi: 1/ Hay chi ra céch thay gido hinh thanh déng co hoc tap cho ngudi hoc. 2/ Tit ché “Anh van la mén em hoc khé tiep thu nhat”, “quay treéc quay sau lai quén mat. Céc thi tiéng Anh thi nhiéu, hoc khéng sao hiéu hét dugc” dén ché “mén Anh van em lai 8hay duoc diém cao dén thé!” la két qué cia hoat ding tich cue ctia nguedi hoc dedi sue huréng dan, 16 chite ca nguéi thdy cé ding khong? 3/Sén phim lao déng ciia nguedi thay gio & day la gi? 4/ Hay chi ra mot sé mét biéu hign cu thé vé phim chat va néing luc sue pham. SY Ruit ra cdc két lwén sue pham. Tinh huong so 4 Bac H3 ni vé vige he ... N6i dung tinh hudn; . Dueéi ddy la mat sé cau ndi ctia Hé Chi Minh vé su hoc: A. Cate van dé cia B. Cac cau néi cia Ho Chi Minh: sir hge: al Vévai tro | 17 “Hoe dé phyng sy TO quoc, phyng sy nhan dan, lim cho din gidu, nude manh tife 14 dé Kim trdn nhiém vy ngudi chi tia nude nha”; b/ Vé muc dich 2/ * Mudn xay dung CNXH thi nhat dinh phai cé hoc thite”; ¢/ Vé logi binh va hinh thre | 3/ “Hoe phai di d6i véi hanh... Hoc ma khéng hanh thi hge v6 ich, Hanh ma khéng hoc thi hinh khéng trdi chay” va “ Khoa hoc phai tt san xudt @/ V8 quan hg | ma ra va tré lai phue vu sin xuat..."; gitta hge Mi ludn . . . véithye hinh | 4/ “Hoc hoi li m6t vige tiép tue sudt dai... cdn séng thi cdn phai hoe, edn phai hoat déng céch mang”; ef Vé cach thie he 5/ “Hoe 6 trudng, hoe & sich vés, hoe Hin nhau vi hoe nan dn... hoe tp trong vige im hing ngay, trong vige lén eting nhur vige nho”; g/ Vé chong trinh, ké hoach phai di tir ché nhé dan dan dén to, tir dé din dan dén khs, tir thap dan din dén cao”; hy Hoc la nhigm vy cia mdi ngudi | 7/ “Ché dat nhimg chong trinh, ké hoach ménh méng doc nghe suéng tai nhung khéng thye hign duge”, “Mét chwong trinh nhé ma thye hign han hoi hom fa mot trim chuomg trinh to tt ma khong lim duge”, “Vige gi cing cin phai thiét thye, néi durge thi phai lim duge”. (trich trong: “Ho Chi Minh vé gido duc thank nién” NXB TN 1980, “ Nhimg Idi day ciia Bac Hé déi voi hoc sinh" NXB Suc thét, 1973). Cau hai: I/ Hay noi cée cau néi cia Bac Hé 6 c6t B voi cde van dé cita sy hoc & e6t A sao cho thich hop. 2/ Hay suru tém thém nhimg céu néi ctia Bac, cée céu tue ngit, ca dao (Vig Nam vt nude ngoai) vé van dé day va hoc. 3/Viin dung nhieng céu ndi ctia Bac vao vige hoc tdp ctta ban than Tinh huéng sé 5 i déu c6 thé hoc Moing toan? Noi dung tinh hudng:Nhiing hoc sinh giéi vé todn [a nhimg em muén hiéu nhiéu hon vé thé giéi trina tuong va chip nhan nbp cuge. Muén gidi vé tinh todn truée hét phic ¥ mudn. RO rét nbat la trung hop ct Rudiger Gramm, mét thanh nién Die 27 tudi, sau khi rat ling ting vé toan hoc thé con tré, aa quyét dinh mét ngay kia tré thanh thién tai. Dén nay, anh da cé thé tinh 78 x 82 trong 4 gidy va 76° trong 700 phan nghin gidy. Rudiger Gramm da hoc toan 4 gids mdi ngiy, hoc thude lng céc céng thife va bing tinh. ‘Nhung lam thé nao dé tinh toan gidi? ... Trai véi phan lén moi nguéi, chang thanh nién nay da Khai thac nhimg kha nang ki la ca b6 nhé (lu tri) cae théng tin ciia nao... Gidi vé toan yéu eau di hoi cd ng ty tin 6 ban thdn nta, ong co, rén luyén, ty tin: khong c6 gi ngoai tim tay ciia moi ngudi. Theo Bernard Mazoyer, giém déc trung tam chyp hinh noron chtte ning thi “vé mit thin kinh, —sinh hoc, moi nguéi déu cé thé gidi toan, ndo cé rit nhiéu kha ning ma ta cdn phat trién”. (trich trong Tri thite tré, sé 77, thang 11/2001). Cau hoi: 1/Déng co hoc tép ctia nhitng hoc sinh gidi todn (nhur Rudiger Gramm) li: loai gi? 2/ Hay chi ra nhimg yéu t6 tm li tham gia vao trong viée hoc gidi todn néi riéng va hoc tap 16t néi chung? Yeu t6 névo la ding luc thiic day viée hoe tap cb higu qué? Tai sao? 3/ Ban hiéu thé néo vé céu néi ciia Bernard Mazoyer: “vé mét than kinh — sinh hoc, moi nguoi déu cé thé gidi todn, nao cé rat nhiéu khé nding ma ta can phat trién"? 4/ Riit ra cdc két ludn sue pham. Tinh huéng sé 6 Dong phuc ngay khai ging ‘NOi dung tinh huéng: Moi thir déu méi mé, Boi nm nay t6i khéng cdn 18 mét bé nhée con tigu hoc nita ma da 14 mét “nit sinh” trung hoc roi... Chiée xe cia ba téi lai dé truée céng truéng. Tdi vao xe, quang b6 déng phyc ra ghé sau, ba ti hoi: - Dé gi diy con? - Da, dng phuc tring con a! ~ Con mae thir chura? “on chura thir, con khng mc dau! Nha trang da quy dinh thi con phi cl - Con khéng thich! Con s® mac vay ba mua di hoc! - Khong duge dau con! Chic con chrab J nghia cia nhiing bo - C6 gi ma khng hiéu! Déng phuc la dé phn biét hoc sinh trudmg nay v6i trudng khée chit gi, ba? Ba toi cudi lon: - Trdi oi, con gai, chi cé thé théi sao? — Ba t6i tram xudng — Con biét khong, déng phyc khéng chi phan biét hoc sinh... traémg nay v6i truémg kia thoi dau. Né cdn e6 y nghia Ion hon nhieu! Ba biét, mbi ‘miu dong phue khng phi ai mc cig hop, cing dep, nhumg dong phuc mang lai cho con tinh ho’ xod di cdi vach ngin cich gidu nghéo gitta moi ngudi: né gitp céc ban con khdi ndi mac cém vi hodn canh, Nhu vay 1a nhimg b} ding phuc da lim cho moi ngudi xich Igi gn nhau hon, dodn két hon, gn bé hon phai khong con? Toi im ting. - Con con nhé chi vit cd c6 b6 long dep nhwr cng ma khéng cé ban trong cau chuyén. “Chi vjt cd va dan em xu xi” khong? — Ba toi tigp. ip han chit? 10Ngay mai con s® mic dong phuc ciia nha truémg. A, ba ‘mua dong phue ba a! Hay li. - U, ba biét ¥ con réi, con dinh bao ba mua cho ca ban ding khéng? - Ving! (trich trong Tri thitc tré, sé 452, 3/9/2001) Cau hoi: 1 Theo ban, hic dé vige c6 bé trong céu chuyén khéng chiu mc déng phuc ciia nha tracing Ii hah vi phi dao dite ding khong? Nguyén nhén chi: yéu Ia do yéu 16 tim Ii nao? 2/Khi cé bé quyét dinh médc déng phuc dén trudng va gi ¥ cho ba gitip dé ban Digp mua ding phuc, thi dé cb phai la hémh vi dao dice khéng? Tai sao? 3/ Gia dink cé vai tré gi trong vige gitio duc dao dite cho hoe sinh? Tai sao? Tinh hudng sé 7 Doan vién VG Thj Thu Ly quén minh etru 3 ban nhé N@i dung tinh hudng: Di da hon 1 tudn trdi qua nbung hinh anh hanh dng diing cdm quén minh efru 3 ban nhé ca doan vién Vi Thi Thu Ly (15 tudi, tr tai x6m 1, thon Uc Gin, x3 Thugn Thién, Kién Thuy, Hai Phong) duémg nh van cdn mai trong tém tri ngudi dan dt Cang. Cang nhur bao budi chiéu kde, khodng 3 gid chiéu ngay 6/9, sau khi di kiém rau vé cho lon, quin a trdi ndng nye. Ly cing céc ban cling xa 1a Vil Hai Yén (13 tuéi), Dao Hi 1 Thuong (12 tudi), Nguyén Phuong Thao (14 tudi) va Dao Thi Nhung (15 tu6i) ri nhau ra sing Da BO tim gift ra bude chin xudng, khong may ding ché 4: Thuong, Thio va Yén bi truot chan ngi xuéng sdng va bi tri ra xa. KhOng chit din do, chin chit, Ly vi lao ra ctu Thao va Thuong rdi diu vio bd. Dit da thm mét, khéng quin nguy hiém, Ly tiép tuc lao ra etfu Yén, khi dé dang choi voi dn chim trong dong nude chdy xiét. Nghe thay tiéng kéu ciru ciia céc em, 6ng Nguyén Van Lang (ngoai 70 tui) dang trong chdi cd 6 khu vue gin dé chay dén diu duge Yén len bi. Cing lie may, do qua kiét site, Ly da bi ding nurée cuén di, Ngay sau dé, céc éng Ling, Truémg, Hing, Tiéu, Phin & ciing xa biét chuyén da lao xuéng sng kiém tim. Song, long séng qua sau, nuéc chay xiét nén khi tim duge Ly dua lén bé thi em daira di mai mai. Tuéng ding song vin nhwr moi khi, céc em (trich trong béo TP thie Tur ~ 17/9/2003) Cau hoi I/ Hanh d6ng ciia Ly 6 dure coi la hanh vi cé dao dire hay khéng? Tai sao? 2/ Hay tim them mot so hanh vi dao dite cita hoe sinh, sinh vién va than nién, Tinh huéng sé 8 Vi ciru ngudi ma bj phat 80 trigu ding va 42 thang ti N@i dung tinh hudng: Dé la dém 26 Tét Nham Ngo (7/2/2002), sau khi on tap chudn bi cho ki thi Dai hoc xong, Nguyén Quée Thai (6 thén 11, xa Tan Hoa, Buén Dén, Dic Lic) mugn xe cia mot ngudi ban di ‘hong gid. Méi rdi nha mt doan, Thai gdp vu tai nan giao théng do anh ban Lé Dire Thing diéu ‘khign xe may téng vao xe dap cia anh Néng Van Khén di cing chiéu. Anh Khén chi bi xay xe nh¢ con Thang bj thuong & dau chay nhiéu mau. Thai ché Thing va nhé mt nguéi ban khac 1a Lé Van Cuéng ngoi dé Thing di cap etru. Vi Thai chua 6 bing lai, lai dang mugn xe cua ban, nTvét thyong cho Thing, ng tén Humg xudng ché Thing vé. Hug tir l 6 dang say rugu nén khéng dén duge, Thai khong cén cach nao khac danh tiép tue cam Idi, Thing kéu chodng ving khé chju, nhé Thai ché tiép lén bénh vign tinh, Trén durémg di, dit e6 a ‘Thai diéu khién xe hét sire kh6 khin, Bén thon 10 xa Tan Hoa huyén Buén Don, tite chi céch noi Thing vita gay ta i mit, xe ciia Thai hiic vao dudi mt chiée xe dang chay cing chigu. Ci va man lim Thing ving xubng dung ché Cuéng chan thurong so ndo tir vong 8 ngay sau 46, con Thai bi da ngudi lién tye khi TAND tinh dit 6 lai khen long tét m va bude phai bai thuéng thiét Hoi dn el i ea php tod so thm ney 08/4200 ctu gitip ngudi gp nan nhung van tuyén phat Thai 42 thing ti gi hai cho gia dinh Thing va Cudng tang 6 80 triéu dng. dau long nay ciing ld mot bai hoc kinh nghiém dit gi ip nan, nhung phai ludn tuén thir phap lvat va phai cl t6t gidp ngué giao théng. (trich trong bdo TP thit ba — 10/6/2003, s6 115) Cau hdi: I/ Hanh dong trén ciia Théi cé duegc coi la hémh vi dao dire Khong? Tai sao? 2/ Riit ra cdc két ludin swe pham. Tinh huéng sé 9 Nhiéu gido vién ding nhyc hinh dé trig phat hge sinh ‘N@i dung tinh huéng: Qua thong tin duémg day néng cua béo Tién phong, nhiéu phy huynh hoe sinh tring THCS Phuéc Buu, huyén Xuyén Méc, tinh Ba Ria — Ving Tau bite xiic cho biét: Trong ving 10 ngay qua, hang loat hoc sinh da khong dim dén tring dé hoc tip vi so ca 6 m Huy Tuan, gio vign chi nhiém lép 7a10 a ding bang keo dé din migng céc em hoc sinh trong mot thi gian dai, Ngoai ra, cling chinh cae thay c6 nay da bat cdc em hgc sinh deo mét tam bang thit to truée ngye ghi li do bi phat rdi bit cdc em digu hinh trong trudmg tir ngay nay sang ngiy khic. Trao ddi véi PV Tién phong vio chiéu 6/11/2003, thiy Nguyén Thinh Giai, Higu trong tring THCS Phudée Buu thira nhan chuyén nay la ¢6 that. Thiy Giai néi: “Tradng THCS Phuée Biru Ia trig dié in, da c6 rat nhiéu thanh tich trong cOng tae day va hoc... Thay Ngo nn tré, cha cé tham nién nhung c6 Tran Thi Tuéng Thanh thi da c6 ‘trén 10 nim, cdn c6 Lam Thi Méng thi da c6 thé gian giang day 30 nam, da timg duge ting Huy churong Vi su nghiép gio duc! That dau ling”. (trich trong béo TP thit sdu — 7-11-2003, sé 223) Cau his 1/ Duta véo tri thite Tam li hoc sw pham hay phan tich va dénh gid gio vién Tuan, Thanh va Mong. 2/ Riit ra cdc két ludn sue pham. ‘iée lam ctia cde B. MOT SO BAI TAP TINH HUONG VE TLH SU PHAM TRONG NHA TRUONG PHO THONG 12Céch tién hanh: Trong méi bai tdp tinh hudng su pham dudi day c6 3, 4 hodc 5 cach (phurong én) gidi quyét. Anh (chi) hay chon cach gidi quyét phit hop vai suy nghi cia mink var hay gidi thich tai sao anh (chi) chon cach dé bang céch hay chi ra cde nguyén tae img xat su pham co bén nhdt ma anh (chi) da dia vio dé dé gidi quyét (xem cdc nguyén tée ting xt su pham 6 trang cudi) ? Tinh huéng sé 10 hét gig hoc c6 hoe sinh lim ban bye minh vi nhing cau thie mic "hdc bia" ngoai sy chudn bj cita ban nén ban ciing khdng tra Kyi ngay duge bang kién thire ctia mink. Cau hoi I/ Tnwéie tinh huéng dé, ban sé gidi quyét thé nao? Tai sao? a- Thita nhén voi hoc sink ring, c6 ciing khing tré I6i duege cau hoi nay. b- N6i voi hoc sinh dé rang: "Chinh cé cing dang dinh dat céu héi dé cho cé lép vé suy nghi". Cé vé nha, tim sdch doc thém va trao déi voi déng nghiép dé tim eich gid day sau sé tra Iai cau hoi do. c- Khong dis déng gi dén cau hoi db, tiép tuc giao bai tap vé nha cho hoc sinh. 2/ Vige HS lam gido vién buc minh vi nhiing céu thac méc “héc bia” cé phai la hanh vi phi dao dite khéng? Tai sao? 3/ Ruit ra két lun su pham. Tinh huéng sé 11 Sau 1 tiét kiém tra viét, do dé bai qua khé nén két qua khéng c6 mt hoc sinh nao trong lép dat diém trung binh. Vi vay, tat cd cdc em déu dé nghi gido vién huy bai kiém tra nay. Cau hai 1/ Néu la gid vién dé, ban s2 xie i nhue thé a- Nang diém cho tét ca hoc sinh theo mét hé sé nhdt dinh réi ghi vao sé diém. b- Huy bai kiém tra dé va thay bang bai kiém tra khéc khi cé diéu kién, déng thoi nhéc nhé hoc sinh phai c6 géng vi c6 sé khong lam nlue v c- Van ghi diém vao sé diing nlue da cham dé gite vig ki cwong. 2/ Riit ra két Iudin sue pham. dio? Tai sao ban xié li nhue vay? Tinh huéng sé 12 Theo ké hoach, hém nay c6 15 phit kiém tra viét. Khi ban yéu cau hoe sinh lam bai thi lop trudng dimg day béo céo: Hém qua ca lép t6 chite di thim quan Chita Huong, xin khat thay (c6) gido chuyén bai kiém tra sang budi hoc sau. Cau hoi 1/ Trudie tinh huéng dé, ban xie tri thé nao? Tai sao? a- Ry la hoc sinh, curong quyét tién hanh kiém tra dé xy dumg nén nép hoc tép. b- Cho hoc sinh 15 phiit xem lai bai dé hoc sinh néo thuedng xuyén hoc bai thi nhé lai duge, con em nao ludi hoc thi khéng "ctru van" néi. Sau dé van kiém tra. c- Thong cam ngay vai hoc sinh, dé budi hoc sau kiém tra cing duge. 2/ Riit ra két ludn su pham. Tinh hudng sé 13 13Trong khi dang gidng bai, c6 mot hoe sinh ndi nhgi lai livi n6i cba ban. Cau hai 1/ Trwése tinh hudng dé, ban xi li thé néo? Tai sao? 4- Im lng, coi nlur khang cb chuyén gi xdy ra b- N6i néng, goi hoc sinh dé ding day réi tiép tuc gidng bai c- Tam dion bai ging, mat hung vé phia em hoc sink 46 néi nke nhing dé cd lap nghe thay "Dieu em néi la thira vi cée ban trong lop nghe thdy (c6) giding hon la nghe em noi”. 2/ Hanh dong cita HS néi trén la hanh vi phi dao dite diing khong? Tai sao? 3/ Ruit va két ludn sue pham. Tinh huéng sé 14 V. la mét hoe sinh buéng binh nhat lop ma hau nhw giéo vién ing biét t6i. Trong gid, thy gido X dang nghe. Riéng V. ng6i dui, cit khi thiy quay mat lén bang, 1a lai tréu choc my ban bén canh rdi tum tim cui m$t minh, Bat chgt thay gido quay xuéng thdy V, dang cudi, tréu ban ban trén, nét mit thay nghiém nghi nhin V. thay né ic lai thay vita néi gi? = V. dimg day va nhanh nhau dap: Thwa thay, thay vira noi: "V., em dimg day va nhac lai thy vira néi gi?" Ca lp im lang bing 6 lén cui, lam thay X d6 mat tia tai, Cau hi: 1/ Ban la thdy gido dé ban xit li tiép thé nao? Tai sao? a- Ban quat V."V., em di ra khai lp ngay! Hoc thi dét ma ding dé li véi 12. Vé nha ma li 1é vi bé me em di!" be [Nghiém trang. nlumg bin inh bdo. "Toi bdo em nhc ai 16 vita ging gi?" ~ "C6 18 céu hoi vita réi ctia t6i chica ro §, vi da héi em la "thay viea néi gi". T6i hoi lai em nhés Ta vita gang g? 2/ Vige “V. ngai didi... tréu choc may ban bén canh réi tim tim cudi mot minh” goi la hanh vi phi dao dite ding khong? Tai sao?. 3/ Rut ra két ludn su pham. 0 Tinh hudng sé 15 Trong gi’ hoc ctia hoc sinh trung hoc phé théng, mét gido vién tré bat duge mét bite thi tinh cia mét ban trai giri cho mét ban gai kep trong sach truyén. Cau hoi 1/ Néu anh (chi) la thay (c6) gido dé thi s@: a- Tré lai bite thue cho em hoc sinh dé. b- Cat bite thee sau gig hoc mdi tra. c- Hoi ré quan hé ctia hai em hoc sinh dé. d- Doc to bite thu dé lén trubc lép, e- Bao voi cha me ciia hai em hoc sinh do. 2/ Vige hoc sinh trong lép viét thu (the tinh) cho nhau cé phai la hanh vi phi dao dite hing? Tai sao? 3/ Ruit ra két lun sw pham gi? Tinh huéng sé 16 14L6p ban phy trach ¢6 hoc sinh X. théo vat, lanh Igi nhung 6 Lan da bj gop y vé Khuyét mugn tién cia ban khong chiu tra diing han. Sap dén ngiy 26/3, lép t6 chite di d3 ngoai, 6 dé xuat nén cir X. dim trach vigc thu tién, mua sim mét sO thir can thiét phyc vu cho chuyén di. Cfu hoi 1/ La gio vién chi nhiém lép, ban xit li thé no? Tai sao? a- Giao tién cho no thi giéng nhue "giao trimg cho de". Cit em khdc lam. b- Manh dan giao tién cho X. quan li dé qua dé khéng dinh loi ita cia X. véi c6 gido mdy thing trucic dy. c- Trao déi véi ban can sw lop vé tring hop cia X. réi méi di dén quyét dinh 6 cit X. hay khéng? 2/ Riit ra két ludn sue pham. Tinh huéng sé 17 6 lép ban day cé hge sinh hay gay g6 véi cc ban, hoc lye lai qué yéu. M6t hom em ding cam cing ngudi khac bat duoc ké gian. Cau hai: 1/ Ban déinh gid thé nao vé hanh déng nay? Tai sao? a- Coi déy 1a hinh ding b6t phat nén Khing can quan tim dé - Khing clon len vigc lio nei, so em db king sia chita Hruyét diém cia minh, c- Coi day la hanh vi cé dao dite nén da kip thoi khen em trirkc lép, dé nghi nha tring Khen va thong béo o 2/ Ruit ra két luéin sue pham. Tinh huéng sé 18 Ban trach nham HS pham Ii nhung héa ra la né kh6ng c6 16i. Ching han, sau budi lao dng, do mot hoc sinh 1ép ban Lim chit nhiém béo céo khOng ding, c6 gido phé binh mot hoc sinh nam do khéng mang dung cu lao dng nhung hod ra em dé khong cé Ii. Cau hoi: I/ Ban xt li thé nao? Tai sao? a- Im lang, khéng bao gid nhéc dén chuyén do nita vi so mat uy tin b- Xin loi hoc sinh dé ngay. c- Khéng ndi dén sue vige xdy ra, sau dé nhan dip néo dé ban néi vai hoe sinh ring: "Hom trade cé phé binh em nhung em khang méc khuyét diém dé, Newéi lén cing c6 hic sai lam". 2/ Rit ra két ludn sue pham. Tinh hudng s6 19 Khi cé gido H. vao lép thay may dong chit ai viét trén bang n6i x4u c6 gido G. Cé gido H. khéng ua cé gido G. Cau hei | 1/ La.c6 gido H, ban sé lam nhue thé no? Tai sao? a- Dé nghi em truc nhat lép xod bang b- Dé nghi lép truong phé binh, kiém diém ban ndo da viét bay; c- Dain dé cé lip tit nay khng duge viet bay, noi xdu bat ett ai; 4. Tim cho ra em viet bay va phe binh truée lop; 15.e- Dé nguyén dong chit dé va bat dau gidng bai. 2/ Vige hoc sinh noi xau gio vién la hamh vi phi dao dive ding khéng? Tai sao? 3/ Riit ra ket ludn su pham. Tinh huéng sé 20 Trong mot budi gidng bai cila thay gido A., gido vin C. dén dy gig va da phat hign thay thay gido A. c6 mot s6 sai s6t vé kién thite. Cau hoi . 1/ La giéo vién C, anh (chi) sé lam thé nao? Tai sao? a- Sau gid giing gép § true tiép vai gido vién A; b- Binh tinh cit dé gido vién A. tiép tue gidng bai; c- Lé di, coi nhue khong cé chuyén gi; d- Duta ra 16 chuyén mén gop ¥; i thding truéc hoc sinh vé sai lam dé cia gido vién A. 2/ Riit ra két hug ste pham. CAC NGUYEN TAC UNG XU SU PHAM DOI VOI NGUOI GIAO VIEN TRONG QUA TRINH HINH THANH VA PHAT TRIEN NHAN CACH HS 1. Trée méi tinh hudng SP, dac biét 1 “tink hudng gay cdn” nha gido can gitr sy binh tinh cn thiét, c6 ging hiéu HS vé ba mit: mat sinh hoc (site khoé ...), mat XH (gia canh ...) ‘va mit tm li (tém tri, tam tinh, tim trang). Hiéu ngudi dé dn dao ngwdi, 46 1A phuong chim cao quy ciia lao dng SP; 2. Ludn ton trong HS, ké cd nhiing Kic HS c6 sai pham déi véi ban than nha gido, Tw kiém ché dé khong e6 nhitng Ii néi, cit chi xtc pham H 3. Thé hign tinh cm ciia mt nudi thay véi td. Nhan dan ta c6 cau: & nha me ding IA 6 gido; dén trirdng, cé giao nhu me hién. Theo qui luat phan hdi vé tam li, tinh cam cia thdy trade sau sé duge dap lai bang tinh cdm ctia trd. Trén co sé tinh cam ma gido hod; 4, Lu6n khang djnh dé ty tao niém tin cho con ngudi, Khiing djnh nhimg cai ding, nhimg wu diém, nhimg nét tich cye ca trong lic HS pham sai Tam. Dé la ché dia ciia HS, cia con nguéi, dé phat trién; 5. Nguyén tae dinh vi: dit minh vao dja vj cia HS, vao hoan canh eta HS, nhé lai khi minh cOn 6 lita tudi cdc em, dé hiéu va thau cam; 166. Gop ¥ voi HS vé thiéu sét cy thé, vige lam cy thé, khong nén néu nhiing nhan xét chung chung e6 tinh chat “chup mit” va xiie pham; 7. Truéc mdi tinh huéng SP, nha gido can phai binh tinh nhan ban than minh, di g6p phan gay nén “tinh trang gay t6 ra J ngudi quan tir (ngudi c6 dao dite) . (Trich trong Ung xir sr pham ... NXB GD, 2001) c6 diém nao sai sét vé ”. Néu tyr nbn ra thiéu s6t, hay Phan III. mhitng bai tap Tinh hudng vé tim li hoc gidng day tiéng nuwéc ngodi A. Hoat d6ng lési néi tiéng me dé va tiéng nude ngoai Tinh hudng sé 1 Bai dirong ngon ngit cho hoc sink dan thc trong day hoe Vat li Noi dung tinh hudng: Ngén ngtt fa hinh thic biéu hign ciia tu tuéng, ki phuong tign tw duy. Von ngén ngit ih hurdng sau sic dén chat hrgng ho ic mén khoa hoe, trong d6 e6 Vat li hoe, vi khi ingc tap m6t mén khoa hoc dai hdi hoc sinh phai dign dat duge tu tuémg mot céch r3 ring, thyte hign duge nhiing phép suy Iudn chinh xée, Hye sinh dan tc khi cdn nhé 6 nha chi néi tiéng cia dan t6c minh, khi dén truémg méi sir dung tiéng Viét phé thong gin nh hoc mot ngoai ngtt. 6 trong THCS nhiéu em néi va viét tiéng Vigt phé thdng chya thao cho nén gp nhiéu khé khan hon hgc sinh viing xuéi khi hoe tp Vit I. Khi khao sit céch néi va viét cia hoc sinh & trudmg dan téc noi tri Vi Xuyén tinh Ha Giang trong cdc gi hoc Vat li, ching t6i thang thay nhitng mat yéu sau da a/ Thiéu tir ngiv..; b/ Phét 4m kh6ng chudn (néi ngong) din t6i hit tir ng, Thi dy ede em dinh nghia ni nang nh sau: "Zang dng lang va thé edu tao lén vat goi Ia "I6i lang" ctia vat"... o! Sai ngit phap khién cho cé tuéng khéng 16 rang, nhat la vi nhitng cau phite tap. (rich trong t/c DH & GDCN, sé 1/1998, tr. 18). sai y nghia cla cée 1g ctia cdc phan tie kh6ng 15 nghia, tw Cau hoi: 17I/ Tiéng Viét déi voi hoc sinh truéng dan toc néi tri: Vi Xuyén tinh Ha Giang la tiéng me aé hay tiéng meéc ngoai? Tai sao? 2/ Hay so sanh vige hoc tiéng Viét va tiéng mece ngoai (nh tiéng Anh, Nga,...) dbi voi Ape sinh trating dan t6e nai tri Vi Xuyén tinh Ha Giang. 3/ Hay lam rb méi quan hé giita ngon ngit - tte duy - sie hoc 6 con ngued. 4/ Hay nit ra cdc két ludn swe pham. Tinh hudng 6 2 M61 sinh vién géc Vigt tai nang Noi dung tinh hudny Dan Nguyén (Nguyén Cao Dan), sinh vign trudng Iowa State University ... “Dan la cole Paseka, TBT 16 lowa State Daily cho biét — Cu ta ld cd mot ti sin eta snimg i Wi c6 mt sinh vién da tai, hoc gidi ca 2 fink vue dign todn va ‘bdo chi mét hic” (nhan danh higu “Repoter of the Year 2003”... Nam 2002 cau cing nhan gidi thuéng nha bao xuit sic nhit trong nam (Best Columnist of the Year) cla higp hdi bio chi National Society of Newspaper Columnist) Anh Diing (Nguyén Cao Ding), chi Thanh la nguoi Viét dinh cv 6 Mi, Dan la con thir ba cia anh chi, sinh ra va lén Ién 6 thanh phé Iowa, mét bang mién trung Hoa Ki, Trong nha bé me ton néitiéng Viet, nhumg bén ngudi con hau nhu chi n6i tiéng Anh H6i thing 6 nim 2003 Dan cing c6 em tit Kim va me vé Vigt Nam choi... C6 lin anh Diing néi: “Viée day con ctia minh thé 1a that bai, khéng dita ndo néi duge ing Viét!”. Kim vé Viét Nam truéc 2 thang, néi l6m bom vai cau, dai khdi: "Chau noi tiéng Vigt ... dé Kim..." con Dan chi néi tiéng Anh... Dan ké ... “Vigt Nam va Ha N@i da gay cho tdi nhiing dn twong bat gi... Nhat dinh t6i sé tré lai va hoc néi... tiéng Viet!” (Trich trong bao TPCN Xuan Gidp Than 2004). Cau hoi: 1/ Hay xac dinh tiéng me dé va tiéng nude ngoai, ciing nhu cae tiéu chi dé phan ching trong truimg hop d6i v6i Dan. 2/ Néu vai tro ctia tieng thit ting de cdich ctia Dan, suc hinh thanh, phét trién va: hodn thién nhén Tinh huéng sé 3 Tiéng Anh 6 nwée Mi Noi dung tinh hudng 1/ Vio 9 gid toi, c6 tiéng chuéng dign thoai goi téi Sé canh sat 6 Lét An-gio-Iét. Dé la tiéng kéu ‘uy8t vong ciia mot em gai, Nhung vign cinb sat da kh6ng hiéu, vi em bé ni tiéng Tay Ban Nha. Nghe ta dodn ring em kéu eifu. Khi mt phy nit biét ting Tay Ban Nha téi bén may, thi chi cén nghe thay tiéng dng trim, vang Ién trong éng nghe. 6 li tigng dng trim phat ra khi em gai RO-da 11 tudi nga xudng. Tén sit nhan 3 bin 5 phat vio nguéi em. Ré-da muén goi canh sat, lic ngwéi tinh ci ctla me em lot vio nha, de doa me con em bing sing Inc. "Néu em gai ndi dugc dit chi Id it tiéng Anh thai - nhdn vién canh sét nbi- thi c6 thé em sé dege c . Cai chét ctia em bé gai Mé-Hi-cé da cho thay ré van dé ma mai sau nay nuéc Mi méi bit dau nhan thay. G nuée Mi bic tuéng ng6n ngit ngay cang Ién. Hign nay, 260 trigu nguéi Mi dang sir dung hang chye thir tiéng. Tiéng Anh khong phai la tiéng me dé ca 31,8 trigu ngudi (Trich trong tie Ngdn ngit & dvi sing, s6 8 (34)-1998) 18,2A/ D4 Thanh trong bai bao cia minh 6 viét nhur sau: ... Hign nay, 6 22 trong 50 bang, tiéng Anh durge ludt phép thira nbn [i ng6n ngtt chinh chi Cho dén nay, trong phong trao véi khau higu "Chi cd tiéng Anh!” da néi lén trén vi dai nude Mi (Theo bio Nga "Za rubezhem" s6 45/1995). _ (Trick trong tlc "Ngén ngit & di sing", so 8 (34) - 1998). ia minh th vigt nu sau: (Trick trong ite "'Ngin ngit & divi sing", sé 4 (30) - 1998) Cau hoi 1/ Tit n6i dung ctia doan trich 1, dc bigt la céu néi ctia vién cénh sét cho théy chire nding aia ngdn ngir néi chung vé vai tré cia ngoai nett néi riéng la gi? 2/ Tiéng Anh la tiéng me dé ciia tat ed nguréi Mi eb dling khéng? Vi sao? Vai td cia tiéng Anh doi voi suc hinh thanh va phéittrién nhin céich ctia thé hé tré muréc MF la gi? Tinh hudng sé 4 5 giv N@i dung tinh hudng: sang, mt anh ching uéng rugu say khuét méi vé nha. Biét vg dang ngu say, anh ta dinh lén vao giuong nhung chuéng dong ho lai danh: boong, boong, boong, boong, boong, anh ta vi ni to chit ¥ cho vo nghe duge: ~ Mét gid chit gi. Ai chéing biét, ctr gi phai nhac lai dén... 5 lan. (Trich trong béo TPN, sé 46-16/11/2003) Cau hoi: 1/ Hay phén tich nhing cau n6i trong mau chuyén trén dé chi ra cée dic diém cia hanh déng Iai néi, ciing nue cdc yéu t6 anh huéng t6i nd. 2/ Cho thém mét sé vi du nita vé vin dé nay trong tiéng Vigt va tiéng nude ngodi. 3 Rutt ra két lucin sur pham. Tinh hudng sé 5 Higu lye tai lai cia cau héi e6 - khong trong tigng Anh ... N@i dung tinh huéng: Hiéu luc nhue mét loi yéu cdu, dé nghi hodc ménh lénh. Hing ngay, ching ta throng xuyén phai ding nhitng cau yéu cau, dé nghi khi muén néi ai dé Lim mot vige gi. Tuy mhién, vi cdu trie cia céu dé nghj va yéu edu gidng nhau nén ching ta phai chi ¥ dén vige chon tir ngi, cdch sip xép ching va ngit digu dé dat duge muc dich giao tiép. Khi dua ra mot ménh lénh hay m6t loi d nghi, ching ta cdn phai quan tim dén vige sé sit dung ching & dang trang trong hay khdng trang trong. Khi néi véi ban bé, anh chj em thi chic chin phai khéc khi néi véi mét ngudi Ip hay ngwi Ién tudi, & dia vj cao hon minh ~ Can you lend me five dollars? (Mot nguisi ban néi visi mot ngudsi ban). “an I use that umbrella? (Chi néi vai em gai cia minh). - Could you tell me where the shoe department is, please? (MOt khéch hang hdi mot ngudi la. - Would you bring me a glass of beer, please? (Khich hang néi vii ngudi phuc vu)... (Trich trong t/e Ng6n ngit & déi sing, sé 6 (92)-2003) Cau hoi: 191/ Doan trich trén day da dé cép dén yéu t6 nao anh huccng t6i hanh déng Idi néi (tiéng me dé vis tiéng medic ngoai - tiéng Anh)? 2/ Cho thém mét sé vi du khac vé yéu t6 nay trong tiéng Vigt va ngoai ngit dang hoc. 3/ Riit ra két ludin sue pha. Tinh hudng s6 6 Cang la chip nhén cd ‘Noi dung tinh huéng: ‘M6i cdc ban’ doc dogn van sau: "Viea trang diém, chi Xudn vita dain ba cu: - Me ai! Chiéw nay con vé muén, me di din chéw hé con nhé! -U! - Xong me cém com gitip con nhé! -Duoe! - A! Me oi, mdy bé quan do cia chdu con chia kip gidt, me + Phai! Anh dy khé tinh lém. Me tranh thi lau gitp con cai nha nhé. (trich trong ic Ngn ngit & di sing, sd 9 (59)-2000). Cau hai dc Idi néi cia ngueéi me trong tinh huong trén (van cénh chung; phong ctich Idi ndi; cée dic diém biéu cém ctia ngudi giao tiép...). Tinh hudng sé 7 Cé m6t phucong phap hoc ngoai ngit méi ‘NOi dung tinh hudny .-- Hge néi, hge hat, 101 méi hoc chit. Bé cho cée em néi chin ché méi day chit thi té nhé Céch day cia 06 1a trac tiép dim thogi vai hoc tr, hoge dé timg nhém tir hai ba em dim thogi véi nhau, Cd phat hign ra tré em phan xg ctia ching ce nhay, nén ching bit churée cach phat iy day ngoai ngit dau tién trong cudc doi rét quan trong. Ngwdi thy dau tién ma sé lam hge tro thinb tt khOng thé ndo stra duge. : thong dich vign, bi treot vi ndi giong Thch That — Ha Tay. C6 da bd mot nim 6 nha nbér thy luyén ndi md khOng sira durge. Twong tu 6 cdc vig qué khae nhu Nehé An, a Ning, hoje céc tinh Nam b9. Rat nhigu cit nhiin ngoai ngit hoc gidi khong xin duge vige chi vi phat 4m qué ndng tiéng dia phuong. Vuot qua etta ai nay thudmg nhiing ai may min sinh & Ha Ni hoe m@t s6 ving quanh Ha Noi. Con nhiing ving qué khde hiém hoi méi 6 ngudi tring tuyén. Hoc ngoai ngit theo phuomg phap mdi nay, néu gp thay phit am chudn hoc tir bé, tigng dia phuomg néu c6 ciing bi triét tiéu. Thay khang dinh che chan ring, sau 5 nam hoc & diy ning em hge sinh hge ngoai ng theo phrong phép méi sé phat am tét hon nhimg etrnhin ngogi ngit he theo Thiy goi hoc sinh lép 3 43 lim xong bai kiém tra ra doc mot doan van ngin bing tiéng Anh cho tdi nghe. Mac dit cfu hoc tr nay qué Nghé An nhung phat 4m thit tuyét nghe nhu phat ng6n vign vin néi 6 trén dai (trich trong Tri thite tré, sé 75, thang 9/2001, tr. 14) 20Cau he 1/ Céc doan trich trén day da dé cap chit yéu dén dac diém nao ciia thao tac Idi néi. Yeu 16 dinh huéng toi thao tac Iai ndi tiéng nude ngodi duge dé cdp trong doan van trén la gi? 2/ Vige ndm vimg ngoai ngit ctia tré & day dién ra theo con diéng nao? Con dudng dé cb giéng voi con during phan lén tré em ndm vig tiéng me dé khong? 3/ Riit ra két ludn sue pham. B, Dic trung va qui lugt ciia hoat d6ng ging day ngoai ngit Tinh huéng sé 8 Ngir im tiéng Anh - dai diéu dc bit ‘N6i dung tinh huéng: Dieu dau tién dap vao mit va tai hoc sinh ta la ngit am v khic biét rit lon, theo kiéu "vid mét ding doc mét néo”. N6i cho c6 vi 6 sy tuong img mot doi véi mét gitta chit va Am, Ching han, chit b thiémg chi 4m /b/, nhumg c6 khi lai khdng chi 4m ndo, tire la né tré thimh. "chit cim" nh trong cac truémg hop climb (dgc la /klaim/) va deb! (gc la /det/), 6 day ta khong doc Am fb. Am /k/ ciing "bi cdm" trong cde ti "know", "knife", "knock". C6 khi, mot chit lai thé hign rt nhieu 4m, thi dy, m6t chi "a" ma tuy truéng hgp né duge doe theo & «: chit viet tiéng Anh c6 sw hoa hoc thi day 1 khong 7 Tear, bar 7 Thalance /b1 nsi, capacity /k pst? [Je / care, parent. J / map, fan, candle.. fil delicate /delikit/, village /vilidz/ / fall, small... Jf was, wash. ‘ei late, nation, Asian /eizwv. So di "viet mot dang doc mot néo” li do chit viet ting Anh cé tinh bao tha cao ... Noi ding, thye ra chit viét khdng ¢6 19i tinh gi. Né 1d do con nguai tgo ra. Cho nén "bao thi" & day 18 con ngudi, chit khong phai Id no .. (trich trong t/c Ngon ngit & di 1g, 86 8 (34)-1998) Cau hdi: 1/ N6i dung doan trich trén day da dé ngit? Cho biét néi dung cia dec trung dé, 2/ Cho mét vai vi du khac vé dc trung nay cita ngoai ngit ma ban dang hoc. 3/ Rutt ra két ludn sue pham ip dén dac trung nao ctia hoat gidng day ngogi Tinh hung sé 9 Tidng Vigt va nhing nha ngogi giao trong lai cia Nga Ni dung tinh huéng: Duéi day la m6t 86 doan trich vé viée day va hoc tiéng Viét Nam thong qua cuée gdp gi giita phéng vién TIXVN tai LB Nga véi gido vién va sinh vién nam thit 3 hoc tiéng Viét & khoa Quan hé quéc té ctia trréng Quan hé quée té Matxeova - MGIMO (Nga). AJ ... Cich phat am tieng Viét "trdm bong" giong nhu hat, hang loat dai tir nhdn xung khac nhau, ri nhiing tir gde Han trong tiéng Viét ... Jd nhimg dic trang ngén ngit ma mdi sinh vién nude ngoai khi hoc tiéng Vigt déu phai cha y va c6 ging ghi nhé ding nghia cia ti. Ca Ip durge mot trén cudi vui khi mt em trong lép néi sai t3p hgp tir "ndng dm ngue nghigp” thanh "ning lém cd nghigp", ho? "yu" trong khai nigm "vu mia" duge cdc em hiéu giéng nhu cac tir vy, cuc hay ban trong m6t bp mio dé. Noi vé gido trinh day tiéng Vigt, &6 em nbi: "Gido trink ma ching em dang sir dung gid lam roi" (thay vi "cit lam réi 21BI/... Tra Ibi cdu héi: "Tai sao lai chon hoc tiéng Viét?", da s6 cdc em dap ring "Tiéng Viet chon chiing em chir khong phai ching em chon tiéng Viet”. Ciing giéng nbu 6 Vigt Nam hién nay, da s6 giéi tré Nga thich hoc tiéng Anh, tiéng Nhat, tiéng A Rap. B2/ Cu sinh vién Xasa tim su: "Khi thi vao truéng, em dii diém dé cé thé chon hoc 1 trong 2 thir tiéng. - hod tiéng Thé Nhi Ki, hodc tiéng Viét va em da chon tiéng Viét, mac dit hau nhue ching biét gi vé Vigt Nam". B3/ Nam 1989, Sveta Glazunova thi 46 khoa Quan hé quéc 18 ciia Truong MGIMO vi chi chi déng chon hoe tiéng Viet... "Tai chang biét minh yéu Viet Nam tir khi nao niva, - Sveta tam su, nhumg khi méi 5 tudi, t6i da theo bé sang Viet Nam, hic dé éng la Tham tan Dai sit quan Lién X6 6 Ha Néi... Chiing 161 hoi Sveta: "Khi chon hoc tiéng Viét, chi cé chiu émh Iueing cita cha khong?" "Hoan toan khéng". - Sveta tra loi, - Don gidn la t6i yéu Vigt Nam va t6i da mudn hoc tiéng Viet tie Khi cén lé:mét hoe sinh pha thang" Ci Va chinh céc 06 gido Sveta Glazunova va Lidia Leonidovna la nhing ngudi di giti cée em higu nhiéu hon vé dat nude Vigt Nam va nhen én trong ho tinh yéu tiéng Vigt, khuyén khich ho cé ging hoc dé c6 duge vén hanh trang day dit buée vio dai Hign nay cé tat cd 19 em dang hoe tiéng Vigt. Hy vong ring véi nhiing c6 giéo hét Wong yeu nghé nh Sveta Glazunova va Lindia Leonidovna, cic em hge sinh s& truéng thinh va sé g6p phan ciing cé quan hé hitu nghj truyén thong lau d6i gitta hai née Vigt Nam vi LB Nga Dy ... nhin ndi vé Inong thyc, cde em phai gidi thich nghia clia cdu tye ngir Viét Nam: "Mot miéng khi déi being mét géi khi no" ... Nhiém vu ctia cdc em Li nghe tin, tom tt ndi dung chinh va viét lai bing tiéng Viét. Digu Lim ching t6i thich thi 1a duge ngoi nghe céc "sinh vin Tay" noi ting V ; iy it. C6 gido va trd tranh lugn, gidi thich déu bing tiéng Viét, chi Khi nio "bi” lim méi ding dén tiéng Nga. E1/ "Hang ngdy, ching 16i thu lai churong trinh thai su phat trén VIV4, - c6 Sveta né Sau dé, trong gid hoc tai phéng méy, céc em dueoc xem bang va nghe lai nhitng tin tike thai su néng héi nhat". Neuyén gin b6 ca cude dai minh véi nghiép day tiéng Vigt, Sveta dang 4p U nhiéu ude mo, trong d6 c6 uée mo viet mot gido trinh gidng day tiéng Vigt méi. E2/ La sinh vién khoa Quan hé quéc té, tat ca 7 sinh vién hoc tiéng Viét déu phii theo doi nhiing su kign chinh tri, kinh té lién quan toi Viét Nam. Cac em té ra am hiéu va nim ving nhitng sy kign dign ra 6 dat muée ching ta Diu gi’ hoe, c: in ludn dé tai vé an ninh hrong thye E3/ Dé cp vin dé gido trinh giing day tiéng Viét, Sveta cho ring hién nhimg gido trinh ma chi va cé gido Lidia Leonidovna dang ding dé giang day déu da cil (duoc xuat ban nam 1988)... Con hign na} chi yeu sit dung nhing bai viet in trén cde bdo dign tit Vigt Nam. "Chi 6 biing cach dy ching t6i méi cé thé cap nhat nhitng tin tire méi hat lién quan dén Viét Nam", cé Sveta noi. E4/ Hign nay, gitta trrémg MGIMO va Hoe vién Quan hé quéc té cla Viét Nam vita méi thiét ip méi quan hé hgp tac. C6 Sveta cho biét, céch day khéng léu da cé 2 sinh vién nam thir 5 sang thye tap tiéng Vigt tai Vigt Nam va d6 la nguon déng lye khuyén khich cdc sinh vin hoc 1g Viet cd ging hoc gidi dé cé co héi due sang Viét Nam. (Trich trong bdo Tin tive cudi tudn, sé 45 (254), tie ngay 5-12/11/2003). Cau hi 1/ Hay xde dinh tén dac trung cia HDGDNN dugc dé cép dén trong méi doan trich néi trén (duege ki higu bing cdc chit edi) 2/ Hay cho biét thém mét s6 tinh huéng tong tw trong HDGDNN nhung xay ra 6 trudng DHNN - DHOGHNmé em bie. 223/ Hay cho biét cdc két ludn sue pham dig riit ra tie méi déic trung Ia gi? Tinh huéng sé 10 MOt sé yéu té can tro vige hoc ngoai ngit N@i dung tinh huéng: Tai sao hoc ngoai ngit khée vai hoc tiéng me dé? Duéng nlue qua trink hoc ngoai ngie gdp phai mot so yéu t6 can tré vé mat tim li - xa héi, trong khi hoc tiéng me dé khéng gdp phai nhimng yéu 16 nay 1. Bing co. Gardner va Lambert chia dong co lam hai loai: ding co héi nhdp va déng co cong cu. Ngudi hoc véi dong co di nh§p thudng cé uée mudn hod dong véi xa hdi cia ngudi an ngit, trong khi ngudi hoc véi dng co céng cu lai bi thic day béi mot sé muc dich thyc té ndo 46, ching han nhu dé dap img yéu cau dao tao, yéu clu nghién eiru khoa hge v.v. .. Strong cho ring, dng co cé thé sinh ra tir nhimg thanh céng trong vige hoc ngoai ngi, ngbfa 1a thanh cdng tao ra dng co, dng co lai tao ra thinh céng tiép theo. Déng co 16 ring li mt yéu t6 cé anh hung quan trong dén viée tiép thu mOt thé tiéng. 2. Thai 49. Gardner ciing dura ra méi quan hé tuyén tinh gitta thai d6, dong co véi vige hhoe ngoai ngit. Thai d6 c6 thé c6 anh huéng dén déng co va déng co lai téc dong dén vige hoc mt thi tiéng... thdi 49 1a mt yéu 6 quan trong nhung téc d6ng gidn tiép t6i viée hoc mot thir ting, .. cde nghién citu tai Canada cho thay rang, ... mét thai d6 tich cue ve cé lign quan nhiéu dén sy thinh céng trong viéc tiép thu né... Hermann ... néi ring su thinh céng trong viée hoc mét ngoai ngit cé thé tao ra thai dé tich eye cia ngudi hoc déi véi thir tiéng dé cing nhu déi véi con ngudi va x4 hdi ndi thir tiéng 3. Nang khiéu. trong vige hoc ngoai ngit. 4. Pham chat ed nhan. ... phim chat cd nhan c6é anh huéng nhiéu dén viée hoc ngoai ngit .. nhu ldng ty trong, tinh hudng ngoai, tinh mao hiém, su ite ché, su lo au 5. Nhimg yéu t6 khac anh hung téi viéc hoc ngoai ngit nhw gidi tinh, dia vi ign, hoan canh gia dink, trinh d6 nhin thie, chi nin, stte khoé v.v. ing khiéu ngoai ngit cing 14 mét yéu t6 cé lién quan dén su thinh céng hoi, didu luge va phuong phap hoe tap, ham thich c& (rich trong t/e Ngén ngit, s6 12 (159)/2002) Cau hi 1/ Doan trich trén day da 2/ Riit ra céc két lugin sue pham. Ap dén dae trung nao cita HEGDNN? Tinh huéng sé 11 Die trung ciia hogt dng gidng day ngogi N@i dung tinh huéng: Dui day 1a doan van trich tir bai “Hoc ngoai ngit: nhimg bi quyét nha gitip ban thanh cong lin” cha Xudn Tam: Tudi tré nude ta thi mé cita hoe ngoai ngit thudn loi hon trade day rét mhigu. Trude hét 14 trang 1ép mé ra khip noi_véi nbiéu thay day gidi, cé phuong phap chuyén nghigp hon. Tai ligu hoc ngoai ngit ciing rat sin, da dang va phong phi. Ngoai ra, ngudi hoc cin cé di cac loai bang, dia dé tQp nghe va phat 4m cho chudn. Sinh vién, hc sinh thoi nay, ngoai cdc git ngoai ngtt trén Isp, e6 thé theo cde chwrong trinh trén truyén hinh, hoc qua da phuong tign (multimedia) 23ma déi véi nhieu hoc sinh, sinh vién, nhdt la 6 thinh phd, néu muén 06 thé thye hign duge hang ngay. Nhung, dit e6 didu kign thudn loi my di na, hoe ngoai ng (eting nb vige hoe n6i chung) I mt q 18 minh hoe cho minh, khéng ai hoc thay minh duge. ciing chi la ngudi gitip ban chit khéng thé lam cho ban gidi néu ty ban khéng quyét tim vuon len gidi Cc phurong tién hién dai cé thé gitip ban thudn loi hon trong viée hoc tap cing sé thanh v6 dung néu ban khéng chim chi hoc hanh. Ching kign thudn loi, theo di lop, hoc di th nhiing em, diéu kign khong vige hoc la ty & minh, ra site “van 6n, vo Iuyén” nén da thanh céng: Noi nang hu lodt, viet lich dang hhoding, thi dat diém cao, Cau hoi: 1/ Nhing doan tric 2Boan trich thit2 dei dé cep de 3/ Riit ra két ludn su pham. Tinh hudng s6 12 Vé cdc con dwéng nim vimg tiéng me dé va tiéng nuée ngoai N6i dung tinh hudn; phat trién tiéng me dé ‘bat du tir ché sir dung Iai ndi mot cach tye do, khong can bj va két thie & chd ¥ thie duge céc dang Ii néi va nim duge cdc dang dé, thi sy phat ¥ thire ng6n ngit vi nim ngén ngtr mot céch e6 ¥ thre va két thic & ché nim duge Ti néi tyr do khéng can chudn bi. Hai con dung nay dién ra tréi ngwoc nhau”. Gitta hai con duéng dé 6 sy¢ phy thuge Kin nhau: “vige Tinh h6i ngoai ngir mt cdch e6 y thite vA 6 chi dink 13 ring 1a diva vio mot trinh 46 nat dinh trong su phat trién tiéng me dé va ngugc lai = viéc linh hdi ngoai ngi di lai con duéng nim cac dang bac cao cla tiéng me dé” (LX. Vuegotcki. 1956). (trich trong Phuong phdp day tiéng Nga cho ngudi medic ngoai, do A.A.Léonchiev chi: bién. 1984, tr. 17). Cau hi . . . 1/ Hay chi ra 1 etich Khai qué edc con distmg ncim vimg tiéng me dé va tidng mnie ngodi 2/ Rit ra cée két lugn sue pham. Tinh hudng sé 13 Em bé ndi tiéng Anh N@i dung tinh hudn; ... Sang hém dy, thay higu trong giéi thigu cu hoc sinh méi 6 truéng: = Diy la Mi-y-a-gia-ki. Em sink ra va Iém Ién Mi, nén khong nei thao tieng Nhgt. Thay higu truéng cudi vi - Thay néi li ban dy khong thgo tiéng Nbét, nhung rét gioi tiéng Anb. D8 nghi ban dy day cic em mét it tiéng Anh. Hom sau, Mi-y-«-gia-ki mang dén trudmg mgt quyén sach tranh to clia nude Anb. 24ban. Tiéng Anh doc nghe thanh thét sng Nhat. Mi-y-a-giacki doc phin viét bing tiéng Anh cho he nhang ai nghe cing thich. Ri lai bat du vat lon voi C§u ta bat dau doc. - A-ka-chan 1a em bé. Ca nh6m nic Ii theo edu ta: - A-ka-chan la em bé. Sau d6, Mi-y-a-gia-ki noi: 1a dep, nhan manh am “KU” va bé am cuéi ‘Mi-y-a-gia-ki nhan ra ring minh phat 4m tiéng Nhat sai: - Doe la Ut-su-ku-SHIT. Diing khong? ¢ ban ching bao Hu sau di quen than nhau. Ngdy nio cu ta mé-e vi dgc cho cae ban nghe vio hic &n trua. -gia-ki da tré thanh gido vién phy dao tiéng Anh. Déng thdi, vé tiéng ‘Nhat cfu ta ciing tién b6 rat nhanh. (trich trong “T é-chan c6 bé bén cita s6". NXB VH, 2002, tr. 244-247) Cau héi: I/ Vige hoc tiéng me dé (tiéng Nhdt) cia Mi-y-a-gia-ki trong tinh huéng trén dién ra & mai trudng no? va theo con duing nao? Tai sao? 2/ Vigc ndim vig tiéng me dé (tiéng Nhat) va tiéng medc ngoai (tiéng Anh) cia Mi-y- gia-ki cé giong nlue vigc hoc céc thir tiéng dé ciia cdc ban cia em & tricing Té-mé-e khong? Tai 3/ Riit ra céc két lugin sue pham. Tinh hudng s6 14 Qui luft eda qué trinh ndm ving ngoai ngir N@i dung tinh hudng: . .. do c6 nhiing diéu khac biét ..., tiéng Anh cé mét cdi giong rit riéng - giong Anh - ma ta dé nhgn thay, nhung khé ma bit chuée thét giéng duge. Néu tir khi lot long, di 1A ngudi Viet, nhung duge séng trong mdi trudmg Anb, xung quanh toan 1a ngudi Anh, duge ho day bao, duge tiép véi ho hang ngay, thi ta cé thé néi duge tiéng Anh nhw giong Anh. Con néu da lon nh mét hoc sinh réi méi bat dau hoc tiéng Anh thi ta khéng thé nao néi duge tiéng Anh nhu nguéi Anh chinh géc duge. Tai sao vay? Vi 6 tudi hoc sinh, moi théi quen véi tiéng Viet da duge én dinh, khé ma phé v6, nén di c6 khé céng luyén dén méy, trir nhimg trudng hop dic biét, ta cing khong thé dat durge. Cho nén ta phai chap nhin mot thi ngit am lo 16 giong Anh, Tuy vay, ta cing c6 thé ty hio ring, do dac diém ciia ngit am tiéng Viét, nén ngudi Viet noi tiéng Anh nhin chung con "kha" hon nhigu neudi thude cdc din t9c Khiéc. Cai thit "tiéng Anh Vigt Nam" xem ra ciing twong déi dé nghe hon Ia "tiéng Anh Nhat Ban", "tiéng Anh An D6" (trich trong tic Ngén ng & dai song, sé 8 (34)-1998, tr. 20). Cau héi: I/ Doan trich trén day cita Duong Ki Dite da dé cép dén qui ludt néo ctia qué trinh ném ving ngoai ngit? Trinh bay néi dung qui ludt do. 2/ Ruit ra cdc két ludn sue pham. Tinh huéng sé 15 25Qui luét cia qué trinh nim vitng ngogi ngit N6i dung tinh huéng: Dui day la mét sé doan trich vé viée day va hoc tiéng Viet Nam théng qua cuée gdp go giita phong vién TIXVN tai LB Nga v6i gido vién va sinh vién nam thit 3 hoc tiéng Viét & khoa Quan hé quéc té ctia trréng Quan hé quoc té Matxcava - MGIMO (Nga) 1/ ... me dit hau nhu chang biét biét gi vé Vigt Nam. Tuy nhién, sau 3 nm hoc, Xasa da rit c6 ging va em gan nhw hiéu hét nhitng bai béo vé Vigt Nam mi c6 gido giao cho cic em doc trong gid ho: 2/ Tiép xtc véi chi, nghe chi néi tiéng Vigt mét cach uu loat, néu khéng c6 mdi tc vang v6i déi mat mau xanh lo, chic hin nhiéu ngudi sé nghi chi thyc su 1a mét phy nit A Dong voi tinh cach dju dang, nhe nhang va dé mén. (Irich trong bai "Tiéng Viet va nhing trén bdo Tin tite cudi tudn, s6 45 (254), tie ngé ina ngoai giao twrong lai ciia Nga” 2/11/2003), Cau hoi: ae . 1/ Hai doan trich trén day da dé cép dén qui ludt nao cia qué trinh nim ving ngoai ngit? Hay chi ra tén ciia qui ludt dé va hay néi ro hon vé néi dung ctia qui ludt a 6 trong timg doan trick 2/ ¥ nghia su pham duge nit ra tit néi dung ciia cdc qui ludt trén la gi? Tinh hudng sé 16 . Hoc ngoai ngit: nhitng bi quyét nhé gidp ban thanh cong lon ‘NOi dung tinh hudny Dui day 14 8 bi quyét trong vie hoc ngoai ngtt ciia Trung tim cde ki ning hoc tap “Learning Skillss Center” thudc truimg BH Texas 6 Austin (Hoa Ki): I/ Hay hoc hémg ngay: Hoc ngogi ngit khac véi céc mon hoc khée. Hoe ngoai ngtt 14 mot cng vige tich lug, pha thye hign hing ngay. Ban khéng thé neting hoc ngay ea vio nhimng ngay nghi cudi twin, Hay tu hoc 1 dén 2 gid cho 1 gid hoc 6 lép, néu ban muén dat két qua cao. 2i Phan bé théi gian hoc ctia ban thank nhiéu giai doan 30 phit trong ngay. MOi thoi diém tap trung vio mét nhiém vy nhat dinh: tir vung, ngit phap, hdi thoai v.v... Khoang 80% théi gian hoe ca ban danh cho hoc thuge long va thy hin, 3/ Theo lép déu dan khéng ving budi néo ngay cé khi vi Ii do nao dé ban khéng chudn bi dueoc t6t, Gids 6 lop 1a co hGi dau tién dé the hinh, Nén hoc ngit phap va tit vung ngoai gid & lip 6 cé thé tn dung t5t nhat gid 6 16p. 4) Cam thdy thodi mdi khi ngdi trong lop ngoqi ngiz... Tiép xtic vi thay gido trong budi hoe dé n6i rd muc dich hoc ngoai ngé .. 5! Quan tam dén ngit phép. Ngit phap 1a b6 xuong ctia m6t ngén ngit, 1a cdu trac co ban ca ngén ngit vi vay ban phai hoc né néu mudn nim ving mt ngoai ngt. So sinh céc edu trite ngtt php méi cia thir ngoai ngtt ban hge véi nhimng cfu tric tuomg duong trong tiéng me dé. 6) Thure hanh dy di tét ca cdc bai tap trétc nghiém. Lam ding céi ma tric nghiém yéu cdu. Néu bai tp yéu céu viét ban hay vi bai tap yéu cdu nghe, ban hay thye hanh nghe. Hay dura ra nhiing cu hoi thye anh; tyr ban dat ra nhitng cu hoi tric nghigm. Ban hay sdng tao nhiing bién thé vé Ht én dat v.v... Phai hoc qua lén (over — learn): ‘Hoe vuot trén mite nhdn biét dé kim chit ngoai nga. 1 Phat trién mét cdich hanh xie ding. Hay 48 ra nhimg myc dich cu thé cia ban khién ban muén hoc ngoai ngit. Hay viet bé tu tuéng cau toan truéc khi vao lp. 268/ Hay nho giip do khi ban can. Trao déi véi thay, Hinh thanh nhém hoc tap... Ding cdc dich vy trg gid. (trich trong Tri thite tré, so 69, thang 3/2001, tr. 24). Cau hdi: Theo ban céic bi quyét (ket ludn sur pham) trén day diege rit ra chi yéu la tie moi dng ciia nhimg qui ludt néo cia qué trinh ném vimg ngoai ngit? Cho biét tén cia nhing qui lugt dé, 27